View
96
Download
1
Category
Preview:
Citation preview
BREVES APUNTESDE
GRAMÁTICAY
LITERATURA LATINA
CUADRO SINÓPTICO DE LAS DECLINACIONES LATINAS
CASOS PRIMERA DECLINACION SEGUNDA DECLINACION
Singular Plural Singular Plural
Nominativo -A -AE US ER UM I I A
Vocativo -A -AE E ER UM I I A
Acusativo -AM -AS UM UM UM OS OS A
Genitivo -AE -ARUM I I I ORUM ORUM ORUM
Dativo -AE -IS O O O IS IS IS
Ablativo -A -IS O O O IS IS IS
CASOS TERCERA DECLINACIÓN TERCERA DECLINACION PARISÍLABOS
Nominativo Homo Homines AVIS AVES
Vocativo Homo Homines AVIS AVES
Acusativo Hominem Homines AVEM AVES
Genitivo Hominis Hominum AVIS AVIUM
Dativo Homini Hominibus AVI AVIBUS
Ablativo homine hominibus AVE AVIBUS
CASOS CUARTA DECLINACION QUINTA DECLINACION
Nominativo US U US UA ES ES
Vocativo US U US UA ES ES
Acusativo UM U US UA EM ES
Genitivo US US UUM UUM EI ERUM
Dativo UI UI IBUS IBUS EI EBUS
Ablativo U U IBUS IBUS E EBUS
Véase la división en la tercera declinación entre parisílabos e imparisílabos.Las declinaciones que se dividen en dos o tres apartados es porque se tiene en cuenta el neutro ante el masculino y el femenino. Volver al portal
VERBOS REGULARES LATINOS Y SU CONJUGACIÓNINDICATIVOPRESENTE
-ARE -ERE (E larga) -ERE (E breve) -ERE (E breve) -IREAmoAmasAmatAmamusAmatisAmant
MoneoMonesMonetMonemusMonetismonent
RegoRegisRegitRegimusRegitisRegunt
CapioCapisCapitCapimusCapitiscapiunt
AudioAudisAudit.AudimusAuditisaudiunt
PRETÉRITO IMPERFECTOAmabamAmabasAmabatAmabamusAmabatisamabant
MonebamMonebasMonebatMonebamusMonebatismonebant
RegebamRegebasRegebatRegebamusRegebatisregebant
CapiebamCapiebasCapiebatCapiebamusCapiebatiscapiebant
AudiebamAudiebasAudiebatAudiebamusAudiebatisaudiebant
FUTURO IMPERFECTOAmaboAmabisAmabitAmabimusAmabitisamabunt
MoneboMonebisMonebitMonebimusMonebitismonebunt
RegamRegesRegetRegemusRegetisregent
CapiamCapiesCapietCapiemusCapietiscapient
AudiamAudiesAudietAudiemusAudietisaudient
IMPERATIVOPRESENTE
Amaamate
Monemonete
Regeregite
Capecapite
Audiaudite
FUTUROAmatoAmatoAmatoteamanto
MonetoMonetoMonetotemonento
RegitoRegitoRegitoteregunto
CapitoCapitoCapitotecapiunto
AuditoAuditoAuditoteAudiunto
SUBJUNTIVOPRESENTE
AmemAmesAmetAmemusAmetisament
MoneamMoneasMoneatMoneamusMoneatismoneant
RegamRegasRegatRegamusRegatisregant
CapiamCapiasCapiatCapiamusCapiatiscapiant
AudiamAudiasAuditaAudiamusAudiatisAudiant
PRETÉRITO IMPERFECTOAmaremAmaresAmaret
MoneremMoneresMoneret
RegeremRegeresRegeret
CaperemCaperesCaperet
AudiremAudiresAudiret
AmaremusAmaretisamarent
MoneremusMoneretismonerent
RegeremusRegeretisregerent
CaperemusCaperetiscaperent
AudiremusAudiretisAudirent
INFINITIVO PRESENTEamare monere regere capere audire
PARTICIPIO PRESENTEamans, amantis
monens, monentis
regens, regentis
capiens, capientis
Audiens, audientis
PARTICIPIO FUTUROAmaturus, a ,um
Moniturus, a, um
Recturus, a, um Capturus, a, um
Auditurus, a , um
GERUNDIOAmandumAmandiAmandoamando
MonendumMonendiMonendomonendo
RegendumRegendiRegendoregendo
CapiendumCapiendiCapiendocapiendo
AudiendumAudiendiAudiendoAudiendo
SUPINOAmatumamatu
Monitummonitu
Rectumrectu
Captumcaptu
AuditumAuditu
El gerundio se emplea en construcciones con SUM y se suele traducir como haber de más infinitivo . El gerundio se declina en acusativo, genitivo , dativo y ablativo.
El supino sólo se declina en acusativo y en ablativo como si se tratase de una palabra de la cuarta declinación.
Se ha de recordar que en latín tenemos cuatro conjugaciones , de las que la tercera consta de dos una de e breve y otra mixta ya que tiene la forma de la cuarta y se conjuga como la tercera . Las conjugaciones son las siguientes :
ARE 1ª ConjugaciónERE 2ª ConjugaciónERE 3ª ConjugaciónIRE 4ª Conjugación
Para enunciar un verbo empleamos la primera y segunda persona del presente de indicativo , el infinitivo , la primera persona del pretérito perfecto y el participio pasado.
Ejemplo : amo , amas , amare, amavi , amatus, a , um .
Para formar la pasiva de los tiempos simples tan sólo se han de añadir las siguientes terminaciones según la persona verbal :
SINGULAR PLURAL1 PERSONA -r - mur2 PERSONA -ris, -re - mini3 PERSONA - tur -ntur
Así , por ejemplo , en latín en voz activo puedo decir : Puella matrem amat . Mientras que en pasiva esta misma frase sería : Mater a puella amatur .
Puella matrem amat ( la niña ama a su madre)
Mater a puella amatur ( la madre es amada por la niña )
Hemos de observar la manera que en latín en la voz pasiva se da el complemento agente con A o AB más ablativo .
VERBOS REGULARES LATINOS EN TIEMPOS COMPUESTOS ACTIVOSINDICATIVO
PRETÉRITO PERFECTOAmaviAmavistiAmavitAmavimusAmavistisAmaverunt,ere
MonuiMonuistiMonuitMonuimusMonuistisMonuerunt,ere
RexiRexistiRexitReximusRexistisRexerunt,ere
CepiCepistiCepitCepimusCepistisCeperunt,ere
AudiviAudivistiAudiviAudivimusAudivistisAudiverunt.ere
PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTOAmaveramAmaverasAmaveratAmaveramusAmaveratisamaverant
MonueramMonuerasMonueratMonueramusMonueratismonuerant
RexeramRexerasRexeratRexeramusRexeratisrexerant
CeperamCeperasCeperatCeperamusCeperatisceperant
AudiveramAudiverasAudiveraAudiveramusAudiveratisAudiverant
FUTURO PERFECTOAmaveroAmaverisAmaveritAmaverimusAmaveritisamaverint
MonueroMonuerisMonueritMonuerimusMonueritismonuerint
RexeroRexerisRexeritRexerimusRexeritisrexerint
CeperoCeperisCeperitCeperimusCeperitisceperint
AudiveroAudiverisAudiveritAudiverimusAudiveritisAudiverint
SUBJUNTIVOPRETÉRITO PERFECTO
AmaverimAmaverisAmaveritAmaverimusAmaveritisamaverint
MonuerimMonuerisMonueritMonuerimusMonueritismonuerint
RexerimRexerisRexeritRexerimusRexeritisrexerint
CeperimCeperisCeperitCeperimusCeperitisceperint
AudiverimAudiverisAudiveritAudiverimusAudiveritisaudiverint
PRETÉRITO PLUSCUAMPERFECTOAmavissemAmavissesAmavissetAmavissemusAmavissetisamavissent
MonuissemMonuissesMonuissetMonuissemusMonuissetismonuissent
RexissemRexissesRexissetRexissemusRexissetisrexissent
CepissemCepissesCepissetCepissemusCepissetiscepissent
AudivissemAudivissesAudivissetAudivissemusAudivissetisaudivissent
INFINITIVOPRETÉRITO
amavisse monuisse rexisse cepisse audivisse
Los tiempos compuestos en pasiva se forman con el participio pasado más el verbo SUM en el tiempo simple que le corresponde. Hemos de recordar que el pretérito perfecto se forma con el participio pasado del verbo activo más el presente del verbo sum .
DE LA PREPOSICIÓN LATINA
Entre las preposiciones latinas , unas rigen acusativo , otras ablativo y algunas rigen o acusativo o ablativo , según el contexto .
Muchos adverbios se convierten en preposiciones cuando tienen un régimen preposicional ; y , a veces , sustantivos , CAUSA Y GRATIA , actúan como preposición.
PREPOSICIONES QUE RIGEN ACUSATIVO
PREPOSICIÓN SIGNIFICADO PREPOSICIÓN SIGNIFICADOAD a , hacia , hasta OB Por causa de APUD Cerca de , en casa
de PENES En poder de
ANTE Ante ,antes PER Por , por medio , a través , durante
CIS , CITRA De este lado de PONE, POST Detrás de , después de
CIRCUM , CIRCA
Alrededor de PRAETER Excepto, contrariamente a , más allá de
CONTRA , ADVERSUS , ERGA
Contra , para con PROPTER A causa de , cerca de
EXTRA Fuera de SECUNDUM Según , en favor de INFRA Debajo de INTER EntreINTRA Dentro de IUXTA Junto a SUPRA sobre ULTRA Más allá de VERSUS , VERSUM
Hacia
PREPOSICIONES QUE RIGEN ABLATIVO
PREPOSICIÓN SIGNIFICADO PREPOSICIÓN SIGNIFICADOA , AB Por , desde PRAE En comparación
de , delante de ABSQUE Sin PRO Por , en lugar de ,
en frente de CUM Con SINE SinCORAM En presencia de TENUS hastaDE De , acerca de E , EX De , desde
A y E se anteponen a una palabra que empieza por consonante ; mientras AB y EX a una palabra que empieza por vocal .
Con los ablativos de pronombres personales (ME, TE, NOBIS, VOBIS) CUM se pospone a los pronombres : MECUM (conmigo)… Se halla a veces QUIBUSCUM en vez de CUM QUIBUS.
USO DE CONJUNCIONES LATINAS IMPORTANTES
Algunas conjunciones en latín son más importantes por su uso y sus múltiples valores que pueden adquirir según el modo verbal que les acompaña o que tiene el verbo principal cuando introducen una proposición subordinada .
Entre las conjunciones latinas más importantes tenemos : UT , QUOD , NE , CUM .
USO DE LA CONJUNCIÓN UTINDICATIVO SUBJUNTIVO
Comparativo: es la segunda parte de la comparación ,de manera que en la primera podemos encontrar otras conjunciones como ITA, etc.
Temporal : introduce una subordinada adverbial temporal y se traduce por CUANDO.
Completivo : introduce una subordinada sustantiva de Complemento Directo y se traduce por QUE .
Consecutivo : ha de ir acompañado de otra conjunción en la principal y se traduce por DE MANERA …. QUE …. .
Concesivo : se traduce por AUNQUE .
Final : introduce una proposición adverbial final y se traduce como PARA QUE …
USO DE LA CONJUNCIÓN QUODINDICATIVO SUBJUNTIVO
Relativo : tiene un antecedente y el verbo suele ir en indicativo. Se traduce por QUE , CUAL …
Sustantivo : suele introducir una proposición sustantiva de CD, sujeto, etc. Se traduce por QUE , EL QUE , EL HECHO DE QUE …
Causal : Introduce una proposición subordinada adverbial causal . Se traduce por PORQUE . Lleva el indicativo cuando depende de la
Causal : Introduce una proposición subordinada adverbial causal . Se traduce por PORQUE . Lleva el subjuntivo cuando se remite el pensamiento ajeno .
persona que habla.
USO DE LA CONJUNCIÓN CUMINDICATIVO SUBJUNTIVO
Temporal : se traduce por CUANDO, SIEMPRE QUE , AL TIEMPO QUE, AL más INFINITIVO…
Histórico-narrativo: se traduce la frase con gerundio , simple o compuesto, según convenga; también por CUANDO, DESPUÉS QUE , COMO
Causal : Se traduce por PORQUE.
Concesivo : Se traduce por AUNQUE.
USO DE LA CONJUNCIÓN NEINDICATIVO SUBJUNTIVO
Adverbio de negación y se traduce por NO .
Completivo: va el verbo en subjuntivo y se traduce por QUE .
Final : va el verbo en subjuntivo y se traduce por PARA QUE NO …
Estas conjunciones son las más relevantes en la gramática latina, lo cual no excluye que haya otras con los mismos usos y en autores tan clásicos como César, Ovidio, Virgilio , Cicerón , Tácito , Terencio.
SINTAXIS DE LOS CASOS
NOMINATIVO
Es el caso no sometido a declinación : el caso recto.
Caso del SUJETO, ATRIBUTO y PREDICATIVO.
Valores :
Nominativo apositivo :
& Aposición aparece en nominativo, aunque debiera ser otro el
caso.
Nominativo anacolútico :
& Es el sujeto olvidado de la oración y sustituido por un nuevo
sujeto.
Nominativo por vocativo :
& Se usa la forma nominativa como vocativo, desplazando al
verdadero vocativo (deus, populus...).
VOCATIVO
Caso desplazado por el nominativo.
Caso de la APELACIÓN.
Equivale a una oración, por lo que aparece entre signos de
puntuación.
Valor de interjección nominal.
Suele aparecer con imperativos (interjección verbal).
Valores :
Vocativo por nominativo :
& Caso : Iuppiter < Dieus pater.
ACUSATIVO
Origen en la fusión de :
Acusativo (O.D.).
Lativo (circunstancial de dirección).
Necesidad posterior de las preposiciones para diferenciar entre
ambas acepciones.
Caso del O.D. y C.C. (sin preposición).
Valores :
O.D. :
Acusativo externo :
& O.D. clásico.
Acusativo interno :
& El acusativo mantiene algún tipo de relación con el verbo.
& Tipos :
H Etimológico :
â Misma raíz en verbo y acusativo.
pugno pugnam
H Semántico :
â Distinta raíz, pero mismo significado.
pugno proelium
H Abreviado :
â Aparece un adjetivo en neutro plural, sustantivado, con el
sustantivo omitido.
â El acusativo es un abstracto verbal con significado afín al
verbo.
Multa peccas (= multa peccata peccas)
C.C. :
& Circunstancial de dirección :
H Indica movimiento quo ( = hacia donde).
H Tipos :
â Con preposición in / ad.
â Sin preposición
2 Nombres propios de lugar menor.
2 Nombres comunes domus, humus y rus.
Eo Romam / eo in Italiam
& Acusativo de extensión : con o sin preposición per.
H Espacio : indica distancia, espacio recorrido o movimiento
qua ( = por donde).
Tria milia passum ambulavit
H Tiempo : expresa la duración.
Triginta annos regnavit
& Acusativo de relación o griego:
H Expresa la parte afectada por acción verbal.
H Aparece con verbos pasivos, sobre todo, participios.
H Nunca lleva preposición.
Nudus pedes
& Acusativo exclamativo :
H Indica una exclamación.
H Oración independiente sin verbo.
H Semejante a un vocativo
H Puede llevar partícula o no.
Me miserum !
& Acusativo adverbial :
H Son antiguos acusativos adverbializados (partim,
secundum...).
Doble Acusativo :
& Dos acusativos de distinta naturaleza dependientes del
mismo verbo.
& Combinaciones :
H O.D. cosa + O.D. persona :
â Equivalente en castellano a O.D. + O.I.
â Dependientes de verbos de enseñar, ocultar, pedir,
preguntar y rogar.
Te tua fata docebo
H O.D. + PVO :
â Con verbos que atribuyen algo a alguien o algo con :
2 Pensamiento (iudicare, existimare...).
2 Palabra (dicere, vocare, nominare...).
2 Acción (facere, creare...).
H O.D. + C.C. :
â El C.C. no debe llevar preposición
â Varios tipos según C.C. :
2 O.D. + C.C.de dirección.
Romam Caesarem mitto
2 O.D. + C.C.de extensión.
Urbem multos annos oppugnare
GENITIVO
Es el complemento determinativo del nombre.
Tipos :
PARTITIVO :
& Indica el todo del que se toma una parte.
& Depende de :
H Nombres que indican cantidad o medida.
Magna pars militum
H Adjetivos neutros sustantivados.
Reliquum vitae
H Superlativos.
Horum omnium fortissimi sunt Belgae
H Adjetivos numerales y de cantidad.
Tertiur regum romanorum
Pauci romanorum
H Pronombres interrogativos e indefinidos.
Quis vestrum ?
H Adverbios de cantidad.
Satis sapientiae
POSESIVO :
& Indica posesión o pertenencia.
& Tipos :
H Posesivo propiamente dicho.
Domus fratris
H Genitivo subjetivo u objetivo :
â Dependen de sustantivos verbales.
â Realizan en sí la función de SUJ. u O.D. del sustantivo
del que dependen.
Fuga hostium
Oppugnatio oppidi
H Genitivo explicativo : precisa el significado más amplio
del sustantivo del que depende.
Lacus Averni
H Genitivo de cualidad : indica la cualidad poseída.
Vir magni ingenii
COMPLEMENTO DE VERBOS :
& De recuerdo u olvido.
Mei oblitus est
& Impersonales de sentimiento.
Tui pudet
& Judiciales.
Verrem accusavit avaritiae
& De estimación o precio.
Assis aestimemus
& Abundancia y escasez.
Complevi flagitii et formidinis
& Verbo sum : se traduce por ser propio de.
Hominis est errare
COMPLEMENTO DE ADJETIVOS.
Plena exemplorum
DATIVO Es la persona o cosa interesada en la acción del verbo.
Puede aparecer con :
Verbos transitivos.
Con verbos intransitivos como complemento único.
Valores :
INTERÉS O DAÑO :
& Indica la persona en cuyo interés o daño se realiza la acción
verbal.
& Tipos :
H De interés propiamente dicho.
Tibi aras, tibi metis
H Ético : su presencia es prescindible ; añade un matiz de
afecto, indignación, admiración.
Puer tibi decessit
H Iudicantis : establece el punto de vista.
Ceteris deus, sibi homo
H Posesivo :
â Expresa la posesión en grado sumo.
â Traducción : Dat ® Suj / Suj ® O.D. / Sum ® Tener
Mihi equus est
H Agente : con perifrásticas pasivas.
Amanda est mihi
H Exclamativo : equivale a una interjección.
Ei mihi !
FINALIDAD :
& Indica la finalidad de la acción verbal.
& Tipos :
H Finalidad propiamente dicho :
â Sustantivo verbal.
â Puede intercambiarse por un infinitivo.
â Traducción : para...
â Con verbo sum se traduce por servir de.
Auxilio veniunt
Laudi hoc sit
H Doble dativo :
â Dativo finalidad (de...) + dativo posesivo (para... ).
Hoc est mihi laudi
â Dativo finalidad (para... )+ dativo C.I. (de...)
Caesar duas cohortes castris praesidio relinquit
H De dirección :
â Indica la dirección hacia donde se va.
â Se personifica el lugar.
It clamor caelo
COMPLEMENTO DE ADJETIVOS Y ADVERBIOS.
Carus mihi
obviam ei it cionsul
ABLATIVO
Origen en el sincretismo de tres casos i.e. :
ABLATIVO : origen, separación.
& Preposiciones : e(x), a(b), de.
& Tipos :
H Ablativo propiamente dicho : expresa punto de partida,
alejamiento.
H De origen : expresa origen (padre, patria...).
H De separación : expresa separación.
& Comparativo :
H 2º término del adjetivo en grado comparativo.
H Sin preposición.
H Valor dudoso : ¿Ablativo o instrumental ?
INSTRUMENTAL : instrumento, medio, manera, compañía.
& Instrumental propiamente dicho :
H Indica el medio o instrumento con que se realiza la acción
verbal.
H Generalmente sin preposición.
& Agente :
H Con verbos en pasiva.
H Con o sin preposición a(b).
& Causa :
H Indica la causa que ha producido la acción verbal.
H Preposiciones : ex.
& Precio : indica el precio o valor.
& Cualidad :
H Expresa características personales
H Generalmente sin preposición.
Catilina fuit ingenio malo pravoque
& Limitación : indica el punto de vista.
Helvetii reliquos Gallos virute praecedunt
& Modo : indica el modo o la manera.
& Sociativo :
H Indica la compañía
H Preposición : cum.
& Materia :
H Indica de dónde proviene un objeto.
H Preposición : ex.
Signa ex marmore
& Prosecutivo o valor qua :
H Indica el lugar por donde se va.
H Con nombres que expresan instrumentos fabricados por el
hombre (itinere, via, ponte ; terra, mari, flumine...).
H Similar a per + acusativo.
LOCATIVO :
& Localización en espacio o tiempo.
& Preposición : in.
LA DECLINACIÓN DE LOS PRONOMBRES
Los pronombres personales:
1ª persona 2ª persona 3ª personasingular plural singular plural singular plural
Nominativo Ego Nos Tu VosAcusativo Me Nos Te Vos Se, sese Se, seseGenitivo Mei Nostrum,-i Tui Vestrum,-i Sui SuiDativo Mihi Nobis Tibi Vobis Sibi SibiAblativo Me,
mecumNobis,
nobiscumTe,
tecumVobis,
vobiscumSe,
secumSe,
secum
Los pronombres o adjetivos posesivos:
Poseedor Singular: un solo objeto poseído Plural: varios objetos poseídosMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
1ªpers. Sing. meus mea meum mei meae mea1ªpers. Pl. suus sua suum sui suae sua2ªpers. Sin. noster nostra nostrum nostri nostrae nostra2ªpers. Pl. vester vestra vestrum vestri vestrae vestra3ªper. Sin. y pl.
suus sua suum sui suae sua
Observaciones: se declinan igual que los adjetivos de primera clase
Los pronombres o adjetivos demostrativos:
ESTEsingular plural
Masculino Femenino Neutro Masculino Femenino NeutroNominativo hic haec hoc hi hae haecAcusativo hunc hanc hoc hos has haecGenitivo huius horum harum horumDativo huic hisAblativo hoc hac hoc his
ESEsingular plural
Masculino Femenino Neutro Masculino Femenino NeutroNominativo iste ista istud isti istae istaAcusativo istum istam istud istos istas istaGenitivo istius istorum istarum istorum
Dativo isti istisAblativo isto ista isto istis
AQUELsingular plural
Masculino Femenino Neutro Masculino Femenino NeutroNominativo ille illa illud illi illae illaAcusativo illum illam illud illos illas illaGenitivo illius illorum illarum illorumDativo illi illisAblativo illo illa illo illis
Los pronombres demostrativos identificadores:
EL, AQUEL
singular pluralMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
Nominativo is ea id ei,ii eae eaAcusativo eum eam id eos eas eaGenitivo eius eorum earum eorumDativo ei eis,iisAblativo eo ea eo eis,iis
EL MISMO
singular pluralMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
Nominativo idem eadem idem iidem eaedem eademAcusativo eundem eandem idem eosdem easdem eademGenitivo eiusdem eorundem earundem eorundemDativo eidem eisdem, iisdemAblativo eodem eadem eodem eisdem, iisdem
ÉL MISMO
singular pluralMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
Nominativo ipse ipsa ipsum ipsi ipsae ipsaAcusativo ipsum ipsam ipsum ipsos ipsas ipsaGenitivo ipsius ipsorum ipsarum ipsorumDativo ipsi ipsisAblativo ipso ipsa ipso ipsis
El pronombre relativo:
QUE Singular Plural
Masculino Femenino Neutro Masculino Femenino NeutroNominativo qui quae quod qui quae quaeAcusativo quem quam quod quos quas quaeGenitivo cuius quorum quarum quorumDativo cui quibusAblativo quo qua quo quibus
El pronombre o adjetivo interrogativo: ¿Quién?, ¿cuál?, ¿qué?.
Quis (qui), quae, quid (quod). El resto de su declinación es igual a la del relativo.Uter,utra,utrum: ¿cuál de los dos?.Quantus, -a, -um: ¿cuánto?.Qualis, -e: ¿cuál?.
El pronombre o adjetivo indefinido:
Quis (qui), quae (qua), quid (quod). El resto de su declinación es igual a la del relativo.Aliquis, aliqua, aliquid: alguien.Quidam, quaedam, quiddam: alguno, un cierto.Quisque, quaeque, quidque: cada uno.Unus, -a, -um: uno solo; ullus, -a, -um: alguno; nullus, -a, -um: ninguno; alius, -a, -ud: otro.
LA DECLINACIÓN DE LOS ADJETIVOS
Esta se divide en dos grupos: los de la primera y segunda declinación, y los de la tercera.
1. Adjetivos de la primera y segunda declinación o de primera clase.
Declina la forma masculina como los sustantivos masculinos de la 2ª declinación.Declina la forma femenina como los sustantivos de la 1ª declinación.Declina la forma neutra como los sustantivos neutros de la 2ª declinación.
Tipo: magnus, -a, -um.
Singular PluralMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
Nominativo Magn-us Magn-a Magn-um Magn-i Magn-ae Magn-aVocativo -e -a -um -i -ae -aAcusativo -um -am -um -os -as -aGenitivo -i -ae -i -orum -arum -orumDativo -o -ae -o -is -is -isAblativo -o -a -o -is -is -is
Tipo: pulcher, pulchra, pulchrum.
Singular PluralMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
Nominativo Pulcher Pulchr-a Pulchr-um Pulchr-i Pulchr-ae Pulchr-aVocativo Pulcher -a -um -i -ae -aAcusativo -um -am -um -os -as -aGenitivo -i -ae -i -orum -arum -orumDativo -o -ae -o -is -is -isAblativo -o -a -o -is -is -is
2. Adjetivos de la tercera declinación o de segunda clase.
Según el número de formas en el nominativo singular los dividimos en:
a) De tres terminaciones: acer, acris, acre.b) De dos terminaciones: brevis, breve.c) De una terminación: prudens, prudentis o vetus, veteris.
a) De tres terminaciones, siguen los temas en vocal -i de 3ª declinación.
Singular PluralMasculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
Nominativo Acer Acr-is Acr-e Acr-es Acr-iaVocativo Acer Acr-is Acr-e Acr-es Acr-iaAcusativo Acr-em Acr-es Acr-iaGenitivo Acr-is Acr-iumDativo Acr-i Acr-ibusAblativo Acr-i Acr-ibus
b) De dos terminaciones, siguen los temas en vocal de la 3ª declinación.
Singular PluralMasc. y Femen. Neutros Masc. y Femen. Neutros
Nominativo Brev-is Brev-e Brev-es Brev-iaVocativo -is -e -es -iaAcusativo -em -e -iaGenitivo -is -iumDativo -i -ibusAblativo -i -ibus
c) De una terminación, unos siguen los temas en consonante y otros los temas en vocal –i.
Singular PluralMasc. y Feme. Neutro Masc. y Feme. Neutro
Nominativo Prudens Prudent-es -iaVocativo Prudens -es -iaAcusativo Prudent-em Prudens -es -iaGenitivo -is -iumDativo -i -ibusAblativo -i /-e -ibus
Singular PluralMasc. y Feme. Neutro Masc. y Feme. Neutro
Nominativo Vetus Veter-es -aVocativo Vetus -es -aAcusativo Veter-em Vetus -es -aGenitivo -is -umDativo -i -ibusAblativo -e -ibus
3. Los comparativos y superlativos.
a) El comparativo se forma añadiendo el morfema -ior (masculino y femenino) o el morfema -ius (neutro) al lexema del genitivo, reemplazando la desinencia –i o –is, según la clase. La declinación del comparativo del adjetivo altus, alta, altum, teniendo en cuenta que estas desinencias siguen el modelo de los temas en consonante de la 3ª declinación, sería como sigue:
Singular PluralMasc. y Femen. Neutros Masc. y Femen. Neutros
Nominativo Alt-ior Alt-ius Altior-es Altior-aVocativo Alt-ior Alt-ius -es -aAcusativo Altior-em Alt-ius -es -aGenitivo Altior-is -umDativo Altior-i -ibusAblativo Altior-e -ibus
b) El superlativo se forma añadiendo el morfema -issimus, -issima, -issimum, de igual modo que el comparativo y se declinaría como los adjetivos de primera clase. Aunque este es el modo más generalizado, los adjetivos acabados en -er lo forman con -errimus, -a, -um, los acabados en -ilis con -illimus, -a, -um.
c) Comparativos y superlativos irregulares: algunos adjetivos, como ocurre en diversas lenguas, construyen estos dos grados de forma irregular:
Positivo Comparativo SuperlativoBonus Melior OptimusMalus Peior Pessimus
Magnus Maior MaximusParvus Minor MinimusMultus Plures Plurimus
ORACIONES SUBORDINADAS
1. SUSTANTIVA O COMPLETIVAEquivale a un sustantivo y pueden hacer de Sujeto o C.D. de la oración principal.
Introducidas por: UT, QUOD, interrogativa, infinitivo. Sujeto (el hecho de que vengan los enemigos me causa temor). C.D. (temo que vengan los enemigos)
2. ADJETIVA O DE RELATIVOEquivale a un adjetivo y califican o determinan a una palabra de la oración principal.
Introducidas por: QUI, QUAE, QUOD. La palabra a la que se refiere el relativo se lama antecedente.
1) Laudamos milites (Alabamos a los soldados)2) Militum virtus magna est (El valor de los soldados es grande).En la primera milites es acusativo (C.D.); el la 2ª militum es genitivo (C.
determinativo) sust. virtus, y podemos evitar la repetición: Laudamos milites, quorum virtus magna est (alabamos a los soldados, cuyo valor es grande).
El relativo y el antecedente pertenecen a oraciones distintas, e´ste a la principal y aquel a la subordinada de relativo, cada uno en el caso requerido a la función. Concuerda en género y número.
3. CIRCUNSTANCIAL O ADVERBIALEquivale a un adverbio y constituyen un COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL de
tiempo, causa, etc. de la oración principal.(Cuando atacaron los enemigos, nuestros soldados, como, si ellos eran vencidos la
patria sucumbiría, aunque eran inferiores en número lucharon. Temporal: cuando; causal: como; condicional: si; concesiva: aunque.
§ FINALES: Ut = para que; Quo = para que; Ne = para que no, Ut ne§ CONSECUTIVAS: Ut = que, de manera que; Ut non = que no; Quin = que no.§ CAUSALES: Quod - quia = porque; Cum = puesto que
ORACIONES COMPUESTAS
COORDINADAS* COPULATIVAS (et,-que, ac, atque, nec, neque). Ej.: Ex arboris gemmis flores
erumpunt et ex floribus fructus.* DISYUNTIVAS (Aut, vel, -ve, seu, sive. Fabulae nimis docent aut nihil docent.* ADVERSATIVAS (At, autem, sed, tamen, vero, verum) Pruna inmatura sunt acerba, at
matura sunt iudunda gustui.* ILATIVAS (Ergo, igitur, itque, quare, quamobrem, proinde) Lex prohibet homicidium,
ergo nemine licet alium occidere* CAUSALES (Nam, namque, enim, etenim).
SUBORDINADAS* SUSTANTIVAS
§ Con conjunciones (Ut, ne, quod, quominus, quin). Ipsa natura pracipit ut diligamus proximum. Saepe fit ut spe simus fraudati. Metuo ne fides tua non sit firma. Omitto etiam quod est multi cibi homo. Nihil obstabat quominus (quin) essemus beati.
§ Infinitivo: C.D. Concertadas: Pueri debent esse estudiosi.C.D. No concertadas: Credo hunc cibum esse suavem S. Licet nemini alum occidere.
§ Interrogativas indirectas- Simples: Mater quasivit a me num persolvissem pecuniam- Compuestas: Nescimus manamussne domi an proficiscamur rus.
* ADJETIVAS O DE RELATIVO § Con indicativo: Hostes qui fugiunt non timendi sunt§ Con subjuntivo: Misit legatos, qui pacem peterent.
* CIRCUNSTANCIALES § Causales (quod, quia, quoniam, cum. cuqndo) Sedi paulisper, quod itinere fesus
eram. Porque§ Finales (Ut, quo, ut ne, ne). Dux hortatus est milites ut eos confirmaret . Para
que, para que no.§ Condicionales (Si, cum, modo, si non, ni nisi) Ni vir prudens esses, autoritatem
amitteres.§ Concesivas (Etsi, etiamsi, tamtsi, quamquam, quaambis, ut) Etsi lacrimis negas,
nullam fidem adhibeo.§ Consecutivas (Ut, ut non) Tanta eral Demosthenis eloquentia, ut haberetur
princeps oratum.§ Comparativas (Ut, uti, sicut, velut, quam, tamquam) Advocatus ita locutus est ut
promiserat.§ Temporales (Cum. dum, donet, quoad, antquam, priusquam, postquam,
posteaquam, ubi, ut) Cum Petrus legebat epistolam, musca sedit in mensa.
ORACIONES SUBORDINADAS
Una oración subordinada puede ser:1. SUSTANTIVA O COMPLETIVA
Equivale a un sustantivo y pueden hacer de Sujeto o C.D. de la oración principal. Introducidas por: UT, QUOD, interrogativa, infinitivo. Sujeto (el hecho de que vengan los enemigos me causa temor). C.D. (temo que vengan los enemigos)
2. ADJETIVA O DE RELATIVOEquivale a un adjetivo y califican o determinan a una palabra de la oración principal.
Introducidas por: QUI, QUAE, QUOD. La palabra a la que se refiere el relativo se lama antecedente.
1) Laudamos milites (Alabamos a los soldados)2) Militum virtus magna est (El valor de los soldados es grande).En la primera milites es acusativo (C.D.); el la 2ª militum es genitivo (C.
determinativo) sust. virtus, y podemos evitar la repetición: Laudamos milites, quorum virtus magna est (alabamos a los soldados, cuyo valor es grande).
El relativo y el antecedente pertenecen a oraciones distintas, e´ste a la principal y aquel a la subordinada de relativo, cada uno en el caso requerido a la función. Concuerda en género y número.
3. CIRCUNSTANCIAL O ADVERBIALEquivale a un adverbio y constituyen un COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL de
tiempo, causa, etc. de la oración principal.(Cuando atacaron los enemigos, nuestros soldados, como, si ellos eran vencidos la
patria sucumbiría, aunque eran inferiores en número lucharon. Temporal: cuando; causal: como; condicional: si; concesiva: aunque.
§ FINALES: Ut = para que; Quo = para que; Ne = para que no, Ut ne§ CONSECUTIVAS: Ut = que, de manera que; Ut non = que no; Quin = que no.§ CAUSALES: Quod - quia = porque; Cum = puesto que
ORACIONES SUBORDINADAS DE PARTICIPIO
1. PARTICIPIO CONCERTADO
* Verbo en participio* El participio concierta en género, número y caso con una palabra de otra oración
Ejemplo: Imperator, victus ante urbem, in montem fugit* Traducción del participio:
- presente: gerundio o relativo- perfecto: participio español- perfecto deponente: gerundio
2. PARTICIPIO ABSOLUTO (ABLATIVO ABSOLUTO)
* Verbo en participio (en ablativo)* Suele ir entre comas
* Concierta en género y número con otro ablativo de su misma oración, que hace de sujeto
* Se traduce primero el participio (por participio español)* Ejemplo: Imperator, victa urbe, in montem fugit
TIPO "Cicerone Consule"
* No lleva verbo* Dos palabras en ablativo: Pronombre o nombre (sujeto) y otra palabra que
significa cargo, oficio o estado (atributo)* Se traduce con verbo ser en gerundio
Ejemplo: Cicerone consule = Siendo cónsul Cicerón o en tiempos de Cicerón
ORACIÓN SUBORDINADA RELATIVO
* Comienza por un pronombre relativo.* El pronombre llevará un antecedente en la oración anterior, con el que concuerda en
género, número y, a veces, en caso.* El verbo de la oración de relativo es el primero en forma personal que aparezca* La oración de relativo con verbo en subjuntivo tiene valor final
Ejemplos: MILITIES [QUI IN CASTRIS ERANT] NOCTE EXIERUNTCAESAR MILITES MISSIT [QUI OPPIDUM APPUGNARENT] S. C.D. V. S C.D. V.César envió a sus soldados para que atacaran la ciudadela
ORACIONES SUBORDINADAS SUSTANTIVAS DE INFINITIVO
No concertadas con sujeto propio en acusativo.* Dependen de un verbo que signifique orden, voluntad, entendimiento (creer, pensar,
juzgar, etc.), lengua (decir, afirmar, añadir) o sentido ((sentir, darse cuenta, ver, oír, etc.)
* Llevan sujeto propio en Acusativo.* Se traducen:
a) Oración principalb) Quec) El sujeto en Acusativo se traduce en Nominativod) El verbo en infinitivo traducido en forma personale) Complemento directo o atributo
ORACIONES DE INFINITIVO
1. INFINITIVO HISTÓRICOEs una oración principal. Su sujeto va en nominativo. El Infinitivo se traduce por
presente o imperfecto.Ejem.: Imperator in hostes ire
2. INFINITIVO CONCERTADOSu sujeto es el mismo que el de la oración de la que depende. El infinitivo se traduce
como tal.Ejem.: Imperator potest hodie venire
3. INFINITIVO NO CONCERTADOTiene sujeto propio en acusativo (sin preposición) y en la oración principal un verbo
que signifique: orden, voluntad, entendimiento, lengua, sentido). Se traduce:a. queb. Sujeto en acusativoc. Infinitivo en indicativo o subjuntivod. C.D. o Atributo (este último en acusativo)
Una oración de infinitivo puede ser una oración principal cuando no depende de un verbo en forma personal. En cuanto aparece un infinitivo en la oración tiene preferencia para ser C.D. con verbos transitivos sobre sujeto u otro complemento directo y con verbos intransitivos sujeto.
SUBORDINADA DE RELATIVO
Acompaña a un nombre de la oración principal que se llama antecedente. Cuando no es relativo equivale a un demostrativo: ESTE, ESE, AQUEL. Suele encabezar el pronombre relativo qui, quae, quod.
El relativo concierta con su antecedente en género, número y a veces en caso. Una función importante de is, ea, id, es servir de antecedente al relativo.is quiea quaeid quod
el que, aquel quela que, aquella quelo que, aquello que
ei quieae quaeea quae
los que, aquello quelas que, aquellas quelas cosas que, aquellas cosas que
FALSO RELATIVO
Las pausas fuertes (punto, dos puntos, punto y coma) rompen, en general, la subordinación. "Qui, Quae, Quod" separado de su antecedente por una pausa fuerte equivale a "Is, ea, id" (este, ese, aquel) y no introducen subordinación.CUYO es un adjetivo relativo que equivale al genitivo del pronombre: del cual, de la cual, de los cuales, es decir, cuius o quorum, quarum, quorum.
ADVERBIOS RELATIVOS UBIUNDE
dondede donde
QUOQUA
a dondepor donde
El pronombre is, ea, id, se llama anagórico porque se usa, sobre todo, para referirse de nuevo a algo que ya se ha mencionado antes. Es importante su empleo en genitivo como posesivo de tercera perrsona.
El adjetivo suus, -a, -um tiene carácter reflexivo porque deriva de se, por consiguiente se refiere al sujeto y sólo se utiliza cuando éste es el poseedor. Si el poseedor es otro, se emplea el genitivo eius = de él, son son otros, eorum = de ellos
ACENTUACIÓN LATINA
1º En latín no hay palabras agudas, salvo unas pocas que han perdido la vocal final: edúc (de educe); ad-dío (de abdice), illío, etc..
2º Las palabras de dos sílabas son llanas: rosa, máre.3º Las palabras de más sílabas son: LLANAS si su penúltima sílaba es larga: amicus,
fruméntum. Si la sílaba es una ENCLÍTICA el acento va en la penúltima, aunque esta sea breve: armá-que, virúm-que (partículas que = y; ve = o; ne; ce; met.
4º ESDRÚJULAS si la penúltima sílaba es breve; dó-mi-nus: ín-co-la.5º PROCLÍTICAS se unen a la palabra siguiente, mismo acento como las preposiciones:
inter homines = interhómines.6º DIPTONGOS suenan las dos vocales; las más usadas: ae (rosae); au (taurus); oe
(poema). Más raras son: eu, ei, oi, ui.
REGLAS DE ACENTUACIÓN
1º largas: * Las sílabas con diptongo: ae, au, oe, eu, ei, oi, ui: Rosae. taurum, poena, huio, proinde, oeu, hei.
* Las sílabas cerradas, seguidas de otra consonante, aunque sea en palabra distinta o consonante doble (j, x, z): vastum, maris.
* Las sílabas largas por naturaleza, que suelen indicar los diccionarios: ducit.2º breves: * Las sílabas no seguidas de dos consonantes: pedes.
* Las sílabas con vocal seguida de otra vocal: via. Excepto: Formas de r de fio (fio/fierem) Gen. y Dat. de la 5ª cuando va precidida de i (diei/fidei) prefijos re- y pro- delante de i (reicio); Gen. del tipo Gei y Pompei.
CANTIDAD DE SÍLABAS MEDIALES:
1º Declin. * a, e, o son largas: rosarum, dierum.* i, u más frecuentemente breves: vocibus, arcubus.
2º Conjs. * 1ª, 2ª y 4ª normalmente a, e, i, largas: amatus, monebamus, audimus.* 3ª y mixta con la e (legemus, capiemus), excepto: delante de r
(caperem). La i y la u son breves (legimus, possumus)* Pretérito imperfecto vocal temática es larga: amabamus, legebamus.* Futuro Las que preceden a b son largas (a, e,i) y breves las que
siguen (e,i): amabimus.* Imperativo -tote, .mini.* Infinitivo La que precede a la r es larga: amare* Presente de subjuntivo todas largas: amamur.* Perfecto -avi, -evi, -ivi, ovi.* Pluscuamperfecto a, si es medial tras larga: amaverimus.* Futuro perf. y Pretérito Perf. de subjuntivo -ri
* Pluscuamperfecto de subjuntivo -se* Participios Cuando coinciden en la forma con el Supino, también en
cantidad: -atum,-etum, otum, utum. La i, si Perf. en -ivi y breve, si en -ui: auditum, monitum.
* Imperfecto de subjuntivo Lo que sigue a r, si o l (e) es largo. amaremus, vellemus
FONÉTICA LATINA
CLASIFICACIÓN DE LAS VOCALESAnteriores Posteriores
Cerradas i uMedias e oAbiertas a
Semivocales: i, u
CLASIFICACIÓN DE LAS CONSONANTESLABIALES DENTALES GUTURALES
OCLUSIVAS Sonoras b d gSordas p t c, k, q
LÍQUIDAS r lNASALES m nFRICATIVAS f s, z
PRONUNCIACIÓN CLÁSICA (Siglo I a. de C.)
1º VOCALES: Como en castellano. En los diptongos [ae, oe, au (los más usados), eu, ei, oi, ui] suenan las dos vocales, la e algo cerrada, próxima a la i. 2º CONSONANTES Como en castellano, excepto:* La c se pronuncia siempre k: CICERO = KIKERO.* La g tiene siempre la misma pronunciación que en ago: Agere = aguere.* La h al principio de palabra es ligeramente aspirada.* La t conserva siempre su sonido: Natio = natio.* El grupo ch se pronuncia k: Pulcher = pulker.* El grupo qu en el que se pronuncian las dos letras: Qui = cui.* El grupo gu en el que se pronuncian las dos letras: Sanguis = sangüis.* El grupo ph se pronuncia como f: Philosophus = filosofus.* Los grupos th y rh en los que la h es muda: Rhetor = retor.* El grupo ll se pronuncia doble l: Galli = gal-liNOTA.- conviente tener en cuenta que la x y la z son en latín consonantes dobles (x = cs, gs; z = ds) Rex = reg-s: Pax = pac-s.
LA SÍLABA
Es un sonido vocálico o un grupo de sonidos apoyado en una vocal que se pronuncia en una sola emisión de voz. Si la sílaba acaba en vocal se llama abierta, si acaba en consonante cerrada. Una consonante entre dos vocales forma sílaba con la vocal que se sigue: ma-ri-ti-mus.
Dos o más consonantes colocadas entre vocales forman también sílaba con la vocal siguiente, si el grupo consecutivo es de las que se encuentran al principio: Dr = Dru/sus; en los demás casos los grupos de consonantes se dividen: ar-tis, mor-tem, prop-ter.
CANTIDAD La sílaba es breve:1) Cuando contiene una vocal breve y es abierta: fuga.2) Cuando siendo larga su vocal o conteniendo un diptongo va seguido de otra vocal: au -
re-us, me-us, om-ni-a.La sílaba es larga:
1) Cuando contiene vocal larga por naturaleza.2) Cuando es sílaba cerrada.3) Contiene un diptongo.4) Contiene vocal breve seguidas de dos consonantes sílaba diferente.
ADJETIVO
Admite tres grados de significación: positivo, comparativo y superlativo.
1. POSITIVO No es propiamente un grado, sino la cualidad pura.2. COMPARATIVO Indica la diferencia de intensidad con que una misma cualidad
afecta a dos seres que se comparan. Existen tres tipos: de igualdad, de inferioridad y de superioridad.
3. SUPERLATIVO Presenta la cualidad en el más lato grado.Comparativo latino Los comparativos de igualdad y de inferioridad se expresan de forma perifrástica, ejemplos:
Igualdad MARCUS TAM DOCTUS EST QUAM PUBLIUSInferioridad MARCUS MINUS DOCTUS EST QUAM PUBLIUS
El comparativo de superioridad se forma añadiendo al tema del adjetivo el sufijo -IOR (M.y F.), -IUS (N.) y GENITIVO -IORIS. La flexión del comparativo de superioridad es la de un adjetivo de dos terminaciones de tema en consonante (por la 3ª declinación).
CASOS SINGULAR PLURAL M. Y F. N. M. Y F. N.
NOM. Y VOC.ACUSATIVOGENITIVODATIVOABLATIVO
-IOR-IOREM-IORIS-IORI-IORE
-IUS-IUS-IORIS-IORI-IORE
-IORES-IORES-IORUM-IORIBUS-IORIBUS
-IORA-IORA-IORUM-IORIBUS-IORIBUS
Si se tiene en cuenta el 2º término de la comparación, el comparativo puede dividirse en:1. Comparativo intensivo Carece de 2º término: Petrus est altior = Pedro es bastante
alto.2.1. En el mismo caso que el primer término (+ quam): Petrus est altior quam
Paulus.2.2. En ablativo sin quam: Petrus est altior Paulo.
Las dos se traducen de la misma forma: Pedro es más alto que Pablo.
Superlativo Se forma con el sufijo -ISSIMUS, -ISSIMA, -ISSIMUM. La flexión es como la de un adjetivo de tres terminaciones, con algunas excepciones:
Adjetivos en -ERAdjetivos en -ILIS
Superlativo: -ERRIMUSSuperlativo: - LIMUS
EJEMPLO: MISERRIMUSEJEMPLO: FACILLIMUS
Adjetivos compuestos de -DICUS, -FICUS, -VOLUS forman comparativo y superlativo sobre un tema en -ENT, propio del participio de presente. Ejemplos:
MALEDICUSMAGNIFICUSBENEVOLUS
MALEDICENTIORMAGNIFICENTIORBENEVOLENTIOR
MALEDICENTISSIMUSMAGNIFICENTISSIMUSBENEVOLENTISSIMUS
Hay falta de gradación morfológica, pero sí perifrástica en los comparativos y superlativos de los adjetivos en:
-IUS PIUS-EUS IDONEUS-UUS VACUUS
MAGIS PIUSMAGIS IDONEUSMAGIS VACUUS
MAXIME PIUSMAXIME IDONEUSMAXIME VACUUS
Comparativos y superlativos asistemáticos Son algunos adjetivos que forman su comparativo y superlativo con temas diferentes de los del POSITIVO. Son de uso muy corriente, siendo los más habituales:
BONUS MELIOR OPTIMUS
MALUSMAGNUSPARVUSMULTUMMULTI
PEIORMAIORMINORPLUSPLURES
PESSIMUSMAXIMUSMINIMUSPLURIMUMPLURIMI
Algunos son defectivos de:POSITIVO COMPARATIVO
ANTERIORINTERIOR/INTIMUSULTERIOR/ULTIMUS
MERITUS/MERITISSIMUSNOVUS/NOVISSIMUS
ORACIÓN SUBORDINADA DE INFINITIVO COMPLETIVA
1. CONCERTADA: No tiene sujeto propio, sino el mismo de la oración de la que depende. El verbo de la principal significa:
PODER (possum, queo, nequeo...) Ejemplo: Nequeo ire; Non omnia facere possumus
OBLIGACIÓN (debeo, habeo...) Ejemplo: Miles debet defendere patriam
COSTUMBRE (soleo, assuesco, consuesco)Ejemplo:Assuevit epistolasCeceronis legere.
* Comienzo, progreso o fin de acción (incipio, designo, perto, coepio)Ejemplo: De quibus dicere incipiam
VOLUNTAD (volo, nolo, audeo, curo, statu) Ejemplo: Aude negare
APRESURARSE (festino, maturo)Ejemplo: Si dux siga dare maturavisset
2. NO CONCERT. Tiene sujeto en acusativo, distinto del principal. El verbo de la principal significa:
* ENTENDIMIENTO (cognosco, intelligo, scio, credo, cogito, memini, obliviscor, etc.
Ejemplo: Ego tuum patrem vivere arbitror
* LENGUA (dico, loquor, moneo, scribo, iuro, confiteor, clamo, etc.)
Ejemplo: Hostes polliciti sunt se ei dedituros esse
* SENTIDO (video, audio, cerno, sentio, experior, animadverto, etc.
Ejemplo: Audivi te dicturum esse orationem
* VOLUNTAD O DESEO (volo, nolo, cupio, desidero)
Ejemplo: Nolebat eum ibi esse
* AFECTIVIDAD (gaudeo, laetor, doleo, rideo, furo)
Ejemplo: Haec ego vos concupisse non miror
Hunc esse natum gaudeamus
* IMPERSONALES Verbos y expresiones impersonales (pudet, placet, scriptum est, palam est, patet. constat, verum est, evidens est, facilis est, oportet, licet, etc.)
Ejemplo: Evidens est Caesarem ducem Romanorum fuisse
Con verbos o expresiones impersonales, la oración de infinitivo no hace función de complemento directo, sino de sujeto
http://www.xtec.cat/~jzabal/llati.htm
http://www.xtec.cat/~jzabal/index.htm
Recommended