2012KO IRAILAREN 30A 5�

ASTEKO GAIA

EMAUSEKO TRAPUKETARIAK

Solidaritatea etadeshazkundea oinarri

Nafarroako Emauseko Trapuketariek40 urte daramatzate hondakinenbilketan lanean. Besteak beste,

egunean 2.000 kilo arropa bainogehiago jaso ohi dute, 5.000 kilora

iritsi daitezke egun berezietan.Kontsumo gehiegikeriaren etasolidaritate faltaren aurka, eta

gizarte justuagoaren alde egitea dutehelburu.

| IRATI SARASUA ARABAOLAZA |

Argazkiak: Dani Blanco

SARATSA HERRIAN Emausek duen biltegikoatea ireki bezain laster, trapuketarien mun-duan murgildu gara. Eurak defendatzendituzten ideiak eta lor tu nahi dituzten helbu-ruak paretetan irakur daitezke: “Gutxiago lanegin dezagun, guztiok lana izan dezagun” edo“izan solidario”, esaterako. Langile guztiekkamiseta eta galtza urdinak daramatzate,batzuek baita txaleko urdina ere. Batetik bes-tera dabiltza, gauzak jaso eta uzten.

Amaia Olaverrik eta Marta Lacuevak emandigute euren lanaren ber ri, eta biltegia eraku-tsi digute. Albo batean ehunka aulki ikus dai-tezke, bestean elizetako zenbait apaingarri,arropa beste gune batean dag o kokatuta, etaetxeko tresnak urrutixeago. Langile bakoitzabere gunean ari da lanean, ber rerabili daite-keena eta ezin dena banatzen. Etxeko tresnakkonpontzen ari diren txokora hurbildu gara.Argitsua da lekua, eta bi gizon g ogor ari diralanean. Bata labe bat ari da konpontzen, bes-tea telebistarekin dabil atzera eta aurrera.

Musika animatua entzun daiteke biltegiosoan banatuta dauden bozgorailuetatik.Giro baikorra eta elkarren arteko harremanona nabari da. Erlijio, kultura eta ohitura oso

�6 2012KO IRAILAREN 30A

EMAUSEKO TRAPUKETARIAK

ezberdinak dituzten pertsonak batera ari diralanean, trapuketariek duten filosofiaren isla:berdintasuna eta elkartasuna.

SolidaritateaSortu zirenetik, elkartasuna izan da trapuke-tarien lanaren zutabe garrantzitsuenetakoa.Egunerokoan indartu beharreko ezaugarri-tzat dute eta filosofia hori nagusitzen daeuren jardueran ere. Lana banatzea, gutxiag olan eginda gehiagok lana izatea eta diskrimi-naziorik gabe edonor kontratatzea, horra tra-puketarien xedeetako batzuk. Marta Lacue-vak dio euren ekintzak ondorengo esaldiakongi azaltzen dituela: “Itxuraz ezg auza gare-nok, itxuraz alferrikakoak diren gauzekin,gizartearentzat baliagarriak diren gauzak egi-ten ditugu”. Duela urte batzuk, lanaldia 40ordutik 32 ordu eta erdira pasatzea erabakizuten trapuketariek, astean sei ordu eta erdi-ko lanaldiak izatea, alegia, modu horretanjende gehiagok lan egin dezakeelako. Gaine-ra, lanaldia murriztuta beste zenbait jardueraegiteko parada dutela diote. Azpimarratzendute beti lehenetsiko dutela jende gehiagoklan egitea, gutxiengo bat aberastea baino.Sozial Solidario gisa definitzen dute Emaus ,eta enpresa batek beste era batera funtzionadezakeela erakutsi nahi diote gizarteari.

Langile guztiek kontratu bera dute, hots,egiten duten ordu bakoitzeko diru-kopurubera jasotzen dute. Badaude ordu gehiago

eskatzen dituzten lanpostuak, eta hauek pro-portzioan kobratzen dute; gehienez lan-orduak 37 ordukoak dira. Hala, zuzendariak,eta lanean hasi berri den pertsonak soldatabera dute, orduen gorabeherekin.

Trapuketaria izateak abantaila asko dituelapentsatzen dute Olaverrik eta Lacuevak.Lanaldiaz gain, beste zenbait jarduera egitekoaukera eskaintzen die Emausek, bestelakobalioak garatu ditzaten. Ekintza horietako batda baratze kolektiboa. Komunitatean bara-tzea egiten da, hogei lagun hilean behin auzo-lana egitera joaten dira bertara, eta lan horrentruke astero baratzeko produktuz betetakopoltsa jasotzen dute.

Soldatak ez dira altuak eta hori orekatzekobeste abantaila batzuk dituzte. Besteenartean, arropa dohainik lortzeko aukera dute,eta altzariak eta etxeko tresnak prezio osobaxuan eskura ditzakete. Halaber, GizarteSegurantzatik kanpo dauden mediku berezie-tan %50 aurreztu dezakete, erdia trapuketa-riek ordaintzen dutelako. Dirua behar izanezgero, Emausek uzten die langileei, gerora ahalduten moduan eta denboran itzultzeko.

Geroz eta gizarte indibidualistagoan bizigarela aipatu dute lankideek, eta hor rek taldeedo kolektibo gisa eragiteko gaitasuna muga-tzen duela. Gizartea hainbat alorretan solida-rio den arren, normalean alboan ditugunekinelkartasun hori hutsean geratzen dela gaine-ratu dute.

Kontsumo arduratsua“Egun, hedabideren batean politikoak krisitikatera ahal izateko haztea beharrezkoa delaesaten entzuten ditudanean, ir uditzen zait ezdirela ezertaz jabetzen. Aurkakoa egin behardela uste dudalako, txikiagotu, hertu, etahorrela ikusiko duzu nola jende gehiagokizango duen lan egiteko aukera”, dio Olave-rrik. Deshazkundearen alde egiten dute tra-puketariek. Nafarroan Bira Beste Aldera tal-dea dabil deshazkundearen alde lanean etaEmauseko hainbat lagunek hartzen duteparte bertan. Kontsumoa murriztea eta lanabanatzea dute helburu, baina gizarte berriadiseinatzea da oinarria. Gizarte berri horre-tan, pertsonen oinarrizko beharrak asetzea,naturarekiko oreka errespetatzea eta gutxia-gorekin hobeto bizitzea izango litzateke

“Itxuraz ezgauza garenok,itxuraz alferrikakoak direngauzekin, gizartearentzatbaliagarriak diren gauzakegiten ditugu”.

Marta LacuevaEmauseko langilea

Lana banatzea, gutxiago laneginda gehiagok lana izatea etadiskriminaziorik gabe edonorkontratatzea, horra trapuketarienxedeetako batzuk

Amaia Olaverri(ezkerrean) etaMarta Lacuevalangileekin aritugara.

2012KO IRAILAREN 30A 7�

EMAUSEKO TRAPUKETARIAK

bidea. Jendeak zertxobait austeroagoa beharlukeela uste dute.

“Egia da, dena den, Ir uñea inguruko jen-deak trapuketarien lana oso ongi ezagutzenduela, eta gauzak zabor-ontzira bota aurretikberrerabiltze-ontzietara botatzen dituzte”,dio Olaverrik. Gehiengo batek automatikokiegiten du, Emauseko trapuketariekin lotzendute arropa edo etxeko-tresnen bilketa, etanabarmendu du gizartearen zati bat gaiarekinoso kontzientziatua dagoela, haiek sortzendituzten hondakinei erantzuna eman nahidiena. Kontuak kontu, argi du Lacuevak:“Gustatuko litzaiguke jendeak hainbeste ezerostea”. Egunero jasotzen duten arropakopurua astakeria bat dela azpimarratu du.

Egungo krisi egoeran, geroz eta jende gehia-go hurbiltzen da Emauseko dendetara, bainasalmentak oro har ez dira ig o: “Gure oinarriz-ko ideia gauzak prezio baxuan saltzea da, bainabadirudi jendeak ez duela lehen bezainbesteerosten, ez lehenengo eskukoa, ez bigarrene-koa”, dio Olaverrik. Zailtasun egoera bizi dute-nak dira gehien hurbiltzen direnak, baita beste-lako bizimoduan sinesten duen jendea ere,kontsumo arduratsua buruan dutenak. Arropada Emauseko dendetan gehien saltzen dena.

Egun bat trapuketariekinGoizeko 8etan hasi da Saratsako industrial-dean mugimendua. Langileek bilketari edo

tailerreko lanari ekin diote. Eguerdi partean,bilketetako kamioiak heldu dira. Horietaniristen den guztiarekin hautapen prozesuaburutzen dute, hots, berrerabili ahal direnproduktuak konpontzeko tailerrera bidera-tzen dituzte, eta konpondu ezin direnak birzi-klatu egiten dira. Berrerabili daitekeena gero-ra trapuketarien dendetan salduko dute

Beste zenbait jarduera egitekoaukera eskaintzen die Emauseklangileei. Esaterako, baratzekolektiboa egiten dute, hogeilagun hilean behin joaten diraeta baratzeko produktuzbetetako poltsa jasotzen dutetrukean

�8 2012KO IRAILAREN 30A

EMAUSEKO TRAPUKETARIAK

“SUFRIMENDU ororen aurrean,berehalakoan lagundu eta sufri-mendu hori ekarri duten arra-zoien aurka borroka egin ezazu”.1949an Abbé Pierre frantziarra-ren esaldia da, bera izan zenEmausen sortzailea, eta ideia horida urte hauetan guztietan funda-zioak defendatu duena. 1949ansortu zen Frantzian trapuketarienlana. Nafarroako Emauseko Tra-puketariak aldiz, 1972. urtean hasizen lanean. Urte hartan, gaztetalde batek “Emaguzue soberanduzuena” lelopean objektuakjasotzeari ekin zion eta Barañai-nen bizi ziren ij ito por tugesbatzuei laguntzeko erabiltzenzuten lortutako dirua. Gerora,Santa Luzia herrixkan etxebizitzaduinak egin ahal izateko ere balioizan zuten irabaziek.

Proiektu ugaritan hartu duteparte, urte hauetan. 1978an, VillaSimona izeneko etxea okupatu etabertan hasi ziren trapuketarienbizitza soziala garatzen. Bizimo-dua taldean egiteaz gain, baterahasi ziren lan egiten. Pixkanakahori ere aldatzen joan da eta g auregun batzuek batera bizitzenjarraitzen duten arren, badaudekomunitatetik kanpo bizi etaEmausen lan egiten dutenak ere.Villa Simonako etxea txiki geratuzenean, Beltzuntzen dagoen etxe-bizitzara aldatu ziren. Nafarroan200 bat langile dira, eta horietatik30 inguru bizi dira batera.

Abbé Pierrek ereindako hazia

2012KO IRAILAREN 30A 9�

EMAUSEKO TRAPUKETARIAK

prezio baxuagoan, arroparen kasuan 3-6 eurobitartean, eta berrerabili ezin dena desmunta-tu egingo da gero birziklatzeko.

Hondakinak, etxeetan jasotzeaz gain, man-komunitateekin dituzten akordioen bidez erejasotzen dituzte. Euren diru-sarreren iturbu-ru dira mankomunitateekin dituzten hitzar-menak, mankomunitateek dutelako hondaki-nak jasotzeko betebeharra, eta horretarakotrapuketariak kontratatzen dituzte. Emause-ko Trapuketarien irabazien %10a baino ez dadiru-laguntzetatik eratorria.

Garai berrietara egokitzenGizarte bidezkoago baten alde lanean jar rai-tzeko asmoa dute trapuketariek, egoeraberrietara egokituz. “Etorkizun oparoa izandezake Fundazioak”, dio Lacuevak. Irabazien%56 mankomunitateei eta Kudeaketa Siste-ma Bateratuei (KSB) ematen dien zerbitzue-

tatik lortzen dute, %34 objektu eta materia-len salmentatik, eta %9,8 dir u-laguntzatatik.Iazko datuei erreparatuta, 2011n 10.000 tonahondakin jaso zituzten trapuketariek, etahorien %86 errekuperatu ahal izan zuten.Krisi ekonomikoari aurre egiteko, berrerabil-tzeak eta errekuperatzeak duen garrantzia etaetorkizuna garbi ikusten dute trapuketariek.

Euren burua prozesu dinamiko moduanikusten dute, ez hasiera eta amaiera bat duenprozesu gisa. “Prozesu honetan, une bak oi-tzean gauden pertsonak gara honi koloreaeta bizia ematen diogunak. Garatzen g oaz,baina hasierako ideologia bera mantentzendugu eta egunero sortzen den errealitateberrira egokituko ditugu gureideiak”, diote. Azken finean,munduari erakutsi nahi diotebeste era batera antolatutakolana posible dela. n