View
1
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 1/34
Cód.
2016-1
0386
I. Principado de Asturias
Otras DispOsiciOnes •Consejería de eduCaCión y Cultura
ResoluCión de 23 de agosto de 2016, de la Consejería de educación y Cultura, por la que se incoa expediente para la declaración como Bien de interés Cultural, con la categoría de Conjunto Histórico, del poblado de Bustiello, así como de los cuarteles de santa Bárbara, el hospital de la sociedad Hullera española y las minas Dos Amigos, en el concejo de Mieres.
antecedentes de hecho
Primero.—el poblado de Bustiello se localiza en la parroquia mierense de santa Cruz. es un ejemplo paradigmático de poblado minero de promoción empresarial, dentro de una política de paternalismo empresarial desarrollado por los marqueses de Comillas entre 1890 y 1930. antonio lópez lópez (primer marqués de Comillas) y Claudio lópez Bru (segundo marqués de Comillas), poseían en esos años finales del XIX y comienzos del XX uno de los grandes emporios empresariales de españa, integrado por empresas como la naviera transmediterránea, el banco Hispano Colonial y la compañía ferroviaria Caminos de Hierro del norte de españa. en 1884 constituyen la empresa minas de aller, transfor-mada en 1892 en la sociedad Hullera española, una de las grandes compañías mineras asturianas hasta su integración en 1967 en Hunosa.
esta compañía será la responsable de la construcción de Bustiello, concebido como el poblado ideal para una pobla-ción integrada por directivos de la compañía y obreros “ejemplares”, a los que se premiaba por su dedicación al trabajo y por no mantenerse alejados de las luchas sindicales. Bustiello se concibió inicialmente como capital de un concejo inde-pendiente que los marqueses de Comillas aspiraron a constituir sobre la base de sus explotaciones mineras, en terrenos de Aller, Mieres y Lena, que finalmente no se logró crear ante la oposición de estos mineros.
Bustiello constituye una lección magistral de urbanismo, arquitectura y artes aplicadas. la concepción y diseño del poblado a nivel urbanístico y constructivo obedece al planteamiento de Félix Parent, ingeniero francés que se inspiró en el modelo de la ciudad jardín, aquí interpretado a la manera de pueblo con huerta.
El poblado se configura en tres niveles diferentes. El superior, el primero en construirse a partir de 1890, está for-mado por los edificios representativos del poder local: la iglesia (historicista de grandes dimensiones y con un mobiliario y ajuar litúrgico obra del taller de Félix Granda), el casino (sede del Círculo obrero Católico) y la escuela de niños. este conjunto se completará en 1926 con la estatua dedicada a Claudio lópez Bru, obra del autor segoviano aniceto marñas (el mismo al que se debe la estatua de Velázquez situada frente al museo del Prado madrileño).
en un nivel intermedio se sitúan las viviendas de los ingenieros de la sociedad hullera, una de las cuales es la actual sede del centro de interpretación del poblado. Por último, en el nivel más próximo al cauce del río aller, se sitúan las casas para obreros, construidas entre 1898 y 1925, en base al modelo de viviendas unifamiliares pareadas, dotadas de su huerto. el conjunto se completa con el hospital, la farmacia y las escuelas de niñas, construidos en la orilla opuesta del río, comunicados con el pueblo a través de un puente.
el conjunto histórico de Bustiello se ve complementado con los cuarteles de viviendas de santa Bárbara, aguas arri-ba. es un conjunto de 24 viviendas de menor calidad construido en los años 1920. aguas abajo se localiza el grupo de montaña de la mina dos amigos, cuyos restos también se protegen. Fue explotada desde mediados del siglo xix hasta el tercer cuarto del siglo xx, teniendo una época de gran actividad en los años 1920-30.
segundo.—a petición del ayuntamiento de mieres, y tras un proceso de documentación y estudio acometido por la dirección General de Patrimonio Cultural, el Consejo del Patrimonio Cultural de asturias acordó en su reunión del 8 de marzo de 2016 informar favorablemente el inicio de los trámites tendentes a la declaración de estos elementos patrimo-niales como Bien de interés Cultural, con la categoría de Conjunto Histórico.
a los antecedentes de hecho, son de aplicación los siguientes
Fundamentos de derecho
Primero.—los artículos 10, 11, 14, 15, 16, 17 y 50 y siguientes de la ley del Principado de asturias 1/2001, de 6 de marzo, de Patrimonio Cultural, artículos 29 y siguientes del decreto 20/2015, de 25 de marzo, por el que se aprueba el reglamento del desarrollo de la ley del Principado de asturias 1/2001, de 6 de marzo, de Patrimonio Cultural, ade-más de la ley 30/1992, de 26 de noviembre, de régimen jurídico de las administraciones Públicas y del Procedimiento administrativo Común y la ley 2/1995, de 13 de marzo, sobre régimen jurídico de la administración del Principado de asturias.
segundo.—en lo relativo a las competencias, es de aplicación el artículo 5 de decreto 6/2015 de 28 de julio, del Presidente del Principado de asturias, de reestructuración de las Consejerías que integran la administración de la Co-munidad autónoma, el decreto 65/2015, de 13 de agosto, por el que se establece la estructura orgánica básica de la
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 2/34
Cód.
2016-1
0386
Consejería de educación y Cultura, y la ley 6/1984, de 5 de julio, del Presidente y del Consejo de Gobierno del Principado de asturias.
Vistos los antecedentes de hecho y los fundamentos de derecho,
r e s u e l V o
Primero.—incoar expediente administrativo para declarar como Bien de interés Cultural, con la categoría de Conjunto Histórico, el poblado de Bustiello, así como los cuarteles de santa Bárbara, el hospital de la sociedad Hullera española y las minas dos amigos, en el concejo de mieres según la descripción que se detalla en los anexos i y iV de la presente resolución, que forman parte de la misma.
segundo.—delimitar un entorno de protección provisional para este Conjunto Histórico, según la descripción que se concreta en los anexos ii y iii de la presente resolución.
Tercero.—Que esta Resolución se notifique a los interesados y al Registro General de Bienes de Interés Cultural de la administración del estado y se proceda a su publicación en el Boletín Oficial del Principado de Asturias y en el Boletín Oficial del Estado.
oviedo, a 23 de agosto de 2016.—el Consejero de educación y Cultura, Genaro alonso megido.—Cód. 2016-10386.
Anexo i
desCriPCión del PoBlado de Bustiello
El poblado minero de Bustiello, en el concejo de Mieres, constituye el reflejo más fiel y completo de la política paterna-lista desarrollada por la sociedad Hullera española, condensando en sí mismo todos aquellos aspectos que posibilitaron el éxito de la estrategia económica de la empresa en el coto de las minas de aller. se trata de un núcleo residencial de nueva creación que presenta todas las características que se vienen considerando definitorias del poblado paternalista, a lo que se añaden ciertas peculiaridades que lo singularizan frente al resto de iniciativas del género y que, a su vez, ilustran la propia idiosincrasia de la minería de aller y la ideología subyacente al programa empresarial de la sHe.
las peculiaridades de la minería en aller serían el predominio del obrero mixto nativo frente al minero a tiempo com-pleto, una menor conflictividad unida al desarrollo de movimientos sindicales propios (Sindicato Católico Obrero) y una escasa presencia de otros sectores productivos distintos del campo y la minería.
la construcción de Bustiello arranca en 1890, inicialmente con el objetivo de que se convirtiera en la capital del nuevo concejo que aspiraba a crear la sHe a partir de parroquias de mieres, aller y lena. Bustiello sería el centro de este nuevo municipio que no llegó a constituirse. de posible capital de un concejo que no llegó a concretarse, Bustiello pasaría a ser el denominado “Vaticano de la industria”, un poblado paternalista modelo y modélico.
en un programa paternalista el control ejercido por la empresa rebasa las fronteras de la fábrica y se extiende al resto de los aspectos de la vida del trabajador, convirtiéndose de este modo en una “institución total”. aspectos de este paternalismo apreciables en Bustiello son la clausura (la imposición de un límite entre el dentro y fuera que protegiese a sus habitantes de influencias exteriores), la creación de un pequeño universo ordenado racionalmente (en Bustiello se reproduce la jerarquía laboral y la separación entre los edificios públicos y de representación y las viviendas), el predominio de la iglesia (consagrada en 1894). Fueron varias las formas de integración social de la población de Bus-tiello (sistema de reciprocidad generalizada, Caja de retiros fundada en 1890, Caja de socorros, escuela de adultos, economatos…). Otro recurso para integrar a la población fue el establecimiento del ritual de la fiesta de Santa Bárbara que, sin una tradición destacable en la zona, fue implantada como celebración de la empresa, que corría con los gastos de la programación (la fiesta fue implantada en 1891). La Sociedad Hullera Española era una empresa confesional, que colocó a la iglesia en un lugar preeminente en la vida del poblado (el informe de buena conducta emitido por los jefes de servicio y los tres párrocos del coto minero constituía un requisito indispensable para obtener una casa en Bustiello, valorándose las virtudes religiosas sobre cualquier otra circunstancia a la hora de obtener pensiones y retiros, estando la blasfemia prohibida, bajo pena de expulsión). La educación se transfirió a comienzos del XX a los Hermanos de la salle en el caso de los niños y en el de las niñas a las Hermanas de la Caridad. la escuela de adultos abre en 1902; la escuela de niños (La Inmaculada) se inaugura en 1908 (edificio actual del albergue). Las escuelas de niñas se inauguran en 1922 (ubicándose en un edificio en el sanatorio). El ocio se canalizaba a través del Círculo Obrero Católico, cuya sede se inauguró en 1895 en el edificio del denominado casino.
el poblado de Bustiello.
Constituye una lección magistral de urbanismo, arquitectura y artes aplicadas, en las que se evidencia la capacidad de los que diseñaron y ejecutaron tal programa. la concepción y diseño del poblado a nivel urbanístico, constructivo y artístico obedece al planteamiento de Félix Parent (autor también del proyecto de la iglesia del poblado), ingeniero fran-cés, inspirado en el planteamiento de la ciudad jardín, aquí interpretada a la manera de “pueblo con huerta”.
una vez dispuesto el acceso al poblado a través del puente, y urbanizado el terreno, las obras arrancan en la capilla de la compañía, la iglesia, a la que acompaña la casa del capellán mayor, pieza capital del conjunto. sigue el proceso por el Círculo obrero y a continuación se acomete la dotación de viviendas para los ingenieros y empleados, siendo la hilera inmediata al río la última en ejecutarse. el hospital se erige a partir de 1902 y la escuela de niños en 1906.
el conjunto resulta singular y enriquecedor, puesto que manteniendo un plan integrador y armónico, cada pieza se atiene a unas pautas propias que se justifican por la función del inmueble y que explican su posición en la cadena de obras ejecutadas por los operarios de la sociedad Hullera española. Cada elemento con nombre propio tiene un diseño singular (casino, casas de ingenieros, pabellones unifamiliares, hoteles).
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 3/34
Cód.
2016-1
0386
el poblado está puesto bajo la protección de la inmaculada Concepción, cuya imagen se dispone en el Cuitu ramón, dominando el pueblo. Fue hecha en 1904. un monumento al ii marqués de Comillas preside el poblado desde 1926; es obra del escultor segoviano aniceto marinas.
La iglesia es el alma del conjunto. Fue la primera obra en edificarse y la de mayor envergadura en cuanto a diseño, planta, altura y decoración. diseñada por Félix Parent responde a un modelo historicista poco riguroso (neorrománico, inspiración gótica…) que se conjuga con la integración de las disciplinas artísticas. el ajuar (cáliz, custodia, guardas de misal) y el mobiliario litúrgico (altar mayor, púlpito) son obra de Félix Granda y sus talleres de arte.
los cuarteles de santa Bárbara.
se trata de dos hileras de alojamientos, sitas entre el río y la vía férrea. se articulan en torno a una calle central, que está flanqueada por 8 viviendas unifamilares de tipo barra que flanquean (4 a 4) a dos bloques de planta y piso, en los que se organizan otros cuatro hogares. en total, hay 24 hogares, datables en la década de 1910. estos cuarteles dependían de Bustiello, pero su planteamiento es diferenciado.
la mina Dos Amigos.
Grupo minero de montaña, explotado casi desde el principio de la presencia de minas de aller y que tuvo un impulso decisivo en los años 1920-30, manteniéndose en activo hasta el tercer cuarto del siglo.
se ubica en la margen derecha del río aller, entre Bustiello y santa Cruz.
dentro del conjunto de Bustiello destacan una serie de elementos que habrán de contar con protección individual en el catálogo urbanístico municipal de mieres y en el futuro Plan especial del Conjunto Histórico que se habrá de elaborar en cumplimiento del artículo 55 de la ley de Patrimonio Cultural de asturias. son los siguientes elementos, de los que se ofrece una ficha descriptiva individual en el anexo IV de la presente Resolución:
— Viviendas del poblado minero (1898-1925).
— iglesia del sagrado Corazón de jesús y casa (1890-94).
— Colegio de la Purísima Concepción – escuela de niños de la sHe (1906).
— antiguo Círculo obrero Católico/Casino/Cuartel de la Guardia Civil (1895).
— monumento al ii marqués de Comillas (1925).
— Farolas de comienzos del xx aún conservadas. se conservan tres: frente a la iglesia, frente al antiguo cuartel y detrás del cuartel (esta última ahora conservada en dependencias municipales).
— Vivienda del ingeniero jefe de la sHe (1898).
— Vivienda de ingeniero de la sHe (1898-1910).
— Puente de Bustiello, con proyecto de 1906.
— antiguo sanatorio, escuela de niñas y farmacia de la sociedad Hullera española (1902-1924).
— Cuarteles de santa Bárbara (1918).
— Casa de montaves/Finca las mellizas, antigua gerencia (1884).
— Puente y cuadras de dos amigos (1921 el puente).
— Edificio de compresores y bocamina de Dos Amigos (1920-30).
— Capilla del cementerio y tumba de la familia montaves, en Valdoreyo (comienzos del xx).
Anexo ii
delimitaCión literal del Conjunto HistóriCo de Bustiello y de su entorno de ProteCCión
los elementos incluidos dentro del conjunto histórico de Bustiello se localizan formando cuatro ámbitos espaciales ubicados sobre barras fluviales laterales en el cauce del río Aller y flanqueados por las carreteras AS-112 y AS-112.ª que sirven para delimitar su entrono de protección. los cuatro ámbitos propuestos para su declaración como Bien de interés Cultural, integrantes del conjunto histórico de Bustiello, se identifican en la delimitación gráfica que consta en el anexo iii de la presente resolución.
estos cuatro ámbitos espaciales propuestos para su declaración como Bien de interés Cultural cuentan con un en-torno de protección conjunto, que unifica el espacio en el que se asientan, abarcando un territorio en el fondo de un valle cuya delimitación se apoya en elementos patrimoniales, fisiográficos y sobre parcelario catastral, comprendiendo el espacio situado dentro del perímetro delimitado por los siguientes puntos:
1. Se parte de la margen izquierda de la carretera AS-112 en la confluencia entre las parcelas catastrales 9000, 9014 y 00139, todas ellas y siguientes, pertenecientes a la masa n.º 17.
2. en sentido horario y cruzando perpendicularmente la carretera, se encuentra este punto que marca el inicio de la delimitación norte, siempre por la margen derecha de la carretera as-112, en sentido al concejo de aller, dejando en su interior a la parcela 9014.
3. tras discurrir por la margen derecha de la carretera as-112 en sentido aller, siempre dejando incluida la parcela 9014, se llega hasta el límite catastral del concejo de mieres y de aller, ubicándose ahí el punto 3.
4. desde el punto 3, cruzando el río aller según una línea e-W, se llega al punto 4, ubicado en el punto que une la margen izquierda de la carretera as-112a con el límite catastral entre el concejo de mieres y de aller, dejando siempre en su interior a la parcela 9015.
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 4/34
Cód.
2016-1
0386
5. tras discurrir siempre por la margen izquierda de la carretera as-112a en sentido mieres y dejando en su inte-rior a la parcela 9015, se llega al punto 5, ubicado en el punto triple de las parcela 9015, 00141 y 00137.
6. Cruzando la carretera en diagonal ascendente hasta su margen derecha y dejando incluida la parcela 9015, el punto 6 se ubica en el punto triple entre dicha parcela, la 00139 y la 9028.
7-8. estos dos puntos ubicados sobre el límite oeste de la parcela 00139 y en cada uno de los estribos del puente que cruza el río aller, sirven de unión entre los puntos 6 y 1, cerrando de este modo el entorno de protección.
Anexo iii
delimitaCión GrÁFiCa del Conjunto HistóriCo de Bustiello y de su entorno de ProteCCión
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 5/34
Cód.
2016-1
0386
Anexo iV
FiCHas desCriPtiVas de los elementos indiViduales del PoBlado de Bustiello Que Cuentan Con interÉs Patrimonial y Que HaBrÁn de Contar Con ProteCCión en Futuros instrumentos urBanístiCos
Bu
HU
MED
AD
ES:
Ace
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Pobl
ado
ubic
ado
en e
l cen
tro
del C
oto
de A
ller d
otad
o de
una
est
ruct
ura
geom
étric
a, p
rom
ovid
o po
r el I
I Mar
qués
de
Com
illas
, Cla
udio
Lóp
ez B
rú
(185
3-19
25) c
on u
n ur
bani
smo
plan
ifica
do y
bie
n es
truc
tura
do c
on lí
mite
te
rrito
rial q
ue s
e or
gani
za e
n tr
es n
ivel
es: e
l baj
o, g
anad
o al
río,
par
a lo
s ob
rero
s; e
l med
io, p
ara
los
inge
nier
os; y
el e
leva
do, p
ara
las
edifi
caci
ones
pú
blic
as, p
resi
dida
s po
r la
Igle
sia
del S
agra
do C
oraz
ón d
e Je
sús.
Cla
ro
ejem
plo
de p
ater
nalis
mo,
ado
pta
el m
odel
o de
col
onia
indu
stria
l (la
"ci
té
ouvr
ière
" o
"com
pany
tow
n") c
on u
na a
rqui
tect
ura
que
sigu
e la
s pr
emis
as
de la
s co
rrie
ntes
de
la s
egun
da m
itad
del X
IX y
prin
cipi
os d
e lo
s XX
, en
cons
onan
cia
con
los
post
ulad
os d
e la
"ci
udad
jard
ín"
en b
oga
en E
urop
a en
tonc
es. L
as v
ivie
ndas
uni
fam
iliar
es d
e lo
s ob
rero
s di
seña
das
por F
élix
Pa
rent
, asc
iend
en a
cua
rent
a y
son
una
vein
tena
de
chal
ets
pare
ados
, ad
osad
os e
n m
edia
nera
, de
plan
ta re
ctan
gula
r y d
os a
ltura
s, c
on u
na
supe
rfic
ie d
e 8’
30 x
9’3
0 m
par
a do
s fa
mili
as, c
on u
na a
ltura
de
3’16
m e
n la
pla
nta
baja
y 2
’90
en e
l pis
o; a
pert
ura
regu
lar d
e va
nos,
pue
rtas
en
el
fren
te y
cub
iert
a a
dos
agua
s co
n ca
balle
te p
erpe
ndic
ular
a la
fach
ada,
que
cu
enta
n co
n te
rren
o an
ejo
para
hue
rto.
Inte
riorm
ente
se
divi
de e
n co
cina
, co
med
or y
ase
o, e
n la
pla
nta
infe
rior,
y do
s ha
bita
cion
es e
n el
pis
o.
Ejec
utad
as e
n m
ampo
ster
ía o
rdin
aria
(las
más
ant
igua
s en
pie
dra
y la
s úl
timas
, en
ladr
illo
mac
izo)
, dis
pone
n de
cad
enas
ang
ular
es d
e si
llare
jo
que
qued
an o
culta
s ba
jo la
car
ga; s
e de
stac
an la
s im
post
as e
n m
orte
ro
hidr
áulic
o, c
on u
n co
ntra
ste
crom
átic
o de
las
band
as y
rece
rcos
resp
ecto
a
la c
aja
de m
uros
por
tant
e co
mo
únic
o re
curs
o or
nam
enta
l, de
stac
ando
po
r su
sobr
ieda
d y
depu
raci
ón, l
o cu
al n
os re
mite
al 2
º y 3
º mod
elo
desa
rrol
lado
en
la "
cité
ouv
rière
" de
Mul
hous
e (F
ranc
ia).
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Bus
tiello
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Vivi
enda
s de
l pob
lado
min
ero
de B
ustie
llo
FIC
HA
NÚ
MB
ust.0
1
CO
NC
EJO
:M
IER
ES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLE
OS
Po
blad
o M
iner
o de
Bus
tiello
Cat
álog
o de
Ele
men
tos
EST
ILO
:
LO
CA
LIZA
CIÓ
N:
Bus
tiello
PA
RR
OQ
UIA
:Sa
nta
Cru
z E
NTO
RN
O:
Sem
iurb
ano
AC
CES
O:
F
ÁC
IL
V
.T.T
.
D
IFÍC
ILX
PR
OTE
CC
IÓN
EX
ISTE
NTE
: IP
HI (
ficha
s nº
1016
y 1
031
Atri
buci
ón:
Félix
Par
ent (
inge
nier
o) É
POC
A:
1898
-192
5
AC
EPTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
X E
STR
UC
TUR
AS
VER
T.:
CU
BIE
RTA
S:
FA
CH
AD
AS:
Ace
Ace
Ace
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Bu
Bu
Ace
Ent
orno
(ele
gir)
:
Cor
rect
o:
In
decu
ado:
X C
UB
IER
TAS:
Teja
cer
ám. p
lana
OTR
OS
USO
S:
AC
TUA
L:R
esid
enci
al.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Vive
nda
CER
RA
MIE
NTO
:Pi
edra
y la
drill
o
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 6/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁ
FIC
A:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
5.06
8 / 4
.785
.753
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TIC
IAS
HIS
TÓR
ICA
S:
En o
rigen
pro
pied
ad d
e la
Soc
ieda
d H
ulle
ra E
spañ
ola,
per
o en
196
7 al
con
stitu
irse
HU
NO
SA, e
l pat
rimon
io d
e la
firm
a se
inte
gra
en la
em
pres
a pú
blic
a, q
ue v
ende
rá la
s vi
vien
das
a lo
s in
quili
nos
que
las
tení
an e
n ar
riend
o.
INTE
RV
ENC
ION
ES:
Muc
has
vivi
enda
s ha
n su
frid
o re
form
as q
ue h
an c
ambi
ado
la d
istr
ibuc
ión
orig
inal
, hab
iénd
ose
mod
ifica
do a
sim
ism
o cu
bier
tas,
ag
rega
ndo
volú
men
es a
l cue
rpo
prin
cipa
l, al
tera
ndo
carp
inte
rías
o re
orde
nand
o lo
s es
paci
os li
bres
dep
endi
ente
s de
cad
a vi
vien
da: e
l res
ulta
do e
s la
pér
dida
de
unifo
rmid
ad d
el c
onju
nto.
Es
part
icul
arm
ente
evi
dent
e en
alg
unas
de
ella
s (c
aso
de la
no
mbr
ada
Villa
Lor
eto)
y, e
n ca
mbi
o, a
lgun
a pr
áctic
amen
te m
antie
ne e
l dis
eño
prim
igen
io.
BIB
LIO
GR
AFÍ
A:
José
SIE
RR
A Á
LVA
REZ
, El o
brer
o so
ñado
. Ens
ayo
sobr
e el
pat
erna
lism
o in
dust
rial (
Astu
rias,
186
0 - 1
917)
, Mad
rid, S
iglo
XXI
, 19
90; J
osé
Luis
GAR
CÍA
GAR
CÍA
, Prá
ctic
as p
ater
nalis
tas.
Un
estu
dio
antr
opol
ógic
o so
bre
los
min
eros
ast
uria
nos,
Bar
celo
na,
Arie
l, 19
96;J
orge
MU
ÑIZ
SÁ
NC
HEZ
, Del
poz
o a
casa
. Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n,
TREA
- U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, 2
007;
Jor
ge M
UÑ
IZ S
ÁN
CH
EZ, D
el p
ozo
a ca
sa. G
enea
logí
as d
el p
ater
nalis
mo
min
ero
cont
empo
ráne
o en
Ast
uria
s, G
ijón,
TR
EA -
Uni
vers
idad
de
Ovi
edo,
200
7; J
osé
SIER
RA
ÁLV
AREZ
, El o
brer
o so
ñado
. Ens
ayo
sobr
e el
pat
erna
lism
o in
dust
rial (
Ast
uria
s, 1
860
- 191
7), M
adrid
, Sig
lo X
XI, 1
990;
Jos
é Lu
is G
AR
CÍA
GAR
CÍA
, Prá
ctic
as p
ater
nalis
tas.
Un
estu
dio
antr
opol
ógic
o so
bre
los
min
eros
ast
uria
nos,
Bar
celo
na, A
riel,
1996
; Car
men
AD
AMS,
"U
na fó
rmul
a ur
baní
stic
a de
so
met
imie
nto
obre
ro: B
ustie
llo",
Mon
tepí
o, n
º 25,
Ovi
edo,
ver
ano
de 1
999,
p. 3
9; C
arm
en A
DA
MS,
"B
ustie
llo: E
l pue
blo
idea
l par
ael
obr
ero
perf
ecto
", e
n La
Ast
uria
s de
l cam
bio
de s
iglo
, CPR
Avi
lés,
Avi
lés,
200
0, p
. 79;
Car
men
AD
AMS,
"B
ustie
lllo:
un
ejem
plo
de re
habi
litac
ión
inte
gral
del
pat
rimon
io in
dust
rial"
, pp.
238
-249
, en
Pres
erva
ción
de
la A
rqui
tect
ura
Indu
stria
l en
Iber
oam
éric
a y
Espa
ña, C
uade
rnos
, Con
seje
ría d
e C
ultu
ra d
e la
Jun
ta d
e An
dalu
cía,
Gra
nada
, 200
1, p
. 246
.
OB
SER
VA
CIO
NES
:
Expe
dien
te C
PHA
498
/97.
Sol
icitu
d de
info
rme
sobr
e ac
tuac
ión
co
njun
ta e
n el
bar
rio d
e B
ustie
llo. E
xped
ient
e C
PCA
1464
/01.
So
licitu
d de
refo
rma
y am
plia
ción
de
edifi
cio
en B
ustie
llo.
Expe
dien
te 1
125/
03. D
ecla
raci
ón d
e ru
ina
de in
mue
ble
en
B
ustie
llo. E
xped
ient
e C
PCA
702/
04. P
ropu
esta
de
refo
rma
en c
asa
si
ta e
n B
ustie
llo 2
1. E
xped
ient
e C
PCA
53/0
6. P
roye
cto
de
re
cupe
raci
ón u
rban
ístic
a en
Bus
tiello
. -Ex
pedi
ente
CPC
A 18
64/0
6.
D
enun
cia
sobr
e lic
enci
as u
rban
ístic
as e
n B
ustie
llo. E
xped
ient
e C
PCA
216
5/07
. Leg
aliz
ació
n de
obr
as e
n B
ustie
llo 3
0. E
xped
ient
e C
PCA
192
8/08
. Obr
as e
n ja
rdín
en
Bus
tiello
del
Med
io 2
9.
Expe
dien
te 1
229/
10. S
olic
itud
de li
cenc
ia d
e in
stal
ació
n de
tres
told
os e
n B
ustie
llo 3
. Exp
edie
nte
613/
12.
Solic
itud
de d
ecla
raci
ón
BIC
del
pob
lado
de
Bus
tiello
.
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 7/34
Cód.
2016-1
0386
Ace
HU
MED
AD
ES:
Bu
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Igle
sia
de p
lant
a ba
silic
al d
e tr
es n
aves
pre
cedi
da d
e ná
rtex
y c
abec
era
trip
le d
esta
cada
en
plan
ta c
on p
erfil
pol
igon
al; e
l apa
rejo
com
bina
la
pied
ra, e
n gr
ande
s si
llare
s de
are
nisc
a do
rada
, con
el l
adril
lo m
aciz
o,
prop
io d
e la
indu
stria
lizac
ión.
La
cubi
erta
se
resu
elve
con
arm
adur
a de
m
ader
a y
teja
cer
ámic
a, p
lana
, bás
icam
ente
a d
os a
guas
. La
fach
ada
prin
cipa
l se
estr
uctu
ra e
n tr
es c
alle
s co
n co
ntra
fuer
tes,
van
os d
e m
edio
pu
nto
en la
s la
tera
les
y po
rtada
de
igua
l per
fil e
n la
cen
tral r
emat
ada
por
mol
dura
aje
drez
ada
y ce
rrad
a po
r ver
ja d
e hi
erro
con
mot
ivos
alu
sivo
s a
la
min
ería
(pal
as y
pic
os, h
erra
mie
ntas
de
traba
jo o
brer
o) s
obre
la q
ue s
e di
spon
e ar
quer
ía re
mat
ada
por p
inác
ulos
, van
o tr
íforo
y ó
culo
a m
odo
de
horn
acin
a qu
e al
berg
a el
relo
j de
esfe
ra, c
ulm
inan
do e
n es
pada
ña d
e hu
eco
gem
inad
o co
n se
ndas
cam
pana
s y
rem
ates
en
flor d
e ly
s en
los
vérti
ces
infe
riore
s y
cruz
flor
eada
en
el s
uper
ior.
Al in
terio
r las
nav
es s
e di
vide
n po
r arc
ada
mol
dura
da, s
obre
la c
ual s
e ub
ica
una
gale
ría d
e ca
rpin
tería
a la
que
se
abre
n un
a se
rie d
e óc
ulos
con
vid
riera
s. L
a cu
bier
ta
exhi
be e
ntra
mad
o de
mad
era,
a m
odo
de b
óved
a de
arte
sa. R
emat
a en
ca
bece
ra d
e m
arca
da v
ertic
alid
ad, c
lara
men
te g
otic
ista
, abi
erta
a la
nav
e a
trav
és d
e un
arc
o de
triu
nfo.
Las
nav
es la
tera
les
y la
cab
ecer
a cu
enta
n co
n va
nos
de m
edio
pun
to y
vid
riera
s. L
a ca
pilla
de
la E
píst
ola
se d
edic
a a
Sant
a B
árba
ra y
con
serv
a un
a vi
drie
ra a
lusi
va (l
a to
rre
com
o at
ribut
o de
la
virg
en m
ártir
y p
atro
na d
elo
s m
iner
os) y
la d
el E
vang
elio
, cor
resp
onde
ac
tual
men
te a
San
Jua
n B
autis
ta d
e La
Sal
le (f
unda
dor d
e la
ord
en d
e lo
s H
erm
anos
de
la D
octr
ina
Cris
tiana
). De
stac
a la
arm
ónic
a in
tegr
ació
n de
ar
tesa
nía
y ar
tes
indu
stria
les:
en
parti
cula
r, la
trib
una
y la
arm
adur
a de
cu
bier
ta; l
a ex
cepc
iona
l cal
idad
del
mob
iliar
io li
túrg
ico
(en
part
icul
ar,
púlp
ito, a
ltar m
ayor
y c
onfe
sion
ario
s); v
idrie
ras
políc
rom
as; e
stat
uaria
, et
c. E
l con
junt
o de
stac
a po
r dis
eño,
cal
idad
en
la p
uest
a en
obr
a, c
arga
de
cora
tiva
e in
tegr
ació
n de
dis
cipl
inas
art
ístic
as. A
dosa
da a
la c
abec
era
se
halla
la c
asa
del c
apel
lán,
una
pie
za c
on a
cces
o in
depe
ndie
nte
desd
e el
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Bus
tiello
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Igle
sia
del S
agra
do C
oraz
ón d
e Je
sús/
San
Cla
udio
y c
asa
FICH
A N
ÚM
Bus
t.02
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:H
isto
ricis
mo
med
ieva
l
LO
CALI
ZACI
ÓN
:B
ustie
llo, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Urb
ano
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPAA
(fic
ha n
º42)
; IPH
I (fic
Atri
buci
ón:
Félix
Par
ent (
inge
nier
o), F
ranc
isco
Est
an É
POCA
:18
90-1
894
ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Ace
Ace
Ace
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Bu
Def
Bu
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:Te
ja c
erám
. pla
na
OTR
OS
USO
S:C
asa
del C
apel
lán
ACT
UA
L:R
elig
ioso
.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Rel
igio
so C
ERRA
MIE
NTO
:Si
llar,
ladr
illo
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 8/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
5.14
0 / 4
.785
.656
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
Plac
as u
bica
das
en la
ent
rada
que
info
rman
de
los
auto
res
de la
obr
a. E
l ing
enie
ro F
élix
Par
ent d
ebió
dis
eñar
el t
empl
o y
ocup
arse
de
la d
irecc
ión
de o
bras
Man
uel M
onta
ves,
eje
rcie
ndo
com
o m
aest
ros
Mam
erto
Ler
ena
y Fr
anci
sco
Stan
y; s
e lle
vó a
térm
ino
dura
nte
el o
bisp
ado
de M
artín
ez V
igil
en u
na e
tapa
de
sing
ular
brío
cat
ólic
o de
la q
ue p
artic
ipó
el II
Mar
qués
de
Com
illas
.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
Se h
a in
stal
ado
un e
quip
o de
meg
afon
ía; s
e re
nova
ron
los
pavi
men
tos
del i
nter
ior,
sust
ituye
ndo
la ta
bla
por l
os s
olad
os d
e pi
edra
ac
tual
es. H
a ha
bido
obr
as p
untu
ales
en
la c
ubie
rta. R
espo
nden
a s
ustit
ucio
nes
post
erio
res
a la
gue
rra
civi
l las
dos
cam
pana
s de
la e
spad
aña,
la v
idrie
ra c
entr
al d
el v
ano
trífo
ro d
el h
astia
l, la
San
ta B
árba
ra y
el S
agra
do C
oraz
ón d
e Je
sús,
así
com
o ot
ros
elem
ento
s de
men
or p
orte
.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
A. H
. M. P
ozu
Fond
ón, I
nfor
me
Gal
tier H
ispa
nia,
SHE
, Edi
ficio
409
11 (i
gles
ia) y
409
12 (v
ivie
nda
cape
llán)
. A. M
. M.,
Sig.
262
9/01
5,
Repa
raci
ón d
el c
ampa
nario
de
la ig
lesi
a de
Bus
tiello
, 198
7. A
. M. M
., Si
g. 3
886/
043,
Rep
arac
ión
inte
rior i
gles
ia d
e B
ustie
llo, 1
994.
Jo
sé S
IERR
A Á
LVAR
EZ, E
l obr
ero
soña
do. E
nsay
o so
bre
el p
ater
nalis
mo
indu
stria
l (As
turia
s, 1
860
- 191
7), M
adrid
, Sig
lo X
XI,
1990
; Jos
é Lu
is G
ARC
ÍA G
ARC
ÍA, P
ráct
icas
pat
erna
lista
s. U
n es
tudi
o an
trop
ológ
ico
sobr
e lo
s m
iner
os a
stur
iano
s, B
arce
lona
, Ar
iel,
1996
; Jor
ge M
UÑ
IZ S
ÁNC
HEZ
, Del
poz
o a
casa
. Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n,
TREA
- U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, 2
007;
Ger
ardo
DÍA
Z Q
UIR
ÓS,
“Ta
llere
s de
Art
e y
el d
iseñ
o de
esp
acio
s in
terio
res
para
el c
ulto
”, e
nAn
a M
aría
Fer
nánd
ez G
arcí
a (c
oord
.), D
ecor
ació
n de
inte
riore
s. F
irmas
, cas
as c
omer
cial
es y
dis
eño
en A
stur
ias
1880
– 1
990,
O
vied
o, S
epte
m E
ds.,
2012
, pp.
55
– 10
3 ; C
arm
en A
DAM
S, "
Una
fórm
ula
urba
níst
ica
de s
omet
imie
nto
obre
ro: B
ustie
llo",
Mon
tepí
o,
nº 2
5, O
vied
o, v
eran
o de
199
9, p
. 39;
Car
men
ADA
MS,
"Bu
stie
llo: E
l pue
blo
idea
l par
a el
obr
ero
perf
ecto
", e
n La
Ast
uria
s de
l ca
mbi
o de
sig
lo, C
PR A
vilé
s, A
vilé
s, 2
000,
pp.
66,
77
y 78
; Car
men
AD
AMS,
"B
ustie
lllo:
un
ejem
plo
de re
habi
litac
ión
inte
gral
del
patri
mon
io in
dust
rial"
, pp.
238
-249
, en
Pres
erva
ción
de
la A
rqui
tect
ura
Indu
stria
l en
Iber
oam
éric
a y
Espa
ña.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
La ig
lesi
a, a
poda
da la
"C
ovad
onga
de
la in
dust
ria"
sigu
e la
s pr
emis
as d
el h
isto
ricis
mo
finis
ecul
ar c
on e
lem
ento
s de
trad
ició
n ro
mán
ica
y gó
tica
prop
ios
del a
rte
fran
cés
que
son
prop
ios
de la
cu
ltura
del
inge
nier
o qu
e la
dis
eñó,
fund
idos
con
un
gust
o co
mún
en
tonc
es e
n As
turia
s qu
e tie
ne e
n la
bas
ílica
de
Cov
adon
ga s
u m
ejor
eje
mpl
o. C
abe
dest
acar
la c
alid
ad d
e su
s bi
enes
mue
bles
, de
los
cual
es p
arte
del
mob
iliar
io y
el a
juar
litú
rgic
o fu
eron
di
seña
dos
ex p
rofe
sso,
y s
on o
bra
del t
alle
r del
pre
sbís
tero
lene
nse
Félix
Gra
nda
Buyl
la. E
xped
ient
e 48
1/07
. Sol
icitu
d de
su
bven
ción
par
a la
igle
sia
de B
ustie
llo. E
xped
ient
e C
PCA
823/
08.
Solic
itud
de s
ubve
nció
n pa
ra la
seg
unda
fase
de
la re
stau
raci
ón
de la
igle
sia
de B
ustie
llo.
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 9/34
Cód.
2016-1
0386
Bu
HU
MED
AD
ES:
Bu
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Escu
ela
con
plan
ta e
n "L
" de
bra
zo c
orto
des
arro
llada
en
plan
ta y
pis
o.
Sigu
e el
sis
tem
a de
mur
os p
orta
ntes
de
mam
post
ería
, rec
ibie
ndo
una
cubi
erta
a d
os y
tres
agu
as (r
espe
ctiv
amen
te) d
e te
ja p
lana
con
el c
abal
lete
pe
rpen
dicu
lar a
la fa
chad
a (e
n el
ala
más
des
arro
llada
); el
ale
ro s
e di
spon
e m
uy d
esar
rolla
do y
se
apoy
a en
rotu
ndos
jaba
lcon
es d
e m
ader
a. L
a pl
anta
ba
ja c
onta
ba c
on tr
es a
ulas
a la
s qu
e se
acc
edía
de
form
a in
depe
ndie
nte
y en
el p
iso
supe
rior e
stab
a la
resi
denc
ia d
e lo
s He
rman
os d
e La
Sal
le. L
a fa
chad
a pr
inci
pal c
onst
a de
zóc
alo
de la
drill
o so
bre
el q
ue s
e ab
ren
tres
vano
s ad
inte
lado
s do
bles
ent
re lo
s qu
e se
inse
rtan
dos
vano
s de
acc
eso
sobr
e do
s es
calo
nes,
flan
queá
ndos
e po
r otro
acc
eso
en e
l ext
rem
o su
r y
un v
ano
senc
illo
al n
orte
. Las
ven
tana
s, ta
nto
las
dobl
es c
omo
la s
enci
lla,
se re
aliz
an c
on c
arpi
nter
ía p
alill
era
en m
ader
a y
se d
ecor
an c
on u
n en
mar
que
en fa
lsa
pied
ra li
mita
do a
los
bord
es s
uper
ior e
infe
rior,
con
ampl
io a
lféiz
ar in
clin
ado,
dan
do la
sen
saci
ón d
e ab
ocin
amie
nto,
y u
na
colu
mni
lla c
entra
l a m
odo
de p
arte
luz
en lo
s va
nos
dobl
es. E
l mis
mo
ritm
o se
repi
te e
n el
pis
o su
perio
r, se
para
do d
el in
ferio
r por
una
líne
a de
impo
sta
de la
drill
o, e
n el
cua
l se
supr
imen
los
huec
os in
term
edio
s qu
e pr
ocur
aban
lo
s ac
ceso
s en
la p
lant
a ba
ja. E
l acc
eso
prin
cipa
l se
ubic
a en
el f
lanc
o no
rte, c
on u
n va
no p
rote
gido
por
mar
ques
ina
de c
lara
influ
enci
a m
oder
nist
a (e
stilo
al q
ue p
odría
ads
crib
irse,
a s
u ve
z, e
l uso
de
cerá
mic
a vi
dria
da e
n el
vie
rteag
uas)
, con
un
teja
dillo
apo
yado
en
dos
escu
adra
s co
n lo
s la
tera
les
cala
dos
y la
s vi
gas
deco
rada
s co
n m
otiv
os fl
oral
es y
re
mat
adas
con
cab
ezas
de
drag
ón (
el re
itera
do d
ragó
n de
San
Jor
ge
prop
io d
e ob
ras
de G
audí
par
a lo
s m
arqu
eses
de
Com
illas
). So
bre
éste
, en
el p
iso
prin
cipa
l, un
van
o de
tipo
sen
cillo
. En
el fl
anco
sur
se
ados
a un
ba
lcón
vol
ado
que
gene
ra u
n po
rche
en
la p
lant
a ba
ja, e
jecu
tado
med
iant
e un
forja
do c
on b
oved
illa
a la
cat
alan
a y
sust
enta
do p
or p
ies
dere
chos
de
hier
ro. S
e ac
ompa
ña d
e pa
tio c
erra
do q
ue fu
era
recr
eo in
fant
il y
huer
to.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Bus
tiello
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Col
eg. d
e la
Pur
ísim
a C
once
pció
n. E
sc. d
e ni
ños
de la
SH
FICH
A N
ÚM
Bus
t.03
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:Ec
lect
icis
ta
LO
CALI
ZACI
ÓN
:B
ustie
llo, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Urb
ano
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPH
I (fic
has
nº10
16 y
101
8
Atri
buci
ón:
desc
onoc
ido
ÉPO
CA:
1906 A
CEPT
ABL
E
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Bu
Bu
Bu
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Ace
Bu
Bu
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:Te
ja c
erám
. pla
na
OTR
OS
USO
S:
ACT
UA
L:D
otac
iona
l.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Escu
ela
y vi
vien
da C
ERRA
MIE
NTO
:M
ampo
s. Y
ladr
ill
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 10/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
5.16
4 / 4
.785
.608
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
La e
scue
la d
e ni
ños
de B
ustie
llo, c
onoc
ida
com
o La
Inm
acul
ada,
se
com
enzó
a c
onst
ruir
en 1
906,
sol
icitá
ndos
e su
lega
lizac
ión
alIn
stitu
to G
ener
al y
Téc
nico
de
Ovi
edo
en n
ovie
mbr
e de
ese
mis
mo
año
–cua
ndo
aún
se e
ncon
trab
a en
con
stru
cció
n–, l
a cu
al s
e ob
tuvo
en
febr
ero
de 1
908.
La
inst
rucc
ión
corr
ió a
car
go d
e lo
s He
rman
os d
e la
Doc
trin
a C
ristia
na d
esde
un
prim
er m
omen
to
INTE
RVEN
CIO
NES
:
Ha d
esap
arec
ido
el p
rimiti
vo p
abel
lón
inde
pend
ient
e pa
ra u
rinar
ios.
Reh
abili
tado
por
Esc
uela
Tal
ler d
e B
ustie
llo e
n 19
96 p
ara
conv
ertir
lo e
n al
berg
ue ju
veni
l, la
obr
a su
puso
la a
ltera
ción
tota
l de
la d
istri
buci
ón in
terio
r orig
inal
par
a su
ada
ptac
ión
al n
uevo
us
o. E
n 20
05 s
e in
stal
a un
a ch
imen
ea.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
A. H
. M. P
ozu
Fond
ón, I
nfor
me
Gal
tier H
ispa
nia,
SHE
, Edi
ficio
407
12. A
. M. M
., Si
g. 4
168/
031
Ref
orm
a es
cuel
a de
niñ
os d
e Bu
stie
llo, 1
997.
A. M
. M.,
Sig.
418
0/02
0, R
efor
ma
escu
ela
para
alb
ergu
e ju
veni
l en
Bust
iello
, 199
8. M
aría
Vio
leta
ÁLV
AREZ
FE
RNÁ
ND
EZ, L
a es
cuel
a de
l pat
erna
lism
o in
dust
rial a
stur
iano
, 188
0 - 1
936,
Gijó
n, T
REA
- H
UNO
SA, 2
006;
Enr
ique
GU
DÍN
DE
LA
LAM
A, "
Los
cole
gios
de
La S
alle
en
Astu
rias
dura
nte
el p
rimer
terc
io d
el s
iglo
XX"
, His
toria
de
la e
duca
ción
nº 1
8, 1
999,
pp.
267
- 30
0; J
osé
SIER
RA
ÁLV
AREZ
, El o
brer
o so
ñado
. Ens
ayo
sobr
e el
pat
erna
lism
o in
dust
rial (
Astu
rias,
186
0 - 1
917)
, Mad
rid, S
iglo
XXI
,19
90; J
osé
Luis
GAR
CÍA
GAR
CÍA
, Prá
ctic
as p
ater
nalis
tas.
Un
estu
dio
antr
opol
ógic
o so
bre
los
min
eros
ast
uria
nos,
Bar
celo
na,
Arie
l, 19
96; J
orge
MU
ÑIZ
SÁ
NCH
EZ, D
el p
ozo
a ca
sa. G
enea
logí
as d
el p
ater
nalis
mo
min
ero
cont
empo
ráne
o en
Ast
uria
s, G
ijón,
TR
EA -
Uni
vers
idad
de
Ovi
edo,
200
7; C
arm
en A
DAM
S, "
Una
fórm
ula
urba
níst
ica
de s
omet
imie
nto
obre
ro: B
ustie
llo",
Mon
tepí
o, n
º 25
, Ovi
edo,
ver
ano
de 1
999,
p. 3
9; C
arm
en A
DAM
S, "
Bus
tiello
: El p
uebl
o id
eal p
ara
el o
brer
o pe
rfec
to",
en
La A
stur
ias
del c
ambi
ode
sig
lo, C
PR A
vilé
s, A
vilé
s, 2
000,
pp.
66,
77
y 78
; Car
men
AD
AMS,
"B
ustie
lllo:
un
ejem
plo
de re
habi
litac
ión
inte
gral
del
pat
rimon
io
indu
stria
l", p
p. 2
38-2
49, e
n Pr
eser
vaci
ón d
e la
Arq
uite
ctur
a In
dust
rial e
n Ib
eroa
mér
ica
y Es
paña
.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
Sobr
e el
van
o de
l pis
o pr
inci
pal d
el fl
anco
nor
te, f
igur
a el
rótu
lo
“E
SCU
ELA
DE N
IÑO
S”. E
xped
ient
e C
PCA
1512
/05.
Sol
icitu
d de
in
stal
ació
n de
chi
men
ea e
n el
Alb
ergu
e Ju
veni
l de
Bus
tiello
. Ex
pedi
ente
CPC
A 22
74/0
6. C
oloc
ació
n de
pla
ca e
n la
fach
ada
del
albe
rgue
juve
nil d
e B
ustie
llo.
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 11/34
Cód.
2016-1
0386
Bu
HU
MED
AD
ES:
Bu
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Inm
uebl
e co
n pl
anta
rect
angu
lar,
de 9
'60
m. d
e la
do la
rgo,
des
arro
llado
en
plan
ta, p
iso
y ba
jocu
bier
ta c
on c
ubie
rta
a do
s ag
uas
con
caba
llete
par
alel
o a
la fa
chad
a pr
inci
pal (
en e
l lad
o la
rgo)
y a
lero
vol
ado
apoy
ado
en
mén
sula
s m
oldu
rada
s de
mad
era.
Ase
ntad
o en
un
terr
eno
poco
est
able
, es
sust
enta
do m
edia
nte
pilo
tes
en u
n al
arde
técn
ico
de s
u tie
mpo
. Res
pond
e al
trad
icio
nal s
iste
ma
de m
uros
por
tant
es, a
bas
e de
mam
post
ería
y la
drill
o m
aciz
o, m
ater
iale
s qu
e se
enm
asca
raba
n bu
scan
do u
n ac
abad
o m
ás
nobl
e. L
a fa
chad
a pr
inci
pal,
rem
atad
a en
fron
tón
mix
tilín
eo q
ue p
rete
nde
dem
ostra
r la
nobl
eza
de s
us u
sos,
se
estr
uctu
ra e
n ci
nco
calle
s en
mar
cada
s po
r pila
stra
s en
tre
las
que
se a
bren
van
os a
dint
elad
os
rem
atad
os p
or fr
onto
nes
curv
os e
n p
lant
a y
vent
anas
par
eada
s en
arc
o de
m
edio
pun
to e
n pi
so, l
os a
lzad
os la
tera
les
en tr
es c
alle
s qu
e re
pite
n el
es
quem
a de
l fre
nte
pero
con
van
os m
ás ra
sgad
os e
n pi
so y
con
ojo
de
buey
en
el n
ivel
de
la b
ajoc
ubie
rta.
Se
ados
a a
un c
osta
do u
n cu
arto
, ac
usad
o en
pla
nta
y de
infe
rior a
ltura
, que
sirv
ió c
omo
cabi
na d
e pr
oyec
ción
par
a el
uso
de
cine
mat
ógra
fo (a
par
tir d
e 19
12).
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Bus
tiello
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Antig
uo C
írcul
o O
brer
o C
atól
ico/
Cas
ino/
Cua
rtel
de
la G
u
FICH
A N
ÚM
Bus
t.04
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:Ec
lect
icis
ta
LO
CALI
ZACI
ÓN
:B
ustie
llo, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Urb
ano
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPH
I (fic
ha n
º101
6 y
1019
)
Atri
buci
ón:
José
Rev
illa
Hay
a (in
geni
ero
de m
inas
) É
POCA
:18
95 ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Bu
Bu
Bu
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Ace
Bu
Bu
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:Te
ja c
erám
. pla
na
OTR
OS
USO
S:C
uarte
l, in
dust
rial
ACT
UA
L:R
esid
enci
a ge
riátr
ica
.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Soci
ocul
tura
l C
ERRA
MIE
NTO
:Pi
edra
y la
drill
o
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 12/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
5.16
5 / 4
.785
.689
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
Se tr
ata
de la
seg
unda
con
stru
cció
n en
leva
ntar
se e
n el
pob
lado
tras
la ig
lesi
a, in
augu
ránd
ose
en 1
895.
Tod
as la
s ac
tivid
ades
del
Cí
rcul
o O
brer
o (in
stitu
ción
de
orig
en fr
ancé
s) e
stab
an re
glad
as a
par
tir d
e 19
06 (m
omen
to e
n qu
e lle
garo
n lo
s he
rman
os d
e La
Sa
lle a
Bus
tiello
) por
el c
apel
lán
de la
em
pres
a de
la o
rden
de
los
Herm
anos
de
La S
alle
. Fue
sed
e de
l Sin
dica
to C
atól
ico
de
Min
eros
Esp
añol
es d
espu
és d
e 19
18 y
Cua
rtel
de
la G
uard
ia C
ivil
tras
la G
uerr
a.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
Ha s
ido
reha
bilit
ado
en 2
008
para
alb
erga
r una
resi
denc
ia d
e an
cian
os: s
e ha
alte
rado
, en
cons
ecue
ncia
, la
orga
niza
ción
inte
rior y
el
pet
o o
fron
tón
que
coro
naba
la c
alle
cen
tral
.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
A. M
. M.,
Sig.
386
2/02
6, R
efor
ma
inte
rior e
dific
io a
ntig
uo c
asin
o en
Bus
tiello
, 199
2. J
orge
MU
ÑIZ
SÁ
NCH
EZ, D
el p
ozo
a ca
sa.
Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, 2
007;
Jos
é SI
ERR
A ÁL
VAR
EZ, E
l obr
ero
soña
do. E
nsay
o so
bre
el p
ater
nalis
mo
indu
stria
l (As
turia
s, 1
860
- 191
7), M
adrid
, Sig
lo X
XI, 1
990;
Jos
é Lu
is
GAR
CÍA
GAR
CÍA
, Prá
ctic
as p
ater
nalis
tas.
Un
estu
dio
antr
opol
ógic
o so
bre
los
min
eros
ast
uria
nos,
Bar
celo
na, A
riel,
1996
; Car
men
AD
AMS,
"U
na fó
rmul
a ur
baní
stic
a de
som
etim
ient
o ob
rero
: Bus
tiello
", M
onte
pío,
nº 2
5, O
vied
o, v
eran
o de
199
9, p
. 39;
Car
men
AD
AMS,
"B
ustie
llo: E
l pue
blo
idea
l par
a el
obr
ero
perf
ecto
", e
n La
Ast
uria
s de
l cam
bio
de s
iglo
, CPR
Avi
lés,
Avi
lés,
200
0, p
p. 6
6,
77 y
78;
Car
men
AD
AMS,
"B
ustie
lllo:
un
ejem
plo
de re
habi
litac
ión
inte
gral
del
pat
rimon
io in
dust
rial"
, pp.
238
-249
, en
Pres
erva
ción
de
la A
rqui
tect
ura
Indu
stria
l en
Iber
oam
éric
a y
Espa
ña, C
uade
rnos
, Con
seje
ría d
e C
ultu
ra d
e la
Jun
ta d
e An
dalu
cía,
Gra
nada
, 200
1,
pp. 2
44 y
245
; Jul
ia B
ARRO
SO V
ILLA
R, "
Con
cejo
de
Mie
res"
, en
Cole
cció
n de
Arq
uite
ctur
a M
onum
enta
l ast
uria
na, O
vied
o,
COAA
TA,1
984,
pp.
563
-564
, Jos
é R
amón
ALO
NSO
PER
EIR
A., H
isto
ria g
ener
al d
e ar
quite
ctur
a en
Ast
uria
s, C
OAA
y G
ran
Enci
clop
edia
Ast
uria
na, O
vied
o, 1
996,
p. 2
41.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
En la
en
plan
ta b
aja
habí
a bi
blio
teca
, sal
ón d
e ac
tos
y au
las,
en
la
prim
era
la v
ivie
nda
del e
ncar
gado
, así
com
o un
sal
ón d
e ba
ile;
más
tard
e se
inst
alar
on la
s de
pend
enci
as d
el c
uerp
o de
Gua
rdia
s Ju
rado
s de
la S
HE.
Con
tó c
on u
na s
ala
de p
roye
ccio
nes
cine
mat
ográ
ficas
en
su in
terio
r, qu
e aú
n de
nota
la p
rese
ncia
del
cu
erpo
baj
o qu
e si
rvió
com
o ca
bina
y s
e ad
osa
a un
cos
tado
. Ex
pedi
ente
CPC
A 14
37/0
7. O
bras
de
reha
bilit
ació
n en
el c
entr
o ge
riátr
ico
de B
ustie
llo.
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 13/34
Cód.
2016-1
0386
Ace
HU
MED
AD
ES:
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Mon
umen
to p
úblic
o co
nmem
orat
ivo,
form
ado
por u
n pe
dest
al d
e pi
edra
de
l que
sur
ge y
se
proy
ecta
la re
pres
enta
ción
de
un m
iner
o, s
obre
el q
ue
se d
ispo
ne c
oron
ándo
lo e
l bus
to e
n br
once
del
II M
arqu
és d
e C
omill
as.
Res
pond
e a
crite
rios
de re
alis
mo
estil
izad
o el
bus
to d
e C
laud
io L
ópez
, at
avia
do c
on e
l tra
je d
e ga
la d
e C
abal
lero
de
la O
rden
de
la E
spue
la d
e O
ro
(dis
tinci
ón q
ue le
oto
rgas
e el
Pap
a Pí
o X
en 1
910)
, rea
lizad
o és
te c
on c
iert
o pr
ecio
sism
o, c
on e
l ros
tro
un ta
nto
idea
lizad
o pe
ro fi
dedi
gno
a su
s ra
sgos
fis
ionó
mic
os y
un
gest
o se
vero
, cas
i ate
mpo
ral.
Rep
rese
nta
al b
urgu
és
triu
nfad
or, m
irand
o al
cie
lo fr
ente
a la
igle
sia
que
prom
ovió
. El p
edes
tal,
pétr
eo, s
e re
suel
ve c
on s
enci
llez
(tal v
ez d
icho
cue
rpo
podr
ía e
quip
arar
se
a m
asas
info
rmes
pro
pias
del
mod
erni
smo,
con
alg
o or
gáni
co e
n la
hie
dra
que
se la
bra
en s
u pa
rte
supe
rior,
equi
pará
ndos
e ta
mbi
én a
la ro
ca m
adre
qu
e en
cier
ra la
riqu
eza
min
era)
y d
esde
él s
e la
bra,
a m
odo
de ro
tund
o al
torr
elie
ve, e
l min
ero
astu
riano
: se
resu
elve
con
pau
tas
más
vol
umét
ricas
y
sint
étic
as, p
ropi
as d
e ot
ros
mov
imie
ntos
de
aque
l tie
mpo
, par
a po
tenc
iar
la id
ea d
e fu
erza
, ale
jánd
ose
del n
atur
alis
mo
de tr
adic
ión
fran
cesa
y
cam
inan
do h
acia
el r
ealis
mo
que
se d
esar
rolla
rá e
n lo
s to
talit
aris
mos
. El
min
ero,
con
bot
as, b
omba
cho,
cin
turó
n y
cam
isa,
dej
a tr
as é
l la
lám
para
de
min
a (d
e se
gurid
ad) y
del
ante
, pic
o y
pala
; la
cabe
za d
escu
bier
ta, c
omo
solía
trab
ajar
ent
once
s y
máx
ime
ante
el p
atró
n. E
leva
sus
man
os p
ara
efec
tuar
una
ofr
enda
flor
al. E
l con
junt
o de
scrib
e un
a fo
rma
pira
mid
al,
idón
ea p
ara
el fi
n pa
tron
al y
jerá
rqui
co in
stau
rado
, y s
e di
spon
e de
ntro
de
una
redu
cida
par
cela
del
imita
da p
or c
ance
la b
aja
(a b
ase,
otr
a ve
z, d
e pi
cos
y pa
las)
en
una
suer
te d
e pr
oa q
ue d
esta
ca d
e la
pla
tafo
rma
supe
rior
del p
uebl
o y
avan
za, e
leva
da s
obre
los
teja
dos,
hac
ia e
l cas
erío
; no
obst
ante
, da
cara
ant
e D
ios
(la ig
lesi
a), p
udie
ndo
ente
nder
se c
omo
la
pres
enta
ción
(pós
tum
a ya
) del
mar
qués
de
Com
illas
de
su p
uebl
o tr
abaj
ador
ant
e el
mis
mo.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Bus
tiello
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Mon
umen
to a
Cla
udio
Lóp
ez B
ru, I
I Mar
qués
de
Com
illas
FICH
A N
ÚM
Bus
t.05
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Ace
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:R
ealis
mo
e id
ealis
mo
LO
CALI
ZACI
ÓN
:B
ustie
llo, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Urb
ano
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPH
I (fic
ha n
º101
6 y
1026
)
Atri
buci
ón:
Anic
eto
Mar
inas
ÉPO
CA:
Proy
ecta
do e
n 19
19 y
eje
cuta
do e
n 19
25
ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Ace
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:O
TRO
S U
SOS:
ACT
UA
L:M
onum
enta
l.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Mon
umen
tal
CER
RAM
IEN
TO:
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 14/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
5.12
9 / 4
.785
.692
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
La e
scul
tura
, con
cebi
da p
ara
expo
ner l
a or
gani
zaci
ón d
el s
iste
ma
soci
olab
oral
impl
anta
do y
con
ese
val
or re
pres
enta
tivo
prop
io
del m
onum
ento
púb
lico
repr
esen
tativ
o, fu
e le
vant
ada
a in
icia
tiva
del c
omité
de
la p
ropi
a em
pres
a el
día
9 d
e m
ayo
de 1
925,
poc
asse
man
as d
espu
és d
el fa
lleci
mie
nto
del m
arqu
és (q
ue h
abía
teni
do lu
gar e
l 18
de a
bril
de a
quel
mis
mo
año)
. La
finan
ciac
ión
corr
ería
en
gran
med
ida
a ca
rgo
de lo
s ob
rero
s y
empl
eado
s de
la e
mpr
esa,
med
iant
e la
don
ació
n de
la c
antid
ad c
orre
spon
dien
te
a un
día
de
sala
rio. S
ería
inau
gura
do e
l 4 d
e di
ciem
bre
de 1
926.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
En la
prim
aver
a de
201
2 su
frió
acto
s va
ndál
icos
que
se
sald
aron
, a n
ivel
de
cons
erva
ción
, en
las
pint
adas
de
la b
ande
ra
repu
blic
ana
a am
bos
lado
s de
l mon
umen
to; e
stos
dañ
os, a
sí c
omo
el d
esla
vado
del
met
al y
el d
eter
ioro
pro
pio
de s
u di
spos
ició
n a
la in
tem
perie
, deb
ería
n se
r sub
sana
dos.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
José
Man
uel P
ARAJ
A, L
a es
tatu
aria
en
Astu
rias,
Ste
lla, G
ijón,
196
6, p
. 108
; Jor
ge M
UÑIZ
SÁ
NC
HEZ
, Del
poz
o a
casa
. Gen
ealo
gías
de
l pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, 2
007;
Jos
é SI
ERRA
ÁLV
AREZ
, El
obre
ro s
oñad
o. E
nsay
o so
bre
el p
ater
nalis
mo
indu
stria
l (As
turia
s, 1
860
- 191
7), M
adrid
, Sig
lo X
XI, 1
990;
Jos
é Lu
is G
ARCÍ
A G
ARC
ÍA, P
ráct
icas
pat
erna
lista
s. U
n es
tudi
o an
trop
ológ
ico
sobr
e lo
s m
iner
os a
stur
iano
s, B
arce
lona
, Arie
l, 19
96; C
arm
en A
DAM
S,
"Una
fórm
ula
urba
níst
ica
de s
omet
imie
nto
obre
ro: B
ustie
llo",
Mon
tepí
o, n
º 25,
Ovi
edo,
ver
ano
de 1
999,
p. 3
9; C
arm
en A
DAM
S,
"Bus
tiello
: El p
uebl
o id
eal p
ara
el o
brer
o pe
rfec
to",
en
La A
stur
ias
del c
ambi
o de
sig
lo, C
PR A
vilé
s, A
vilé
s, 2
000,
p. 7
9; C
arm
en
ADAM
S, "
Bus
tielll
o: u
n ej
empl
o de
reha
bilit
ació
n in
tegr
al d
el p
atrim
onio
indu
stria
l", p
p. 2
38-2
49, e
n Pr
eser
vaci
ón d
e la
Ar
quite
ctur
a In
dust
rial e
n Ib
eroa
mér
ica
y Es
paña
, Cua
dern
os, C
onse
jería
de
Cul
tura
de
la J
unta
de
Anda
lucí
a, G
rana
da, 2
001,
p.
246;
Mig
uel Á
LVAR
EZ A
REC
ES y
J. M
.OJE
DA, L
a es
tela
del
Mar
qués
de
Com
illas
. Un
viaj
e po
r Alle
r y M
iere
s, H
isto
ria v
ivid
a nº
8,
El C
omer
cio,
Gijó
n, 1
997,
pp.
24
y 26
; B
enja
mín
ÁLV
AREZ
, BEN
XA, U
na c
omar
ca a
pun
ta d
e lá
piz,
Lam
inar
ium
de
Mie
res
y Le
na,
Gijó
n, G
H e
dito
res,
198
7, p
. 39;
Cov
adon
ga Á
LVAR
EZ Q
UIN
TAN
A.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
El jo
ven
min
ero
que
le h
ace
una
ofre
nda
flora
l, qu
e m
uest
ra
rela
ción
con
la ta
lla m
oder
nist
a, fo
rma
part
e de
la tr
adic
ión
oral
qu
e fu
era
un v
ecin
o de
la z
ona,
llam
ado
"Mig
ueló
n el
de
Entr
ebú"
(lo
calid
ad a
llera
na).
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 15/34
Cód.
2016-1
0386
HU
MED
AD
ES:
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Faro
las
de a
lum
brad
o el
éctr
ico,
púb
lico,
que
se
com
pone
n de
una
bas
a de
ho
rmig
ón s
obre
la q
ue s
e as
ient
a un
pos
te fo
rmad
o po
r cua
tro
perf
iles
met
álic
os e
n "L
" un
idos
ent
re s
í por
per
files
pla
nos
robl
onad
os. E
n la
pa
rte
supe
rior s
e en
cuen
tra u
na m
énsu
la (d
e la
que
pen
día
las
prim
itiva
s fa
rola
s, h
oy d
esap
arec
idas
) en
form
a de
vol
uta
form
ada
a su
vez
por
dos
pe
rfile
s co
nver
gent
es, q
ue e
n su
dis
eño
orgá
nico
reco
rdar
ía e
l gus
to
mod
erni
sta.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Bus
tiello
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Faro
las
FICH
A N
ÚM
Bus
t.06
CO
NCE
JO:
MIE
RES
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:
LO
CALI
ZACI
ÓN
:B
ustie
llo, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Urb
ano
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPH
I (fic
ha n
º101
6 y
1023
)
Atri
buci
ón:
ÉPO
CA:
Prin
cipi
os s
. XX
ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Def
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:D
ef
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:O
TRO
S U
SOS:
Sopo
rte
de te
ndid
osA
CTU
AL:
Ilum
inac
ión
públ
ica
.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Alum
brad
o pú
blic
o C
ERRA
MIE
NTO
:
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 16/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
5.10
2 / 4
.785
.660
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
El a
lum
brad
o pú
blic
o or
igin
al c
orre
spon
día
a cu
atro
de
esta
s co
lum
nas
(es
deci
r, fa
lta u
na) y
la lu
z irr
adia
ba d
e un
sis
tem
a de
lám
para
s de
car
buro
o p
or c
arbo
nos,
que
tení
an u
na m
aniv
ela
que
acci
onab
a la
pol
ea p
ara
subi
r y b
ajar
est
as lu
min
aria
s. C
on la
lle
gada
de
la lu
z el
éctr
ica,
se
refo
rmar
on e
inco
rpor
aron
bom
billa
s m
oder
nas.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
Actu
alm
ente
se
ha a
dosa
do u
na m
énsu
la c
on tu
lipa
mod
erna
s en
la p
arte
sup
erio
r del
pos
te. E
n la
2ª m
itad
de 2
012
se h
a pr
oced
ido
a la
repa
raci
ón d
e la
situ
ada
fren
te a
la ig
lesi
a, m
edia
te la
sup
lem
enta
ción
de
la b
asa
de h
orm
igón
uno
s 40
cm
, em
bebi
endo
y p
rote
gien
do la
zon
a in
ferio
r de
la e
stru
ctur
a qu
e se
enc
ontra
ba y
a m
uy d
ebili
tada
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
Jorg
e M
UÑIZ
SÁ
NC
HEZ
, Del
poz
o a
casa
. Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- Un
iver
sida
d de
Ovi
edo,
200
7; J
osé
SIER
RA
ÁLV
AREZ
, El o
brer
o so
ñado
. Ens
ayo
sobr
e el
pat
erna
lism
o in
dust
rial (
Astu
rias,
186
0 -
1917
), M
adrid
, Sig
lo X
XI, 1
990;
Jos
é Lu
is G
ARC
ÍA G
ARC
ÍA, P
ráct
icas
pat
erna
lista
s. U
n es
tudi
o an
trop
ológ
ico
sobr
e lo
s m
iner
os
astu
riano
s, B
arce
lona
, Arie
l, 19
96; C
arm
en A
DAM
S, "
Una
fórm
ula
urba
níst
ica
de s
omet
imie
nto
obre
ro: B
ustie
llo",
Mon
tepí
o, n
º 25,
Ovi
edo,
ver
ano
de 1
999,
p. 3
9; C
arm
en A
DAM
S, "
Bus
tiello
: El p
uebl
o id
eal p
ara
el o
brer
o pe
rfec
to",
en
La A
stur
ias
del c
ambi
o de
sigl
o, C
PR A
vilé
s, A
vilé
s, 2
000,
p. 7
9; C
arm
en A
DAM
S, "
Bust
ielll
o: u
n ej
empl
o de
reha
bilit
ació
n in
tegr
al d
el p
atrim
onio
indu
stria
l",
pp. 2
38-2
49, e
n Pr
eser
vaci
ón d
e la
Arq
uite
ctur
a In
dust
rial e
n Ib
eroa
mér
ica
y Es
paña
, Cua
dern
os, C
onse
jería
de
Cul
tura
de
la J
unta
de A
ndal
ucía
, Gra
nada
, 200
1, p
. 246
; Mig
uel Á
LVAR
EZ A
REC
ES y
J. M
.OJE
DA, L
a es
tela
del
Mar
qués
de
Com
illas
. Un
viaj
e po
r Al
ler y
Mie
res,
His
toria
viv
ida
nº 8
, El C
omer
cio,
Gijó
n, 1
997,
pp.
24
y 26
; B
enja
mín
ÁLV
AREZ
, BEN
XA, U
na c
omar
ca a
pun
ta d
e lá
piz,
Lam
inar
ium
de
Mie
res
y Le
na, G
ijón,
GH
edi
tore
s, 1
987,
p. 3
9; C
ovad
onga
ÁLV
AREZ
QU
INTA
NA, "
El p
obla
do/c
olon
ia d
e B u
stie
llo 1
890-
1925
: un
mon
umen
to d
e la
arq
ueol
ogía
indu
stria
l que
rela
cion
a As
turia
s co
n C
atal
uña"
.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
Se c
onse
rvan
tres
: la
que
se h
alla
fren
te a
la ig
lesi
a, la
dis
pues
ta
frent
e al
ant
iguo
cua
rtel
de
la G
uard
ia C
ivil
y un
a te
rcer
a de
trás
de
ese
mis
mo
inm
uebl
e; e
sta
últim
a, c
aída
, ha
sido
retir
ada
por e
l Ay
unta
mie
nto
de M
iere
s y
se c
onse
rva
en d
epen
denc
ias
mun
icip
ales
.
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 17/34
Cód.
2016-1
0386
Ace
HU
MED
AD
ES:
Bu
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Esm
erad
o ej
empl
o de
alo
jam
ient
o em
pres
aria
l des
tinad
o a
inge
nier
o je
fe
por l
a co
mpa
ñía
min
era
que
oper
aba
en la
zon
a, d
ispu
esto
en
una
plat
afor
ma
elev
ada
próx
ima
a la
igle
sia,
exe
nta
y ro
dead
a de
terr
eno
para
us
o pr
ivad
o, d
elim
itado
por
una
cer
ca a
quí d
ecor
ada
con
cant
os d
e río
en
tre
zóca
los
y pi
lare
s, c
on p
años
de
espa
dani
lla h
oy s
ustu
tidos
por
re
jería
. La
plan
ta e
s re
ctan
gula
r y d
esar
rolla
un
tota
l de
4 al
tura
s,
sem
isót
ano
que
apro
vech
a el
terr
eno
en p
endi
ente
, baj
o, p
iso
nobl
e y
bajo
cubi
eta.
Se
ados
a al
núc
leo,
en
el c
osta
do s
epte
ntrio
nal,
un c
uerp
o de
pl
anta
baj
a y
rem
ate
ater
raza
do. S
e cu
bre
a do
s ag
uas
y pr
esen
ta u
n al
ero
vola
do s
obre
sop
orte
s bi
en ta
llado
s a
mod
o de
esc
uadr
as. L
os v
anos
, ad
inte
lado
s y
rem
arca
dos
en s
u m
itad
supe
rior,
se d
ispo
nen
sim
étric
amen
te e
n tr
es c
alle
s a
lo la
rgo
de la
s cu
atro
fach
adas
, ado
ptan
do,
en la
prin
cipa
l, la
tipo
logí
a de
ven
tana
s ba
lcon
eras
pro
tegi
das
por
para
peto
de
bala
ustr
es p
lano
s. D
e la
par
te p
oste
rior c
abe
dest
acar
la
gale
ría a
cris
tala
da v
olad
a, c
on v
ista
s so
bre
el c
onju
nto
del p
obla
do (á
rea
resi
denc
ial o
brer
a). D
el fr
ente
, con
un
trat
amie
nto
form
al c
uida
do c
omo
en
los
rest
ante
s, d
esta
ca e
l mira
dor v
olad
o so
bre
repi
sa d
e fá
bric
a so
bre
el
que
figur
arab
a en
orig
en u
na re
mat
e en
cúp
ula
cam
pani
form
e co
n de
talle
s de
cer
ámic
a po
lícro
ma,
y q
ue s
e ac
abar
ía re
empl
azan
do p
or e
l cas
etón
ac
tual
. El e
lem
ento
cer
ámic
o, re
apar
ece
punt
ualm
ente
a lo
larg
o de
la
fach
ada
con
resu
ltado
arm
onio
so.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Bus
tiello
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Vivi
enda
del
inge
nier
o je
fe d
e la
SH
E. C
hale
t de
Don
Isid
r
FICH
A N
ÚM
Bus
t.07
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:Ec
lect
icis
ta-re
gion
alis
ta
LO
CALI
ZACI
ÓN
:B
ustie
llo, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Urb
ano
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPH
I (fic
ha n
º103
0)
Atri
buci
ón:
ÉPO
CA:
1898 A
CEPT
ABL
E
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Bu
Ace
Ace
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Bu
Bu
Ace
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:Te
ja c
erám
. pla
na
OTR
OS
USO
S:R
elig
ioso
ACT
UA
L:So
cioc
ultu
ral
.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Res
iden
cial
CER
RAM
IEN
TO:
Pied
ra y
ladr
illo
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 18/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
5.10
2 / 4
.785
.701
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
Se d
enom
ina
casa
de
don
Isid
ro p
orqu
e el
inge
nier
o qu
e la
ocu
pó d
uran
te a
ños
fue
Isid
ro S
ainz
de
Bar
anda
, que
lleg
aría
en
la
déca
da d
e 19
30. T
ambi
én s
e oc
upó
para
eje
rcic
ios
espi
ritua
les
y ot
ras
activ
idad
es d
esar
rolla
das
por e
l Opu
s De
i, de
ahí
el o
tro
nom
bre
que
se le
da.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
En la
déc
ada
de 1
930
se d
ispo
ne u
n cu
erpo
ado
sado
al m
uro
late
ral:
sirv
ió c
omo
coch
era
(sem
isót
ano)
, sal
ón á
rabe
par
a la
fam
ilia
del i
ngen
iero
y te
rraz
a su
perio
r, si
guie
ndo
el m
odel
o de
otr
as in
terv
enci
ones
sim
ilare
s de
la e
mpr
esa
en U
jo e
n aq
uel m
ism
o tie
mpo
. Ent
once
s ta
mbi
én s
e añ
adió
todo
el p
iso
supe
rior,
que
pasó
de
ser u
n de
sván
a u
na p
lant
a ba
jocu
bier
ta: r
equi
rió la
re
form
a de
l tej
ado,
per
dien
do e
l fro
ntón
que
rem
atab
a el
mira
dor,
y si
rvió
par
a al
ojar
al s
ervi
cio
dom
éstic
o. F
ue re
habi
litad
o en
el
año
2000
y, e
n 20
09, s
e re
pint
ó el
ext
erio
r. En
201
2 se
inte
rvin
o pa
ra im
perm
eabi
lizar
la te
rraz
a.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
A. H
. M. P
ozu
Fond
ón, I
nfor
me
Gal
tier H
ispa
nia,
SHE
, Edi
ficio
409
02 (C
hale
t en
La V
iñon
a, D
on Is
idro
). Jo
rge
MU
ÑIZ
SÁ
NC
HEZ,
Del
pozo
a c
asa.
Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, 2
007;
Jos
é SI
ERR
A Á
LVAR
EZ, E
l obr
ero
soña
do. E
nsay
o so
bre
el p
ater
nalis
mo
indu
stria
l (As
turia
s, 1
860
- 191
7), M
adrid
, Sig
lo X
XI, 1
990;
Jo
sé L
uis
GAR
CÍA
GAR
CÍA
, Prá
ctic
as p
ater
nalis
tas.
Un
estu
dio
antr
opol
ógic
o so
bre
los
min
eros
ast
uria
nos,
Bar
celo
na, A
riel,
1996
; Jav
ier R
ODR
ÍGU
EZ M
UÑ
OZ
(dir)
, Dic
cion
ario
geo
gráf
ico
de A
stur
ias,
Ovi
edo,
Edi
toria
l Pre
nsa
Astu
riana
, 200
0, p
p. 1
53-
154;
Car
men
BEN
ITO
DEL
PO
ZO,L
a in
dust
rializ
ació
n as
turia
na: E
ntre
la A
rque
olog
ía y
la H
isto
ria (E
L Po
blad
o M
iner
o de
Bus
tiello
),Áb
aco,
nº 1
, seg
unda
épo
ca, p
rimav
era
de 1
992,
Gijó
n, p
. 81.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
Fue
vend
ido
en 1
992
al P
rinci
pado
de
Astu
rias
que
lo c
edió
al
Ayun
tam
ient
o de
Mie
res;
fue
reha
bilit
ado
entr
e 19
96 y
200
0 po
r un
a Es
cuel
a Ta
ller y
, act
ualm
ente
, es
el C
entr
o de
Inte
rpre
taci
ón
del P
obla
do M
iner
o de
Bus
tiello
, que
sos
tiene
el c
onsi
stor
io.
Expe
dien
te C
PCA
205/
03. A
ula
de in
terp
reta
ción
de
arqu
eolo
gía
indu
stria
l en
Bus
tiello
pro
mov
ida
por e
l Ayu
ntam
ient
o de
Mie
res.
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 19/34
Cód.
2016-1
0386
Bu
HU
MED
AD
ES:
Ace
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Con
stru
cció
n si
mila
r, po
r su
tipol
ogía
, dis
eño
y po
rte,
al o
tro
chal
et
cata
loga
do y
hoy
sed
e de
l Cen
tro
de In
terp
reta
ción
del
pob
lado
de
Bus
tiello
. Pl
anta
rect
angu
lar d
esar
rolla
da e
n cu
atro
altu
ras
(sót
ano,
pl
anta
, pis
o y
bajo
cubi
erta
), co
n cu
bier
ta a
cua
tro a
guas
con
ale
ro v
olad
o so
bre
sopo
rtes
bien
talla
dos
a m
odo
de e
scua
dras
. Pre
sent
a fa
ldón
par
a la
ga
lería
, ya
de o
bra,
en
la fa
chad
a po
ster
ior y
par
a el
cas
etón
de
la fa
chad
a pr
inci
pal.
De
su c
ompo
sici
ón d
esta
ca la
ord
enac
ión
sim
étric
a de
hue
cos,
co
n tre
s ca
lles
en c
ada
fach
ada,
el e
smer
o en
su
dise
ño (b
reve
s al
féiz
ares
m
odlu
rado
s, o
reja
s m
arca
das
por b
anda
s tip
o im
post
a, m
otiv
os d
e in
spira
ción
veg
etal
mol
dead
os e
n pi
edra
arti
ficia
l en
los
dint
eles
, an
tepe
chos
de
buen
a fu
ndic
ión
en b
alco
nes
del p
iso
nobl
e), a
sí c
omo
la
orde
naci
ón m
edia
nte
línea
de
impo
sta
con
cade
nas
angu
lare
s qu
e m
arca
n el
des
piec
e de
sill
ares
. Del
fren
te, d
esta
car l
a ca
ja d
el m
irado
r con
bue
na
carp
inte
ría; a
hora
figu
ran
en lo
s cr
ista
les
las
inic
iale
s B
y F.
Del
esp
acio
aj
ardi
nado
que
le ro
dead
a, tr
as s
u in
terv
enci
ón, q
ueda
una
par
te a
una
co
ta in
ferio
r y s
e ha
dis
pues
to u
na p
lata
form
a a
mod
o de
terr
aza
sobr
e el
po
tent
e só
tano
am
plia
do q
ue ro
dea
la z
ona
mer
idio
nal y
pos
terio
r.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Bus
tiello
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Vivi
enda
de
inge
nier
o de
la S
HE.
Cha
let d
e M
oren
o
FICH
A N
ÚM
Bus
t.08
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:Ec
lect
icis
ta-re
gion
alis
ta
LO
CALI
ZACI
ÓN
:B
ustie
llo, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Urb
ano
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPH
I (fic
ha n
º102
9)
Atri
buci
ón:
ÉPO
CA:
1898
-191
0
ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Bu
Bu
Bu
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Bu
Bu
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:Te
ja c
erám
. pla
na
OTR
OS
USO
S:A
CTU
AL:
Red
iden
cia
geriá
tric
a.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Res
iden
cial
CER
RAM
IEN
TO:
Pied
ra y
ladr
illo
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 20/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
4.99
0 / 4
.785
.771
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
Se le
con
oce
por e
ste
nom
bre
por h
aber
resi
dido
en
el d
uran
te m
ucho
tiem
po e
l ing
enie
ro J
osé
Mar
ía M
oren
o Re
zola
.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
Ha s
ido
tota
lmen
te re
habi
litad
a en
tre
los
años
200
1 y
2004
, man
teni
endo
, en
cier
ta m
edid
a, la
s pa
utas
form
ales
que
le s
on p
ropi
as
y añ
adie
ndo
en la
tras
era
un c
uerp
o ex
ento
par
a ac
oger
un
asce
nsor
, uni
do a
l edi
ficio
med
iant
e ga
lería
acr
ista
lada
, par
a su
uso
com
o re
side
ncia
ger
iátr
ica.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
A. H
. M. P
ozu
Fond
ón, I
nfor
me
Gal
tier H
ispa
nia,
SHE
, Edi
ficio
409
07 (R
esid
enci
a de
inge
nier
os).
Arch
ivo
pers
onal
de
Man
uel
Cues
ta, R
efor
ma
y am
plia
ción
de
edifi
cio
para
resi
denc
ia d
e an
cian
os, 2
001.
Jor
ge M
UÑ
IZ S
ÁN
CHE
Z, D
el p
ozo
a ca
sa.
Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, 2
007;
José
SIE
RRA
ÁL
VAR
EZ, E
l obr
ero
soña
do. E
nsay
o so
bre
el p
ater
nalis
mo
indu
stria
l (As
turia
s, 1
860
- 191
7), M
adrid
, Sig
lo X
XI, 1
990;
Jos
é Lu
is
GAR
CÍA
GAR
CÍA
, Prá
ctic
as p
ater
nalis
tas.
Un
estu
dio
antr
opol
ógic
o so
bre
los
min
eros
ast
uria
nos,
Bar
celo
na, A
riel,
1996
;Jor
ge
MU
ÑIZ
SÁ
NC
HEZ,
Del
poz
o a
casa
. Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- U
nive
rsid
ad
de O
vied
o, 2
007;
Jos
é SI
ERR
A Á
LVAR
EZ, E
l obr
ero
soña
do. E
nsay
o so
bre
el p
ater
nalis
mo
indu
stria
l (As
turia
s, 1
860
- 191
7),
Mad
rid, S
iglo
XXI
, 199
0; J
osé
Luis
GAR
CÍA
GAR
CÍA
, Prá
ctic
as p
ater
nalis
tas.
Un
estu
dio
antr
opol
ógic
o so
bre
los
min
eros
as
turia
nos,
Bar
celo
na, A
riel,
1996
; Car
men
ADA
MS,
"Un
a fó
rmul
a ur
baní
stic
a de
som
etim
ient
o ob
rero
: Bus
tiello
", M
onte
pío,
nº 2
5,O
vied
o, v
eran
o de
199
9, p
. 39;
Car
men
AD
AMS,
"B
ustie
llo: E
l pue
blo
idea
l par
a el
obr
ero
perf
ecto
", e
n La
Ast
uria
s de
l cam
bio
desi
glo,
CPR
Avi
lés,
Avi
lés,
200
0, p
. 79 .
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
En e
l jar
dín
perim
etra
l cue
nta
con
una
palm
era
de c
onsi
dera
bles
di
men
sion
es.
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 21/34
Cód.
2016-1
0386
Bu
HU
MED
AD
ES:
Bu
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Puen
te ti
po c
aja
con
tabl
ero
supe
rior d
ivid
ido
en d
os tr
amos
que
apo
yan
en e
strib
os y
pila
inte
rmed
ia d
e si
llería
, tod
os e
llos
de a
caba
do
alm
ohad
illad
o. L
os c
uchi
llos
son
de ti
po c
ruz
de s
an A
ndré
s, c
on
refu
erzo
s de
per
files
pla
nos
y vi
gas
robl
onad
as. E
l tab
lero
se
encu
entr
a re
vest
ido
con
una
tarim
a de
mad
era,
con
bal
aust
rada
del
mis
mo
mat
eria
l.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Bus
tiello
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Puen
te
FICH
A N
ÚM
Bus
t.09
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:
LO
CALI
ZACI
ÓN
:B
ustie
llo, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Urb
ano
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPH
I (fic
ha n
º101
6)
Atri
buci
ón:
ÉPO
CA:
Post
erio
r a 1
890
ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Bu
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:O
TRO
S U
SOS:
ACT
UA
L:Pu
ente
.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Puen
te C
ERRA
MIE
NTO
:
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 22/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
5.18
4 / 4
.785
.771
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
En o
rigen
, est
e pu
ente
sob
re e
l río
Alle
r era
el ú
nico
med
io p
ara
cone
ctar
el p
obla
do d
e B
ustie
llo c
on e
l res
to d
el te
rrito
rio, a
l en
laza
rlo c
on la
ent
once
s lla
mad
a ca
rret
era
de B
oñar
a C
ampo
de
Cas
o (e
s de
cir,
al p
uert
o Sa
n Is
idro
). Tr
as la
con
stru
cció
n de
lanu
eva
carr
eter
a a
med
iado
s de
los
90, e
l pue
nte
ha s
ido
rele
gado
a p
aso
peat
onal
y u
so c
iclo
turis
ta.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
En 1
925
fue
hora
dado
su
estr
ibo
para
per
miti
r el t
endi
do d
el e
mpa
lme
ferr
ovia
rio d
e Uj
o Ta
ruel
o a
Col
lanz
o, d
el V
asco
Ast
uria
no.
Cont
aba
con
dos
pasi
llos
peat
onal
es e
n vo
ladi
zo, c
on p
iso
de ta
bla.
Fue
refo
rmad
o en
201
1, s
ustit
uyén
dose
el p
avim
ento
asf
áltic
oqu
e te
nía
por t
arim
a de
mad
era
y lo
s pr
etile
s, d
e fu
ndic
ión
(se
encu
entr
an m
uy re
form
ados
), po
r una
bal
aust
rada
de
mad
era.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
Jorg
e M
UÑIZ
SÁ
NC
HEZ
, Del
poz
o a
casa
. Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- Un
iver
sida
d de
Ovi
edo,
200
7; J
osé
SIER
RA
ÁLV
AREZ
, El o
brer
o so
ñado
. Ens
ayo
sobr
e el
pat
erna
lism
o in
dust
rial (
Astu
rias,
186
0 -
1917
), M
adrid
, Sig
lo X
XI, 1
990;
Jos
é Lu
is G
ARC
ÍA G
ARC
ÍA, P
ráct
icas
pat
erna
lista
s. U
n es
tudi
o an
trop
ológ
ico
sobr
e lo
s m
iner
os
astu
riano
s, B
arce
lona
, Arie
l, 19
96; J
avie
r RO
DRÍ
GU
EZ M
UÑO
Z (d
ir), D
icci
onar
io g
eogr
áfic
o de
Ast
uria
s, O
vied
o, E
dito
rial P
rens
a As
turia
na, 2
000,
pp.
153
-154
;Car
men
BEN
ITO
DEL
PO
ZO, L
a in
dust
rializ
ació
n as
turia
na: E
ntre
la A
rque
olog
ía y
la H
isto
ria (E
l Po
blad
o M
iner
o de
Bus
tiello
), Áb
aco,
nº 1
, seg
unda
épo
ca, p
rimav
era
de 1
992,
Gijó
n, p
. 81;
Am
paro
FER
NÁ
ND
EZ y
Ale
jand
ro
BRAÑ
A, A
stur
ias,
pat
rimon
io in
dust
rial,
Gijó
n, E
dici
ones
Nue
vedo
ce, 2
009,
p.2
54
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
Expe
dien
te C
PCA
1637
/07.
Rec
uper
ació
n ur
baní
stic
a y
del p
uent
e so
bre
el rí
o Al
ler,
en B
ustie
llo, p
rom
ovid
a po
r el A
yunt
amie
nto
de
Mie
res
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 23/34
Cód.
2016-1
0386
Def
HU
MED
AD
ES:
Ace
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Pabe
llón
disp
uest
o en
una
est
rech
a fa
ja d
e te
rren
o co
n gr
an d
esni
vel,
poco
firm
e, s
egre
gado
del
rest
o de
l pob
lado
por
el r
ío A
ller y
con
su
frent
e pr
inci
pal h
acia
la a
ntig
ua c
arre
tera
. Ado
pta
una
plan
ta e
n fo
rma
de "
T" q
ue
se e
nlaz
a vi
sual
men
te c
on d
os d
epen
denc
ias
que
lo fl
anqu
ean:
así
, el
sana
torio
se
ve e
nmar
cado
por
la e
scue
la d
e ni
ñas
y la
farm
acia
. A p
esar
de
l arc
o te
mpo
ral e
n qu
e se
com
plet
a el
con
junt
o se
man
tiene
n la
s pr
emis
as d
e in
spira
ción
mod
erni
sta
en la
dec
orac
ión
de s
us a
lzad
os. S
e co
mbi
na e
n la
obr
a la
pie
dra
y el
ladr
illo
y la
cub
ierta
de
los
dist
into
s cu
erpo
s si
gue
un s
iste
ma
a cu
atro
agu
as (a
unqu
e en
los
pabe
llone
s qu
e se
van
ado
sand
o só
lo s
e de
sarr
olla
n tr
es fa
ldon
es) c
on c
abal
lete
par
alel
o a
fach
ada.
En
orig
en e
l par
amen
to e
ra a
lmoh
adill
ado
y la
cub
iert
a se
re
mat
aba
con
cerá
mic
a vi
dria
da. L
a de
cora
ción
se
conc
entr
a en
torn
o a
los
vano
s, d
e pe
rfil
adin
tela
do, c
on m
otiv
os fl
oral
es y
pol
icro
mía
, ant
epec
hos
de v
enta
nas
y pu
erta
s co
n tr
acer
ía, p
uert
as e
n m
ader
a co
n m
otiv
os
mod
erni
stas
y e
n el
pab
elló
n pr
inci
pal,
cuyo
fren
te s
e re
mat
a en
sen
cillo
fr
ontó
n m
ixtil
íneo
en
dond
e se
insc
ribe
la fe
cha
de la
obr
a. L
a fa
chad
a po
ster
ior,
acris
tala
da, t
iene
dis
tinto
s re
tran
queo
s en
pla
nta
fruto
de
la
estr
uctu
raci
ón e
n di
stin
tos
cuer
pos.
El d
esar
rollo
en
altu
ra in
copo
ra u
n ni
vel s
emis
ótan
o, p
lant
a ba
ja y
pis
o no
ble,
par
a el
des
arro
llo d
e la
s de
pend
enci
as q
ue o
rigin
alm
ente
com
pren
dían
: qui
rófa
no, s
ala
de c
uras
gr
aves
, ala
s pa
ra re
poso
(una
s 20
cam
as),
capi
lla y
otr
as d
epen
denc
ias,
co
mo
desp
acho
s o
cons
ulta
s pa
ra e
l per
sona
l méd
ico
(ade
más
del
ci
ruja
no je
fe, o
torr
ino
y oc
ulis
ta).
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Bus
tiello
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Antig
uo s
anat
orio
, esc
uela
de
niña
s y
farm
acia
de
la S
HE
FICH
A N
ÚM
Bus
t.10
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:M
oder
nist
a
LO
CALI
ZACI
ÓN
:B
ustie
llo, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Urb
ano
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPAA
(fic
ha n
º43)
; IPH
I (fic
Atri
buci
ón:
Man
uel M
onta
ves
(inge
nier
o) É
POCA
:19
02 -
1924
ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Ace
Ace
Ace
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Def
Def
Ace
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:Te
ja c
erám
. pla
na
OTR
OS
USO
S:
ACT
UA
L:D
esus
o.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Sani
tario
y e
duca
tivo
CER
RAM
IEN
TO:
Pied
ra y
ladr
illo
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 24/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
4.95
1 / 4
.785
.940
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
Es b
uen
ejem
plo
de la
s m
ejor
as s
ocio
sani
taria
s qu
e in
trodu
jo la
obl
igac
ión
lega
l por
par
te d
e la
s em
pres
as d
e so
sten
er u
n si
stem
a m
édic
o pa
ra s
us tr
abaj
ador
es y
fam
ilias
; fun
cion
ó co
mo
cabe
cera
de
la re
d de
bot
iqui
nes
y co
nsul
tas
méd
icas
sos
teni
das
por l
a So
cied
ad H
ulle
ra E
spañ
ola
y fu
e un
refe
rent
e en
su
orga
niza
ción
méd
ica,
con
su
dota
ción
que
inco
rpor
ó un
pio
nero
apa
rato
de R
ayos
X y
otra
s m
ejor
as (c
alef
acci
ón, a
gua
calie
nte)
sin
dud
a re
leva
ntes
par
a la
mej
ora
de la
s co
ndic
ione
s de
los
min
eros
.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
En o
rigen
los
pab
ello
nes
eran
inde
pend
ient
es e
ntre
sí.
En 1
924
se a
dosa
ron
nuev
os c
uerp
os (E
scue
la d
e N
iñas
, en
1921
, y la
Fa
rmac
ia) y
se
cons
truy
eron
cor
redo
res
de u
nión
que
rom
pier
on la
prim
igen
ia d
ispo
sici
ón c
lasi
cist
a, s
e el
evó
una
plan
ta y
se
hizo
la
gal
ería
acr
ista
lada
. Más
reci
ente
men
te, u
na te
rcer
a in
terv
enci
ón h
a de
sfig
urad
o m
ás la
líne
a de
fach
ada:
el m
uro
orig
inal
ha
retr
oced
ido
a un
esp
acio
inte
rior p
or a
mpl
iar e
l san
ator
io e
n la
zon
a po
ster
ior.
Res
taur
ado
por l
a Es
cuel
a Ta
ller d
e Bu
stie
llo e
n 19
96. H
an d
esap
arec
ido
su d
epós
ito d
e ag
ua, t
rans
form
ador
y a
lmac
én y
gal
liner
o, to
dos
ello
s de
la d
écad
a de
191
0 y
para
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
A. H
. M. P
ozu
Fond
ón, I
nfor
me
Gal
tier H
ispa
nia,
SHE
, Edi
ficio
405
00 (s
anat
orio
) y E
dific
io 4
0714
(esc
uela
de
niña
s). A
. M. M
., Si
g.
3860
/053
, Ref
orm
a es
cuel
a de
niñ
as d
e B
ustie
llo, 1
992.
A. M
. M, s
ig. 0
1953
.013
, Man
uel M
onta
ves
Mar
tínez
, dire
ctor
de
las
min
asde
Alle
r, so
licita
con
stru
ir un
san
ator
io q
uirú
rgic
o, 1
902;
A.M
.M, s
ig. 0
1954
.076
, Ben
ito D
íaz,
en
repr
esen
taci
ón d
e la
SH
E, s
olic
ita
cons
trui
r un
sana
torio
y p
ara
ello
la e
xplo
taci
ón d
e un
a ca
nter
a, 1
902;
Jos
é SI
ERR
A Á
LVAR
EZ, E
l obr
ero
soña
do. E
nsay
o so
bre
el
pate
rnal
ism
o in
dust
rial (
Astu
rias,
186
0 - 1
917)
, Mad
rid, S
iglo
XXI
, 199
0; J
osé
Luis
GAR
CÍA
GAR
CÍA,
Prá
ctic
as p
ater
nalis
tas.
Un
estu
dio
antr
opol
ógic
o so
bre
los
min
eros
ast
uria
nos,
Bar
celo
na, A
riel,
1996
; Mar
ía V
iole
ta Á
LVAR
EZ F
ERN
ÁND
EZ, L
a es
cuel
a de
l pa
tern
alis
mo
indu
stria
l ast
uria
no, 1
880
- 193
6, G
ijón,
TR
EA -
HUN
OSA
, 200
6; J
orge
MU
ÑIZ
SÁ
NCH
EZ, D
el p
ozo
a ca
sa.
Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, 2
007;
Car
men
ADA
MS,
"U
na fó
rmul
a ur
baní
stic
a de
som
etim
ient
o ob
rero
: Bus
tiello
", M
onte
pío,
nº 2
5, O
vied
o, v
eran
o de
199
9, p
. 39;
Car
men
AD
AMS,
"B
ustie
llo: E
l pue
blo
idea
l par
a el
obr
ero
perf
ecto
", e
n La
Ast
uria
s de
l cam
bio
de s
iglo
, CPR
Avi
lés,
Avi
lés,
200
0, p
p. 6
6, 7
7 y
78.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
Inm
uebl
e qu
e de
stac
a ta
nto
por s
u va
lor a
rqui
tect
ónic
o y
tipol
ógic
o y
desd
e el
asp
ecto
his
tóric
o, p
ues
es u
no d
e lo
s pr
imer
os s
anat
orio
s de
em
pres
a co
nstr
uido
s en
Esp
aña.
Fue
dq
uirid
o po
r el P
rinci
pado
de
Astu
rias
en 1
990
y re
stau
rado
en
1996
por
la E
scue
la T
alle
r de
Bus
tiello
, que
util
izó
este
inm
uebl
e co
mo
sede
. Exp
edie
nte
CPC
A 15
89/0
3. A
utor
izac
ión
de u
so d
el
in
mue
ble
del a
ntig
uo s
anat
orio
de
Bus
tiello
. Exp
edie
nte
CPC
A 19
85/0
7. D
enun
cia
de d
espe
rfec
tos
en e
l ant
iguo
san
ator
io d
e Bu
stie
llo.
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 25/34
Cód.
2016-1
0386
Ace
HU
MED
AD
ES:
Ace
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Con
junt
o fo
rmad
o po
r dos
hile
ras
de v
ivie
ndas
dis
pues
tas
en to
rno
a un
a ca
lle c
entra
l. C
ada
bloq
ue e
stá
form
ado
por d
os g
rupo
s de
cua
tro
casa
s de
pl
anta
baj
a ad
osad
as p
or la
med
iana
, a m
odo
de b
arra
cas,
sep
arad
as p
or
un e
dific
io c
entr
al d
e do
s pi
sos
y do
s vi
vien
das
por p
lant
a, a
mod
o de
cu
arte
l. La
s vi
vien
das
del p
iso
alto
cue
ntan
con
acc
eso
inde
pend
ient
e a
trav
és d
e es
cale
ras
y co
rred
or e
n la
tras
era
de la
con
stru
cció
n. D
esta
ca e
l m
ater
ial e
mpl
eado
tant
o en
los
mur
os, c
ombi
nand
o hi
lera
s de
ladr
illo
mac
izo
con
bloq
ues
de e
scor
ia y
relle
no d
e gu
ijarr
os, c
omo
en la
cub
ierta
, do
nde
se u
saro
n, o
rigin
alm
ente
, pla
cas
ejec
utad
as c
on u
n co
nglo
mer
ado
de á
ridos
cem
enta
dos
(fue
sust
ituid
o y
hoy
sólo
se
cons
erva
en
algu
na d
e la
s ca
seta
s ad
osad
as c
omo
retr
etes
). La
dis
trib
ució
n in
terio
r de
las
barr
acas
es
de tr
es h
abita
cion
es (u
na d
e el
las
se c
orre
spon
de c
on e
l ac
ceso
des
de e
l ext
erio
r) y
una
coc
ina.
Las
cas
as d
e do
s pl
anta
s cu
enta
n co
n co
cina
en
la z
ona
cent
ral q
ue d
a a
la c
alle
prin
cipa
l y c
inco
ha
bita
cion
es e
n to
rno
a el
la, u
na d
e la
s cu
ales
alb
erga
el a
cces
o de
sde
el
exte
rior.
Cuen
tan
con
desv
án a
cces
ible
des
de e
l int
erio
r de
la v
ivie
nda,
qu
e en
los
piño
nes
se v
entil
a a
travé
s de
peq
ueño
s ro
seto
nes
de c
elos
ía.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Los
Cua
rtel
es d
e Sa
nta
Bár
bara
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Cua
rtel
es d
e Sa
nta
Bár
bara
FICH
A N
ÚM
Bus
t.11
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Ace
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:Se
miu
rban
o
LO
CALI
ZACI
ÓN
:C
uart
. de
Sant
a B
árba
ra, 1
-24
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Rur
al
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPH
I (fic
ha n
º103
3)
Atri
buci
ón:
ÉPO
CA:
1918
(ent
rega
dos)
ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:Ac
eD
ef
Ace
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:Ac
eD
ef
Ace
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:Te
ja c
erám
. pla
na
OTR
OS
USO
S:
ACT
UA
L:R
esid
enci
al.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Res
iden
cial
CER
RAM
IEN
TO:
Blo
q. d
e es
coria
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 26/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
5.42
9 / 4
.785
.280
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
Es p
osib
le q
ue h
aya
un d
esfa
se e
ntre
la e
jecu
ción
y la
ocu
paci
ón d
e la
s ca
sas;
la o
bra
se re
aliz
ó in
situ
: es
deci
r, se
cre
ó un
pequ
eño
talle
r par
a la
pre
para
ción
de
los
bloq
ues
sim
ilare
s a
adob
es c
on q
ue s
e ej
ecut
aron
est
as v
ivie
ndas
y o
tras
sem
ejan
tes
prom
ovid
as p
or la
em
pres
a ju
sto
desp
ués,
y to
dos
los
elem
ento
s se
fuer
on p
repa
rand
o po
r ope
rario
s a
los
que
se re
cuer
da,
gené
ricam
ente
, com
o “l
os c
atal
anes
”.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
Haci
a 19
40 s
e do
tó u
n de
pósi
to d
e ag
uas.
Han
suf
rido
dive
rsas
inte
rven
cion
es ll
evad
as a
cab
o po
r los
dife
rent
es p
ropi
etar
ios:
ap
ertu
ra d
e nu
evos
van
os, r
eves
timie
ntos
de
plaq
ueta
, cam
bios
en
la c
ubie
rta
y ca
rpin
tería
, etc
.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
Cova
dong
a Á
LVAR
EZ Q
UIN
TAN
A, "
Cas
a y
carb
ón. L
a vi
vien
da m
iner
a en
la c
uenc
a de
l Cau
dal (
1880
- 19
36)"
, Liñ
o. R
evis
ta a
nual
de
his
toria
del
art
e, U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, n
º 6, 1
986,
pp.
83
- 100
; Mar
ía F
erna
nda
FER
NÁN
DEZ
GU
TIÉR
REZ
, "Le
pat
rimoi
ne
min
ier v
u pa
r l'h
isto
ire d
e l'a
rt: h
abita
tr e
t log
emen
t dan
s le
bas
sin
houi
ller d
u C
auda
l (As
turia
s, E
spag
ne)"
en
Jean
-Cla
ude
RAB
IER
(dir.
), Fo
rmes
de
mob
ilisa
tion
dans
les
régi
ons
d'ac
tivité
s m
iniè
res,
Bét
hune
, 200
0, p
p. 3
93-4
14; J
orge
MU
ÑIZ
SÁ
NC
HEZ,
De
l poz
o a
casa
. Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, 2
007;
Jo
sé S
IERR
A Á
LVAR
EZ, E
l obr
ero
soña
do. E
nsay
o so
bre
el p
ater
nalis
mo
indu
stria
l (As
turia
s, 1
860
- 191
7), M
adrid
, Sig
lo X
XI,
1990
; Jos
é Lu
is G
ARC
ÍA G
ARC
ÍA, P
ráct
icas
pat
erna
lista
s. U
n es
tudi
o an
trop
ológ
ico
sobr
e lo
s m
iner
os a
stur
iano
s, B
arce
lona
, Ar
iel,
1996
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
Conj
unto
muy
pec
ulia
r de
vivi
enda
obr
era,
con
serv
ado
en b
uen
esta
do. D
esta
can
sus
mat
eria
les
de c
onst
rucc
ión
y la
pro
xim
idad
co
n el
pob
lado
de
Bus
tiello
. Ent
re a
mbo
s se
dis
poní
a el
cam
po d
e fú
tbol
.
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 27/34
Cód.
2016-1
0386
Ace
HU
MED
AD
ES:
Bu
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Edifi
cio
resi
denc
ial e
n bl
oque
ais
lado
den
tro d
e un
a fin
ca, d
e pl
anta
re
ctan
gula
r con
stitu
ida
por d
os v
olúm
enes
ado
sado
s. E
l situ
ado
al o
este
pr
esen
ta tr
es p
lant
as y
des
ván,
mie
ntra
s qu
e el
orie
ntal
úni
cam
ente
tien
e do
s al
tura
s y
bajo
cubi
erta
. Am
bos
se c
ubre
n co
n te
ja á
rabe
, con
una
te
chum
bre
a do
ble
verti
ente
sos
teni
da p
or c
abal
lete
s pe
rpen
dicu
lare
s a
la
fach
ada.
Los
mur
os s
on d
e la
drill
o y
mam
post
ería
, con
un
enlu
cido
que
im
ita s
illar
es, c
on z
ócal
o re
salta
do y
ban
das
rece
rcan
do lo
s va
nos;
las
cade
nas
angu
lare
s de
ntad
as ta
mbi
én a
nim
an la
com
posi
ción
. La
ilum
inac
ión
se re
aliz
a a
travé
s de
ven
tana
s de
arc
o re
baja
do. E
l acc
eso
prin
cipa
l se
encu
entr
a en
la fa
chad
a su
r. El
blo
que
occi
dent
al p
rese
nta
impo
stas
hor
izon
tale
s di
vidi
endo
los
piso
s, m
ient
ras
que
en e
l pis
o al
to
pose
e un
peq
ueño
mira
dor d
e m
ader
a y
plan
ta p
olig
onal
sos
teni
do p
or
mén
sula
s. E
l blo
que
orie
ntal
, lig
eram
ente
más
anc
ho q
ue e
l ant
erio
r, pr
esen
ta u
na im
porta
nte
gale
ría a
cris
tala
da e
n su
s tr
es la
dos
libre
s y
un
pequ
eño
corr
edor
en
el p
iñón
orie
ntal
que
ilum
ina
el b
ajoc
ubie
rta.
Cab
e de
stac
ar q
ue c
onse
rve
la m
ayor
par
te d
e la
car
pint
ería
orig
inal
, la
esca
lera
in
terio
r ant
igua
y a
lgun
as d
epen
denc
ias
en s
u es
tado
orig
inal
, máx
ime
la
pint
ura
de te
chos
de
la p
lant
a ba
ja (e
n la
zon
a qu
e de
bió
corr
espo
nder
con
zo
na d
e ge
renc
ia o
adm
inis
trac
ión)
. Se
rode
a de
una
finc
a en
par
te
ajar
dina
da, e
n la
que
aún
se
man
tiene
el c
arac
terís
tico
pavi
men
to a
bas
e de
can
to d
e río
que
form
aba
una
acer
a pe
rimet
ral.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Pom
ar
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Cas
a de
Mon
tave
s/Fi
nca
Las
Mel
lizas
/ Ant
igua
ger
enci
a
FICH
A N
ÚM
Bus
t.12
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:Tr
adic
iona
l
LO
CALI
ZACI
ÓN
:Po
mar
, s/n
(Les
Fig
ares
)
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Rur
al
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
IPH
I (fic
ha n
º103
6)
Atri
buci
ón:
ÉPO
CA:
1884 A
CEPT
ABL
E
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Ace
Bu
Ace
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Bu
Ace
Bu
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:Te
ja c
erám
. cur
va
OTR
OS
USO
S:
ACT
UA
L:R
esid
enci
al.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Res
iden
cial
CER
RAM
IEN
TO:
Pied
ra
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 28/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
4.80
4 / 4
.786
.069
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
Man
uel M
onta
ves
Mar
tínez
(Mad
rid, 1
855
– Sa
nta
Cru
z, 1
919)
fue
un p
erso
naje
fund
amen
tal e
n la
org
aniz
ació
n de
la e
mpr
esa
y su
fa
mili
a se
ha
iden
tific
ado
con
esa
casa
has
ta e
l pun
to d
e ge
nera
r el s
obre
nom
bre
de C
asa
de la
s M
elliz
as (p
or s
us h
ijas)
. Des
de18
83 y
has
ta s
u m
uerte
, ocu
paría
los
carg
os s
uces
ivos
de
Ayud
ante
del
Inge
nier
o Di
rect
or, J
efe
de S
ervi
cio,
Sub
dire
ctor
y,
final
men
te, D
irect
or. S
u tu
mba
tam
bién
se
incl
uye
en e
l pre
sent
e pr
oyec
to d
e pr
otec
ción
.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
El in
mue
ble
orig
inal
, que
agl
utin
aba
depe
nden
cias
de
adm
inis
trac
ión
y un
a zo
na p
ara
vivi
enda
de
M. M
onta
ves,
suf
ría p
robl
emas
de
hum
edad
que
obl
igar
on a
recr
ecer
lo d
ándo
le u
n se
gund
o pi
so p
ara
mej
ores
con
dici
ones
del
alo
jam
ient
o, p
roba
blem
ente
en
las
prim
eras
déc
adas
del
sig
lo X
X. O
cupa
do h
asta
hac
e po
cos
años
, ha
sufr
ido
inte
rven
cion
es p
untu
ales
com
o la
inst
alac
ión
de u
na
nuev
a co
cina
, reo
rden
ació
n de
esp
acio
s in
terio
res,
intr
oduc
ción
pun
tual
de
cale
facc
ión,
etc
.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
A. H
. M. P
ozu
Fond
ón, I
nfor
me
Gal
tier H
ispa
nia,
SHE
, Edi
ficio
301
07 (C
asa
Pom
ar M
onta
ves)
. A.M
.M, s
ig.0
1953
.006
, Man
uel
Mon
tave
s so
licita
con
stru
ir un
alm
acén
par
a m
ater
ial y
una
cas
a en
San
ta C
ruz,
188
4; J
orge
MUÑ
IZ S
ÁN
CH
EZ, D
el p
ozo
a ca
sa.
Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, 2
007;
Jos
é SI
ERR
A ÁL
VAR
EZ, E
l obr
ero
soña
do. E
nsay
o so
bre
el p
ater
nalis
mo
indu
stria
l (As
turia
s, 1
860
- 191
7), M
adrid
, Sig
lo X
XI, 1
990;
Jos
é Lu
is
GAR
CÍA
GAR
CÍA
, Prá
ctic
as p
ater
nalis
tas.
Un
estu
dio
antr
opol
ógic
o so
bre
los
min
eros
ast
uria
nos,
Bar
celo
na, A
riel,
1996
. VIL
A ÁL
VAR
EZ, N
uria
, “La
fies
ta d
e Sa
nta
Bár
bara
en
las
Min
as d
e Al
ler (
1883
–192
5), X
III J
orna
das
Inte
rnac
iona
les
del P
atrim
onio
In
dust
rial.
Patri
mon
io in
mat
eria
l e in
tang
ible
de
la in
dust
ria. A
rtefa
ctos
, obj
etos
, sab
eres
y m
emor
ia d
e la
indu
stria
, IN
CU
NA, 2
011,
pp
. 523
-531
.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
En e
l con
junt
o re
side
ncia
l de
la e
mpr
esa
se in
tegr
an o
tros
chal
ets
de d
irecc
ión
situ
ados
en
Ujo,
de
cons
trucc
ión
post
erio
r. Es
te
inm
uebl
e di
spon
ía d
e bo
dega
, gal
liner
o y
alm
acén
y le
ñera
com
o de
pend
enci
as a
uxili
ares
.
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 29/34
Cód.
2016-1
0386
HU
MED
AD
ES:
Def
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Puen
te d
ispu
esto
ent
re lo
que
fue
la p
laza
del
prim
er p
iso
del g
rupo
de
mon
taña
Dos
Am
igos
de
la S
HE,
y la
pla
za d
el P
omar
. Es
de t
ipo
caja
con
ta
bler
o su
perio
r div
idid
o en
dos
tram
os (d
e 20
y 1
4 m
. de
luz
resp
ectiv
amen
te),
apoy
ados
en
estr
ibos
y p
ila in
term
edia
circ
ular
, tod
os d
e si
llería
. Los
tabl
eros
pre
sent
an c
uchi
llos
de m
alla
tipo
Pra
tt po
co
desa
rrol
lado
s re
aliz
ados
con
per
files
robl
onad
os. E
l tab
lero
est
á fo
rmad
o po
r tra
vies
as a
poya
das
sobr
e vi
gas
y lo
s pr
etile
s so
n de
bar
andi
lla
met
álic
a m
oder
na. E
n cu
anto
al e
dific
io in
clui
do e
n es
ta fi
cha,
se
corr
espo
nde
con
las
cuad
ras
de m
ulos
y v
ivie
nda
del c
uadr
ero
del g
rupo
D
os A
mig
os, y
a en
la p
laza
con
ocid
a co
mo
Pom
ar. E
stá
ejec
utad
o en
m
ampo
ster
ía o
rdin
aria
de
aren
isca
y c
uarc
ita, c
on a
lgun
os e
lem
ento
s (c
aden
as a
ngul
ares
, rec
erca
do d
e ci
erto
s va
nos)
de
ladr
illo
mac
izo
y si
llare
s bi
en e
scua
drad
os. L
a cu
bier
ta e
s a
dos
agua
s, p
ero
dife
renc
ia d
os
altu
ras
o cu
erpo
s de
la m
ism
a pl
anta
rect
angu
lar a
sent
ada
en u
n te
rren
o en
des
nvie
l, qu
e ge
nera
una
pla
nta
sem
isót
ano
para
cua
dras
y o
tra m
ás
elev
ada,
con
pue
rta
inde
pend
ient
e, c
omo
vivi
enda
del
cua
drer
o qu
e at
endí
a el
"se
mov
ient
e" a
l ser
vici
o de
l gru
po m
iner
o.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Les
Figa
res
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Puen
te y
cua
dras
de
Dos
Am
igos
FICH
A N
ÚM
Bus
t.13
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:
LO
CALI
ZACI
ÓN
:Le
s Fi
gare
s, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Rur
al
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
Atri
buci
ón:
ÉPO
CA:
1921
(pue
nte)
ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
EST
RUCT
URA
S V
ERT.
: C
UBI
ERTA
S:
FA
CHA
DA
S:X
Ace
Ace
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:O
TRO
S U
SOS:
Alm
acén
(cua
dras
)A
CTU
AL:
Puen
te y
des
uso
(cua
dras
.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Puen
te y
cua
dras
CER
RAM
IEN
TO:
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 30/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
4.73
9 / 4
.786
.169
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
Expl
otad
o de
sde
el in
icio
del
act
ivid
ad e
n la
s m
inas
de
Alle
r a m
edia
dos
del X
IX e
inte
grad
o po
r la
unió
n de
var
ias
expl
otac
ione
sco
mo
grup
o a
prin
cipi
os d
el X
X, la
min
a D
os A
mig
os c
onta
ba e
n es
ta p
laza
del
prim
er p
iso
con
lam
pist
ería
, cua
rto d
e as
eo y
ta
llere
s, to
lvas
y c
arga
dero
, así
com
o un
alm
acén
cen
tral
de
efec
tos
de la
SHE
ya
desa
pare
cido
s, y
con
ofic
inas
en
una
cota
su
perio
r hoy
tran
sfor
mad
as e
n vi
vien
da.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
Las
fuen
tes
oral
es y
la d
ocue
men
taci
ón g
ráfic
a ac
redi
tan
que
hubo
un
prim
er p
uent
e de
mad
era,
col
gant
e, q
ue u
na ri
ada
oblig
ó a
sust
ituir
por e
ste
tabl
ero,
pro
cede
nte
de E
stra
da (e
n el
lím
ite d
el c
once
jo d
e Al
ler).
En
su e
ntor
no in
med
iato
se
ha a
cond
icio
nado
re
cien
tem
ente
una
sen
da fl
uvia
l. D
e la
cua
dra
cabe
indi
car c
ómo
ha d
esap
arec
ido
un p
órtic
o o
som
braj
o, e
n un
late
ral.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
A. H
. M. P
ozu
Fond
ón, I
nfor
me
Gal
tier H
ispa
nia,
SHE
, Edi
ficio
301
90 y
Maq
uina
ria 3
0100
. A.M
.M, s
ig. 0
1343
.056
, Raf
aell
Bel
loso
Ro
dríg
uez,
en
repr
esen
taci
ón d
e la
SHE
, sol
icita
am
plia
r ofic
ina
de la
Min
a D
os A
mig
os, 1
930;
Rev
ista
Indu
stria
l Min
era
Astu
riana
,1
abril
192
1, p
. 109
. FAN
DO
S R
OD
RÍG
UEZ,
Ped
ro, “
Nac
imie
nto
de la
min
ería
en
la C
uenc
a de
l Alle
r: «
El C
oto
de D
ios»
” en
VV.
AA.
,La
hue
lla d
e "L
a Sa
lle"
perm
anec
e. C
ente
nario
de
la E
scue
la "
La S
alle
" de
Bus
tiello
, 190
6-20
06, A
soci
ació
n de
Am
igos
de
La S
alle
de B
ustie
llo, 2
007.
TU
ÑÓ
N S
UÁR
EZ, C
arlo
s, M
ina
Dos
Amig
os (a
punt
es m
iner
os).
La m
iner
ía d
el c
arbó
n as
turia
no e
n la
s m
inas
de
mon
taña
de
los
años
50
del s
iglo
XX,
Mad
rid, C
EP, 2
008.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
El p
uent
e da
ba s
ervi
cio
a la
vía
que
con
ecta
ba la
boc
amin
a de
l pr
imer
pis
o co
n lo
s ca
rgad
eros
, en
la o
tra m
arge
n de
l río
Alle
r: de
sde
ahí s
e em
barc
aba
en lo
s va
gone
s qu
e lo
con
ducí
an a
l la
vade
ro y
talle
r de
clas
ifica
ción
de
Sovi
lla, p
or la
vía
férr
ea d
e la
co
mpa
ñía.
En
las
inm
edia
cion
es d
el p
uent
e es
tuvo
la b
ocam
ina,
qu
e co
nsid
eram
os e
lem
ento
ane
xo, b
ajo
el ta
lud
de la
car
rete
ra.
Desd
e el
cie
rre
de la
exp
lota
ción
el p
uent
e se
vie
ne u
tiliz
ando
co
mo
paso
pea
tona
l, co
n ci
erto
s pr
oble
mas
a n
ivel
de
uso
públ
ico
por p
robl
emas
en
la tr
ansm
isió
n de
la p
ropi
edad
in
med
iata
por
HU
NOSA
.
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 31/34
Cód.
2016-1
0386
Def
HU
MED
AD
ES:
Def
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
Este
edi
ficio
ado
pta
plan
ta re
ctan
gula
r que
se
corr
espo
nde,
en
el a
lzad
o,
con
una
sola
altu
ra b
ásic
amen
te, c
on u
n ba
jocu
bier
ta p
arci
al (b
uhar
dilla
ce
ntra
l y to
rres
en
los
extr
emos
), ge
nera
ndo
así u
na c
ompl
eja
cubi
erta
a
base
de
teja
pla
na s
obre
per
files
met
álic
os (d
oble
T) y
mad
era;
el c
uerp
o ce
ntra
l (co
n la
sal
veda
d de
l cas
etón
) se
cubr
e a
dos
agua
s y
las
torr
ecill
as,
a cu
atro
con
una
mín
ima
cum
brer
a. L
a ilu
min
ació
n se
real
iza
a tr
avés
de
vano
s de
arc
o re
baja
do q
ue c
onse
rvan
car
pint
ería
ant
igua
de
mad
era,
y a
m
odo
de lu
neto
s ot
ros.
Edi
ficio
de
estr
uctu
ra in
tere
sant
e, a
dosa
do p
or la
tr
aser
a al
talu
d de
la c
arre
tera
, car
ece
hoy
de c
ompa
rtim
enta
ción
inte
rior a
ex
cepc
ión
de u
n pe
queñ
o ha
bitá
culo
cer
rado
por
tabi
que.
Alb
erga
ba la
s m
áqui
nas
que
prod
ucía
n ai
re c
ompr
imid
o pa
ra lo
s m
artil
los
pica
dore
s y
otra
s he
rram
ient
as d
e us
o en
el i
nter
ior d
el g
rupo
min
ero.
En
cuan
to a
la
boca
min
a, s
e co
rres
pond
e co
n el
niv
el in
ferio
r del
gru
po d
e m
onta
ña, y
co
nect
aba
inte
riorm
ente
med
iant
e un
pla
no c
on la
3º p
lant
a de
la
expl
otac
ión;
est
á ex
cava
da e
n la
pie
dra
y re
mat
a su
em
boca
dura
en
el
mis
mo
mat
eria
l.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Les
Figa
res
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Edifi
cio
de c
ompr
esor
es y
boc
amin
a de
Dos
Am
igos
FICH
A N
ÚM
Bus
t.14
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Ace
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:
LO
CALI
ZACI
ÓN
:Le
s Fi
gare
s, s
/n
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Rur
al
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
Atri
buci
ón:
ÉPO
CA:
Déc
ada
de 1
920
- 193
0
ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
EST
RUCT
URA
S V
ERT.
: C
UBI
ERTA
S:
FA
CHA
DA
S:X
Def
Ace
Ace
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Def
Def
Def
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X
CU
BIER
TAS:
Teja
cer
ám. p
lana
OTR
OS
USO
S:Al
mac
énA
CTU
AL:
Des
uso
.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Indu
stria
l C
ERRA
MIE
NTO
:La
drill
o m
aciz
o
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 32/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
4.77
2 / 4
.786
.179
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
El g
rupo
Dos
Am
igos
con
taba
en
esta
pla
za d
el p
rimer
pis
o co
n la
mpi
ster
ía, c
uart
o de
ase
o y
talle
res,
tolv
as y
car
gade
ro, t
odos
ello
s de
sapa
reci
dos,
y c
on o
ficin
as e
n un
a co
ta s
uper
ior h
oy tr
ansf
orm
adas
en
vivi
enda
. En
cuan
to a
l com
pres
or, l
as fu
ente
s or
ales
indi
can
que
exis
tió u
na p
rimer
a co
nstru
cció
n m
odes
ta q
ue a
lber
gaba
el c
ompr
esor
prim
itivo
; a é
sta
le s
uced
ió la
co
nstru
cció
n ac
tual
, que
resp
eta
el te
ndid
o de
FEV
E y
ya d
ata
de la
pos
guer
ra.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
En
los
años
50
se s
ustit
uyó
el e
quip
o po
r dos
com
prso
res
mod
erno
s. A
band
onad
o en
197
3, fu
e ve
ndid
o a
un p
artic
ular
y d
esde
en
tonc
es d
estin
ado
a us
os a
gríc
olas
sin
obr
as d
e re
lieve
. Se
ha re
tirad
o en
el p
asad
o añ
o la
pla
ca d
e hi
erro
que
indi
caba
la
prop
ieda
d de
la e
mpr
esa,
con
el a
nagr
ama
de la
SHE
.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
A. H
. M. P
ozu
Fond
ón, I
nfor
me
Gal
tier H
ispa
nia,
SHE
, Edi
ficio
301
90 y
Maq
uina
ria 3
0100
. FAN
DO
S R
OD
RÍG
UEZ
, Ped
ro,
“Nac
imie
nto
de la
min
ería
en
la C
uenc
a de
l Alle
r: «
El C
oto
de D
ios»
” en
VV.
AA.
, La
huel
la d
e "L
a Sa
lle"
perm
anec
e. C
ente
nario
de
la E
scue
la "
La S
alle
" de
Bus
tiello
, 190
6-20
06, A
soci
ació
n de
Am
igos
de
La S
alle
de
Bus
tiello
, 200
7. T
UÑÓ
N SU
ÁR
EZ, C
arlo
s, M
ina
Dos
Amig
os (a
punt
es m
iner
os).
La m
iner
ía d
el c
arbó
n as
turia
no e
n la
s m
inas
de
mon
taña
de
los
años
50
del s
iglo
XX,
Mad
rid,
CEP,
200
8.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
La b
ocam
ina
del p
rimer
pis
o o
nive
l del
gru
po d
e m
onta
ña D
os
Amig
os q
ueda
inm
edia
ta a
l com
pres
or: e
jecu
tada
en
pied
ra, t
iene
un
hog
ar o
tiro
de
vent
ilaci
ón. L
a ex
plot
ació
n de
l gru
po D
os
Amig
os c
esó
con
la in
tegr
ació
n de
la S
HE
en H
UN
OSA
, en
1967
- 68
, no
obst
ante
el e
dific
io d
e co
mpr
esor
es e
stuv
o en
fu
ncio
nam
ient
o ha
sta
1973
gen
eran
do e
nerg
ía p
ara
otra
s in
stal
acio
nes
(Van
guar
dia
y ot
ros
grup
os a
l otr
o la
do d
el rí
o).
Exp
te. N
º
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 33/34
Cód.
2016-1
0386
Bu
HU
MED
AD
ES:
Ace
PA
VIM
ENTA
CIÓ
N:
CIM
ENTA
CIÓ
N:
BU
ENO
DES
CR
IPC
IÓN
TIP
OLÓ
GIC
A:
La c
apill
a es
una
peq
ueña
con
stru
cció
n de
pla
nta
rect
angu
lar c
ubie
rta
de
teja
pla
na, a
dob
le v
ertie
nte
con
caba
llete
s pa
rale
los
a la
fach
ada.
El t
ejad
o so
bres
ale
en e
l fre
nte,
form
ando
un
aler
o vo
lado
sos
teni
do p
or ti
rant
es d
e m
ader
a. L
os m
uros
son
de
mam
post
ería
enl
ucid
a, c
on s
illar
es d
ispu
esto
s en
cad
enet
a en
las
esqu
inas
, con
aca
bado
alm
ohad
illad
o en
los
que
apar
ecen
en
la fa
chad
a de
lant
era.
La
ilum
inac
ión
se re
aliz
a m
edia
nte
una
pare
ja d
e ve
ntan
as d
e ar
co d
e m
edio
pun
to a
bier
tas
en e
l mur
o m
erid
iona
l, de
cora
das
con
rece
rcad
o y
mol
dura
s en
la ro
sca
del a
rco.
El i
ngre
so s
e ef
ectú
a a
trav
és d
e un
a pu
erta
de
arco
real
izad
a a
los
pies
del
tem
plo
que
cons
erva
toda
vía
carp
inte
ría o
rigin
al e
n m
ader
a. D
elan
te d
e la
fach
ada
se
encu
entr
a un
peq
ueño
por
che
delim
itado
por
un
mur
ete
real
izad
o en
si
llare
s al
moh
adill
ados
sob
re e
l que
apo
yaba
, en
orig
en, u
na h
ilera
de
cuat
ro c
olum
nas
de fu
ste
tronc
opira
mid
al s
obre
plin
tos
muy
des
arro
llado
s qu
e su
sten
taba
tres
arc
os d
e m
edio
pun
to c
on p
iñon
per
fora
do c
on u
n óc
ulo
lobu
lado
y re
mat
ado
en e
spad
aña
de u
n so
lo o
jo. A
l sur
de
la c
apill
a se
sitú
a la
tum
ba d
e la
fam
ilia
Mon
tave
s, c
ompu
esta
de
un e
nlos
ado
de
pied
ra d
e pl
anta
rect
angu
lar,
ados
ado
al m
uro
del c
ampo
sant
o, s
obre
un
podi
o qu
e sa
lva
el d
esni
vel d
el te
rren
o y
se re
cubr
e ta
mbi
én d
e la
jas;
en
el
inte
rior c
ompr
ende
una
crip
ta, s
ubte
rrán
ea. S
e de
limita
med
iant
e m
ojon
es
de p
iedr
a qu
e, e
n or
igen
, deb
iero
n de
est
ar u
nido
s po
r bar
andi
lla d
e tu
bo
met
álic
o. E
n él
se
encu
entr
an tr
es lá
pida
s en
lige
ro re
salte
, de
las
que
sólo
la
cen
tral
cue
nta
con
insc
ripci
ón. L
a ún
ica
deco
raci
ón d
e la
sep
ultu
ra
resi
de e
n un
a cr
uz d
e pi
edra
con
un
basa
men
to d
ecor
ado
con
arqu
illos
pu
ntad
os e
n ba
jore
lieve
. Se
alza
sob
re u
n m
onol
ito e
n el
que
figu
ra e
l no
mbr
e de
la fa
mili
a y
se e
ncue
ntra
talla
da la
cab
eza
alad
a de
un
quer
ubín
. R
etira
da la
losa
, se
da a
cces
o a
la c
ripta
fune
raria
, acc
esib
le p
or e
scal
era
exca
vada
en
la te
irra.
BA
RR
IO:
NÚ
CLE
O D
E PO
BLA
CIÓ
N:
Vald
orey
o
DEN
OM
INA
CIÓ
N (E
S):
Cap
illa
del c
emen
terio
y tu
mba
de
la fa
mili
a M
onta
ves
FICH
A N
ÚM
Bus
t.15
CO
NCE
JO:
MIE
RES
Bu
EDIF
ICIO
S / E
LEM
ENTO
S U
RBAN
OS
/ NÚ
CLEO
S
Pobl
ado
Min
ero
de B
ustie
llo
C
atál
ogo
de E
lem
ento
s
EST
ILO
:Ec
léct
ico
LO
CALI
ZACI
ÓN
:C
emen
terio
de
Sant
a C
ruz
PA
RRO
QU
IA:
Sant
a C
ruz
EN
TORN
O:
Fune
rario
AC
CESO
:
FÁ
CIL
V.T
.T.
DIF
ÍCIL
X
PR
OTE
CCIÓ
N E
XIS
TEN
TE:
Atri
buci
ón:
ÉPO
CA:
Prin
cipi
os s
. XX
(cap
illa)
/ 191
8 (tu
mba
)
ACE
PTA
BLE
DEF
ICIE
NTE
X E
STRU
CTU
RAS
VER
T.:
CU
BIER
TAS:
FA
CHA
DA
S:
Ace
Bu
Bu
HU
ECO
S.:
AC
AB
AD
OS
INTE
RIO
RES
:
INST
ALA
CIO
NES
:
Ace
Bu
Ace
Ent
orno
(ele
gir):
Corre
cto:
In
decu
ado:
X C
UBI
ERTA
S:Te
ja d
erám
. pla
na
OTR
OS
USO
S:
ACT
UA
L:Fu
nera
rio.
RU
INA
OR
IGIN
AL:
Fune
rario
CER
RAM
IEN
TO:
Mam
post
ería
http://www.asturias.es/bopa
BOLETÍN OFICIAL DEL PRINCIPADO DE ASTURIASnúm. 238 de 13-x-2016 34/34
Cód.
2016-1
0386
Hoj
a:1:
5.00
0 H
oja:
1:25
.000
LO
CA
LIZA
CIÓ
N G
EOG
RÁFI
CA:
Coo
rd. E
TRS8
9:27
4.73
7 / 4
.786
.353
.
AU
TOR
FIC
HA
:M
aría
Fer
nand
a Fe
rnán
dez
Gut
iérr
ez F
ECH
A:5
-12-
2012
NO
TICI
AS
HIS
TÓRI
CAS:
Man
uel M
onta
ves
Mar
tínez
ocu
pó p
uest
o de
stac
ados
en
la S
HE.
La
capi
lla e
s un
eje
mpl
o de
edi
ficio
relig
ioso
fina
ncia
do p
or u
na
empr
esa
min
era
y er
a un
o de
los
ejem
plos
de
más
cal
idad
arq
uite
ctón
ica
dent
ro d
e lo
s ce
men
terio
s de
l con
cejo
. En
la tu
mba
de
lafa
mili
a M
onta
ves
desc
ansa
Man
uel M
onta
ves,
dire
ctor
gen
eral
de
la S
ocie
dad
Hul
lera
falle
cido
en
1919
, jun
to c
on s
u m
adre
, su
herm
ano
y su
hijo
.
INTE
RVEN
CIO
NES
:
La c
apill
a fu
e in
terv
enid
a re
cien
tem
ente
con
poc
o ac
iert
o po
r el A
yunt
amie
nto,
des
truy
endo
el s
ingu
lar p
órtic
o qu
e er
a el
el
emen
to m
ás ll
amat
ivo
de s
u ar
quite
ctur
a. S
e ha
n co
loca
do c
anal
ones
de
plás
tico
de lo
s al
eros
. Se
ha re
nova
do la
pin
tura
de
los
para
men
tos
y ce
gado
dos
van
os la
tera
les.
BIB
LIO
GRA
FÍA
:
A.M
.M, E
xped
ient
es d
e co
ntra
taci
ón, 1
908.
Jor
ge M
UÑIZ
SÁ
NC
HEZ
, Del
poz
o a
casa
. Gen
ealo
gías
del
pat
erna
lism
o m
iner
o co
ntem
porá
neo
en A
stur
ias,
Gijó
n, T
REA
- U
nive
rsid
ad d
e O
vied
o, 2
007;
Jos
é SI
ERR
A Á
LVAR
EZ, E
l obr
ero
soña
do. E
nsay
o so
bre
el p
ater
nalis
mo
indu
stria
l (As
turia
s, 1
860
- 191
7), M
adrid
, Sig
lo X
XI, 1
990;
Jos
é Lu
is G
ARCÍ
A G
ARC
ÍA, P
ráct
icas
pat
erna
lista
s. U
n es
tudi
o an
trop
ológ
ico
sobr
e lo
s m
iner
os a
stur
iano
s, B
arce
lona
, Arie
l, 19
96. V
ILA
ÁLV
AREZ
, Nur
ia, “
La fi
esta
de
Sant
a B
árba
ra e
nla
s M
inas
de
Alle
r (18
83–1
925)
, XIII
Jor
nada
s In
tern
acio
nale
s de
l Pat
rimon
io In
dust
rial.
Patr
imon
io in
mat
eria
l e in
tang
ible
de
la
indu
stria
. Art
efac
tos,
obj
etos
, sab
eres
y m
emor
ia d
e la
indu
stria
, IN
CUN
A, 2
011,
pp.
523
-531
.
OBS
ERV
ACI
ON
ES:
Dest
aca
por l
a re
leva
ncia
de
sus
prom
otor
es y
la in
tere
sant
e de
cora
ción
esc
ultó
rica.
Exp
te. N
º
Recommended