Abangoardiako arkitektura (berria)

Arkitektura eta Abangoardia

Errepasoa

Sarrera

• XX. mendearen bitartean abangoardiako mugimendu batzuk haien espresioa izan zuten arkitekturan.

• Orokorki estilo hauek Bauhaus-aren eragina izan zuten edo honen garaikideak izan ziren.

• Abangoardia arkitektoniko hauek estilo hauei lotuta daude– De Stijl edo Neoplastizismoa (Herbeheretan)– Errusiar Konstruktibismoa.

De Stijl

• Irudi garrantzitsuei lotuta: – Piet Mondrian eta Theo van Doesburg pintoreak eta – Gerrit Rietveld arkitektoa eta altzarien

diseinatzegilea.

• De Stijl (edo “estiloa”) lehenengo aldiz garatua izan zen Mondrian-en pintura post-kubistekin, lerro horizontal eta bertikalen hausturatik sortua.

• Lan hauek konposaketa geometriko zabalagoetara eraman zuten, elementu ortogonalez lehen mailako kolorekin margotuak zelai zuri batean.

De Stijl

• 1917, Rietveld-ek “Aulkia Gorri/urdina” sortu zuen, Neoplastizismoko estetika hiru dimentsioetan irudikatzen.

• Van Doesburg Bauhauseko irakaslea izan zen garai batean eta zabaldu zuen De Stijl-eko erabina beste artisten artean, El Lizzitzky errusiarra bezala eta honen eraginez irudi axonometrikoak egiten hasi zen, arkitektura hipotetikoak izango zirenak.

• Eraikuntza hauek elementu asimetrikoen konbinaketa bat dira non elementu lauak zintzilik daude erdi bolumetriko batetik.

De Stijl-eko arkitektura: Ezaugarriak

• Arkitektura honetako ezaugarriak van Doesburg-ek definitu zituen: – Formak ez du beste estilorik imitatzen; – Arreta berezia elementu plastikoetan, eta baita

funtzioa, masa, azalera, denbora, espazioa, argia, kolorea eta materiala;

– Arkitektura merkea eta funtzionala da; – Ez dago estilo finkoa honen atzetik eta

eraikuntzak ez dira monumentalak, leihoz beteriko espaziora irekitzen den forma bat baizik;

– Oinplanoa esentziala da baina honetan hormak ez dira ixten, eraikuntza sustengatzeko badira ere;

De Stijl-eko arkitektura: Ezaugarriak

– Arkitektura irekia da non espazioa eta denbora kontuan hartzen diren;

– Kubikoaren aurkakoa da eta azalerak jarraiak dira mugimendu zentrifugo batekin, aldi berean simetria eta errepikapena eliminatzen dira;

– Ez dago eraikuntzako aurreko parte garbi bat eta kolorea erabiltzen da balio plastikoz baina, orokorrean, ez da dekoraturiko arkitektura eta ez du helburu bezala Neo-plastizismoko sintesi bat izatea

– Mondrianen pinturetan agertzen diren lehen mailako kolore berdinak erabiltzen ditu.

De Stijl

• De Stijl-eko joera unibertsalizatzaileak laster utzi zuen espazioa mugimendu modernoko kezka zehatzagorako.

• De Stijl-eko proiektua, bilakaera baten ondoren, kezka sozialez bete zen ere.

• Jendearentzat arkitektura sortzeko desioak ekoizpeneko medioaz baliaturik eta ez arkitekturako kezka estetikoak jarraituz, Europako Modernitateko oihu bat bihurtu zen.

Errusiar Konstruktibismoa

• Errusiar Konstruktibismoa 1913 eta 1940ko hamarkada bitartean aktiboa egon zen mugimendu bat da.

• Errusiar abangoardiak sortua, laster zabaldu zen kontinente osoan zehar.

• Arte konstruktibista abstrakzioa osatu nahi zuen modernitatearekiko debozioz eta gaiak normalean geometrikoak dira, esperimentalak eta ez emozionalak.

• Forma objetiboak esannahi unibertsala dutela, mugimendurako erabilgarriagoak ziren forma subjektiboak baino.

Errusiar Konstruktibismoa

• Konstruktibismoaren gaiak minimalistat dira, eta artelana oinarrizko elementuetan hausten da.

• Metodo berriak erabiltzen ziren lan hauetako sorkuntzan, eta honek arteko estilo baten agerpena posible egin zuten.

• Ordena irudikatzen zuen arte mota bat beharrezkoa zen Lehen Mundu Gerra bitartean desordena nagusitzen zenean eta honek inplikatzen zuen batasuna eta pakea ulertzea.

Errusiar Konstruktibismoa

• Konstruktibismoko artista famatuak dira Vladimir Tatlin, Kasimir Malevich, Alexandra Exter, Robert Adams, eta El Lissitzky.

• Tatlin-en lanarik famatuena Hirugarren Internazionaleko monumentua da (1919-20, Moscu), burdinezko armazoi bat zilindro bat, kubo bat eta kono baten inguruan, dena kristalez egina eta eskala masiboan diseinatua.

Errusiar Konstruktibismoa

• 1917ko iraultzaren ondoren, Tatlin (konstruktibismoko aitatzat hartua) Sobieteko Hezkuntzako Komisariadorako lan egin zuen eta artea irakatsi zuen publikoa hezitzeko.

• Garai honetan, arte ofiziala garatu zuen eta honetan material errealak espazio errealean erabiltzen zuen.

• Bere proiektua Hirugarren Internazionaleko monumenturako Errusiar abangoardiako eta nazioarteko modernitateko sinboloa bilakatu da.

Tatlin:

Hirugarren Internazionaleko monumentua

Melnikov:

Pariseko 1925ko erakusketako errusiar pabilioia

Pravda, Mosku

El Lisstzisky

Melnikov