Galego medieval

ÉPOCA MEDIEVAL.

ATA O TERCEIRO TERzO

DO SÉCULO XV.

Séculos IX-XV700 anos de

Normalidadelingüística

Idioma para aeducación dos reis

Lingua lírica depoetas non galegos

Sociedade galegaera monolingüe

Primeiros usos escritos do galego portugués

1ª etapa: (séc. IX ata o XII)

Etapa primitiva ou preliteraria

Documentos escritos nun latín “corrompido”

Palabras como: peito, seixo,... e sobre todo na toponimia:

Penamoura, Couto...aparecen con certa frecuencia nos

escritos.

2ª etapa (séc. XIII ata o XV)

Etapa do galego escrito

A) Época trobadoresca: (1200-

1350)

Período dourado da lírica galego-

portuguesa

Séc. XIII -Os textos literarios máis antigos

(poesía lírica trobadoresca)

cántiga satírica, “Ora faz ost'o senhor de

Navarra”, escrita cara ao 1200 por Joam

Soarez de Paiva.

1200 ó 1350-A época de esplendor da Escola

Lírica Galego-portuguesa

-A fins desta etapa, xordenprimeiras obras en prosa

literaria e as historiográficas.

-O galego cultívase na administracióncivil e de xustiza, na ciencia e na vida

relixiosa

B) Época postrobadoresca: decadencia da literatura: escola

galego-castelá

MediadosXIV

-Situación cultural e lingüística:empeora: Galicia non ten chancelería

nin corte.

ReisCatólicos

Uniformidade (política, administrativa,relixiosa para os reinos peninsulares)

Castelán = lingua oficial

Galego = perde usos sociais

Redución de ámbitos de uso: rexistro coloquial

A lingua medieval:

Período trobadoresco:

Vocalismo:

✏ Existencia de vogais nasais pola perda do -n- latino

intervocálico: MANUM > mão, GERMANAM > irmãa, BONUM >

bõo.

✏ Abundancia de hiatos por perda de consoantes intervocálicas:

DIABOLUM > diaboo, VIDERE > veer > ver, CREDERE > creer >

crer.

Consonantismo:✏ Pervive nesta época a oposición /b/ # /v/.✏ Existencia dun complexo sistema de sibilantes:

FONEMA GRAFÍA ACTUAL

/ž/g+e,i (agiña)

j+vocal (enveja)/š/ (xogar)

/š/ x+vocal (leixar)

/ź/ z+vocal

/ɵ//ŝ/

c+e,iç+vocal (alçar)

/z/ -s- /s/

/s/ s-, -ss- (saisse)

Morfoloxía:

✏ Invariabilidade de xénero dos nomes finalizados en -or, -ol, -és,

-ante: “meu senhor” “mía senhor”.

✏ Posesivo feminino: mia (mha, ma), ta, sa.

✏ Existencia de TE (ti) con valor de CD e CI: “toda gente te lança

de ssy”.

✏ Participio dos verbos da CIII en -udo: perdudo, conoçudo,...

Sintaxe:

✏ Uso do posesivo sen artigo: “seu arco na mão as aves ferir”.

✏ Anteposición do pronome átono: “eu te digo...”

Léxico:

✏ Galicismos: maison, virgeu, dama,...

✏ Provenzalismos: assaz, rouxinol, cobra, trobar,...

✏ Outras: vegada, eire, cras, filhar,...

As disimilitudes entre o

galego e o portugués afectan

tamén á grafía. Así as grafías de

orixe provenzal nh, lh serán as

preferidas polo portugués,

mentres ca nós optamos polas

grafías nn, ll alternando ás veces

con ny, nny ou ly, lj.