O Iberismo: Antecedentes, Surximento e Fracaso

ANTECECENTES HISTÓRICOS,SURXIMENTO

E FRACASO DO IBERISMO

Ana María CaneiroVanesa Trevín

Relacións Literarias Galiza-Portugal

Primeira División do Imperio RomanoSegunda División no 27 a. C., durante a Conquista

Terceira División por CaracallaNo 212 d. C.

Cuarta División por Diocleciano no Baixo Imperio

Mapa de la época de LeovigildoMapa de la Hispania Germánica

Mapa de la Hispania Musulmana Mapa de la Reconquista

Mapa do Século XII

Don Henrique e Dona Teresa

Afonso Henriques, primeiro Rei de Portugal

Antecedentes do Iberismo na Historia

Fernando I de Portugal

VS

Pedro I de Portugal

Enrique de Trastámara

Leonor de Castilla (Rexente ámorte do seu marido Fernando I de Portugal)

Juan I de Castilla (Rexedor e defensor dePortugal por un espacio de Mas o menos 15 años

João I de Portugal. Século XV

Antecedentes do Iberismo na Historia

Don Sebastião

Antecedentes do Iberismo na Historia

A mediados do século XVI, a Unión Ibérica será considerada social, cultural e económicamente viable a varios niveis:

A organización económica de Portugal era interdependente e complementaba a española. Os mariños portugueses actuaban de intermediarios entre España e outros países e exportaban trigo a Portugal.

Politicamente eran aliados naturais con inimigos comúns como Francia, Inglaterra e Holanda, así como os mouros e os turcos. E comparten as mesmas rotas marítimas.

Proceso de castelanización de Portugal ao calor do século de ouro español. Moitos autores e intelectuais serán bilingües, como Gil Vicente, o creador do Teatro Nacional portugués, que ten un cuarto das súas pezas en castelán. Camões tamén escribe en castelán. Trátase da lingua de moda para a cultura e a lingua internacional para a economía.

Debemos destacar tamén a influencia das raíñas portuguesas en España e nas españolas en Portugal.

Antecedentes do Iberismo na Historia: Séculos XVI e XVII

Isabel de Portugal

Felipe II

Duque de Alba

Antecedentes do Iberismo na Historia

Mapa do Portugal de Fontainebleu

Antecedentes do Iberismo na Historia: Os albores do século XIX

Manuel Godoy

Napoleón Bonaparte

Orixe e Evolución do Movemento Iberista a partir do Século XIX

En base a varios aspectos:

As Ideas funcionalistas relacionadas coa apertura comercial e de víasde comunicación a escala peninsular e a convulsa coiuntura das relacións internacionais que están presentes no primeiro liberalismo. A importancia dun pasado común, o que entronca coas correntes nacionalistas e románticas do século XIX.

Hai que engadir a isto unha historia paralela e unha estructura social e política semellante.

Convencemento de que con unha Unión ou Federación Ibérica superaría o Estado de decadencia no que se atopan ambos países e lles devolvería o prestixio perdido.

A Proximidade entre ambos países, que fai que lles afecten as coiunturas políticas e económicas do outro. A maneira en que se manifesta o Iberismo nun lugar e outro, dependerá deste aspecto.

Orixe e Evolución do Movemento Iberista a partir do Século XIX: Primeira ½ de século

Despois do soño das Cortes de Cádiz, ao regreso de Fernando VII en 1823, moitos liberais españois plantearon a posibilidade dunha Unión Peninsular na persoa de Pedro IV de Portugal. Estes liberais progresistas foron os primeirosen comprometerse co Iberismo, que chegou a formar parte do programado Partido Republicano Federal.

Ao mesmo tempo, en Porto, difundíanse tamén proxectos de Unidade Ibérica e a raíz dos sucesos de Coimbra do 48, comézase a ver un profundo compromisoco nacionalismo, xa fose independente ou federalista (Unión Ibérica), por partetamén de liberais progresistas.

Proposta Catalá dentro do movemento Iberista

Orixe e Evolución do Movemento Iberista a partir do Século XIX: A Visión Catalá

Orixe e Evolución do Movemento Iberista a partir do Século XIX: Segunda ½ de Século

Nos Anos 50 o federalismo estendeuse por toda Europa como solucióna todos os males. En España tivo o seu eco na creación do Clube Democrático Ibérico (Paris, 1848) ou a Liga Iberista (Madrid, 1854).

Os monárquicos buscaban a mesma unión, en forma de unidadeeconómica e de infraestruturas baixo unha nova realidade nacional, quesería Iberia. Pretendía sustituir a Isabel II por Luis I de Portugal.

Despóis da Revolución do 68 e da Primeira República Española producirase Outro intento iberista de poñer ao monarca Portugués á fronte de España, mais o candidato gañador resultará ser Amadeo I de Saboia.

A partir dese momento, o Iberismo seguirá a ser unha constante por parte dde España, mentres que os portugueses cada vez manifestarán formas máistaxantes de anti-Iberismo.

¿Por qué fracasou o movemento Iberista?

Falta dunha vontade política decidida. Ningunha das partes se atreveu a dar o gran paso de maneira definitiva. Isto foi debido ás divisións converxentes froito de dous puntos de vista diferentes de ver a historia e dos roces e conflitos diplomáticos que tiveran que sufrir como veciños ao longo dos séculos.

A pesar das similitudes había unha liña de separación moi marcada en canto á lingua e á identidade, sobre todo dende o século XVII, onde vai medrando un anti-españolismo por parte dos Portugueses, que implicaría un anti-Iberismo posterior, radicalizado a partir dos anos 60 do século XIX.

¿Por qué fracasou o movemento Iberista?

Foi un movemento de minorías das élites políticas e intelectuais. Non existiu un sentimento popular de pertenza a unha nación Ibérica con forza suficiente como para superar unha unión de facto.

Ambos países estarán sempre moi á mercede dos acontecementos históricos. Por una lado as grandes potencias, como Francia e Inglaterra, que se oporán dende sempre á Unión Ibérica e por outro lado o anquilosamento ao que se ven sometidos polos problemas políticos do século XIX e pola resistencia das elites de ambos países a abandonar o Antigo Réxime.