01 G Sociais 4 OD - Aula de Carmelaauladecarmela.com/wp-content/.../10/...09_2015-7.pdf · con propostas de mellora das rúas. Act. 4 COMUNICACIÓN LINGÜÍSTICA Expresarse por escrito

Tema 07 A organización territorial de España

GUÍA DIDÁCTICA

• Orientacións didácticas

• Solucionario

• Competencias Clave - Intelixencias Múltiples

• Atención a a diversidade

– Actividades de Reforzo

– Actividades de Ampliación

• Recursos Didácticos

– Navegamos por Tiching

• Libro Dixital

• Educamos en valores

7-2

xxxxxx: xxxxxxxxxxxxx

Orientacións didácticas

■ Iniciamos o tema co texto os nenos opinamos. Unhas propostas dos nenos, obtidas das caixas de correspondencia das ociotecas.

● Coñeceremos os Consellos de Infancia.

● Reflexionaremos sobre como participar noutros órganos e sobre como actuar para mellorar a re-donda entre todos..

Solucións das actividades

1. Resposta persoal

2. Resposta persoal.

3. Os autores das propostas son os nenos e nenas que rea-lizaron estas peticións a través das caixas de correspondencia das ociotecas.

As propostas van dirixidas ao Concello de Lugo.

4. As propostas que mellorarán a vida dos nenos e nenas son:

-Desexo que haxa máis pis-cinas públicas, un acuario e parques de atraccións.

-Tiña que haber unha pista de patinaxe porque hai algúns ne-nos que saben patinar e non teñen onde facelo.

-Gustaríame que houbese tea-tro moitos días para poder ir cos amigos da ocioteca e do co-lexio.

-Gustaríame ter unha praia de mentira no río Miño con bar-quiños para pasear.

O resto son para a mellora de toda a cidadanía.


6. Redacción persoal.

Actividades de ampliación

1. Participaches algunha vez nun Consello de Infancia e Adolescen-cia ou nalgún acto municipal?

Explica en 15 lñas como foi a ex-periencia e que aprendiches.

Solución: Redacción persoal.

2. Podemos debater na clase:

− Existe no colexio algún órgano no que os alumnos poidan par-ticipar xunto aos profesores, co-

INTELIXENCIA MÚLTIPLE ACTIVID. TAREFA PARA DESENVOLVER EN CADA ACTIVIDADE

Lingüística 6 Explicar oralmente algunha cousa en común que teñan co protagonista da lectura.

COMPETENCIA INDICADORES TAREFAS E ACTIVIDADES

DIXITAL Interpretar información expresa-da en diferentes linguaxes textuais e gráficas.

Investigar se existe un consello da infancia e adolescencia no municipio ou outro próximo e a quen representa. Act. 1

SOCIAIS E CÍVICAS Participar en actividades colectivas de forma colaborativa

Participar nunha charla cos compañeiros das propostas que podería ter nun consello da infancia. Act. 2

Valorar os poderes mencionados no texto e valorar os máis importantes. Act. 5

SENTIDO DE INICIATIVA

E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR

Participar de forma autónoma na planificación de actividades

Propor iniciativas para cumprir desde o consello da infancia e da adolescencia. Act. 2

COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Desenvolver a comprensión lectora e analizar o contido dun texto

Ler, comprender o texto e responder as preguntas de comprensión lectora. Act. 3-4

7-3

mo un Consello Escolar? Co-ñecíalo?

− Participaches ou coñeces algún algún alumno que participe nel?

Solución: Resposta persoal.

3. Veremos algúns dos dereitos que temos como cidadáns. Sabes nomear algúns dos deberes que tamén temos?

Solución: Resposta persoal. Por exemplo, poden citar o deber de contribuír con impostos ao erario público; o deber de respectar o me-dio ambiente, os espazos e equi-pamentos públicos.

4. En que ano aprobaron as Na-cións Unidas a Declaración dos Dereitos do Neno?

Solución: As Nacións Unidas apro-baron a Declaración en 1959.

5. Que principios defende a De-claración dos Dereitos do Neno?

Solución: Defende 11 principios.

– Dereito á igualdade sen distin-ción de raza, relixión e nacio-nalidade.

– Dereito a unha protección espe-cial que permita crecer física, mental e socialmente sans e libres.

– Dereito a ter un nome e unha nacionalidade.

– Dereito a unha alimentación, vi-venda, e atención médica ade-cuadas.

– Dereito á educación e ás aten-cióins especiais para os nenos con algunha minusvalía.

– Dereito a comprensión e amor das familias e da sociedade.

– Dereito á educación gratuíta.

– Dereito a divertirse e xogar.

– Dereito a atención e axuda preferentes en caso de perigo.

– Dereito a ser protexido contra o abandono e a explotación no traballo.

– Dereito a recibir unha educación que fomente a solidariedade, a amizade e a xustiza no mundo.

ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................

.....................................................

NAVEGAMOS POR TICHING

■ http://www.tiching.com/727144 – Con motivo do Ano Internacional do Neno o debuxante Quino dedicoulle unha viñeta a cada un dos dez principios fundamentais establecidos polas Nacións Unidas no ano 1959. Podemos comentar na clase:

– Que viñeta che gustou máis? – Podes argumentar por que motivo che gustou? – Cres que este dereito está garantido na actualidade no teu país?

LIBRO DIXITAL

■ Actividades autocorrectivas que o alumnado poderá resolver individual-mente e comprobar se as solucións son correctas.

■ Actividades abertas que o alumnado poderá solucionar e o profesor ou profesora, posteriormente corrixirá.

7-4


■ A presente dobre páxina está dedicada ao municipio, a entidade máis pequena das que se tratarán neste tema. Detallaremos:

● Os elementos físicos que o compoñen

● Como se goberna.

● Que funcións ten.


1. Un municipio é unha localidade e os seus arredores. Se a localidade és grande trátase dunha cidade; se é pequena, dunha vila. As lo-calidades moi pequenas ás veces xúntanse e forman un único muni-cipio.

Os municipios están formados por:

O termo municipal, que é o ter-ritorio gobernado e administrado polo Concello. Este territorio está formado por un municipio ou dis-tintos municipios pequenos e o territorio que o rodea.

A poboación municipal, isto é, as persoas que viven no mu-nicipio.

O goberno e a administración municipal que están a cargo do Concello.

Non, un municipio non é exac-tamente o mesmo que unha vila, xa que un municipio pode ser unha vila, pero tamén unha cida-de ou un conxunto de aldeas pe-quenas.

2. Os órganos de goberno dun Concello son:

O alcalde ou alcaldesa. Trátase da máxima autoridade do Con-cello e é elixido ou elixida polos concelleiros.

Os concelleiros e concelleiras. A súa función é aprobar os re-gulamentos e orzamentos do municipio. Son elixidos polos veciños do municipio que teñen máis de 18 anos.

A Comisión de Goberno. Está integrada polo alcalde, que ten a función de presidila, e algúns concelleiros que el mesmo eli-xiu para que o axuden e acon-sellen sobre os distintos temas.

3. O Concello desempeña as se-guintes funcións:


Intrapersoal 4 Pensar e redactar unha norma importante para cumprir para presentar no pleno municipal do Concello.


SOCIAIS E CÍVICAS Recoñecer as particularidades da redonda social máis ampla: a localidade

Coñecer e enumerar os órganos do goberno dun Concello, as funcións compoñentes e a súa elección. Act. 2

Explicar as funcións que desempeña o Concello, valorando cales parecen máis importantes. Act. 3

COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Desenvolver a comprensión lectora e analizar o contido dun texto

Utilizar correctamente o vocabu-lario específico da área

Ler, comprender e responder as preguntas de comprensión lectora. Act. 1

Responder e definir os termos relacionados coa área. Act. 1

DIXITAL Interpretar información expresa-da en diferentes linguaxes textuais e gráficas

Observar a ilustración que resume de forma visual as funcións dun Concello, responder a pregunta e planificar a actividade. Act. 3-4

7-5

Facer cumprir as leis e as orde-nanzas municipais.

Fomentar a participación cida-dá na vida do municipio.

Organizar actos culturais e fes-tivos.

Crear e manter os servizos es-colares, culturais e deportivos.

Asegurar o bo funcionamento dos servizos municipais.

Recadar e xestionar o presu-posto municipal.

Planificar e controlar a urbani-zación de rúas e edificios.

Manter en bon estado o espazo público e velar pola hixiene do municipio.

Ordenar o tráfico do municipio.

Resposta persoal.

4. Actividade en grupo.


1. Busca información na Internet sobre os municipios españois.

− Cantos municipios hai en España? Cal é o máis poboado?

− Cantos municipios hai en España de máis dun millón de habitantes?

− Cantos municipios hai en España con menos de 100 habitantes?

− Onde vive a maior parte da po-boación española? En munici-pios de máis dun millón de habitantes ou en municipios que teñen entre 20.000 e 50.000 habitantes?

Solución:

− En España hai 8.122 municipios. O municipio máis poboado de Es-paña é Madrid.

− En España hai 2 municipios con máis dun millón de habitantes.

− En España hai 1.041 municipios con menos de 100 habitantes.

− En España a maior parte da po-boación vive en municipios que te-ñen entre 20.000 e 50.000 ha-bitantes.

ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................


■ http://www.tiching.com/727155 – Nesta páxina web encontramos infor-mación relativa aos municipios españois.

Clasificáronse segundo distintas categorías (segundo a Comunidade Autó-noma á que pertencen, segundo a distribución da poboación por tamaño dos municipios, etc.).

Podemos utilizala para responder as actividades de ampliación.

LIBRO DIXITAL



7-6


■ Este apartado amosa cales son os servizos que un concello ten que ofrecer.

■ Do mesmo xeito, explícase que os cidadáns deben colaborar no mantemento e mellora do espazo público.


1. Os Concellos ofrecen distintos servizos municipais. Os princi-pais son os seguintes:

Subministrar alumeado público.

Recoller os residuos.

Realizar a limpeza viaria de rúas, parques e xardíns.

Abastecer de auga potable to-dos os domicilios.

Manter a rede de sumidoiros.

Asegurar o acceso aos núcleos de poboación.

Pavimentar as vías públicas.

2. O Concello pode ofrecer tamén outros servizos, como os que aparecen nas seguintes imaxes:

a) Ordenar o tráfico de vehículos nas vías públicas. Este servizo desem-péñao a policía municipal.

b) Apagar incendios e auxiliar persoas en perigo ou atrapa-das. Este servizo desempéñao o corpo de bombeiros.

c) Recoller os distintos tipos de residuos que xera a poboación. Este servizo desempéñao o cor-po de varredores.

d) Pavimentar a vía pública. Este servizo lévano a cabo os obreiros.

e) Organizar actos culturais, co-mo por exemplo lecturas ou conferencias nas bibliotecas. Neste caso, o servizo desem-péñao un conferenciante.


4. Actividade persoal.

Actividades de reforzo

1. Como se sufragan os custos dos servizos municipais?

Solución: Os servizos municipais sufráganse cos impostos que pagan os veciños.


Interpersoal 3 Recoñecer as normas e traballar cos compañeiros.

Intrapersoal 4 Identificar as melloras das rúas do municipio.



Elaborar un mural con fotografías onde aparezan as normas de civismo para manter o bo estado das instalacións da escola. Act. 3


E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR

Adquirir o gusto por ampliar os coñecementos e investigar.

Redactar unha carta ao Concello con propostas de mellora das rúas. Act. 4

COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Expresarse por escrito con corrección.

Escribir unha carta ao Concello seguindo indicacións. Act. 4

DIXITAL Observar mapas e outras representacións do espazo físico e extraer información delas

Observar as imaxes e explicar que outros servizos poden ofrecerse e o profesional que o desempeña. Act. 2

7-7

2. Temos dereito a gozar dos ser-vizos que ofrece o Concello, pero, que deber temos?

Solución: Temos o deber de res-pectar o espazo e os equipamen-tos públicos e os outros veciños.


1. Observa os exemplos de actos cívicos que aparecen na páxina do libro de texto. Fai unha listaxe con cinco exemplos máis.

Solución: Resposta persoal.

2. Busca información sobre os ser-vizos que ofrece o Concello da lo-calidade na que vives. Pódela con-seguir na Internet ou nunha oficina de información ao cidadán.

− Encontraches algún servizo que non sabías que se ofrecía?

− Cal che chamou máis a atención? − Pensas que se podería engdir

algún servizo máis?

Solución: Respostas persoais.

3. Tras ler o documento propostos en Navegamos por Tiching:

http://www.tiching.com/727130

− A partir de cantos habitantes é obrigatorio que o Concello dis-poña dunha biblioteca?

− Que servizos debe ofrecer o Concello dunha poboación de máis de 20.000 habitantes?

− E se ten máis de 50.000?

Solución:

− Os municipios de máis de 5.000 habitantes deben ter unha bi-blioteca pública.

− Os municipios de máis de 20.000. habitantes deben ter, ademais dos servizos básicos, protección civil, bombeiros e instalacións deportivas.

− Os municipios de máis de 50.000 habitantes deben ter ta-mén transporte colectivo e un plan de protección do medio-ambiente.

ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................

.....................................................


■ http://www.tiching.com/727130 – Neste recurso encontramos unha histo-rieta que explica de forma amena como funciona o goberno do municipio e en que consiste o proceso electoral. Ademais, enumera os servizos que de-ben ter os municipios segundo o número de veciños que viven nel.

Usarémolos para responder as preguntas da actividade de ampliación.

LIBRO DIXITAL



7-8


■ Despois de ter estudado os municipios, veremos como estes se agrupan en provincias.

■ Situaremos provincias e Comu-nidades Autónomas sobre o mapa.


1. Definimos os seguintes con-ceptos:

Provincia: Territorio que resulta da suma de distintos munici-pios. Cada provincia ten unha capital e unha Deputación Pro-vincial

Comunidade Autónoma: Territo-rio que resulta da unión de distintas provincias que compar-ten algunhas características. Porén, algunhas Comunidades Autónomas están formadas por unha única provincia.

Cidade Autónoma: Municipio que ten categoría de Comunida-de Autónoma.

España ten 50 provincias e 17 Comunidades Autónomas.

2. As Comunidades Autónomas de España, coa súa capital, son as seguintes:

Galicia, Santiago de Compos-tela.

Principado de Asturias, Oviedo.

Cantabria, Santander.

País Vasco, Vitoria-Gasteiz.

Comunidade Foral de Navarra, Pamplona/Iruña.

A Rioxa, Logroño.

Aragón, Zaragoza.

Cataluña, Barcelona.

Comunidade Valenciá, Valencia.

Illas Baleares, Mallorca.

Rexión de Murcia, Murcia.

Castela - A Mancha, Toledo.

Castela e León, Valladolid.

Comunidade de Madrid, Madrid.

Andalucía, Sevilla.

Estremadura, Mérida.

Canarias, con dúas capitais, Santa Cruz de Tenerife e As Palmas de Gran Canaria.

Ceuta, que é unha das dúas Cidades Autónomas e polo tan-


2 Enumerar as Comunidades Autónomas e escribir a capital de cada unha delas.

3 Anotar as provincias que forman as Comunidades Autónomas de España.

4 Identificar as capitais de provincia nas que non coinciden e escribir os seus nomes.

Espacial

5 Identificar as dúas Cidades Autónomas españolas e describir onde se encontran.


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Utilizar correctamente o vocabu-lario específico da área.

Ler, comprender e comentar textos.

Definir provincia, Comunidade Autónoma, Cidade Autónoma e identificar a cantidade. Act.1

Coñecer as provincias e comunidades autónomas de España. Descubro…

CONCIENCIA E

EXPRESIÓNS

CULTURAIS

Valorar as manifestacións cul-turais asociadas ás festas da localidade e doutros lugares.

Enumerar as manifestacións culturais que sexan propias da Comunidade Autónoma. Act. 6

7-9

to, a capital coincide coa mes-ma cidade.

Melilla, que é a segunda Cidade Autónoma.

3. As provincias de cada Comu-nidade Autónoma son:

Galicia: A Coruña, Lugo, Ponte-vedra, Ourense.

Principado de Asturias: Asturias.

Cantabria: Cantabria.

País Vasco: Bizkaia, Guipúz-coa, Araba-Álava.

Comunidade Foral de Navarra: Navarra.

A Rioxa: A Rioxa.

Aragón: Huesca, Zaragoza, Te-ruel.

Cataluña: Lleida, Tarragona, Barcelona, Girona.

Comunidade Valenciá: Caste-llón, Valencia, Alacante.

Illas Baleares: Illas Baleares.

Rexión de Murcia: Murcia.

Castela - A Mancha: Guadala-xara, Cuenca, Cidade Real, To-ledo, Albacete.

Castiela e León: León, Palen-cia, Burgos, Valladolid, Zamora, Segovia, Salamanca, Ávila, Soria.

Comunidade de Madrid: Madrid.

Andalucía: Huelva, Córdoba, Cádiz, Málaga, Xaén, Granada, Sevilla, Almería.

Estremadura: Cáceres, Badaxoz.

Canarias: Santa Cruz de Tene-rife, As Palmas de Gran Canaria.

Ceuta: Ceuta.

Melilla: Melilla.

4. O nome da capital non coincide co da provincia no caso de Mé-rida, Palma de Mallorca, Santiago de Compostela, Oviedo, Santan-der, Vitoria /Gasteiz e Pam-plona/Iruña.

5. As dúas cidades autónomas son: Ceuta e Melilla, e encóntranse na costa africana.


ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................

.....................................................


DIXITAL Interpretar información expresa-da en diferentes linguaxes textuais e gráficas.

Realizar actividades relacionadas coa organización territorial de España axudándose dun mapa político do país. Act. 1-5.

APRENDER A

APRENDER Establecer equivalencias entre elementos diversos.

Coñecer e indicar as provincias de cada Comunicade Autónoma. 3.

CONCIENCIA E EXPRE-SIÓNS CULTURAIS

Valorar as manifestacións cultu-rais propias e doutros lugares.

Indicar manifestacións culturais da propia Comunidade. Act. 6.


■ http://www.tiching.com/727143 – Web oficial do Estado español na que se explica o funcionamento electoral e as distintas convocatorias electorais que existen.

■ http://www.tiching.com/727217 –. Nesta páxina encontramos un xogo interactivo no que temos que sinalar sobre un mapa do Estado español as provincias que se nos piden.

7-10

Pgs. 22-23 Que es un plano?


■ Nesta dobre páxina explica-remos:

● Que é o Estatuto de Autonomía de Galicia.

● Cales son as principais institu-cións de goberno de Galicia: o Parlamento de Galicia, a Xunta de Galicia, e o Presidente de Galicia.

● Como se constitúen estas insti-tucións.


1. As principais institucións de go-berno de Galicia están situadas na cidade de Santiago de Com-postela, provincia da Coruña.

Así, podemos encontrar nesta cidade, tanto o Parlamento de Galicia como a Xunta de Ga-licia. Aínda así, estas institu-cións poden ter oficina ou repre-sentación noutras cidades ou provincias.

2. O Parlamento de Galicia encár-gase de estudar e aprobar as leis, de controlar a actuación da Xunta de Galicia e do seu pre-sidente, tamén aproba os orza-mentos da Comunidade Autó-noma.

3. A Xunta de Galicia é a ins-titución que se encarga de diri-xir a política da Comunidade Autónoma. Está formada polo seu presidente e polos conse-lleiros e conselleiras que elixe e que se encargan de diferentes áreas do traballo, chamadas consellerías.

4. As viñetas de arriba cara a abaixo e seguindo as frechas:

- A cidadanía votando para elixir os representantes políticos.

- O Parlamento de Galicia, onde se reúnen os deputados e de-putadas para debater e aprobar as leis, para aprobar os orza-mentos da Comunidade Autó-noma, etc.

- O presidente da Xunta é a cabeza de goberno elixido pola cidadanía.

- A Xunta de Galicia, formada polo presidente e 12 consellei-ros dirix política da Comunidade autónoma.


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Utilizar diferentes variantes do discurso, en especial a descri-ción e a argumentación.

Saber identificar e nomear os Reis de España, que significa que é unha monarquía parlamentaria. Act. 2

Describir cales son as funcións do Estado. Act. 3

DIXITAL Utilizar as Tecnoloxías da In-formación para aprender

Investigar na Internet sobre as eleccións das Cortes, as eleccións autonómicas, municipais e contestar as preguntas relacionadas. Act. 6


Ler e explicar que é a Constitución española, que establece e por que España é un país democrático. Act. 1

Observar o debuxo e explicar como se desenvolven unhas eleccións democráticas. Act. 4


E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR

Adquirir o gusto por ampliar os coñecementos e investigar

Ampliar os coñecementos relacionados coa área. Act.5

7-11

5. Os deputados e deputadas son elixidos pola cidadanía segundo o reconto total dos votos resul-tantes despois das eleccións.

O Parlamento galego na actua-lidade consta de 75 deputados e a súa composición é a seguinte:

41 escanos pertencen ao grupo popular, 18 escanos ao grupo socialista, 7 escanos a Alterna-tiva Galega da Esquerda, 7 es-canos ao Bloque Nacionalista Galego e 2 escanos para o Gru-po Mixto.

6. O presidente da Xunta é elixido pola cidadanía, que vota a can-didatura que máis a convence de todas as que se presentan.

Se un partido político saca maio-ría absoluta, o presidente ou pre-sidenta será o seu candidato ou candidata. Se o partido máis vo-tado non alcanza a maioría abso-luta, terá que haber pactos de in-vestidura para decidir quen será a persoa que ostentará ese cargo.

7. O presidente da Xunta é o en-cargado de elixir os conselleiros ec onselleiras que formarán parte da Xunta.



Educamos en valores

Podemos aproveitar que trabala-mos o sistema electoral para reflexionar na clase a partir destas preguntas:

− Que é un voto en branco? − E un voto nulo? − Quye é o sufraxio universal? − Están obrigados a votar os cida-

dáns maiores de idade? − Existen outras formas de partici-

par na política máis alá das eleccións?

Solución: respostas persoais.

ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................


■ http://www.tiching.com/738908 – Portal da Xunta de Galicia que ofrece información sobre o goberno da Comunidade Autónoma e os seus servizos.

Podemos preguntar:

– Que función ten a Xunta de Galicia? Quen é a figura principal deste goberno? Que funcións ten?

– Como se divide a Xunta? – Que servizos presta?

LIBRO DIXITAL


Actividades abertas que o alumnado poderá solucionar e o profesor ou profesora, posteriormente corrixirá.

7-12


■ Nesta dobre páxina profundare-mos na idea e tipo de goberno e Estado que temos en España:

● Explicaremos que é a Cons-titución española e profundaremos na súa importancia.

● Coñeceremos as distintas insti-tucións de goberno que existen en España, e analizaremos cales son as súas funcións e características.

● Estudaremos a monarquía es-pañola.


1. Unha Constitución é a lei fundamental dun Estado de dereito.

A Constitución española esta-blece que España é unha mo-narquía parlamentaria, isto si-gnifica que o Rei é o Xefe do Estado, pero ten que respectar as leis que aproba o Parla-mento.

España é un Estado democrá-tico porque é o pobo o que es-colle os seus gobernantes, me-diante unhas eleccións que se celebran cada catro anos.

É democrático tamén porque se considera que todas as persoas son iguais ante a lei, isto é, que todas as persoas teñen os mes-mos dereitos e deberes.

2. Os reis de España son, o rei Filipe VI e a raíña Letizia.

Aínda que Felipe VI e dona Le-tizia son os actuais reis de Es-paña, tamén temos un rei ho-norífico e vitalicio, don Xan Car-los (antigo rei Xan Carlos I) e dona Sofía, a súa esposa, que tamén é raíña honorofíca e vitalicia.

Que España é unha monarquía parlamentaria significa que o Xefe do Estado é o rei, pero que respecta as leis que pro-mulga o Parlamento.

No caso de España a monar-quía ten un papel máis ben re-presentativo e institucional.

3. As principais institucións do Es-tado son as seguintes:

Por unha parte, o Parlamento ou as Cortes Xerais, que están


Lingüística 1 Comprender o contido do texto e responder preguntas sobre el.

Interpersoal 2 Reflexionar sobre o significado de “monarquía parlamentaria” e explicalo coas súas propias palabras


SOCIAIS E CÍVICAS Comprender a importancia de coñecer a realidade do lugar onde vive.

Comprender a importancia da existencia da democracia en España e de que non sempre foi así. Act. 1

COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Desenvolver a comprensión lectora e resumir o contido dun texto.

Comprensión dos textos que se lle presentan e procura no dicionario de termos que non coñeza para completala. Vocabulario

DIXITAL Procura efectivae e útil na Internet de diferentes tipos de contido para resolver as actividades.

Procura na Internet do proceso completo da realización dunhas eleccións municipais, autonómicas ou xerais en España. Acts. 4 e 6.

7-13

formadas polo Congreso dos Deputados e polo Senado.

Os deputados e os senadores elaboran e propoñen leis.

Por outra parte, o Goberno, for-mado polo presidente e polos ministros

O gabinete de ministros é esco-llido directamente polo presi-dente, e encárgase de aplicar as leis que aprobou o Par-lamento.

O seu obxectivo é resolver os problemas que se presentan durante o seu mandato e velar polos dereitos dos cidadáns.

4. As eleccións democráticas desen-vólvense do seguinte xeito:

Os cidadáns organízanse en partidos políticos e presentan as súas candidaturas

Durante a campaña electoral os partidos preséntanlle o seu pro-grama ao resto da cidadanía.

O día das eleccións todos os cidadáns maiores de idade po-den votar o partido que escollan.

Logo, faise un reconto de votos para saber os votos que conseguiu cada partido.

Finalmente, formarase un go-berno en función dos resultados obtidos na votación.

5. No noso país teñen dereito a votar todos os cidadáns maio-res de idade e que non teñan declarada unha incapacidade a este respecto.

6. As eleccións municipais e as autonómicas celébranse tamén cada catro anos.

As eleccións municipais celébran-se en cada localidade, mentres que as eleccións autonómicas se celebran nas Comunidades Autó-nomas.

Teñen dereito a votar as per-soas maiores de idade residen-tes en España que están inscri-tas no Censo electoral.

ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................


■ http://www.tiching.com/727202 – Xogo para comprobar os coñecemen-tos adquiridos sobre as Cortes Xerais españolas.

■ http://www.tiching.com/727204 – Xogo interactivo no que se explica que é a Constitución, que é unha monarquía parlamentaria e que significa a división de poderes.

LIBRO DIXITAL



7-14


■ Este apartado profunda na idea do dereito que apareceu xa no apartado anterior.

● Explicaremos que é a Declara-ción Universal dos Dereitos Hu-manos e veremos algúns dos derei-tos e liberdades que defende.

● Os Dereitos Humanos recoñé-cense tamébn na Constitución Es-pañola.

● Existe ademais a convención sobre os Dereitos do Neno que é universal e tamén se recolle na Constitución española.


1. A nosa Constitución baseouse na Declaración Universal dos Dereitos dos cidadáns para redactar os artigos relacionados cos dereitos das persoas.

Concretamente encóntranse no Título 1, cos seus máis de co-renta artigos dedicados aos de-reitos e ás liberdades dos ci-dadáns.

Este texto, considera que o dereito á vidas, á liberdade, á seguridade e á igualdade son fundamentai.

2. Leremos os dereitos recollidos nestas páxinas e respondere-mos as preguntas:

Resposta persoal.

Resposta persoal. De esquerda a dereita observamos as foto-grafías:

1. Garántese o dereito a ex-presar as propias ideas e a manifestarse en público.

2. Garántese o dereito á educa-ción básica, que é obrigatoria e gratuíta.

3. Estase violando o dereito a non ser discriminado por cues-tións de raza, apariencia, idio-ma, relixión, opinión, etc.

4. Estase violando o dereito á educación básica, xa que estes menores de idade non están na escola, senón que están traballando.

5. Garántese a liberdade de po-der escoller e practicar unha relixión.

6. Garántese o dereito a gozar


Intrapersoal 2 Escoller os dereitos que consideren máis importantes e traballar sobre eles.

Interpersoal 3 Reflexionar sobre os dereitos que se establecen na Constitución e pensar se teñen os mesmos noutros países do mundo


SOCIAIS E CÍVICAS Defender a igualdade de dereitos, rexeitando a intolerancia por razón de idade, sexo ou raza

Participar en actividades colectivas de forma colaborativa

Coñecer o documento que establece os artigos relacionados cos dereitos das persoas. Act.1

Ler os dereitos e participar nunha charla e realizar as actividades que se indican. Act. 2

COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Desenvolver a comprensión lectora e analizar o contido dun texto.

Ler, comprender e coñecer a información relacionada cos dereitos humanos. Descubro…


E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR


Traballar de forma autónoma e colaborativa nas actividades relacionadas. Act. 3

7-15

dunha vivenda digna e ade-cuada.

3. Redacción persoal.


1. Leremos a Declaración Univer-sal dos Dereitos Humanos que podemos encontrar en Navegamos por Tiching:


− A que faiu referencia o termo universal nesta Declaración?

− Cantos artigos a compoñen? − Cal dos artigos se refire á

educación? − Coñecías todos os dereitos que se

mencionan nesta Declaración? − Hai algún que che sorprendera? − Sabes en que ano se aprobaron?

Solución:

− Refírese á aspiración de dotar deles toda a humanidade, isto é, todas as persoas, pobos e nacións.

− A Declaración Universal de Dereitos Humanos está composta por 30 artigos.

− O artigo 26 refírese á educación. − Resposta persoal. − Aprobáronse no ano 1948.

2. Veremos o vídeo que se propón en Navegamos por Tiching:


Termina as frases:

− Todo home, ,… e … no … nace libre e… en … e dereitos.

− A sociedade na que vives debe axudarte a …

Solucións:

− Todo home, muller e neno no mundo nace libre e igual en dignidade e dereitos

− A sociedade na que vives debe axudarte a desenvolverte.

ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................


■ http://www.tiching.com/727288 – Páxina da ONU que recolle a Decla-ración Universal dos Dereitos Humanos.

■ http://www.tiching.com/727156 – Vídeo que ilustra de forma simplificada a Declaración Universal dos Dereitos Humanos.

■ http://www.tiching.com/727145 – Páxina da UE na que se ilustran con xogos e debuxos animados os dereitos da infancia e da adolescencia.

LIBRO DIXITAL



7-16


■ España forma parte da Unión Europea:

● Estudaremos sobre un mapa que outros países pertencen á UE.

● Detallaremos que vantaxes supón pertencer á UE.

Solucións das actividades 1. A Unión Europea está formada

por vinte e oito países, que son:

Alemaña, Austria, Bélxica, Bul-garia, Croacia, Chipre, República Checa, Dinamarca, Estonia, Es-lovaquia, Eslovenia, España, Finlandia, Francia, Grecia, Hun-gría, Irlanda, Italia, Letonia, Li-tuania, Luxemburgo, Malta, Paí-ses Baixos, Polonia, Portugal, Romanía, Reino Unido e Suecia.

2. Os países que fundaron a Unión Europea foron Francia, Bélxica, Luxemburgo, os Países Baixos, Alemaña e Italia.

Fundaron a Unión Europea no ano 1957.

España incorporouse á Unión Europea no ano 1986.

3. Os países que forman a Unión Europea son diferentes en distin-tos aspectos:

Para empezar polas súas dis-tintas características xeográfi-cas. Hainos moi pequenos e moi grandes; moi montañosos e moi chans e, ademais, o clima pode cambiar considerablemente de-pendendo de factores como a súa latitude e da súa proximi-dade ao mar.

En segundo lugar, dentro da Unión Europea conviven linguas, costumes e relixións diversas.

Tamén son diferentes en canto a desenvolvemento, xa que non to-dos están no mesmo nivel econó-mico.

Porén, dicimos que todos os seus cidadáns son iguais porque a to-dos se nos permite beneficiarnos dunha serie de vantaxes.

4. Os obxectivos máis importantes da UE están destinados a mello-rar o benestar dos seus cida-dáns. Concrétase en:

Fomentar o crecemento econó-mico equilibrado e respectuoso co medio ambiente.


Espacial 1 Observar o mapa da Unión Europea contar os países e nomear cada un deles.



Identificar as particularidades propias de cada país e a igualdade entre os habitantes da Unión Europea. Act. 3

CONCIENCIA E

EXPRESIÓNS

CULTURAIS

Desenvolver actitudes de interese pola propia cultura e valorar as culturas distintas á propia

Coñecer e respectar as particularidades dos países da Unión Europea. Act. 5


E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR

Saber expresar os gustos e as opinións persoais

Escoller un país da Unión Europea para ir estudasr, explicar razoadamente os motivos e intuír as vantaxes e inconvenientes que ten estudar fóra. Act. 5

DIXITAL Interpretar información expresa-da en diferentes linguaxes textuais e gráficas

Ler, observar as imaxes e responder as preguntas relacionadas coa área de coñecemento. Act. 2-4

7-17

Fomentar a solidariedade entre os países da Unión Europea.

Defender a igualdade e evitar que os seus cidadáns sexan discriminados. Así mesmo, loitar contra a pobreza e a desigualdade económica.

Facilitar a libre circulación de persoas e mercadorías.

Promover o progreso científico e técnico.

Algunhas das vantaxes que supón ser cidadán da Unión Europea son estas:

Beneficiarnos de axudas eco-nómicas para construír infraes-truturas, promover o desenvol-vemento rural e crear emprego.

Utilizar unha moeda única en moitos países da UE.

Recibir asistencia médica en todos os países da UE.

Viaxar, residir, estudar e traballar en toda a UE.

E, finalmente, participar nos programas medioambientais e culturais.

Podemos relacionar estas van-taxes cos obxectivos da Unión Europea:

1. Beneficiarse de axudas eco-nómicas con fomentar a soli-dariedade entre países da UE.

2. Utilizar unha moeda única con facilitar a libre circulación de persoas e mercadorías.

3. Recibir asistencia médica con defender a igualdade e evitar que os seus cidadáns sexan discriminados.

4. Viaxar, residir, estudar e tra-ballar en todos os países da UE con promover o progre-so científico.

5. Participar en programas cul-turais e medioambientais con fomentar o crecemento ecó-nomico equilibrado e respec-tuoso co medio ambiente.


ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................

.....................................................


■ http://www.tiching.com/727131 – Na páxina da Unión Europea en-contramos algúns xogos interactivos que nos servirán para coñecer distin-tos elementos característicos dos países que a forman.

■ http://www.tiching.com/727146 – Nesta páxina encontramos información relativa aos distintos países que forman a Unión Europea na actualidade.

LIBRO DIXITAL



7-18

Orientacións didácticas■ Repasamos as ideas traballadas neste tema a partir de:

● Un esquema, que divide os con-ceptos aprendidos en dúas cate-gorías: a territorial (nunha gradación de menor a maior) e a política.

● Actividades destinadas a asentar ditos conceptos e un xogo para me-morizar as provincias españolas.

Solucións das actividades 1. Cada alumno copiará o mapa

conceptual no seu caderno.

2. O municipio fórmao a localidade onde vivimos, ademais do territorio que o rodea e da poboación mu-nicipal. O seu goberno e admi-nistración están a cargo do alcalde ou da alcaldesa. O Concello organiza os servizos municipais. Os principais son: abastecer os domicilios de auga potable, manter a rede de sumidoiros, subministrar alumeado público, recoller os resi-duos e limpar as rúas, etc.

Os municipios de España agrú-panse en 50 provincias e estas, á súa vez, en 17 Comunidades Au-tónomas e dúas Cidades Au-tónomas. Ademais, España é un estado membro da Unión Europea.

Na Constitución Española esta-blécese que España é unha democracia baixo a forma dunha monarquía parlamentaria. O rei, Filipe VI, é o Xefe do Estado pe-ro debe respectar as leis que aproba o Parlamento.

3. Relacionamos as seguintes ins-titucións ou cargos coa admi-nistración que lles corresponde:

Congreso dos deputados con Estado español.

Pleno Municipal con municipio.

Parlamento Autonómico con Co-munidade Autónoma.

Ministro/a con Estado español.

Alcalde/sa con municipio.

Deputación Provincial- provincia.

Cortes Xerais- Estado español.

Senador/a con Estado español.

Xefe de Estado con Estado es-pañol.

Concelleiro/a con municipio.


Espacial 5 Observar as siluetas das Comunidades Autónomas e resolver o crebacabezas.


APRENDER A

APRENDER Desenvolver técnicas para organizar a información mediante a clasificación en cadros Esforzarse para resolver activi-dades de crecente complexidade

Copiar o mapa conceptual da unidade no caderno e asimilar a información. Act. 1 Repaso Realizar as actividades relacionadas co gráfico en relación aos principios democráticos. Act. 4


Observar o esquema e resolver as actividades relacionadas.

COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Definir e clasificar algúns termos relacionados coa área.

Relacionar cada institución ou cargo coa administración que corresponda. Act. 3 Copiar as oracións e completar os espazos no caderno. Act.2

SENTIDO DE

INICIATIVA E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR


Relacionar os números e siluetas das comunidades autónomas e completar o mapa. Act. 5

7-19

4. Observamos o esquema:

a) Relacionamos os números coas institucións: 1. Congreso dos Deputados.

2. Senado.

3. Parlamento Autonómico.

4. Concelleiros e concelleiras que forman o Pleno municipal.

b) O Congreso, o Senado e o Par-lamento Autonómico encárganse cargan de elaborar leis e apro-balas en distintos ámbitos. O Ple-no municipal aproba os orza-mentos e o regulamento do muni-cipio.

c) O Presidente do Goberno elíxeno o conxunto dos votantes espa-ñois, o Presidente da Comuni-dade Autónoma elíxeo a poboa-ción da Comunidade e o alcalde elíxeno os veciños do municipio.

d) Resposta persoal.

5. Os números corresponden ás seguintes Comunidades:

1. a. Galicia: Santiago de Com-postela.

2. g. Asturias: Oviedo.

3. m Cantabria: Santander.

4. p País Vasco: Vitoria / Gas-teiz.

5. o Navarra: Iruña/Pamplona

6. q Aragón: Zaragoza.

7. l Cataluña: Barcelona.

8. n Castela e León: Valla-dolid.

9. c A Rioxa: A Rioxa.

10. f Comunidade de Madrid: Madrid.

11. b Estremadura: Mérida.

12. d Castela - A Mancha: To-ledo.

13. m Comunidade Valenciá: Valencia.

14. i Andalucía: Sevilla

15. e Rexión de Murcia: Mur-cia.

16. h Illas Baleares: Mallorca.

17. Illas Canarias: As Pal-mas de Gran Canaria e Santa Cruz de Tenerife.

ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................


■ http://www.tiching.com/727217. Páxina web na que o alumnado pode realizar un xogo no que se lle pide localizar as provincias de España nun mapa sen ningún nome. Cando rematen, podemos preguntar aleatoriamente as provincias de cada comunidade autónoma.

LIBRO DIXITAL



7-20


■ Esta dobre páxina clasifica de forma moi visual as cinco grandes etapas nas que podemos dividir a historia da humanidade.

■ A partir delas, estableceremos unha comparación entre as datas de carácter universal e as que definen a historia de España.


1. Os feitos que marcan o inicio de cada etapa histórica son os seguintes:

A Prehistoria iníciase hai uns 2,5 millóns de anos, coa aparición do ser humano. Os restos hu-manos máis antigos encon-tráronse en África.

Na Península en cambio, as primeiras evidencias de vida hu-mana son de aproximadamente o ano 800.000 a.C.

A Idade Antiga comeza coa in-vención da escritura cara ao 3.500 a.C.. Os restos máis an-tigos encontráronse en Meso-potamia.

Na Península o inicio da Idade Antiga dátase no ano 1000 a.C., cando chegan os fenicios, os cartaxineses e os gregos.

A Idade Media iníciase na his-toria universal coa caída do Im-perio Romano no ano 476 d.C.

Na Península a Idade Media co-meza en 507, ano no que se forma o reino visigodo de Toledo.

A Idade Moderna comeza coa caída do Imperio Bizantino, can-do os turcos otomanos conquis-tan Costantinopla en 1453.

En España, esta época comeza co descubrimento do Novo Mun-do por parte de Colón en 1492.

A Idade Contemporánea iníciase coa Revolución Francesa de 1789.

En cambio, considérase que en España empeza en 1808, co inicio da Guerra da Independencia.


Actividades de reforzo

1. Cantos séculos comprende cada unha das etapas da historia, desde a perspectiva da historia universal? Solución: A Prehistoria comprende


COMUNICACIÓN

LINGÜÍSTICA Utilizar diferentes variantes do discurso, en especial a descri-ción e a argumentación

Explicar as características dos feitos que marcan o inicio e final de cada etapa histórica. Act. 1


Observar as imaxes e o texto, interpretar o eixe cronolóxico sobre as idades da historia en España. As idades da…

SOCIAIS E CÍVICAS Interesarse polo pasado e adquirir ferramentas para o seu coñecemento.

Mostrar interese por ler, comprender e asimilar o eixe cronolóxico das idades da historia en España de forma xeral. As idades da…


E ESPÍRITO

EMPRENDEDOR

Autoavaliar os resultados dos procesos de aprendizaxe.

Adquirir o gusto por ampliar os coñecementos e investigar

Recoñecer as civilizacións e pobos que se desenvolveron na Península Ibérica en cada un dos períodos e pór exemplos que recorden de este legado. Act.2

Interesarse de maneira autónoma por buscar, reter, ampliar e relacionar información e coñecementos aprendidos e por aprender.

7-21

máis de 25.000 séculos.

A Idade Antiga comprende uns co-renta séculos, mentres que a Idade Media comprende dez, do século V ao século XV.

A Idade Moderna abrangue case tres séculos e medio; desde me-diados do XV ata metade do sé-culo XVIII.

Finalmente, a Idade Contemporá-nea comprende dous séculos, desde finais do VIII ata a actualidade.

2. Observa as datas do exercicio anterior, que destacarías?

Podemos ilustrar este exercicio coa imaxe que encontramos no recurso de Navegamos por Tiching:


Solución: Resposta persoal. Po-deríase sinalar que os períodos se van acurtando a medida que nos achegamos á actualidade.


1. Busca información sobre a in-vención da escritura:

− Apareceu nun único lugar ou en distintos lugares á vez?

− Que apareceu antes, a fala ou a escritura?

− Que é a escritura idiográfica? E a fonética?

Solución:

− A escritura apareceu simulta-neamente en distintos lugares. Sabemos que, como mínimo, en Mesopotamia, en Exipto, en Chipre, en Creta, na China e en América central.

− A fala apareceu antes que a escritura.

− A escritura ideográfica é aquela na que un signo expresa unha idea. A escritura fónetica é aquela na que un signo expresa un son.

ANOTACIÓNS

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................

.....................................................


■ http://www.tiching.com/677555 –Páxina web con diferentes actividades para que o alumno poida repasar o aprendido sobre as idades da historia.

■ http://www.tiching.com/677541 – Neste recurso encontraremos informa-ción sobre as etapas da historia. O enlace amosa a imaxe da división que se fai das diferentes etapas.

LIBRO DIXITAL



7-22


TICHING WEBS

http://www.tiching.com/677541 http://www.clarionweb.es/5_curso/c_medio/cm514/cm51403.htm

http://www.tiching.com/677555 http://olmo.pntic.mec.es/agum0006/unidades_didacticas/etapas.htm

http://www.tiching.com/727130 http://www.rubengg.com/dibujos/queesunayuntamiento.html

http://www.tiching.com/727131 http://europa.eu/kids-corner/index_es.htm

http://www.tiching.com/727143 http://www.infoelectoral.mir.es/web/guest/preguntas-frecuentes

http://www.tiching.com/727144 http://www.amnistiacatalunya.org/edu/humor/mafalda/mafalda.dh09.html

http://www.tiching.com/727145 http://ec.europa.eu/0-18/wrc_index_en.jsp?main=true&initLang=ES

http://www.tiching.com/727146 http://www.eeas.europa.eu/delegations/costa_rica/what_eu/eu_memberstates/index_es.htm

http://www.tiching.com/727155 http://es.wikipedia.org/wiki/Anexo:Municipios_de_Espa%C3%B1a_por_poblaci%C3%B3n

http://www.tiching.com/727156 https://www.youtube.com/watch?v=9ShZ2SB_1ns

http://www.tiching.com/727202 http://www.primaria.librosvivos.net/archivosCMS/3/3/16/usuarios/103294/9/cono_4EP_ud12_congresoysenado/frame_prim.swf

http://www.tiching.com/727204 http://www.primaria.librosvivos.net/archivosCMS/3/3/16/usuarios/103294/9/6EP_Cono_cas_ud13_SistPoliEs/frame_prim.swf

http://www.tiching.com/727217 http://www.juegos-geograficos.com/juegos-geografia-Provincias-de-Espana-_pageid95.html

http://www.tiching.com/727288 http://www.un.org/es/documents/udhr/index_print.shtml

http://www.tiching.com/738908 http://www.xunta.es/portada

http://www.eeas.europa.eu/delegations/costa_rica/what_eu/eu_memberstates/index_es.htm

http://es.wikipedia.org/wiki/Anexo:Municipios_de_Espa%C3%B1a_por_poblaci%C3%B3n

http://www.primaria.librosvivos.net/archivosCMS/3/3/16/usuarios/103294/9/cono_4EP_ud12_congresoysenado/frame_prim.swf

http://www.primaria.librosvivos.net/archivosCMS/3/3/16/usuarios/103294/9/6EP_Cono_cas_ud13_SistPoliEs/frame_prim.swf

http://www.juegos-geograficos.com/juegos-geografia-Provincias-de-Espana-_pageid95.html

© V

ICEN

S V

IVE

S

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

ANOTACIÓNS NOTES

© V

ICEN

S V

IVE

S

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

..............................................................................................................................

ANOTACIÓNS

Documents

01 G Sociais 4 OD - Aula de Carmelaauladecarmela.com/wp-content/.../10/...09_2015-7.pdf · con propostas de mellora das rúas. Act. 4 COMUNICACIÓN LINGÜÍSTICA Expresarse por escrito