View
235
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
1/377
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
2/377
'\d"JIJ
\l1!l.JI!..!"'!--fp1!!\pl\clI\!oII!l
:11lj!;_\.1,i!UU.JHIJ\1I!\\IdniIII!:IP\Houd
\Wd\\1\II\1!1!'!lp 1\l_!!1111\
!.'1111p1"'1111'\\.U\!1;1\U
-.1!I.lpll1\1111\1!IIPII.l1w,}1\r
''f'IJ\/y
(\!1/f
fjt)!1!'\J//c.111.o
11_f'11IU/f0JJIliO_lJ,11e
:)111}l
!).,l/0\,,1111t0, 111iI"li/t0J
,IIO111'/111l/
11o-),o
I'!/:'11"iOftJl\
\dnd
,1/
I
O
1/,,U \d.OJO1
l"_
-11111/l,111I,
\111\,,1!d
11n1J11fP11-J11,
.1'JI.IJ./nii
JU!d.p(1.U-ldiJ.!un1.'"J!\1\1f:1-rHJ!R!\!\1S:!uH.1l
Coynqhcrnal
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
3/377
c a .3
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
4/377
El ar d
y esbirExps y ms
Ral Rojas Soriano
PlA/\' tDi
I
T.s O
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
5/377
En a fotograa uperio deecha el auo mpae un cuo en Argenna, en novembe de 1994 y en a otogaa nerio dige un min enEmano Zapata, Meos en mayo de 973
Pmea edcn: eero de 200 Segunda dcn a de 200 Teea edcin juno de200 Cuaa edcn mazo del2002Quina edcin: ocure de 2002Sext edcin mazo de 200Spima edcin noieme de200
Octava edicin agoso de 200
El a habla y sb.Epas y mas
O R Roas SoanoPaza y Vads . A de V.
Derecho ecuss de edicn eseados paatodos os pases de haa espoa. Pohda aepoduccn oa o paca po cuaque medion auozacn esca de os edoes
ISB96885892-
Impreso en Mico 1 Printed exico
Copyrigft maerial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
6/377
,
I
Plogo a la edicin cubana . 7
En qu circunstancis escib este lbo?
1
Po qu escib este libo? . 7 La comunicacin como poceso socal humano. El papel del hoga de la escuela
El pape del pofeso de los alumnosen el desaollo de la expesn oal 2
La pn oal en la vida cotidina . 4
Algunas deas sobe el poceso educatiopaa facilita la expesn oal 5
Copyright arial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
7/377
Cu
Habl en pico: tmos, acsosstisfccions . 6 7
Cu VDApectos a considr nts d dic unconfeencia o inteeni en una s dond . 8 5
Cu Recomendcions pa inici nust pticipcinn una dond o impti un cuo z f . 93
Cu condcion pa scibi un disco. 111
Cu Figus d construccin vicios flls al edc 29
Cu O flls duds l xpesrnos 141
Cu comndacions p ponncir o ipoiun dicuo . . 1 6 1
Cu El aspcto ubjivo ants dnt a concluil disercin 179
Copyrig marial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
8/377
Cu XIV
Aspectos scos a consdera pa faclrnusa xposcn . 19 5
C :
Suacons advsas que puedn prsnas anso durante nues disacn 205
C XVEsttgas para ncta la parcpacn dl pblco 21
Cu XVStuacones nespadas que pueden sucedentes o dunte la eposn . . . 227
C XVEl nal d la eposcn: momento dcso
paa complta l xto . 3 3
Cu XXCuando el oado se conre n polemsta 237
Cu XX
Gupos dcls paa l conncnte. 43
Cu XXDesos satsaccones n un cuso-tlempdo en Plnque, hpas 5
Copyrigft maerial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
9/377
Cu mo nd nv Pc con mno mn d cto o d m . 261
Cu Ncdd d mov n dco nt
tcon tm dconocdo 7
Cu do d n n bo ob h Gv 277
Cu
oco d ocoo h d c condnt no . . 3O 5
Cu oco d co mo cb bo 309
Cu V cto tn b 3 7
Apn!Ron ob ] movmnto tdnn } UNAM, 999-2000 . 39
ApnUn co t n connc o n co 335
Goo d mno modmo . 337
Bbo 371
Copyrigft maerial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
10/377
Prlogo a la edicin cubana
A nuestra consideracin llega la obra E at d haa
y escrib, una demostracn del laoreo intelectual ypedaggico para propiciar, con expresiones verales yescritas correctas e desarrollo de unaformacin integra desde la ms temprana edad.
Al leer estas pginas nos atrapan as vivencas y recomendacones del doctor Ral Rojas Sorano experimen-
,
tado cientco social mexicano Este es un -taque ya cuenta con ses ediciones donde se muestra unaacumulacin enriquecedoa del quehacer paciente y a la
vez intenso de su auorEl texto no slo procura transmitr reexiones y expe
riencas desde su redaccin amena sino que estimua el
ntercamo particpatvo y crtco con os lectores en suojetivo de elevar la caidad de la expresin oral y escrtapara as hacer sentr al nvestigador azteca lo que l mismoplantea: "que el tempo dedicado a aao no e en vanoy eo me alenta ara andar nuevos caminos
7
Copyrigf manal
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
11/377
A A
Desde hace una dcada e doctor Roas Sriano nos haacompado, en su incansabe area acadmica, impaien-do conferencias en la Universidad de a Habana y de otrasprvincias, a Academia de Ciencias, la Asiacin de Pe-dagogos, as como en ls nstitutos Cenal de ienciasedaggics, Superior Pedaggico y Supeior de Ciencias
Mdicas, y el Ministerio de Saud Pbica de CubaSus vlmenes referidos a a metodooga de la investigacin han cnstituido fuentes de indispensable cnsultapara diversas tesis profesionales y para impartir ctedrasen diferentes univesidades de pas, a igual que en otrasnstituciones docentes y de investigacin En 1 997 prog
el libro aminos h atos inito u ade
comandante Jorge Serguera RiverEa haba se presentado en 40 c
dades mexicanas y en siete pases, y se ha dad a cnceren ms de veinte pobacines cubnas, cn e inters pro-mociona de su autor de llevarlo durante el ao acta y elprimo a todos los municipios de la isla para cadyuvaren el desrrlo de la culua de un pueb buen lectr comel nuestro
Pr ello la lecura de pginas ser la mayr recmpensa para e amig Ral Roas Srano
Cudad de La Haaa ma l 2003D Eduad TesCuea
Copyrigfe m atnal
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
12/377
En qu circunstancasescrb este lbro?
Luego de vaios das de vehement dedicacin, hoy d novmbe del 2000 tmin d inclui n eachio de a computadoa as coeccions pasmadasn a nsma versn d txto, a cua a supusma dfnitiva. Son las 95 hoas
La obssin po scb stas notas s dj sntrhac ms d tes aos En las pimas smanas aodde manea beve agunas idas paa ahonda n las ul-tiomente; empo, poco dspus descud l poy-to n vista d qu oos debs amaon mi atncn
Fataba ago, o quiz mucho paa madua plan dedaca un ibo con as caactestcas anhladas? Efd m nb ms bn renr ntidmbr d frntr s tr* d s dss
Consts l signicado de o vocbos uso poo frt qu cuye a a d a oba.
9
Copyrige matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
13/377
A A A
on uro to rou ora utn Muho nanto tnan; otroantaban no ara rtr n ho an Ma
naa ou a oas gna rta a rno 998 no ataan ta or o o a ntnn Fbrro ao a ta ha n a qu
ont o aanto (o roo)E nr o gu nutabnt
otano a ha aab rono Para tran-
quzar ant a oba rogur oabaa rn n brAutoogaa 8 a ea egta o ma):
Ga muh mi dema e puia e i[obr orgn a ] ee aleeoe 8 cuao a eoafue claamete cocea hata 8; ada ped e a que oaa ga motaa a lo home me at
ua m ogala a m o a Wallace
a raonanto r rtxto ara ntnr un a obra ana n rn.
a aa uarta qu aan a rbr a ntrouj n un rograa outara a bto
oarao on rnt nnoan tnogaonraba guant, una oa ra u
E las tas extals a a Las letras eritas csas mas, sa ''l ass s m.
Copyrige matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
14/377
L A ABA B
re eonao e aeo e no veo "on m ro-o oo, aga a e eonamorane n aro roo no me ne n vr
raveo o e ranro e emo borraran o e-o e m aran remoa or reaar n omenobre a eren ora era
area enamo ara oe a ema e avnmeno e o nevo meno amoo o maen m En na oorna me anm a revar o reno avane; n e reao eerno n a oama mrea aareeron Poo me mor
a nran no broaba o aao n o rono e
m er eaba no enrenar o reo no e -n a eribr n bro
n eraarme en omno orr e onab-aron a n a rnana ane rerar eo en onena, o ao aarnemene eroPora onro a orna e o e m are orea ea ane ro a n oo a eenar era on or erar e maramo en e eva on rean a o roeo
e aan or oaar arvo a oa mrea erone e m obe raao en a e, a mmo
emo, e enrraba a oba aanar e oon aora oaba a namene a ar a era enr oro omeno, omo erearan a er ebera e o o enonr abanonao a re en o a ben ra na
Copyrigfe m atnal
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
15/377
l OJA AN
bsquda ntica como si d tal ocd dndismi istncaPo l lso tanscurido mdit la informacn
obbnt ya s di y n conscunci a r-tnsin d culmnar l mo mas a rmanc n-tcta como srando qu cristalzaa mi numn sto
m ncit n tanto qu stim a un bun rludoTon a 9iscur sob articular a mdiados dl
ms d stimbr dl 2000 xmin mticulosamnt as ginas dactadas No m acabaon d convncrcundo ls l d nuvo; con todo juzgu qu srvan dbas aa cavia ota vz con rscto al asunto valo
ndo la coyuntua n la qu tom la iniciativSoor un itmo d tbao intnso s coic
cions familias conctamnt l agavamnto orsa fcha d la nfmdad d mi mad
Octubr hizo su aaicin y consv l aso A cinstnt avizoaba ms ccno l ignoto hoizont nu n ocsons acac lo contaro tod z qu lmira ms ximo l nal, sfurzo aasionant in-citaba la imaginacin snta o nd qu camino srolongaba d modo norabl Mintras la dss-acin s aodraba oco a oco d m
L msin ra d qu nunca acabaa d scbi us uan como os caudalosos dsos y nsamin-
tos cautivants qu camaban un sacio n las gi-nas dl txto A llo s sumaba la taa d sr una yota vz aqulas locucions asmadas n
1
Copyrighe matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
16/377
A HABA B
s nsccin aa msa s ga a n d qsalian a la call a mblsa al lc; simlnamn- anaba csins n inclidas aa mja l cn-nid, mdaba sb lanamins q qanndizas ans d la lz
Ps a m afn las idas s sisan a s a
fccin Una cninda s libaba n m ni n lascasa acinca q m xiga n n na y anl fccina la ba incand ascsndss cand ls cabls aa abillana lascia N bsan la lca q ia, n l fnd dmi s disaba almn dl c d la lma n
an q afnaba dsas insads; l m saisfaca sial inlcalmn y naba mis ansias d aanza n s d la ilsin
Aa q scibQ sas lnas islmb ms ccal inci dl n. Sn las 20:2 as d la fchaanada n l af inicial n ban d msad
qiz s cnia n caq insan n na is a-lidad Ay m aisan q mi mad cna ds lsnsics mdics sis n sgi ind anq ll la dsd na nacin dialcica slna agna hacia l inlcabl
Rdac sas lnas, q acn na indccinn cicnsancias anmicas dicils s cada q sna l lfn m g q al dsclga sc-c la infasa nicia m, fn a la adsidad la maginacin dsliga das ss ncialidads
Copyrighe matria
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
17/377
O O
to facinado la palaba an apacindo n lapantalla d la computadoa in mucho uo poi
blmnt como una xpin d lo acano dl qun tado d anutia o dalnto obpon tiun
fa ob l infotunio, paa alcanza la quimaConta lo pado, la in plimina d ta
pci d pmbulo ali in mao conatimpo muta cmo la o confccionando n tanto qu muta,como una pinclada d alidad, la duda motiacio
n qu aitan m .
n ditinta confncia cuotall h ladolo aduo qu m ulta cibi l pomio d una oba,
pcialmnt n cao como t dond l popito cumpl t ao dpu d hab concbido l plan, d aa mana ddicada a hac, una ota ,la cai cuatocinta pina tabao pacia a
m lla a culminaQuio n t momnto confat alo timado
cto ta xion ni iquia paaban po mi mnt hac una hoa La ntoun qu haba dactadoa ota Po qu cib t libo?). Paa no omitila, pu n u contuccin in cito timpo, dipu qu fua l capitulo iuint paa qu dicua alpcto.
n un odn lico lmntal dicha relun dbai ant qu ta lna "n qu cicuntancia cib t libo?) Sin mbao, fnt a la aumntacinaconal, oco, al mno aqu, una an ntimnta
1
Copyrighe matria
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
18/377
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
19/377
ns srva para usrar dha nnn Cndrasnm M rlj mara las :3 hras d un da pln d mns n dnd h zad y sud d vrdad.
ara n nnar vvnd a nrtdmbr, q m
anusa prndamn ada v q mbra l
fn, dj uns nsans d srbr para mnarm
al pbl n m hrman. La na m srprndy alna
Nvamn m madr s sbrpn a ra rss y a
s nsun dsnla S bsna n prsr d
saand a s vans mds y a las sasas rzasd s ransm ya marh a m l hz su pr
nra ha 8 as qun s sbrps, n ndns smjans, a ls dsns d la nara y a lsprnss d la na ...
Ra Roja Soriao
Cdad d Mx 3 d nvmbr dl 000.ra 6 mnus
Poata un En apul xxv nar s prmnrs sbr mo rib t ibo
Posata ds: Pr razns d spa y fna alrfrrm a ssanvs d ls ds nrs n asns
sl nluy n d lls sn q s snfq la xlusn dl rPotata rs Espr, smad lr qu dsfrus
al lr sas lnas, an y a rdaalas
Copyrigfe m atnal
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
20/377
p
Por qu escrb este bro
a aa lvana a maoa la nonava, nvl la aa l nvao,l anan a la omnan oa n oo a a oaonao na n aan. llo
avr n lo ollo aonan lo an ao aa a n blo, ala omla ano lo o on no alloon lo aonan oanamn
Anao a al nana a inua muos sujtos nb u o abar n
momno opotuno Finamnt tn tioi-a u ua o namnto o na fua Enima ia onuta tau nuna ob atian n su omain aama
1
Copyrigfe m atnal
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
21/377
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
22/377
p
La comunicacin como poco ocia
humano. E pap d hoga d a cua
l Para oniar a lio eemo rmero oni-arno a nooo mimo emeo e i re a
io ao y en el al aronamo iaione inaen la e e exrean lo avaare e nera exienia En io roeo e exien, e, lo aeoonraiorio e la naralea mana e e onrean en la oiiliae y limiaione e inio.
r prso c sr s curcoco por su coo hsrco spcco Eb ococuur qu prc o r scor rsg uchs s srroo coucc or
1
Copyrighe matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
23/377
O OAO
A uano lo peueo omenan a ala u peguna no empe on oneaa e moo penenepo lo pae; no lo eo, e euene epm u u-oa al menopea u ua e nueue
al Sagan uno e lo nvegaoe on mao eonomeno po u nnan aa la vulgan e
la ena e eee a ea au
He vist a mhs dts e se enadan an
d n ni les pntea pregnts ientar u a una rna?, pruntan nis r u a hirba r Qu un
u? ata u prunia pu aarun ar? un upas u-? r u tns s n s pi? Da-sia par atr nttan n irritain riiuiain pasan rpiant a tra uras u ura a una, uara
?"a. Ls nis renen ensegida e pr agnarazn este tip de pregntas ena a s adts.Unas antas xperienis ms m sta trni perdid para ieni N ntin pru aut iuan abr t ant unni sis a Qu tin a aitiru ab a E tan ri nustr ru? E un u ni pp. 849a lea negi on ma
Copyrighe matria
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
24/377
E A D ABA II
. En la esela oe ago simia Reeo la e-oain e exeioi n oene en la oneeniasoe inesigain e i al alimn onnamen-e on la oesoa Amao Ri e ailo en xlaGie iaas el 5 e seieme e
El maeso exso la manea e omoase e s
sago e e ao omn en los menoes eo esele aaa on la aienia e los aes E pab a pga q ppo y coso ya o sb q h ps s rspsasproporcoa chco ab ro-gs
mo eean oee ane al ona?,ea la esin soe la al eseaa el aligio eao sae nesos nos e isa.
Ane e imagina na ole oesa aa aona n enmeno oiiano, ane mamene omeo e ama a mos, oo e o aisene loqz N te precpes cmper cn th ngrese l clegi, h le n tr l gn
epregntr" lo e si ieas maniesaionese asenimieno e na gan ae e aioio.
a asein (amain eea na eaia insoa
yae el iema eaio onie o no imsa laomniain oal, eigaia la issin ana emanene en el go el aao en eio, el aneamieno e as y ia e os eanes aia elmeno, eea.
Copyrighe matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
25/377
O
h stn nd ngataent en os edan-dos qenes denan eoos pr expresrse de -nra spontne y orret En ez de ostr onnzhr aons ando haen en po
Tpoo os stntos ados ontr-
yn etnte antr srtr y sto se o-
roora adtr q ayora d os nosnrstros norstas o d otras res se haa enpros a redatr n texto, y s s se s nta q o
hgn on atso s dr on dedz y gan-a, para eorar a adad de o to
Sn dd, hcho no pocpnos coo p
o po inc n os sco poicin pcis onios o pnino scon n un lapss q c su no-no n o nt ni nsn
os Mr prr ano apre a apdad deos nore y pror s prtpn n na rest(L oo dedad a os nfants d En ps s rxn toant a pnto da srr oo na rondn pra tnr prsn-te tnto en a sa oo en a asa: Los nos sans d o qe pe, y s s drn q srsen o
q san y nas osas qe srran (p. 8)Toar n ent sgren d prro horede etras de orrer a pa onntaente on a exhoran dr expren or rsta prsn-d s petndos fortar foran ada
Copyrighe matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
26/377
B B
D t modo la pona ontarn on m opotunidad para intratuar n lo ditinto paio oialy para umplir on aqulla tara propia d u ppaain y prtia profional
in mago la ntituin olar omo apunt ant no impr ontmpla omo l mbito idno
para qu a hia y hio darrolln y tranmitan lapotnialidad y maniftaion d u ratividad Porl ontrario n lla muha v rnan a trav dla trutura urortia y d la donia aquo plan-taminto o prtia qu raan lo au onvnional ya no diga i trata d inonformidad o
d protta tudiantilo olgial djan poo a poo n mano d oto
la laorain d u proyto d vida tanto pronal omo or u ara y qu didan por llo n ution trandnt para u formain
a ula trmina po vr omo un lugar n dond
muho intn impoiilitado paa avivar u imagi
nain rativa aburn n lla o la vivn omo una ,
p0Al rpto una matra paola Ial Ara
fir n u libro Ia ctca aa u cucuo
cato un dilogo qu otuvo on uno d u alumnod uato ao d primara n paa (p 174
Sa mata qu ac ua cula aua jaula?
Copyrighe m atral
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
27/377
RAl ROJS OIAN
e ces s sbe e qeeePes qe s s se e cces!T q ess e cce; ees bePes eces ces hce eese se h s e y
Be pe pe pee pes ecA Y ce qe esy e cce ee y e e:Te qe bsc p qe ss e qe es e be qe qse eg
raaaa en ea noa ano ve la oorniae onverar on na onnoaa eaoa ana e ea reoao or analar la rolemia inanil enrelain on la eela iia er ar a vivio e-erienia iia on eano en vario aee le an llevao a orlare ena ore moviven vnlo on e enro eolar
Por aa e eaio inlyo lo o e ella, on aieenia (onenimieno a ae orman aree n omeno e aora
P q e s pes s e e qee sbe e pq c ce c hech e c ee e y esps e e pee e es p
Copyrighe matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
28/377
EL ART D HB Y SCRIBIR
iaa por stioar y s imita a rsporprutas ar o stio os ibros po ormua ostts prtas a mas
Por u urt ris os su io siosamt o omar a asistir aass y asi u ao ts uisira ibrta
pi ibro a mi sps uos aos oo saa u as aaios fura mstsas a sor ms orto o pto sbao para ars a asa "aen m de lo e aree
eno de la aa de arlo Darwn moaronn eemmo deenano aa a nn aadma L m mdi d ntrn r prm n v er en orma ladara el ao de eora de a evoln de la eee Auobiop.6).
on mo eero eonado or adrealo arwn do avanar en edo ee a enera odo en ona aa dearrolla aadade
Cao j a sa o ra i masiao atoi miao bajo pra mi y ro u sabaosira por toos mis profsrs y por mi p-r omo io muy orrit bastt por bajo star orma itiia Pra mira mortai mi pr m o u :
5
Copyrighe matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
29/377
oJA A
o proups por d qu o s z osprros y pur d rs y srs u dsorpr so y pr od u ' (bd
n diciembe de 3 Dawin, pooipo del inelec-ual avenueo, se embaca a la edad de 22 aos en eamoso Bg paa ecoe eiones inoas de pla-nea con e popsio de analia divesas mueas deplanas mineales animales paa undamena sus hipesis acea de la evolucin de las especes
He ponuncado en disinas confeencias ese juicio,que paeciea cuesiona a la educacin supeo: ros Drw s ubs gdo prr
su o f d dqurr u yo prp-r us o uy or rouopr d odr o br sdo
Po founa paa nosoos Dawin decidi abandoasin dilacin sus esudios omales pues no ce en suempeo de eaia u peiplo e cual du cinco aos
paa consolida sus concepos que han siniado uhio en la hisoia del sabe
Mas no odos los ios venes poseen la osada deese invesiado eio o auque la uviesen a familia la escuela aplacaan su "inquieud pueil, po o quedicilmene podan evadi el compomiso escola Po-
cuan en al caso sobevvi aan de eludi el conico siuiendo las insucioes del maesro a pie de la lerapaa o se incepados co una eaha de semones
!d d s s u
Copyrighe matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
30/377
E RTE D HABLR SCRIR
sm ms cmodo "de e pofeso ee de cooo cuso s cee ee Supoe que s h poco se expod meos c-c s se qued cdos o meo.
ssem dco de esepedje
se epoduce e psdd que sume myo degupo Se desc po eo sfeec meccde coocmeo o cu e osecuec es
dec sums de sus memos e o quec so como smpes deposos de dos eg de pcp ccmee como poducoes yusuos de os msmos
Dcho poceso de sms so se coce y d-quee sedo (e e modo eduo edcho e medd e que e pecepo o uodd esco so-c deemd fomc y pecs e modo como
dee eegseL comucc o s desde u pespecsoc y hum cede eeo cd e ms dedo ep d l cmuccoes y de fomc s mchos sjeos pemece s hossedos fee eeso compdo o os
deojuegos o escuchdo msc poeee deepodcos ddues "s se e pso de em
po S eta attu e matee vaale o u lao ologao la eoa e eoeta e etoo mato
Copyrighe matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
31/377
L OJ OAN
ntes de pasar al captulo subscunt resulta oportunoacer ncap en qu a comcac e aee oeo oa femeo ofametehmao to mca efeo afactoe jetoe ec oo e vo, o cae ge ega mea e coteto ocota foma
ate e eaa eeccaEn cirto onto dicos ntos se xprsan
obtivaent o sea se anstan n prcticas concrtas d counicacin coo vreos s adlant
otata Rvsaba l volun para prgar (prpa
rar) la sgunda dicin cuando le en e perdico aJoaa los resutados de una encusta dl Fondo dNacions Unidas para a Infancia (NICEF reaiada a11 i 800 nios adolscents d Arica aina arbe (de entre 9 8 aos d dad) los cals conr-an las opinons vidas en este captulo:
Para a l recazo a la escuela (slo 8 por cientostudiao gto en la regin aludida 1 por cinto nMico es una sal d qu dbodzarse dadoque los alunos uestran insatisfaccin con la foracoo st organiado l sistea ducativo. Sgn talstudio (a voz d las nias los nios los adolscntes d Arica atina l aribe} slo el33 por cinto d los coentaros sonforabe a los profsors, l 22 por ciento para los dictors (14 de abril del00, p 8)
Copyrighe matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
32/377
Cpt
E pap d prfsr d s aumns
n dsarr d a xprsn ra
d mode ener brrer qu nhbn omunn en e hor u, on, brer En o one de e e vnuo nr
doen y o aumno e ueve d v m onvenon, en nn de een obvo nun-do en e pn de etudo d rrer pmene en o prormdo pr nuro mduo que o onfomn.
Es edd sge e g edd po p
c de odeo eobe e e cpo edco,e c se ec pep ddo p -ce s egecs de ecdo de bjo E npod es popoco eos cooceos
Copyrighe atrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
33/377
L A
hbdds qu rqur ss produco pro pocodso pr vor cop-s s prsos coscuc qu so ss ps ocup os pusos dspobs
En st ontxto, s ntnd ttd d mhomto ms bn nstutos q gn s
ss sn pops po stdo nmo d gupo;tmpoo tomn n t s n q st to nts d s so o h nqto ppn dts y xmns o po dtmnds stonsnttuons s m os pofsos n q s-dn; odn q pim ontto on os dndos -
st pmod p tb n ntondn n d o nsnpndj
o onsgnt dj d do omo pnt n pto po q omnn s n tddpofndmnt hmn modd po ddsoohst dond s fo y d po
nn os tos pnps d poso dtoL omnn no o mnst ts d
ngj b, sno tmbn mdnt opoomo son s xpsons s, os dmns postus q s doptn mn o nts o -j psondd d sjto.
2 En nto s srgs pr cor d-go co gupo cr su prcc tmo qn ndot to d t pn o
30
Copyrighe matrial
7/25/2019 El arte de hablar y escribir (2004) - .pdf
34/377
EL ART D HABL Y SCIB
en nn n dld pr e-di pre elerni, que pe ineni rel
in n l inur, pueden urir un ee piivpulrne i el nii e lue de l id il lele n id ne u
n d, n eien dene uy preupin n
e pr e delle uh en p ir llun Al nrri pen del upue de que uden l euel eluivne pr pendr y prende, deben nerv l enin neeri p l in
l repe, e euhd enre univerripnuni en nre e luine "N y hr
n pr ervi de eul l pern "i dpul ben que en el ul deben lvidre de u prble
Recommended