Antzinaroa paul, olaia, koldo eta huiqi

ANTZINAROA: EUSKAL LURRALDEAN

EGILEAK: OLAIA ZHANG, KOLDO ARZALLUS,HUIQI ZHAN ETA PAUL EMEZABAL

ERROMATARRAK ETORRI

AURREKO HERRIAK

EGILEAK: HUIQI ZHAN

OLAIA ZHANG

K . a. 1. mendearen inguruan, hainbat herri bizi ziren euskadunen lurraldean:

• Autrigoiak, Bizkaiko mendebaldeaneta Arabako ipar-mendebaldean.

• Karistiarrak, Bizkaian, Araban etaGipuzkoako mendebaldean

• Barduliarrak, Ipar Euskal herritikBordeleraino

• Beroiak, Arabako Errioxan

• Baskoiak, Gipuzkoakoipar-ekialdean eta Nafarroan.

ERROMATARRAK ETORRI AURREKO HERRIAK

Euskal Herria erromatarren garaian

bi probintziatan banatuta zegoen, eta

lurraldearen zati bakoitza handiagoa

zen unitate batean sartua zegoen.

Horrela hegoaldea Tarraconensisen

barruan zegoen eta Ipar Euskal

Herria, Akitania erromatarraren

Barruan.

KOLDO ARZALLUS ITURRALDE

ERROMATARRENKONKISTA

Erromatarrak K.a. I. mendearen inguruan iritsi ziren euskaldunen lurraldera.

Ebro haranean zehar etorri ziren, eta iparralderantz hedatu ziren, itsasertzeraino.

Gure lurralde hauetan erromatarren

aurreko garaietatik bizi ziren herriek

onartu egin zituzten erromatarrak, oro

har.

Erromatarrak Araban eta Nafarroan

kokatu ziren, batez ere.

Erromatarrek utzitako aztarnetako bat

Iruña-Veleiako hiria da: antzinako herri

indigena baten gainean eraikitako

herrixka

Foruko erromatar herrixka ere aurkitu

dute Bizkaian, bai eta zeramika,

burdina eta beirazko hainbat objektu ere,

bertan.

•Erromatarren konkistaren unean, euskal lurraldean kultur ezaugarriberdintsuak zituzten herri batzuk biziziren, hizkuntza berezi bat zutenEuskara.

•Hauek ziren herrialdeak:o Baskoiak: Euskal lurraldearen

zatirik handiena hartzenzuten.

o Barduliarrako Karistiarrako Beroiako Autrigoiako Akitaniarrak ziren besteak.

Erromatarren garaian, baskoiek eremu zabala hartzen zuten, baskoiak erromatarrei aurre egiten ez zietelako eta bere armadan parte hartzen zutelako, armada osagarriak eratuz.

Erromatarrak K.a. 179.urteaen inguruan iritsi ziren gure lurraldera.

Hiriak, villak, galtzadak eta zubiak eraiki zituzten hemen.

Hiri garrantzitsuenetako bat Iruña-Veleia izan zen.

ERROMATARGALTZADA ETA ZUBIA

PAUL EMEZABAL GUTIERREZ

Erromanizazioak galtzaden sare zabal bat ekarri zuen.

Bi helburu zituen sareak: militarra eta ekonomikoa.

Euskaldunen lurraldea zeharkatzen erromatar ibilbideak lurralde hori Mediterraneoarekin eta iberiar penintsulako ipar-mendebaldearekin lotzen zuten , batetik , eta

Akitaniarekin , bestetik.

Aipagarria da Astorga –Bordele bidea , euskaldunen lurraldea zeharkatzen baitzuen , eta Iruña-Veleiatik (Araban) eta Iruñetik (Nafarroan) igarotzen baitzen.

Ibaiak zeharkatzeko , erromatarrek zubiak eraiki zituzten ; adibidez , Mantible Assakoa eta Tres puenteskoaAraban , eta Miluze izenekoa , Iruñetik gertu , Nafarroan.

Ziraukiko erromatar zubiak eta galtzadak Nafarroako Lizarrerria eskualdeko Zirauki udalerrian dagoen antzinako erromatar zubi eta galtzadak dira, biak ere Iruñatik Vareiarazihoan galtzadak zati ziren.

Gaur egun, bertatik Done Jokue bidea da eta bide hau jarraitu ezkero, behin Ziraukikoherri-gunea igaro ondoren kanpoaldean dago, A-12 autobide alboan.