erabili.eus/ euskararen aurrerabiderako webgunea · 2008. 1. 3. · Txirbil-harroketa bidezko...

Eskuliburuak dituen helburu nagusiak dira gaur egunekoformazioan erreminta erabilgarria izatea eta txirbil-harroketan

oinarrizko printzipioen erabilera egokia sustatzea.

Aipamen berezia eta nire esker ona Iscar metal gogorren etxekotekniko arduradun nagusi Josep Alsinari, bera izan baita nire

irakasle eta aholkularia gai honetan.

Txirbil-harroketa bidezko mekanizazioa, elementu mekaniko bat lortzeko dagoenprozesu bakarra da. Multzo mekaniko edo elementu bakarra erabiliz lortzendugu nahi dugun pieza.Helburu zehatz batzuk lortzeko prozesu bakarra da:

Tolerantzia edo neurri (perdoi) zehatza.Gainazalaren akabera ona.Egitura zehatza.

Aipatzekoak diren bi eragozpen handi:Mekanizatu prozesuaren kostua.Mekanizatu edo harrotua izan den txirbilaren kostua.

Optimizazioa:Txirbil-ebaketa-prozesuaren pausoak zeintzuk diren jakitea.Ebaketa-sorbatzak ebaketa momentuan dituen eraginkortasuna, esfortzu,potentzia, txirbilaren itxura eta zimurtasuna.

Ebaketa bidezko txirbil-harroketa prozesuari mekanizazioa deitzen zaio.

Landu gabeko pieza------------------bukatua dagoen pieza.Ekoizpen-prozesua emankorra izateko, zenbait aldagai eduki behar dirakontuan.Mekanizazio-prozesuaren aldagaiak:

Makina-erreminta.Pieza-tresneria.Erreminta.Labaingarria edo hozgarria.Lotua dagoen piezaren zurruntasuna eta ebaketa-prozesuan erabiltzenden erremintaren zurruntasuna.Txirbil-harroketa emankorra izateko, bi aldagai hartu behar dirakontuan: batetik, plakak duen itxura geometrikoa (horren arabera eginaukeraketa egokiak: txirbila apurtzeko txirbil-hauslearen itxura,estaldura, barne-substratua -baldintzak.

. Aldagai hauek guztiak kontuan hartu behar ditugu:

Prozesua hobetzea.

Prozesu ez produktiboa edo hutsarteak murriztea.

Ebaketa-prozesuan eragiketak murriztea.

Sorbatzaren produktibitate handiagoa eta errendimendu egokia lortzea.

Lantegiko stocka eta ordezko erremintak murriztea.

Makinaren amortizazioak balio finkoa edo mugiezina du beti, eta inbertsio-balioaren %90-95 da.

Aldiz, erreminten inbertsio balioa aldakorra da.

Prozesu laburrak bilatuko ditugu beti, eta, horrela, baliagarria izandaitekeen lan-denbora (produktiboa) luzatu.

Erreminta egokienak aukeratzeak ekarriko du erabiltzen ditugun erremintaezberdinen kopurua gutxitzea, eta, ondorioz, erremintetan gastatubeharreko dirua murriztea.

Nahi den pieza lortzeko ezinbestekoa da gainontzeko materiala ebaki edo

harrotzea.

Txirbil-harroketan ezinbestekoa da plakak mekanizatu behar den piezak bainogogortasun handiagoa edukitzea.

Harrotzean ebakitako txirbilak plakak duen itxura izan behar du.

Mekanizazio-prozesu egoki batean pieza eta erreminta hotz mantenduko dira,

eta txirbilak jasoko du bero guztia. Mekanizazio-prozesuan ahal den bero

gutxien transmititu behar zaio piezari eta erremintari.

Txirbilaren tamainak eta formak aurrez jakinak izan behar dute.

Altzairu azkarra HSS

Cermet

Metal gogorra MD

Zeramika

Diamantea

Silizioa

Nitruro boro kubikoa (CBN)

Partikula gogor eta aglomeratzailea elkartzean sortzen den elementua da.Altzairu azkarrak baino ebaketa-abiadura handiagoa onartzen du.

Txirbil luzea duten materialentzat egokia.Altzairuak, altzairurtuak, altzairu xaflakorrak.

Egokia txirbil ez jariakorrentzat eta oretsuak diren materialentzat .Txirbila kontrolatzen zaila denean.Beroari erresistentzia handiago jartzen dioten materialetan.Altzairu herdoilgaitzak, altzairurtuak.

Egokia txirbil txikiko materialentzat: ferrikoak ez diren materialak, altzairurtuak, grisa etamodularra.

Aluminioa eta metalak ez diren materialak (plastikoa, brontzea)

Altzairu tenplatuak

Tenperatura handiko aleazio ferrikoak,Titanioa, kobaltoa eta nikela oinarri duten burdinak.

Aluminioan gainazal-akabera ezin hobea uzten du.Ebaketa-abiadura handietan iraupen luzea du.

Altzairu eta altzairurtuetan ez da erabiltzen.

Mekanizatzeko zailak diren materialetan gomendagarria: material

sinterizatuak, altzairu gogortuetan eta aleazioetan.

Mekanizazio balioak eta zikloko denborak murrizten ditu, eta altzairu

gogortuen mekanizazioa onartzen du.

Gainazalaren akabera ezin hobea uzten du.

Abiadura handian altzairu gogortuen mekanizazioa posible da, honela beste

plaka hauen aldean produkzioa handiagoa izango da.

Altzairurtuen mekanizazioa onartzen du ebaketa-abiadura handian.

Zailtasun handia.

Ebaketa-abiadura txikia (25/50 m/min).

Akaberak egiteko prozesuetan erabiltzen da.

Metal gogorrak baino egonkortasun handiagoa du.

Ebaketa-abiadurak balio handia eta aitzinapen balio txikia.

Azalera unitate bat mozteko behar den indar espezifikoa da.

Unitatea N/mm2-tan neurtzen da.

Kc balioak (ISO) taldeetan:

Altzairuak P Kc-2000-5000 N/mm2

Altzairu herdoilgaitzak M Kc-2200-5300 N/mm2

Altzairurtuak K Kc-1400-2500 N/mm2

Adibidez: Kc=2000 N/mm2 duen altzairu barra bat torneatzeko, 3 mm-ko

iraganaldia duen pasadaz eta 0,2mm-ko aitzinapena duen eragiketan,

kalkulatu behar den indarra:

F = Kc x azalera = 2000 x (3 x 0,2) = 1200 N (120 Kp)

Materiala Gogortasuna Aitzinapena Fz(mm/ z)

Brinell HB

O.20%C 150

Karbono 0.45%CAlltzairua.

O.83%C

A

Altzairu aleatua

ferritikoa

Altzairu

herdoilgaitza martensitikoa

austenitikoa

C -ra

Burdin 3150urtua aleatua

Burdin ferritikoa

maleatua perlitikoa

Burdin FG -25

urtua FG-35

Burdinurtu ferritikoa

nodularra perlitikoa

Kokilla burdinurtua

Kc x b x Ap x VfPotentzia = (KW, Kilowatioak)

n x 60 x 106

Kc x Ap x Vc x fPotentzia = (KW, Kilowatioak)

n x 60 x 1000Kc = ebaketa-indar espezifikoa (N/mm2)b = zabaleko ebaketa (mm)Ap = ebaketa-sakonera (mm)Vf = mahaiaren aitzinapena (mm/min)Vc = ebaketa-abiadura (m/min)n = errendimendua (0,7-0,8)f = erreboluzioko aitzinapena (mm/rev)

Birako abiadura(n): torlojuak minutuko ematen duen bira kopurua.

Ebaketa-abiadura (Vc): piezak kanpoaldean duen abiadura tangentziala da.

1000 x VcN = ------------------

x di metro

x D x nVc = -----------------

1000

: 314 m/min (Vc)ekin lan egiten badugu, minutuko 314 metro egiten dituelaadierazten du, hau da, 314 metroko hari txirbila harrotuko du.

100 mm-ko diametroa duen pieza mekanizatzen badugu, torlojuak 1000 b/min biratuko du.Aldiz, 200 mm-ko diametroa duen pieza mekanizatzean 500 b/minutuan mekanizatuko dugu.Baina erremintak beti 314 m/min abiadurarekin lan egingo du. Diametroak baldintzatzen dutorlojuaren abiadura.

Torneatzean: plakaren puntak egiten duen ibilbidea da.

Vf= N x Fn (mm/min)

Fresatzean: erremintak minutuko egiten duen ibilbidea da.

Vf = N x Fz x z (mm/min)

Torneatzean: ebaketa-sakontzearen lodiera da.

Diametroaren artekoa/2 (radioa)

Fresatzean: Ap: Z ardatzean erremintak zenbateko iraganaldia duen.

Ae: alboratzean zenbateko iraganaldia duen.

: ebaketa-sakoneraren lodiera.

: Ap: Z ardatzean zenbatekoa.

Ae: alboka zenbat sakontzen duen.

190HB (F-1140) altzairua mekanizatzeko tornuan, era jarraituan, 15-20

minutuko iraupena izan dezake, batez beste, eta fresan 40 minutukoa.

Erremintak irauteko ezinbestekoa da ebaketa abiadura egokia aukeratzea.

Materialaren gogortasunak erremintaren iraupena baldintzatuko du.

Ebaketa-abiadura handitzeak erremintaren iraupena murriztuko du.

Ertz bakoitzaren iraupena mekanizatzean dagokion abiaduraren menpe

dago. Material bakoitzak abiadura-baldintza egokiak behar ditu izan. Beraz,zuzenketa-aldagaia kontuan hartu behar da:

Vc, = Vc x C,

Vc, = zuzendutako ebaketa-abiadura

Vc = ebaketa-abiadura nominala

C, = materialaren koefizientea

0.20%C 150 1.4 10.45%C 190 1 20.83%C 250 0.8 3

200 arte 1.2 4200+250 1 5275+325 0.8 6325+375 0.7 7375+425 0.6 8425+475 0.5 9

ferritikoa 135+175 1.5 10175+225 1.2 11

martensitikoa 275+325 1 12375+425 0.9 13

austenitikoa 135+175 0.4 14C-ra 150 arte 2 15

150+200 1.6 16aleatua 200+250 1.3 17

250+300 1 18FG-25 180 1 19FG-35 250 0.8 20

ferritikoa 150 1.4 21perlitikoa 250 1.2 22

Sorbatza gehienezko lan-iraupenera iritsi denean.

Makinaren potentzia-balioak gehienezko balio arrunta igarotzen

duenean.

Gehienezko zimurtasuna gainditu denean.

Bizartxoak agertzen direnean piezan.

Piezaren tenperatura handituz doala igartzean.

Dardara handitzean edo handitzeko joera dagoenean.

Mekanizatzean soinuak aldatzen edo zaratak agertzen hasten

direnean.

Ebaketa-erreminta osatzen duten elementuak:

Gorputza makinaren alde aktibora lotuta dago.Plaka da harrotu behar den materialean parte hartzen duen alde aktiboa,pieza moldeatu eta txirbilari forma ematen diona.

Plaka zenbait gainazalek osatzen dute:

= eraso-angelua.= ertz edo sorbatzaren angelua= jaulkitze-angelua, txirbila bertatik askatzen da= angelu-posizioa

Kf = puntako angeluaKs = bigarren angelu-posizioa

Plaka positiboa edo negatiboa izan daiteke.

Plaka negatiboak goiko aurpegian sortzen

duen angelua 90

berdina da.

Bi aurpegi ditu.

Garrantzitsua: plaka negatibo batek eduki

dezake txirbil-hausle konformatzaile

positiboa, eta negatiboa izan.

Plaka positiboak goiko aurpegian 90baino gutxiago duen angelua sortzendu mozte planoarekiko.Mozte-aurpegi bakarra du.

Eraso-angelua 0da.

Ebaketa-prozesuan erabilitako energia askobero bihurtzen da.Erreminta eta txirbilaren artekomarruskadurak beroa sortzen du.Plakaren geometriak bermatu behar dumekanizazioak sorturiko beroaren % 80-90txirbilak jasotzen duela, eta horrekinkanporatzen dela.Torneatzean garrantzitsua da hozketaerabiltzea eta ebaketa jarraitua izatea.

Fresaketan ebaketa ez da jarraitua.

Erreminta biraka dabilenez, talkaegitean berotu egiten da eta biraketanhoztu.

Neke termikoa eta talkari eusteaaldagai garrantzitsuak dira, azkeneanebaketa-sorbatzean pitzaduraagertzen delako.

Mandrinatzean eta trontzatzean hozketa handiagoa behar da.

Txirbila ebaketa puntutik atera behar da, kanporatu; izan ere, txirbilakmekanizatua izan den aldea urratzen du, baita hondatu eta berotu ere. Horrekeragin zuzena du sorbatzean eta gainazalaren akaberan.

Sortzen den txirbil berriak ez du kanporatzeko tokirik.

Beraz:

* Torneatzean, txirbila ahalik eta txikien apurtzean datza.

* Fresatzean, kontaktu eremutik txirbila aldentzea eta ahalik eta txirbilkiribilena lortzea da helburua.

* Zulatzean, jariakortasunez txirbila apurtzea eta zulotik kanporatzea.

Itxura borobila lortzeko operazioa da.

Mugimendua piezarekiko paraleloa

edo ardatzarekikoa izango da.

Oso garrantzitsua da erremintarenaltuera, ardatzarekiko zentratua

egon behar du edo zero izan.

Erreminta aukeratzeko zenbait datu kontuan eduki behar da:a) Piezaren geometria

Erreminta ezkerra/eskuina den.Sostengu/euste-erremintaren neurria.Aitzinapenaren norabidea.Barneko erremintak L=3x ekoerreminta erabili luzeagoa bada mekanizatu beharreko luzera.

b) Kanpo eta barne torneaketa.c) Mekanizazio-baldintzak: ebaketa jarraitua edo etena, dardara, zailtasuna eta

erremintari eusten dioten osagaiak.d) Makina

Erreminta egokia izan behar du.Ebaketa-baldintzek ezin dute makinak duen gehienezko potentzia-unitateagainditu.Kontuan eduki behar da makinako txarriotak onartzen duen erremintakopurua.

e) Mekanizatu behar den materiala: geometria eta txirbil hausle egokia aukeratu.f) Produktibitatea: erremintak inbertsio eta onuren arteko erlazio egokia eskatzen du.

Erabiltzaileak erabakiko du erreminta optimizatzeko zein baldintzatan lan egin.

Besteak beste, lan-karga, pieza/orduko eta lan-orduak duen prezioaren arabera.

Adibidez: 180 m/min-ko aplikazioa batean, plakaren iraupena 15 minutukoa bada,eta 30 minutukoa izatea nahi badugu, minutu horietarako duen abiadura-zuzentzaileak duen balioagatik biderkatu beharko da ebaketa-abiadura (Vc).

Aipatu, eskuliburu guztietan agertzen diren ebaketa baldintzak F/114an

oinarrituta daudela.

Txirbilaren itxura, iraganaldia eta aitzinapen abiadura arteko erlazioakemango du.

Plakari eusteko erak: palanka, brida, torlojua.

Plakaren geometria: borobila, erronbikoa, trigonala, hirukia, laukia.

Txirbil-jaulkitze handiago edo txikiagoa.Txirbil-hauslearen itxura.

Gogortasun eta hauskortasun handiagokoa edo gutxiagokoa.Estaldura motak.

Mekanizazio-prozesua: arbastaketa, akabera,erdi-akabera.

Kontuan hartu beharreko datuak prozesuan:

Akabera: txirbilaren kontrola, doitasuna, gainazalaren kalitatea,indar/erresistentzia, erremintaren iraupena.

Erdi-akabera: txirbilaren kontrola, segurtasuna, produktibitatea,indar/erresistentzia, erremintaren iraupena.Arbastatzea: txirbilaren kontrola, zailtasuna, indarra/erresistentzia,iraupena.Plakaren tamaina: moztu behar den txirbilaren araberakoa.

Plakak puntan duen erradioa aitzinapenak baldintzatuta.

Plakari eusten dion erremintaren tamaina, handienera jo, gehienezkoegonkortasuna bermatzeko.

Erradioak normalizatuak daude 0,2tik 2,4ra bitartean.Erradio handia:

Aitzinapen eta iraganaldi handiko operazioak.Sorbatz sendoagoa.Arbaztatze-prozesua.Dar-dar egiteko joera.

Erradio txikia:Aitzinapen eta iraganaldi txikiko operazioak.Sorbatz ahula.Eragiketa ezegonkorrak.Dar-dar egiteko joera gutxitzen du

Gehienezko aitzinapena erradioaren arabera:

Erradioa 0,4 0,8 1,2 1,6 2,4Aitzinapena 0,3 0,7 1,0 1,3 1,8

Gomendatutako aitzinapena plakaren erradioak duen neurriaren erdia da.

Erradioaren neurri handia aukeratzeko joera eduki.

Dardara egonez gero, erradioaren balioa gutxitu.

Txirbilaren kontrola ezinezkoa bada, erradioa gutxitu.

Zimurtasuna gutxitu nahi bada, erradioa handitu.

Gainazalaren akabera erradioak eta aitzinapen abiaduraren arteko erlazioak emango

du:

Ideia orokor bat dago gaur egun; erradio txiki edo aitzinapen balio txikia erabiltzen

bada, gainazalaren akabera hobea lortzen dela. Baina

.

Aitzinapen balio berean, erradio handiak akabera hobea ematen du.

Zimurtasun maila bera lortuko da erradio handia eta aitzinapen balio handiarekin.Mekanizazio-prozesu denbora gutxitzen da, eta erremintaren iraupena luzatuegiten da.

Zimurtasuna max( ) = (1000 x fn)/(8 x puntako erradioa) (

Aitzinapena = (8 x x puntako erradioa)/1000 (mm/bueltako)

Normalean, zimurtasun maila erdia erabiltzen da. Ra 1/4 zimurtasuna

- 0.07 0.15 0.35 0.6 0.9 1.4 2.0 2.6 4.0 5.5 9.8 15.4

0.05 0.1 0.2 0.45 0.8 1.2 1.8 2.5 3.2 5.0 8.3 14.8 23.0

0.06 0.13 0.3 0.6 1.7 1.7 2.4 3.3 4.3 6.7 11 20.0 -

0.1 0.2 0.4 0.9 2.6 2.5 3.6 4.9 6.3 10.0 - - -

0.2 0.4 0.8 1.8 3.2 5.0 7.2 - - - - - -

Sorbatzaren luzera

Perdoia plakarentamainaren araberako da

Zorroztua

Errektifikatua

Alakanegatiboa

Alakaborobildua

Hauslerik gabe

Hauslea bi aurpegitan

Hauslea aurpegi batean, zuloduna

Hauslea aurpegi batea, zulogabea

Abeilanaturiko aurpegia, zuloduna

Abeilanaturiko aurpegia, hausleeta zuloduna

Abeilanaturiko aurpegia, hausleeta zuloduna bi aurpegietan

Hauslerik gabe

Hauslea bi aurpegitan

Hauslea aurpegi batean,zuloduna

Hauslea aurpegi batea,zulo gabea

Abeilanaturiko aurpegia,zuloduna

Abeilanaturiko aurpegia,hausle eta zulodunaAbeilanaturiko aurpegia,hausle eta zuloduna biaurpegietanPerdoia plakaren tamainaren

araberako da

Hauslerik gabe

Hauslea bi aurpegitan

Hauslea aurpegi batean, zuloduna

Hauslea aurpegi batea, zulo gabea

Abeilanaturiko aurpegia, zuloduna

Abeilanaturiko aurpegia, hausle etazuloduna

Abeilanaturiko aurpegia, hausle etazuloduna bi aurpegietanPerdoia plakaren tamainaren

araberako da

Zorroztua

Errektifikatua

Alakanegatiboa

Alakaborobildua

Hariztaketa tornuko eragiketa da. Lortu beharreko hariaren diametro erdia

lortzen da. Pasada ezberdinetan egiten da. Pasadak handitik txikira.

Metodologia ezberdinak daude:

Hariztatze-ardatz eta terrailak.

Hariztaketa fresan.

Hariztaketa esmerilean.

Tailatze tornuan.

Hariztatze-erremintaren berezitasuna, hariztatu behar den piezaren profil

bera edukitzea da.

Plakak puntan dituen itxurak eta tamainak hariak izango duen itxuramugatzen dute.

Hiru metodo:

Aldeko aitzinapena.

Aitzinapen erradiala.Txandakako aitzinapen.

Hariak duen itxura eta piezak duen profilaparaleloki barneratzen dira.Txirbil-harrotze egokia du.Dardara murrizten du, plakaren alde batekbakarrik lan egiten du.Prozesu egokia orokorrean.Sorbatz bakarrak lan egiten du.

Ardatzarekiko elkarzut diren pasadak.Hari-neurri txikietarako etamanganesoan lan egiteko aproposa.Ez da egokia hari-neurri handietarako,eragiketan kontaktu azalera handiadagoelako.Mekanizazio-denbora luzea.

Oso gomendagarria.Iraganaldi bakoitzeko posizio aldaketa.Plakaren higadura uniformea.Beste bien konbinaketa.Plakaren erabilera osoa.Dardara arriskua murrizten du.

Behar diren datuak:Diametro nominalaHortz-neurriaHelizearen angelua

Diametroa eta hortz neurria beti izango dira ezagunak, helizearen angeluajakin behar da.Erlazioa tan. = hortz-neurria / ( x diametroa)Hariak duen itxura eta angelua berdinak direnez, plakak ere angelu horiedukiko du.Altuera berdina eduki behar du. Honetarako plakari eusten dion etxeak ereangelu berdina eduki behar du. Plaka azpian jarriko dugun oinarriak plakakduen angelua izan behar du.

Kalitatea eta geometria.

Plakak eduki beharreko inklinazio egokia (angelua).

Orokorrean: hari gehienek dute 1 - 2estandarra.

Eragiketa baten aurretik begiratu beharrekoa:Erremintaren altuera egokia.Hariztaketa-ziklo egokia.Ebaketa-abiadura.Haria egiteko egin behar diren pasada kopurua aukeratu:

Hortz-neurria/0,2 = pasada kopurua

Azken pasada 0,3 mm-koa edo txikiagoa izango da.

E- Kanpokoa

I- Barnekoa

Erremintak ardatzarekikomugimendu erradiala egiten du, eta,aurrez aurreko artekatzean,mugimendu axiala.

Trontzatzean pieza barratik erortzenda.

Eragiketa hauetan beharrezkoa dalabaingarria ematea, txirbila ondokanporatzeko eta sortzen den beroamurrizteko.

Mozketa zero diametroraino iristenda.

Erreminta zero diametrorantz iritsiahala, ebaketa-abiadura gutxituegin behar da. Fn =0.1mm/bir jaitsi.

Garrantzitsua da plakak zerodiametrotik ez igarotzea, piezakbira alderanzketa egiten baitu, etaplakak ez du lanik egiten.

Plakaren zabalera berekodiametrora iristean aitzinapenbalioa erdira jaistea komeni da.

Ebaketa-abiaduraren arazoadesagertzen da.

Arazoak bizar edo eraztun gisaagertzen dira.

Beharrezkoa da plakaren ebaketa-sorbatzak

angelu bat izatea eta puntan bukatzea.Angelu hori ezkerretara edoeskuinetara begira egon daiteke.

Honen funtzioa txirbila estutzea da. Mozketa ematen den unean plakak etatxirbilak zabalera berdina dute. Kanporatzean marruskadurarik ez izateko,estutu beharra dago.

Plakak duen zabalera baino estuago den txirbila lortzea da helburua.

Txirbil txikia edo kiribila lortu behar da.

Ezagunak diren bi konformatzaile: eta

Plaka berarekin egiten dira ebaketa- eta artekatze-prozesuak.Bereizgarritasunak:

Plaka luzeak sendotasun handiagoa.Torneaketa ezker-eskuin/eskuin-ezker.3 sorbatz plakako.2. eragiketak ezabatzen ditu.Erreminta kopurua murrizten du.Dorretxoaren erabilera egokia bermatzen du.Labainketak denbora murrizten du.Zehaztapen handiagoa eta fidagarriagoa, erreminta kopuru txikiagorekin lanegiten da.

Plaka eta erreminta sendoenak aukeratu, egin behar den prozesuaren araberakoak,noski. Zenbat eta hegal txikiagoa eduki, hobeto.

Aukeratu eragiketa gehien egin ditzakeen erreminta. Kontuan izan hasierakodiametroa.

Eragiketa hasi aurretik :

* Erremintaren posizioa begiratu eta doitu. Ardatzak duen erdiko marra plakakduen sorbatzarekiko paraleloan geratu behar da. Torneaketa txiki bat egin,zentroan material (erroa) edo puntarik uzten duen ikusteko.

Moztu behar dugun materiala, ebaketa-abiadurak eta txirbil-hauslearen geometriekbaldintzatuko dute.

Plaka

Sakondu beharreko iraganaldia: Plaka erremintatik zenbateko irteera.

Barraren diametroa: Plakak eduki behar duen zabalera baldintzatzen du. Diametroa /7

da erlazioa.

Labaingarria: Presio eta jario egokia

Fresaketa prozesua bi aldagairen artekoerlazioaren emaitza da: erremintak X,Y,Zardatzetan sortutako norabidea etafresak duen agin kopurua.

Mozten duen erreminta biraka dabil etapieza geldirik dago: mahaiak eragiten duaitzinapena.

Ardatz ezberdinetan mugi daiteke.

Fresaketan ematen diren eragiketamotak:

a. Torlojuaren abiadura (n): (b/min)

Fresak minutuko duen biraketa kopurua da.

b. Ebaketa-abiadura (Vc):

Erremintak kanpoaldean duen abiadura lineala da. ( m/mm )

d. Vc eta n arteko erlazioa

Fresaren diametroak baldintzatzen du bien arteko erlazioa.

Biraketen kalkulua. (n) n = (1000 x Vc) / ( x d a)

Ebaketa-abiaduraren kalkulua. (Vc) Vc = (n x D x ) / 1000

e. Aitzinapena hagineko (Fz):

Fresak hagin bakoitzeko egiten duen distantzia lineala da.

f. Aitzinapena birako (Av) mm/z:

Bira oso batean fresak zenbateko distantzia lineala egiten duen aurrera.

Hagin kopurua (z) eta hagin bakoitzeko ematen den aitzinapenaren (Faz) arteko erlazioaren

ondorioa da.

AV = Faz x z

g. Mahaiaren aitzinapena (Vf) mm/min:

Fresak minutu batean eginiko distantzia lineala da.

Vf = n x z x Fz

h. Iraganaldien zenbatekoa (Ap):

Zenbat sakontzen den fresatze norabidean esaten digu.

i. Mozketaren zenbateko zabalera (Ae):

Fresak, fresatze norabidean zenbateko zabaleran lan egiten duen esaten du.

Fresaketan, erremintaren zirkunferentzia osoak parte hartu arren,

zirkunferentzierdiak bakarrik lan egiten du.

Lanean hastean, sorbatzak lodiera guztia hartuko du, eta, biratu ahala,

txirbilaren lodiera zerorantz gerturatuko da.

Txirbilaren lodiera aldakorra da mekanizatu osoan zehar.

Kalkulu azkar bat egiterakoan, erremintak hagineko duen aitzinapen balio

berdina du harrotutako txirbil unitateak.

Txirbilak koma itxurako profila izango du, motza eta kiribila.

Hagin bakoitzeko aitzinapenaren balioa (fz) kalkulatzen da zabalean duenebaketa-balioa (b) eta diametroak (Txirbilaren lodierak duen balio ertainaren kalkulua.

Fresak diametro berean eduki ditzakeen hagin kopuruaren araberakoa da.

Hortzen neurria: handia, arrunta eta fina edo txikia da.

Pauso handia Arrunta Txikia

Aplikazio orokorrak.Errendimendu egokia eragiketa gehienetan.

Fresaren gorputza sendoagoa da.Egonkortasun gutxiko aplikazioetan erabiltzen da.Dardara dagoenean, hegal handiko eragiketetan, makina zaharretan etaaluminioa mekanizatzeko.Eragiketa berean, hau da, mahaiaren aitzinapen balio berean, fresa honek txirbil-harrotze handiagoa eragingo du hagineko, hagin gutxiago eduki arren lan gehiagoegiten baitu.Txirbil luzea ematen duten materialekin erabiltzen da.

Egonkortasun handiko aplikazioak.Aitzinapen handia eta potentzia handia onartzen dituzten makinak.Txirbil motzeko materialetan.Fresak zabalera txikian lan egiten duenean.

Plaken arteko neurria ez da uniformea.

Dardara murrizten du.

Dardara ematen den eragiketetarako aproposa.

Piezaren gainazalen eta sorbatzaren artean sorturiko angelua da.

Orokorrean fresak, 90 -koak izan daitezke, baita borobilak ere.

90 -ko fresak (eskuairatua)

Aitzinapen norabidean esfortzu erradialak sortzen dituzte.

Pareta fineko piezetan gomendagarria da.

45 -ko fresak( planeatua)

Esfortzu berdina sortzen dute erradialki nahiz axialki.

Mozketa leunekoak dira eta dardara arazoak murrizten dituzte.

Garrantzitsua: aitzinapen berean, 45 -ko fresa batek batez besteko txirbilaren lodieramurrizten du.

Aitzinapena % 40 gehiago handitzea onartzen du, 90 -ko fresa batekin alderatzenbadugu.

Fresa borobilak:

Bere kokapen-angelua aldakorra da, 0 ean

eta 90 fresaren balio handienean.

Ebaketa-sorbatza sendoa da, txirbil mehea sortzen du.

Aitzinapen balio handiak onartzen ditu.

Ebaketa leuna izan arren, makinak sendotasun handia edukitzea eskatzen du,

besteen aldean plaka bakoitzaren ebaketa sekzioa handiagoa baita.

Bi fresaketa era daude fresaren errotze-norabidearen aitzinapena kontuan hartzenbadugu:

Pieza mugitzen da fresak duen norabidearen aurka.

Eragiketaren hasieran sorbatzak mozten duen txirbil-sekzioa 0 da; aldiz, bira

bukatzean, sekzioak plakaren zabalera osoa hartuko du.

Desegokitasunak:

Eragiketa hasieran, sorbatzak eta piezak talka egitean igurzketa handiagoa

sortu eta piezak posiziotik alde egiteko joera du. Bero larregi sortzen du,

presioa handiagoa eta plakaren higadura azkarragoa direlako.

Altzairu azkarrarekin gomenda daitekeen operazio bakarra da, makina

zahar eta ez-egonkorretan erabili dezakegun eragiketa mota.

Pieza mugitzen da fresak duen norabide berean.

Plaka txirbilaren lodiera handienean hasi eta txikienean bukatuko du.

Metal gogorreko fresentzako eragiketa egokia da.

Planeatuan, txirbilaren lodiera txikiko eragiketak eragotzi daitezke, fresarendiametroa mekanizatu behar den piezaren zabalera baino handiagoa bada.

Mekanizatu behar den zabalera baino %30 diametro zabalagoa den erremintaerabiltzea gomendatzen da.

Erreminta osoarekin lan egitean, fresaren haginen erdiek aldeko norabidean lanegiten dute eta beste erdiek kontrakoan.

Erdi-erdiko posizioan lan egitea ez da gomendagarria. Mozte-zabalera osoafresaren alde batean egon beharko litzateke.

Dardara saihestuko dugu.

Abiadura handiko fresaketan beharrezko metodoa da.

Erremintak euskarritik kanpo duen zatia (hegala) zenbat eta laburragoa izan, hobeto.Euskarriak eta fresak neurri bertsua izan behar dute.Fresaren hortzen neurri egokia aukeratu.Plaka askok dardara sor dezakete.Plaka gutxik dardara sor dezakete pareta meheetan.Aitzinapen egokia erabili

Baxua: sorbatzean urradura eta higadura sortzen ditu.Handia: sorbatzean haustura sortzen du.

Aldeko fresaketa erabili.Plakaren kokapen-angelu egokia erabili.45 -ko fresa erabili orokorrean, dardara saihesteko.90 -ko fresa eskuairako fresaketan erabili.Aitzinapena Ae eragilea kontuan hartuta. Taula ikusi.Ebaketa-abiaduraren zuzentzailea Vc, = Vc x C,

0.20%C 150 1.4 10.45%C 190 1 20.83%C 250 0.8 3

200 arte 1.2 4200+250 1 5275+325 0.8 6325+375 0.7 7375+425 0.6 8425+475 0.5 9

ferritikoa 135+175 1.5 10175+225 1.2 11

martensitikoa 275+325 1 12375+425 0.9 13

austenitikoa 135+175 0.4 14C-ra 150 arte 2 15

150+200 1.6 16aleatua 200+250 1.3 17

250+300 1 18FG-25 180 1 19FG-35 250 0.8 20

ferritikoa 150 1.4 21perlitikoa 250 1.2 22

11.51.62

2.23

Diametroaren %30Diametroaren %20Diametroaren %1

Diametroaren %66Diametroaren %50Diametroaren %40

Ezaugarriak:

CNCko makinetan doitutako hariakmekanizatzen dira, interpolazio helikoidalaonartzen duen programa izanez gero.Txirbila biribiltzea saihesten du.Diametro handiko barne diametroetandenbora aurrezten da.Berriro zorroztea saihesten da.Plaka berdinak diametro ezberdinak eginditzake.Hariztatze konikoak lehendabizi zuloakotxabutzea eskatzen du.Lehen haria deuseztatzea saihesten da.

Abeilanaturiko aurpegia, hausle eta zuloduna

Txirbil-hausleduna, aurpegi bakarra

Abeilanatua, jaulkitze-angelu gabe eta zuloduna

60 -ko abeilanatua, jaulkitze-angelu gabe etazuloduna

Zulo eta jaulkitze-angelu gabea

Berezia

:Zilindrikoa

Sorbatz zorrotzekoa

Alakaduna

Babes erradioduna

Konikoa

25 -ko helize-angeluak dituzten fresak.

Zenbat eta handiagoa izan helize-angeluahobea izango da txirbilaren erauztea.

Angelu txikiak txirbil motzeko material etamoldeetan erabiltzen dira.

38 -ko angeluak mozketa jarraitua

sortzen du. Txirbila artekatze lekutik

kanporatzen du eta gainazalaren kalitatea

hobetzen du.

Aluminioan 38

angeluak erabiltzea gomendatzen da.

Garrantzitsua: Erremintak duen mozketa

luzera.

Motza: mataderetan aproposa eta aire

luzera txikietan.

Erdikoa: orokorrean.

Luzeak: albokako mekanizatuetan,

mozketa leunetan

Askatze-angelu negatiboak

eta positiboak.

Diametroaren nukleoa,

gorputza.

Erradioen tolerantziak.

Pieza baten barne-mekanizatua da, eta zulo zilindrikoak egiteko dira.Bi mugimendu: errotazioa eta aitzinapen lineala.

Barautsak baldintza gogorretan lanegiten du.

Ebaketa-abiadura aldatu egiten da.0 -an 0 m/min-koa da, eta kanpodiametroan gehienezko balioa du.

Hozketak bi lan egiten ditu:erreminta hoztu eta sortzen dentxirbila kanporatu.

Barauts barneko hozketaGuztiz beharrezkoa da.Txirbila pilatzea saihesten du, baita plaka haustea ere.

Barneratzea mugatua da.

Zulaketa handietan sartu-atera prozesua

gomendatzen da.

Barautsari eusten dion piezaren sendotasuna kontuan izan.

Torloju ardatzen eta barautsaren arteko eszentrikotasuna egiaztatu.

Gomendatutako ebaketa-abiadurak erabili.

6 mm-ko luze den zuloa egin,egiaztatu barauts-ardatza etatorloju-ardatza lerrokatuak daudela.Nukleoaren tamaina egiaztatu.Nukleorik ez badago, lerrokaduraegiaztatu. Barautsa eta torlojuarenarteko lerrokadura doitzea Yardatzean egingo da.Barautsak duen diametroa etazuloak duen diametroa bera delaikusi. +0.0 0.2 mm. Ez bada, Xardatza doitu.

Makinarenpotentzia

Metal industrian gehien erabiltzen diren materialak: burdin aleazioak,aluminioak, nikelak, kobreak eta titanioak.

Material ezberdinen portaera neurtzen du. Bere jatorrizko egoera aldarazi eta esfortzuedo karga baten aurrean eginiko erresistentzia neurtzen du.

dira material bakoitzarenpropietateak.Guk gogortasuna eta zailtasunari buruz hitz egingo dugu.Gogortasuna: deformazio gradua da, materialak zuzenean karga bat jasateaneragindakoa.Zailtasuna: apurtzean zenbaterainoko kolpeari eusten dion.Mekanizatu behar den materiala biguna bada, plakak P01-P25 arteko gogortasunaizan beharko du.Aldiz, mekanizatu behar den materiala gogorra bada, plakak P25-P50 artekoiraunkortasuna izango beharko du.Beraz, plaka eta mekanizatu behar den materialaren arteko erlazioa zaindu behar da:

Material gogorra(HB) plaka iraunkorraMaterial biguna (HB) plaka gogorra

% 0,05-% 2ko karbono kantitatea du.

C kantitatea % 2 baino handiagoa denean burdin moldeatua lortzen da.

% 0,05 baino txikiagoa denean burdin forjatua lortzen da.

Burdina eta karbonoa duen altzairuak karbonodun altzairua da.

Oso leuna den altzairua % 0,05-1 C

Leuna den altzairua % 0,1-0,25 C

Karbonoa duen altzairu ertaina % 0,25-0,55 C

Karbonoa duen altzairua % 0,55-0,80 C

Ez aleatuak baino gogorragoak eta iraunkorragoak dira.

Propietate mekanikoak hobetu dakizkioke: beruna, silizioa edo manganesoa gehituta.

Altzairu azkarrak (Hss), matrizeak eta aleazio handiko materialak dira altzairu aleatuak.

Material horiek aurretik irazki behar izaten dira mekanizatuak izateko.

Nitruro boro kubikoa (NBC) aukera ona da altzairu aleatuak mekanizatzeko.

Altzairu aleatuen talde bat da.

Elementurik adierazgarriena Kromoa da( Cr), % 12tik beherako portzentajearekin.

Erabilitako altzairu herdoilgaitzak:

Ferritikoa % 16-30 Cr, Ni, Mo gehi % 0,2 C

Martensitikoa % 12-18 Cr, % 2,4 Ni, % 0,1-0,8 C

Austenitikoa % 12-30 Cr, % 7-25 Ni

Duplexa (ferritikoa-austenitikoa)% 22-25 Cr, % 4-7 Ni, Mo, C gutxi

Burdin karbonoa duen altzairu aleatu mota bat da. % 2-4 arteko karbono kopurua du,eta, horretaz gain, silizioa, manganesoa, fosforoa eta sufrea ere baditu.

Propietateak: zurruntasuna, erresistentzia eta jariakortasuna.

Erabiltzen diren moldeatuak:

Grisa (GG)

Nodularra (GGG)

Grafito-konpaktoa

Xaflakor diren moldeatuak

Moldeatu aleatuak

Karbono kopurua zenbat eta handiagoa izan, orduan eta zailagoa izango da grafitoamekanizatzea.

Berotasunarekiko erresistenteak, burdina oinarri dutenak.

Nikela oinarritzat duten aleazioak dira.

Material mota hauek mekanizatzeko gomendioak:

Ebaketa-sorbatza positiboa eduki behar du plakak.

Aitzinapen eta pasada handiak erabili.

Higadura nabarmenak saihestu.

Estaldu gabeko plakak erabili.

Hozketa likidoko jario handia erabili.

Fresaketan kontra egin, txirbil tamaina txikia lortzeko.

Neurri handiko fresa-hortzak erabili.

Gomendioak:

Eraso-angelu handiko ebaketa-sorbatz zorrotz positiboa erabili.

Aitzinapen egokia.

Hozketa likidoko jario handia egokitu.

Plakatxoaren higadura jarraitua murriztu, beroketa txikia eman dadin.

Dar-dar egitea gutxitu.

Eragile garrantzitsuena txirbil-kontrola da.

Eraso-angelu oso handia eduki behar du.

Ebaketa-abiadura handia erabiltzea gomendagarria da.

Estali gabeko kalitateak.

Aitzinapen txikiak saihestu, ahalik eta marruskadura gutxien gerta dadin.

42- 65 HRc-ko gogortasuna duten materialak dira.

Material hauek mekanizatzen dituzten erremintak:

CBN (Nitruro boro kubikoa)

Estalduriko metal gogorra.

Zeramika.

(% Zn < % 36) mekanizagarritasun gutxiko materiala da, biguntasuna etaharikortasunagaitik.

(% Zn = % 37-50) mekanizagarritasun ona du, berun asko duen materiala da, etatornu automatikoetan erabiltzen da.

Mekanizagarritasun handiko materiala da, berun portzentaiak (Pb %) balio jakinbatetik gora egiten ez badu.

K

-0.25 % C 420 125 1=0.25 % C 650 190 2-0.55% C 850 250 3=0.55% C 750 220 4

1000 300 5Berregosia 600 200 6

930 275 71000 300 81200 350 9

Berregosia 680 200 10Ten - bigundu a 1100 325 11ferri/marten 680 200 12martensitikoa 820 240 13austenitikoa 600 180 14ferritikoa 180 15perlitikoa 260 16ferritikoa 160 17perlitikoa 250 18ferritikoa 130 19perlitikoa 230 20

Burdin urtunodularra(GGG)Burdin urtu grisa(GG)

Burdin urtu xaflakorra

Tenplatuaeta bigundua

Aleazio altuko altzairua. Moldeaketa erreminta altzairua

Altzairu herdoilgaitza Burdinurtua

Karbono altzairua Burdinurtuzko altzairua

Aleazio baxuko altzairuaBurdin urtuzko altzairua

-0.25 % C 420 125 1=0.25 % C 650 190 2-0.55% C 850 250 3=0.55% C 750 220 4

1000 300 5Berregosia 600 200 6

930 275 71000 300 81200 350 9

Berregosia 680 200 10Ten - bigundu a 1100 325 11ferri/marten 680 200 12martensitikoa 820 240 13austenitikoa 600 180 14ferritikoa 180 15perlitikoa 260 16ferritikoa 160 17perlitikoa 250 18ferritikoa 130 19perlitikoa 230 20

Altzairua Burdin urtuaAltzairu herdoilgaitza

Tenplatuaeta bigundua

Aleazio altuko altzairua.Moldeaketa erreminta altzairua

Altzairu herdoilgaitza Burdinurtua

Karbono altzairua Burdinurtuzko altzairua

Aleazio baxuko altzairuaBurdin urtuzko altzairua

Burdin urtunodularra(GGG)Burdin urtu grisa(GG)

Burdin urtu xaflakorra

1025 C25E;Ck25 070 M 26 2 C 25; XC 25F.1120-C 25K1045 C45 080M46 CC45 F. 1144340 35CrNiMo6 817M40 35NCD6 F.127A2 X100CrMoV5 BA2 Z100CDV5 F-5227316 X5CrNiMo18 10 58J Z2CND17.11 F.3543

A48 20 B GG10 Ft 10 D FG 10

Erreminta modularrean mozketa unitateaerreminta guztiaren zatirik txikiena da.

Honelako sistema batean arruntak direnerremintak erabiltzen dira; honela, erremintazati bat beste sistema batzuetan erabildaiteke, zati komun berbera badute.

Aldaketa-sistema azkarrak modularrak dira,baina modular guztiek ez dute zertanaldaketa sistema azkarrekoak izan.

Modularrak diren erremintek aldaketaazkarrek baino garrantzi handiagoa dute.

Erreminta osoak saihesten ditugu, etaposible bada erreminta modularrerajotzen dugu.

:

DIN 2080

DIN 69871

MAS 403-BT

HSK

Oso garrantzitsuak dira aldaketa azkarrekosistemak.Dorreak dituen posizioak murrizten ditu,erreminta kopurua eta aldaketan ematen dendenbora.Sistemak:

KMHSKCAPTOBTVDI

1: Arbastatze handia 2: Arbastatzea 3: Erdi akabera 4: Akabera

Weldon Porta pintza

DIN 6499

Euste handi

PintzaHidraulikoa Termikoa

Operazio mota 1-3 2-3 1-4 3-4 1-4

Tortsioa (par) +++ ++ ++ + +++

Okertzea 0,01-0,02 0,01-0,03 0,01-0,04 0,01-0,05 0,01-0,06

A.H egokia + + ++ ++ +++

Mantenua

Ez Garbiketa Garbiketa

ordezko

piezak

Ez Ez

Pintza erabiltzeko

posibilitatea

Ez Bai Bai Bai Ez

Erreminta modularrak aldaketa azkarrak errazten ditu. Horretaz gain, egonkorragoa eta

malguagoa da, sendotasuna ematen dio mekanizazio-prozesuari, programa

zabalagoetarako aukera du, eta etorkizunean eman daitezkeen instalazio eta

erreminten kudeaketa errazten du. Hobekuntza nabaria da, biltegiko inbentarioa

murriztu, eta erabilera eta kudeaketa erraztuko baititu.

Onuragarriak izan daitezkeen erremintak:

Okertzailea

Doitze diametrala duten barautsei eusten dien erreminta da.

Beste erreminta batzuk:

Hariztatzailea:

Oszilatzailea da.

Pieza eta ardatzaren

artean ematen den

lerroztatzea konpentsatu

egiten du.

Ezker-eskuin hariztatzen

du.

Makinaren aitzinapenaren

konpentsazioa ematen du.

Beste erreminta batzuk:

Doitasun handikoak, IT6-

ko tolerantziak

mekanizatzeko aproposak.

0,002 mikrako zuzenketa

bermatzen du diametroan.

Metal gogor estalduen ekoizpena egiten da estalduraren geruza metal gogorrean jarriz:

* Baporez eginiko atxikidura kimikoa da. Metodo honekin lorturiko tenperatura 800-1000 endagarria da.

* Atxikiduraz egiten den prozesua da, baporez eginiko atxikitzea, fisikoa da.

Prozesu kimikoan beharrezkoa den tenperaturaren erdia behar da: 500

Oso gomendagarria sorbatz zorrotzak eta forma konplikatuak dituzten erremintetan. eta

materialetan gomendagarria eta C portzentai txikia duten materialetan.

Normalean, (CVD) estaldura lodiagoa da, honek higaduraren aurkako erresistentziahandiagoa eragiten du.

Erremintaren errendimendua eta jokaera aldatzen ditu.

Hauek dira metal gogorrean erabiltzen diren estalkiak:

Titanio Karburua (TiC)

Titanio Nitruroa (TiN)

Zeramikazko Oxido Aluminioa (Al203)

Titanio Karbono Nitruroa (TiCN)

Titanio Aluminio Nitruroa (TiAlN)

Gaur egun gehien erabiltzen dena da.

Gogortasuna HvOxidazio temperaturaItsaspen-probak

242084080,3

193062060,3

Beraz, gehien erabilitako estaldura TiALN da:

Oxidaziorako duen erresistentzia handiak tenperatura altuagoetan lan egiteko aukera

ematen du (800

Sorbatza babesten laguntzen du, eta txirbilak jasan dezakeen tenperatura altua

handitzen du.

Beroan duen gogortasunak babes handiagoa ematen dio higadurarekiko.

Kraterizazioa gutxitu egiten du, erresistentzia kimikoa dela-eta.

Estalki asko dituen estaltzailea da, iraunkortasun eta gogortasun handikoa, etaegonkortasun termiko onekoa. Guzti hau TiALN estalkiarekin bateratua.

Metal gogorreko fresatan erabilia edo aplikatua.

Gogortasun maila gorena du, egonkortasun termiko handia ere bai.

Molde, puntzoi, matrize eta forja-erremintetan oso erabilia.

AvanceAcabado

ChaflInversi

Acero inoxidableAcero fundido

DesbasteRanurado

Angulo de desprendimientoBrocaPotencia

Deposici qu de vaporVibraciPrecisi

PerpendicularCaudal

ExtracciAngulo de incidencia

Semi desbasteEscudrado

Acabado superficialSuperficie

Paso de roscaDuctilidad

RoscadoVoladizo

DesgasteTenacidadAdherencia

FluidezLubricante

LubrificarRozamiento

ChaveteroPastosa

EscariarDeposi f de vapor

ToleranciaPerfil

FlancocorteRompevirutas

DesprendimientoAbrasi

DeposiciMaleable

RugosidadRigidez