14. ayelen

EKOSISTEMAREN OSAGAIAK

Ekosistema leko edo ingurune fisiko bat da.

Bertan izaki bizidun guztiak bizitzen dira.

Horren erlazio multzoa da .

INGURUNE FISIKOA

Bizi diran leku batean ,hori da ingurune fisikoa.

Ingurune fisikoan dago adibidez :ura ,haizea ,argia ,temperatura (etab)

Ingurune fisiko bateako klimeak baldintza dau izaki bizidunen bizitza .Hau da , bizirik irauntzea.

ORGANISMO BIZIDUNA

• ESPEZIEA:

• Ezaugarri berbera daukien multzoa da

• POPULAZIOA:

• Ekosistema bizi diran espezie askotako multzo da.

• KOMUNITATEA:

• Ekosistema bateko populazio guztien multzoa da.

ELIKADURA ARABERAKO ERLAZINOA

• Adibidez:• Ekoisleak.• Lehenengo mailako kontzumitzailea.• Bigarren mailako kontzumitzailea.• Deskonposatzailea

EKOISLEAK

• Euren elikagaiak lortzeko gai dira.

• Adibidez : landarak

LEHENENGO MAILAKO KONTZUMITZAILEAK

• Animali bedargaleak dira eta ekoisles elikatzen dira

• Adibidez :untxia

BIGARREN MAILAKO KONTZUMITZAILEAK

• Animali okelagaleak dira eta lehenengo mailakoakaz elikatzen dira .

• Adibidez: tigrea

DESKONPOSATZAILEAK

• Bigarren mailako kontzumitzaileak

kaka egiten dabenean onddoak eta bakterioak sortzen dabez.

• Adibidez : onddoak.

ESPEZIE BERBEREKO BANAKOEN ARTEKO ERLAZINOA

• Populazinoa lehian naiz laguntza oinarritu daitekez.

• LEHIAN: Lehian sartzen dira janaria, bikotekidea edo argia

lortzeko.

• LAGUNTZA:Alkartzen dira elikatzeko

ugaltzeko edo babesteko

LAGUNTZA( ELIKAGAIAK)

Errezago lortzeko ,ehizan jarduteko tadeak osotzen dabez animali batzuk

Esate baterako harrapari batzuk (adibidez,otsoek edo lehoi emeek)

LAGUNTZA ( UGALTZEKO)

• Bikotekidea topatu behar dabe animalia

• Emeak ernaldueta gero,ar batzuk emeengandik aldentzen dira, baina beste

batzuk famila osotzen dabe.

LAGUNTZA (BABESA)

• Animali batzuek talde handitan eta beste batzuek txikitan babesten dira .

• SALDOTAN: Zaldiak,hienak eta zebra.

• ALDRAK: Paite,elaiek eta flameiko.

• SARDAK: Sardinak , hegalaburrek eta pirañe.

ESPEZIEEN ARTEKO ERLAZIOAK

• ADIBIDEZ :

• HARRAPARIAK

• LEHIAN

• MUTUALISMOA

• BIZKARROTASUNA

• KOMENTSALISMOA

HARRAPARITZA

• Espezie batek beste bati onura ataraten

deutso .Harrapakina hilten dau bere

elikagai bihurtzeko.

LEHIAN

• Oinarritutako erlazioak onuragarriak diraespezie bientzat.

MUTUALISMOA

• Orriturako erlzinoak onuragarria dira espezie bientzat

BIZKARROTASUNA

• Oinarritutako erlazinoetan parasito edo bizkarroi bat ostari deitutako beste

espezie baten bizkar bizi da

• Adibidez:zorriak eta gure burua bizi diranean .

KOMENTSALISMOAN

• Oinarritutako erlazinoak espezie batetzat onuragarrik dira ,eta besteari ez deutse

kalte egiten

LEHORREKO EKOSISTEMA

• Adibidez:• Oihanetan.• Baso epela.• Basamortua• Bedarkarea.

OIHANETAN

• Bero handia eta euri asko egite dau urte osoan.

BASO EPELA

• Urtaro batetik bestera tenperatura eta hezotasun alde handiak daukiezan inguruen berezko ekosistema da

BASAMORTUA

• Bero handia egunes eta hotz handia gauez

BEDARKAREA

• Bedarrak dira nagusi,eta zuhaitza gitxi dago .

• Adibidez:

• Estepa

• Larrak

• Sabana

URETAKO EKOSISTEMA

• UR GEZAKOAK : Ibaia , antzirak eta urmaelak.

• UR GAZIA: Ozeanoa eta itsasontzia

GIZAKIEK ARRISKUAN JARTEN DABE EKOSISTEMA

• ADIBIDEZ:• BASOETAKO SUTEEK ETA DEFORESTASINOA.

• ESPEZIE AROTZA.• LEHORTEAK.

• LURPEKO URA NEURRI BARIK ATERATEAK.• KUTSATZEN.

BASOETAKO SUTEEK ETA DEFORESTAZINOAK

• Basoak eta basoetako izaki bizidunak suintsitzen dabe. Gizakiek basoei su

emoten eutsie .Espaina , 200.000 sute inguru izaten dira

ESPEZIE AROTZA

• Txertatzea oso kaltegarria izan daiteke aurrez ekosistema horretan bizi ziran

espezientzat

LEHORTEAK

• Urmelak nekazaritza , abeltzaintza edo eraikuntzan erabiliteko lehorteak

hondatu egiten dauz ekosistemeak

LURPEKO URA NEURRI BARIK ATERATEAK

• Ureztatzeko edo etxebizitzetan erabilteko lurpeko ura neurri barik

aterateak.

HERRI BEHARREK

• Herri beharrek (adibidez: hiri handiek)ekosistema hondatzen dabe

KUTSATZEN

• Keak ,isuri industrialeak (etab) ekosistema orekea apurtu egiten dabe.

GIZAKIEK NATUREA BABESTEN DABE

• Horretarako parke naturalak eta parke nazionalak ipini dabez

DESAGERTZEKO ARRISKUAN

• Animaliek desagertzeko arriskuan danean babestu egiten dira

PASAIA BERREGITEKO

• Herri lan handi bat eraiki ostera ,edo meatze bat itxi eta gero ,ingurune hori

aldatu egiten da eraingin batzuk ipin da

BASOBARRITZEKO

• Sua badago edo basoa batu eskero ,gizakiek eremu hori

basobarritzeko ardurea hartzen dabe