2. GAIA2. GAIA

GIZAKIAGIZAKIA

GizakiaGizakia Nortasunaren hasieraNortasunaren hasiera Nortasunaren bukaeraNortasunaren bukaera Pertsonaren deitura eta egoitzaPertsonaren deitura eta egoitza Naziokotasuna eta auzotasun zibilaNaziokotasuna eta auzotasun zibila

Gaitasun juridikoa eta jarduteko gaitasunaGaitasun juridikoa eta jarduteko gaitasuna Gaitasunaren aldatzeko egoerakGaitasunaren aldatzeko egoerak

– - Adin nagusia/adingabea- Adin nagusia/adingabea– - Ezgaitzea- Ezgaitzea

Nortasunaren hasieraNortasunaren hasiera

““Jaiotzak nortasuna dakar” Jaiotzak nortasuna dakar” (KZren 29. art.)(KZren 29. art.)

Nortasuna: eskubidearen jabe izateko gaitasuna.Nortasuna: eskubidearen jabe izateko gaitasuna. Umekiak jaio baino lehen ez du nortasun Umekiak jaio baino lehen ez du nortasun

juridikoa.juridikoa. ““Nasciturus”Nasciturus”: sortua baina oraindik jaio gabea.: sortua baina oraindik jaio gabea.

Nasiciturus Nasiciturus delakoaren babesadelakoaren babesa

KZren 29.art.: KZren 29.art.: “Ernaldua “Ernaldua jaiotzat jotzen da, jaiotzat jotzen da, mesedegarri zaizkion ondore mesedegarri zaizkion ondore guztietarako, ernaldu hori jaio guztietarako, ernaldu hori jaio bada hurrengo artikuluak bada hurrengo artikuluak adierazten dituen adierazten dituen baldintzetan”.baldintzetan”.

KZren 30. art.KZren 30. art.

KZren 30. KZren 30. art.:art.:“Ondore zibiletarako, “Ondore zibiletarako, fetua jaiotzat joko da, baldin eta giza fetua jaiotzat joko da, baldin eta giza itxura badu eta hogeita lau orduz itxura badu eta hogeita lau orduz amaren sabelitik oso-osorik askatua amaren sabelitik oso-osorik askatua bizi bada”bizi bada”

BaldintzakBaldintzakA) Giza itxuraA) Giza itxuraB) Amaren sabeletik 24 orduz askatua B) Amaren sabeletik 24 orduz askatua

bizitzea.bizitzea.

EpaiakEpaiak

Konstituzio Auzitegiaren apirilaren 11ko Konstituzio Auzitegiaren apirilaren 11ko 53/1985eko epaia:53/1985eko epaia:“Nortasun gabea izanik, “Nortasun gabea izanik, ernaldua eta ez jaioa ezin da eskubideen ernaldua eta ez jaioa ezin da eskubideen titularra izan (ez eta oinarrizko eskubideak titularra izan (ez eta oinarrizko eskubideak ere). Eta jaio arte ez ditu eskuratuko bere ere). Eta jaio arte ez ditu eskuratuko bere alde eratu diren eskubideak, bai legezko alde eratu diren eskubideak, bai legezko zein borondatez eraturik”.zein borondatez eraturik”.

HERIOTZAHERIOTZA

Nortasunaren azkentzeaNortasunaren azkentzea KZren 32. art.KZren 32. art. Heriotzaren ondorio juridikoak:Heriotzaren ondorio juridikoak:

– Pertsonaren eremuanPertsonaren eremuan– Ondarearen eremuanOndarearen eremuan– Jaraunstea zabaltzeaJaraunstea zabaltzea– Gurasoen agintea deusezteaGurasoen agintea deuseztea– Ezkontza deusezteaEzkontza deuseztea

HERIOTZAREN UNEAHERIOTZAREN UNEA

FrogaFroga Birlandatzeei buruzko LegeaBirlandatzeei buruzko Legea Inskripzioa Erregistro ZibileanInskripzioa Erregistro Zibilean EZLren 81-87 art.ak EZLren 81-87 art.ak

(Erregistro Zibileko Legea)(Erregistro Zibileko Legea)

Medikuen agiriaMedikuen agiria Gorpua lurperatzeko edo errausteko Gorpua lurperatzeko edo errausteko

beharrezkoa.beharrezkoa.

NORTASUNAREN NORTASUNAREN ESKUBIDEAKESKUBIDEAK

IzenaIzena AbizenaAbizena EgoitzaEgoitza NaziokotasunaNaziokotasuna Auzotasun zibilaAuzotasun zibila

IZENAIZENA

Funtzioa:identifikazioaFuntzioa:identifikazioa Ordena publikoko Ordena publikoko

eskubide/betebeharraeskubide/betebeharra Izena jartzeko arauakIzena jartzeko arauak

ABIZENAKABIZENAK

KZren 109 art. eta EZLren 53-62 KZren 109 art. eta EZLren 53-62 art.akart.ak

Betiko sistemaBetiko sistema Sistema berria 40/1999ko azaroaren Sistema berria 40/1999ko azaroaren

5eko Legea5eko Legea

EGOITZAEGOITZA

Kontzeptua: ohiko bizitokiaKontzeptua: ohiko bizitokia Esanahi juridikoa: Pertsonaren Esanahi juridikoa: Pertsonaren

kokapena eskubide eta betebeharrak kokapena eskubide eta betebeharrak egikaritzekoegikaritzeko

MotakMotak– Orokorra/bereziaOrokorra/berezia– Borondatezkoa/legezkoaBorondatezkoa/legezkoa

NAZIOKOTASUNANAZIOKOTASUNA

KZren 17. art. : Naziokotasunaren KZren 17. art. : Naziokotasunaren jatorrizko eskuratzea. “jatorrizko eskuratzea. “Jatorrizko Jatorrizko espainiarrak dira:espainiarrak dira:– Aita edo ama espainiarrarengandik jaioak(ius Aita edo ama espainiarrarengandik jaioak(ius

sanguinis)sanguinis)– Espainian jaio (guraso atzerritarrengandik) Espainian jaio (guraso atzerritarrengandik)

honako baldintzak beteko balira honako baldintzak beteko balira (ius soli):(ius soli): Gurasoetatik bat behintzat Espainian jaioaGurasoetatik bat behintzat Espainian jaioa Gurasoek ez badiote semeari edo alabari Gurasoek ez badiote semeari edo alabari

naziokotasunik eratxikitzennaziokotasunik eratxikitzen Seme-alabatasuna zehaztu gabe jaioakSeme-alabatasuna zehaztu gabe jaioak

NAZIOKOTASUN ERATORRIANAZIOKOTASUN ERATORRIA

Eratorrizko eskuratzeaEratorrizko eskuratzea– Salbuespenezko inguruabarrak direnean Salbuespenezko inguruabarrak direnean

errege-dekretuaren bidezerrege-dekretuaren bidez– Espainian bizilekua izateagatikEspainian bizilekua izateagatik– AukerazAukeraz

Espainiar baten guraso-ahalaren menpe daudenakEspainiar baten guraso-ahalaren menpe daudenak Aita edo ama jatorriz espainiarra dutenak, guraso Aita edo ama jatorriz espainiarra dutenak, guraso

hori Espainian jaio badahori Espainian jaio bada Espainiar batek adoptatutako 18 urtekoa baino Espainiar batek adoptatutako 18 urtekoa baino

gazteagoa den adingabe atzerritarragazteagoa den adingabe atzerritarra

AUZOTASUN ZIBILA: jatorriz AUZOTASUN ZIBILA: jatorriz eskuratzeaeskuratzea

KZren 14. art.”KZren 14. art.”Jaiotakoek auzotartasun zibila Jaiotakoek auzotartasun zibila izango dute zuzenbide erdideko lurraldean edo izango dute zuzenbide erdideko lurraldean edo zuzenbide bereziko nahiz foru-zuzenbideko zuzenbide bereziko nahiz foru-zuzenbideko lurraldean, gurasoen auzotartasuna ere bertakoa lurraldean, gurasoen auzotartasuna ere bertakoa badabada “ “

Auzotasun ezberdina izango balute gurasoek, 6 Auzotasun ezberdina izango balute gurasoek, 6 hilabeteko epea izango dute haietatik bat seme-hilabeteko epea izango dute haietatik bat seme-alabari emateko.alabari emateko.

Ez badute aukera hori egiten, jaiotze-tokiarena Ez badute aukera hori egiten, jaiotze-tokiarena egokituko zaio.egokituko zaio.

Bestelako kasuan auzotasun komuna egokituko Bestelako kasuan auzotasun komuna egokituko zaio. zaio.

AUZOTASUN ZIBILA: eratorriz AUZOTASUN ZIBILA: eratorriz eskuratzeaeskuratzea

a)Jarraika eta bi urtetan zehar, toki batean a)Jarraika eta bi urtetan zehar, toki batean bizilekua izatearekin, baldin eta bizilekua izatearekin, baldin eta interesdunak adierazten bada bere interesdunak adierazten bada bere borondatea hori delaborondatea hori dela

b) Jarraika eta hamar urtetan zehar, toki b) Jarraika eta hamar urtetan zehar, toki batean bizilekua izatearekin, epe horretan batean bizilekua izatearekin, epe horretan aurkako adierazpenik egin gabe.aurkako adierazpenik egin gabe.

Bi adierazpenak Erregistro Zibilean Bi adierazpenak Erregistro Zibilean agerrarazi behar dira. agerrarazi behar dira.

AUZOTASUN ZIBILA: Aukeraz AUZOTASUN ZIBILA: Aukeraz eskuratzeaeskuratzea

Ezkontzak ez du aldatzen auzotasun Ezkontzak ez du aldatzen auzotasun zibila. zibila.

Hala ere, legez edo egitez bananduta Hala ere, legez edo egitez bananduta ez dagoen ezkontideak beste ez dagoen ezkontideak beste ezkontidearen auzotasun zibila ezkontidearen auzotasun zibila aukera dezake edozein unetan.aukera dezake edozein unetan.

Seme edo alabak 14 urte Seme edo alabak 14 urte betetzerakoan alda dezake bere betetzerakoan alda dezake bere auzotasun zibilaauzotasun zibila

Gaitasuna alda ditzakeen Gaitasuna alda ditzakeen inguruabarrakinguruabarrak

AdinaAdina– AdingabeaAdingabea– EmantzipatuaEmantzipatua– Adinez nagusiaAdinez nagusia

EzgaitzeaEzgaitzea

AdinaAdina

AdingabetasunaAdingabetasuna

Legezko ordezkapenaLegezko ordezkapena

Guraso agintea ( KZren 162. art.)Guraso agintea ( KZren 162. art.)

Tutoretza (KZren 267 art.)Tutoretza (KZren 267 art.)

Adingabeak bere kabuz egin Adingabeak bere kabuz egin ditzakeen egitateak (12, 14 eta 16 ditzakeen egitateak (12, 14 eta 16 urte)urte)

EMANTZIPAZIOAEMANTZIPAZIOA

1. Emandakoa (16 urte, onarpena)1. Emandakoa (16 urte, onarpena) 2. Ezkontza bidezkoa (14 urte, lekapenaz)2. Ezkontza bidezkoa (14 urte, lekapenaz) 3. Epaileak emanikoa (adingabeak 3. Epaileak emanikoa (adingabeak

eskatuta)eskatuta) Ezaugarriak:Ezaugarriak:

– Atzera eman ezinekoaAtzera eman ezinekoa– Erregistro Zibilean inskribaturikErregistro Zibilean inskribaturik– Guraso-ahalmena azkentzen duGuraso-ahalmena azkentzen du

EZGAITZEAEZGAITZEA

Araudia: KZren 199-313 art.Araudia: KZren 199-313 art. Arrazoiak: gaixotasunak eta urritasun Arrazoiak: gaixotasunak eta urritasun

iraunkorrak direla medio bere burua iraunkorrak direla medio bere burua ezin duen gobernatu.ezin duen gobernatu.

Epai baten bidez ematen da soilikEpai baten bidez ematen da soilik

PROZEDURAPROZEDURA

Prozedura Zibileko Legearen 756-763 Prozedura Zibileko Legearen 756-763 art.ak.(Ezgaituak eta zarrastelak)art.ak.(Ezgaituak eta zarrastelak)- Salaketa- Salaketa– Nork duen ahalmena prozedura Nork duen ahalmena prozedura

bultzatzekobultzatzeko– ProzeduraProzedura– Epaiaren ondorioakEpaiaren ondorioak