View
7
Download
0
Category
Preview:
Citation preview
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
1
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan
EASW lantegiaren laburpen-agiria
2002ko azaroaren 29 eta 30a
Irakasle Eskola
Euskal Herriko Unibertsitatea
Donostia
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
2
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
3
EASW lantegiko partaideak
1. taldea: Ordezkari instituzionalak
Leire Ereño
Javier Ansorena
Domingo Merino
Félix Izko
Ander Arzelus
Ixidro Esnaola
Javier Agirre
Angel Garrote
Xabier Landa
Anton Azkona
Iñaki Erauskin
Mª Jesús Garin
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
4
2. taldea: Teknikariak eta profesionalak
Juan Carlos Mujika
José Manuel Etxaniz
Mikel Urruzola
Xabier Garmendia
Antonio Bea
José Ramón Saenz
Cristina Gutiérrez Cañas
René Santamaría
Iñigo Legorburu
Javier Gómez Piñeiro
Ainhoa Amundarain
Carlos Martínez
3. taldea: Eragile ekonomikoak
Juan Luis Moragues
Javier Uribarri
Arantza Laskurain
Iñigo Muguruza
Julia Balenziaga
Ainhoa Katarain
Begoña Igartua
Izaskun Iturrioz
Luis Díaz
Josetxo Atín
Iñigo Sagarna
Jesús Uzkudun
Ruth Mozo
4. taldea: Hiri-elkarteak
Javier Abalde
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
5
Mª Cruz Polanco
Fermín Arozena
Gorka Iribar
Javier Pradini
Tomasita Zabaleta
Juan Mª Beldarrain
Iker Karrera
Félix López Etxezarreta
Arantxa Campos
Sara del Río
5. taldea: Herritar aktiboak
José Javier Ormazabal
Juan Carlos Lizarazu
Zuriñe Larrea
Paco Ceña
José Ramón Ibeas
Yago Guerreiro
Amancio Paniego
Amaia Elola
Edurne Arruti
Javi Belza
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
6
Lantegiaren antolamenduaren talde arduraduna:
Bertako antolamendua:
Gipuzkoako Foru Aldundia:
Javier Ansorena
Itziar Eizagirre
Olatz Mendiguren
Montse Enfedaque
Manu González (Gea21)
Lantegiaren koordinazio teknikoa (Gea21) :
Isabel Velázquez Valoria
EASWren monitorea
Monitore taldea (Gea21):
Manuel Gil (Biologoa)
María Naredo Molero (Abokatua)
Josefina Olza (Psikologo eta ingurumen-hezitzailea)
Marta Román Rivas (Geografoa)
Saioetako buru-moderatzailea:
Julen Rekondo
Erreferentziako egoerak:
Isabel Velázquez
Laburpen-agiriaren prestakuntza:
Gea 21
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
7
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
8
Aurkibidea:
AURKEZPENA: ....................................................................................................................... 11
DENON ETORKIZUNA ERABAKITZEKO UNEAN DENOK IZATEA ..................... 11
SARRERA: EASW METODOA ................................................................................................
1. LEHEN SAIOA: GIPUZKOAKO HONDAKINEN GAIARI BURUZKO
ETORKIZUNEKO IKUSPEGI BAT ERAIKITZEN ..............................................................
1.1. Lehen osoko bilkura: ...........................................................................................................
1.2 Lantaldeen etorkizuneko ikuspegiak ................................................................................
1.2.1. Hondakinak Gipuzkoan 2016an, instituzioetako ordezkarien ikuspegitik ............
1.2.2. Hondakinak Gipuzkoan 2016an, eragile ekonomikoen ikuspegitik. ......................
1.2.3. Hondakinak Gipuzkoan 2016an, teknikarien ikuspegitik ........................................
1.2.4. Hondakinak Gipuzkoan 2016an, herritarren elkarteen ikuspegitik. ......................
1.2.5. Hondakinak Gipuzkoan 2016an, herritar taldearen ikuspegitik .............................
1.3. Lehen saioko konklusioa: etorkizunerako ikuspegi komunak. ..................................
2. BIGARREN SAIOA: EKINTZARAKO BIDEAK ..............................................................
2.1. Talde tematikoen proposamenak ......................................................................................
2.1.1. Lantegi tematikoa: hiri hondakinen zikloa. ................................................................
2.1.2. Lantegi tematikoa: Hondakina baliabide gisa ...........................................................
2.1.3. Lantegi tematikoa: Hondakinen errausketa eta isurketa I ........................................
2.1.4. Lantegi tematikoa: Hondakinen errausketa eta isurketa II ......................................
2.1.5. Lantegi tematikoa: Elkarrekiko erantzukizuna kudeaketan ....................................
2.2. Bigarren saioko ondorioak: partaideek gehien defendatutako proposamenak. ......
3. PARTAIDEEK LANTEGIARI BURUZ EGINDAKO EBALUAKETA .........................
4. ERANSKINAK ........................................................................................................................
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
9
4.1 Erreferentziazko egoerak .....................................................................................................
4.2 Gonbidatutako pertsonen zerrenda ..................................................................................
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
10
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
11
Aurkezpena:
DENON ETORKIZUNA ERABAKITZEKO UNEAN DENOK IZATEA
Gipuzkoak datozen urteotan zehar erronka konplexua eta, aldi berean, erakargarria
izango du aurrean: oro har bere ingurumenaren eta, bereziki, bere hiri hondakinen
kudeaketa eramangarria bermatzeko oinarriak finkatzea.
Helburu hori lortzea denon etorkizuna bermatzea da, egungo arazoak bideratzea
ahalbide dezaketen erabakiak eta printzipioak atera baititzakegu aurrera, ingurumen
zein ekonomi mailako inolako zamarik uzteke gure atzetik etorriko diren belaunaldiei.
Garapen eramangarriak formula berriak eskatzen ditu, eztabaida publikoaren bidez eta
arazo kolektiboetarako irtenbideen bilaketan elkarrekin arituz gobernu, merkatu eta
gizartearen interesak orekatu ahal izateko. Ildo honetatik, Gipuzkoako Foru
Aldundiaren Nekazaritza eta Ingurumen Departamentuak EASW eztabaida-lantegia
aukeratu du (European Awarennes Scenario Workshop), metodologia hau Europar
Batzordearen XIII. ZNek garatu eta hobetu baitu; are gehiago, dagoeneko europar
berrogeita hamar hiritan baino gehiagotan egindako proiektuen babesa ere badu
atzean.
Eztabaida-lantegiak posible egin du gipuzkoar gizartearen estamentu guztiak biltzea,
bere ikuspegi espezifikoa eskain dezaten denoi eragiten digun arazo baten inguruan,
arazo hau baita hiri hondakinen etorkizunarena. Foro honetan, herritarrek, ekonomi
zein gizarte eragileek, instituzioek, teknikari adituek eta elkarte-mugimenduaren
ordezkariek eztabaidan murgildu eta hondakinen kudeaketari lotutako arazoak
bideratzeko kontsensu bidezko formulak planteatu ahal izan dituzte.
Prozesu honen emaitza aberasgarria izan da; hogei proposamen baino gehiago onartu
eta erantsi zaizkio Gipuzkoako Hiri Hondakinen Kudeaketa Plan Integralaren testuari,
agiri honi gizartean txertatzen lagunduko dion eta herritarrentzat duen
erabilgarritasuna areagotzen duen dimentsio bat emanez.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
12
Eztabaida-lantegiak lagundu egin du gizarte-partaidetzaren eredua finkatzen, bide
batez erakutsiz ikuspegi askotariko bat beti-beti osoago eta aberasgarriago gertatzen
dela, eta errealitateari hobeto egokitutako irtenbideak lortzen laguntzen duela, modu
eramangarriagoan inondik ere, bai ingurumenaren ikuspegitik bai gizartearen
ikuspegitik.
Leire Ereño Osa
Gipuzkoako Foru Aldundiaren Ingurumen zuzendaria
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
13
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
14
Sarrera: EASW metodoa
Agiri honetan jasotzen diren ideiak
European Awareness Scenario Workshop
(EASW) Lantegiko konklusioak dira.
Lantegi honetan Gipuzkoako herritarrak
elkarrekin aritu ziren, batzuk herritar gisa,
eta beste batzuk Gipuzkoako hondakinen
produkzio eta kudeaketaren gaiarekin
lotutako hainbat instituzio, ekonomi talde,
elkarte edo lanbideri loturik, hondakinen,
ingurumenaren eta gipuzkoar lurraldearen
etorkizunari buruzko eztabaidan; eta
proposamenak egin zituzten, gaur egun
lurralde honetako gizartearentzat kritikoa
den gai bati eman beharreko irtenbidea
ahalik eta onena izan dadin.
Lantegi honetan aplikatutako EASW
metodologia Europar Komunitateen
Batzordearen XIII. Zuzendaritza Nagusiak
prestatu zuen, VALUE II eta
INNOVATION programen barruan,
Teknologiako Daniar Institutuaren
aurretiazko lanetan oinarriturik, eta beste
europar herrialde batzuetan, nagusiki
Danimarka eta Holandan garatutako beste
partaidetza sistema batzuen ildotik joz.
EASW eztabaida-lantegiak oso lanabes
eraginkorra dira herritar-sektore
desberdinek berdintasunez parte hartu ahal
izan dezaten. Lantegi hauen helburua
eztabaida publikoak sustatzea eta gizarte-
lanabes berritzaileak sortzea da, hain zuzen
gizartearen, teknologiaren eta
ingurumenaren arteko harreman orekatua
lortzeko bidean.
1995ean hasi zenez geroztik, metodo honen
araberako lantegi eta jardunaldiak garatu
izan dira europar hiri askotan, antzeko
helburuak gogoan betiere: nola definitu hiri
eta lurraldeetarako etorkizun
eramangarriagoa tokian tokiko biztanle
guztien ekarpenak bilduz. Espainian,
dagoeneko luzea da eramangarritasunaren
erronkei aurre egin ahal izatearren
partaidetzarako metodologia hau erabili
duten herri eta lurraldeen zerrenda. Agiri
honek jasotzen duen Hondakinen
Etorkizuna Gipuzkoan EASW Lantegia
2002ko azaroaren 29 eta 30ean garatu zen,
Donostiako Maisutza Eskolan.
Eztabaida-jardunaldi hauek jasotzen zuten
helburu nagusia Gipuzkoako lurraldean
hondakinen kudeaketari lotutako arazo
zehatzak eta orokorrak antzematea zen, eta
hurrena proposamen globalak zein lokalak
planteatzea antzemandako arazo horiek
bideratzearren. Helburu orokor honen
ildotik, eta erabilitako metodologiarekin bat,
lantegiak beste hainbat helburu partzial ere
bazituen, hala nola:
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
15
- Herritarrek, era guztietako herritarrek
alegia, Gipuzkoako hondakinen etorkizunari
buruz duten iritzia ezagutzea.
- Elkarrizketa bat finkatzea hainbat
pertsonaren artean, hiri hondakinen
kudeaketari, aldaketarako aukerei eta
antzemandako arazoak bideratzeko egin
beharreko pausoei buruz, kontsensu
alderdiak zein ezinbestez kontrajarriak
diren interesen arteko dibergentzia eta
gatazka puntu nagusiak identifikatuz.
- Partaideek eginiko ekarpenetako ideia eta
proposamen aberastasuna biltzea, ekarpen
horiek guztiak antolatuz eta lehentasunak
finkatuz, eta orain hasten ari den
partaidetzarako prozesu oso baterako lan-
agiri baten itxura emanez.
- Bildutakoak inplikatzea lantegi honetan
aurreratzen diren ideien hedapen eta
ondorengo garapen prozesuan.
Helburu hauek betetzeko asmotan 120
pertsona gonbidatu ziren lantegira;
pertsona horiek herritarren elkarteetakoak,
enpresa eta inguruko indar
ekonomikoetakoak, beste produkzio sektore
batzuetakoak, herritar hutsak eta
administrazioaren eta talde politikoen
ordezkariak ziren. Pertsona multzo honetan
bost talde egin ziren, talde funtzionalak edo
interes taldeak alegia, honakoak:
Ordezkari instituzionalak
Teknikariak eta profesionalak
Sektore ekonomikoa
Herritarren elkarteak
Herritarrak
Bildutakoei pertsonalki egin zitzaien
gonbidapena gizarte-profil horien arabera,
zeren eta partaide kopuru gutxieneko bat
finkatu behar baita eztabaiden sakontasuna
eta eraginkortasuna bermatzeko.
Aukeraketa-lan zaila egiteko unean
erabilitako irizpide bakarra (zeren eta uko
egiten baitzaio beste partaide posible
askoren iritzia edukitzeari, nahiz besteena
bezain baliotsua izan), behar besteko
aniztasuna duen talde bat osatzeko
ahalegina da, eztabaidaren eremuko gizarte-
mapa ahalik eta fideltasun handienaz
islatzearren, gure eskuarteko kasuan
Gipuzkoako gizarte-mapa adieraztearren
alegia. Edonola ere, azpimarratu beharrekoa
da gonbidatuak maila pertsonalean
gonbidatuak direla, ez kide diren
kolektiboaren ordezkari gisa.
Dena den, hasieran talde funtzional batekoa
izateak ez du derrigorrezko ezer adierazten,
gizabanako guztiengan “profil” desberdinak
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
16
teilakatzen baitira, kasuan-kasuan jorratzen
den ikuspegiaren arabera. Halaz, udal
teknikari bat oso arrazoi bidez koka liteke,
lantegi funtzionalaren kasuan, bai
“politikari eta ordezkari instituzionalen”
taldean bai “teknikari eta profesionalen”
taldean, eta baita, halaber, “herritarren”
taldean ere, lantegiaren ezaugarrien
arabera. Gauza bera esan genezake hasiera
batean beste taldeetako edozeinetan
sartutako beste zenbaiti buruz; izan ere,
“eragile ekonomiko” izateak ez du kanpoan
uzten, ezinbestean, “elkarte” bateko kide
izateko aukera. Ildo honetatik, talde
funtzionalei dagokien etiketa ez da modu
zehatz eta zorrotzean ulertu behar, baizik
eta halako lehentasunezko kidetasun edo
homogenotasun adierazle ireki gisa, kasuan
kasuko taldeari atxikitako partaideen
artean. Gainera, zeharkakotasuna eta
heterogeneotasuna ere bilatzen da,
ahalegina eginez gizonezko zein
emakumezko proportzioa edo adin-multzoen
arteko banaketa egokia izan dadin laneko
lantegi bakoitzean eta partaide guztien
artean.
Izan ere, aplikatutako metodologiaren
eraginkortasuna gizarte errealitate
zeharkako eta poliedriko horren
egiaztapenean datza.
Hirurogeita lau herritarrek bere denbora
eskuzabal eskaini zieten jardunaldi bizi
hauetan zehar sortu ziren ideia eta
proposamenak, zalantzarik gabe, garrantzi
handi-handiko lanabesa izango dira,
lurralde honetan hondakinen kudeaketa
hobetzeko prozesuan zehar. Eta ideia eta
proposamen hauek dira hurrena laburpen-
agiri honetan ahalik eta modurik
literalenean aurkezten direnak.
Jardunaldien inaugurazioa Jon Mikel
Murua Uribe-Etxeberriaren eginkizuna
izan zen, eta amaiera ematekoa, berriz, Foru
Aldundiaren Ingurumen zuzendari nagusi
Leire Ereño andrearena.
Estreinako lansaioak, talde funtzional deitu
horien eskutik, eta EASW metodologiarekin
bat etorriz, planteatu zuen talde hauetako
bakoitzak hondakinen kudeaketari buruzko
ikuspegi positibo bat eta negatibo bat
eraikitzea, behar beste urrun dagoen
etorkizuna, 2016. urtea alegia, hartuz
ikuspegi horretarako epetzat. Epe urruneko
honek aukera emango zuen zeharo
koiunturazko gerta zitezkeen diagnostikoak
gainditu eta kudeaketa eredu orokorrarekin
lotuagoko gauzetara jotzeko.
Eztabaidan laguntzeko, talde antolatzaileak
eszenatoki alternatibo batzuk erredaktatu
zituen, umorez beterik edo gehiegikeria
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
17
baliatuz, bildutakoei etorkizunean kokatzen
eta prospekzio-ikuspegia izan zezaten
laguntzeko. Eszenatoki edo egoera hauen
xedea ez zen partaideek aztertu beharreko
edo baloratu beharreko irtenbide posibletzat
agertzea, baizik eta gehiegikeria hutsak
aurkeztea, ingurumen mailako arazoen
kudeaketako hiru mitoren aukera guztiak
modu ez manikeoan erakutsi ahal
izatearren. Hiru mitoak honakoak ziren:
merkatua erregulatzaile gisa, erregulazio
instituzionalizatua, eta kontzientziatze
orokorra, honek dakarren biztanleriaren
ohitura-aldaketarekin batera. Helburu
bakarra partaideei etorkizunean pentsa
zezaten bultza egitea zen, partaideetako
bakoitzak ezartzen zituen etorkizuneko
ikuspegietan eragiteke.
Gipuzkoako Hiri Hondakinen Plan
Integrala erredaktatu zuen taldeak egindako
bideo bat ere aurkeztu zen, honetan
azaltzen baitzen hiri hondakinen arazoaren
egungo egoera, Planak berak aurreratzen
dituen irtenbideetako batzuekin batera.
Lantegian zehar hiru osoko bilkura egin
ziren, izan baitziren lantegiaren
aurkezpenerakoa -aipatua jada-, zeinean
etorkizuneko eszenatoki alternatibo deituak
irakurri ziren, bigarrena lehen saioko talde
funtzionalen lana komunean jartzekoa, eta
amaierakoa, konklusiokoa eta botaziokoa
alegia, gaikako taldeen bigarren lansaioaren
ostekoa; eta hiru osoko bilkura hauetan
gipuzkoar kazetari eta ingurumen-
aholkulari Julen Rekondo izan zen buru eta
moderatzaile.
EASW europar metodologiaren aplikazio
egokia lantegiko koordinatzaile tekniko eta
monitore nazional Isabel Velázquez
andrearen ardura izan zen. Aipatuak eta
beste lau monitorek osatutako talde batek,
besteak gea21-eko Manuel Gil, Marta
Román, Josefina Olza eta Maria Naredo
baitziren, bere gainean hartu zuen
eztabaidako bost lantegien baitan partaideak
bideratzeko ardura, partaideek berek
eztabaidatutako eta planteatutako guztiaren
notario lana egitekoarekin batera.
Estreinako lansaioak, talde funtzional edo
interes talde deituen eskutik, eta EASW
metodologiarekin bat etorriz, planteatu
zuen talde hauetako bakoitzak Gipuzkoako
hondakinen kudeaketari buruzko ikuspegi
positibo bat eta negatibo bat eraikitzea,
behar beste urrun dagoen etorkizuna, 2016.
urtea alegia, hartuz ikuspegi horretarako
epetzat. Epe urruneko honek aukera emango
zuen zeharo koiunturazko gerta zitezkeen
diagnostikoak gainditu eta kudeaketa
ereduarekin eta hondakinen kudeaketa
alderdi guztietan hobetzeko aukerekin
lotuagoko gauzetara jotzeko.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
18
Talde bakoitzak etorkizunari buruz prestatu
ikuspegi laburtuak bigarren osoko bilkuran
aurkeztu ziren. Gai komun batzuk agertu
ziren, eta horiexek osatu zuten lantegiaren
bigarren zatian, irtenbideak proposatzera
zuzendutakoan, mugitu ahal izateko
kontsensu esparrua.
Bigarren eguneko lansaioa hasteko, lehen
saioan kontsensu bidez finkatutako
esparruaren laburpen bat aurkeztu zen,
hurrena taldekako lana abiatzeko;
oraingoan, bost talde funtzional edo interes
taldeetako pertsonak hartu zituzten, hauek
bakoitzaren lehentasunen arabera bildu, eta
horrela osatutako taldeak langai espezifiko
baten inguruan jarri zituzten lanean.
Eztabaidarako proposatutako gaiak
honakoak izan ziren:
A taldea. Hiri hondakinen
zikloa: kontsumoa, produkzioa,
prebentzioa.
B taldea: Hondakina baliabide
gisa: berrerabilpena eta birziklapena.
C taldea: Isurketa eta honi
lotutako prozesuak: biogasa,
aurretratamenduak.
D taldea: Hondakinen
errausketa: energi berreskurapena.
E taldea: Hondakin-kudeaketan
elkarrekiko erantzukizuna.
Bildutakoen aukeraketak lehen proposamen
hau aldatzea eragin zuen, eta D taldea bi
taldetan banatu zen, hasieran partaide asko
baitzituen, eta jorratu behar zuen gaia ere
isurketaren ingurukoa zuen C taldekoari
lotu zitzaion. Ez da koherentziarik falta
izan honetan, zeren eta prozesu biak beti-
beti lotuta baitoaz.
Bigarren lansaio trinko honetarako
planteatutako helburua gai-esparru
bakoitzarentzako proposamenak finkatzea
zen, Gipuzkoako hondakinen etorkizuneko
kudeaketaren plangintzaren baitan kontuan
hartu ahal izatearren, betiere kudeaketa
horrek ahal den neurrian herritarren behar
eta nahiei erantzun egokiena eman diezaien
bilatuz. Bost lantegi tematiko horietako
bakoitzaren baitan, eta EASW
metodologiarekin bat etorriz halaber,
kontsensu bidez lortutako bost
proposameneko zerrenda bat egitea eskatu
zitzaien bildutakoei, ondoren osoko bilkuran
aurkeztu eta bildutako guztien artean
aukeraketa egiteko.
Azkenik, taldeak aukeratutako bost ideia edo
proposamenen laburpena beste partaide
guztiei aurkeztu ondoren, azkeneko osoko
bilkuran bildutako guztiek botoa eman
zuten, adieraztearren zein ideia jotzen
zituzten lehentasunezkotzat hondakinen
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
19
kudeaketaren erakunde arduradunek
etorkizunean garatzeko; bide batez, ideia
horiek osatuko zuten lehen pausoa,
herritarrek etorkizuneko plangintzan
izango duten partaidetzaren bidean.
Adierazi beharrekoa da, halaber,
bildutakoen lanerako gogoa eta gaitasuna.
Izan ere, horrelakorik izan ezean lanaren
emaitzak ez ziren hain aberats eta hain
askotarikoak izanen. Ondoren azaltzen den
konklusioei buruzko agiriak ahalegina
egiten du lantegian sortutako ideia eta
proposamen sorta zabala laburtzeko, nahiz
ezinezkoa den paper gainean harien
aberastasun eta sormen guztia islatzea.
Laburpen eta kontsensu mekanismoek, oso
denbora epe laburrean konklusioetara iritsi
ahal izateko ezinbestekoak izan arren,
batzuetan gehiegi sinplifikatzen dute
emaitza, eta partaide-taldean izan
daitezkeen interes eta balio handiko
ñabardurak eta gutxiengoen jarrerak
ezkutatzen dituzte. Espero dugu jende
guztia agiri honetan ordezkatuta sentitzea,
nahiz aipatu sinpletze horiek gertatu diren.
Azkenik, gauzarik garrantzitsuena,
bildutako guzti-guztiei eskerrak ematea
komunitatearen eskura eskuzabaltasun
paregabeaz jarri duten energia eta
esperientzia baliotsuagatik.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
20
1. LEHEN SAIOA: GIPUZKOAKO
HONDAKINEN GAIARI BURUZKO
ETORKIZUNEKO IKUSPEGI BAT
ERAIKITZEN
1.1. Lehen osoko bilkura:
HONDAKINEN ETORKIZUNA
GIPUZKOAN etorkizuneko lantegia,
sarreran azaltzen den moduan, aurkezpen
gisako osoko bilkura baten bidez abiatu zen
azaroaren 29ko eguerdian, Donostiako
Maisutza Eskolan; geroko lansaioak ere
eskola horretako ikasgeletan burutu ziren.
Lehen saio honetan, talde teknikoak
metodologiaren eta lantegiaren
programaren axaleko aurkezpen bat egin
ondoren, komunitatean hondakinen
tratamenduak egun duen egoerari eta
Gipuzkoako Hiri Hondakinen Kudeaketa
Plan Integralaren filosofiaren ildotiko
etorkizunerako proposamen batzuei
buruzko Gipuzkoako Foru Aldundiaren
bideo baten proiekzioa izan zen. Prospekzio-
hausnarketara bideratutako lehen saioari
bizitasun pixka bat ematearren, lantegiko
monitoreek etorkizuneko eszenatokiak
irakurri zituzten, hau da, agiri honetako 4.1
Eranskinean aurkezten diren horiexek.
Hiru eszenatoki edo egoera hauetako
bakoitzean etorkizunera begirako
estrapolazio ariketa bat planteatzen da,
Gipuzkoan hiri hondakinen kudeaketaren
arazoari irtenbidea emateko halako
estrategia batek izan ditzakeen aukerak
gogoan izanik, eta oinarritzat hartuz,
berriz, kontzientziatze orokor bat, mugak
finkatzea, eta merkatu-mekanismoen eta
arauketa instituzionalaren bidezko
kudeaketa.
Hantxe azaldu moduan, etorkizun posibleei
buruzko aurkezpen labur horien betekizuna
lantegiko partaideei ikuspegi koiunturazko
eta hurbila gainditzen laguntzea eta
prospekzio-irudimenezko ariketa bat gara
zezaten bultzatzea zen; izan ere,
etorkizunari buruzko hausnarketan
murgiltzean oso ohikoa izaten da aipatu
ikuspegi horretara mugatzea. Beraz,
etorkizun posible horiek lanabes hutsak dira
lantegiaren garapenari begira, eta ez da
horietan zorroztasunik edo erabateko
koherentziarik inondik inora bilatu behar,
besteak beste kanpo-talde teknikoak prestatu
dituelako, eta talde honek zona honetako
arazoen gainean izan dezakeen ezagutza
ezin delako, sekula, lantegiko partaideek
berek dutenarekin alderatu.
1.2. Lantaldeen etorkizuneko
ikuspegiak
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
21
Lantegiaren benetako lana bazkari baten
ondoren hasi zen; otordu honek, dena den,
aukera eman zuen partaideak bildu zituzten
gaiei buruzko lehen aipamen informalak
egiten hasteko. Bildutakoek, bost talde
funtzionaletan banatuta zeudela (ordezkari
instituzionalak, teknikariak, ekonomi
eragileak, herritarrak eta elkarteak),
eztabaida lantegi independentetan bildu, eta
hiru ordu inguruko lansaio batean zehar
ikuspegi baikor eta ikuspegi ezkor bana
eztabaidatu eta prestatu zuten, 2016ko
urtearen inguruan gipuzkoar komunitatean
hondakinek izango duten etorkizunari
buruz. Etorkizuneko ikuspegi hauexek dira
hurrengo lerrootan datozenak.
Adierazi beharrekoa da, dena den, hemen
jasotzen den informazioa lantegien
garapenean zehar monitoreek ahalik eta
fideltasunik handienaz bildutakoarekin bat
datorrela; gainera, monitoreak berak izan
dira kasuan kasuko laburpenak prestatu
dituztenak, bildutako informazioa
erabilgarria izateko moduan antolatuz.
Monitoreen iruzkinak, horrelakorik dagoen
kasuetan behintzat, subjektiboak dira, eta
sekula ez dira lantegiaren baloraziotzat
hartu behar. Hauen eginkizun nagusia
lantegiko giroa kokatzen laguntzea da,
azalpenen bat behar den kasuetan
beharrezko argibide guztiak emanez
horretarako.
1.2.1. Hondakinak Gipuzkoan 2016an,
instituzioetako ordezkarien
ikuspegitik
Monitorea: Isabel Velázquez Valoria
Partaideak:
Leire Ereño
Javier Ansorena
Domingo Merino
Felix Izko
Ander Arzelus
Ixidro Esnaola
Javier Agirre
Angel Garrote
Xabier Landa
Anton Azkona
Iñaki Erauskin
Mª Jesus Garin
Monitoreak lantegiaren garapenari
buruz egin oharrak:
Partaideen ezaugarriengatik eta horietako
batzuek plangintza prozesuan duten
inplikazio handiagatik, hasiera batean
konplexua izan zen eskatzen zen
kontrasterako ikuspegi ezkorra lantzea.
Adierazi behar, halaber, eszenatoki
baikorrak bildu zituela ekarpen eta
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
22
eztabaida gehienak, eta taldeak berak
proposatu zuen baikorraren kontrako iritzia
jotzea ikuspegi ezkortzat.
Eszenatoki baikorra:
Taldekideek banaka azaldu eta denen
artean eztabaidatutako ideiak:
Kontsensu instituzionala
- Kontsensu instituzional bat
lortu da arazoak konpontzeko
estrategiak planifikatzearren.
- Konplizitate bat bada
instituzioen eta toki-
erakundeen artean, herritarrak
berak ere barnean harturik.
- Antolamenduak partaidetza
handiagoa ahalbidetzen du.
- 2002an sortutako aukera baliatu
da, denboran zehar emaitzak
ekarri dituzten apustu
garrantzitsuak eginez.
- Inplikazio politikoa eta
aurrekontu bidezkoa
handiagoa da hondakinen
gaian.
- Inflexio puntu bat gertatu da
hondakinen planteamenduari
dagokionez, lehenago urari edo
kutsadurari dagokienez ere
gertatu zen bezalaxe.
- XXI. mendearen hasierako
egoera kritikoa erreakzio eta
kudeaketaren normalizazio
bihurtu da azkenean.
- Ez da ingurumen mailan beste
arazo orokor batzuen parean jar
daitekeen arazo handi bat, baina
behar bezala bideratzeko
baliabideak jartzea eskatzen du.
- Erabaki politikoa hondakinak
murriztera bideratuta dago.
Kontzientziatze, sentiberatze,
heztea
- Asko eta ongi inbertitu da
kontzientziatze lanean (Agenda
21, kudeaketa planak, ISO
arauen aplikazioa...).
- Kontzientziatzeak emaitza onak
eman ditu.
- Ingurumen-heziketarako
prozesuek bere goia baduten
konklusiora iritsi gara.
- Bada halako kontzientziatze-
maila bat.
- Kontzientziatzearen emaitzei
buruzko zalantzak sortu dira.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
23
- Herritarren pertzepzioak
kudeaketarako eredu integrala
eskatzen du.
- Ohiturak aldatu dira, heziketari
esker: emaitzak lortzen dira
haurrekin, familiekin...
- Herritarra inplikatzea lan
nekeza da, lorgarria ordea.
- Sentiberatzea zorroztasunik
handienaz burutzen da.
Joerak
- Hazkunde ekonomikoak
arazoa larriagotzen du:
hondakinen hazkuntza BPGren
hazkundearen araberakoa da, ez
bizitza-kalitatearen
hobekuntzaren araberakoa.
- Erabili eta botatzeko kultura
maldan behera doa, bizitza-
kalitatean batere galtzeke.
- Kontsumo kultura berria
minimizazioan oinarritzen da,
gure arbasoek egiten zutenaren
antzera.
- Kultura orokorrean dagoeneko
txertatu da guztia ahalik eta
gehien aprobetxatzeko ideia.
- Ontzikietarako kuota.
- Hondakin kantitatea murrizteko
neurri zehatzak: atez ateko
publizitatea galaraztea.
- Beste hondakinak
planeamendu integratu baten
gai dira.
Prebentzioa
- Azkenean zerbait egin da
prebentzioan.
- Ez dago Hondakin
Minimizaziorako Planik.
- Minimizazioa: Hondakin-
produkzioa moteltzen hasi da,
eskumen mailako arazoek
apenas duten eraginik,
aurrerapenak pixkanakakoak
eta zeharo txikiak dira.
Birziklatzea eta berrerabilpena
- Benetan birziklatzen da:
birziklatzea ez da soilik
bereiztea, baizik eta
birziklatutakoa berriro
baliabideen ziklo orokorrean
sartzea.
- Asko eta ongi birziklatzen da:
gai honetako helburuak
gaindituta daude maila
praktikoan.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
24
- Birziklatzeari buruzko
hausnarketa sakona egin da,
prozesu osoari buruzko
analisiaz, barnean harturik
Bizitza Ziklo osoari buruzko
azterlanak eta ekonomi
auditoriak.
- Birziklatzeak gune berri asko
aurkitzen du (IMIHA,
ustekabeko materialak,...).
Errausketa eta isurketa
- Azken belaunaldiko
hondakindegiak instalazio
hauen neurririk txikienean
daude.
- Ingurumenarentzako eta
osasunarentzako berme guztiko
energi balorizazioa aldi
baterako irtenbidea da.
- Ingurumenarentzako eta
osasunarentzako berme guztiko
energi balorizazioa behin betiko
irtenbidea da.
- Errausketan hobekuntza
teknologikoak gertatu dira.
- Errausketa praktikak baztertu
egin dira, eta materialak
berreskuratzeko sistemetara jo.
- Errausketaren aurrean sortutako
hainbat aurreiritzi desagertu
egin da.
- Errausketak hondakindegiak
behar ditu, azken
hondakinerako.
- Hainbat zalantza bada azkenean
erraustu beharreko materia zein
ote den.
Beste politika batzuetan
txertatzea
- Hirigintzako arautegian eta
etxebizitza-tipologietan
baldintzak jasotzen dira,
birziklatzea behar bezalako
baldintzetan zertu ahal izateko.
- Irtenbide teknologikoetan
inbertsioak egiten dira.
- Europar politika eta
esperientziak dira, aldi berean,
Gipuzkoan kudeaketak hartzen
dituen erreferentzia eta eraginen
esparrua.
Ekonomi kudeaketa
- Amaitu da zaborraren tarifa
laua: ezaugarrien araberako
kostuak.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
25
- Zabor mota desberdinen
gaineko kontrola eta ad-hoc
tarifatzea.
- Zenbat eta bizi-maila altuagoa
izan, hainbat eta handiagoa,
halaber, zabor produkzioa.
- Hondakindegien gaineko
zergak.
- Neurri ekonomikoak eta
legezkoak abian jarri dira.
- Profesionaltasun handiagoa
dago hondakinen alorrean.
- Zaborra negozio bikaina da
dagoeneko.
Taldeak lehen osoko bilkurara
aurkeztutako ikuspegi baikorraren
sintesia:
Kontsensu instituzionala
hondakinen kudeaketa
integralerako proposamenak
abian jartzeko.
Gero eta gehiago eta hobeto
birziklatuko da, nahiz
birziklapena birkokatu beharra
dagoen.
Minimizaziora begirako
ahaleginak.
Hondakinen energi
balorizazioa, azken aukeratzat.
Kostuen birplanteamendua eta
tarifatze egokia, herritarrei
eskainitako informazioarekin
eta herritarrek zertu
kontrolarekin batera.
Eszenatoki ezkorra:
Taldekideek banaka azaldu eta denen
artean eztabaidatutako ideiak:
Instituzioak, partaidetza
- Alderdikeriaren ondoriozko
desartikulazio instituzionalak
arazoa konpontzeko behar diren
proposamenak abian jartzea
eragozten du.
- Egiaz oso ekintza gutxi garatzen
da, eta kudeaketa motz geratzen
da.
- Gizarte-partaidetza ez da
egunean-egunean garatzen, eta
batzuetan aireak eramaten
dituen enuntziatu eta hitz
soiletara mugatzen da.
- Gizarte-kontsensua zaila da: ez
da gutxieneko batzuetara
heltzea lortzen.
Joera orokorrak
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
26
- 2016. urtea une kritikoa da:
energi krisi bat izan da, petrolio
eskasia dela eta.
- Eredu ekonomikoak
funtzionatzen segitzen du,
pertsonetatik %15 baino
gutxiago ari delarik lanean.
- Talde handien (hipermerkatuen
eta abarren) eta botere
ekonomikoen inpaktua.
- Gizarteak, gai honetan,
enpresek erabakitakoaren
arabera funtzionatzen du.
Hondakinen tratamenduko
joerak
- Birziklatzeak ez du material
xahutze hazkorrari nagusitzea
lortu.
- Tratamendu mekaniko-
biologikoek bigarren mailako
arazoak eragiten dituzte.
- Ez da erosketetan enbajale-
kantitatearen murrizketa
desiratua lortzen, hain zuzen
ohituren inertziagatik eta
merkatuaren presioagatik.
- Bolumen handikoak ahantzi
egin dira.
- Produktoreen arduragabekeria:
interes gordeak.
- Konpostatzeak ez du egungo
abere-hondakinekin lehiatzea
lortu: nekazaritzak ez du
konpostaren beharrik.
- Bizitza-kalitateak zuzenean
antzeman ditu muturrera
eramandako berrerabilpenaren
eraginak.
- Minimizaziora zuzendutako
ahaleginek ikuspegi faltsua dute
gidari; izan ere, birziklatzeko
zailenak diren, hots,
minimizatzeko zailenak diren
hondakinetan egiten da
ahalegina.
Instituzioek proposamenak
abian jartzeko zailtasunak,
desartikulazio politikoaren
eraginez.
Gizarte-kontsensu zaila, bizitza-
kalitateak eta hondakinek eratu
binomioaren artean.
1.2.2. Hondakinak Gipuzkoan 2016an,
ekonomi eragileen ikuspegitik
Monitorea: Marta Román
Partaideak:
Javier Uribarri
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
27
Arantza Laskurain
Iñigo Muguruza
Julia Balenziaga
Ainhoa Katarain
Begoña Igartua
Izaskun Iturrioz
Luis Diaz
Josetxo Atin
Iñigo Sagarna
Jesus Uzkudun
Ruth Mozo
Juan Luis Moragues
Eszenatoki baikorra:
Taldekideek banaka azaldu eta denen
artean eztabaidatutako ideiak:
Sorburuan jardutea
- Hondakin produkzio txikiagoa
dago.
- Produkzio garbiagatik eta
birziklatzeagatik dirulaguntzak
daude.
- Arriskuak minimizatu dira
sorburuan. Ez dago tratatu
ezindako hondakin
arriskutsurik.
- Arriskuei aurre hartzea
ahalbidetzen duen prebentzio
neurri sorta bat bada.
- Bizitza-kalitate handiagoa dago,
zeren eta iturrien, hots,
industria, garraio eta beste
zenbaiten ingurumen-inpaktua
murriztu baita.
- Hondakin gutxiago sortzen dira
produkzio eta fabrikazio
faseetan.
- Administrazioak esku-hartze
garbia du merkatuan sorburuan
bertan, besteak beste
berrerabilpena eta birziklapena
bultzatzeko.
- Fabrikatzaileek berrerabil
daitezkeen produktuak
prestatzen dituzte.
- Produkzioaren gainean eragin
da, baliorik gabeko artifizioak
saihestearren.
Elkarrekiko erantzukizuna
- Eragile (sozial, politiko eta
ekonomiko) guztiek onartu dute
arazo kolektiboa dela.
Elkarrekiko erantzukizuna
irtenbideen bilaketan.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
28
- Administrazio, elkarte eta
herritarren arteko koordinazioa
hondakinen kudeaketan.
- Herritarren konpromisora eta
gizarte-kontsensura heldu da.
- Hondakinen finantzaketa
eragile guztien artean
partekatua da.
- Irtenbide globala, ez soilik toki
mailakoa.
Kontzientziatzea eta heziketa
- Hondakinei buruzko
kontzientziatze bat bada,
eskolan bertan hasita.
- Gizabidezko portaera eta
heziketa dago.
- Zarrastelkeria dagoeneko ez da
hainbestekoa baliabideen
erabileran.
- Informazio-gardentasuna da
nagusi.
- Birziklatzerako informazio ona
dago.
Gizabidezko portaeren
sustapena
- Ez da soilik herritarren
kontzientziatzea, baizik eta
dagoeneko jendeak gauzak oso
“erraz” edukitzea, jardun ahal
izateko.
- Kontsumitzaileak motibatzen
dira, gauzak zuzen eta egoki
egin ditzaten.
- Kantitate eta kalitatearen
araberako tasa sistema bat dago.
Bonus/malus sistema.
- Sorburuan bereizketa egiteko
erraztasuna ematen da.
- Desagertu da “erabili eta bota”
dioen esaldia; honen ordez,
“erabili eta erabili” dago
indarrean.
- Kontsumo eskaintza eraginkor
eta doia dago.
- Beste gizarte-balio batzuk eta
beste osasun-egoera batzuk
daude.
Hondakinen balioa
- Hondakinen energi eta material
baliabideen aprobetxamendu
bat ematen da.
- Hondakina balioa duen
baliabidetzat tratatzen da.
- Ekonomiaren sektore
garrantzitsu bat hondakinen
tratamenduan oinarrituta dago.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
29
- Lanpostu pila handia
sortarazten duen jarduera
ekonomikoa da.
Tratamendua eta teknologia
- Azpiegitura egokiak erabiltzen
dituen kudeaketa-sistema
eraginkor eta eragimen handiko
bat badago.
- Teknologiak minimizatu egin
ditu hondakindegien eraginak.
- Teknologiak materiaren
konposatuak desintegratzea
lortu du.
- Hondakindegiak desagertu dira.
- Birziklatutako eta
berrerabilitako hondakin-
portzentajea areagotu da.
- Industri zein etxeko zaborrak
bildu eta tratatzeko irizpide
homologatu sorta bat dago.
Sinergiak.
Arriskuak
- Sorburuko arriskuak
minimizatu dira.
- Ingurumen-inpaktuaren
gaineko kontrola dago.
- Administrazioak kontrol
handiagoa zertzen du emisioen
eta ingurumeneko kutsaduraren
gainean.
Taldeak bigarren osoko bilkurara
aurkeztutako ikuspegi baikorraren
sintesia:
Produkzio garbiaren kultura.
Zero hondakina.
Hondakina balioa da.
Elkarrekiko erantzukizuna
eragile sozial, ekonomiko eta
politikoen artean, irtenbideak
bilatzeko lanean.
Zuhurtziaren Printzipioan
oinarritutako irtenbide
teknologikoak, ingurumenari
eta osasunari dagokienez.
Kontsumo arduratsuaren
kultura.
Eszenatoki ezkorra:
Taldekideek banaka azaldu eta denen
artean eztabaidatutako ideiak:
Konpromisorik eta
erantzukizun kolektiborik eza
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
30
- Elkartasun falta dago.
Hondakin trafikoaren
kudeaketa bidegabea.
- Koordinazio falta dago
hondakinen kudeaketan.
- Kontrolik gabeko sistema bat
dago.
- Partaidetza eta konpromisoa
falta da.
- Interes partikularrak
gehiengoaren kalterako izaten
dira.
- Banakako irtenbideak ongizate
kolektiboari gailentzen zaizkio.
- Hondakinak eragile batzuen
negozioa dira, arazo kolektibo
baten kontura.
- Gardentasuna falta da.
- Aplikatutako irtenbidea
teknologikoa da, eta ez du
berarekin inolako gizarte-
konpromisorik.
Arazoa areagotzea edo
mantentzea
- Kakaz gainezka gabiltza.
- Hondakin sorrera handiagoa
gertatzen da.
- Biztanleria zabor artean bizi
izatera ohitu da.
- Haranak instalazio eta
hondakindegiz beteta daude.
- Birziklatutako bolumena
murriztu da.
- Egungo egoera mantentzen da.
Tratamendu eta kudeaketa
sistemak
- Hondakinen tratamendurako
baliabideetan zarrastelkeria.
- Azpiegitura egokiak falta dira.
- Tratamendurako teknologia
zaharkituak aplikatzen dira.
- Hondakinen tratamenduaren
kostua administrazioaren
gainean geratzen da, oso-osorik.
- Administrazioak hondakinak
kudeatzen ditu, ez zerbitzu
publiko gisa baizik eta negozio
iturri gisa.
Osasun arazoak
- Osasunak arazo gehiago
pairatzen ditu.
- Ez da Zuhurtziaren Printzipioa
aplikatzen irtenbide berriak
bilatzen direnean.
- Bizitza-kalitatearen degradatze
bat gertatzen ari da, arazo hau
dela eta.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
31
- Hondakinak murrizteko modua
biztanleriaren osasunaren
kalteko gertatzen da.
Taldeak bigarren osoko bilkurara
aurkeztutako ikuspegi ezkorraren
sintesia:
Zarrastelkeriaren ondorioz,
hondakinen areagotze
kontrolik gabea.
Eragileen arduragabekeria eta
administrazioaren utzikeria.
Azpiegitura-kolapsoa, esku-
hartze eta prebentzio faltagatik.
Bizitza-kalitatearen
degradazioa eta
osasunarentzako mehatxua.
1.2.3. Hondakinak Gipuzkoan 2016an,
teknikarien ikuspegitik
Monitorea: J. Manuel Gil Martínez
Laguntzailea: Manu González
Partaideak:
Juan Carlos Mujika
Jose Manuel Etxaniz
Mikel Urruzola
Xabier Garmendia
Antonio Bea
Jose Ramon Saenz
Cristina Gutiérrez Cañas
René Santamaria
Iñigo Legorburu
Javier Gómez Piñeiro
Ainhoa Amundarain
Carlos Martínez Orgado
Monitoreak lantegiaren garapenari
buruz egin oharrak:
Lantegia giro lasai eta atseginean garatu
zen, eta eztabaida interes askoak sortu
ziren, ñabardura ugariz, partaideen
interbentzioen inguruan; izan ere,
nabarmen geratu zen gaiaren ezaguera
sakona zutela taldekideek, bakoitzak bere
ikuspegi profesionalari egokiturik.
Ikuspegi baikorrak nagusitu ziren, eta
etorkizun hobe baten desira adieraziz
agertu, nahiz eszeptizismo puntu bat ere
azaldu partaideetakoren batek edo bestek.
Eszenatoki baikorra:
Taldekideek banaka azaldu eta denen
artean eztabaidatutako ideiak:
Gizartea
- Biztanleen jarrera partaidetzara
zuzenduagoa, gaikako bilketari
dagokionez.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
32
- Hobeto hezitako biztanleria.
- Gizarte kontzientziatua.
Partaidetzak oso ahalegin txikia
eskatzen dio.
- Herritarren lankidetza.
- Herritarren erantzukizuna
handiagoa da.
- Lankidetzarako modu berri bat
dago.
- Herritarrek irizpide garbiak
dituzte, eta baita politiko eta
teknikariekiko konfiantza ere.
Ezagutza handiagoa.
- Hondakinekin bizi izaten ikasi
dugu.
Birziklatzea
- Tratamendu, birziklatze eta
energi balorizazioaren
optimizazioa.
- Birziklatzea, berrerabiltzea,
erraustea.
- Birziklatzearen eta
“konpostatzearen” gorakada.
- Herritarren partaidetzarako
joera, birziklatzeari dagokionez.
Arautegia
- Hondakinei buruzko lege-
printzipioak mantentzen dira.
- Arau-arloa egonkortzea.
- Arau-sistemaren erabateko
aldaketa.
- Dagoeneko juridikoki badakigu
hondakina zer den.
- Dagoeneko juridikoki badakigu
hondakin arriskutsua zer den.
- Hondakin-sailkapenerako
sistema argia dago.
- Hondakin planak agiri
juridikoak dira.
- Legegileen partaidetza ere
ematen da.
Politikak
- Politika integralagoak, ez hain
sektorialak.
- Planen arteko artikulazioa.
- Udalen kontrol (eskumen)
handiagoa, inplikazio
handiagoa.
- Administrazio eskumenak
sailkatu dira.
Lurraldea
- Herritarrek balio handiagoa
aitortzen diote lurraldeari. Bai
kontserbazioari begiratuta bai
kudeaketari begiratuta.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
33
- Hondakindegiek ez dute dena
hartzen.
- Administrazio, teknikari eta
herritarren artean kontsensua
dago, lurraldeak duen edukiera
errealaren eta potentzialaren
inguruan.
Kudeaketa
- Industri hondakinen kudeaketa
hobea.
- Hondakinak dagoeneko ez dira
konpondu beharreko arazo bat,
baizik eta produktu sorta bat.
- Irtenbide merkeagoak egongo
dira klinikako hondakinetarako.
- Tratamendu-kostuak
internalizatuta egongo dira (+/-
).
- Emisio eta inpaktuen kontrol
gardena.
Teknologia
- Aukera tekniko askotariko eta
aldi berekoak daude.
- Errausketa-planta handiak
egongo dira (+/-), arriskurik
gabe.
Produktuak
- Ekodiseinuan lan egiten ari da.
- Ekodiseinuko alderdiak jasotzen
dira.
- Lehengaiak zaintzen dira.
Beste zenbait
- Neutralizazioa vs.
deuseztapena.
- Hondakin-produktoreen
erantzukizuna murrizketa eta
berrerabilpenean.
- “Ziurtasuna”
- Diziplinartekotasunaren kultura
ezarri da.
- Finantza-irizpideak garatu dira.
Kutsatzen duenak ordaintzen
du.
- Hondakinen tratamenduak
berak ere bere hondakinak
dauzka (+/-).
- Hondakindegiak desagertu dira.
- Erantzukizuna partekatzen da
hondakinen tratamenduan.
Taldeak bigarren osoko bilkurara
aurkeztutako ikuspegi baikorraren
sintesia:
Hondakin politikaren
printzipioak mantentzea.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
34
Lurraldea ondasun murriztzat
baloratzea. Lurraldeak duen
gaitasunari buruzko ezagutza
handiagoa.
Biztanleria arduratuagoa.
Prebentzioa: Produktu politika
integratua.
Aukera tekniko askotariko, aldi
bereko eta eraginkorrak
badaude.
Eszenatoki ezkorra:
Taldekideek banaka azaldu eta denen
artean eztabaidatutako ideiak:
- Arau-sistema (sakabanatua,
zatitua...) mantendu da.
- Lurraldearen antolamendurako
plan eta programak
liburutegietako kontsultetarako
agiri gisa geratu dira.
- Sektoreka gehiegi banatutako
ikuspegiak segitzen du
indarrean.
- Ez diogu kontsumoari uko egin.
- Produktu berriak ez daude
ekodiseinuaren mendean.
- Aitzindari diren herrialdeei
begira jarraitzen dugu.
Diskurtsoa onartu bai,
praktikara eraman ez ordea.
- Lankidetza kolapsatuko da.
- Ez dira berreskurapen
aurreikuspenak betetzen.
- Lan gutxi egin da murrizketan.
- Behar baino lan gutxiago egin
da heziketan.
- Espero baino hondakin gehiago
sortu da.
- Jaiotze-tasaren eta
kontsumoaren gorakada.
- Birziklatze eta konpostatze
plantak ez dira guztira iristen.
Kolapsoa.
- Lurralde okupatua.
- Zona batzuk zigortu egiten dira,
hondakinetarako azpiegiturak
bertan kokatzean.
- Hondakinak kuantifikatzean
ziurgabetasuna.
- Gizarte-kontzientziatzeak bere
maila gorenarekin topo egin du.
- Maila kimikoko arazoak daude.
- Ingurumen-hezkuntzak
oraindik ez du emaitzarik
eskaini.
- Errausketaren aurrean badaude
beste aukera batzuk.
- Hondakin bolumenak
murrizteke segitzen du.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
35
Taldeak bigarren osoko bilkurara
aurkeztutako ikuspegi ezkorraren
sintesia:
Egungo arau-sistema
sakabanatu eta zatikatua
mantentzen da.
Kontsumoa gora doa eta,
honekin batera, baita hondakin
sorrera ere; hondakinen beren
kalitatean aldaketa gertatzen da.
Biztanleriak ez du behar adina
laguntzen.
Ez dago prebentziorako behar
adina lanabes.
1.2.4. Hondakinak Gipuzkoan 2016an,
herritarren elkarteen ikuspegitik
Monitorea: Josefina Olza
Partaideak:
Javier Abalde
Mª Cruz Polanco
Fermin Arozena
Gorka Iribar
Javier Pradini
Tomasita Zabaleta
Juan Mª Beldarrain
Iker Karrera
Felix López Etxezarreta
Arantxa Campos
Sara del Río
Eszenatoki baikorra:
Taldekideek banaka azaldu eta denen
artean eztabaidatutako ideiak:
Murriztea/Minimizatzea
- Hondakin produkzioa eta
sorrera murrizteko giltza
ondasun kontsumoaren
murrizketan dago.
Kontsumoaren murrizketa
lehentasunezkoa da.
- Hondakin produkzioaren
murrizte zorrotza, ez soilik
kantitateari begira, baizik eta
baita toxikotasunari ere.
- Birziklatze eta berrerabilpen
tasa handiagoak daude
(kontzientziatze handiagoa),
baina kontsumoari bridarik jarri
ezean, edo kontsumoa areagotu
behar izanez gero ondasun
gehiago eskuratzeko, azkenean
beste aldera joko dugu
(eszenatoki ezkorrera).
Arau erregulatzaileak
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
36
- Legeak aplikatuz, hondakin
produkzio eta sorrera ere
murrizten duen sektore
ekonomiko bat. Sektore
ekonomikoak ingurumen-
irizpidea jaso behar du bere
produkzioan.
- Hondakin murrizketa, legediko
aldaketekin batera, hain zuzen
bakar-bakarrik produkzio
garbiko sistema
ahalbidetzearren, biztanleriak
arazo honen inguruan izango
duen konpromiso eta ezagutza
harturik oinarritzat. Ikuspegi
honetan errausketa ez da
posible, ez du inolako tokirik.
- Hondakin murrizketa eta
birziklatzea gizarte eta ekonomi
mailan, legediaren eta kontrol
zorrotzaren bidez.
Aukerak
- ‘Hondakinak sortzen dituenak
ordainduko du’, edo
‘kontsumitzen eta sortzen
dugunagatik ordaintzea’
printzipioak aplikatu beharrean,
kontsumoa bridatzeko eta
inguruaren tratamendua
kontuan hartzeko aukera
bultzatzea.
- Aldaketak sartzea produkzio
sistemetan, produktuak
birziklagarriak eta
berrerabilgarriak izan daitezen
eta iraupen erabilgarri
luzeagoa izan dezaten.
- Hondakinak teknika
eramangarrien bidez
(konpostajeaz) tratatzea, ez
errausketa bidez.
- Ideologi eta kultur aldaketak
sartzea herritarrengan:
ulertaraztea kontsumo
handiagoak ez duela zertan
ongizate handiagoa adierazi,
zarrastelkeria baizik.
Enpleguaren sustapena
- Prebentzioaren sustapena, eta
berrerabilpen eta birziklapena
lanpostuen sorrerarantz bidera
daitezela.
- Berrerabilpenak eta
birziklapenak produktu berriak
eta lan berriak eragiten dituzte.
- Hondakin produkzioari eta
sorrerari darizkien arazoek
irtenbideak bilatzera behartzen
zaituzte, esate baterako,
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
37
birziklatzera dedikatutako talde
edo enpresak sortzera.
Kontzientziatzea/Sentiberatzea
- Biztanleria prestatu eta
sentiberatua, hondakin
errausketaren oso aldekoa ez
den jarrera duena, etxeko
hondakinei dagokienez
behintzat.
- Hondakinen tratamendu
eramangarria, konpostatzea
bezalako tratamendu sistemak
aplikatuz, eta errausketara
jotzeke.
- Biztanleriaren zati bat
konprometituta eta
kontzientziatuta dago
hondakinen arazoaren
inguruan, eta etorkizunean
gizarte-kontzientzia handiagoa
izango da.
- Administraziotik
berrerabilpenaren eta
birziklatzearen aldeko
kanpainak bultzatzea, bai eskola
mailan, bai gizarte zein ekonomi
mailan.
- Biztanleriaren zati batek
(sentiberatu eta prestatuta
dagoenak) behar besteko
presioa egin du,
Administrazioak hondakinen
arazoaren aurrean zerbait egin
dezan lortzeko.
- Kontzientzia handiagoa aipa
dezakegu kontsumoak kostu bat
duela onartzen dugunean, baina
hau berrerabilpenaren eta
birziklatzearen aurka doa.
Prestakuntza
- Etxekoandreek (inplikazio
garrantzitsua baitute
hondakinak birziklatzeko eta
gaika sailkatzeko prozesuan)
informazio eta prestakuntza
handiagoa behar dute, ikastaro,
programa edota hitzaldien
bidez, eta bide batez
prozesuaren eraginkortasuna
bermatzeko baliabideak eskaini
behar zaizkie.
Teknologiak
- Berrerabilpena eta birziklapena
sustatzea, teknologiaren
laguntzaz eta teknologia
sorkuntzaz.
Generoa/Berdintasuna
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
38
- Gizonezkoen inplikazio
handiagoa etxeko hondakinen
birziklatze eta berrerabilpenean.
Etxeko lanaren banaketa.
- Kontsumoaren murrizketa
funtsezkoa da, baina
emakumeei estu lotutako kontu
bat da; horregatik, gizonezkoari
inplikazio handiagoa eskatu
behar zaio eginkizun
honetarako.
Partaidetza publikoa
Teoria mailan, birziklatze eta
berrerabilpen prozesuan herritarren
partaidetza hedatzearen alde
positiboa nabarmentzen da, baina
praktikan ez zaio irtenbiderik
ikusten. Mundu guztiak hobeto bizi
nahi du eta, egungo kultura eta
bizimoduez, kontsumoa da
horretarako baliabide bakarra.
Kontsumoa hobeto bizi izatea
baldin bada, zaila izango da
ingurumena hobetzea.
Sektore ekonomikoa
- Hondakin murrizketarekin
sentiberatuagoko sektore
ekonomikoa.
Taldeak lehen osoko bilkurara
aurkeztutako ikuspegi baikorraren
sintesia:
Partaidetza publikoa
Hondakinei buruzko Planen
garapenean eta hauetako
erabakietan, eta gardentasuna.
Hondakin sorrera murriztea
produkzio garbiko eta
kontsumo arduratsuko sistema
baten bidez.
Berrerabilpena eta
birziklapena sustatzea.
Herritarrak kontzientziatzea,
informazio egiazko eta
egiaztagarri batean oinarrituta.
Lanaren banaketa etxe
esparruan.
Eszenatoki ezkorra:
Taldekideek banaka azaldu eta denen
artean eztabaidatutako ideiak:
Kontzientziatzea/Sentiberatzea
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
39
- Ez dago birziklatzeko aukerarik,
dedikazio faltagatik.
- Birziklatzeko eta berrerabiltzeko
denbora behar da, eta egungo
bizimoduak ez du berrerabilpen
horretarako aukerarik ematen,
produzitu eta kontsumitu
beharra dagoelako.
- Sentiberatasun gutxiko eta
ahaleginak egiteko prestutasun
gutxiko biztanleria.
Kontsumoa
- Jarduerak bakar-bakarrik
berrerabilpen eta birziklapenean
biltzen badira, eta
kontsumoaren
murriztapenerako ahaleginik
egin ezean, arazoa luzatu
besterik ez da egiten (10 urteko
berrerabilpena, birziklatzea...).
- Ez da posible hondakin
kantitatea murriztea, ondasun
kontsumoa murrizten ez bada.
- Kontzientzia eta birziklatzea ez
dira kontsumoaren gorakada
berdintzeko gai izango.
- Kontsumoa bridatu ezean,
hondakin produkzio eta
sorrerak ez du etenik izango.
Informazioa/Prestakuntza
- Informazio, prestakuntza eta
ezaguerarik ezean, proposatzen
den aukera orok gainezkatze
bat, gizarte butxadura bat
eragiten du.
Sektore ekonomikoa
- Bakar-bakarrik kostuak
merkatuz eta errentagarria
zaionean birziklatzen duen
sektore ekonomikoa.
- Industriaren negozioak
bultzatzen eta errazten dira,
herritarren osasun globalaren
aurrean. Bakar-bakarrik
industrien etekina bilatzen da.
- Sektore ekonomikoek
hondakinak merkatuko
elementu bihurtzea.
Hondakinak dagoeneko ez dira
arazo, baizik eta negozio. Denok
ordaindu beharko dugu
kontsumitzen dugunagatik.
- Sektore ekonomiko
indartsuenek bere irtenbideak
ezarriko dituzte.
- Hondakin sorrera zenbat eta
handiagoa izan, hainbat eta
negozio biribilago.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
40
- Egungo produkzio eta salmenta
sistemak hondakin eta behar ez
den osagarri pila itzela
sortarazten du; ondorioz,
ingurumena degradatzen da.
Errausketa
- Hondakinen tratamendua
errausketaren bidez.
- Hondakin sorrera eta
produkzioari ez zaio bridarik
jartzen. Bakar-bakarrik
hondakinen tratamenduan
oinarritutako irtenbideak
proposatzen dira, esate baterako
errausketa, eta ez dira kontuan
hartzen horrelako tratamendu
sistemek ingurumenean zein
osasun publikoan duten
eragina.
- Oso komenigarria ez den
errausketa bezalako tratamendu
baten erabilera.
Ingurumena
- Ondorioetan eragitea, baina
hondakinak sortzen dituzten
arrazoietara eta hauek eragiten
duten inpaktura zuzenean ez
jotzea. Arrazoi horiek
produkzio sistema, gehiegizko
kontsumoa eta banaketa
desorekatua dira.
- Natur baliabideak agortzea.
- Hondakin sorreraren
hazkundea.
Taldeak bigarren osoko bilkurara
aurkeztutako ikuspegi ezkorraren
sintesia:
Errausketak beste aukera
batzuen garapena eragozten
du, alderanztu egiten baitu
hierarkiaren hurrenkera,
honakoa behar bailuke:
- Minimizazioa
- Berrerabilpena
- Birziklatzea
- Errausketa
- Hondakindegia
Arazoa merkatuko gai
bihurtzea.
Ongizatea kontsumotzat
ulertzea.
Hondakin errausketak
osasunean eta ingurumenean
duten inpaktua.
Natur baliabideak agortzea.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
41
1.2.5. Hondakinak Gipuzkoan 2016an,
herritar taldearen ikuspegitik
Monitorea: María Naredo Molero
Partaideak:
Jose Javier Ormazabal
Juan Carlos Lizarazu
Zuriñe Larrea
Paco Ceña
Jose Ramon Ibeas
Yago Guerreiro
Amancio Paniego
Amaia Elola
Edurne Arruti
Javi Belza
Eszenatoki baikorra:
Taldekideek banaka azaldu eta denen
artean eztabaidatutako ideiak:
Gizarte-eredua
- Sozialki orekatuagoa den
gizartea, zuzentasun eta
elkartasunezkoa, inguruarekiko
begirune handiagoa duena.
- Herritarren kontzientziatze eta
antolamendu garrantzitsua
dago.
- Ingurumena gai globaltzat
tratatzen da.
- Enplegu “berdeak” izugarri
bultzatu dira, lehen baztertuta
zeuden taldeak integratzeko
modutzat.
- Kontzientzia handiagoa dago
hondakinen kudeaketarako
halako forma batzuei darizkien
osasun arriskuen inguruan.
- Ingurumen mailako arazoak
argiago ageri dira, eta
herritarren kontzientziatze eta
presio handiagoa ahalbidetzen
dute.
- Kontsumo arduratsua
nabarmentzen da. Herritarrek,
erostean, erositako
produktuaren azken xedea ere
baloratzen dute (erabili ostekoa
alegia). Datu honek produktuen
arteko bereizketa bat eragiten
du.
- Hondakin sorrerak gora egin
du.
Lurralde kudeaketarako eredua
- Eredu aldaketa bat bada
lurralde plangintzan,
instituzioen kontzientzian
gertatu eraldaketaren ondorioz:
lurralde gutxiago kontsumitzen
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
42
da, eta baliabideak gehiago
errespetatzen dira.
- Den-dena, lurraldearen
erabilera eta hondakinak alegia,
integratuta dagoela ikusten da.
- Ibaiak garbiago daude.
- Paisaia antolatuago dago,
garbiago.
- Brigada asko ikusten da bide
ertzetako belar txarrak
ebakitzen.
Murrizketa
- Legeak berak ezartzen du
hondakin murrizketa.
- Hondakinetatik eta hauen
tratamendutik ondorioztatutako
osasun arazoek hondakin
murrizketa bat eragin dute.
Birziklatzea eta berrerabilpena
- Hiri, industria zein
nekazaritzako hondakinei
buruzko ikuspegi integral
batetik abiatzen da.
- Kontsumoak gora egin badu
ere, berrerabilpen eta birziklatze
tasak ere gora egin du.
- Lau edukiontzi daude: papera,
beira (itzultze sistema),
plastikoak (estandarizagarriak)
eta materia organikoa (gaikako
bilketaren emaitza = kalitatezko
konposta).
- Ontzikiak estandarizatu egin
dira.
- %15 edo 20 inguru geratzen da
birziklatzeke. Zati edo frakzio
hau tratatzeko modurik onena
zein ote den ari da aztertzen.
- Hondakin bolumenaren %50
baino gehiago birziklatzen da.
- Benetako eztabaida dago
birziklatzen ez den frakzio
horrekin berrikuntza
teknologikoetatik abiatuta egin
behar denaren inguruan.
- Konpostatzea bultzatu da:
konposta, baliabide erabilgarri
gisa, oso ongi baloratuta dago
gaur egun. Gipuzkoako lurretan
behar adina materia organiko
badagoenez, produzitzen den
konpostaren parte bat gabezia
gertatzen den beste zona
batzuetara eramaten da.
- Materia organikoaren gaikako
bilketaren sistema kasu zehatz
bakoitzerako egokitu da.
- Birziklatzea areagotu da.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
43
- Tetra-brik sistema amaitu da.
Orain birziklatze gaitasun
handia duten ontzikiak daude.
- Supermerkatuak beira
itzultzeko tokiak dira.
- Eroskik dagoeneko ez du
itzultzerik ez dagoen ontzikirik
saltzen.
Hondakindegiak
- Egungo hondakindegiek 2016
arte jarraituko dute.
Errausketa
- 2016 arte lurraldean ez zen
batere errausketa-plantarik
eraiki, aurretiazko hainbat
neurri hartu zelako, esate
baterako gaikako bilketa,
gehiegizko ontziki erabileraren
gaineko kontrola eta
konpostatzea.
- Gipuzkoan errausketa-plantarik
ez jartzea erabaki da, lur eskasia
dela arrazoi.
- Hondakinen tratamendurako
irizpide gisa lurraldez gaindiko
irtenbideetara jo behar dela
ikusi da; halaz, gure lurraldea
bezain populatuta ez dauden
zonetan jarri beharko dira
hondakinak eta tratamendu-
plantak.
Teknologia
- Teknologiak aukera ematen du
gaikako bilketarako eta
bereizketarako sistemen
eraginkortasuna areagotzeko.
Heziketa/kontzientziatzea
- Gaur egun “etxeko” eta
“kaleko” hezitzaileak daude
hondakinen inguruko gaietan
informazioa eta
kontzientziatzea lantzeko;
honek hazkunde handia eragin
du produktuen
berrerabilpenean.
- Eskolaumeen ingurumen-
heziketak oso garrantzi handia
hartu du. Prestakuntza Planen
inguruan artikulatzen da, eta
ahalbidetu du mezu
ekologikoak mezu kontsumistak
baino indar handiagoa izatea
gazteengan.
- Ikasketa praktikoa da, ez soilik
teorikoa.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
44
- Jendeak badu kontzientzia, eta
hondakinen bereizketa
sorburuan bertan egiten du.
- Lehengo ezaguerarik ezaren
ondotik gizarte informatu eta
kontzientziaduna etorri da.
- Hedabideak murgildu dira
eginkizun honetan, eta mezu
hezitzaile bidezko
“bonbardaketa” egiten ari dira.
- Telebista biztanleriari
ingurumen arloan informazioa
emateko eta mezu hezitzaileak
igortzeko erabiltzen da.
Legedia eta administrazioaren
jarduera
- Administrazioa birziklatze
sistemarekin konprometituta
dago.
- Administrazioa hobeto
antolatuta dago.
- Politikoek, gizarteko beste
guztiek bezalaxe,
kontzientziatuta egonik
erantzun sendoa ematen diote
arau beharrari eta hondakinen
tratamenduaren
eraginkortasunari.
- Gizarteak egun legedi berri bat
du, murrizketa, berrerabilpena
eta birziklapena posible izan
daitezen.
- “Kutsatzen duenak ordaindu
behar du” leloa egia bihurtu da.
Hondakin sorreragatik gehiago
ordaintzen da.
- Isurketei kuotak ezartzen
zaizkie.
- Hondakinen kudeaketa
pribatizatu egin da, eta
Administrazioak ikuskapen eta
kontrol eginkizun garrantzitsua
bereganatu du.
Taldeak bigarren osoko bilkurara
aurkeztutako ikuspegi baikorraren
sintesia:
Produkzio eta kontsumo
eramangarri eta arduratsua,
kontuan harturik produktu
bakoitzaren erabilgarritasun-
epe edo bizitza-zikloa.
Hondakinak (materia
organikoa barne) gaika
biltzeko sistemak badira, kasu
bakoitzari egokituak.
Ontzikiak itzuli eta
berrerabiltzeko sistemak
berreskuratu dira.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
45
Ekintzarako sentiberatze eta
kontzientziatzean inbertitzen
da.
Eskura diren teknologiarik
onenak erabiltzen dira,
hondakinen kudeaketan.
Politikoek onartzen dute
ingurumen kudeaketaren
kostua, eredu dira arautegia
betetzeko unean, eta
aitzindariak ere bai gai honi
dagozkion kontuetan.
Eszenatoki ezkorra:
Taldekideek banaka azaldu eta denen
artean eztabaidatutako ideiak:
Errausketa eta isurketa
- 2002ko kudeaketa finalistaren
aukera segitu da: errausketa eta
isurketa.
- Hondakinen esparruko lana
azkeneko deuseztapenera
bideratuta dago, betiere
teknologiarik onena erabiliz
horretarako.
- Errausketa-planta gehiago eraiki
dira, etekin ekonomikoari
lehentasuna ematen dion
ikuspegitik, politikoen eta
enpresen onerako izango
delako.
- Sistema bikoitzaren (errausketa
+ hondakindegia) arriskuak
orain trafiko-istripuak onartzen
diren bezalaxe onartzen dira.
- Zaharkitutako errausketa-
plantak badaude, eta hau arazo
iturri larria da.
- Pasai Antxo, Portua, San
Markos... dagoeneko ez dira
existitzen. Orain dena
hondakindegi handi bat da.
Hondakinez osatutako
zelaigune handi bat.
- Arazoak agertzen ari dira
zigilatutako hondakindegietan.
Gizarte-eredua
- 2002koa baino ere gizarte
kontsumistagoa.
- Jasandako krisialdi
ekonomikoek eragin negatiboa
izan dute biztanleriaren
ingurumen arloko
kontzientziatzean.
- Baliabideak irensten dituen
kontsumo-eredu bat da.
- Informatika eguneroko
bizimoduan jaun eta jabe
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
46
bihurtu bada ere, 2002an baino
paper gehiago erabiltzen da.
- Erantzun muturrekoegiak
ematen zaizkie osasun arriskuak
direla eta sortzen diren arazoei.
- Berrerabilpena galdu egin da.
Heziketa/Kontzientzia
- Gizartea motibaziorik gabe
dago, ez da arazoan inplikatzen.
- Heziketa falta da.
- Ez dago hondakin sorreraren
sustraiaren gaineko
kontzientziarik. Honen
ondorioz, prozesu amaierako
kudeaketa sistemak aukeratzen
dira, esate baterako errausketa,
erre ondoren zaborra “ez delako
ikusten”.
- Kanpainak badira, baina oso
eragin txikia dute kontsumoan.
- Hondakin sorrerak gora egin
du.
- Istripu gehiago, gaixotasun
gehiago.
Birziklatzea
- Aurrerapen gutxi egin da
2002az geroztik hona,
birziklatze sistemetan.
- Europar iparraldeko
herrialdeetatik oso atzetik
segitzen dugu.
- Garapenaren bidea
birziklapenaren bidearen
aurkakoa da.
- Konpostarekin arazoak sortzen
dira, zeren eta ez baita
kalitatezko konposta, eta jakin
ez berarekin zer egin.
- Brik eta aerosol pila itzela dago.
Arduradun politikoak
- Politikoek ez dituzte kosturen
bat eragin dezaketen
hondakinen kudeaketarako
neurriak onartzen.
- Interes ekonomikoak nagusitzen
dira ingurumenaren
kudeaketan, eta oso ekologikoak
ez diren jarduerei halako
makillaje “berde” bat ematen
diete, nabarmen, industriek eta
politikoek.
- Ingurumen arloko politikek
“erralentian” segitzen dute.
- Egungo akatsak betikotu dira:
ekologiaren aurkako portaerak
onartzen dira oraindik ere.
Lurraldea
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
47
- Gipuzkoa osoa trinkoki
urbanizatuta dago, eta errepidez
beteta.
Taldeak bigarren osoko bilkurara
aurkeztutako ikuspegi ezkorraren
sintesia:
Hondakinak negozio gisa:
etekin ekonomikoa helburu
nagusia da hondakinen
kudeaketan (esate baterako,
elektrizitatea sortuz).
Ez da sorburuan esku-hartzerik
zertu, eta batez ere “hodi
amaierako” irtenbideak
planteatzen dira, ekonomiaren
ikuspegitik erakargarriak
direlako.
Lurraren okupazioa erabatekoa
da Gipuzkoan, eta argi- eta
zarata-kutsadurak eta emisioek
eragindako arazoak larriagotzen
ari dira, eta energi gastua
goratzen.
Erabateko konformismoa dago,
eta elkartasun falta izugarria:
ingurumen arloko arriskuak
gaur egun trafiko-istripuak
bezalaxe onartzen dira.
Herritarrei, oraindik ere, ez
zaie informaziorik eskaini
errausketaren kalte gabeziari
(horrela baldin bada) edo izan
ditzakeen arrisku posibleei
buruz.
1.3. Lehen saioko konklusioak:
etorkizunerako ikuspegi komunak
Ostiral arratsaldean zehar egindako lanean,
kidetasunezko talde bakoitzak 2016rako
desiratutako etorkizuna marraztu behar
zuen, eta hurrena beste partaide guztiei
aurkeztu.
Interes taldeen proposamenek hainbat
ezaugarri komun izan zuten, bai etorkizun
desiragarri edo positiboaren definizioari
dagokionez, bai saihestu beharko litzatekeen
etorkizun negatiboari dagokionez. Bost
lantaldeek sortutako irudiek bat egin zuten,
desiratutako etorkizunaz aritzean, hainbat
ideiatan, hain zuzen honakootan:
Herritarren kontzientziatzeak
eta sentiberatzeak duen
garrantzia, kontsumo kultura
berri eta arduratsuagoa
sustatzeko lanabes gisa.
Berrerabilpenaren eta
birziklatzearen sustapena,
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
48
etxebizitza edota egoera
bakoitzari egokitutako gaikako
bilketarako sistemak erabiliz.
Prebentzioaren, hondakin
murrizketaren eta
minimizazioaren garrantzia:
produkzio garbia eta kontsumo
arduratsua.
Hobekuntza teknologikoa,
irtenbide askotarikoak eta
eraginkorrak,
ingurumenarekiko eta
osasunarekiko Zuhurtziaren
Printzipioan oinarrituak
guztiak.
Herritarren partaidetza eta
elkarrekiko erantzukizuna
irtenbideak bilatzeko unean eta
hondakinen kudeaketarako
planen garapenean.
Saihestu behar den etorkizunari dagokionez
ere, hainbat ezaugarri komun aipatu behar
dira:
Egungo arazoen aurrean
erreakziorik ez izateko
arriskua, hainbat faktoreren
eraginez. Faktoreak honakoak
dira: desartikulazio politikoa,
eragileen arduragabekeria,
gizarte kontsensurik eza edo
egungo arau-sistema
mantentzea, prebentziorako
behar adina lanabesik gabe
alegia.
Arazoa eta beronen
konponbideak merkatuko
elementu bihurtzeko arriskua.
Zalantza ugari errausketa-
prozesuek osasun, ingurumen
eta bizitza-kalitatean izan
dezaketen inpaktuaren
inguruan.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
49
2. BIGARREN SAIOA:
EKINTZARAKO IDEIAK
2.1. Talde tematikoen proposamenak
2.1.1. Lantegi tematikoa: hiri
hondakinen zikloa
Monitorea: Manuel Gil Martínez
Laguntzailea: Manu González
Partaideak:
Amancio Paniego
Javier Gómez Piñeiro
Izaskun Iturrioz
Xabier Landa
Amaia Elola
Xabier Garmendia
Jose Ramon Saenz
Mikel Urruzola
Fermin Arozena
Monitoreak lantegiaren garapenari
buruz egin oharrak:
Lantegia oso giro lasaian garatu zen, oso
modu egokian inolaz ere eztabaida eta
elkarrizketarako.
Taldean teknikari proportzio altua
zegoenez, eta partaide guzti-guztiek ongi
ezagutzen zutenez Gipuzkoako ingurumen
eta lurralde mailako errealitatea, eztabaida
aberatsa eta sakona izan zen.
Azkeneko kontsensua lortzeko ez zen
aparteko zailtasunik izan, ezta
desadostasun handiko punturik ere, nahiz
denbora falta izan zen, interbentzio
kopurua handiagoa izan zedin.
Lantegia, laburbilduz, baliagarria eta
atsegina izan zen.
Taldekideek eztabaidarako
aurkeztutako hasierako ideiak:
Arautegia.
- Minimizazioa eta berrerabilpena
azpimarratzea. Ontzikiei
buruzko legea.
- Hondakinei buruzko arautegi
zuhurragoa.
- Arautegi eraginkorrak
aplikatuko dira hondakinak
sorburuan bertan murrizteko,
eta honetarako bultzada
administrazio eskudun guztiek
emango dute, hala nola europar
mailakoek, Eusko Jaurlaritzak,
lurraldekoek, eta abarrek.
- Hondakin sorrera murriztea
merkaturatzetik azken ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
50
kontsumoraino. Legezko
lanabesak erabiltzea
produktoreei eta
kontsumitzaileei lege horiek
betearaziz, ontzikiei buruzko
legea zehaztea, eta informazio
baliabideak erabiltzea, telebista
bereziki.
- Antolamendu koherenteagoa
(ez hain sakabanatu ez hain
ordezkaritza bidezkoa).
Herritarrak.
- Pizgarriak (baita ekonomikoak
ere) norbanako, komunitate eta
abarri, hiri hondakinen
kudeaketa onaren postulatuak
betetzen badituzte.
- Kuota aldagarriak
herritar/enpresentzat,
zona/auzoentzat, hondakin
gehien sortzen duenak
ordainduko baitu gehien.
- Kontsumitzailea prestatzea eta
heztea irtenbidearen parte bat
da. Aukeratu ahal izateko,
bereizten jakin behar da.
- Herritarraren informazioa eta
kontzientziatzea bultzatuko da,
biztanleria informatu eta
kontzientziaduna izatearren,
behar adina irizpidez eta
partaidetzarako prest.
- Autohornikuntza sustatzea.
Lurraldea.
- Lurralde-ereduan baliabide
produkzio eta kontsumorako
eredua aztertzea (gizarteak bere
espazioarekin duen harremana
alegia).
- Lanabes indartzaileak
azpimarratzea (kalitatea
areagotzea), eta hauen barnean,
halaber, lurraldearen balorazioa
eta lurraldeak elementuak
hartzeko duen gaitasuna.
Ingurumen kudeaketa.
- Planteamendu integral eta ez-
sektorial garbiak dituzten
ingurumen kudeaketarako
sistemak bultzatzea.
- Prebentzioa, bai osasunari
begira bai ingurumenari begira.
- Ingurumen mailako
larrialdietarako prozedurak
ezartzea.
- Prebentzio planak. Osasunerako
arrisku faktoretzat sartzea.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
51
- Hondakin-kudeaketaren
planteamendu integralagoa.
- Hiri hondakinek ito gaitzakete.
Zuk arazoa konpontzeko egin
dezakezun ekarpena
hondakinak gaika sailkatzea eta
kasuan kasuko edukiontzi
egokietan kokatzea izan daiteke.
Pizgarri ekonomikoak eta
marketinga.
- Toxikotasun edo arrisku
txikiagoko produktuak
aukeratzea, hauen kudeaketa
eta tratamendua ez dadin hain
garestia eta arriskutsua izan.
- Hiri hondakinen arazo hazkor
hau konpontzeko ekarpena izan
daiteke hondakin gutxien
sortzen duten produktuak
aukeratzea, edota hauek
birziklagarriak, itzulgarriak edo
eraldagarriak izatea.
- Marketinga edo hondakinen
kudeaketako praktika on baten
etekinen salmenta.
- Minimizaziorako pizgarriak
produkzio sektorean.
- Sorreraren prebentziorako,
lanabes ekonomikoak ezartzea
(tasa hazkorra, etab.), hiri
hondakin gehien sortzen
dituztenak zigortzeko, hau da,
hondakin gehien sortzen
dutenei gehien kobratzea
(herritarrak, dendak, enpresak
edo dena delakoa izan).
Beste batzuk.
- Energi industriek, aberasteko
bidean, gero eta hondakin
gehiago sor dezaten saihestea.
- Komunikazioan lan egiten da,
ez ordea sortzailearen
erantzukizunean.
- Hondakin sorreraren
prebentzioak mugak ditu
bizitza-kalitatearen
hobekuntzetan, eta hauei ezin
diegu uko egin dagoeneko lortu
ditugun aurrerapenetan
atzerantz jotzeke, esaterako
osasun publikoan
(ontziratzean), higiene
pertsonalean eta pertsonen
autonomiaren garapenean
(haur-oihalak, higiene-zapiak),
eta kultur garapenean (egunkari
eta aldizkari kontsumoa, etab.).
- Asko minimizatu arren, beti
segituko dugu hondakinak
sortzen fisikaren legeekin bat.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
52
Izan ere, sorreraren neurri
gabeko hazkuntza mugatzea
edo azken hogeita hamar (30)
urteetako joera alderanztea izan
behar dugu helburu. Hemendik
aurrera, hurrena, eta garapen
eramangarriaren bidetik,
hondakinetan dauden baliabide
gehienak –materialak eta
energia- ateratzea eta ahalik eta
gutxien isurtzea.
- Eskaintzaren eredua ez dator
eskariarenarekin bat.
- Ordezkaritza bidezko
demokraziatik partaidetzazko
demokraziara igarotzea.
- Produkzio-makinara ez
egokitzea.
- Hondakinak ezaugarritzeko,
kuantifikatzeko eta jarraitzeko
sistema uniformea izango da
europar komunitate osoan,
maila guztietan, hala nola
produkzio, berreskurapen eta
isurketan, besteak beste.
- Hondakinaren erabilera
desegokiaren aukera mugatzea.
Azpiegiturak egokitzea
(etxeetakoak, industrietakoak).
Taldeak eztabaidaren ostean
kontsensuz finkatu eta hirugarren
osoko bilkurara botaziorako
aurkeztutako bost ideiak honakoak
dira:
1. Hondakin sorreraren murrizte
kuantitatibo eta kualitatibora
bideratutako arautegia.
(Eskuratutako botoak: 18).
2. Herritarrak kontsumitzaile
arduradun gisa
kontzientziatzeko informazioa
bultzatzea. (Eskuratutako
botoak: 5).
3. Herritarrak antolatzeko eta
administrazioaren eta enpresen
aurrean hondakin
murrizketarako partaidetza
zorrotza izan dezaten pizgarriak
ematea. (Eskuratutako botoak:
2).
4. Hondakin produkzioa eta
kontsumoa lurralde ereduaren
arabera aztertzea, lurraldeak
duen gaitasuna eta lurraldearen
balorazioa azpimarratuz.
(Eskuratutako botoak: 6).
5. Kutsaduraren prebentziora eta
natur baliabideen babesera
bideratutako ingurumen
kudeaketarako sistemak
bultzatzea. (Eskuratutako
botoak: 4).
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
53
2.1.2. Lantegi tematikoa: Hondakina
baliabide gisa
Monitorea: Josefina Olza
Partaideak:
Joxe Javier Ormazabal
Javier Uribarri
Anton Azkona
Domingo Merino
Aitor Aldalur
Ruth Mozo
Javier Ansorena
Begoña Igartua
Josetxo Atin
Iker Carrera
Javier Agirre
Juan Mari Beldarrain
Taldekideek eztabaidarako
aurkeztutako hasierako ideiak:
Energi berreskurapena duen
errausketa.
- Konspostatzea eta energi
balorizazioa (biogasa)
biometanizazioaren bidez.
- Hondakina oso baliabide
garrantzitsua da,
berrerabilpenerako duen
balioagatik (birziklatze
enpresak) eta duen energi
balioagatik. Bero gisako energia
du, eta hau etxebizitzak eta
berotegiak berotzeko eta
argindarra produzitzeko erabil
daiteke.
- Energi balorizazioa errausketa
bidez, erreusaren energi
berreskurapenaz.
- Hiri hondakinen energi
balorizazioa, aurrez bereizi eta
birziklatu ostean.
- Materia organikoaren beste
zatiaren (etxekoaren) energi
balorizazioa.
- Errausketa, erreusaren eta gaika
sailkatzeke, zikin, degradatu
edota beste zerbaitengatik
birziklagarriak ez diren
hondakinen energi
berreskurapenaz.
Gaikako bilketa
- Gaikako bilketa esparru eta
material guztietara zabaltzea,
bizitza-zikloari buruzko analisi
bat egin ostean birziklagarriak
direla ikusiz gero. Analisi hau
gainditzen ez duen zati edo
frakzioa isuri aurretik baliatu
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
54
behar da, isurtzea alferrik
xahutzea baita.
- Berrerabilpena eta birziklapena,
gaikako bilketaren, zerbitzu
egokien, eta teknika zein
teknologi mailako baliabide
egokien bidez.
- Etxeko hondakin arriskutsuen
bilketa eraginkorra antolatzea.
- Ekipo elektriko eta
elektronikoen gaikako
bilketarako sistema bat
antolatzea, ahalik eta kantitate
handienak biltzearren, eta
elementu horiek duten
materialaren %75 birziklatzea,
hain zuzen errausketara doazen
hiri hondakin masako metal
astunetatik %50 deuseztatzeko.
- Sorburuan bereiztea (bai etxean
bai produktore handien kasuan)
materia organikoa, ondoren
konposta egiteko, eta kaleetan
honexetarako izango den
laugarren edukiontzia jarriz
propio.
Konpostatzea
- Konpostatze (zentralizatua)
ezarri ondoren sortzaile handiek
sortutako hondakin
biodegradagarrietarako, eta
merkatua saturatua ez dagoen
neurrian, konpostatze
komunitarioa ezartzea,
egoitzetan eta dentsitate baxuko
etxebizitza-inguruetan
konpostatzaile itxiak jarriz,
besteak beste.
- Hirietako inausketa eta
lorezaintza lanetako hondakin
berdeen egungo konpostatze
tasa areagotzea, sortzaile
handiek (merkatuek,
hipermerkatuek eta beste
zenbaitek) produzitutako
materia organiko
biodegradagarriaren gaikako
bilketarako sistemak jarriz.
- Hiri zein etxeko lorezaintzan
konpostaren erabilera sustatzea.
- Gaikako bilketa eta
hondakinaren zati organikoa
konpostatzea.
- Hondakinen bereizketa,
ingurumenari begira egokiak
diren metodoak erabiliz
horretarako.
- Denda, etxe eta sortzaile
handietatik datorren eta gaika
bilduta dagoen materia
organikoa konpostatzea.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
55
- Lorezaintzatik datorren materia
organikoa eta sortzaile
handietatik datozen hondakin
organikoak konpostatzea.
- Kalitatezko konpostatzea
inausketa eta lorategietako
hondakinetarako eta produktore
handien elikagai-erreusetarako.
Konposta fabrikatzeko plantak
- Teknologiarik onenez
hornitutako planta
zentralizatuetan konpostatzea,
hain zuzen elikagai-hondakinen
konpostatzeari lotutako
eragozpen eta arriskuak, hala
nola usainak, intsektuak, gasak
eta nitrogeno-oxidoak besteak
beste, saihesteko.
- Hondakindegiak.
- Birziklatze zaileko materialak,
balorizatzerik ez dagoenak,
azken belaunaldiko
hondakindegira bideratzea.
- Hondakindegien azken
estalketa, eta harrobiak eta
antzekoak leheneratzea.
- Enplegua.
- Produzitutako konposta tokian
bertan erabiltzeko sustapen
programak, lur goldagarrien
gozagarri gisa edo substratuko
elementu gisa.
- Bada hainbat berrerabilpen
esperientzia, ongintzarekin
lotuagoa inondik ere garatzen
duen benetako lanarekin baino.
Erakusketa kanpainak
- Ahalik eta eperik laburrenean
esperientzia pilotuak abian
jartzea, gero gizarte osoari
berrerabilpen eta birziklatze
modu eraginkorrak aurkezteko
balio ahal izan dezaten.
Aprobetxamendua/Erabilgarrit
asuna
- Materia organikoaren
erabilpena (frakzio honek %33
hartzen du, eta garrantzitsuena
da) oso baxua da, eta probetxu
gutxi ateratzen zaio. Frakzio
hau landuz gero, arazoaren zati
handi bat kenduko dugu.
Aurrez ez dago zertan jarduera
hau (konpostatzearena)
baztertu, nahiz Planak horixe
egin. Aukera teknikoak badira.
Erabilpenerako merkatua ere
badago. Eta biztanleriaren parte
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
56
bat parte hartzeko gogoz
egoteaz gain, beste hiri
batzuetan ere hainbat
esperientzia positibo burutu da.
Ingurumenaren ikuspegitik, oso
jarduera onuragarria da.
Planaren amaieran seiren baten
tratamendu organikoa jasotzen
da.
- Konposta nekazaritza eta
abelazkuntzako substratu edo
kalitatezko ongarri gisa
erabiltzea, edota energia
eskuratzeko.
- Probetxua ateratzerik ez dagoen
zatiari dagokionez, industriak
aprobetxa dezakeen lurra sortuz
balorizatzea, balio agronomiko
handiko nekazaritzako lurra
errespetatuz betiere.
- Produktuei bigarren edo
hirugarren bizitza emanez gero,
produktuen erabilgarritasuna
luzatzeaz gain, askoz
eskuragarriagoak izango dira
herritar desfaboratuentzat ere.
- Etxeko elektrotresnetako eta
informatikako materialari
loturik, bada halako merkatu
bat eta igurikapen izugarrizko
batzuk ere berrerabilpenari
begira, oraindik garatzeke.
Minimizazioa/Berrerabilpena/
Birziklatzea
- Eraikuntza eta eraisketa
lanetako materialei (geldoei)
dagokienez, ahal den guztiaren
berrerabilpena eta birziklapena.
- Berrerabilpena bultzatu behar
da, zeren eta arreta txikia
eskaintzen baitzaio, eta batere
hornidura ekonomikorik ez
(esate baterako, kristalezko
ontzikien kontua, dagoeneko ia-
ia desagertu egin baitira
merkatuan).
- Garrantzi handiagoa eman
behar zaio minimizazioari.
Halaz, energiarik garbiena
kontsumitzen ez den horixe den
moduan, hondakinen
tratamendurik ekologikoena
behar ez dena da.
- Hierarkia hurrenkeran
minimizazioa garrantzitsuena
den bitartean, egiazkoan, eta
zehazki proposatzen den
Planean, ez du inolako diru-
hornidura zehatzik, eta edukita
ere oso-oso txikia. Ez dira
ebaluatzen, ezta finkatzen ere,
esparru honetan erdietsi
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
57
beharreko eduki zehatzak.
Jarduera guztiak hipotesi hutsak
dira.
- Minimizazioa ez da soilik
produkziora mugatu behar; izan
ere, kontsumo txikiagoarekin
eta, batez ere, behar ez den
kontsumoarekin lotu behar da.
- Muga jar diezaiogun hondakin
sorreraren gorakadari.
Berrerabil daitekeenetik gehiena
berrerabil eta birzikla dezagun,
materialen bizitza-zikloari
buruzko analisi arduratsu bat
egin ostean.
- Etxeko hondakin
bolumendunak erabat edo
neurri handi batean
berrerabiltzea. Birziklapena,
produkzio-katean atzera
sartzeko, eta beste zatia
balorizatzeko.
- Etxeko hondakinak edo
organikoak minimizatzea eta
birziklatzea, gero konpostatzean
erabili ahal izateko.
- Berrerabiltzea eta birziklatzea,
gutxien kutsatzen duen
teknologia baliatuz.
- Eraikuntzako materialak
berrerabiltzea, birziklatuz eta
gaika bilduz. Materialak eta
enpresak identifikatzea.
- Prebentzio politiken ondotik
sortutako hiri hondakin
biodegradaezinen birziklatze
tasa handitzea, etxekoak ez
diren hondakinak gehituz
etxeko hondakinen birziklatze
zikloari.
- Eraikuntzako hondakinak:
obren plangintza egokia eginez,
errepideetarako birziklatuz eta
harrobiak betez minimizatzea.
Baliabideak/Ahalbidetzea
- Material birziklatuak
erabiltzeko baliabideak
eskaintzea.
- Gipuzkoako etxe guztietara eta
elkarte eta bestelakoetara
hondakinak birziklatzeko
ontziak bidaltzea. Beiraren
kasuan, aztertu posible ote den
hauen entrega, berrerabilgarriak
izan daitezen hain zuzen ere.
- Hondakin organikoen
berrerabilpena ahalbidetzea,
gaikako bilketaren bidez.
Probetxua atera dakiekeen
osagaien bereizketa bultzatzea.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
58
- Beharrak eta bilketa eta garraio
aukerak identifikatzea.
Administrazio
arauketa/Legedia
- Hondakin biodegradagarri
nahasietarako tasak areagotzea,
are hondakin horiek galaraztea
edo ez biltzea ere.
- Eraikuntzako materialen kasuan
identifikazioa, jatorria eta xedea
galdatzea.
- Legedi zorrotz eta estuagoa
ontziratze kontuetarako.
Ontziratzea arautzeko legeak.
Berrerabil daitezkeen materialak
eta ontziratze mota zehaztea.
Erabiltzen diren materialen
araberako kargak, etab.
- Materialen erabilpen eta geroko
birziklatzea arautzen duten
legeak.
- Etxe, denda, bulego eta
abarretako obrak zaintzea eta
araupetzea, material
arriskutsuak (amiantoa, asfalto-
ehunak, kableak eta osagai
elektronikoak, zur pintatua eta
abar) beste obra-hondakinetatik
bereiztearren.
- Material birziklagarriak (zura,
plastikoa etab.) sorburuan
bertan bereiztea sustatzeko
neurriak ezartzea, tasa
aldagarrien, isurketarako
zergaren eta prebentzio eta
kudeaketa planen bidez.
Tratamendu plantak
- Masa biodegradagarriaren
tratamendu biologikoetarako
aukera guztiak erabiltzea
(papera eta zura honetatik
kanpo utziz, hauek birziklatu
beharrekoak baitira).
- Mistoa: sorburuan eta plantan
bereiztea.
- Berrerabilpena eta birziklapena
maximizatzea, teknologiarik
onena baliatuz horretarako.
Hondakinak (metalezkoak,
eraikuntzakoak, elektronikoak
eta abar) bereizteko eta
birziklatzeko plantak, aukeren
muturreraino iritsiz.
- Etxeko frakzio organikoa
biometanizatzea frakzio hori
bereiz daitekeen tokietan, hiri
hondakinak ez diren beste
batzuekin batera.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
59
- Aurretratamendu
mekaniko/biologikoa eta
ateratzen den azken gerakina
erabiltzea, kalitate handirik
behar ez duten erabileretan.
Partaidetza/Kontzientziatzea
- Gizarte-eragileak
berrerabilpenaren eta
birziklatzearen beharraren
inguruan inplikatzea.
- Hondakinak baliabide gisa izan
ditzakeen onurei buruzko
kontzientziatze kanpainak.
Lurraldea
- Lurraldeak duen gaitasuna:
fisikoa, sozial/kulturala,
industriala.
- Esku hartzeko eremu
arrazoizkoa: toki-maila,
eskualdea, probintzia, autonomi
erkidegoa edo beste batzuk.
Taldeak eztabaidaren ostean
kontsensuz finkatu eta bigarren osoko
bilkurara botaziorako aurkeztutako
lau ideiak honakoak dira:
1. Minimizazioa bultzatzea, lege eta
ekonomi mailako lanabesak
finkatuz. Emaitzen jarraipena
egitea, horretarako adierazle
egokiak prestaturik. (Eskuratutako
botoak: 25)
2. Gaur egun masiboki baztertu diren
berrerabilpen praktikak
berreskuratzea, eta mota berriak
sustatzea: beirazko ontzikiak,
bolumen handikoak,
ehungintzakoak, etab.
(Eskuratutako botoak: 12).
3. Gaikako bilketa hedatzea edo
hobetzea etxeko elektrotresna
txikien eta etxeko hondakin
arriskuen kasuan. Etxeetako
obretan hondakin arriskutsuak eta
arriskutsu ez direnak bereizteko
legezko lanabesak, birziklatzea
erraztearren betiere. (Eskuratutako
botoak: 7).
4. Neurri batean edo bestean era
guztietako tratamendu biologikoak
erabiltzea, kasuan kasuko
hondakinei egokiturik:
konpostatzea, biometanizazioa,
tratamendu mekaniko-biologikoak.
Honen inguruko esperientzia
pilotuak eskaintzea. (Eskuratutako
botoak: 10).
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
60
2.1.3. Lantegi tematikoa: Hondakinen
errausketa eta isurketa I
Monitorea: Isabel Velázquez
Partaideak:
Felix Izko Armendariz
Angel Garrote
Arantxa Campos
Iñigo Legorburu
Jose Ramon Ibeas
Iñaki Erauskin
Paco Ceña Lazaro
Jose Manuel Etxaniz
Jesus Uzkudun
Ander Arzelus
Julia Maria Balenziaga
Taldekideek eztabaidarako
aurkeztutako hasierako ideiak:
Aurretiazko azterlanak eta
aukerak
- Zuhurtziaren Printzipioa
aplikatzea hondakinen
errausketan, barne harturik
zementu-lantegiak ere, osasun
publikoari eta ingurumenari
begira dituzten kostuengatik.
- Errausketak emisio arriskutsuak
sortarazten ditu.
- Mundu globalizatuan ez da
konpostatzea baztertzeko
aukera ulertzen.
- Jorratutako teknikak. Zer egin
benzopireno edo dioxinekin?
- Osasunaren gaineko
inpaktuaren kontrol zorrotza.
- Azken egoera gisa errausketa-
plantak izatearen kontrakoa
izanik, gustatuko litzaidake
jakitea (interes ekonomikoak
alde batera lagata) ea baden
errausketa-plantez aparteko
aukera erreal eta bideragarririk.
- Planteatzen diren irtenbideen
kostu globalak aztertzea, hala
nola ingurumen mailakoak zein
ekonomikoak, besteak beste
Bizitza Zikloaren analisia.
- Errausketa deuseztapen sistema
gisa, ezinbestekoa ote? Honi
lotutako teknologia azaldu
behar da.
Kudeaketa instituzionala
- Administrazioen arteko
hitzarmen eredu bat lantzea,
gizartearen partaidetza ere
sustatuz bide batez.
- Errausketaren aurreko jarrera
sartzea datozen
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
61
hauteskundeetarako alderdien
programetan.
- Hiri hondakinen kudeaketa,
irtenbide aniztasunean
(mosaiko edo puzzle
kudeaketan) oinarritua, hurren
datorren jarduera hierarkia
honen arabera:
1. Sorreraren prebentzioaren
maximizazioa.
2. Baliabide berreskurapenaren
(berrerabilpena, materia
birziklatzea eta
konpostatzea) eta energi
berreskurapenaren (energi
balorizazioa, hondakinetatik
eratorritako erregaien
fabrikazioa) maximizazioa.
3. Isurketa minimizatzea:
hondakin gordin edo
primarioetan zero isurketa,
eta bakar-bakarrik baliabide
sekundarioak isurtzea,
aurrez beharrezko
berreskurapen prozesuak
igaro ostean.
- Teknika bakoitzak bere tokia
du. Teknika-kate bat hartzea
kontuan: Plan Integrala.
Azpiegiturak kokatzea
- Errausketa eta beronen
kokapena. Kokapen bat
aukeratzeko arrazoiak
azaldu behar dira.
- Epe luzera planteatzen diren
irtenbide proiektuek (5
hamarkada edo
gehiagorakoek) osasun
mailako betekizunak izango
dituzte, eta eragozpenei zein
lurraldeari lotuak halaber.
Bakar-bakarrik proiektua
zaharkitzen duten teknika
berrien garapenagatik aldatu
ahal izango dira, esate
baterako prozesua
sinpleagotzen dutenengatik
edo aprobetxamenduaren
intentsitatea aldatzen
dutenengatik.
- Errausketa-planta bakarra
lurralde osorako, beharrezko
ekipo-bikoiztasuna duena
geldialdi teknikoetarako.
Kudeaketa publikoa eta
informazioaren
gardentasuna.
Teknologia berriak
- Etorkizunean ager daitezkeen
berrikuntza teknologikoei erne
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
62
egotea, abantaila tekniko,
ekonomiko eta ingurumen
mailakoak ekar baititzakete:
gasifikazioa.
- Probatutako teknologi irtenbide
eraginkorrak.
- Errausketa-plantak, azken
batean, beharrezkoak badira,
era guztietako bermeak eduki
behar dituzte: teknologiarik
onena, eta zorrotz betetzen den
arautegi estu bat.
- Irtenbide teknologikoa
(balorizazioa) unean-unean
dagoen onena dela ziurtatzea:
europar herrialde
aurreratuenetan informazioa
jasotzea.
- Erraustea (gaur egun) eskura
dugun konponbiderik onena
omen da, edo hori dirudi
behintzat, aurreratuago dauden
herrialdeetatik jasotako
informazioaren arabera. Horien
ildotik jarraitu behar al dugu?
Gardentasuna eta kudeaketa
publikoa
- Teknika bakoitzak bere
hondakinak dauzka:
hondakinen gaineko kontrol
eraginkor eta gardena.
- Energi balorizazioko
instalazioek publikoak izan
behar dute, ezinbestean (bai
jabetza bai kudeaketa).
- Energi balorizazioa honako
premisa hauetan oinarrituta:
Gardentasunik handiena
herritarrei emandako
informazioan.
Eskura diren teknologia
probatu eta eraginkorretan
onenak erabiltzea, osasun
publikoa eta ingurumenaren
babesa bermatzearren.
Balorizazio instalazioen
eraikuntza, kudeaketa eta
kontrol publikoa.
Planta kopuru murritza, ez
derrigorrean bakarra,
hondakin-garraioaren
inpaktuaren arabera.
- Inplikatutako eragileei eta
biztanleriari informazioa
eskaintzea.
- Aplikatu beharreko
irtenbideak, hondakin-masak,
espazioak eta erabaki
politikoek (aurrekontuek,
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
63
komenigarritasunak...)
mugatuak.
- Energi balorizazioa.
Kudeaketaren gardentasuna
- Errausketara doan azken
frakzioaren osaketaren
dibulgazioa, eta balantze
ekonomikoaren kontrol
publikoa; etxeko erreziboan izan
daitekeen ondorio ekonomikoa;
emaitzazko emisioen kontrol
publikoa eta I+G unitate bat
sortzea azpiegiturari loturik.
Isurketak
- Errausketak ez ditu hondakinak
deuseztatzen: hondakindegiek
beharrezko izaten segitzen dute,
errauts arriskutsuetarako.
Aurretiazko gaikako bilketa
- Hondakinen energi
balorizazioa, sortzea saihestu
ezin izan den hondakinetara
mugatua, edo birziklagarriak
izan arren herritarrek bereizi ez
dituztenetara mugatua
(sistemaren akatsak), edota
eskura diren teknologien bidez
birziklagarriak direnetara
(sortutako inpaktua BZA des-
inpaktua baino handiagoa
denean).
- Plantaren diseinu
parametroetako muga,
ezarritako minimizazio eta
birziklatze helburu
askonahikoen arabera
(esleitutako kuota baino gehiago
balorizatzerik egon ez dadin):
Zorroztasuna.
- Errausketa beharrezkoa bada,
bertara hondakinak iristea
ahalik eta gehien atzeratzea, eta
ahalik eta hondakin kantitate
txikiena heltzea.
- Materia organikoa bereizi egin
behar da beste zaborretatik, hau
errekuntza bidez deuseztatzen
denean, non eta tenperaturak
600º C baino handiagoak ez
diren.
- Energi balorizazioa
deposituaren aurretiko azken
etapatzat.
- Berreskuratzerik ez dagoen
frakzioaren errausketa, eskura
dagoen teknologiarik onena
baliatuz, eta erabateko
lehentasuna emanez
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
64
ingurumenarekin lotutako
kontuei.
Kontzientziatzea
- Herritarren kontzientziatzea
sustatzea, hondakinen
produkzioan (minimizatzean,
birziklatzean...) duten
erantzukizunaren inguruan.
Informazioa ematea eta zerga-
neurriak sortaraztea.
- Instituzioen ardura izango da
herritarrak kontzientziatzea,
herritarrak hondakinen
banaketa egokiago baterako
heziz.
- Hartutako erabakietan
gardentasuna, eta herritarrei
etengabeko informazioa ematea.
Taldeak eztabaidaren ostean
kontsensuz finkatu eta bigarren osoko
bilkurara botaziorako aurkeztutako
bost ideiak honakoak dira:
1) Osasunari eta ingurumenari begira
eskura diren teknologiarik onenak,
frogatuenak eta seguruenak hautatzea
eta etengabe eguneratzea.
(Eskuratutako botoak: 15)
2) Kudeaketaren gardentasuna,
informazioa eta herritarrek zertutako
kontrola, titularitate publikoko
kudeaketaren bidez ahalbidetuta
(Eskuratutako botoak: 22)
3) Errausketa mugatzea: gaikako
bilketaren ondoren birziklagarriak,
berrerabilgarriak edo konpost
bihurtzeko modukoak izango ez diren
hondakinentzako diseinu baldintzak
zorroztea, depositu aurreko azken
aukera gisa.
(Eskuratutako botoak: 21)
4) Errausketaren alternatiba
bideragarriak sakonean estudiatzea
Zuhurtziaren Printzipioa gogoan
hartuta (ekonomi, ingurumen eta
bizitza-zikloaren estudioak...).
(Eskuratutako botoak: 3)
5) Hondakinak kudeatzeko
proposamenak (errausketa barne
hartuz) alderdi politikoen programetan
jasotzea datozen hauteskundeetarako.
(Eskuratutako botoak:
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
65
2.1.4. Lantegi tematikoa: Hondakinen
errausketa eta isurketa II
Monitorea:
Marta Román Rivas
Partaideak:
Antonio Bea
Iñigo Sagarna
Cristina García Cañas
Sara del Río
María Jesús Garin
Félix López de Etxezarreta
Carlos Martínez Orgado
Santi Larreta Alzelai
Juan Carlos Mujika
Javier Pradini Olazabal
Javier Belza
Monitoreak lantegiaren garapenari
buruz egin oharrak:
Lantegiaren garapenari buruz zenbait gauza
adierazi behar dira. Lehenik, partaideen
jarrera konstruktiboa eta adostasunean
oinarritutako proposamenak sortzeko
egindako esfortzua azaldu behar dira.
Gehiengo argi bat egon zen eztabaidako
gairik zailenean, errausketari buruzkoan
alegia. Adostasun hori eztabaidaezina izan
zen, taldeak ez baitzituen jaso neurri horren
aurka azaltzen zen gutxiengoaren ikuspegiak.
Adituak eta teknikariak zeudenez, eztabaidak
“gora” egin zuen une batzuetan, eztabaidan
zehar zenbait partaideren parte hartzea
murriztuz, baina ez ezabatuz. Interesgarria
da, halaber, eztabaidan nola barne hartu den
terminologia berri bat ikustea, gutxienez
lantegian parte hartu zuten pertsonen
artean, eta agian beren trebakuntza
teknikotik eratorrita; gehienek beren
azalpenetan “energi balorizazio” kontzeptua
erabili zuten, eta oso gutxitan aipatu zen
errausketa hitza.
Eztabaidan indibidualki emandako ideiek oso
ondo islatzen dute arazoaren konplexutasuna
eta partaideek hautemandako beharra, fronte
anitzetatik aldi berean jardutekoa. Hori dela
eta, epigrafe zabaletan egituratu dira, nahiz
eta zenbait ekarpen atal batean baino
gehiagotan barne har litezkeen.
Azkenik, talde honek lantegira hiru
proposamen, eta ez eskatzen zitzaizkien
bostak, aurkeztu zituela aipatu behar da.
Baina ez zen nekeagatik edo denbora ezagatik
izan, baizik eta adostasunaren oinarrizko
mamia hiru proposamen horietan laburtzea
lortu zelako.
Taldekideek eztabaidarako
aurkeztutako hasierako ideiak:
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
66
Gardentasuna eta partaidetza
- Instalazioak demokratikoki
kontrolatzeko Informaziorako eta
Jarraipenerako Tokiko Batzordea
sortuko da. Gizartearen kontrola
bermatzen duen organo aholku-
emailea da. Partaideak: Foru
Aldundia, alderdi guztietako
zinegotziak, bizilagunak,
kontsumitzaileak,
unibertsitateak/eskolak,
sindikatuak, agente ekonomikoak,
aditu independenteak, hiri
elkarteak. Instalazioak ustiatzen
dituen enpresatik, eskatzen den
informazio guztia jaso beharko dute
aldizka eta sistematikoki. Foru
Aldundiak eta Mankomunitateek
sustatua.
- Ingurugiroarentzako eta
osasunarentzako arriskuekin nahiz
beste balorizazio moduekin
zerikusia duten alderdiei
dagokienez, funtzionamendu ona
bermatzeko helburuarekin,
Batzorde independente bat
eratuko da. Batzorde horrek
aipatutako funtzionamendu hori
ikuskatuko du aldizka, herritarrari
beharrezkoa den informazio guztia
eskainiz.
- Proposamena erakundeek egin
beharko lukete, adostasun politiko
handienarekin eta gizarte agenteen
laguntzarekin, biztanleriari oro har
zuzendutako kontzientziatze eta
hezkuntza kanpaina batekin eta
aplikazio argi eta ulergarri batean
oinarritua.
- Balorizazio sistemetan
gardentasuna. Dokumentu argiak
eratzea, balorizazio sistemen
baliabideak, prozesuak,
hondakinak, isurketak, abantailak,
arriskuak eta abar ezagutzea
ahalbidetzen duten eduki tekniko
eta dibulgatzaileekin. Instalazioak
abian jartzeak egoeren, hondakinen,
isurketen eta abarren jarraipen eta
kontrol bat dakar berarekin,
ustekabeei aurre egiteko jarduketa
plan alternatiboekin batera
(sinergien analisia).
- Gardentasuna, bai ezartzean bai
eta ondoren ustiatzean ere.
Aurreko biekiko zeharkakoa da
praktika hau, herritarrek
baliozkotua. Biztanleriarengan
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
67
konfiantza sortzeko bide bakarra
da. Energi balorizaziorako
instalazioen funtzionamenduari
dagokion gardentasuna zenbait
herrialde europarretan praktika
komuna da, emaitza positiboekin,
biztanleriaren harrera ona irabaziz.
- Azpiegiturei buruzko erabakitze
prozesuetan gizarte zibilari
entzutea. Partaidetza.
- Arriskuen behatokia.
Gardentasunezko politika bat
sustatzea, errausketa-plantak gaur
egun eta etorkizunean izan
ditzakeen arriskuen jarraipenerako
behatoki bat sortuz.
Ingurugiro eta osasun arriskuak
- Errausketa-planta lanean
abiarazteak ingurugiro eta osasun
arriskuen aurretiko analisi bat
ekarriko du berarekin, eta horiei
aurre egiteko irtenbide teknikoak
halaber; ostean, hondakin-
kudeaketaren alternatiba partziala
izaki, aditu independenteek inolako
kalterik ez duela eragiten bermatu
beharko dute.
Jarduera orientatzeko uneko
arriskuaren hautemate argi eta oso
batengatik: Kudeaketa jasangaitza:
energia zarrastelkeria, produktuen
zarrastelkeria, kontrolatu beharko
liratekeen isurpenak dituzten
azpiegiturak, tratatzen ez den
toxikotasuna. Kudeaketa sistema
integratua: bilketa, karakterizazioa,
bereizketa, errausketa, isurketa.
Zero arriskua ez dugu ez orain eta
ez etorkizunean; baina ebaluatu eta
kontrolatu egin behar da.
- Zuhurtziaren printzipioa
aplikatzea beti erabakiak
hartzerakoan. Teknika hobeak,
probatuak, edukitzea. I+G.
- Kostu-etekin analisian gizarte,
osasun eta ingurugiro inpaktua ere
barne hartzea, eta ez ekonomikoa
bakarrik. 1. Berrerabiltze eta
birziklapen sistemak errausketak
baino lanpostu gehiago sortzen
ditu; 2. Hondakinen errausketak
substantzia toxikoak sortzen ditu; 3.
Ez du hondakindegien beharra
saihesten, errauts hegalariak,
toxikoak diren zepak, deuseztatu
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
68
egin behar baitira. Ekonomia eta
erakunde agenteak.
Teknologia aplikatua eta energi
balorizaziorako sistemak
- Balorizazio sistemak
dibertsifikatzea.
- Hondakinen energi balorizaziorako
sistemak aldi berean abian jartzea.
Instalazioak/sistemak esku-
hartze/sustapen publikoarekin
garatzen dira. Horiek abian jartzeak
herritarren partaidetza arazoak argi
eta garbi ebaztera behartzen du
(horri lotutako kanpaina
hezitzailea). Balorizazio sistema
bakoitzarentzako parte hartzea
bultzatzen da eta sustagarriak
sortzen dira (ezagumendu
publikoa/abantaila fiskalak): ondo
egitearen diploma, laguntza-
maileguak eskuratzea.
Administrazio publikoak gidatzen
du. Udalek/mankomunitateek
eguneroko kudeaketan parte
hartzen dute eta parte hartzen
duten herritarrei esker ona ematen
diete
- Lan prozesura lotuta dagoen eta
alferrik galtzen den bero energia
beste agente ekoizle batzuek
aprobetxatu behar dute.
Baratzezaintza eta lorezaintza oso
bero energia urrikoak dira, prezio
lehiakorrean. Sektore horri beroa
erabiltzeak aurreztea, positibismoa
(marjinala ez izateari dagokionez),
lehiakortasuna eta urte askorako
salbazioa ematen dio.
- Hiri ingurunearekiko elkarrekintza
kalorifikoa, horrek dakarren energia
aurreztearekin.
- Ekoizpen prozesuen, energiak
sortzen dituzten ekoizpen
prozesuen, eta energia eskatzen
duten ekoizpen prozesuen arteko
elkarrekintza. Horretarako, egiteko
modua aldatu behar da,
ingurumen-arauak dituen ekoizpen
prozesu bat integratua edo
etxebizitza poligonoetatik gertu
egon dadin. Administrazioek aldatu
behar dute, gauzak egitean beste
sektoreak kontuan hartzeko. Azken
batez, hirigintza, industria eta
nekazaritzaren arteko elkarrekintza,
ingurugiro-arauekin.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
69
- Konpromisoa hartzea, etorkizuneko
balorizazio instalazioak eskura
dagoen teknologiarik hoberena
izateko, zuhurtziaren printzipioari
jarraituz.
- Balorizazio teknologien garapena.
Balorizazio sistemen
eraginkortasuna handitzea: I+G.
Material berriei, produktuen
bizitza-zikloei eta jadanik abian
dauden sistemen alternatiba gisa
balioztatzeari buruzko ikerketa
ildoak garatzea.
- “Irtenbide probatuak eta energiaren
berreskuratze maximoa”.
Teknologia probatuenak aukeratu
behar dira, energia berreskuratzen
duten tratamendu termikoen
inguruan. Guztiz errespetatu behar
da alor horretan TEOak erabiltzea;
ahalik eta energia gehien
berreskuratzea, ez elektrizitate
forman bakarrik, baizik eta bero
forman ere, industria eta
nekazaritza helburuekin,
lurrunezko berogailuentzako eta
abar; Foru Aldundiak eta
mankomunitateek sustatua.
- Ezarritako irtenbide zehatzen balio
teknikoa: errausketa. Zehaztutako
eskakizunak betetzeko ezarri behar
diren ekipoen balioa ziurtatzea.
Baldintzak betetzen direla saritzeko
aurrekontuko nahikoa diru-
hornidura. Ez hartu irtenbideak
behin betikotzat, etengabe
hobekuntzari bidea eman,
berrikuntza, I+G,...
Hondakinak kudeatzerakoan
lehentasunen hurrenkera
- Produktuak berrerabiltzearen eta
birziklatzearen bidez energia
aurreztea sustatzea, errausketatik
ondorioztatutakoa baino gehiago
baita. Eraginkortasun energetikoko
sistema bat ezartzea. Erakunde eta
ekonomia agenteek berrerabilpena
eta energia aurreztea sustatzea.
- Baliabideen kudeaketa eramangarri
baten alde. Helburua: azken isurpen
minimoa, lanaren segurtasuna, bere
balioaren aprobetxamendua
(balantze ekonomiko globala).
Metodoa: Europako kudeaketa
hurrenkera jarraitzea: prebentzioa,
balorizazioa eta amaierako
antolamendua/ezabaketa.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
70
Baliabideak: teknika eskuragarriak,
diseinatutako, landutako eta
mantendutako instalazioak teknika
eskuragarri onekin konbinatzea.
Informazio puntual eta argia,
herritarrarengan konfiantza
sortzeko bitarteko gisa.
- Lehentasunei dagokienez
kudeaketa zuzena. Aplikatu behar
diren irtenbideen lehenespenean
postu jakin bat du energi
balorizazioak. Gai soziala da, behin
ekipamenduak ezartzen direnean,
lehentasun garrantzitsuagoak
mugatu edo bertan behera uzten
direla, energi balorizazioaren alde.
Hasierako mesfidantza hori
gainditzeko moduan gardendu eta
kudeatu behar da.
- Azkeneko baliabidea. Errausketa
beharrezko baliabide baina
azkeneko baliabide gisa sustatzeko
konpromiso sozial bat sustatzea.
Hau da, errausketa hondakinen
murrizketaren, berrerabilpenaren
eta birziklapenaren osagarri gisa
bakarrik ulertuko da.
- Murrizketa, berrerabilpen eta
birziklapen tasetara moldagarriak
diren kudeaketa-sistemak
erabiltzea. Zentzu horretan,
hondakinen errausketa alde batera
uztea, milioi askoko inbertsioa
hondakinak erreaz errentagarri
bihurtu behar baitu, eta hondakinak
ezabatzeko tratamendu gisa
hondakindegiaren aurretiko
tratamendu mekaniko-biologikoak
aukeratzea (modu horretara,
hondakindegiei buruzko
arteztaraua betez). Erakunde
agenteek garatu beharrekoa.
- Berrerabili edo birzikla daitezkeen
hondakinak erraustea debekatuko
edo galaraziko da, Planean
onartutako hurrenkera printzipioa
betetzeko helburuarekin,
murrizketa, berrerabilpena,
birziklapena edo konpostajea
sustatzen eta bultzatzen duten
jarduerak artikulatuz.
- Produktuak fabrikatzerakoan
baliabideak minimizatzea. Bizitza-
zikloa, aurreztea eta eragimen
energetikoa. Gizartean elkarrekiko
erantzukizuna. Sustapen fiskaleko
politika.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
71
Errausketa ez beste sistemen
balorazioa
- Berehala konpostaje instalazioak
eraikitzea eta hondakin sortzaile
handi nahiz txikietan hondakinen
bilketa egiteko logistika abiaraztea,
aurretiko sentsibilizazio kanpaina
gogor bat egin ondoren.
Gauzatzaileak: Mankomunitateak
eta Gipuzkoako Foru Aldundia.
- Konpostarentzako tokiko eta
kanpoko merkatuak bilatzea,
gehienbat estatuko merkatua
azpimarratuz. Merkatu horrek, gaur
egun, urteko 500 milioi tona behar
ditu, beste erabileren artean, lur
higatuak eta landaketak
berreskuratzeko. Gauzatzaileak:
Mankomunitateak eta Gipuzkoako
Foru Aldundia.
- Hondakindegia eramangarritasun
politiken porrota da: baliabideen
erabilera jasangaitza, hondakinak
sortzean prebentzioa eta
baliabideen eta hondakinen
kudeaketa eramangarria. Hori dela
eta, legalki ezarri beharko litzateke
gaur egun Europako Batasuneko 11
herrialdeetan hondakindegiak
erabiltzeko dagoen irizpidea:
hondakin birziklagarriak botatzea
debekatzen da; materia organikoa
botatzea debekatzen da (%5 baino
gehiago tratatu gabeko karga
organikoa; %17 baino gehiago
tratamendu mekaniko-biologiko
baten bidez egonkortutako
hondakinak); 6.000 KJ/Kg baino
gehiagoko hondakin erregaia
botatzea debekatzen da. Hondakin
guztiak aurretik tratatu beharko
dira sistema mekaniko-biologiko
baten bidez. Administrazioa.
Baliabide legala.
- Egungo hondakindegien bizitza
erabilgarria luzatzea, berehala
gaikako bilketa aplikatuz –baita
materia organikoan ere–, modu
horretara erreusak %15era
murriztuz, 25 urte baino gehiagora
arte luzatuz horrela bizitza
erabilgarria –hondakindegiak
egokituz gero, luzapen hori
oraindik ere handiagoa izan liteke–.
Gauzatzaileak: Mankomunitateak
eta Gipuzkoako Foru Aldundia.
Taldeak eztabaidaren ostean
kontsensuz finkatu eta hirugarren
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
72
osoko bilkurara botaziorako
aurkeztutako ideiak honakoak dira:
1) Hondakinen kudeaketaren urrats eta
alderdi guztietan (ingurumenaren,
osasunaren, sistema teknikoen aldetik
eta abar) gardentasunaz jokatzea eta
baliabide egokiak egituratzea
(behatokia...).
(Eskuratutako botoak: 8)
2) Hondakinen kudeaketa Europako
araudiarekin bat etortzea, honako
hurrenkera segituz: prebentzioa,
berrerabilpena, birziklatzea,
aprobetxamendu energetikoa eta
isurketa azken aukera gisa.
(Eskuratutako botoak: 20 )
3) Eragimen energetikoa aplikatzea
gerakinen balorizazioan, Europar
Batasunak ezarritako hurrenkera bete
ondoren, ahal den teknologiarik onena
erabiliz eta zuhurtziaren printzipioari
jarraiki.
(Eskuratutako botoak:10 )
2.1.5. Lantegi tematikoa: Elkarrekiko
erantzukizuna kudeaketan
Monitorea:
María Naredo Molero
Partaideak:
Ainhoa Katarain
Ainhoa Amundarain
Arantxa Laskurain
Inigo Muguruza
Isidro Esnaola
Juan Carlos Lizarazu
Juan Luis Moragues
Leire Ereño
Luis Diaz
Rene Santamaría
Tomasa Zabaleta
Yago Guerreiro
Taldekideek eztabaidarako
aurkeztutako hasierako ideiak:
Hondakin-kudeaketaren eredua
- Hondakin-kudeaketak zerbitzu
integral eta publiko bat izan behar
duela kontuan hartzetik abiatu
behar da legedia. Integrala:
prestazioak ez zatikatzea (bilketa,
garraioa,...) Publikoa: prestazioak ez
liberalizatzea.
- Integraltasuna: Plangintzak
kontuan hartu beharko du
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
73
hondakin-kudeaketaren arazoaren
globaltasuna, hiri hondakinen,
hondakin geldoen eta hondakin
arriskutsuen kudeaketa kontuan
hartuz, oraingoa bezain zorrotza den
eskumen bereizketarik gabe.
Erakundeen arteko koordinazioa
- Erakunde eta teknikari desberdinen
inplikazioa (udalerri mailakoak,
alorrekoak,...)
- Administrazioen arteko lankidetza,
kooperazio eta koordinazio
baliabideei, antolamenduzko,
funtzional zein finantzarioei
esleitutako funtzioa berriro aztertu
beharko litzateke.
- Legediak eskumenen banaketa
argitu beharko luke, mota guztietako
hondakinen kudeaketan ahalik eta
protagonismorik handiena esleituz
tokiko administrazioei.
- Deszentralizazioa.
- Hondakinen planifikazioan eta
kudeaketan eskudunak diren
erakunde maila guztien artikulazio
egokia: antolamendu aldetik
erakundeen arteko adostasuna behar
da, abiapuntu gisa uneko
administrazio antolaera (oso
positiboa) hartuta eta hondakin-
kudeaketa modernoaren beharrei
erantzuteko ahalmena duten
ereduetarantz aldatuz.
- Lurraldea kohesionatzen duen
kudeaketa eredua, horrela gure
lurraldeko eskualdeen arteko
dispertsioa eta desberdintasuna
saihestuz.
- Hiri hondakinen kudeaketa guztiz
publikoa.
Informazio publikoa /
kontzientziatzea
- Hondakinekin zerikusia duten
ohiturak aldatzeko kontzientziatze
prozesua. Proiektuarekin lortu nahi
dena ZER den komunikatzea
dibulgazio bitarteko egokiak
erabiliz. Biztanleriari oro har
zuzendutako neurri bat izango
litzateke.
- Sentsibilizazioa, kontzientziatzea,
informazio jarraitua eta gardena
gizartean. Gizarteari kontsumoa eta
ongizatea ez direla berdinak
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
74
helarazi, eta beharrezkoa dela
ingurumena kontserbatzea eta
hobetzea.
- Erakundeetako ordezkariak izan
daitezela aitzindariak eta
guztiontzako eredu.
- Ahalik eta azkarren, hondakin-
kudeaketari buruzko ohitura onak
eta hezkuntza sustatzeaz arduratuko
den berariazko organo bat sortzea
(gune garbia, edukiontzi horia eta
abar).
- Ingurugiro hezkuntza eta
informazio gehiago, prebentzio eta
kontzientziatze baliabide gisa.
- Hondakinen Planaren garapenari,
hondakinen kudeaketaren koste
xehatuari, eta hondakin-kudeaketa
sistema bakoitzaren abantaila eta
desabantaila argi eta zehatzei buruz
informatzea.
- Helburu horiekin baliabide
publikoak erabiltzerakoan sormena:
adibidez, telebista publikoaren bidez
kontzientziatzea.
Herritarren partaidetza
- Herritarren partaidetza jarraituko
sistemak, metodologia zehatz
batekin, helburu eta muga
garbiekin, informazioa eta
erabakiak hartzera zuzenduak.
- Gizarte eta erakunde agenteek
partaidetza, koordinazio eta
elkarrekin erabakitzeko organo bat
sortzea, erabakiak hartu eta horiek
abiarazteko balioko duena.
- Gipuzkoako gizarteko agente
guztiak ordezkatuak agertzen
diren organo bat sortzea. Bertan
adostutako erabakiak hartuko dira,
gizarteko agente bakoitzarentzako
helburu bereziak eta komunak
zehaztuko dira, eta horiek betetzeko
konpromisoa hartuko dute.
- Planak prestatzerakoan gizarte
partaidetza.
- Irtenbide zehatzak aurkitzeko,
organo politikoen, teknikarien eta
hiri ordezkarien arteko lankidetza
ezartzea. (Ordezkatutako
organismoen elkarrizketaren eta
adostasunaren balioa aldaketa-
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
75
proiektua indartzen duen faktore
bat da).
Plangintza
- Hondakin-kudeaketaren
plangintzari Administrazio
Publikotik ekin behar zaio, baina ez
toki-mailatik, baizik eta Eusko
Jaurlaritzatik edo Foru Aldunditik.
- Gipuzkoa osoko, edota zabalagoko
–Euskal Herria–, elkarrekintza eta
sinergia guztiak jasotzen dituen
plangintzarako baliabide komun bat
behar da.
Herritarrak arduratsuki jarduteko
erraztasunak eta neurri praktikoak
- Etxebizitza berrietan hondakinak
bereizteko espazio bat diseinatzea,
orain garbigailuarentzako zuloa
duten pisuak diseinatzen diren
bezalaxe.
- Edukiontzien tamaina txikitzea,
horien kopurua eta
deszentralizazioa, hala nola bilketa
maiztasuna, gehituz.
- Ontziek osagai dituzten materialak
estandarizatzea (batez ere plastikoz
eginak daudenak), birziklapena
errazteko, eta etiketa osatu bat
edukitzea, kontsumitzailea
informatzeko.
- Zatiki organikoa gaika bildu
dadila, leku bakoitzeko beharretara
moldatutako sistemen bidez,
ondoren konpostatzeko.
- Itzultze eta bihurtze sistemak
indartzea, eta horretaz enpresa
pribatuak arduratzen ez badira,
sistema horiek kudeatzeko enpresa
publikoak sor daitezela (adibidez,
beiraren kasuan).
- Jatorrian gaikako bilketa sistema
orokortuak biztanleriaren sektore
desberdinetako bakoitzarentzako.
Sistema horiek denboran jarraituak
izango dira, herritarrak horietara
moldatzen direla ziurtatzeko.
Erantzukizun ekonomikoa
- Zabor bilketa sortutako
kopuruaren arabera ordaintzea,
neurri horretatik salbuetsiko
liratekeelarik hondakin sailkatuak.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
76
- Hondakinak sortzeagatiko kostuak
sortzen dituenari eragitea
(“kutsatzen duenak ordaindu egiten
du”), baina gehiago kutsatzen
duenak gehiago ordaintzen duela
ziurtatuz. Hori horrela izan dadin,
neurriak instantzia egokienetatik
zehaztuz eta udalerri, eskualde edo
probintzien arteko desberdintasunak
saihestuz.
- “Kutsatzen duenak ordaindu egiten
du” indarrean dagoen araudia
aplikatzeko borondatea (arau-
hausteak).
- Hondakin-kudeaketa integralaren
benetako kostuen tarifatze egokia,
pixkanaka denboran zehar.
- Hondakin-kudeaketa ereduaren
gizarte kostuak ekonomia sisteman
barne hartzea.
- Zerga neurri behartzaileak:
Erreforma fiskal baten beharra,
ohitura negatiboak zigortzeko,
positiboak sustatzeko eta merkatua
norabide batean bideratzeko.
Legedi berria
- Organo arteko izaera duten
irtenbideak bilatzean lortutako
adostasunetik eratorritako
aplikazioko araudia garatzea.
- Botere politikoaren ahalmen
legegilea:
*Legedia bateratzea.
*Hondakinen minimizazioa
bermatzea.
- Hondakin-kudeaketan gertatzen
joaten diren aldaketen arabera
eguneratutako legedia. Beti
gertatzen doazen aldaketa guztiekin
bat etorriz.
Taldeak eztabaidaren ostean
kontsensuz finkatu eta hirugarren
osoko bilkurara botaziorako
aurkeztutako bost ideiak honakoak
dira:
1) Hondakinen kudeaketa eredua
orokorra, publikoa eta lurraldez
kohesionatua izatea.
(Eskuratutako botoak: 15 )
2) Administrazio desberdinen
koordinaziorako erakundeen
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
77
arteko organo bat sortzea,
eskumenen mugaketa argiarekin.
(Eskuratutako botoak: 6 )
3) Parte hartzeko eta jendea
jakinaren gainean jartzeko
metodologiak sortzea, bertan
inplikatutako agente desberdinek
osatutako organo aholku-emaile bat
barne hartuz.
(Eskuratutako botoak: 10 )
4) "Kutsatzen duenak ordaindu
behar du" printzipioa aplikatzea
zerga neurri behartzaileen bitartez,
nahiz ekoizleen nahiz
kontsumitzaileen artean jokaera
desegokiak eragozteko.
(Eskuratutako botoak: 12 )
5) Herritarrak hondakin-
kudeaketa arduratsu batean
inplika daitezen bultzatzea,
hezkuntzaren, informazio-
publizitate kanpainen eta zerga
neurrien bidez.
(Eskuratutako botoak: 5 )
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
78
2.2. Bigarren saioko ondorioak: partaideek gehien defendatutako proposamenak.
Azkeneko osoko bilkuran gaikako bost lantegietan landutako hogeita bost ideiak
aurkeztu ondoren, partaideei beren botoak (bost boto partaide bakoitzeko) ideia horien
artean banatzeko eskatu zitzaien. Baldintza bakarra, partaideei ez zitzaiela uzten
beraiek parte hartutako lantegian bertan proposatutako ideiak bozkatzea zen. Osoko
bilkuran aurkeztutako ideia bakoitzak jasotako botoen zenbatekoa kapitulu honetako
aurreko 2.1 atalean azaltzen da, lantegi bakoitzaren laburpenaren amaieran. Horri
dagokionez, derrigorrez adierazi behar da botorik jaso ez zuten ideiek, nolanahi ere,
lantaldeak eztabaidatu, adostu eta aurkeztu izanaren balioa dutela. Nolabait ere esan
daiteke proposamen bakoitzak, gutxienez ere, landu duen taldeko partaideen boto
birtualak dituela.
EASW metodoaren filosofiarekin bat etorriz, bozketa egin eta botoak zenbatu ondoren
eztabaidari ekiten zaio, alde batetik, ondorioei buruz kolektiboki hausnartzeko
helburuarekin, eta bestetik, talde desberdinek proposatutako ideien antzekoak dauden
ziurtatzeko helburuarekin, horietako botoak sintesi proposamen baten barruan barne
hartzeko. Prozesu hori bakarrik antzeko ideiak daudenean eta partaide guztiek
sintesiaren beharra eta horri dagokion botoen batura adosten dutenean gauzatzen da.
Lantegi honen kasuan, gaikako talde desberdinetatik antzeko proposamen asko egin
ziren. Horietako batzuetan berehala iritsi zen sintesia egiteko eta botoak batzeko
adostasunera, ondoren aurkezten den azken proposamenen zerrenda osoan ikus
daitekeen bezala:
Hautatutako ideia eta proposamenak:
Hondakinen minimizazioa bultzatzea bitarteko ekonomikoak eta legezkoak
erabiliz, eta adierazle egokiak jarrita emaitzen jarraipena egitea (25 boto).
Kudeaketaren gardentasuna, informazioa eta herritarren kontrola, titularitate
publikoko kudeaketaren bidez ahalbidetuta (22 boto).
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
79
Errausketa mugatzea: gaikako bilketaren ondoren birziklagarriak,
berrerabilgarriak edo konpost bihurgarriak izango ez diren hondakinentzako
diseinu baldintzak zorroztea eta, azken aukera gisa, horrelakoetarako aurre-
gordailuak jartzea (21 boto).
Hondakinen kudeaketa Europako araudiarekin bat etortzea, honako
hurrenkera segituz: prebentzioa, berrerabilpena, birziklatzea,
aprobetxamendu energetikoa eta isurketa azken aukera gisa (20 boto).
Araudia hondakinen murrizketa kuantitatiboa eta kualitatiboa lortzera
bideratzea (18 boto).
Hondakinen kudeaketa eredua orokorra, publikoa eta lurraldez
kohesionatua izatea (15 boto).
Osasunari eta ingurumenari begira eskura diren teknologiarik onenak,
frogatuenak eta seguruenak hautatzea eta etengabe eguneratzea (15 boto).
Zerga neurri behartzaileak: "Kutsatzen duenak ordaindu behar du"
printzipioa aplikatzea zerga neurri behartzaileen bitartez, nahiz ekoizleen
nahiz kontsumitzaileen artean jokaera desegokiak eragozteko (12 boto).
Bertan behera utzi izan diren berreskuratze eta berrerabilpen ohiturak
errekuperatzea eta aprobetxatzeko era berriak sustatzea beirazko ontziei,
bolumen handiko gauzei, ehun gauzei, etxeko tresna txikiei eta abarrei
begira (12 boto).
Gaikako bilketa gaur egun birziklatzen ez diren gauzetara zabaltzea,
esaterako etxeko tresna elektrikoak eta etxeko hondakin arriskutsuak
biltzeko zerbitzuak jarriz (12 boto).
Ahal den hondakinetan tratamendu biologikoak sustatzea (konpostajea,
biometanizazioa...). Horretarako esperientzia pilotuak egitea (10 boto).
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
80
Parte hartzea: Parte hartzeko eta jendea jakinaren gainean jartzeko
metodologiak sortzea (10 boto).
Eragimen energetikoa aplikatzea gerakinen balorizazioan, Europar
Batasunak ezarritako hurrenkera bete ondoren, ahal den teknologiarik onena
erabiliz eta zuhurtziazko printzipioak jarraituz (10 boto).
Hondakinen kudeaketaren urrats eta alderdi guztietan (ingurumenaren,
osasunaren, sistema teknikoen aldetik eta abar) gardentasunaz jokatzea eta
baliabide egokiak egituratzea (behatokia...) (8 boto)
Oro har, proposamen bozkatuenak izan ziren hondakina baliabide gisa baloratzen
zutenak, hau da, berrerabilpena, birziklatzea eta konpostajea lantzen zutenak.
Proposatutakoaren laburpen gisa, honakoa jaso daiteke:
Partaideek neurri fiskalak eta arauemaileak jartzearen alde egin zuten, hondakinak
murrizteko eta minimizatzeko helburuarekin, ekoizleen eta kontsumitzaileen
erantzukizuna azpimarratuz eta berrerabilpen praktikak proposatuz.
Partaideek gardentasuna eta herritarren kontrola eskatu zuten hondakinen kudeaketaren
urrats guztietarako, kontrol horren berme gisa kudeaketa publikoa defendatuz.
Kudeaketa eredurako, gehienek eredu orokorra, publikoa eta lurraldez
kohesionatua defendatuz zuten, Europako Batasunak onartua duen hurrenkeran
oinarrituta eta zuhurtziaren printzipioa gogoan hartuta. Bestela inola ere tratatu
ezin diren hondakinen errausketari dagokionez, teknologiarik onenak eskatzen
dira, osasunari eta ingurumenari begira zuhurtziaren printzipioa bermatzeko.
Gaikako bilketa begi onez ikusten da eta gaur egun horrela biltzen ez diren beste
hondakin batzuetara zabaltzea komeni dela baloratzen da. Gaikako bilketaren zati
organikorako era guztietako tratamendu biologikoak erabiltzea ondo ikusten da.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
81
Azkenik, azpimarratu behar da, parte hartze prozesua ez zela Hiri Hondakinen
Planean, onespen fase aurreratu batean aurkitzen den horretan, oinarritu, baizik eta
herritar talde horrek lurralde gipuzkoarreko hondakin-kudeaketari buruz zuen
ikuspegian.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
82
3. Partaideek lantegiari buruz egindako ebaluaketa
Jardunaldiaren amaieran banatutako ebaluaketa-galdetegiko emaitzak jarraian
azaltzen dira xeheki. Emaitza horiek kontuan hartuta, inkesta erantzun duten gehienak
ados daude erabilitako partaidetza metodologiarekin, eta espresatzeko eta
eztabaidatzeko aukerarekin, eta gainera positiboki baloratzen dituzte lantegian zehar
talde desberdinek egindako ekarpenak.
Bereziki baloratu dira iritziak giro onean elkartrukatzeko aukera, gainontzeko
partaideengandik jasotako ekarpen eta informazioak, adostasuna edo akordio
espazioak bilatzea eta partaidetza-jardunaldietan parte hartu duten agente
aniztasunari lotutako aberastasuna.
Proposatutako eta eztabaidatutako ideiez eta emaitzez gain, oso positiboki baloratzen
da partaidetza-prozesu bat antolatu izana, gizarte, ekonomia eta erakunde agente
desberdinen iritzira irekitako eta antolatutako prozesu batean parte hartzeko aukera
alegia, plangintza-prozesuko une honetan partaidetzari ekiteko aukerari buruzko
iradokizunez ñabartua izan bada ere.
Erabilitako metodologiari buruzko balorazio ona egin da, nahiz eta balizko hobekuntza
batzuei buruzko iradokizunak ere badauden: hasieran informazio gehiago eman behar
da, gutxiengoa duten posizioak ez dira zigortu behar, eta adostasunera iristeko
mekanismoaren ondorioa generalizazioa da.
Kritika ohikoenetako bat, denbora falta sentsazioa, komentario kualitatiboetan eta
datuetan ere islatzen da. Ordutegi zabalago bat jartzen bada zaila da jardunaldi
hauetan eduki dugun partaidetza edukitzea. Hori dela eta, modu intentsiboan
planteatzen da, nahiz eta programa zabalago batek partaideak erosoago egotea eta
adostasun prozesu zainduago bat bultzatuko lukeen.
Lantegiaren azken helburua saioetan proposatu eta aztertu denaren jarraipenari lotzen
zaio. Hau partaidetza puntualeko ekintza bat da, eta prozesu jarraitu baten hasiera
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
83
izan behar luke, herritarren ikuspuntua hondakinen kudeaketa eta plangintza
prozesuetan barne hartzen joan ahal izateko.
Kritikarik argiena, lehen ere aipatu den bezala, partaidetza hasteko aukera plangintza
jadanik amaitzear dagoenean eman dela izan da.
Ebaluaketa-galdetegia
Entregatutako 45 galdetegietan oinarritutako emaitzak
1. TALDEA
Zein taldetan zaude?
Erakundeetako arduradunak....................10
Eragile ekonomikoak.................................12
Teknikari eta profesionalak........................8
Elkarte eta erakundeak...............................6
Herritarrak..................................................9
2. LANTEGIARI BURUZKO IRITZIA
2.1 Mesedez, balora itzazu ondoren zehazten diren lantegiaren alderdi desberdinak:
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
84
Nire ideiak adierazteko aukera
Ona........ 36 Nahikoa..... 9 Eskasa..... 0
Lantegiaren erritmo orokorra
Azkarra.....9 Normala....31 Mantsoa.....5
Parte-hartzaile kopurua
Handia.....9 Egokia.....35 Txikia.... 1
2.2 Parte-hartzaileen ondorengo ezaugarria baloratu:
Parte-hartzaileak ordezkatzaileak izan dira
Ondo.....28 Nahikoa.....15 Gutxi....2
Parte-hartzaileak sortzaileak izan dira
Ondo.....25 Nahikoa.....17 Gutxi.... 2
Parte-hartzaileak aurreiritzirik gabe agertu dira
Ondo.....26 Nahikoa.....11 Gutxi.... 7 Ez dakit 1
2.3 Nola baloratuko zenuke aurkeztutako eszenatoki edo goera?
Interesgarria izan al da egoera?
Oso...16 Nahikoa...22 Gutxi...5 Ez dakit 1
Egoera hezitzailea izan da
Oso...11 Nahikoa...23 Gutxi... 5 Ez dakit 2
Egoera eragingarria izan da
Oso...13 Nahikoa...21 Gutxi...9 Ez dakit 2
Egoera erabilgarria izan da
Oso...17 Nahikoa...17 Gutxi...9 Ez dakit 2
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
85
2.4 Zein iritzi duzu ondoko gai hauen eztabaida mailari buruz?
Gaikako alorrak
Nahikoa.....20 Onargarria.....21 Eskasa..... 4
Tokiko arazoak
Nahikoa.....11 Onargarria....21 Eskasa.....12 Ez dakit 1
Proposatutako irtenbide eta ekintzak
Nahikoa.....19 Onargarria.....12 Eskasa.....11 Ez dakit 3
2.5 Zein iritzi duzu ondorengo hauen ekarpenei buruz?
Erakundeetako ordezkariak
Oso baliagarriak.....23 Ez oso baliagarriak.....15 Batere baliagarriak
ez.....5 Ez dakit... 2
Eragile ekonomikoak
Oso baliagarriak.....28 Ez oso baliagarriak.....11 Batere baliagarriak
ez.....0 Ez dakit 6
Teknikari eta profesionalak
Oso baliagarriak.....29 Ez oso baliagarriak.....8 Batere baliagarriak
ez.....2 Ez dakit..3
Hiri elkarteak
Oso baliagarriak.....33 Ez oso baliagarriak.....9 Batere baliagarriak
ez.....0 Ez dakit 3
Herritarrak
Oso baliagarriak.....32 Ez oso baliagarriak.....9 Batere baliagarriak
ez.....1 Ez dakit 3
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
86
3. HELBURUAK ETA EMAITZAK
3.1 Nola kalifikatuko zenituzke lantegiko helburuak ?
Oso argiak...5 Argiak...24 Ez oso argiak...7 Ez
dakit 9
Oso interesgarriak..13 Interesgarriak..19 Ez oso interesgarriak..4 Ez
dakit 9
3.2 Nola kalifikatuko zenituzke lantegiaren emaitzak (ideiak, ekintzak, lehentasunak)?
Oso berriak..2 Berriak..18 Ez oso berriak..14 Ez dakit 11
Oso baliagarriak...9 Baliagarriak.......22 Ez oso baliagarriak...3 Ez
dakit 11
Gauzatu daitezkeenak....21 Gauzatzen zailak..7 Ezin gauzatu litezkeenak..1
Ez dakit 16
3.3 Adierazi bi lerrotan zein izan diren zure ustez lantegiko emaitzarik
garrantzitsuenak:
Iritzi desberdinen trukaketa:
- Kultura eta sentiberatasun desberdineko pertsonekin eztabaidatzea.
- Beste sektoreetako iritziak eta beste kezka batzuk ezagutzea.
- Gizarteko sektore anitzetako iritzi desberdinak ezagutzea.
- Inplikatutako beste agente edo sektoreetako iritziak entzutea.
- Parte-hartzaile aniztasuna eta elkar aberastea. ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
87
- Eztabaida, esperientzia eta ikuspuntu desberdinak dituzten pertsonen artean
ideiak eta iritziak trukatzea.
- Parte hartzen duen talde bakoitzaren lehentasun desberdinak ikustea.
- Jatorri, prestakuntza eta lanbide desberdinetako pertsona taldeak gai honen
inguruan hausnartzea, hitz egitea eta eztabaidatzea.
- Pertsona multzo batek normaltasunez eztabaidatzea, parte hartzea, proposatzea
eta askatasun osoz iritzia ematea.
Denen arteko lana eta adostasuna bilatzea:
- Gure artean ezagutzea eta denok batera lan egitea.
- Egin behar den/diren lanak.
- Nire iritziz, jende gehienak antzeko ikuspegitik ikusten dugu hondakinen
arazoa, eta hala ikusi da emaitzetan.
- Posizioak adostea.
- Adostasun jarrerak bilatzea.
- Planaren ildo estrategikoekiko adostasun ia orokorra.
- Denen buruan dauden ideiak adostea: a) Arazoaren jatorrira joatea: hondakin
kopurua murriztu edo arrazionaliza daiteke. b) Beharrezkoa da informazioa,
herritarren kontzientziazioa eta kontsumo arduratsuago bat (gazteak badira ere
etorkizuneko kontsumitzaileak, ez da nahiko lan egiten beraiekin)
- Adostasuna, gehienetan aho batekoa, erabakiak hartzerakoan.
- Funtsezko gaietan oinarrizko akordioa. Informazioaren bidez konpon
daitezkeen oinarrizko desadostasun batzuk daude.
- Espazio bakar batean gizarte gipuzkoarreko estamentu desberdinetako iritziak,
eztabaida eta proposamenak elkartzea lortu du, batzar izaera duten beste foro
irekietan ohikoak diren planteamendu demagogiko eta maximalistei
kontrajarrita.
Aurkeztutako ideien balioa eta elkar aberastea:
- Gipuzkoako egoera hobeto edo gertuagotik ezagutzea.
- Parte hartzaileen aldetiko proposamen interesgarriak eta akordioetara iristeko
esfortzua: herritarrak politikarien oso gainetik daude.
- Taldeen ekarpen indibidualak, oso aberasgarriak gainontzeko partaideentzat.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
88
- Jendearen partaidetza eta ekarpenak
- Ideien arteko erlazioa.
- Arazoa bere alderdi guztietatik, ez teknikotik bakarrik, ondo hautematea.
Partaidetza prozesua bera:
- Partaidetza, ezinegona, lantegian parte hartzeko gogoa: aurrekari gisa balio
izatea nahiko litzateke.
- Denoi eragiten digun gai batean parte hartzea.
- Gizarte partaidetzari sargarritasuna, nahiz eta mugatua eta berandu izan.
- Partaidetzari suminik gabe ekitea.
- Egon den parte hartzea azpimarratu nahiko nuke. Baita parte hartzeko modua
ere.
- Gizarteak gehiago informatzeko eta gehiago parte hartzeko beharra adierazi
du.
Lanaren metodologia:
- Kanpoko lan metodo bat denon artean onartzea.
- Lan metodologia.
- Eraginkortasuna/efikazia/operatibotasuna
- Arrazionalizazioa.
- Baliagarria/praktikoa/erabilgarria/onuragarria
- Administraziorako erreminta aholku-emaile ona da.
- Gardentasuna.
Emaitzak:
- Azken ondorioak.
- Hierarkizazio hurrenkera errespetatzea.
- Erabakiak hartzerakoan esan den guztia kontuan hartu dadila.
- Arazo larri bati buruzko eztabaida sortzea.
- Argi eta garbi aditzera ematen du egungo sistema mantentzearekiko
mesfidantza eta kontrol eta partaidetza askotarikoago baten beharra
(gardentasuna, partaidetza...).
- Joera europarren barneraketa.
- Partaideok gustura edo oso gustura utzi gaituen ekimen bat.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
89
3.3 Adierazi bi lerrotan lantegiari egin nahi dizkiozun kritikak:
Kritikarik gabe: 11 inkesta
Prozesuan eztabaidatzeko aukera:
- Plan Integralaren hasierako onespena baino lehenago egin behar zen.
- Eztabaidatutakoa ez da islatuko, erabakia hartuta baitago.
- Hondakinak Kudeatzeko Planaren eraketara egokituagoa egin behar zen. Edo
lehenago hasi eta Planaren eraketa prozesuan eta bere gauzatzean zehar
jarraitzea.
- Gizarte partaidetzari sargarritasuna, nahiz eta mugatua eta berandu izan.
- Plana onartu baino lehenago egin behar zen.
- Lantegiaren azken helburua zein den eta edukiko duen erabilgarritasuna ez
ezagutzea.
- Nahiz eta metodologikoki ez dagokion, dagoen Plana esplikatu egin behar zen
lehenik.
- Gipuzkoako Erraustegien Planari buruzko aurretiko informazioa edukitzea
interesgarria izango zen.
- Agian hobe izango zen aurretik egitea.
- Beranduegi egin da. Hobe izango zen lehenago egitea.
- Duela urte bat edo bi egin behar zen
- Zehazki hiri hondakinen planari buruz oso gutxi hitz egin da.
- Lantegiaren helburuak ez dira argiak izan.
- Helburuak ez dira argitasunez azaldu, ikusi.
- Tratatzen ari den plan integralari buruzko informazio eta aipamen eza. Ez zait
egokia iruditu lantegiaren hasieran jarri diguten ikus-entzunezkoaren edukia.
Metodologia:
- Partaideei aurretiko informazio gehiago eman beharko litzaieke: ‘Etxeko lanak
prestatu’.
- Gehiegi zigortzen dira gutxiengoaren aukerak eta, bereziki, guztiz kontrakoak
diren planteamenduak edo alternatiba erradikalak.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
90
- Gainontzeko dinamikarekin bat ez datozen egoerak.
- Partaidetza publikoko jardunaldiak eztabaida tekniko bilakatu dira,
jardunaldien helburuak indargabetuz.
- Garrantzi handiagoa eman beharko litzaioke metodologiari.
- Adostasuna bilatzeko metodologiak oso orokorrak dira, oso balio gutxiko
ondorioak lortzen dira.
Partaideen aukeraketa:
- Partaideen hautaketa partziala (Hondakin Planaren aldekoak).
- Betikoak
- Gizartearen partaidetza ez da egin herrialde osoa kontuan hartuta.
Erritmoak eta denbora:
- Agian denbora nahiko eskasa.
- Agian nahiko motza. Ez litzaidake axolako taldeetan eztabaidarako denbora
gehiago edukitzea.
- Denbora gutxi.
- Eztabaidarako denbora gutxi.
- Denboran kontzentratuegia.
Jarraipena eta emaitzak:
- Ez dadila geratu itxura hutsean.
- Eztabaidaren kalitatearen azpitik daude emaitzak.
- Lantegi hutsean geratzea.
- Zehaztapen praktiko gutxi edo batere ez.
- Batzuetan nahiko nahasiak diren proposamenak.
- Ez da ezer argitu hondakinen egungo aukerei, balizko irteeren erabilerei, etekinei eta
kalteei buruz, erabakia hartzeke dagoela uste dut.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
91
4. ERANSKINAK
4.1 Erreferentziazko egoerak
A Egoera: RIEN NE VA PLUS
Azkeneko Hondakinen Plan Integralak hondakinen minimizazioaren eta
murrizketaren aldeko apustua egiten zuen, beste neurri batzuen artean, eta bost urte
beranduago hondakinen sorrera indizea handituz doa etengabe. Sentsibilizazio
kanpaina asko finantzatu dira, eta horiek, irauten duten bitartean, inpaktu erlatiboa
dute, baina epe luzera, eguneroko jokabideen aldaketan eragin gutxi lortzen dute.
Ingurugiro hezkuntzak, denbora honetan guztian zehar irakasle eta erakundeen
esfortzua jaso baldin badu ere, ez du lortu nahi zen eragina izan: gazteek ahaztu egiten
dituzte jasotako ideiak, ez baitituzte beren inguruko helduen eguneroko bizitzan
aplikatuta ikusten. Funtsean, ez dute guztiz sinesten gauzak beste era batera funtziona
dezaketenik.
Aurreikuspen guztiak gainditzeko mehatxua egiten duen egoera jasangaitzaren
aurrean, irtenbide gogor bat hautatzen da: tratatuko den hondakin kupo maximo
arrazoizko bat ezartzea eta biztanle gipuzkoarren artean zatitzea. Herritar bakoitzak
hondakin bolumen jakin bat izango du, eta zehaztutako tasa bat ordainduko du
horrengatik. Pertsona baten jokaerak Hondakinen Batzorde Kudeatzaileak urte
horretarako zehaztutako bolumena baino gehiago sortzen badu, ingurugiroari
dagokionez ohitura koherenteagoak dituen beste pertsona bati espazio eta tratamendu
gaitasuna erosteko modua moldatu beharko du pertsona horrek.
Neurri horren eragina bat-batekoa da. Modu horretara, epe nahiko laburrean,
biztanleriaren gehiengoaren ohiturak aldatzea lortzen da, ez baitaude prest zaborraren
kudeaketa pertsonalean arreta gehiago ez jartzeagatik eguneroko gainkarga bat
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
92
ordaintzera. Eta hain xahutzaileak ez direnen koherentzia erabili gabeko txartelak
aldatzean irabazten den aparteko diru batekin saritzen da.
Aldaketak oso azkar nabaritzen dira eguneroko bizitzan. Gehiegi ontziratuak dauden
produktuak berehala desagertzen dira apaletatik, eroslerik ez baitute. Etxeko
konpostagailuak arrakasta duten tresnak dira, batez ere urbanizazioetan eta
nekazaritza eremuetan, horiek badaukatelako kanpoaldeko espazioa kokatzeko.
Enpresek berehala diseinatu dituzte espazio desberdinetara moldatutako modeloak,
eta konpostagailua zorioneko etxeko tresnatzat hartzen da.
Herritarren eskura dagoen beste aukera bat masan biltegiratzea da, baina bere prezioa
du horrek ere. Sektore ahaltsuenentzako luxu bat da, erabili ohi ez duten luxua,
zerbitzu pertsonala daukatenez ez baitaukate inolako arazorik hautaketa beren
laguntzaileen eskura uzteko. Egia esan, aukera hori egoera berezian dauden pertsonek
hartzen dute, une batez etxeko lanetarako denborarik ez duten pertsonek.
Etxebizitza bat erostean edo bizilekuz aldatzean, hondakinak kudeatzeko erraztasuna
xeheki kontuan hartzen den faktoreetako bat da, erabaki txar batek epe ertainera
ondorio ekonomiko garrantzitsuak izan baititzake. Sustatzaileek birziklatzeko,
berrerabiltzeko, banatzeko edo, gutxienez, etxeko hondakinen bolumena txikitzeko
irtenbide burutsuak eskaintzen dituzte.
Enpresek ere zorrozten dute beren buru-argitasuna, prozesu osagarrien arteko
berrerabilpen zikloak duela urte batzuk imajinatu ere ezin litezkeen maila batzuetara
iritsi baitira.
Herrietako festetan eta azoketan, hondakinen kudeaketa logistikako, aurrekontuko eta
abarreko elementu garrantzitsutzat planifikatzen da. 90eko hamarkadako irudia, herri
ekitaldi baten ondorengo freskagarri laten eta plastikozko botilen arrastoa, jadanik
guztiz zaharkitua dagoen irudi bat da.
B Egoera: KONTZIENTZIAREN IRAULTZEA
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
93
Kalte handietatik erabaki handiak ondorioztatzen dira. Ez da jakin nola gertatu ziren
gauzak... ziurrenik, 2000ko lehenengo urteetan behin eta berriro gertatutako krisi
ekologiko larriak izan ziren biztanleriaren gehiengoak bizitza planteatzeko zuen
modua aldarazi zutenak. Marea beltz larri bat egon zen eta iparraldeko kostaldea
jokoz kanpo geratu zen urte askotarako, ondoren “oilaskoen krisia” etorri zen, “behi
eroenaren” jarraian, alergiaren eta kutsaduraren arteko harremana aurkitu zen, zenbait
hiri europarretan zirkulazioaren kolapsoa gertatu zen, eta maskaradun oinezkoen
irudia geroz eta ohikoagoa egin zen albistegietan.
Erantzun orokorra gizartean artean geratzen ziren gauza naturalak baloratzen hastea
eta ohituraz eta jarreraz aldatzea izan zen. Nekazaritza ekologikoa eta tokiko
ekoizpena dira orain kontsumitzaile gehienen aukera argia. Elkarte eta erakunde asko
sortu dira, klasikoekin batera, arriskuak saihesteko prozesuak kontrolatzen dituztenak.
Hondakinen alorrean, erakunde askok aztertzen, analizatzen eta aholkatzen dute
hondakinen minimizazio prozesuak abiaraztean, produktuak zerbitzuez ordezkatzean
eta ekoproduktuak ezartzean.
Birziklatua balio erantsi bat da edozein produkturentzat. Enpresek interes handia dute,
nabarmenarazteko produktuaren bizitzan zehar hondakinak sortzeko eta ekoizteko
bere politika koherentea dela, eta zentzu horretako mezuak etengabe ageri dira
publizitatean.
Eraikuntzako materialetan adibidez, iraunkortasuna da gehien baloratzen den
elementuetako bat, eta horrela adierazten da edozein motatako erreferentzia
teknikoetan.
Etxeko hondakinak arreta handiz bereizten dira, zati organikoaren konpostaje perfektu
bat bermatuz. Arrakasta handia duten ikastaroak ere badaude, hondakinen
tratamendu ekologikoan trebatzeko, eta erabiltzaileen egite ona bermatzeko. Parke eta
lorategiek hondakin berdeekin, papera eta kartoiarekin edo hondakin organikoarekin
joan zaitezkeen unitateak dituzte eta, horrela, auzoko hondakinak dira espazio
komunetako lurraren kalitate ona ziurtatzen dutenak.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
94
Erabilitako gauzak berrerabiltzea benetako zaletasun bihurtzen da batzuentzat. Gune
zibikoetan edo auzoko instalazioetan lantegi komunak daude jendeak esperientziak
elkartrukatu eta erabilerarik ez duten objektuentzako irtenbidea aurkitzeko.
Energi eskaera kontrolpean mantentzen da, energia berriztagarria barne hartzeari eta
hirigintza eta arkitektura ekologikoko ildo berriei esker egoitza kontsumoak
nabarmenki jaitsi direlako.
Jarrera aldaketa horrek badirudi, herritarren eskaintza eta lan boluntario handiari
esker, benetan irekitzen dizkiola bide berriak hondakinen arazoari.
C egoera: TEKNOPOLIS
Hamabost urtetan hainbeste aldatu da hondakinen egoera, ezen zaila izango
bailitzateke garai hartan bere bilakaera xehetasunez aurreikustea. Papera bezalako
hondakinak, 2002. urtean hondakin bolumen garrantzitsu bat osatzen zutenak,
zorrozki gutxitu dira, etxe eta negozio guztietan sistema informatikoen orokortzeari
esker. Hala ere, ekipo informatikoen hondakinak dira orain bere kudeaketa ildo
propioa behar dutenak. Aldatu ez den gauza bakarra elikadura mota izan da, funtsean
janari mota berdinak mantentzen baitira.
Materialetan ikertzeak aukera aniztasun handi bat ekarri du berarekin: plastiko
berriek, material hibridoek, metal eta zura osagai artifizialekin nahasteak, duela
denbora bat imajinatu ere ezin litezkeen erabilera moduak eta ezaugarriak eskaintzen
dituzte. Material berri horiek, behin hondakin bihurtzen direnean, hain da zaila
tratatzea, ezen legez agindu den osaera kualitatiboarekin batera hondakin bezala
kudeatzeko modua adierazi behar da: zer egin behar da erabili ostean?
Hondakinen tratamenduaren prozesu osoa oso arautua dago: kudeaketa goranzko
joera duen enpresa sektore baten ardura da orain. Konpetentzian enpresa asko ditu, eta
horrek bere prozedurak oso opakoak izatea eragiten du. Hondakinetan
espezializatutako teknikariak, hala nola horiek kontrolatzen dituzten erakunde
teknikariak, oso baloratuta daude eta oso ondo ordaintzen zaie.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
95
Herritar arrunten erantzuna hondakinen arazotik deslotzea izan da, produktuak
hornitzeaz gain aurreko erosketako hondakinen kargu egiten diren enpresa
hornitzaileak bilatzen baitituzte. Horrek, erabiltzailearentzat, hondakinaren ibilbide
konplexutik axolagabetzea eta legez kanpoko isurpenengatiko isunak saihestea dakar.
Enpresentzat, ontziak eta beste hondakinak biltzea bezero bat leial bihurtzeko biderik
errazena da, eta bezeroak leial bihurtzea da, oraindik ere, marketing zuzendarien ideia
obsesiboa.
Teknologiak aurrera egin du, baita etxeko hondakinak kudeatzeko mota guztietako
instalazio eta tresnen eskuragarritasunean ere, batez ere, irtenbide zaila duten
hondakin organikoen kasuan. Prozesu guztietarako (konpostajea, aurretratamendu
biologikoak edo mekanikoak, triajea, errausketa...) proposamen sofistikatuak daude,
eskala guztietan gainera. Azpiproduktuak herri lanetan edo zaharberritzetan
erabiltzen dira. Komunitate, auzo, herri edota eskualde bakoitzak eskaintza sorta zabal
baten artean erabaki dezake, bere aukera ekonomikoen, planteamenduen edo
erabakitako lehentasunen arabera. Egia esan, proiektu komun handien aurrean,
irtenbide indibidualagoak aurrea hartzen ari dira, garestiagoak badira ere autonomia
handiagoa ematen dutelako.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
96
4.2 Gonbidatutako pertsonen zerrenda
Lantegiaren antolakunde orokorrak eta tokiko antolatzaileek, lankidetzan,
gizarte gipuzkoarra ahalik eta aniztasun handienarekin islatuko lukeen hautaketa bat
egiten saiatu dira, nola ez, hondakinen kudeaketarekin zerikusi zuzena duten agente
guztiak, hala nola ingurumena eta herritarren bizitza-kalitatea babesteaz arduratzen
diren gizarte eta hiri agenteak, barne hartuta.
Gipuzkoako biztanle diren aldetik gonbidatutako pertsona horiei guztiei,
lehendabizi, proposamena, helburuak eta erabiliko zen metodologiaren azalpen labur
bat jasotzen zituen gonbidapen gutun bat bidali zitzaien. Ondoren, bigarren gutun bat
bidali zitzaien, lantegiaren programarekin eta lantegia egingo zen lekuari buruzko
erreferentziekin. Lantegian parte hartzeko gonbidapena banakakoa bada ere,
garrantzitsua da Gipuzkoan hondakinen alorrean aktiboki lan egiten ari diren
erakunde eta instituzioetako langile edo pertsonekin harremanetan jartzea. Jarraian,
parte hartu zuten pertsona gonbidatuen zerrenda dago, zein erakunde edo
instituzioetakoak diren edo partaide gisa hautatuak izateko eduki duten erreferentea
ere adierazten delarik.
ERAKUNDEETAKO ARDURADUNAK
Leire Ereño Osa Gipuzkoako Foru Aldundia
Javier Ansorena Miner Gipuzkoako Foru Aldundia
Felix Izko Gipuzkoako Foru Aldundia
Ixidro Esnaola Herrero Batzar Nagusiak
Javier Agirre Eusko Jaurlaritza
Domingo Merino Gipuzkoako Foru Aldundia
(Fraisoro)
Angel Garrote Energiaren Euskal Erakundea
Ander Arzelus Mugaz Gaindiko Agentzia
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
97
Iñaki Erauskin
Xabier Landa San Markoseko Mankomunitatea
Anton Azkona IHOBE
María Jesús Garin Batzar Nagusiak
TEKNIKARI ETA PROFESIONALAK
Juan Carlos Mujika Inasmet Fundazioa
Jose Manuel Etxaniz Makazaga Donostiako Udala
Mikel Urruzola Artelatz
Xabier Garmendia Ingurugiroaren Babes eta Garapena
Antonio Bea Ekos
Jose Ramón Saenz Donostia Ospitalea
Cristina Gutierrez Cañas Ingeniari Industrialen Goi Mailako
Eskola
Rene Santamaría Donostiako Zuzenbide Fakultatea
Iñigo Legorburu Kimikako Fakultatea
Javier Gomez Piñeiro Humanitate Fakultatea
Carlos Martínez Orgado Baliabideen Eramangarritasuna
Ainhoa Amundarain Ingeba
EKONOMIAKO AGENTEAK
Javier Uribarri Cespa Conten
Arantza Laskurain Eroski Taldea Fundazioa
Iñigo Muguruza Merkataritza Bazkuna
Julia Balenziaga Eibarko Merkatarien Elkartea
Ainhoa Katarain Asfaltos Naturales de Campezo
Begoña Igartua MCC Mondragon Corp.Cooperativa
Izaskun Iturrioz Matia Fundazioa
Luis Diaz Ostalaritzako Enpresarien Elkartea
Josetxo Atin Konposgune, S.L.
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
98
Iñigo Sagarna ELA sindikatua
Jesus Uzkudun CC.OO. sindikatua
Ruth Mozo
Getariako Txakolina Jatorri
Izendapenaren Kontseilu
Erregulatzailea
Juan Luis Moragues ACLIMA
HIRI-ELKARTEAK
Javier Abalde Ekologistak Martxan
Mª Cruz Polanco Aranzazu, Etxekoandreen Elkartea
Fermin Arozena Habea
Gorka Iribar Sarea Fundazioa
Javier Pradini Emaús Kooperatiba Elkartea
Tomasita Zabaleta San Joxepe Jubilatu Elkartea
Arantza Campos Plazandreok
Juan Mª Beldarrain Otamendi Eguzki
Iker Karrera Tolomendi
Felix Lopez de Etxezarreta Gilbe
Sara del Río Greenpeace
HERRITARRAK OROKORREAN
Juan Carlos Lizarazu La Anunciata Ikastola
Edurne Arruti Mariaren Bihotza Ikastola
Zuriñe Larrea Bidebieta Institutua
Paco Ceña Txindoki Institutua
Javier Belza Agenda 21-Oiartzun
Jose Ramón Ibeas Agenda 21-Legazpi
Yago Guerreiro Agenda 21-Legazpi ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000
2018-10-18T10:47:57Z
Hondakinen Etorkizuna Gipuzkoan EASW Eztabaida Lantegia
99
Amancio Paniego Bidasoa L.H. Institutua.
Amaia Elola Tolosako Udala
Jose Javier Ormazabal Fraisoro Nekazaritza Eskola
Dokumentu honen osotasuna eta sinadura baieztatzeko, egiaztapen kode seguru hau sar dezakezu egoitza elektronikoa: https://egoitza.gipuzkoa.eus/eks
Compruebe la integridad y firma de este documento, introduciendo el código seguro de verificación en la sede electrónica: https://egoitza.gipuzkoa.eus/csv
ORGG86B433ED-87C6-CDB1-8639-6686C9F00000 2018-10-18T10:47:57Z
Recommended