Neolítico e idade dos metais

Agora vou ser eu (un home do NEOLÍTICO) quen vos vai seguir con-tando o que pasou en momentos máis avanza-dos da Prehistoria…

¿Queredes saber cando e como se iniciou este novo periodo…?

Estade moi atentos que, agora mesmo, volo vou contar…

O NEOLÍTICO

Hai uns 10.000 anos a humanidade aprendeu a cultivar a terra e a domesticar animais, nacen-do así, a agricultura e a gandería.

Por primeira vez, os homes e mais as mulleres comezamos a producir alimentos -sen limitarnos a recoller aqueles que a natureza nos ofrecía…-.

Deixamos de ser nómades e fixémonos sedentarios (establecendo poboados permanentes). Os poboados estaban situados a carón dos campos de cultivo para poder vixiar a colleita e coidar -ao mesmo tempo- dos animais domésticos.

As paredes das cabanas estaban feitas de barro e tiñan o teito cuberto de canas e pólas; em-pregábamos tamén troncos de madeira.

Observando a natureza, os homes prehistóricos aprendemos o ciclo do crecemento das plantas (comprobando que se planta- bamos unha semente, esta xermolaba e daba froitos que podia-mos recoller).

Os cereais (trigo, centeo, arroz, millo…) e as legumes (lentellas, garavanzos e chícharos) foron as primeiras plantas que se cultivaron.

Para realizar as tarefas do campo, elaboramos novos utensilios ou trebellos (machadas de pedra que empregabamos para cortar a madeira; fouciños -de pedra e madeira- para segar os cereais; muíños de pedra para triturar o trigo e obter fariña…).

A gandería xurdiu da necesidade de poder sacrificar animais cando escaseaba a caza. Os primeiros gandeiros comezaron a ter animais vixiados e encerrados (o can foi un dos primeiros animais que se domesticaron; despois domesticáronse cabras e ovellas, e máis tarde, os porcos).

Continuamos practicando a caza, pero agora comiamos prioritariamente os animais que do-mesticabamos.

Da necesidade de gardar os alimentos, de cocelos e de transportalos, naceu a cestería e a cerámica.

A invención do fuso para fiar e do tear para tecer, permitiu o aproveitamento de fibras naturais -coma a la e mailo liño- para mellorar a vestimenta.

Perfeccionouse o instrumental, puíronse as pedras… Por iso ó Neolítico chámaselle tamén a Idade da Pedra Pulimentada.

Ademais, utilizáronse outros materiais para facer utensilios (por exemplo o óso e o marfil).

Fixemos arpóns e melloramos as machadas.

Hai uns 6.000 anos tivo lugar a aparición da metalurxia.

Os seres humanos aprendimos a utilizar metais para a elaboración de ornamentos, armas e trebellos (espadas, machadas, eixadas, fouces…). Os obxectos de metal eran moito máis resistentes que os que se fabrica-ban con pedra.

Os primeiros metais que se utilizaron foron o ouro, a prata e o cobre (que podíamos moldear golpeándoos en frío cun martelo).

Esta etapa da Prehistoria coñécese co nome de IDADE DOS METAIS.

Na Idade dos Metais producíronse tres inventos de gran importancia que fixeron máis doada a vida das persoas: • A roda (fixo posible a construción de carros tirados por animais). • A vela (fixo posible que os barcos se moveran grazas á forza do vento). Construíronse embarcacións máis grandes que permitiron trasladar a máis persoas e mercadorías.• O arado (permitiu labrar grandes extensións de terra a maior veloci-dade).

As aldeas situadas en zonas onde había abundancia de metais, medraron, convertíndose así en pequenas cidades.

As cidades estaban rodeadas de murallas de pedra e orga-nizábanse en torno a un xefe.

Nas cidades apareceron novos oficios como guerreiros, comerciantes ou mercaderes.

É propio desta época o fenómeno do Megalitismo.

Os monumentos megalíticos son grandes estruturas de pedra elevadas polo home a partir de finais do Neolítico e sobre todo durante a Idade dos Metais (localizados xeograficamente na Europa atlántica e mediterránea).

Os monumentos megalíticos construíronse con grandes pedras (que se trasladaban coa axuda de troncos e cordas) denomina-das “megálitos”. Para facelos necesitábanse moitas persoas.

Os tres tipos principais de monumentos megalíticos son: os menhires, os dolmens e os cromlechs.

Un menhir é un bloque de pedra chantado no chan.

Para a súa construción necesitábase da colaboración de moitas persoas.

Axudándose de troncos de árbore, arrastraban a gran lousa ata unha zanxa -previamente aberta no chan- onde deixaban caer o monolito.

Os cromlechs son alineacións circulares de varios menhires utilizados como santuarios ou observa-torios astronómicos.

Os dólmens son cámaras funerarias formadas por pa-redes de grandes pedras verticais que sosteñen a outras lousas horizontais a modo de teitume.

Diante da cámara pode haber un pasillo ou corredor construído do mesmo xeito.

Os dólmenes adoitaban cubrirse de terra formando un túmulo.

Dolmen de Dombate

Dolmen de Axeitos

Dolmen de Cerqueda

As lousas verticais quedaban encaixadas en zanxas previamente excavadas no chan.

Para elevar as lousas horizontais construíanse rampas de terra polas que se arrastraban ata a súa posición definitiva.

Como xa dixen antes, unha vez construído o dol-men, cubríase de terra formando un túmulo.

Outra manifestación artística propia desta época, son os PETRÓGLIFOS (que son gravados feitos sobre ro-chas ao aire libre).

A cronoloxía dos gravados parte do Neolítico chegando ata a Idade de Ferro (aínda que a maioría deles sitúan-se na Idade de Bronce).

Estou seguro de que estaredes impacientes por saber máis cousas sobre os petróglifos…

Pois non hai ningún problema… ¡Só tedes que consultar a seguinte unidade didáctica…!

¡Mans á obra, amiguiños/as…!