© IHOBE S.A., Ingurumen Jarduerako Sozietate Publikoa · Airearen kalitaterako ekintza plana Debagoieneko eskualdean. Aireko poluzioaren diagnostikoa SARRERA 4 1. SARRERA Kutsadura

© IHOBE S.A., Ingurumen Jarduerako Sozietate Publikoa

Dokumentu hau LABEIN FUNDAZIOAk egin du IHOBE-rentzat

Txostenaren erreferentzia: PROE0336-IN-CTP-01-Debagoiena (02 b.)

2006ko otsaila

Airearen kalitaterako ekintza plana Debagoieneko eskualdean.

Aireko poluzioaren diagnostikoa

AURKIBIDEA 1

AURKIBIDEA

1. SARRERA ....................................................................................................4

2. DIAGNOSTIKOAREN HELBURUA ETA EREMUA ...............................................6

3. AIREAREN KALITATEA HOBETZEKO EKINTZA PLANAK...................................7

3.1 EUROPAKO ARAUDIA ............................................................................................7

3.2 EKINTZA PLANAK ................................................................................................9

3.2.1 .. Ekintza planaren helburua eta beharra........................................................9

3.2.2 .. Ekintza Planaren aldi baterako estaldura...................................................10

3.2.3 .. Ekintza Planak izan behar duen egitura eta gutxieneko informazioa..........11

4. LANAREN METODOLOGIA..........................................................................15

4.1 ISURKETA MAPAK EGITEA .....................................................................................15

4.1.1 .. Isurketen inbentarioa ...............................................................................15

4.1.2 .. Isurketen irudikapena...............................................................................17

4.2 AIREAREN KALITATERAKO DATUEN TRATAMENDUA ETA BESTELAKO DATUEN BILKETA...........18

4.3 EREMUKO POLUZIO MAILAREN AURRETIKAKO BALORAZIOA............................................19

4.4 KUTSADURA HANDIENEKO GUNEEN IDENTIFIKAZIOA....................................................19

5. ISURKETEN INBENTARIOAREN ANALISIA.....................................................21

5.1 PM/PM10 ISURKETAK DEBAGOIENAN......................................................................21



AURKIBIDEA 2

5.1.1 .. Industriaguneak .......................................................................................21

5.1.2 .. Ibilgailuen zirkulazioa ..............................................................................23

5.1.3 .. Egoitza eta zerbitzuak..............................................................................24

5.2 NOX ISURKETAK DEBAGOIENAN ............................................................................25

5.2.1 .. Sektore guztien ekarpen bateratua ...........................................................25

5.2.2 .. Garraioaren sektorea................................................................................26

5.3 SEKTORE BAKOITZAREN ISURKETA EKARPENAREN ANALISIA ...........................................27

6. AIREAREN KALITATEAREN ANALISIA ..........................................................28

6.1 AIREAREN KALITATEA NEURTZEKO ESTAZIOA DEBAGOIENAN..........................................28

6.2 AIREAREN KALITATE MAILAREN BALORAZIOA 1073/2002 EDRI DAGOKIONEZ ..................29

6.3 MUGA-BALIOAK GAINDITZEKO ARRAZOIAK IDENTIFIKATZEA, ARRASATEKO ESTAZIOAN ........31

6.3.1 .. PM10 kontzentrazioak eta aldaera meteorologikoek duten lotura ...............32

6.3.2 .. NOx kontzentrazioek eta aldaera meteorologikoek duten lotura................36

6.3.3 .. PM10-en eguneroko zikloa.........................................................................37

6.3.4 .. PM10-en eta NOx-en hileko aldaketa ........................................................38

6.3.5 .. PM10 eta NOx mailen konparazioa.............................................................39

6.3.6 .. Neurketa estazioaren kokapenaren eragina...............................................41

7. ONDORIOAK.............................................................................................43



AURKIBIDEA 3

ERANSKINA: ARRASATE INGURUAN PARTIKULATUTAKO MATERIALAREN

INBENTARIATUTAKO ISURKETEN GAINEKO INDUSTRIAGUNE

GARRANTZITSUENETAKO BATZUEN ARGAZKIAK



SARRERA 4

1. SARRERA

Kutsadura atmosferikoa ingurumeneko arazorik larrienetakoa da eta munduko

komunitateak aurre egin behar dio. Osasunaren Mundu Erakundeak (OME) egin berri

dituen ikerketetan, kutsadura maila ez oso altuen eraginpean dauden pertsonek

osasuna kaltetua dutela azaldu dute. Gainera, kutsadura atmosferikoa hilkortasun

tasaren gehikuntzarekin lotu dute. Gizakien osasunean ageri diren gaixotasunak

nagusiki arnas aparatuarekin eta aparatu kardiobaskularrarekin lotuak daude.

Ondorioz, hasiera batean airearen kutsadurarekin zerikusirik ez duten gaitzak

okerragotu edo zaildu egiten dituzte. Arazo horiek gehienbat haurretan eta adinduetan

dituzte ondorioak.

Bestalde, egoera horri poluzioaren ondorioekin (prozesu asmatikoen

larriagotzea, bihotzeko krisiak, eta beste biriketako eta aparatu kardiobaskularreko

gaixotasun batzuk) lotutako osasunaren gastuak ordaintzeko beharrezko aurrekontu

ekonomikoa gehitu behar zaio.

Administrazioen jarrera positiboa izan da; izan ere, isurketetan murrizketak

egitea eta airean baimendutako kutsaduraren maila jaistea proposatu dute. Airearen

kalitatearen 1996/62/CE Esparru Zuzentarauak Europar Batasuneko airearen

kalitatearen kudeaketa nola egin behar den zehazten duten puntuak jasotzen ditu.

Horretatik Zuzentarau ‘Alabak’ (1999/30/CE, 2000/69/CE, 2003/2/CE) deitutakoak

sortu zituzten. Gizakien osasuna kontuan hartuta, zenbait substantzia kutsakorrei

mugak ezartzen dizkiete eta horien kontrola arautzen dute. Halere, ahalegin horiek

egin arren, atmosferako poluzioak gizakien osasuna kaltetzen jarraitzen duela frogatu

dute. OMEren arabera, Europan 100.000 pertsona inguru aireko material

partikulatuaren eraginpean daudelako modu goiztiarrean hiltzen dira. Eta elementu



SARRERA 5

kutsakor berak Europako herrialde jakin batzuetan, bizi-itxaropena bederatzi hilean

edo urte bete eta bi artean murrizten du.

Hori dela-eta, maila osasuntsuetara heldu arte, airearen kalitatea hobetzen

jarraitu behar dugula kontsideratzen dute. Horretarako beharrezkoa izango da egungo

araudiak aztertzea eta poluzioaren eraginaren eta gizakien osasunean dituen

ondorioen arteko lotura erakusten duten emaitza berrietara egokitzea. Gaur egun,

Europako Batzordea CAFE (Clean Air for Europe) programaren emaitzen bitartez,

airearen kalitatearen hainbat arau berrikusten ari da. 2005. urtean, airearen

kutsadurari buruzko gaikako estrategia aurkeztu nahi du. Airearen kalitatearen

inguruan lortu nahi diren helburuak eta horietara heltzeko neurriak bilduko ditu.

Bestalde, airearen kalitatea hobetzeko, indarrean dagoen legediak kutsatzaileen

mailak gainditzen dituzten tokietan Ekintza Planak egiteko beharra adierazten du.

Ekintza Plan horiek gizakien osasunarentzat eta ekosistementzat onargarriak diren

mailetara murriztu behar dute poluzioa.



DIAGNOSTIKOAREN HELBURUA ETA EREMUA 6

2. DIAGNOSTIKOAREN HELBURUA ETA EREMUA

Ikerketa honen helburua Ekintza Plana egiterakoan, atmosferako poluzioa

hobetzeko neurri zehatzak egon daitezen, Debagoiena eskualdeko airearen

kalitatearen diagnostikoa egitea da.

Debagoiena eskualdea ondoko udalerriek osatzen dute: Antzuola, Bergara,

Elgeta, Arrasate, Oñati, Aretxabaleta, Eskoriatza, Aramaio eta Leintz-Gatzaga.

Diagnostikoaren xede zehatzak hurrengoak dira:

a) ikerketako eremuan PM/PM10 eta NOx sustantzien isurketak neurtzea.

b) Espazioaren eta denboraren ikuspuntuetatik, airean erregistratutako PM10 eta

NOx kontzentrazioak aztertzea.

c) Eskualdeko PM10 isurketen gune nagusiak identifikatzea eta, ondoren, horiei

ekintza zuzentzaileak ezartzea.

Debagoieneko Ekintza Planean kutsatzaile batzuk ager daitezkeen arren,

Arrasateko estazioaren arabera, eta 1037/2002 EDri jarraituta, material partikulatua

(PM10) da azken urteetan (2003, 2004) gizakien osasuna babesteko indarrean dagoen

legedia betetzen ez duena. Beraz, ikerketa hau, batez ere, ingurumeneko aireko

material partikulatuan (PM10) zentratzen da. Gainera, nitrogeno oxidoak (NOx) aztertu

ditu hainbat iturrietako aztarna kutsatzaile gisa (trafikoa nagusiki). Hala,

erregistratutako material partikulatuaren kontzentrazioetan duen eragina baloratu

dute.



AIREAREN KALITATEA HOBETZEKO EKINTZA PLANAK 7

3. AIREAREN KALITATEA HOBETZEKO EKINTZA PLANAK

3.1 Europako araudia

Ingurumeneko airearen kalitatearen ebaluazioari eta kudeaketari buruzko

1996/62/CE Zuzentarauak, airearen kalitateko Esparru Zuzentaraua bezala

ezagututakoak, hurrengoetara zuzendutako estrategia bateratuaren oinarrizko

printzipioak zehazten ditu:

- erkidegoko ingurumeneko airearen kalitatearen gaineko helburuak definitzea

eta zehaztea, gizakien osasunean eta ingurumenean oro har dituen ondorio

kaltegarriak prebenitzea edo murriztea;

- metodo eta irizpide bateratuetan oinarrituta, Estatu-kideetako

ingurumeneko airearen kalitatea ebaluatzea;

- ingurumeneko airearen kalitatearen gaineko informazio egokia izatea eta

publikoa jakinaren gainean edukitzen saiatzea, besteen artean, alerta-atarien

bidez;

- ingurumeneko airearen kalitate ona mantentzea eta beste kasu guztietan

hobetzea.

Esparru Zuzentarauak kutsatzaileentzat muga-balioak ezartzen ditu. Jakintza

zientifikoetan oinarrituta, epe jakin batean lortu eta gainditu ezin diren finkatutako

mailak direla eta, horien helburua gizakien osasunean eta ingurumenean oro har

dituzten ondorio kaltegarriak prebenitzea edo murriztea dela kontsideratzen dugu.

Airearen kalitatea hobetzeko, Esparru Zuzentarauak Estatu-kideek muga-

balioak errespetatzen dituztela bermatzeko beharrezko neurriak hartuko dituztela

adierazten du. 8. artikuluaren arabera, mugak gainditzen dituztenek Ekintza Planak




egin eta aplikatu beharko dituzte erabakitako epean muga-baliora itzultzeko. Estatu-

kideak muga-balioak gainditzen dituzten eremu bakoitzerako plana egiten dutela

bermatzeaz arduratzen dira. Gainera, gutxienez, EDko XII. eranskinean zerrendatutako

datuak izan behar dute. 1073/2002 (96/62/CE Zuzentarauaren transposizioa, IV.

eranskina). Planak edota Programak publikoarentzat eskuragarri egon behar du.

Esparru Zuzentarauaz geroztik, ‘Alaba’ zuzentarauak (1999/30/CE,

2000/69/CE, 2002/3/CE) eratu zituzten, aspektu eta kutsatzaile jakinak arautzen

dituztenak. Aipatutako Zuzentarauak 1073/2002 eta 1796/2003 Errege Dekretuen

bidez, Espainiako ordenamendu juridikoan sartu dituzte. Kutsatzaileentzat muga-

balioak ezartzen dituzte: sufre dioxidoa, nitrogeno oxidoak, partikulak, beruna,

bentzenoa zein karbono dioxidoa (1073/2002 ED), eta ozonoa (1796/2003 ED).

Egun, indarrean dagoen partikulen inguruko legeria ondorengo taulan azalduta

dago:

10µ EBAKIDURAKO PARTIKULAK

Helburua Erreferentzia

aldia PM10-aren

muga-balioa Baimendutako gehiegizko

marjina Muga-balioa

betetzeko epea

Gizakien osasuna babestea

24 ordu

50 µg/m3, urtean 35 aldiz baino gehiago ezingo dira gainditu

15 µg/m3 ED indarrean sartzean, eta 2003ko urtarrilaren 1ean eta ondorengo 12 hilabeteetan 5 µg/m 3 murriztu beharko dira muga-balioa lortu arte

2005eko urtarrilaren 1a


Urte zibil bat

40 µg/m 3

4.8 µg/m 3 ED indarrean sartzean, eta 2003ko urtarrilaren 1ean eta ondorengo 12 hilabeteetan 1.6 µg/m 3 murriztu beharko dira muga-balioa lortu arte


3.1. taula- PM10 partikulentzat muga-balioak -1. fasea (1073/2002 ED)




10µ EBAKIDURAKO PARTIKULAK

Helburua Erreferentzia

aldia PM10-aren

muga-balioa Baimendutako gehiegizko

marjina Muga-balioa

betetzeko epea


24 ordu

50 µg/m3 , urtean 7 alditan baino gehiagotan ezingo dira gainditu

Datuetatik deribatuko da eta 1. faseko muga-balioaren baliokidea izango da



Urte zibil bat

20 µg/m 3

20 µg/m3 2005eko urtarrilaren 1ean, 2006ko urtarrilaren 1ean eta ondorengo 12 hilabeteetan 4 µg/m 3 murriztu muga-balioa lortu arte


3.2. taula - PM10 partikulentzat muga-balioak 2. fasea ( 1073/2002 ED)

3.2 Ekintza Planak

3.2.1 Ekintza planaren helburua eta beharra

Ekintza Planen helburua legeriak finkatutako epean neurriak eta ekintzak

zehaztea da. Hala, kutsatzailea muga-baliora itzuliko da.

Planak abian jartzeko betekizuna kasu batzuetara mugatzen da; airearen

analisia egin ondoren, hartutako neurriekin 1073/2002 EDk adierazitako epean muga-

balioa lortuko ez duten tokietara. Kasu batzuetan, baimendutako muga-balioa eta

tolerantziako marjina gainditzen ez dituzten arren, neurri osagarriak hartzea

ezinbestekoa izan daiteke, finkatutako epean muga-baliora heltzea ezinezkoa izango

dela adierazten duten froga zientifikoak daudelako. Dena den, Esparru Zuzentarauak

muga-balioa eta tolerantzia marjina gainditzen duten kasuetan soilik ezartzen ditu

legeak betekizunak.




Ekintza Planaren xede nagusia kutsadura mailak murrizteko neurri eraginkorrak

proposatu, garatu eta abian jartzea da. Bestalde, interesa duten taldeentzat

(industrietako arduradunak eta administrazioak) nahikoa argiak izan behar dute.

Kontuan izan behar da Planak publikoarentzat eskuragarriak izan behar duela.

Aipatutako Errege Dekretuko XII. eranskinean, Ekintza Planek izan behar duten

gutxieneko informazioa azaldu dute. Bestalde, 2004ko otsailaren 20an, Batzordeak

2004/224/CE Erabakia hartu zuen. 1073/2002 EDn aurreikusitako planen edo

programen informazioa Batzordeari aurkezteko neurriak zehaztu zituzten. Erabaki

horren arabera, Batzordearen txosteneko eranskinean adierazitako 7 galdetegiak izan

beharko ditu. Edozein modutan, Plan osoak Batzordeak hala eskatzen duenean, horren

eskura jarri beharko dira.

1073/2002 EDk Ekintza Planak egitea eskatzen du. Gainera, organismo

eskuduna Autonomietako Administrazioak izendatzen ditu. Estatu-kideek isurketek

muga-balioak gainditzen dutela hautemandako urtearen ondorengo bigarren urtea

amaitu aurretik bidali beharko dizkiote Europako Batzordeari Ekintza Planak.

3.2.2 Ekintza Planaren aldi baterako estaldura

Toki batean muga-balioa eta tolerantziako marjina gainditzen direnean, Estatu-

kideek egoera hurrengo urteko urriaren 1a baino lehenago jakinarazi beharko diote

Batzordeari (1996/62/CE Zuzentaraua, 11.1.ii artikulua). Dagokion Ekintza Plana

egoera hautemandako urtearen amaieraren hurrengo bi urteetan, gehienez, jakinarazi

beharko zaio (1996/62/CE Zuzentaraua, 11.1.iii artikulua). Aurretik, Komunitate

Autonomoek Ministerioan aurkeztu beharko dute, gehienez, egoera hauteman denetik

hurrengo urte eta erdian (1073/2002 ED, XIII.3.c eranskina). Hiru urtero, Planaren

egoerari buruzko informazioa bidaliko zaio. Hurrengo irudian (4.1. irudia) mugak




gainditzearen inguruko txostena eta dagokion Batzordeak jasotzeko epemugak ageri

dira:

3.1. irudia- Batzordearentzako txostenen denbora-lerroa.

3.2.3 Ekintza Planak izan behar duen egitura eta gutxieneko informazioa

1073/2002 1073/2002eko XII. eranskinean, Ekintza Planek izan behar duten

gutxieneko informazioa xehetasunez azaldua ageri da. Informazioa ondorengo taulan

dago:

Ekintza Planaren eraketa

Ekintza Planaren estaldura

Urtebete + 1 Urtea (mugak gainditu)

Mugako mailak ganditzearen

i k

Ekintza Planari

b k

Planaren egoerari b k

Kontzentrazioaren garapena

Muga-balioa

Muga-baliora iristeko epea

lortzeko

Denbora

Kont

zent

razi

oa

Batz

orde

ari:

Min

iste

rioar

i:

Min

iste

rioar

i:

Batz

orde

ari:

Urtebete + Urtebete +

Min

iste

rioar

i:

Batz

orde

ari:




1073/2002 EDko XII. eranskina: ingurumeneko aireko kalitatea hobetzeko udalerrietako, eskualdeetako edo herrialdeko programek izan behar duten informazioa

Informazioa 6. artikuluko 1. atalaren arabera eman behar da 1) Gaindiduraren kokapena: - eskualdea, - udalerria (mapa), - neurketa-estazioa (mapa, koordenatu geografikoak).

2) Informazio orokorra: - inguru mota (hiria, industrialdea edota1 landa ingurua), - kutsatutako azaleraren (km²) eta poluzioaren eraginpean dagoen populazioaren

estimazioa, - datu klimatiko erabilgarriak, - topografiaren datu egokiak, - babestu beharreko organismo hartzaile moten inguruko nahikoa informazio.

3) Autoritate arduradunak: - hobekuntza planak egiteaz eta betearazteaz arduratzen diren pertsonen izena

eta helbidea. 4) Poluzioaren izaera eta ebaluazioa: - aurreko urteetan hautemandako kontzentrazioak (hobekuntzako neurriak

aplikatu aurretik), - proiektua hasi zenetik neurtutako kontzentrazioak, - ebaluaziorako erabilitako teknikak.

5) Kutsaduraren jatorria: - kutsadura isurtzearen arduradun nagusienen zerrenda (mapa), - iturri horiek eragiten dituzten isurketen kopurua guztira (t/urte), - beste eskualde batzuetatik datorren kutsadurari buruzko informazioa.

6) Egoeraren analisia: - gaindidura eragiten duten faktoreen xehetasunak (garraioa, mugaz gaindiko

garraioak barne, osaketa), - airearen kalitatea hobetzeko neurri posibleen xehetasunak.

7) Zuzentaraua indarrean sartu aurretik zeuden neurrien edo proiektuen xehetasunak, hau da: - udalerrietako, eskualdeko, herrialdeko edo nazioarteko neurriak, - neurri horien ondorioak.

8) Errege Dekretua indarrean sartu ondoren kutsadura murrizteko abian jarritako neurrien edo proiektuen informazioa: - proiektuan aurreikusitako neurri guztien zerrenda eta deskribapena,

1




1073/2002 EDko XII. eranskina: ingurumeneko aireko kalitatea hobetzeko udalerrietako, eskualdeetako edo herrialdeko programek izan behar duten informazioa

Informazioa 6. artikuluko 1. atalaren arabera eman behar da - aplikazioaren egutegia, - lortu nahi duten airearen kalitatearen hobekuntzaren estimazioa eta helburuak

lortzeko aurreikusitako epea. 9) Aurreikusitako edo kontuan hartutako epe luzeko neurrien edo proiektuen informazioa. 10) Eranskin honetan eskatutako informazioaren argitalpenen, agirien, lanen, eta abarren zerrenda.

3.2. taula 1073/2002 EDko XII. eranskina (Ingurumeneko airearen kalitateari buruzko ebaluazioaren eta kudeaketaren gaineko 96/62/CE Zuzentarauaren IV. eranskina).

Ekintza Planak osatzeko garaian ez da beharrezkoa muga-balioen gaindidura

guztiak kontuan izatea. Hau da, muga-balioak gainditzen dituzten kutsatzaile bat

baino gehiago dauden tokietan, kutsatzaile guztiak barne hartzen dituen Ekintza Plan

Integratua garatzeko aukera dago.

Batzordeko 2004/224/CE Erabakiak planen edo programen inguruko

informazioa aurkezteko neurriak ezartzen ditu. Beraz, Erabaki horretan, Estatu-kideek

informazioa aurkezteko egitura besterik ez da zehazten, baina ez planen eta

programen egiturak nolakoa izan behar duen. Ekintza Planaren egitura udalerriko

erabilerarako egokiena izan behar da. Halere, Ekintza Planak Batzordeari aurkeztu

behar zaion informazioa gutxienez izan behar duela argi dago.

Aipatutako Erabakiaren eranskinean, bete beharreko zazpi galdetegiak ageri

dira, eta bakoitzak ondoko informazioa du:




1. galdetegia Planaren edo programaren informazio orokorra

2. galdetegia Muga-balioaren gaindituaren deskribapena

3 galdetegia Erreferentzia urtean muga-balioa gainditu izanaren arrazoien analisia

4 galdetegia Hasierako maila

5 galdetegia Indarreko araudian aurreikusitako neurrietatik desberdinak direnak

6 galdetegia Oraindik hartu ez diren neurriak eta epe luzerako neurriak (aukerazkoa)

7 galdetegia Neurrien laburpena



LANAREN METODOLOGIA 15

4. LANAREN METODOLOGIA

Debagoiena eskualdeko (Antzuola, Bergara, Elgeta, Arrasate, Oñati,

Aretxabaleta, Eskoriatza, Aramaio, Leintz-Gatzaga) airearen kalitatearen diagnosia

Arrasaten zentratu dugu, kutsatzaileen neurketarako estazio finkoa duen udalerri

bakarra delako. Lanaren garapenak ondorengo etapetan banatu ditugu:

4.1 Isurketa mapak egitea

Plana indarrean dagoen guneko isurketen geoerreferentzia aireko kutsatzaileen

mailetan eragina izan dezaketen kausak aztertzeko garrantzia berezikoa da.

Hori dela-eta, 2002ko EAEko Isurketen Inbentarioko informazioa hartu da

abiapuntutzat. Inbentarioak kutsaduraren prebentziorako eta kontrol integraturako

16/2002 Legearen bidez ordenamendu juridikoan sartutako 1996/61/CE

Zuzentarauko isurketen iturri guztiak barne hartzen ditu. Gainera, isurketa kutsakor

ugari egiten dituzten beste enpresa askoren izena du.

4.1.1 Isurketen inbentarioa

Ekintza Plana indarrean dagoen tokiko Isurketen Inbentarioak ondorengo

sektoreetako isurketen informazioa izan behar du:

a) Industriako eta energia eraldatzeko jarduerak (atal honetan gordetako

eta lausotutako isurketak biltzen dira, esaterako, harrobiak)

b) Ibilgailu-zirkulazioa, inguruko ibilgailuen zirkulazio dena (hirikoa

hirigunean eta hiritik kanpokoa edota autobideetakoa eskualdetik

pasatzen diren halako errepideetan).




c) Egoitzetakoak eta zerbitzuak, berogailuetarako, etxeetako

komunetarako eta sukaldeetarako ur beroa, ostalaritza, osasuna,

irakaskuntza, egoitza eta kiroldegiak.

Isurketen Inbentariotik ondorengo kutsatzaileak hartu ditugu kontuan: jatorri

antropogenikoko partikula solidoak (PM edota PM10) eta nitrogeno oxidoak (NOx). 10

mikra baino gutxiagoko diametro aerodinamikoa duten partikula iragazkorrak PM10

kontsideratzen dira.

Isurketen maila urte natural batean isuritako masa-unitateetan adierazia dago.

• Ibilgailu-zirkulazioaren isurketak.

Ibilgailu-zirkulazioaren isurketen kalkulua hala egin dugu:

- EAEko automobilen parkeko ezaugarriak isurketa faktoreak osatzea. Bi

ibilgailu mota bereizi ditugu: arinak eta astunak. Arinen artean turismoak,

motorrak eta garraiorako ibilgailu arinak (3,5 tona artekoak) sailkatu ditugu;

astunak, berriz, 3,5 tona baino gehiagoko ibilgailuak dira.

- Hirien arteko errepideak eta autobideak, eguneko batez besteko

intentsitatearen arabera zatika banatu ditugu. Gainera, zati bakoitza astunen

portzentajeagatik, luzeragatik eta ibilgailuek zirkulatzen duten batez besteko

abiaduragatik bereizten da. Azken ezaugarria zehazteko gidatzeko era (bide

mota) edo zatiko abiadura datua eraili dugu. Hortaz, hirien arteko

errepideetako-autobideetako isurketen kalkulua egiteko ondorengo formula

aplikatu dugu:

TtramopesTpesligTligautii

∗∗

∗+

∗=+ ∑∑

==

longIM FEIM FEEE11

,,int




FElig: ibilgailu arinen isurketen faktorea, ibilgailuen parkearen

banaketaren arabera, zatiko abiaduraren araberakoa dena.

IMT: batez besteko intentsitatea, T aldi batean zati horretan zirkulatzen

duten ibilgailuen kopuruaren batez besteko balioa adierazten du. IMT,lig,

ibilgailu arinen IMT-a da eta ibilgailu astunen IMT,pes-a da.

Longtramo zati bakoitzaren luzera da.

T: funtzionamenduaren erregimenaren arabera isurketak adierazten

dituen denboraldia da.

- Hiriguneko isurketak kalkulatzeko biztanle bakoitzak kontsumitzen dituen

batez besteko ratioak erabili ditugu, eguneko batez besteko intentsitateak

beharrean.

4.1.2 Isurketen irudikapena

Geografia Informaziorako Sistema (GIS) baten bitartez, guneko isurketa

kutsakorrak irudikatu ditugu.

• Gune zehatzen isurketen mapa

2002 urteko EAEko Isurketen Inbentarioan sartutako Debagoienako gune

zehatzetako isurketak irudikatu ditugu.

• Isurketa orokorren mapak

Kutsatzaileen isurketako guneak zehatzak, linealak eta eremukoak izan

daitezkeelako, eskualdea laukitan banatu dugu. Hau da, 250 metroko aldeak dituzten

laukiekin isurketen sarea osatu dugu, bakoitzak hartzen duen eremuko isurketa

irudikatzen du.




Hiriko trafikoak, egoitzek eta zerbitzuek eragiten dituzten isurketen kasuan,

biztanle bakoitzak kontsumitzen duen erregaiaren bidez lotzen dira, hau da, eremu-

unitateko isurketa bat lortzen da. Hori ez da hala hirien arteko errepideen eta

autobideen kasuan, isurketak linea batera lotzen direlako; luzera unitateko isurketak.

Bestalde, industriako jarduerak gune zehatz gisa irudikatu ditugu.

Hala izanda, isurketa horiek sareko lauki jakinetan proiektatu ditugu, beraz,

hurrengoei buruzko informazioa lortu dugu:

a) isurketak guztira,

b) isurketak sektoreka (industria, trafikoa eta egoitzak-zebitzuak),

c) hiriko, hirien arteko errepideetako eta autobideetako trafikoari lotutako

isurketak.

4.2 Airearen kalitaterako datuen tratamendua eta bestelako datuen bilketa

Aztertutako airearen kalitateari buruzko datuak Eusko Jaurlaritzako Ingurumen

Sailak kudeatutako EAEko Airea Zaindu eta Kontrolatzeko Sareko neurketa estazioetan

erregistratutakoekin bat datoz.

1073/2002 EDn aipatutako kutsatzaileak aztertu ditugu, baina, batez ere, bi

substantzitan zentratu gara: material partikulatua (PM10) eta nitrogeno oxidoetan

(NOx). Izan ere, lehen kutsatzaileak 1073/2002 ED ez du betetzen eta bigarrena

isurketa guneak bereizten laguntzen duen aztarna kutsatzailea da. Horiekin, datuen

tratamendua egin dugu (urteko batez bestekoak, muga-balioen gaindidurak,...)

ondoren ikertzeko.

Era berean, beste datu osagarri batzuk lortzeko, hainbat erakunderekin

harremanetan jartzea beharrezkoa izan zen, esaterako, datu meteorologikoak




(Euskalmet eta Eusko Jaurlaritzako Airearen Kalitaterako Sarea), aztertu beharreko

guneko informazioa (Udalak), etab.

4.3 Eremuko poluzio mailaren aurretikako balorazioa

Datu esanguratsuak zituzten neurketa estazioetan, 2002ko, 2003ko eta 2004ko

kutsaduraren datuen analisia egin dugu. Azterketan ez dugu Debagoieneko Arrasateko

estazioa bakarrik kontuan izan, isurketa iturri zehatz batzuen adierazgarri izan

zitezkeen (adibidez, hiriko trafikoa) EAEko beste batzuk ere ikertu ditugu.

Datuen analisia 1073/2002 ED ezarritako muga-balioak betetzean oinarritu da.

Emaitzen arabera, material partikulatuak (PM10) soilik ez du betetzen egungo legedia.

Kutsatzaile horrekin, neurketa estazioetan erregistratutako balioez gain, 1073/2002

EDren hainbat erregistro baliogabetzea ahalbideratzen duten faktoreak ere kontuan

hartu ditugu. EAEn urtean hainbat alditan Saharako hautsa sartzen da, eta muga-

balioak gainditzen dira. Egoera horiek gaindiduren zenbaketatik kendu ditugu.

4.4 Kutsadura handieneko guneen identifikazioa

Horren helburua identifikatutako kutsadura gune bakoitzak ingurumeneko

airean duen eragina jakitea da. Horretarako guneen isurketa baldintzetaz gain,

neurketa puntutik horietaraino dagoen distantzia, kutsatzaileen kontzentrazioak,

meteorologia, zein eskualdeko haizeak. Beraz, dispertsioa baldintzatzen duen

topografia aztertu dugu.

Kutsadura mailek denboraren hainbat aldagarriren aurrean duten jarrera ikertu

dugu. Kutsatzaileen kontzentrazioen eguneroko zikloa aztertu dugu, eta isurketa iturri

desberdinetako eragina zuten hainbat tokitan kokatutako estazioetako emaitzak

alderatu ditugu.




Kontuan izandako beste aspektu bat meteorologia izan da. Kutsadura duten

haizeen norabidea eta abiadura baloratu dugu, kutsatzaileen kontzentrazioaren

mailen, airearen fluxuen eta isurketa iturrien kokapenaren arteko lotura

identifikatzeko.

Hala, toki beretako beste kutsatzaile batzuen mailaren eta beste neurketa toki

batzuen konparazioa ere egin dugu.



ISURKETEN INBENTARIOAREN ANALISIA 21

5. ISURKETEN INBENTARIOAREN ANALISIA

5.1 PM/PM10 isurketak Debagoienan

5.1.1 Industriaguneak

5.1 taulan, 2002an EAEko Isurketen Inbentarioan bildu zituzten Debagoiena

eskualdeko enpresak ageri dira. Kasu batzuetan, material partikulatuaren (PM)

isurketen estimazioa ez dugu PM10 frakzioan adierazi (10 mikra baino diametro

txikiagoa duten partikulak). Horregatik, guztira zenbat PM iturri dauden jakitea komeni

da (5.1 irudia).

5.1. irudia – 2002 urteko EAEko Isurketen Inbentarioan sartutako Debagoienako enpresen PM10 eta PM isurketak




Udalerria Izena

Enpresa X koordenatua Y koordenatua

Aramaio AUXILIAR LAMINADORA ALAVESA, S.A. 530542 4766611

Aretxabaleta FAGOR EDERLAN INYECCIÓN

TRANSMISIÓN – ARETXABALETA 539864 4764105

Aretxabaleta LUCIO GARAY, S.A. 540760 4764957 Aretxabaleta LAMINADOS ARETXABALETA 540480 4764193

Arrasate FAGOR ELECTRODOMÉTICOS, S.COOP.

(Hozkailuen planta) 541313 4762656

Arrasate FAGOR EDERLAN. FUNDICIÓN URIBARRI

– ARRASATE 540076 4768101

Arrasate FELICIANO ARANZABAL 542606 4768372

Arrasate FAGOR EDERLAN SUSPENSIÓN

ALUMINIO 540500 4768000

Arrasate CALERAS GUIPUZCOANAS -CALGUISA- 538555 4769064 Arrasate FAGOR-Garagartzako planta- 539579 4768606 Bergara INDUSTRIAS TÉRMICAS ELECTROLÍTICAS 546548 4775287 Bergara GALVANOTECNIA Y DERIVADOS, S.A. 547155 4775437 Bergara GEYSER GASTECH, S.A. 546865 4775226 Bergara MOVILLA 548111 4773385

Bergara ALGODONERA DE SAN ANTONIO

INDUSTRIAL 545258 4770334

Bergara ACERALIA PERFILES BERGARA, S.A. 546599 4772343 Eskoriatza FUNDICIONES LENIZ, S.A. 537679 4762667 Eskoriatza MIRVAT 537508 4762688

Eskoriatza FAGOR EDERLAN FUNDICIÓN

ESKORIATZA 539864 4764105

Eskoriatza FAGOR EDERLAN INYECCIÓN MOTOR –

ESKORIATZA 539855 4764124

Oñati ENERGIA PORTATIL, S.A. 547620 4765200 Oñati HIJOS DE JUAN DE GARAY S.A. 547820 4777137 Oñati CERRAJERIA URIBARRI 548286 4764247

5.1.ii taula - 2002ko EAEko Isurketen Inbentarioan sartutako Debagoiena eskualdeko enpresak




5.1.2 Ibilgailuen zirkulazioa

Ondoren, aldeko 250x250 metro neurtzen dituen sarearen bidez, errepideko

garraioari lotutako PM10-aren isurketa adierazten duen irudia ikus daiteke. Kalkuluan,

ibilgailuaren mugimenduaren eta galgen efektuaren ondoriozko material

partikulatuaren suspentsioari lotutako PM10 isurketak kontuan hartu ez ditugula esan

beharra dago.

5.2. irudia – 2002 urtean Debagoienan garraioaren sektoreari lotutako PM10 isurketak




5.1.3 Egoitza eta zerbitzuak

Errepideko garraioaren kasuan bezala, 5.3 irudian egoitzei eta zerbitzuei

lotutako PM10 isurketak ikus daitezke.

5.3. irudia – 2002 urtean Debagoienan egoitzen eta zerbitzuen sektoreari lotutako PM10 isurketak




5.2 NOx isurketak Debagoienan

5.2.1 Sektore guztien ekarpen bateratua

NOx isurketak guztira, industrialdeetako, ibilgailuen zirkulazioko eta egoitzen

eta zerbitzuen sektoreko isurketen batura hurrengo irudian ikus daitezke:

5.4. irudia – 2002 urtean Debagoieneako NOx isurketak guztira (sektore guztien ekarpena)




5.4 irudian, NOx isurketen maila altuak dauden toki zehatzak hauteman

daitezke gelaxka isolatuetan (Aceralia Perfiles Bergara, Fagor Ederlan, …).

5.2.2 Garraioaren sektorea

Ondoren, hiriguneko eta hirien arteko garraioaren ekarpen osoa adierazi dugu.

5.5. irudia – 2002 urtean Debagoienan garraioaren sektoreari lotutako NOx isurketak

2002 urtean, Debagoienan garraioari lotutako NOx isurketen %79 hiri arteko

trafikoak eragiten zuela estimatzen dugu. Izan ere, batez ere, biztanleek udalerrien




artean mugitzeko erabiltzen duten garraiobidea ibilgailu pribatua da (Arrasaten

udalerrien arteko mugimenduen %82 ibilgailu pribatuetan egiten dituzte). Gainera,

eskualdeko industriaren ondorioz, ibilgailu astunen mugimendu nabarmena dago.

5.3 Sektore bakoitzaren isurketa ekarpenaren analisia

Debagoienak jarduera ekonomiko garrantzitsua dauka, bai industriaren

sektoreari, bai zerbitzuen sektoreari dagokienez. Halere, jarduera horiek, EAEko beste

eskualde batzuetakoekin alderatuta, ez dira ahalmen kutsatzaile handikoak. Azken

urteetan, industriako jarduerek atmosferarako isurketa kutsatzaileak murrizteko

instalazioak hobetu dituzte.

Jarduera ekonomikoei lotuta, salgaiak garraiatzeko ibilgailu astun ugari

mugitzen dira eskualdean. Bestalde, ez dugu ahaztu behar nukleo nagusietako

biztanleen dentsitate handia (Arrasate, Bergara...). Lurraldearen okupazio horrek eta

biztanleek ibilgailu pribatuak erabiltzeak, hiri barnean zein kanpoan mugitzeko

(Arrasaten %52 eta %82 hurrenez hurren ibilgailu pribatuetan egiten dituzte), material

partikulatuaren eta nitrogeno oxidoen kopuru handiak atmosferara isurtzea eragiten

dute.

2002ko EAEko Isurketen Inbentarioari dagozkion isurketen iturriez gain,

inguruko aireko material partikulatuaren (PM10) kontzentrazioetan eragin negatiboa

duten beste bi ere badaude Arrasaten. Alde batetik, Fundiciones Gelma enpresa eta,

bestetik, San Josepe harrobiko jarduera. Bi isurketa iturriak Arrasate erdigunean edo

bertatik gertu daude.



AIREAREN KALITATEAREN ANALISIA 28

6. AIREAREN KALITATEAREN ANALISIA

6.1 Airearen kalitatea neurtzeko estazioa Debagoienan

Egun, Eusko Jaurlaritzak Debagoienean kutsadura neurtzeko estazio finko

bakarra dauka. Honako hau da:

ESTAZIOA X koordenatua Y koordenatua Udalerria Arrasate 541604 4768278 Arrasate

6.1. irudia – Eusko Jaurlaritzaren Airearen Kalitatea Kontrolatzeko Sareko estazioak Debagoienan.




Arrasateko estazioa hirigunean dago.

6.2. irudia – Arrasateko airearen kalitatea neurtzeko estazioa

6.2 Airearen kalitate mailaren balorazioa 1073/2002 EDri dagokionez

2004 urtera arte, Debagoienako estazioan erregistratutako NO2, SO2, CO eta

PM10 kutsatzaileetatik, soilik material partikulatuak (PM10) ez du betetzen 1073/2002

EDn zehaztutakoa.

Hurrengo taulan datu zuzenen portzentajea ikus daiteke:

Datu zuzenen portzentajea ESTAZIOA 2002.

urtea 2003. urtea

2004. urtea

Arrasate 80.8 87.9 91.8

6.1 taula – Arrasateko estazioko datu zuzenen portzentajea




Azken urteetako urteko PM10 batez bestekoen garapena 6.3. irudian irudikatua

dago. Hauteman daitekeen bezala, azken urteetan ez du 2005ean bete beharreko PM10

sustantziaren urteko muga-balioa (40 µg/m3) gainditu. Hori dela-eta, urteko PM10

batez bestekoari dagokionez, indarrean dagoen araudia bete zuten.

Gainera, 1073/2002 EDk egunean PM10-en gaindidurak ere mugatzen ditu. 6.4

irudian gaindiduren kopuruaren eboluzioa ikus daiteke.

Medias Anuales de PM10 en Mondragon

0

10

20

30

40

50

2002 2003 2004Año

Con

cent

raci

ón (u

g/m

3)

6.3. irudia – Urteko batez besteko PM10 kontzentrazioen garapena Debagoienako estazioetan

Muga-balioa 2005ean




Superaciones de VL diario en Mondragon

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2002 2003 2004Año

Núm

ero

de s

uper

acio

nes

6.4. irudia – Egunean, Debagoienako estazioetan PM10-en muga-balioa gainditutako aldien garapena

Urtero, 2005ean baimendutako eguneko muga-balioa (50 µg/m3) 35 alditan

baino gehiagotan gainditzen dute. Urte bakoitzeko 1073/2002 EDn adierazitako

tolerantzia marjina kontuan izan arren, 2003an eta 2004an Arrasateko estazioak

egungo legedia ez zuen bete.

Emaitzek ez dute joera argirik erakusten, PM10 mailak urteroko aldaerekin

mantendu egiten dira. Baliteke 2002ko datuak inguruan egindako lanengatik altuagoak

izatea.

6.3 Muga-balioak gainditzeko arrazoiak identifikatzea, Arrasateko estazioan

Arrasateko estazioa udalerriko hirigunearen barruan dago. Udalerri horretan,

hain zuzen, eta eskualde osoan oro har, industriako jarduera da ezaugarri, baina gaur

egun ez du ahalmen kutsakor handirik. Inguruko geomorfologiak airearen kalitatearen

mailak baldintzatzen ditu era nabarmenean. Bailaretan biztanle nukleo trinkoak,

2005ean baimendutaKo gaindiduren kopurua




industriak eta garraio-zirkulazio handia daude, eta batzuetan airean kutsadura maila

handia egotea eragiten du.

6.5. irudia – Arrasateko erdigunearen ikuspegi orokorra.

6.3.1 PM10 kontzentrazioak eta aldaera meteorologikoek duten lotura

Arrasaten haizearen norabidea nagusiki biztanleen kontzentrazio nagusienetik

dauden bailarek baldintzatzen dute (6.6 irudia). Alde batetik, iparraldekotik gertu

dauden norabideak dira nagusi; bestetik, hego-ekialdetik hego-mendebalderakoek

osatzen dutenen multzoa. Lasaitasun egoerak asko dira Arrasaten (2003an, orduen

%31k v<0.5 m/s izan zuten). Haizearen abiaduraren egoera horiek ez dute bailararen

aireztapen egokia errazten, beraz, inguruan isuritako kutsatzaileak metatzea

ahalbidetzen dute. Ekialde hego-ekialdea norabideek dute 0,5 m/s baino gutxiagoko

abiadura normalean.




Dirección/ velocidad de Viento

0

5

10

151

2

3

4

5

6

7

89

10

11

12

13

14

15

16>10 m/s5- 10 m/s3 - 5 m/s1.5-3 m/s< 1.5 m/s

a)Direcciones de viento en calmas

(v<0.5 m/s)

0

2

4

6

8

101

2

3

4

5

6

7

89

10

11

12

13

14

15

16

b)

Sector 1 N Sector 9Sector 2 NNE Sector 10Sector 3 NE Sector 11Sector 4 ENE Sector 12Sector 5 E Sector 13Sector 6 ESE Sector 14Sector 7 SE Sector 15Sector 8 SSE Sector 16 NNW

NWWNW

WWSWSW

SSWS

6.6. irudia - 2003an Euskalmetek Arrasateko meteorologia estaziorako haize-arrosak

PM10 sustantziaren kontzentrazio handien jatorria jakiteko, kutsaduraren

gaineko datuak Euskal Meteorologia Agentziaren (Euskalmet) Arrasateko estazioan

erregistratutako haizearen norabidearen eta abiaduraren datuekin alderatu ditugu.

2003an lortutako emaitzak 6.7 irudian ikus daitezke.




a)

0

45

90

135

180

225

270

315

22.5

67.5

112.5

157.5202.5

247.5

292.5

337.5

0 10 20 30 40 50

Promedios anuales

0 100 200 300 400

0

45

90

135

180

225

270

315

22.5

67.5

112.5

157.5202.5

247.5

292.5

337.5

Mondragon 2003 - PM10Valores horarios

b)

0

45

90

135

180

225

270

315

22.5

67.5

112.5

157.5202.5

247.5

292.5

337.5

0 15 30 45 60 75 90

Promedios anuales

0 200 400 600

0

45

90

135

180

225

270

315

22.5

67.5

112.5

157.5202.5

247.5

292.5

337.5

Mondragon 2003 - NOxValores horarios

6.7. irudia – 2003. urtean Arrasateko estazioko PM10 (a) eta NOx (b) batez besteko kontzentrazioak sektoreka haizearen norabidearen arabera

Haize norabidearen kontzentrazioaren analisian, hegoalde hego-ekialde eta

hego-ekialde norabideek izaten dituzte PM10 batez besteko handienak. Neurri

txikiagoan baldin bada ere, besteen ondoan nabarmentzekoak dira mendebaldea eta

mendebalde hego-mendebaldea norabideak. Haizearen norabide horietan, hain zuzen

ere (mendebaldea), izaten da NOx kontzentraziorik handiena.




Beraz, Arrasaten hegoalde hego-ekialde eta hego-ekialde norabideak baldin

badira ere nagusi, horiek daukate urtean PM10 batez besteko handiena. Norabide

horiek haizearen abiaduraren mailaren arabera aztertzen baldin baditugu, ikusi ahal

izango dugu abiadura maila bakoitzean kontzentraziorik handiena dutenak direla.

Haizearen abiadura baxuen kasuan (v<1.5 m/s), hegoalde hego-ekialdea eta hego-

ekialdea norabideek gainontzeko norabideek baino kontzentrazio handiagoak dituzte;

%30 handiagoak, hain zuzen ere.

Oro har, haizearen norabide guztietan, PM10 kontzentrazio guztiak modu

antzekoan gutxitzen dira haizearen abiadura bizkortu ahala. Agian hego-mendebalde

eta hegoalde hego-mendebalde norabideak dira PM10 kontzentrazio salto handiena

dutenak haizearen abiadura motelaren eta ertain-altuaren artean (v>3 m/s). Efektu

hori bera inguruko gune igorleen airearen kalitatearen eraginari lotuta egotea litekeena

da. Mendebaldeko norabideak, berriz, abiadura maila guztietan ere antzerako PM10

kontzentrazio bertsuak ditu.

0

50

100

150

2001

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16>10 m/s5-10 m/s3-5 m/s1.5-3 m/s< 1.5 m/s


NWWNW

WWSWSWSSW

S

6.8. irudia - 2003. urtean Arrasateko batez besteko PM10 kontzentrazioak haizearen norabidearen arabera sektoreka




6.3.2 NOx kontzentrazioek eta aldaera meteorologikoek duten lotura

6.7.b grafikoan ikus dezakegu 2003. urtean NOx kontzentraziorik handienak

Arrasaten oso ohikoa ez den haizearen norabidean erregistratu zirela; mendebaldeko

norabidean, hain zuzen. Nahiz eta txikiagoak izan, hegoaldea eta hego-ekialdea

norabideak ere ordu kontzentrazio handien jabe dira batez beste. Iparretik gertu

dauden haizearen norabide guztiak, noski, gainontzeko guztiek baino NOx

kontzentrazio txikiagoak dituzte batez beste.

Haizearen norabide bakoitzean abiadura mailak bereizita, ikus dezakegu hego-

ekialdea eta hegoalde hego-ekialdea norabideek batez besteko NOx kontzentrazio

handiagoak dituztela argi eta garbi gainontzekoek baino, baldin eta haizearen

abiadura 1,5 m/s baino motelagoa bada. Gainera, norabide horiek NOx

kontzentrazioan aldaketa nabarmenak dituzte haizearen abiadura motela bada edota

ertaina-bizia bada (v>3 m/s), eta gertuko NOx fokuen eragina erakusten dute.

0

100

200

3001

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16>10 m/s5-10 m/s3-5 m/s1.5-3 m/s< 1.5 m/s


NWWNW

WWSWSWSSW

S

6.9. irudia - 2003. urtean Arrasateko batez besteko NOx kontzentrazioak haizearen norabidearen arabera sektoreka




Bai PM10en kasuan, bai NOx-ean, mendebaldeko norabidean erregistratutako

kontzentrazioek ez dute aldaketa handirik ezagun abiadura maila desberdinen

aurrean. Horrek esan nahi du mendebaldeko norabiderako badela herrigunetik urrunen

dauden PM10 eta NOx foku igorleen eragina. 6.10 irudian ikus daitekeen moduan,

mendebaldeko haizearen eraginak, herriko trafikoaren isurketez gain, haranean egiten

diren beste jarduera batzuen isurketak ere biltzen ditu; horiek Kobateko harrobitik

Garagartza auzora zuzentzen dira. Dena dela, haizearen norabide hori oso ohikoa ez

denez, Arrasaten normala da eragina gehiegi ez nabaritzea.

6.10. irudia – Arrasate inguruko industriaguneetako isurketak EAEko 2002ko Isurketen Inbentarioaren arabera

6.3.3 PM10-en eguneroko zikloa

Eguneko ordu bakoitzerako kalkulatutako urteko batez bestekoan, ikus daiteke

PM10 kontzentrazioen eguneroko eboluzioa.

6.11 irudiak erakusten du Arrasateko estazioan herri-estazioetan egunean

izaten den ohiko ziklo bat; bi mutur ditu, gehienekoak goizeko bederatzietan (eguzki

ordua) eta, arratsaldez, 18ak inguruan izaten du (eguzki ordua). Emaitza horiek Bilbo




erdiguneko Indautxuko herri-estazioarekin alderatzen baldin baditugu, eguneko

zikloaren eboluzioa antzekoa dela ikusi ahal izango dugu, batez ere trafikoak eragiten

diolako.

Emaitza horiek Arrasateko estazioan bildutako PM10 mailen trafikoaren eragina

adierazten dute.

Ciclo diario de PM10

0

10

20

30

40

50

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

Hora

Con

cent

raci

ón (u

g/m

3)

PM10 MondragonPM10 Indautxu

6.11. irudia - Arrasateko estazioko eguneko PM10 zikloa 2004. urtean

6.3.4 PM10-en eta NOx-en hileko aldaketa

Nitrogeno oxidoek (NOx) urteko ziklo garbia nabari dute. Hileko batez bestekoak

udaberri-uda aldean nabarmen gutxitzen dira, eta kontzentraziorik handienak

udazkenean eta neguan lortzen dira. Hori guztia urteko egoera atmosferikoaren

aldakortasunarekin lotua dago. Negu-garaian, inbertsio termikoek sortutako

egonkortasunen presentziak isuritako kutsatzaileak sakabanatzea eragozten du, eta,

ondorioz, kontzentrazioa handitzea. Jakina, energia kontsumoa (berogailuak...)

handitu egiten da eta, ondorioz, NOx isurketa ere bai.




Dena dela, hileko PM10 batez bestekoak ez dirudi patroi argi bati jarraitzen

dionik urte barruan. Beste ikerketa batzuetan ikusi den moduan, eragin izugarria du

prezipitazioak PM10 mailarekin. Hori dela eta, apirilean, esate baterako, beste hilabete

batzuetan baino PM10 kontzentrazio txikiagoak izaten dira, euri gehiago egiten

duelako, hain zuzen ere. Eragin hori euriak airean suspentsioan izaten diren

materialean egiten duen 'garbiketarekin' dago lotua, bai eta lurrean dagoenarekin ere.

Euriak birsuspentsioa galarazten du.

Variación mensual de PM10 en Mondragon

0

10

20

30

40

50

Ener

o

Febr

ero

Mar

zo

Abr

il

May

o

Juni

o

Julio

Ago

sto

Sept

iem

bre

Oct

ubre

Nov

iem

bre

Dic

iem

bre

Año 2003Año 2004

Variación mensual de NOx en Mondragon

0

20

40

60

80

100

120

Ener

o

Febr

ero

Mar

zo

Abr

il

May

o

Juni

o

Julio

Ago

sto

Sept

iem

bre

Oct

ubre

Nov

iem

bre

Dic

iem

bre

Año 2003Año 2004

6.12. irudia - PM10 eta NOx kontzentrazioaren hileko aldaketak Arrasaten

6.3.5 PM10 eta NOx mailen konparazioa

6.13 irudian, Arrasateko estazioko urteko batez besteko PM10 mailak ikus

daitezke, bai eta gainerako herri-estazioetakoak ere: Beasain, Durango eta Mazarredo.

Hiru horietatik, lehen biak industriaren eta trafikoaren eraginpean egoten dira, eta

Mazarredon, berriz, herriko trafikoa da kutsadura-maila eragiten duen arrazoi nagusia.

6.14 irudian urtaro horietarako izaten diren urteko batez besteko balioak ikus

daitezke, baina NOx-aren kasuan.

Herriko trafikoak 2003. eta 2004. urteetan izandako eragina nabarmen suma

daiteke Mazarredoko estazioan. Durangok eta Arrasatek, berriz, kutsatzaile horren

balio antzekoak dituzte.




PM10-ari dagokionez, Durangok eta Arrasatek harreman antzekoa dute bi

urteetan; Durangoko estazioak beti kontzentrazio handiagoak izaten ditu.

Mazarredoko balioak, berriz, txikiagoak izaten dira beste edozer estaziotakoak baino.

Emaitza horiek adierazten dute Arrasateko estazioko PM10 mailetan herriko

trafikoaz gain beste faktore batzuk ere eragiten ari dutela.

Medias anuales de PM10 en Mondragon y otras estaciones

0

10

20

30

40

50

2003 2004Año

Con

cent

raci

ón (u

g/m

3)

BeasainDurangoMazarredoMondragon

6.13. irudia - Urteko batez besteko PM10 kontzentrazioak Arrasateko eta herrietako beste estazio batzuetan

Medias anuales de NOx en Mondragon y otras estaciones

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2003 2004Año

Con

cent

raci

ón (u

g/m

3)

BeasainDurangoMazarredoMondragon

6.14. irudia - Urteko batez besteko NOx kontzentrazioak Arrasateko eta herrietako beste estazio batzuetan




6.3.6 Neurketa estazioaren kokapenaren eragina

Kontuan hartu beharreko beste alderdi nabarmen bat neurketa puntuaren

kokapena da, bai eta hainbat guneren eta gertaera jakinen eragina ere,

erregistratutako datuei modu jarraian eragin gabe, anomaliak eragin litzaketenak

hainbat erregistrotan. Arrasateren kasuan, estazioa plaza batean dago; ostiraletan

asteko azoka egiten den tokian. Horren eragina zera da, material mugimendu handia

egoten dela, eta furgoneta asko izaten direla zamaketa lanetan neurketarako kabinaren

ondoan. Inolako zalantzarik gabe, gertaera horrek, nahiz eta herri osoko airean

partikulatutako materialaren mailei eragin beharko ez liekeen, plaza inguruan PM10

kontzentrazioari eragin diezaioke. Hori dela eta, egun hauetako erregistroak arreta

handiz tratatu behar dira, baldin eta udalerriko airearen kalitatea ordezkatzeko lagin

bezala erabili behar badira.

Superaciones de VL diario en Mondragon

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2002 2003 2004Año

Núm

ero

de s

uper

acio

nes

año completo año sin viernes

6.25. irudia – Gainditze kopurua urteko egun guztiak kontuan hartuta eta azoka egiten den ostiralak alde batera utzita

2005ean baimendutako gaindiduren kopurua




Eguneko muga-balioa gainditzen duten ostiraletan izan ezik (50 µg/m3), modu

esanguratsuan murriztu da gainditu duten egunen kopurua (%27 2002. urtean, %25

2003. urtean eta %16 2004.ean). Hala eta guztiz ere, Arrasateko estazioak urterako

ezarritako muga guztiak gainditzen jarraitzen du.



ONDORIOAK 43

7. ONDORIOAK

Debagoienaren ezaugarria jarduera ekonomiko handia izatea da; haren zati

handi bat Arrasaten dago. Udalerri horretako industria, atmosfera kutsatzen duten

isurketei dagokienez, joan den urteko datuen ondoan, hobetu egin da. Alde batetik,

enpresa batzuek beren jarduerari utzi egin diote, eta beste batzuek kutsatzen duten

isurketak gutxitzen dituzten neurriak hartu dituzte. Dena dela, industria jardueraz

gain, beste jarduera ekonomiko batzuk ere badira inguruko airean partikulatutako

material mailetan eragina dutenak. Zehazki, harrobiak eta haiekin lotutako jarduerak

dira (matxakatzea, zamaketak, garraioa, …). Azkenik, eta alde batera utzi gabe,

Arrasatek duen trafikoaren arazoa aipatu beharra dago. Gaur egun, nola herri-mailan,

hala herritik kanpora, desplazamendu asko eta asko ibilgailu pribatuarekin egiten dira.

Arrasateko biztanle dentsitate altuak, lantokira egiteko desplazamendu beharrak,

eskualdeko udalerriak lotuko dituen garraio publiko arinik eza eta hartutako hainbat

ohiturak zera eragiten du; Arrasate desplazamenduetarako EAEn autoa gehien hartzen

den udalerrietako bat izatea. Garraioaren atalean, ezin da alde batera utzi eskualdeko

errepideetan ibiltzen diren ibilgailu astunen trafiko garrantzitsua; horien zeregina

eskualdean diren jarduera ekonomikoekin lotutako materialak eta produktuak tokiz

aldatzea da. Horregatik guztiagatik, Arrasaten eragile ugarik eragiten diote udalerriko

airearen kalitateari.

Debagoieneko airearen kalitatearen inguruko diagnostiko honen emaitzek

indarrean den legedia ez dela betetzen erakusten dute (1073/2002 ED), inguruko

airean partikulatutako materialaren ingurukoa (PM10), hain zuzen ere. Arrasaten dago

kutsatzaileak neurtzeko estazioa, eta udalerri horrek egun bakoitzerako baimendutako

PM10 mailaren gainditze kopurua pasatu egin du 2003. eta 2004. urteetan. Dena dela,



ONDORIOAK 44

urteko PM10 batez bestekoek ez dute gainditu azkeneko urteetan ezarritako muga. Oro

har, joerak erakusten du PM10 maila egonkortzen ari dela Arrasaten.

Lur mailako haize nagusiak baldintzaturik geratzen dira eskualdeko

orografiarekin, eta, hala, aire fluxuak populazio gunean eta gune igorleak dauden

haranetatik zirkulatzen dira. Zehazki, Arrasaten, haize nagusiek iparraldetik eta

hegoalde hego-ekialdetik jotzen dute.

Partikulatutako materialaren jatorriaren analisiaren emaitzek (PM10) Arrasaten

adierazten dute hego-ekialdea eta hegoalde hego-ekialde norabideak direla eguneko

batez besteko kontzentrazio handienak izaten dituztenak. Norabide horiek jasotzen

dituzte Aretxabaleta haranean egindako isurketa guztiak, baita San Josepe harrobian

egindako jarduerarengatik sortutako material guztia ere, Arrasateko herrigunetik

gertu. Bestalde, herrigunean den trafiko handiak (badira kaleak itomen handia izaten

dutenak) modu nabarmenean eragiten dio PM10 mailari, eta kutsatzaile horrek

herrietako estazioak izaten duten eguneko ziklo antzekoa izaten du. Nahiz eta

Arrasateko airearen kalitatearen maila orokorretan haren eragina txikiagoa izan,

haizearen maiztasun eskasa dela eta, mendebaldeko norabideak herrigunetik urrutien

dauden jarduerek sorrarazitako isurketak jasotzen ditu Garagartza auzoaren aldera.



ERANSKINA 45

Eranskina: Arrasate inguruan partikulatutako materialaren

inbentariatutako isurketen gaineko industriagune

garrantzitsuenetako batzuen argazkiak

a) Calguisa karobia

A.1. irudia- Calguisa. Garagartza auzoan, Arrasate mendebaldean



ERANSKINA 46

b) San Josepe harrobia

A.2. irudia San Josepe harrobia Arrasateko populazio gunearen hegoaldean



ERANSKINA 47

c) Herriko trafiko handia. Zarugalde kalea

A.3. irudia Zarugalde kalea. Herrian auto-ilarak maiz egoten diren tokia



ERANSKINA 48

d) FAGOR EDERLAN. Uribarri fundizioa

A.4. irudia FAGOR EDERLAN. Uribarri fundizioa mendebaldean, Arrasateko herrigunetik irteterakoan dagoena



ERANSKINA 49

e) Fundiciones Gelma S.A.

A.5. irudia – Fundiciones Gelma, S.A. ekialdean, Arrasateko herrigunetik gertu

Documents

© IHOBE S.A., Ingurumen Jarduerako Sozietate Publikoa · Airearen kalitaterako ekintza plana Debagoieneko eskualdean. Aireko poluzioaren diagnostikoa SARRERA 4 1. SARRERA Kutsadura