30
MEMÒRIA ANUAL DEL GRUP DE TREBALL EN CAPIL.LAROSCÒPIA DE LA SOCIETAT CATALANA DE REUMATOLOGIA GRUP DE TREBALL “CAPICAT” 2013-2014 Barcelona, juny 2014

2013-2014. MEMORIA ANUAL DEL GRUP CAPICAT1.0Calvet Fontova, Joan Hospital de Vall d'Hebron. Barcelona. Consorci Sanitari Parc Taulí. Sabadell. Castellví Barranco, Ivan Hospital de

  • Upload
    others

  • View
    2

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

MEMÒRIAANUALDELGRUPDETREBALLENCAPIL.LAROSCÒPIADELASOCIETATCATALANADE

REUMATOLOGIA

GRUPDETREBALL“CAPICAT”

2013-2014

Barcelona,juny2014

2

ÍNDEX

I- ObjectiusdelGrupdeTreball“CAPICAT”

II- ResponsablesdelGrupdeTreball“CAPICAT”

III- MembresactualsdelGrupdeTreball“CAPICAT”

IV- ReunionsdelGrupdeTreball“CAPICAT”

V- Estatdelsprojectesd’investigaciódelGrupdeTreball“CAPICAT”

VI- ProjectesdocentsdelGrupdeTreball“CAPICAT”

ANEXE1:ActesdelesreunionsdelGrupdeTreballCAPICATANEXE2:MemòriadelProjecteQUANTICAP.ANEXE3:GuióiobjectiusdelscursosdeCapil.laroscopiadelGrupdeTreballCapiCAT-SCR.ANEXE4:ProgramadelITallerdeCapil.laroscopiaperaResidentsdeReumatologiade3ri4rtanysdelGrupCapiCAT-SCR.

3

I- OBJECTIUSDELGRUPDETREBALL“CAPICAT”

La capil.laroscòpia periungueal (CP) és una tècnica exploratòria quepermet estudiarambmésfiabilitat lamicrocircul.lacióiqueésempradaperl’estudidelfenòmendeRaynaud així como per completar l’estudi de diverses malalties del teixit conectiu.Encaraqueésunatècnicahistòrica, lasevautilitatpràcticas’hademsotratdesdeelsfinals dels anys 70 i actualment segueix sent una tècnica en constant evolució ,demostrant-se cada cop més la seva utilitat en diferents complicaciones de lesmalalties del teixit connectiu.Undels problemesde la tècnica és la gran variabilitatintrerobservadorqueespotproduir,aixíainicisde2008,ungrupdereumatòlegsdeCatalunyadecideixreunir-seperficarencomúdiferentsaspectesdelacapil.laroscòpiabasatsen lasevaexperiènciaclinicaenlatècnica.Almaigde2008elgrupdetreballconstituitrepelreconeixementde laSocietatCatalanadeReumatología(SCR)comagrup d’estudi de capil.laroscòpia dins de les malalties autoinmunes sistèmiques,revalidantaquestreconeixementel20demarçde2012uncops’aprovenelsestatutsper constituir els grups de treball dins de la Societat Catalana de Reumatología. ElsobjectiusdelGrupCapiCATdesdelasevaconstitucióhansigutelsseguënts:

1- Homogeneitzarl’interpretaciódetroballesdelacapil.laroscòpiaperiungüeal.

2- Homogeneitzarlarealitzaciódelatècnica.

3- AfavorirlarealitzaciódeprojectesdetreballenelcampdelaCPmulticèntrics.

4- EstablirlesbasesperaunacorrectaformacióiinterpretacióenlaCP.

4

II- RESPONSABLESDELGRUPDETREBALL“CAPICAT”

Durantl’etapa2012-2014elscàrrecsresponsablesdelGThansigut:

-Coordinadora:MireiaMoreno

-Secretari:IvanCastellví

-Tresorer:HèctorCorominas

-Vocal1:VeraOrtiz-Santamaria

-Vocal2:TeresaClavaguera

-Vocal3:SílviaMartinez

-Vocal4:SergiOrdoñez

D’acordamblanormativadelaSCR(renovaciócada2anys)elGTestrobapendentderenovaciódecàrrecsmitjançantvotassamblearidelsmembresdelGTenlaproperareuniódelGTdel6dejunyde2014.

5

III- MEMBRESACTUALSDELGRUPDETREBALL“CAPICAT”

Enordrealfabètic:

Alegre,CayetanoCalvetFontova,Joan

HospitaldeValld'Hebron.Barcelona.ConsorciSanitariParcTaulí.Sabadell.

CastellvíBarranco,Ivan HospitaldelaSantaCreuiSantPau.Barcelona.Codina,JosepOriol HospitaldeFigueresCorominas,Hèctor HospitalMoisesBroggiErra,Alba HospitaldeSanRafael.Barcelona.Garcia,Carme HospitaldeTerrassaGelman,Mario FundacióAlthaia.HospitalSantJoandeDeu.Manresa.Juanola,Xevi HospitalUniversitarideBellvitge.HospitaletdeLlobregat.Martínez,Sílvia HospitalMútuadeTerrassaMoreno,Mireia ConsorciSanitariParcTaulí.Sabadell.Morlà,Rosa XarxaHospitalariaiSocialdeSantPauiSantaTecla.Tarragona.Olivé,Àlex HospitalUniversitariGermansTriasiPujol.Badalona.Ortiz,Vera HospitalGeneraldeGranollersOrdoñez,Sergi HospitalArnaudeVilanova.Lleida.Reyner,Patrícia HospitaldeSantaCaterina.Salt.Girona.Sala,Miquel HospitaldeFigueresTorrente,Vicenç HopitaldelaCreuRojad’Hospitalet.HospitaldeSantJoandeDeu.PilarSanto HospitaldeSantBoideLlobregat.Pros,Anna HospitaldelMar

6

IV- REUNIONSdelGRUPDETREBALL“CAPICAT”

Durant aquest periode s’han previst 3 reunións ordinàries ( Acadèmia de CiènciesMèdiques,Barcelona).

Any2013:1reunions(13/12)

Any2014:2reunions(11/4i6/6)

L’anex1exposaelsdocumentsd’actasdereunió.

7

V- ESTATDELSPROJECTESD’INVESTIGACIÓGRUP“CAPICAT”

5.1Projectesobreelconeixementdelautilitatdelacapil.laroscòpia

Coordinació:Dra.SilviaMartínez

Objectius:Determinarelnivelldeconeixementdelacapil.laroscòpiaperiunguealenelsfacultatiusquelasol.licitendemanerahabitual

Fasededesenvolupament:suspésperfaltadenovesdades.

5.2ProjecteCapiANA

Coordinació:Dra.VeraOrtiziDra.MireiaMoreno

Objectius:ValorarsielspacientsambfenomendeRaynaud(FR)tenenonoalteracionscapil•laroscòpiquessegonssisónANApositiusonegatius

Fasededesenvolupament:anàlisidedades.

5.3ProjecteUtilitatdeCapilaroscòpiaenSíndromedeSjögren

Coordinació:Dr.HèctorCorominas.

Objectius:determinarlautilitatdelacapil.laroscòpiaperiunguealenmalaltsambSindromedeSjögrenprimari

Fasededesenvolupament:Finalitzat,Draftel.laboratipendentd’enviarapuublicació

5.4ProjecteQuantiCAP

Coordinació:Dr.IvanCastellví

Objectius:Determinaridescriureelsparàmetresdecapil.laroscòpiaqualitativaiquantitativadediferentsmalaltiesreumàtiquesigrupspoblacionalsidefinirsiexisteixendiferènciesentreaquestsgrups

Fasededesenvolupament:Reclutamentdemalalts.

L’Anexe2recullelprojecte.

8

VI- PROJECTESDOCENTSDELGRUPDETREBALL“CAPICAT”

6.1-CURS/TALLERDECAPIL.LAROSCOPIADELGRUPDETREBALLCAPICAT/SOCIETATCATALANADEREUMATOLOGIAPERARESIDENTSDEREUMATOLOGIA

APropostadelsDr.XavierJuanolaiDr.IvanCastellvís’acceptaperpartdelGTlarealitzaciód’uncursanualdecapil.laroscòpiaperametgesresidentsenReumatologiadeCatalunya,considerantl’ampliacióperunfuturdelspossiblesalumnesdelcurs.AquestcurscoordinatperelsDrs.JuanolaiCastellvíesrealitzaràdemaneraanualicomptaràdedosparts:unateòricaiunapràcticarealitzadesperexpertsencapil.laroscòpiadelnostreàmbit.

LaprimeraediciódelCursesvarealitzareldijous3d’abrilde2014,amblacol.laboraciód’ActelionPharmaceuticals.

L’anex3reculllesbasesd’aquestscursosil’anex4elprogramadelIcurs.

9

ANEXE1:ActesdelesreunionsdelGrupdeTreballCAPICAT

ActadelaReuniódelGTCapiCAT13/12/2013

AcadèmiadeCiènciesMediques,sala7.

Assistèixenalareunió:

JoanCalvet

IvanCastellví

TeresaClaveguera

MarioGelman

XavierJuanola

SilviaMartínez

VeraOrtiz

Excussenassitència

SergiOrdoñez

OriolCodina

AlexOlivé

RosaMorlà

VicençTorrente

HèctorCorominas

MireiaMoreno

PatriciaReyner

PilarSanto

Lareuniós’iniciaales13.30h.

- EstatdelprojecteCapiANA:recollidadedadesiel.laboraciódepóster.

o EltreballestàpendentdepasarelCEICdelHospitalParcTaulí.LaDraMorenoielDrCalvetfacilitaranmitjançantlasecretariadelGTeldocumentdeconsentiment

10

informatperelseguimentdelsmalalts.S’estableixcomadatafinalperenviardadesperel.laboraciódeltreballel20dedesembrede2013.

- Estatdeprojecteenquestescapil.laroscòpiaDraSilviaMartinez.

o Donatalabaixaafluènciadenovesenquestesrealitzades,esdeixaelprojecteobertperseguirenviantenquestesalaDraMartinezambdatadetancamentdel31demarçde2014.

- CronogramadelprojecteQuantiCAP.

o Espresentaelcronogramaaproximat.Esdemanaràalsmembresdelgrupquevulguinparticiparal’estudi,aixícomdemanantlesdatespreferencialspertenirelcapil.laroscopielsmalaltsquepodrienaportarpercadagrup.Uncopconfirmatl’interésesfacilitaràelprojecteiésprogramaranunaovàriesreunionsformativesambelscapil.laroscopsperrealitzarl’estudi.Posteriòrmentesprocediràadistribuirelstornssiésposssibleconformelespreferènciesdelsinvestigadorstantendatesdepossessiódelcapil.laroscopcomdemalaltsarecollirperl’estudi.

- EstatiprogramadelCursdeCapil.laroscòpiaperResidentsde3r(i4rtanyiprimeranyspost-residènciaenlasevaprimeraedició)delgrupCapiCATdelaSCR.

o S’aprovaeldissenydelcurscoordinatperelDrJuanolaielDr.Castellví.Essolicitaràlacol.laboraciódelaJuntadelaSCRperacreditarelcurs,aixícomperdistribuir-loatotselshospitalsambresidentsdereumatologíaanimantalasevarealitizacióperpartdelsalumnesesmentats

- Estatdeladonacióperpartd’Acteliondedosvideocapil.laroscops.

o ActualmentestenenjasotalatuteladelasecretariadelaSCRdoscapilaroscops(donatiud’Actelion)queserviraninicialmentperrealitzarelcursdecapil.laroscòpiaieltreballQuantiCap.S’aporvacomprardosordinàdorsportàtilsperinstalarelsdoscapil.laroscopsiquequedaranintegratsenelsequips.S’utilitzaranelsfonsdelGTpercompraraquestsordinadors.

- Estatdexerradesperàreadereferènciaiestablirponents.

o QuedaencarapendentdedefinirelsponentsperÀreadereferènciadelshospitals.Elsponentstindranquecoordinar-seamblesABSdelasevazonaperorgantizarlaxerradasobrelautilitatdecapil.laroscòpiaametgesdefamíliaambl’objectiud’obtenirlesmàximesderivacionspossiblesperestudidefenòmendeRaynaud.

o LaDraClavegueraproposarealitzarunaJornadadecapilaroscopiaal’àreadeGironamésobertainocentradaúnicamentenl’àmbitdeprimària.Pendentdeorganització.

o Decaraalarealitzaciódelesxerradesinformatives,esrealitzaràunesdiapositivesmatriusdelGTCapiCATcoordinantlasevael.laboraciólaDraClaveguera.

11

Esdemanaràalsmembresdelgrupqueliaportinelmàximnombredediaposquetinguindecaraaajudaralapreparaciódelesdiapositives

- Precsipreguntes.

o Enlesproperesreunionsesdefiniralarealitizaciód’unprotocoloconjuntdevaloraciónutricionalenmalaltsambesclerosissistèmica.Espasaranelsborradorspreliminars.

Finalitzalareunióales15.30h.

ACTAREUNIÓGRUPCAPICAT

ACM11/04/2014

AssistèixenalaReunió

HèctorCorominas

TeresaClaveguera

MireiaMoreno

SergiOrdoñez

VicençTorrente

VeraOrtiz

SilviaMartinez

MarioGelman

IvanCastellví

Excussenassistència

CayetanoAlegre

XaviJuanola

PatriciaReyner

PilarSanto

1- ElDrTorrenteexplicaques’estàremodelantlapàginad’internetdelaSCRiqueespodriaferunportalquecreesaccésdirectealGTonespodrienpenjaractivitatsdelgrup,aixícoml’activitatcientíficarealitzada.ElDrCorominasproposaqueunadeles

12

primerescosesqueespodriafer,ésescanejarelmanualdecapil.laroscòpiaqueesvarealtizariqueconstésdinsdelapàgina.Quedenperdefinirelscontingutsdelapàgina.

2- Esrealitzaformacióambelsnouscapil.laroscopsperlarealitzaciódeltreballQuanticapperpartdelscapil.laroscops.Esdistribuiranproperamentelstorns.Inicialmentquedenenpossessiódelscapil.laroscopslaDraOrtizilaDraMoreno.

Barcelona11Abrilde2014

13

ANEXE2:MemòriadelProjecteQUANTICAP.

Títulodelproyectodeinvestigación:

QUANTICAPStudy:estudioprospectivomulticéntricoparalavalidacióndeparámetrosCUANTItativosycualitativosenCAPILAROSCOPIA

Código:CAP-2014-01

NºEudraCT:noprocede

Versión:v.11/04/2014

Promotor:GrupoCapiCATdelaSocietatCatalanadeReumatologia

InvestigadorPrincipalyCoordinadordelEstudio:

DrIvanCastellvíBarranco.HospitaldelaSantaCreuiSantPau.

14

ResúmendelProyectodeInvestigación

1- Introducción

LacapilaroscopiaperiunguealesunatécnicaútilparaelestudiodelfenómenodeRaynaudyparaelestudioyseguimientodemuchasenfermedadesautoinmunesenlasqueapareceéstesíntoma.Sehandescritomuchoshallazgosypatronesenrelaciónadiferentespatologías,sinembargonoexistehastaelmomentoactualuntrabajoquevalideloshallazgoscualitativosycuantitativosdelacapilaroscopia

Objetivo

a. Definirlosparámetroscualitativos,patronescapilaroscópicosymetrología(parámetroscuantitativos)deloshallazgosenlacapilaroscopiadepacientesconfenómenodeRaynauddediferentesetiologíasydeindividuossanos

b. Compararloshallazgoscapilaroscópicosentrelosdiferentesgrupospoblacionales

2- Pacientesymétodos

Estudiomulticéntricoprospectivoobservacionalcon9gruposdepacientes:50pacientesconesclerosissistémicadifusa,50pacientesconesclerosissistémicalimitada,50pacientescondermatomiositis,50pacientesconpolimiositis,50pacientesconlupuseritematososistémico,50pacientesconsíndromedeSjögrenprimario,50pacientesconartritisreumatoide,50pacientesconfenómenodeRaynaudprimarioy400pacientescontroles(50pareadosparacadagrupo)sanos(sinraynaudnienfermedadautoinmunenicausadeRaynaudasociadoconocida).Serealizaraunavideocapilaroscopiasperiunguealatodoslospacientesconelmismomodelodevideocapilaroscopio,realizándoseunatomadeimágenes.Lametodologíadecuantificaciónymedicióndelasimágenessedetallarádemaneraespecíficaenelprotocolodetalformaquetodoslosinvestigadoreslarealicendelamismamanera.Lasimágenesseránanalizadasporelmismoinvestigadordosvecesseparadasporunlapsodetiempo,yporunobservadorexternociegoparalosdiagnósticosdelospacientes.Tambiénserecogeránunasvariablesclínicasmínimasdelospacientes

3- Análisisestadístico

EnanálisisestadísticoserealizarámedianteelSPSSSoftware.LacomparacióndevariablescualitativascapilaroscopicasserealizarámediantelapruebadeChicuadrado

15

oeltestdeFishercuandoseanecesario.LacomparaciónentrehallazgoscualitativosymedidasserealizaramediantelapruebadeTparavariablesindependientes.Lacomparaciónentrelasdiferentesvariablescuantitativas(medidas)serealizarámedianteelcoeficientedecorrelacióndePearsonoRegresiónestadística.Seconsideraráncómovaloressignificativosaquellosconp<0,05.

4- Resultadosesperados/Perspectivas

Lasperspectivasdelproyectoson:

- Establecerelgradodereproductibilidadyfiabilidadintereintraobservador(coeficienteKappa)delosdiferenteshallazgoscapilaroscópicoscuantitativosycualitativos.

- DescribirloshallazgosmorfológicosymetrológicosdeloscapilaresperiunguealesenpacientesconfenómenodeRaynaudyvariostranstornos.

- Compararloshallazgoscapilaroscópicosentrelosdiferentesgruposestudiados.

16

Proyectodeestudio

1. INTRODUCCION

Lacapilaroscopiaperiungeal(CP)esactualmentelamejorherramientadisponibleparaelestudiodelamicrocirculaciónenpacientesconFenómenodeRaynaud(FR)permitiendoladetecciónprecozdeenfermedadesautoinmunesidentificándosediferentesalteracionesestructurales(1-4).Lasalteracionesmorfológicascapilaresmásdescritassonlapresenciadecapilaresgigantes,lapérdidadedensidadcapilarylosfenómenosdeangiogénesis(5-7).Algunosautoreshanagrupadodichasalteracionesenpatronescapilaroscópicos(8,10)siendodeespecialutilidadenlaEsclerosisSistémica(ES)dóndesehanasociadoadiferentescomplicacionesdelaenfermedad(9-12).Tambiénexistendiferentesalteracionescapilaroscópicasdedudosarelevanciaymenorespecificidadclínicacomosonlastortuosidades(13-18),lapresenciadehemorragiaspericapilares(13),lapresenciadeectasiacapilar(19,20)olavisualizacióndelplexovenososubpapilar.Todasestasalteracionesypatronessehanestudiadoendiversasenfermedadesautoinmunescomomiopatíasinflamatorias(19,21-22),LupuseritematosoSistémico(23-26),Síndromeantifosfolipídico(13,27)SíndromedeSjögren(28-30),oArtritisReumatoide(31-32)siendolosresultadospococoncluyentesygeneralmenteconpocospacientes.

Además,lanormalidadenlacapilaroscopiaperiunguealnoestáclaramentedefinidahastaelmomentoactualylahomogeneizacióndeladefinicióndelasalteracionesobjetivadasnosiempreestápresente,loquedificultalainterpretacióndeloshallazgoscapilaroscópicos(33-36),siendoescasoslostrabajosqueestudianlareproductibilidadyfiabilidaddeloshallazgos(37-39)asícomolosquecomparanlacapilaroscopiaentrediferentesenfermedadesautoinmunes.

2.OBJETIVOSDELPROYECTO

-DefinirydescribirlamorfologíacapilaryalteracionescapilaroscópicascualitativasymetrológicasdelacapilaroscopiaperiunguealdepacientesconfenómenodeRaynaudasociadoaenfermedadesautoinmunessistémicas

-ObservarsiexistendiferenciasentrelosdiferenteshallazgoscapilaroscópicosypacientesconFenómenodeRaynaudprimario.

-Compararsiexistendiferenciasentrelosdiversosgruposdepacientesyenrelaciónalapoblaciónnormal.

17

-Analizarlafiabilidadyreproductibilidaddelosresultadosdelmismoobservadoryentreobservadores.

3.METODOLOGIA

a.Diseño

Estudioprospectivo,observacional,transversal,multicéntricoenelquesedescribirányanalizaranlasimágenesobtenidasporvideocapilaroscopiaperiungealde9gruposdepacientes.Lasimágenesseobtendránentodoslospacientesutilizandoelmismovideocapilaroscopioyelmismomodelodelentedeamplificación.Posteriormenteseanalizaranlasimágenesporelinvestigadorprincipaldecadacentroendosocasionesseparadasporunlapsodeunasemana.Lasimágenestambiénseránanalizadasporunobservadorcontrolexternoquedesconocerálosdiagnósticoseinformesdelinvestigadorprincipal,estableciéndoseasíelíndicedefiabilidadyreproductibilidadKintraobservadoreinterobservador.Posteriormentemedianteestudiocaso-control,seanalizarásiexistendiferenciasentreloshallazgosdelasimágenescapilaroscópicasdecadagrupodepacientesconelgrupocontrolpareadoporlosdiferentesfactoresdeconfusión.Porúltimoseanalizarásiexistendiferenciasentrelasimágenesdecapilaroscopiaentrelosdiferentesgruposdepacientes.

b.Pacientesyobtencióndelasimágenesdecapilaroscopia

Lavideocapilaroscopiaperiunguealserealizaráenellechoperiunguealdel2a5dedodeambasmanosdetodoslospacientes.Losdedosquepresentenmicrotraumatismosomalavisualizacióndellechoperiunguealserandesestimadosparaelanálisis.Todaslascapilaroscopiasserealizaránenhabitacionesentre21-25ºCyconlospacientessentadosyconlasmanosalaalturadelcorazónysinpresenciadefenómenodeRaynaudevidentecomomínimo30minutosantesdelarealizacióndelaprueba.Todoslospacientesfirmaráneldocumentodeconsentimientoinformadoparalarealizacióndelavideocapilaroscopiayelalmacenamientodelasimágenesobtenidas(anexo1).

Entretodoslosinvestigadoresprincipalesseobtendran8gruposdepacientes:

-50PacientesconesclerosissistémicasegúnloscriteriosclasificatoriosACR/EULAR2013(40)conformacutánealimitada.

-50PacientesconesclerosissistémicasegúnloscriteriosclasificatoriosACR/EULAR2013(40)conformacutáneadifusa.

18

-50PacientescondermatomiositissegúnlaclasificaciónpropuestaporDalakasetal.(41).

-50PacientesconpolimiositissegúnlaclasificaciónpropuestaporDalakasetal.(41).

-50PacientesconLupusEritematosoSistémicosegúnloscriteriosclasificatoriosdelACR(42).

-50pacientesconSíndromedeSjögrenprimariosegúnloscriteriosdeconsensoamericano-europeos(43).

-50pacientesconArtritisReumatoidesegúnloscriteriospropuestosporelEULARyACR(44).

-50pacientesconfenómenodeRaynaudprimario.

-50pacientespareadosparacadaunodelosgruposanteriores(400pacientesentotal)sinfenómenodeRaynaudniconectivopatiaoenfermedadsusceptibledeproducirfenómenodeRaynaudasociado.

c.Material

TodaslasimágenesseobtendránmedianteelusodelmismomodelodecapilaroscopioMediscopeD1conlentesdemagnificaciónde200aumentos(suministradoenEspañaporQuermedS.A).LasimágenesobtenidasseanalizaránmedianteelsoftwareOptipixCapillary(OptiliaMedical).Lasimágenessealmacenaránenformatodígitosdelasiguientemanera:

NHCpaciente-inicialesdelinvestigador-diagnóstico.

Lasinicialesdelosinvestigadoresylasnomenclaturasdelosdiagnósticosquedanrecogidasenelanexo2.Juntoaunejemplodedenominacióndeimagen.Cadapacientetendráporlotanto8imágenescomomáximoparaanalizar.

d.Variablesclínicasaobtener

LasvariablesclínicasjuntoalasvariablescapilaroscópicasserecogeranenunabasededatostipoMicrosoftExcell.

Detodoslospacientesseobtendránlassiguientesvariablesclínicas:

-NHC(numérica)

-Hospital(ordinal)

19

-Apellidoinvestigador

-Edad(numérica,años)

-Edaddiagnosticopatología(numérica,años)

-EdaddeiniciodeRaynaud(numérica,años)

-Sexo(ordinal)

-Hábitotabáquico:fumador,exfumador,nofumador

-Hipertensiónarterial(dicotómica)

-DiabetesMellitus(dicotómica)

-Patología(ordinal)

-Historiadeúlcerasoisquemiadigital(dicotómica)

-MedicaciónparaRaynaud(dicotómica)

e.Variablescapilaroscópicasaobtener

Detodaslasimágenesobtenidassolamenteseanalizaránlasquetengansuficientecalidadparaelanálisis.

Sedescribiránlapresenciaoausencia(variablesdicotómicas)lossiguienteshallazgoscapilaroscópicosdelasiguientemanera,considerandosupresenciaenalmenosdosdedosdiferenteso3omásalteracionesenelmismodedo.

-Megacapilares(figura1):capilaresenelqueeldiámetrodelcapilar,medidodesdelapartemásexternadelasaaferentealaparteexternadelasaeferenteensuzonamáspróximaalaregiónapicalmide150umomas(35)

-Capilaresdilatados(figura2):capilaresenelqueeldiámetrodelcapilar,medidodesdelapartemásexternadelasaaferentealaparteexternadelasaeferenteensuzonamáspróximaalaregiónapicalmidemásde90umymenosde150um(35).

-Capilaresgigantes(figura3):capilaresenelqueeltamañodelvasodelaparteapicaldelcapilarseamayoroiguala50um.

-Pérdidadedensidadcapilar(figura4):elrecuentodeloscapilaresenunmmseamenora7capilares,determinadosenlapartecentraldellechoperiungueal.

-Capilarestortuosos(figura5):capilaresquepresentenalteracionesenladistribuciónnormaldelcapilaraniveldellechoperiungueal,siemprequesuestructuraestécompletamenteconservada,nocontengaramificacionesniramificiacionesenarbusto.

20

Seránconsideradoscapilarestortuososaquelloscapilaresenqueseentrecrucenlosvasosaferentesyeferentes(capilarestortuososentirabuzónoen“8”)oaquellosenqueadoptenformasmeandriformes.

-Ramificacionesenarbusto(figura6):capilaresenformadeovillooconformadearbustooárbol.

-Ramificacionessimples(figura7):capilaresquesalenclaramentedeotrocapilar,ovasoscapilaresquesalendeotrocapilarbienformado.

-Hemorragiaspericapilares(figura8):presenciadedepósitosdehemosiderinayaseanpuntiformeso“ensábana”yqueestánsituadosenlaregiónmásdistalfueradelapapila.

-Trombosiscapilares(figura9):presenciadeimágenespuntiformesenlaquenohayevidenciadelapérdidadelvasocapilarenlazonadistaldellechoperiunguealperoquenotienelaestructuranormaldeuncapilaryqueestásituadodentrodelapapila.

-Desestructuracióncapilar(figura10):presenciadeestructurasdevasobizarrasquenotraducenlaestructurayalineacióncorrectadeuncapilar.

Tambiénserealizaránlasiguientesmedidas:

-Diámetroasaaferente(figura11):deunextremoalotrodelvasoaferenteenlazonaqueseobjetivelamáximaseparación.Enum.

-Diámetrodeasaeferente(figura12):deunextremoalotrodelvasoeferenteenlazonaqueseobjetivelamáximaseparación.Enum.

-Diámetrodeápexcapilar(figura13):deunextremoalotrodelápexdelcapilarenlazonaqueseobjetivelamáximaseparación.Enum.

-Diámetrocapilar(figura14):diámetromásdistaldelaparteexternavasoaferntealapartemásexternadelvasoeferente.

-Densidadcapilar/mm(figura15):númerodecapilaresenunmm,medidoenlazonacentraldelechoperiungueal.

Serealizaráelestudiodelamedidamayordecadadedoyseobtendrálamediatotaldelosdedosanalizados.PorúltimosedescribiránlapresenciaoausenciadelosdiferentespatronescapilaroscópicossegúnladefinicióndeMaricqetal.(8)yCutoloetal.(10,11).

-PatrónactivosegúnMaricq(figura16):perdidadedensidadcapilar,conpocosmegacapilaresypresenciadecapilaresdesestructurados.

21

-PatrónlentosegúnMaricq(figura17):megacapilaresconlevepérdidadedensidadcapilar.

-PatróninicialsegúnCutolo(figura18):predominiodemegacapilaressinpérdidadedensidadcapilar.

-PatrónactivosegúnCutolo(figura19):megacapilares,hemorragiaspericapilaresypérdidadedensidadcapilarleve.Algúnfenómenodeangiogénesis.

-PatróntardíosegúnCutolo(figura20):desestructuraciónypérdidaextensadedensidadcapilar,conpocosmegacapilaresyfenómenosdeangiogénesis.

f.Estimacióndelamuestra

Eltamañodelamuestraseharealizadoparaqueexistapotenciaestadísticaquehagavalorablelasdiferenciasentrelosdiferentesgruposdepacientesyloshallazgosymedidasencontradas.

g.Cálculoestadistico

ParaestudiarlareproductibilidadyfiabilidaddelosresultadosintraeinterobservadorseutilizaráelcoeficienteKconsiderando<0no;0.00-0.40pobre;0.41-0.60moderado;0.61-0.80sustancial;0.81-1.00perfecto

ParalacomparaciónentrevariablesdicotómicasseutilizaráeltestChi-cuadradooelTestexactodeFisher.ParalacomparacióndevariablesdicotómicasconcuantitativasseusarálapruebadeTStudent.ParacomparaciónentrevariablescualitativaslapruebadeChi-cuadrado,yparacompararvariablescuantitativaselcoeficientedecorrelacióndePearson.

Seconsideraránnivelesdesignificaciónestadísticaaquellosconp<0,05.

SeutilizaráelanálisisestadísticoSPSS17.0

4.RESULTADOSESPERADOS

Losresultadosesperadosdelproyectodeinvestigaciónson:

-Establecerlareproductibilidaddelavideocapilaroscopiaentreobservadoreseintraobservadorconlasmédidasyparámetrosestablecida

22

-Describirlacapilaroscopiaendiferentesgruposdepacientesyengrupospareadosaéstospacientesdepoblaciónnormal.

-Determinarsiexistendiferenciasenlasmedidasoparámetrosestablecidosylosdiferentesgruposdepacientes.

5.REFERENCIAS

1-HerrickAL,CutoloM.ClinicalimplicationsfromcapillaroscopicanálisisinpatientswithRaynaud’sphenomenonandsystemicsclerosis.ArthritisRheum2010;62:2595-604.

2-KoenigM,JoyalF,FritzlerMJetal.AutoantibodiesandmicrovasculardamageareindependentpredicitvefactorsfortheprogressionofRaynaud’sphenomenontosystemicsclerosis:atwenty-yearprospectivestudyof586patients,withvalidationofproposedcriteriaforearlysystemicsclerosis.ArthritisRheum2008;58:3902-12.

3-MeliM,GitzelmannG,KoppensteinerRetal.PredictivevalueofnailfoldcapillaroscopyinpatientswithRaynaud’sphenomenon.ClinRheumatol2006;25:153-8.

4-Spencer-GreenG.OutcomesinprimaryRaynaudphenomenon:ameta-analysisofthefrequency,rates,andpredictorsoftransitiontosecondarydiseases.ArchInternMed1998;158:595-600.

5-CarpentierPH,MaricqHR.Microvasculatureinsystemicsclerosis.RheumDisClinNorthAm.1990;16:75-91.

6-HoutmanPM,KallenbergCG,FidlerV,WoudaAA.DiagnosticsignificanceofnailfoldcapillarypatternsinpatientswithRaynaud’sphenomenon.Ananalysisofpatternsdiscriminatingpatientswithandwithoutconnectivetissuedisease.JRheumatol.1986;13:556-63.

7-MaricqHR,HarperFE,KhanMM,TanEM,LeRoyEC.MicrovascularabnormalitiesaspossiblepredictorsofdiseasesubsetsinRaynaud’sphenomenonandearlyconnectivetissuedisease.ClinExpRheumatol.1983;1:195-205.

8-MaricqHR,LeRoyEC.Patternsoffingercapillaryabnormalitiesinconnectivetisuediseaseby“widw-field”microscopy.ArthritisRheum.1973;16:619-28.

9-SimeónCP,FonollosaV,VilardellM,ArmadansLL,LimaJ,CuencaR,SolansR,EspinachJ.Estudiodelasalteracionescapilaroscópicasenlaesclerodermiaysuasociaciónconlaafecciónorgánica,lasformasclínicasylaprogresióndelaenfermedad.MedClín(Barc)1991;97(15):561-564.

23

10-CutoloM,SulliA,PizzorniC,AccardoS.Nailfoldvideocapillaroscopyassessmentofmicrovasculardamageinsystemicsclerosis.JRheumatol.2000;27:155-60.

11-CutoloM,PizzorniC,TuccioMetal.Nailfoldvideocapillaroscopicpatternsandserumantibodiesinsystemicsclerosis.Rheumatology2004;43:719-26.

12-CaramaschiP,CanestriniS,MartinelliN,VolpeA,PieropanS,FerrariM,BambaraLM,CarlettoA,BiasiD.Sclerodermapatientsnailfoldvideocapillaroscopicpatternsareassociatedwithdiseasesibsetanddiseaseseverity.Rheumatology.2007;46:1566-1569.

13-CandelaM,PansoniA,DeCarolisSTetal.Nailfoldcapillarymicroscopyinpatientswithantiphospholipidsyndrome.RecentiProgMed.1998;89:444-9.

14-PastorelliM,PasquiAL,PuccettiLetal.QuantitativeevaluationofmicrovesselsinBehçetdisease.AdvExpMedBiol.2003;528:427-33.

15-GranierF,VayssairatM,PriolletP.etal.Nailfoldcapillarymicrscopyinmixedconnectivetissuedisease.ArthritisRheum.1986;29:189-95.

16-FahrigC,BreitingerL,HeidrichH.Vitalcapillarymicroscopicfindingsinthenailfoldofpatientswithdiabetesmellitas.Vassa2000;29:258-63.

17-HoutmanPM,KallenbergCG.NailfoldcapillarydensityasapossibleindicatorofpulmonarycapillarylossinSLEbutnotinmixedconnectivetissuedisease.JRheumatol.1992Sep;19(9):1485-6.

18-MonticoneG,ColonnaL,PalermiG,BonoR,PudduP.Quantitativenailfoldcapillarymicroscopyfindingsinpatientswithacrocyanosiscomparedwithpatientshavingsystemicsclerosisandcontrolsubjects.JAmAcadDermatol.2000May;42(5Pt1):787-90.

19-GanczarczykML,LeeP,ArmstrongSK.Nailfoldcapillarymicroscopyinpolymyositisanddermatomyositis.ArthritisRheum.1988Jan;31(1):116-9.

20-CarpentierPH,MaricqHR.Microvasculatureinsystemicsclerosis.RheumDisClinNorthAm.1990Feb;16(1):75-91.Review.

21-Selva-O'CallaghanA,Fonollosa-PlaV,Trallero-AraguásE,Martínez-GómezX,Simeon-AznarCP,Labrador-HorrilloM,Vilardell-TarrésM.Nailfoldcapillarymicroscopyinadultswithinflammatorymyopathy.SeminArthritisRheum.2010Apr;39(5):398-404.

24

22-MercerLK,MooreTL,ChinoyH,MurrayAK,VailA,CooperRG,HerrickAL.Quantitativenailfoldvide0capillaroscopyinpatientswithidiopathicinflammatorymyopathy.Rheumatology(Oxford).2010Sep;49(9):1699-705.

23-VayssairatM,PriolletP,GoldbergJ,HoussetENailfoldcapillarymicroscopyasadiagnostictoolandinfollowupexamination.ArthritisRheum.1982May;25(5):597-8.

24-CasparyL,SchmeesC,SchoetensackI,HartungK,StannatS,DeicherH,CreutzigA,AlexanderK.AlterationsofthenailfoldcapillarymorphologyassociatedwithRaynaudphenomenoninpatientswithsystemiclupuserythematosus.JRheumatol.1991Apr;18(4):559-66.

25-KenikJG,MaricqHR,BoleGG.Blindevaluationofthediagnosticspecificityofnailfoldcapillarymicroscopyintheconnectivetissuediseases.ArthritisRheum.1981Jul;24(7):885-91.

26-IngegnoliF,ZeniS,MeaniL,SoldiA,LuratiA,FantiniF.Evaluationofnailfoldvideocapillaroscopicabnormalitiesinpatientswithsystemiclupuserythematosus.JClinRheumatol.2005Dec;11(6):295-8.

27-SulliA,PizzorniC,CutoloM.Nailfoldvideocapillaroscopyabnormalitiesinpatientswithantiphospholipidantibodies.JRheumatol.2000Jun;27(6):1574-6.

28-TektonidouM,KaskaniE,SkopouliFN,MoutsopoulosHM.MicrovascularabnormalitiesinSjögren'ssyndrome:nailfoldcapillaroscopy.Rheumatology(Oxford).1999Sep;38(9):826-30.

29-AguiarT,FurtadoE,DorigoD,BottinoD,BouskelaE.NailfoldvideocapillaroscopyinprimarySjögren'ssyndrome.Angiology.2006Oct-Nov;57(5):593-9.

30-CapobiancoKG,XavierRM,BredemeierM,RestelliVG,BrenolJC.NailfoldcapillaroscopicfindingsinprimarySjögren'ssyndrome:clinicalandserologicalcorrelations.ClinExpRheumatol.2005Nov-Dec;23(6):789-94.

31-Kuryliszyn-MoskalA,BernackaK,KlimiukPA.Circulatingintercellularadhesionmolecule1inrheumatoidarthritis--relationshiptosystemicvasculitisandmicrovascularinjuryinnailfoldcapillarymicroscopy.ClinRheumatol.1996Jul;15(4):367-73.

32-WitkowskaAM,Kuryliszyn-MoskalA,BorawskaMH,HukałowiczK,MarkiewiczR.Astudyonsolubleintercellularadhesionmolecule-1andseleniuminpatientswithrheumatoidarthritiscomplicatedbyvasculitis.ClinRheumatol.2003Dec;22(6):414-9.

33-GrassiW,DeAngelisR.Capillaroscopy:questionsandanswers.ClinRheumatol.2007Dec;26(12):2009-16.

25

34-JonesBF,OralM,MorrisCW,RingEF.Aproposedtaxonomyfornailfoldcapillariesbasedontheirmorphology.IEEETransMedImaging.2001Apr;20(4):333-41.

35-IngegnoliF,GualtierottiR,LubattiC,ZahalkovaL,MeaniL,BoracchiP,ZeniS,FantiniF.Feasibilityofdifferentcapillaroscopicmeasuresforidentifyingnailfoldmicrovascularalterations.SeminArthritisRheum.2009Feb;38(4):289-95.

36-BukhariM,HollisS,MooreT,JaysonMI,HerrickAL.QuantitationofmicrocirculatoryabnormalitiesinpatientswithprimaryRaynaud'sphenomenonandsystemicsclerosisbyvideocapillaroscopy.Rheumatology(Oxford).2000May;39(5):506-12.

37-SmithV,PizzorniC,DeKeyserF,DecumanS,VanPraetJT,DeschepperE,SulliA,CutoloM.Reliabilityofthequalitativeandsemiquantitativenailfoldvideocapillaroscopyassessmentinasystemicsclerosiscohort:atwo-centrestudy.AnnRheumDis.2010Jun;69(6):1092-6.

38-CutoloM,PizzorniC,TuccioM,BurroniA,CraviottoC,BassoM,SerioloB,SulliA.Nailfoldvideocapillaroscopicpatternsandserumautoantibodiesinsystemicsclerosis.Rheumatology(Oxford).2004Jun;43(6):719-26.

39-HofsteeHM,SernéEH,RobertsC,HesselstrandR,SchejaA,MooreTL,WildtM,ManningJB,VonkNoordegraafA,VoskuylAE,HerrickAL.Amulticentrestudyonthereliabilityofqualitativeandquantitativenail-foldvideocapillaroscopyassessment.Rheumatology(Oxford).2012Apr;51(4):749-55.

40-vandenHoogenF,KhannaD,FransenJ,JohnsonSR,BaronM,TyndallA,Matucci-CerinicM,NadenRP,MedsgerTAJr,CarreiraPE,RiemekastenG,ClementsPJ,DentonCP,DistlerO,AllanoreY,FurstDE,GabrielliA,MayesMD,vanLaarJM,SeiboldJR,CzirjakL,SteenVD,InancM,Kowal-BieleckaO,Müller-LadnerU,ValentiniG,VealeDJ,VonkMC,WalkerUA,ChungL,CollierDH,CsukaME,FesslerBJ,GuiducciS,HerrickA,HsuVM,JimenezS,KahalehB,MerkelPA,SierakowskiS,SilverRM,SimmsRW,VargaJ,PopeJE.2013classificationcriteriaforsystemicsclerosis:anAmericanCollegeofRheumatology/EuropeanLeagueagainstRheumatismcollaborativeinitiative.ArthritisRheum.2013Nov;65(11):2737-47.

41-DalakasMC,HohlfeldR.Polymyositisanddermatomyositis.Lancet.2003Sep20;362(9388):971-82.Review.

42-TanEM,CohenAS,FriesJF,MasiAT,McShaneDJ,RothfieldNF,SchallerJG,TalalN,WinchesterRJ.The1982revisedcriteriafortheclassificationofsystemiclupuserythematosus.ArthritisRheum.1982Nov;25(11):1271-7.

26

43-VitaliC,BombardieriS,JonssonR,MoutsopoulosHM,AlexanderEL,CarsonsSE,DanielsTE,FoxPC,FoxRI,KassanSS,PillemerSR,TalalN,WeismanMH;EuropeanStudyGrouponClassificationCriteriaforSjögren'sSyndrome.ClassificationcriteriaforSjögren'ssyndrome:arevisedversionoftheEuropeancriteriaproposedbytheAmerican-EuropeanConsensusGroup.AnnRheumDis.2002Jun;61(6):554-8.Review.

44-AletahaD,NeogiT,SilmanAJ,FunovitsJ,FelsonDT,BinghamCO3rd,BirnbaumNS,BurmesterGR,BykerkVP,CohenMD,CombeB,CostenbaderKH,DougadosM,EmeryP,FerraccioliG,HazesJM,HobbsK,HuizingaTW,KavanaughA,KayJ,KvienTK,LaingT,MeaseP,MénardHA,MorelandLW,NadenRL,PincusT,SmolenJS,Stanislawska-BiernatE,SymmonsD,TakPP,UpchurchKS,VencovskýJ,WolfeF,HawkerG.2010Rheumatoidarthritisclassificationcriteria:anAmericanCollegeofRheumatology/EuropeanLeagueAgainstRheumatismcollaborativeinitiative.ArthritisRheum.2010Sep;62(9):2569-81.

27

ANEXE3:GuióiobjectiusdelscursosdeCapil.laroscopiadelGrupdeTreballCapiCAT-SCR.

CURSSOCIETATCATALANADEREUMATOLOGIA/CAPICATPERARESIDENTS

Assistents:

-Primeraedició:residentsdereumatologíade3ri4rtanydetotselshospitalsdeCatalunya.

-Següentsedicions:residentsde3ranydelshospitalsdeCatalunya.

7-9residentsperany

Objectiusdelcurs:

-Conèixerlesdiversespartsd’uncapil.laroscopiileseinesimaterialsnecessarisperrealitzarunacapil.laroscòpia.

-Saberidentificartoteslescaracterístiquesdenormalitatques’observenenunacapil.laroscòpia.

-Valorarcoorectamentlesanormalitatsmésfreqüentsques’observenenlacapil.laroscòpia.

-Saberidentificarelspatronscapil.laroscòpicsméshabitualsdefinitsenlaliteraturamédica.

-Introduccióalametrologiadelacapilaroscòpia.

Datesarealitzar:

Undivendresdesprésd’unareuniódelaSCR

De16a20h

Localització:

Hospitald’unmembreintegrantdelgrupCapiCAT

Circumstànciesòptimes

Uncapil.laroscopipercada4alumnes

4-8malaltspergrupambpatronsdiferents

Organtizaciódelcurs

28

-PARTTEÒRICA(60minutos):3ponentsiunmoderador.

oTècniquesdelacapilaroscòpiaperiungueal.Capil.laroscòpianormal.

oAlteracionsmorfològiquesdelacapil.laroscòpiaenmalaltiesautoinmunes.Patronscapil.laroscopics,

oUtilitatpràcticadelacapil.laroscòpia.ProjectesCapiCAT.InformeCapiCAT.

-PARTPRÀCTICA/TALLER(180minuts):elsmoderadorsiponentsfandetutors.

oPràcticadecapil.laroscòpianormalentrealumnes(60minuts)

oPràcticaambmalalts(120minuts)

Financiaciódelcurs

-Indústria/SCR.

-Gratuïtperalsresidents.

29

ANEXE4:ProgramadelITallerdeCapil.laroscopiaperaResidentsdeReumatologiade3ri4rtanysdelGrupCapiCAT-SCR

Assistents

GLÒRIAALBERT

JOSÉINCIARTE

MIHAELAIONELA

SAMANTHARODRIGUEZ

JOSÉPÉREZ

CARLOSPLANA

ANDREAPLUMA

ANDREAZACARÍAS

SERGIHEREDIA

ESTEFANIAQUESADA

ANNERIVEROS

PAULARUBIO

MÓNICASARMIENTO

ANDREACUERVO

GUILLERMOLÓPEZVELANDIA

MILAGROSRICSE

ÉLIDETONIOLO

MARGARIDAVASQUES

30