25 EUSKO JAURLARITZAREN JARDUERAREN AMAIERAKO … · Títulos publicados: 1. EAEko Gazte Plana 1999-2001 2. Plan Joven de la CAV 1999-2001 3. Euskadiko bekak, dirulaguntzak eta sariak

SALNEURRIA: 10 E

Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia

Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco

EUSKO JAURLARITZARENJARDUERAREN AMAIERAKO EBALUAZIOAEUSKADIKO II. GAZTE PLANARENBAITAN 2002-2005

25 25

ISBN 978-84-457-3134-5

9 788445 731345

EUSK

O JA

URLA

RITZ

AREN

JAR

DUER

AREN

AM

AIER

AKO

EBAL

UAZI

OA E

USKA

DIKO

II. G

AZTE

PLA

NARE

N BA

ITAN

2002

-200

5

Eusko Jaurlaritzaren jardueraren amaierako ebaluazioa Euskadiko

II. Gazte Planaren baitan 2002-2005

��

��

Vitoria-Gasteiz, 2010

Títulos publicados:

1. EAEko Gazte Plana 1999-2001 2. Plan Joven de la CAV 1999-2001 3. Euskadiko bekak, dirulaguntzak eta sariak 2000 4. Becas, subvenciones y premios de Euskadi 2000 5. Euskadiko gazteak 2000 6. Juventud vasca 2000 7. EAEko II. Gazte Plana 2002-2005 8. II Plan Joven de la CAV 2002-2005 9. EAEko Gazte-elkartegintzaren liburu zuria 200310. Libro blanco del asociacionismo juvenil de la CAPV 200311. Gazte planak eta programak programatzeko eta balioztatzeko eskuliburua12. Manual de programación y evaluación de planes y programas de juventud13. Euskadiko gazteak 200414. Juventud vasca 200415. Gazteen aukerak etxebizitza eskuratzeko16. El acceso de la juventud a la vivienda17. Euskal gazte lankideen bizi-ibilbideak18. Trayectorias vitales de la juventud cooperante vasca19. Identitatearen eta politikaren kultura berri baterantz: euskal gazteen joerak20. Hacia una nueva cultura de la identidad y la política: tendencias en la juventud vasca21. Euskadiko gazteria politikaren programazio-agiria 2002-200522. Documento programático de la política de juventud de Euskadi 2002-200523. Euskadiko I. Gazte Planaren (1999-2001) amaierako ebaluazioa24. Evaluación final del I Plan Joven de Euskadi (1999-2001)

Edizioa: 1.a, 2010ko azaroa

Ale-kopurua: 2.000 ale

© Euskal Autonomia Erkidegoko Administrazioa Kultura Saila

Internet: www.euskadi.net

Argitaratzailea: Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco Donostia-San Sebastián, 1 - 01010 Vitoria-Gasteiz

Azalaren diseinua: EPS, S.L., Vitoria-Gasteiz • www.eps-grupo.com

Fotokonposaketa: EPS, S.L., Vitoria-Gasteiz • www.eps-grupo.com

Inprimatzailea: Gráficas Santamaría, S.A., Vitoria-Gasteiz • www.graficassantamaria.com

ISBN: 978-84-457-3134-5

L.G.: VI 501-2010

Lan honen bibliografia-erregistroa Eusko Jaurlaritzako Liburutegi Nagusiaren Katalogoan

aurki daiteke: http://www.euskadi.net/ejgvbiblioteka

AurkibideAAurkezpena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

I. EUSKADIKO II. GAZTE PLANAREN EMAITZEN EBALUAZIOA (2002-2005)

1 . Sarrera, helburuak eta metodologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

1 .1 . Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

1 .2 . Ebaluazioaren helburuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

1 .3 . Metodologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

1 .4 . Txostenaren egitura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2 . II . Gazte Plana koordinatzeko, bultzatzeko eta garatzeko mekanismoen deskribapena . . 19

3 . Gauzatutako ekintzen eta emaitza-adierazleen deskribapena, arloko, esku-hartze ildoko eta erakundeko . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

3 .1 . Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

1 . Arloa .- Lana eta laneratzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

2 . Arloa .- Hezkuntza eta lanerako prestakuntza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

3 . Arloa .- Etxebizitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91

4 . Arloa .- Osasuna eta gizarte-ekintza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

5 . Arloa .- Aisialdia eta gazte-kultura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 118

0 . Arloa .- Balioak eta gazte-indarkeria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

4 . II . Gazte Planaren aplikazio prozesuaren eta emaitzen balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

4 .1 . Sarrera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

4 .2 . Datuak biltzeko sistemaren eta datuen kalitatearen balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . 171

4 .3 . Plana koordinatzeko, bultzatzeko eta garatzeko organoen balorazioa . . . . . . . . . . . . . . 174

4 .4 . Ekintzen emaitzen balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176





5 . Arloa .- Gazteen aisia eta kultura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206

0 . Arloa .- Balioak eta gazte-indarkeria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 214

4 .5 . Balorazio orokorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 219

AurkibideA

6

5 . Gomendioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225

A . Informazioa biltzeko sistemari buruzko gomendioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

B . Esku-hartze arloei buruzko gomendioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228

I . Eranskina: Gazteen egoerari buruzko adierazle orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233


1 .1 . Gazten okupazio-eta langabezia-mailak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235

1 .2 . Kontratazioa eta enpleguaren kalitatea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236

1 .3 . Laneko ezbehar-tasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238


2 .1 . Lanbide Heziketa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

2 .2 . Eskola-porrota . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239

2 .3 . Hezkuntza -sistemarekiko balorazioak eta jarerak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 241

2 .4 . Informazio-eta komunikazio-teknologien erabilera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242

2 .5 . Kriminalitatearen eragina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243


3 .1 . Etxebizitzari buruzko adierazle orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

3 .2 . Alokairuko etxebizitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245

3 .3 . Etxebizitza-premia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 245


4 .1 . Osasun-egoera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247

4 .2 . Elikadura-arazoak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248

4 .3 . Osasun mentala . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 248

4 .4 . Hiesaren eragina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

4 .5 . Ariketa fisikoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 249

4 .6 . Haurdunaldia borondatez etetea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

4 .7 . Gazten heriotza-tasak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

4 .8 . Gizarte-bazterketaren adierazleak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252

4 . 9 . Droga-kontsumoaren adierazleak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

5 . Arloa .- Gazteen aisia eta kultura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255

5 .1 . Aisialdiko jarduerak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255

5 .2 . Gizarte-jarrerak eta -balioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

5 .3 . Gizarte-harremanak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

5 .4 . Gazten elkarteak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

II . Eranskina: Ebaluazio-azterketatik kanpo geratutako II . Gazte Planeko ekintzak . . . . . . . . 261

Índice

7

AurkibideA

II. EUSKADIKO II. GAZTE PLANAREN (2002-2005) INPAKTU EBALUAZIOA

1 . Sarrera eta metodologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 271

1 .1 . Helburuak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273

1 .2 . Inpaktu-ebaluazioaren metodologia eta mugak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273

1 .3 . Egitura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

2 . Alderdi orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

2 .1 . Inpaktu-adierazle orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281

2 .2 . Balorazi orokorra . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 287

3 . Lana eta laneratzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 289

3 .1 . Ebaluatutako neurriak testuinguruan jartzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 291


3 .3 . Inpaktu-adierazle espezifikoak, enplegua sortu eta hori eusteko esku-hartze ildoei dagozkienak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294

3 .4 . Inpaktu-adierazle espezifikoak, gazteen artean autoenplegua sustatzeko ildoari dagozkionak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 297

3 .5 . Inpaktu-adierazle espezifikoak, gazten enpleguaren kalitatea hobetzeko ildoari dagozkionak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298

3 .6 . Balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 304

4 . Hezkuntza eta lanerako prestakuntza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305


4 .2 . Adierazle nagusiak: eskolatze-tasak eta Euskadiko hezkuntza-sistemaren balorazioa . . . 309

4 .3 . Inpaktu -adierazle espezifikoak, ikastetxeak lan-mundura eta lan-mundua ikastetxeetara hurbiltzea helburu duten esku- hartze ildoei dagozkienak . . . . . . . . . 314

4 .4 . Inpaktu-adierazle espezifikoa, “bizitza osoan zeharreko ikaskuntza” garatzeko esku-hartze ildoari dagokiona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 318

4 .5 . Balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 320

5 . Etxebizitza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 321



5 .3 . Inpaktu-adierazle espezifikoak, batez ere alokairua sustatuz gazteei etxebizitza eskuratzen laguntzea helburu duten esku-hartze ildoei dagozkienak . . . . . . . . . . . . 329

5 .4 . Balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335

6 . Osasuna eta gizarte-ekintza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337



6 .3 . Bizimodu osasungarriak sustatzearekin lotutako adierazleak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343

6 .4 . Bazterketaren prebentzioarekin eta hori ez gertatzeko gizarte-arloko esku-hartzearekin lotutako adierazleak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 356

6 .5 . Balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 361

AurkibideA

8

7 . Gazteen aisia eta kultura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

7 .1 . Ebaluatutako neurriak testuinguruan jartzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365

7 .2 . Inpaktu-adierazle orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 368

7 .3 . Inpaktu-adierazle espezifikoa, gazteen elkarteak eta parte-hartzean oinarritutako aisia parte-hartzailea sustatzea helburu duten esku-hartze ildoei dagokiena . . . . . . . 369

7 .4 . Inpaktu-adierazle espezifikoa, kirol, kultura eta aisialdiko jardueren eskaintzan euskararen erabilera sustatzea helburu duten esku-hartze ildoei dagozkienak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373

7 .5 . Balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 374

8 . Balioak eta gazte-indarkeria . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 375

8 .1 . Ebaluatutako neurriak testuinguruan jartzea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377

8 .2 . Inpaktu-adierazle orokorrak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 378

8 .3 . Inpaktu-adierazle espezifikoak, balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzeko esku-hartze ildoei dagozkienak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 381

8 .4 . Inpaktu-adierazle espezifikoak, gazte-indarkeria murriztea helburu duten esku-hartze ildoei dagozkienak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383

8 .5 . Balorazioa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383

9 . Ondorioak eta gomendioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385

9 .1 . EAEko gazteen egoera II . Gazte Planaren indarraldia amaitu eta bi urtera . . . . . . . . . 387

9 .2 . II . Gazte Planaren inpaktua . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394

9 .3 . III . Gazte Plana berrorientatzeko gomendioak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396

AurkezpenA

Gazte Planaren metodologian amaierako ebaluazio mota bi jasotzen dira: emaitzen gainekoa eta eraginaren gainekoa. Argitalpen honetan bi ebaluazio horietako emaitzak biltzen dira.

Dokumentuaren lehen atala emaitzen ebaluazioari dagokio. Ebaluazio hori Planaren indarraldia amaitu ondoren gauzatu zen, 2006an eta 2007an. Bertan ekintzetako eta eskuhartze ildoetako bakoitzak izan dituen eraginak baloratu egiten dira, II. Gazte Planaren helburuak zein mailatan lortu diren zehaztu ahal izan da. Horretarako, II. Gazte Planean jasota dauden neurrien eraginkortasuna, efikazia, estaldura eta erabilera aztertu dira.

Bigarren atala eraginaren ebaluazioari dagokio. Ebaluazio mota honetan II. Gazte Planaren ekintza eta eskuhartze ildoek gazteen egoera sozialean eta beren jarrera, aztura eta jokabideetan eragin dituzten aldaketak neurtzen dira. Horretarako, II. Gazte Planeko arloetan biltzen diren neurrien eraginpeko esparruekin erlazionatuta dauden adierazle jakin batzuen bilakaera aztertu da. Azterketa horretan hasierako erreferentzia 2000. edo 2001. urteko egoera izan da, Plana ezarri baino lehenagokoa, alegia. Amaierako erreferentzia, ostera, 2007. edo 2008. urteko egoera izan da, hau da, Gazte Plana amaitu eta bi urte beranduagokoa.

Zuzendaritza Batzordeak onarturiko ebaluazio deszentralizatuari jarraiki, Eusko Jaurlaritzak kanpoko aholkularitzazerbitzu bati esleitu dio emaitzen eta eraginaren ebaluazioak gauzatzeko lana. SIISDokumentazio eta Ikerketa ZentroaEguíaCareaga Fundazioaren menpeko kanpoko teknikaritalde batek burutu ditu Eusko Jaurlaritzaren jarduketei dagozkien bi ebaluazioak, obra honen bitartez elkarrekin argitara ematen direnak, hain zuzen. Bi kasuetan erabili den metodologia Gazte planak eta programak programatzeko eta balioztatzeko eskuliburua dokumentuan bildurik dago, erreferentziazko dokumentua, egiazki, gazteriaren esparruko politika integralaren garapenean diharduten Euskadiko erakundeentzat.

Gaztepolitika integralean eta, hortaz, Euskadiko gazteen premia eta eskari nagusienen arretan egin diren aurrerapausoak ezin zaizkio II. Gazte Plana ezarri izanari bakarrik egotzi. Nolanahi ere, adierazle guztien balorazio orokorra garrantzi handiko erreferentzia da gaztepolitiken baitan egiten diren eskuhartzeei eutsi behar zaien zein horiek indartu edo

AurkezpenA

10

ezabatu behar diren aztertzeko garaian. Era berean, oso baliagarria izango da etorkizunera begira berariazko helburuak zehazterakoan eta gazteriaren esparruan etorkizunera begira berariazko helburuak zehazterakoan eta gazteriaren esparruan etorkizunean egin daitezkeen plan edo programekin konparaketak egiterakoan ere.

Gazte Planaren Zuzendaritza Batzordeko kideek, erakunde arteko Batzorde Teknikokoek eta gazteriapolitiken erlazionaturiko bestelako pertsona eta entitateek ebaluazio hauen emaitzak ezagutzen eta erabiltzen dituzte jada. I. Gazte Planaren ebaluazioarekin gertatu den bezala, argitaratzeko erabakia hartu da, bai gazteria gaietako bai beste hainbat esparru eta sektore posibletako balizko plan eta programak ebaluatzeko erreferentzia gisa balio handikoa delako, bereziki III. Gazte Planari dagozkion emaitzen eta eraginaren ebaluazioei ekiteko momentuan.

Blanca urgell Kultura sailburua eta

Euskadiko Gazte Planaren Zuzendaritza Batzordeko lehendakaria

IEUSKADIKO

II. GAZTE PLANAREN EMAITZEN EBALUAZIOA

(2002-2005)

1Sarrera, helburuak

eta metodologia

15

1.1. SARRERA

EAEko II. Gazte Plana, lau urterako aurreikusia, 2002. urtean jarri zen abian, Euskadiko gazteei zenbait bide emateko ahalik eta gizarteratze onena lor dezaten. Aurreko plana bezalaxe —I. Gazte Plana (1999-2001)— sektore arteko eta erakunde arteko plan parte-hartzaile moduan sortu zen, gazteria-arloan benetako politika integrala sustatzeko.

Osaerari dagokionez, II. Gazte Planak (2002-2005) gazteentzako 131 ekintza ditu, 26 esku-hartze ildotan eta sektorekako 5 arlotan bilduta: Lana eta Laneratzea; Hezkuntza eta La-nerako Prestakuntza; Etxebizitza; Osasuna eta Gizarte Ekintza; eta Gazteen Aisia eta Kultura. Plana osatzeko, eta berrikuntza moduan, seigarren arlo bat dago, zeharkakoa, 4 esku-hartze ildo eta 30 ekintza dituena: Balioak eta gazte-indarkeria. Arlo horrek, bere ezaugarriak me-dio, gainerako arloetan eta, oro har, plan osoan eragiten du.

I. Gazte Planaren jarraipen izateko sortu bazen ere, II. Gazte Planak baditu bereizgarri egiten duten zenbait ezaugarri. Ildo horretatik, nabarmendu behar da, batetik, gizarteak bultzatua izateko asmo sendoa duen plana dela (gizarte-eragileekin ardurak banatuz eta gazteak inplikatuz lortu nahi da hori), eta, bestetik, balioen aldeko apustua egiten duela, bakerako kultura sustatzen duten balioen aldekoa, batez ere. Plana hiru fasetan landu zen, eta horietan argi ikusten da I. Gazte Plana nola eraldatu zen II. Gazte Plan. Lehenengo fasean, hainbat arlotako 49 adituk hartu zuten parte zenbait lan-mahairen bitartez. Lan-mahai horietan, lehen planean hautemandako gabezia nagusiak identifikatu ziren, bai egi-turazkoak bai planteamendukoak, eta II. Gazte Plana sustatzeko giltzarritzat jotzen ziren gaiak hautatu ziren.

Bigarren fasea parte-hartzaileagoa izan zen, eta bost diagnostiko egin ziren, planeko arlo bakoitzeko bat. Fase hartan, 142 lagunek hartu zuten parte: administrazioko teknika-riek, gazte-elkarteen alorreko pertsonek, eta elkarteetan parte hartzen ez zuten gazteek. Bigarren fasean I. Gazte Planerako egindako diagnostikoen eta plana garatzeko abian ja-rritako ekintzen azterketa kritikoa egin zen, ekintzak berriro bideratzeko, diagnostiko eta onartutako printzipio berrietan oinarrituta. Fase horren emaitza agiri bat izan zen, zirriborro bat, eta gizarteari aurkeztu zitzaion (hirugarren eta azken fasea da hori). Zi-rriborroaren “gizarteratze” prozesu horren emaitza hau izan zen: 150 lagunen ekarpena jaso zen, erakundeetakoena, gizarte-eragileena eta gazteena, besteak beste. Azken etapa moduan, planeko eskaerak bere egin zituzten inplikatutako erakundeek konpromiso gisa, eta 2002ko maiatzaren 28an behin betiko onartu zen.

Eusko JaularitzarEn JarduErarEn amaiErako Ebaluazioa Euskadiko ii. GaztE PlanarEn baitan 2002-2005

16

2002. urtean abian jarri zenetik eta 2005ean amaitu zen arte, Eusko Jaurlaritzako Gaz-teria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak izan du planaren ekintzen garapenari buruzko in-formazio-bilketa bideratzeko ardura. Horretarako, I. Gazte Planean erabili zen datu-bilketako protokolo berbera erabili da; alegia, ekintzak garatzeko ardura duten erakundeek datu-ba-se batean sartu dute egindako ekintza bakoitzeko programazioari eta gauzatzeari buruzko informazioa. Datu-basea oso handia da, milatik gora erregistro ditu, plana indarrean egon den aldian egindako ekintzei buruzkoak, eta horrek argi eta garbi erakusten du zer-nolako ahalegina egin duten planean inplikatutako erakundeek.

Eskuetan duzun txosten hau Eusko Jaurlaritzako Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzen-daritzak eskatuta egin da, eta planeko emaitzen ebaluazioa aurkezten du, 2005. urtean II. Gazte Planaren indarraldia amaitu ostekoa. Helburu nagusi bat du: jakitea ea planeko ekintzek izan duten lortu nahi zen eragina. Horretarako, txostenak Gazte Planean bertan proposatutako ebaluazio-metodologia eta -irizpideak erabiltzen ditu. Planaren 1.3.4. ata-lean adierazita daude, eta gerora Gazte planak eta programak programatzeko eta balioztatzeko eskuliburua lanean garatu ziren. Eskuliburua SIIS zentroak egin zuen, Eusko Jaurlaritzako Kultura Saileko Gazte Planaren Idazkaritzak eskatuta.

Txosten honen aurretik bi ebaluazio-txosten egin dira: bat jarraipenarena eta bestea tarteko ebaluazioarena. Planaren indarraldiko lehen hiru urteetan zehar egin ziren, pla-nean bertan ezarritako mekanismoetan oinarrituta.

1.2. EBALUAZIOAREN HELBURUAK

II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioaren bidez, zera jakin nahi da: planaren indarral-dia amaitutakoan, zer-nolako eraginak izan dituzten planean ezarritako ekintzek eta esku-hartze ildoek. Beste era batera esanda, jakin nahi da, batetik, plana garatuz planarekin erdietsi nahi ziren emaitzak lortu diren, eta, bestetik, zenbatean datozen bat esku-hartze ildo bakoitza eta aurreikusitako ekintzak eta gauzatutako jarduerak.

Ohartarazi behar da, I. Gazte Planeko ebaluaziokoa ez bezala, ebaluazio hau par-tziala dela: Eusko Jaurlaritzari dagozkion ekintzak soilik aztertu dira, administrazio au-tonomikoak berak eskatuta. Horrek ez du esan nahi, ordea, planean parte hartzen duten gainerako instituzioek —foru-aldundiek eta udalek, bereziki— beren ebaluazioa egin ezin dutenik. Kopuruari dagokionez, ebaluazioa partziala izateak ekarri du planean aurreikusi-tako 131 ekintzetatik 13 ez direla ebaluatuko, foru- edo toki-administrazioak dituzte-eta eragile arduradun. Txosteneko II. eranskinean dago adierazita ebaluazio honetatik at utzi-tako ekintzen zerrenda.

Hona hemen emaitzen ebaluazio honen helburu zehatzak:

1. II. Gazte Planean Eusko Jaurlaritzaren ardurapekoak diren ekintzen emaitzak jakitea.

2. Emaitza horiek zenbait irizpideren arabera baloratzea.

3. Gauzatutako ekintzak adierazitako helburuetara zenbatean egokitzen diren zehaztea.

4. Arazoak hautematea, direla planeko ekintzei beraiei buruzkoak, direla datu-bilke-tako prozesuari buruzkoak.

5. Gomendioak ezartzea, etorkizuneko gazte-politiketarako.

sarrEra, hElburuak Eta mEtodoloGia

17

1.3. METODOLOGIA

Azterketa, deskribapenean oinarritzen bagara, honelako ebaluazioa da: kanpokoa, ex-post, batutzailea, eta emaitzena.

Literatura zientifikoak deskribatzen dituen ebaluazio-motei jarraituz, argitu behar da ebaluazioa kanpo-ebaluazioa dela kanpoko talde tekniko batek egin duelako; alegia, II. Gazte Plana egiteko eta gauzatzeko ardura duten erakunde edo eragileekiko independen-tea den kanpoko talde batek egin duelako. Ex-post ebaluazioa da planaren indarraldia amai-tu ondoren egin delako, 2006. urtean, eta, beraz, atzera begirakoa delako. Ebaluazioak be-tetzen dituen funtzioei erreparatuz, ebaluazio batutzailea da, gauzatutako jarduera bakoi-tzaren emaitzak zehazteaz gain, multzoaren azken balorazio globala egin nahi duelako. Eta, azkenik, emaitzen ebaluazioa da planetik datozen produktuen (emandako laguntzak, gauzatutako jarduerak, eskainitako zerbitzuak, sortutako materialak eta abar) eta planeko ekintzen azterketa duelako aztergai.

Metodologiari dagokionez, azterketaren funtsa datu kuantitatiboen analisia izan da, eta emaitzen adierazleak sortu eta erabiltzea. Bi-bietan, iturri hauek erabili dira datuak lortzeko:

- II. Gazte Planaren Idazkaritzaren datu-basea, planeko ekintzen betetze-mailari buruzkoa.

- 145 inkesta espezifiko egin zaizkie planean parte hartu duten teknikariei. Planaren indarraldia amaitutakoan egin dira, jakiteko teknikariek zer-nola balioesten dituzten planean gauzatutako ekintzak eta plana bultzatzeko, garatzeko eta koordinatzeko ezarritako mekanismoak.

- Plana garatzeko prozesuan egindako agiri teknikoak, II. Gazte Planaren Idazkaritzak igorritakoak.

- Datu estatistikoak, Eustat, INEM, INE, Osalan eta antzeko beste erakunde eta insti-tuzio batzuen argitalpenetatik edo datu-baseetatik ateratakoak.

Azterketa honetan erabilitako ebaluazio-adierazleek Gazte planak eta programak progra-matzeko eta balioztatzeko eskuliburua lanean jasotako ereduari jarraitzen diote. Eskuliburuan proposatzen da planeko ekintza bakoitzerako adierazle-sorta berezi bat izatea. Dena den, ez zaie adierazle horiei zorrotz-zorrotz jarraitu, eta, izan ere, zenbaitetan, proposatutako adierazleen ordez egokiago iritzitako beste batzuk erabili dira. Betiere, eskura zegoen informazioari egokitu gatzaizkio, eta, batez ere, ekintzen garapenaren ardura duten tek-nikariek egindako aldaketa-proposamenei jarraitu diegu.

Ebaluazio honetan, balorazio-irizpide nagusi hauek erabili ditugu:

- Eraginkortasuna; alegia, zer-nolako erlazioa dagoen lortutako emaitzaren eta pla-neko ekintzetako eta esku-hartze ildoetako helburuen artean.

- Efizientzia; alegia, zer-nolako erlazioa dagoen ekintza bakoitzaren emaitzaren eta kostuaren artean.

- Gauzatutako programen eta proiektuen irismena; gazte onuradun potentzialekiko zer proportziok atera dieten onura programei eta proiektuei.

- Aurrekontu gauzatua, eskura dauden baliabideak zenbatean erabili diren neurtzeko.

- Erabiltzaileak gustura dauden ekintzaren garapenarekin.


18

1.4. TXOSTENAREN EGITURA

Txostena bost kapitulutan egituratuta dago. Lehenengoa sarrera da, eta helburuei eta erabilitako metodologiari buruzko atalak jasotzen ditu. Bigarren kapituluan, II. Gazte Pla-nean plana bultzatzeko, garatzeko eta koordinatzeko ezarritako mekanismoak deskribatzen dira, batetik, eta planeko eginkizunak betetzeko izendatutako instituzioek eta organoek gauzatutako ekintza nagusiak laburbiltzen dira, bestetik.

Hirugarren kapituluan, zabalenean, II. Gazte Planean jasota zeuden ekintza guztietatik, Eusko Jaurlaritzak gauzatutako ekintzen informazio nagusia biltzen da. Kapitulu horretan datuak banakako fitxetan oinarrituta antolatu dira. Fitxa bakoitzak zenbait eremu ditu eta horietan ekintzen deskripzioa, ezaugarri nagusiak, gauzatze-maila eta adierazleak biltzen dira. Hirugarren kapituluaren helburua da modu sistematikoan eskaintzea ekintza bakoitza-ri buruzko elementu nagusiak, ekintzaren azterketa egiteko ezinbestekoak direnak.

Laugarren kapituluaren helburua hirugarren kapituluan deskribatutako ekintzen eta proiektuen emaitza baloratzea da. Kapitulu horretan, aurreko kapituluan jasotako infor-mazio guztia sintetizatu, eta proposatutako irizpideetan eta eskura dauden adierazleetan oinarrituta, gauzatutako ekintzen balorazioa egiten da.

Eta, amaitzeko, bosgarren kapituluan, gomendioak ematen dira, ebaluazioan lortutako emaitzak oinarri hartuta sortutakoak.

Eranskinean, zenbait adierazle orokor agertzen dira: II. Gazte Planeko jarduera-ere-muetan gazteek zer egoera duten adierazten dute.

2II. Gazte Plana

koordinatzeko, bultzatzeko eta garatzeko mekanismoen

deskribapena

21

Kapitulu honetan, deskribatzen da II. Gazte Planean zer eragile eta ekintza dauden, planeko arloak, esku-hartze ildoak eta ekintzak sustatzeko, garatzeko eta koordinatzeko. Antzeko beste plan batzuetan bezalaxe, arrazoi funtzionalak direla-eta sartu dira mekanis-mo horiek; alegia, plana sustatzeko gai izango diren tresna eraginkorrak eta dinamikoak antolatzeko beharrak eraginda. Kasu honetan, gainera, II. Gazte Planetik ondorioztatzen denez, planteamendu estrategiko berri baten baitan sartu dira, planari bultzada emateko planteamendu berri baten baitan.

Beste bultzada bat emateko sartu dira, sartu ere, sustatzeko eta garatzeko mekanismoetan I. Gazte Planarekiko hainbat erakunde berri. Eta horrexegatik eutsi zaie beste batzuei, Zuzen-daritza Batzordeari eta Gazteen Euskal Behatokiari kasu, aurreko plana indarrean zegoen bitar-tean hitzekoak direla frogatu zutelako.

Guztira, erakunde hauei eman die II. Gazte Planak bere ekintzak oro har sustatzeko eginbeharra:

– Gazte Planaren Zuzendaritza Batzordea

– Gazteen Euskal Behatokia

– Eusko Jaurlaritza

– Foru-aldundiak

– Hiru hiriburuetako udalak

– Udalak

– Gazteak

– Gizarte-eragileak

Jarraian agertzen dira horien guztien deskripzioa eta osaera, egitekoak eta II. Gazte Plana indarrean dagoen bitartean gauzatutako jarduera nagusiak.


22

ZUZENDARITZA BATZORDEA

Deskripzioa •Erakunde arteko organoa da, gazte-politika integralak bultzatzeko eta garatzekolanean, Euskadiko administrazio publikoen koordinazioa eta lankidetza sustatzeko sortua.

Osaera •ZuzendaritzaBatzordeahauekosatzendute:EGK-EuskadikoGazteriarenKontseiluak,elkarteetako gazteen ordezkaritzan, eta hiru maila instituzionalen (Eusko Jaurlaritza, foru-aldundiak eta udalak) ordezkariak. Instituzioetako ordezkariak gehienez 22 izan daitezke, eta honela banatuta daude: Gazteria-arloan eskumena duen sailburua —Zu-zendaritza Batzordeko zuzendaritza dagokio—; gazteria, lana, hezkuntza, etxebizitza, gizarte gaiak, osasuna, kultura, industria, nekazaritza, justizia, herritarren segurtasuna eta kanpo harremanak arloetako sailburuordeak; hiru foru-aldundietako eta Euskadiko hiru hiriburuetako gazteria-arloko arduradun nagusiak; Eudelek izendatutako hiru udal-ordezkari; eta Eusko Jaurlaritzako Gazteria zuzendaria.

Araudia •239/1999Dekretuarenbidezsortuzen,eta,geroraaldatuetaII.GaztePlaneraegokituzen,urriaren15eko240/2002Dekretuarenbidez.

Esleitutako funtzioak

•GaztePlanagaratzekourtekokonpromisoakprogramatuetaebaluatzea.•EuskoLegebiltzarrekoEmakumeetaGazteriaBatzordeanagertzea,ekitaldibakoitzeko

ekintza estrategikoak aurkezteko.•GaztePlanekokomunikazio-planaegitea,gazteentzatetaerakundeentzat.•Aldian-aldianlurraldekakotopaketakegiteaudal-teknikariekin.

Egindako jarduerak

•II.GaztePlanaindarreanegondenaldian,ZuzendaritzaBatzordeaseialdizbilduda.•2002. urtean landutako gai nagusiak: Ekainaren 26ko bilera - II. Gazte Planaren edukiak eta filosofia orokorra aurkeztea. - Aldundiak eta udalak planera atxikitzeko prozesua eta egutegia. - II. Gazte Plana koordinatu, bultzatu eta garatzeko mekanismoen prozesua eta egutegia. - I. Gazte Planaren 2001. urteko garapen-txostena onartzea, eta II. Gazte Planaren

2002. urteko ekintzen programazioaren egutegia eta prozesua zehaztea. - Gazteen Euskal Behatokiaren jarduerak aurkeztea.

Abenduaren 11ko bilera - Instituzioak II. Gazte Planera atxikitzeko prozesua aurkeztea. - Udal-ordezkariei eta gizarte-eragileei lurraldeka II. Gazte Planaz egindako aurkezpe-

nak baloratzea. - 2003. urterako konpromiso instituzionalak aurkeztea. - Metodologiak proposatzea urteroko programazio deszentralizatuetarako, eta era-

kunde arteko ekintzak garatzeko ereduak egiteko. - I. Gazte Planeko emaitzen ebaluazioaren zirriborroa aurkeztea. - II. Gazte Plana ebaluatzeko tresnen prozesua eta egutegia zehaztea. - Plana koordinatu, bultzatu eta garatzeko mekanismoak zehaztea.

ii. GaztE Plana koordinatzEko, bultzatzEko Eta GaratzEko mEkanismoEn dEskribaPEna

23


Egindako jarduerak

•2003.urteanlandutakogainagusiak: Abenduaren3kobilera - Gazte Planaren garapenari buruzko 2002ko txostena onartzea. - Lanari, hezkuntzari, etxebizitzari eta informazioaren gizarteari buruzko politiken

eta gazte-politikaren arteko osagarritasun-mailaren balorazioari buruzko 2002. ur-teko txostena onartzea.

- 2004. urterako instituzio bakoitzak bere gain hartu dituen konpromisoen aurkez-pena, eta “Ekintza positiboko konpromiso instituzionalak 2004. urterako” izeneko dokumentua onartzea.

- 2004rako ekintzen programazioak II. Gazte Planeko ekintzekin duen koordinazio- eta uztardura-mailari buruzko txostena onartzea, eta honako hobekuntza-neurri hauek onartzea:

- Gazteentzako baliabideen gida bat egitea. - Mahai sektorialak sortzea, helburu hauetarako: arduradun bat baino gehiago du-

ten ekintzak garatzeko ereduak egiteko; ekintzen azterketa kualitatiboa eta kuan-titatiboa egiteko; eta gazte-politikei buruzko jardunaldiak prestatzeko.

- Urteko programazio eta ebaluazio deszentralizatua. - II. Gazte Plana beste plan sektorial batzuekin koordinatzea. - Informazio estatistikoa trukatzea. - Gazteen Euskal Behatokiaren eginkizunak eta helburuak aurkeztea.

•2004.urteanlandutakogainagusiak: Ekainaren23kobilera - II. Gazte Planaren garapenari buruzko 2003ko txostena onartzea. - Lanari, hezkuntzari, etxebizitzari eta informazioaren gizarteari buruzko politiken


- Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Sailak, Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailak eta Osasun Sailak Emakume eta Gazteria Legebiltzar Batzordean 2004ko otsailaren 19an egindako agerraldiei buruzko informazioa.

- Zuzendaritza Batzordeko presidenteak 2004ko maiatzaren 20an egindako age-rraldiari buruzko informazioa. Bertan, EAEko II. Gazte Planaren 2002ko jarraipen-txostena aurkeztu zuen, 2003ko abenduaren 3ko Zuzendaritza Batzordearen bileran onartu zena.

- Gazteentzako Nekazaritza Plana aurkeztea. Eusko Jaurlaritzaren Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Sailak egin zuen, foru-aldundien laguntzarekin.

- II. Gazte Plana koordinatu, bultzatu eta garatzeko mekanismoei buruzko informazioa.

Abenduaren 15eko bilera - “II. Gazte Planaren tarteko ebaluazioa” izeneko dokumentuaren aurkezpena. - 2005. urterako instituzio bakoitzak bere gain hartu dituen konpromisoen aurkez-

pena, eta “Ekintza positiboko konpromiso instituzionalak 2005. urterako” izeneko dokumentua onartzea.

- 2005. urterako ekintza-programazioaren eta II. Gazte Planaren ekintzen koordina-zio- eta uztardura-mailari buruzko txostena onartzea, eta sailen arteko koordinazioa hobea izan dadin programatutako hobetze-neurrien bidez lortutako aurrerapausoak aurkeztea.

- Mahai sektorialak sortzea; sortu diren mahaiak zerrendatu dira bai eta batera lan egin duten zuzendaritzak ere.


24


Egindako jarduerak

- Gazte Plana beste plan sektorial batzuekin koordinatzea. Gaiarekin lotura duten sailen arteko eta erakundeen arteko planen artean, Gazte Planaren Idazkaritzak zeinetan parte hartzen duen adierazi da. Parte-hartzea Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzaren bidez gauzatu du.

- Urteko programazio eta ebaluazio deszentralizatua. Jakinarazi da gazte-politikari lotutako hainbat politika sektorial deskribatzeko dokumentuak egin direla, eta Gazte planak eta programak programatzeko eta balioztatzeko eskuliburua izeneko argi-talpena aurkeztu da.

- Gazteentzako baliabideei buruzko gida bat egitea. Horretarako, Euskadiko gazteen informazio- eta dokumentazio-sareak egindako metodologia-proposamena erantsi da, beste instituzio batzuekin alderatzen ari dena, izan ditzakeen aldaketak kon-tuan hartzeko eta onartzeko.

- Estatistika-informazioa trukatzea; horretarako, Eustat erakundeari eta Herrizaingo eta Osasun sailei datuak eskatu eta Gazteen Euskal Behatokiaren esku utzi ditugu.

- Euskadiko II. Gazte Plana tokian-tokian ezartzeko eta garatzeko, Eusko Jaurlaritzaren eta foru-aldundien artean sinatutako lankidetza-hitzarmenei buruzko informazioa ja-kinaraztea.

- Gazteen Euskal Behatokiak 2005. urterako ezarritako ekintza-planaren aurkezpena: adierazleak sortzea, egindako ikerketak eta argitalpenak, prestakuntza-zikloa, web orria...

2005. urtean landutako gai nagusiak: Abenduaren 15eko bilera - II. Gazte Planaren garapenari buruzko 2004ko txostena onartzea. - Lanari, hezkuntzari, etxebizitzari eta informazioaren gizarteari buruzko politiken


- II. Gazte Plana koordinatu, bultzatu eta garatzeko mekanismoei buruzko informazioa.

•2002eta2005urteenartean,ZuzendaritzaBatzordeakzazpiagerraldiizandituEuskoLegebiltzarreko Emakume eta Gazteria Batzordean, II. Gazte Planeko ekintzen urtez urteko garapenaren berri emateko. Zenbait txosten ere aurkeztu ditu; besteak beste, gazte-indarkeriari buruzko azterketa, I. Gazte Planaren ebaluazioa, eta II. Gazte Plana-ren jarraipen-txostena.

•2003anII.GaztePlanarenkomunikazio-kanpainaeginzen,“Planikbehar?”sormenezkoestrategia ardatz hartuta. Telebistako iragarkiak (30 segundoko bi spot), irratikoak (30 segundoko iragarki bat), Internet eta kanpoko publizitatea erabili ziren (autobus-mar-kesinak eta 5.000 postal free).

•Kanpainakiraunzuenbitartean6.000triptikobanatuzirenGazteinformazioasarearenbidez eta zenbait kontaktu-elementu baliatu ziren: Gazte-txartela gida, Gazteaukera webgunea eta 012 informazio-telefonoa.


25

GAZTEEN EUSKAL BEHATOKIA

Deskripzioa •EuskoJaurlaritzakoGazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritzarenzerbitzuada,EuskalAutonomia Erkidegoko Gazte Planaren ikerketa-, informazio- eta dokumentazio-lanak egiteko berariaz sortua.

Araudia •Agindua,1999koabenduaren10ekoa,EuskoJaurlaritzakoKulturasailburuarena,Gaz-teriaren Euskal Behatokia sortu eta horren eginkizunak zehazteko.


•Gazte-politikarenarlokoespezialista,profesionaletabitartekarientzakozerbitzutek-nikoa eta dokumentala indartzea.

•Sektorekoadituentopaketakegitea.•Teknikari,gizarte-eragileetagazteeiprestakuntzaematea.•Gazteenerrealitateaikertzea.

Egindako jarduerak

•2002.eta2005.urteenarteanhamarazterketaetatxostenbainogehiagoegindira.Besteak beste, hauek nabarmenduko ditugu:

- EAEko gazte-indarkeriari buruzko CINDES txostena. 2002. urtea - Gazteen argazkiak, 5. zenbakitik 8.era. 2003 eta 2005 artean argitaratu ziren. - Gazte planak eta programak programatzeko eta balioztatzeko eskuliburua. 2004an argi-

taratua. - Euskal gazte lankideen bizi-ibilbideak. 2005ean argitaratua. - Gazteen aukerak etxebizitza eskuratzeko. 2005ean argitaratua. - Euskadiko gazteen joerak (I). 2005ean argitaratua. - Gazte-ekipamenduak definitzeko eta zehazteko proposamena. 2005ean argitaratua. - Euskadiko gazteria politikaren programazio agiria 2002-2005. 2005ean argitaratua. - Identitatearen eta politikaren kultura berri baterantz. 2006an argitaratua. - EAEko gazte-elkartegintzaren liburu zuria. 2003an argitaratua.•Horrezgain,Gazte.docaldizkakobuletinaren13aleargitaratudira.Horietatik4bule-

tin bibliografikoak izan ziren, eta bederatzi, buletin dokumentalak.•2003.urtean,gazte-alorrariburuzkoliburutegiespezializatuaosatuzjoanda,etabi-

bliografia- eta dokumentu-funts bat ere eratu da. 2005. urtean liburutegiak 2.840 ale zituen katalogatuta.

•GazteenEuskalBehatokiakPrestakuntzaPlanbateginzuen2003.urtean,gazte-tek-nikarien eta gazte-eragileen trebakuntza hobetzeko haien lan-arloko gaietan. 2004. urtean, Bizkaiko Foru Aldundiko gazte-koordinatzaileentzako prestakuntza-modulua eman zen, bai eta gazte-teknikarientzako parte hartzeko heziketa ikastaroa ere. 2005ean, 14 prestakuntza-ikastaro eman ziren, hainbat gairi buruzkoak. Guztira 287 eskola-ordu eman ziren eta 300 lagunek hartu zuten parte.

•Aipatzekomodukoadabehatokiak,Eustatekinlankidetzan,gazteengizarte-errealita-teari buruzko adierazle-sorta bat egiteko eta zabaltzeko egin duen ahalegina.

•2005ean,30urtetikbeherakoentzakobanakakoikerketakobibekadeituziren—baieta eman ere—, Euskadiko gazteekin lotutako gaiak ikertu eta aztertzeko. Beka jaso duten proiektuak euskaraz egin dira, bekadunek beraiek aukeratuta, eta izenburu hauek dituzte: “Integrazio soziokulturaleko espazioak: EAEko gazte eta gazte etor-kinen integrazio kulturaleko espazioak” eta “Asanblearismoa Euskal Herrian. Gazteen praktika asanblearioei hurbilpen bat”.


26

EUSKO JAURLARITZA, FORU ALDUNDIAK ETA UDALAKII. Gazte Planean adierazitakoa bultzatzeko, garatzeko eta koordinatzeko ekintzak.

Deskripzioa •Euskaladministrazioak—erkidegokoa,foru-aldundietakoaketaudaletakoak—eragilenagusietako batzuk dira II. Gazte Plana bultzatzeko eta garatzeko. Horretarako, admi-nistrazio bakoitzak bere eginkizunak ditu. Jarraian adierazita daude.


•Eusko Jaurlaritza - Gazte Ataria eta Leihatila Bakarra (Gazteaukera) sortu eta mantentzeko lanak. Eus-

kadiko gazteak, beren interesekoak diren gaietarako, administrazioarekin zuzenean harremanetan jartzeko tresna da Gazteaukera.

- Koordinazio-mahaiak sortzea, gaiarekin lotutako erakunde arteko planekin koordi-natzeko.

- Baterako finantziazioa ematea (foru-aldundiarekin koordinatuta) udal-plan estrate-gikoak egin eta garatzeko.

- Zuzendarien sail-mahaiak eta teknikarien sail-mahaiak sortzea.•Foru-aldundiak - Departamentu barruko eta departamentuen arteko koordinazioa bultzatu eta

hobetzea. - Gazteriaren foru-kontseiluak sendotzea. - II. Gazte Planeko udal-bulegoak eta -baliabideak martxan jar daitezen laguntzea. - Baterako finantziazioa ematea (Eusko Jaurlaritzarekin koordinatuta) udal-plan estra-

tegikoak egin eta garatzeko.•Euskadiko hiru hiriburuetako udalak - Gazte-politikako plan estrategikoak egitea. - Jaurlaritzaren eta aldundien laguntzarekin, giza baliabideak jartzea, Gazte-Plana ga-

ratzeko udal-bulego teknikoak sor daitezen laguntzeko. - Udaletako gazte-politika bultzatzea, gazteen parte-hartzea sustatzen duten proiektuei

diru-laguntzak emanez.•Udalak - Udaleko gazte-plan estrategikoak egin eta garatzea, Eusko Jaurlaritzaren eta foru-

aldundien laguntzarekin. - Udaletako gazte-politika bultzatzea, gazteen parte-hartzea sustatzen duten proiektuei

diru-laguntzak emanez.

Egindako jarduerak

2002. eta 2005. urteen artean, Euskadiko administrazio publikoko hiru mailetan, II. Gazte Planak bakoitzari emandako eskumenen barruan, plana bultzatzeko, garatzeko eta koor-dinatzeko ekintza hauek gauzatu dituzte:

•Eusko Jaurlaritza: - II. Gazte Plana onartzea, 2002ko maiatzaren 28an. - Gobernu Kontseiluak 2003an onartzea 2003ko programazioa, batetik, eta foru-aldun-

diekin egindako hitzarmenen finantziazioa, bestetik. Hitzarmenen xedea II. Gazte Plana udal-errealitateari egokitzea eta gazte-ekipamenduen sarea sendotzea da.

- Batzorde teknikoaren bilerak. Behin bildu zen 2002an, eta hirutan, 2003an. Gai hauek landu ziren:

2002ko irailaren 18ko bilera - EAEko II. Gazte Planaren profila aurkeztea. - Erakunde bakoitzak II. Gazte Plana bere egiteko erabiliko duen prozesua aurkez-

tea, bai eta 2003. urterako eta datozen urteetarako ekintzak programatzeko pro-zesua eta egutegia aurkeztea ere.

- II. Gazte Plana koordinatu, bultzatu eta garatzeko mekanismoak. - I. Gazte Planaren 2001. urteko garapen-txostena onartzea. - Gazteen Euskal Behatokiaren jarduerak aurkeztea.


27


Egindako jarduerak

2003kourtarrilaren15ekobilera - Erakunde bakoitzaren egoera, erakundeak EAEko II. Gazte Plana 2002-2005 planera

atxikitzeko prozesua amaitu eta gero. - Erakunde bakoitzaren konpromisoak azaltzea, eta 2003. urtean eta hurrengo urteetan

egingo dutena zehaztea. - Metodologia-proposamena, urteko programazio eta ebaluazio deszentralizatua egiteko,

bai eta analisi konparatiboa egiteko ere. - Metodologia-proposamena, erakunde baten baino gehiagoren ardura diren ekintzak

garatzeko ereduak egiteko. - II. Gazte Plana koordinatu, bultzatu eta garatzeko mekanismoen prozesua eta egu-

tegia zehaztea. - 2002-2003 urterako eta hurrengo urteetarako komunikazio-kanpainen ezaugarriak. - I. Gazte Planeko emaitzen ebaluazioaren balorazioa. 2003kootsailekobilerak - Gazte Planaren Idazkaritzaren eta SIISen arteko bilera teknikoa, programazio eta

ebaluazio deszentralizatua egiteko irizpide bateratuak adosteko. - Hiriburuetako udaletako koordinatzaileekin: otsailaren 11. - Foru-aldundietako koordinatzaileekin: otsailaren 13a. 2003koirailaren24kobilera - Erakunde bakoitzaren egoera II. Gazte Plana bultzatzeari eta garatzeari dagokionez. - 2004. urterako ekintzen programazioaren egutegia eta metodologia. - II. Gazte Plana koordinatu, bultzatu eta garatzeko mekanismoen egutegia eta meto-

dologia. - Gazteen Euskal Behatokiaren jardueren berri ematea. - 2003ko komunikazio-kanpainaren ezaugarriak.•2003anGazteaukeraGazteAtari birtualamartxan jartzea. Kultura Sailak egin zuen,

Euskadi Informazioaren Gizartean Planaren barruan, eta Administrazioa Eraberritzeko Bulegoarekin elkarlanean. Gerora garatu eta hobetu egin da ataria, jarduera hauen bidez:

- Gazte ataria sustatzea Gazte Txartelaren bidez. - Atari horretan Gazte kudeaketa tresna txertatzea, zenbait gestio bertan egiteko on

line. - Gerora, edukiak Euskadi.net atarian sartzea, eta atariko prestazioak eta edukiak

handitzea.•II.GaztePlanakinstituziohorretarakoadierazitakokoordinazio-mekanismoeijarraituz,

zuzendarien eta teknikarien hiru mahai sektorial sortu dira. Mahai sektorial horietan gai hauek landu dira: bakerako hezkuntza, osasunerako hezkuntza, eta gazte-ikerketak eta Europako gaiak.


28


Egindako jarduerak

•Bizkaiko Foru Aldundia: - II. Gazte Plana onartzea, 2002ko urriaren 28an. - 2003ko azaroaren 3an Bizkaiko Gazteria Foru Batzorde Teknikoa eratzea formalki,

eta bertako partaideak eta funtzionamendu-dinamika aurkeztea. - GaztediForoasortzea,196/2003ForuDekretuarenbidez.DekretuakBizkaikotoki

eremuan Gazteei zerbitzuak emateko Gaztedi Foroa sortu eta horren funtzionamen-durako araudia onartu zuen. Kide anitzeko organoa da, aholkuak eman eta kontsul-tak argituko dituena, eta Bizkaiko Foru Aldundiko Kultura Sailari atxikita dago.

- 2003ko urriaren 24an, Gaztedi Foroa alkateei eta zinegotziei aurkeztea, Eudelen laguntzarekin.

- Gaztedi Foroko Batzorde Artezkariak eta Batzorde Betearazleak hamar bilera baino gehiago egin zituzten. Organo horrek sustatutako jardueren artean, hauek nabar-mentzen dira: I. eta II. Gazte Topaketak, Bizkaiko gazte-teknikari eta -politikarientzat, 2004. eta 2005. urteetan.

- 2003 eta 2005. urteen bitartean, hiru lankidetza-hitzarmen sinatu ziren Eusko Jaur-laritzarekin, eta hitzarmenen jarraipenerako bitariko batzordeak zortzi bilera egin zituen. Hauek dira bultzatu diren proiektu nagusiak:

- 2003anbultzatutakoproiektuak: - Aholkularitza- eta laguntza-zerbitzuak kontratatzea, udaleko gazte-planen ezarpe-

naren jarraipena egiteko. Udaleko gazte-planen ezarpenerako, jarraipenerako eta ebaluaziorako eskuliburua egitea, eta Arratiako, Balmasedako, Barakaldoko, Ber-meoko, Bilboko, Galdakaoko, Getxoko, Enkarterriko, eta Portugaleteko gazteen diagnostiko sozialak egitea eta gazte-planak ebaluatzea.

- Tokiko planak egiteko eta ezartzeko laguntzak Bermeon, Getxon, Bilbon, Balmase-dan, Zallan, Galdakaon, Portugaleten, Barakaldon eta Arratia-Nerbioi aldean.

- Gazte-ekipamenduetarako laguntzak Arrigorriagan, Diman, Basaurin, Abanton, Markinan eta Zornotzan.

- 2004anbultzatutakoproiektuak: - Euskadiko II. Gazte Plana: udalerri hauetan ezarri eta garatzea Bilbao, Barakal-

do, Muskiz, Getxo, Sopelana, Gorliz, Leioa, Alonsotegi, Gueñes, Balmaseda, Zalla, Arrigorriaga, Basauri, Galdakao, Urduña, Bermeo, Durango, Berriz, Amorebieta-Etxano, Loiu eta Mungia.

- Gazte Plana batera egitea Artzentales, Galdames, Gordexola, Karrantza, Lanestosa eta Turtzioz udalerriek.

- Gazte Plana batera egitea Atxondo, Elorrio, Iurreta, Garai, Izurtza, Mañaria, Malla-bia eta Zaldibar udalerriek.

- Txorierriko mankomunitateko Gazte Plana egitea. - Gazte-ekipamenduen sarea indartzeko laguntzak udalerri hauetan: Bilbao (Zabal-

gune plazako Gazteentzako Informazio Bulegoa), Muskiz (Meatzari proiektua), Sopelana (Gazteentzako Informazio Bulegoa), Balmaseda (Gaztelekua), Arantzazu (Gaztelekua), Areatza (Gaztelekua), Ubidea (Gaztelekua), Bermeo (Gazteentzako Informazio Zerbitzua eta Gaztelekua), Gizaburuaga (gazteentzako lokala), Derio (Gaztelekua) eta Sondika (Gaztetxea).

- Gazte Plana Bizkaian ezagutzera emateko kanpaina. Komunikazio-kanpaina aben-duaren 20tik 31ra bitartean egin zen, telebistaz eta irratiz. Guztira, 39 iragarki egin dira ETB-1 eta ETB-2 telebista-kateetan, 437 iragarki tokiko telebistetan, eta 56 hainbat irratitan.

- II. Gazte Plana sozializatzeko kanpaina. Horretarako, tokiko plana onartu duten edo egiten ari diren Bizkaiko udalerrietako gazteei triptiko bat bidali zaie. Lelo hauekerabilizirenkanpainahorretan:“Zuegokienazureetorkizunadiseinatzeko/Nadiemejorquetúparadiseñartufuturo”;“Zukdakizuondoenzerbeharduzun/Nadiemejorquetúsabe(s)loquenecesitas”,eta“Iritzi,interesetaideiaguztiakbatu,etahorrelaaurkitzendirairtenbideak/Lasumadeopiniones,deintereses,deideas,hacenposibledarformaalassoluciones”.


29


Egindako jarduerak

- 2005ean bultzatutako proiektuak: - Gazte plana egitea udalerri hauetan: Abanto-Zierbena, Ajangiz, Arantzazu, Areatza,

Arratzu, Artea, Bakio, Bedia, Busturia, Dima, Ea, Elantxobe, Ereño, Errigoiti, Etxeba-rri, Forua, Fruiz, Gamiz-Fika, Gatika, Gautegiz-Arteaga, Gernika-Lumo, Ibarrangelu, Igorre, Kortezubi, Laukiz, Lemoa, Maruri-Jatabe, Mendata, Meñaka, Morga, Mun-daka, Murueta, Muxika, Nabarniz, Santurtzi, Sestao, Sukarrieta, Ubidea eta Zeanuri.

- Gazte-plana egitea Lea-Artibai mankomunitatean. - Gazte Plana egitea udalerri hauetan: Alonsotegi, Arrigorriaga, Artzentales, Astiu-

nerako Udal Erakundea, Balmaseda, Barakaldo, Basauri, Bermeo, Bilbao, Galdames, Getxo, Gordexola, Gorliz, Gueñes, Karrantza, Lanestosa, Leioa, Loiu, Muskiz, Urdu-ña, Portugalete, Sopelana, Turtzioz eta Zalla.

- Gazte-ekipamenduen sarea indartzeko laguntzak ematea udalerri hauei: Basauri (gazteentzako baliabide-zentroa), Galdames (Gaztelekua), Gordexola (Gaztelekua), Igorre (Gaztegunea) Karrantza (Gaztetxokoa), Loiu (ikasgela eta gazte-jarduereta-rako aretoa jartzeko lokala), Mungia (Informazio eta Kontsulta Bulegoa), Turtzioz (Gaztelekua), Zalla (Zallako Gazte Planaren baliabide-zentroa) eta Zeanuri (gazte-entzako lokala).

- Gazte Plana Bizkaian ezagutarazteko kanpaina, azaroaren 14tik abenduaren 16ra bitartean.

- Bestalde, nabarmentzeko modukoa da Eusko Jaurlaritzak, beste erakunde batzuekin batera (EUDEL eta Euskadiko Gazteriaren Kontseilua, batez ere) egindako kolabo-razioa Gaztedi Foroaren eremuan Bizkaiko Aldundian osatutako lan-eta eztabaida-mahaietan. Horietan, intereseko hainbat gai landu ziren banan-banan, Bizkaiko lurralderako propio garatutako gazte-politikei buruzko jardunaldiak antolatzeko. Eusko Jaurlaritzaren Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak behar adina giza baliabide emanez lagundu zuen, lan-mahai bakoitzak antolatutako bileretan parte hartzeko.

•GipuzkoakoForuAldundia: - II. Gazte Plana onartzea, 2002ko irailaren 10ean. - II. Gazte Plana tokiko eremuan garatzeko proposamena aurkeztea, alkate, zinegotzi

eta udal-teknikarien zenbait topaketaren bidez. - Gazteriako Foru Batzordea eratzea, 2004ko abuztuaren 30ean, II. Gazte Plana gau-

zatzean Gipuzkoako Foru Aldundiaren eskumenekoak diren ekintzak koordinatu, bultzatu eta kontrolatzeko departamentu arteko programak gara daitezela susta-tzeko.

- 2003 eta 2005. urteen bitartean, hiru lankidetza-hitzarmen sinatzea eta garatzea Eusko Jaurlaritzarekin.

- 2003anbultzatutakoproiektuak: - Aldundiaren Gazte Planaren Bulego Teknikoa martxan jartzea. - Aholkularitza eta kontsultoretza kontratatzea, plana aldundian bertan ezartzeko. - Esperientzia pilotuak Tolosan eta Lazkaon. - Aholkularitza Zizurkil, Errezil, Elgoibar eta Pasaiarako. - Laguntzak gazte-ekipamenduetarako Irun, Arrasate, Bergara, Oñati, Donostia, Az-

peitia, Mendaro, Azkoitia, Legazpi, Ibarra, Urretxu, Ikaztegieta, Errenteria, Beras-tegi eta Irurarentzat.


30


Egindako jarduerak

- 2004anbultzatutakoproiektuak: - Aholkularitza eta kontsultoretza kontratatzea, plana aldundian bertan ezartzeko. - Udal-planak epe ertain edo luzera garatzea udalerri hauetan, gazte-planetarako

bulego teknikoaren laguntzaren bidez: Lazkao, Tolosa, Errezil, Elgoibar, Pasaia, Ur-nieta, Orendain, Amezketa, Abaltzisketa, Aretxabaleta eta Eskoriatza.

- Gipuzkoako udal garrantzitsuenekin batera lan egitea: Arrasate, Donostia, Eibar, Errenteria, Irun, Oñati eta Zarautz.

- Nerabe eta gazteentzako ekipamendu soziokulturalak eraikitzeko diru-laguntzak udalerri hauei: Legazpi, Berastegi, Errezil, Segura, Lazkao, Urnieta eta Zerain.

- 2005ean bultzatutako proiektuak: - Aholkularitza eta kontsultoretza kontratatzea, plana aldundian bertan ezartzeko. - Udal-planak epe ertain edo luzera garatzea udalerri hauetan, udal-planetarako

bulego teknikoaren laguntzaren bidez (kudeaketa kontratatuta): Lazkao, Tolosa, Errezil, Elgoibar, Pasaia, Urnieta, Idiazabal, Oñati, Aretxabaleta eta Eskoriatza.

- Gipuzkoako udal garrantzitsuenekin batera lan egitea: Errenteria, Zarautz, Irun, Eibar, Arrasate, Donostia, Hondarribia, Azpeitia, Bergara eta Oñati.

- Laguntzak ematea hainbat udalerritan jarduerak abian jartzeko; bestalde, diru-laguntzak ematea nerabe eta gazteentzako ekipamendu soziokulturalak egiteko udalhauei:Aia,Aretxabaleta,Beasain,Bergara(Rock),Donostia(Kontadores),Esko-riatza (ludoteka), Larraul, Tolosa, Trintxerpe, Usurbil (Santuenea 12) eta Zegama.

•ArabakoForuAldundia: - II. Gazte Plana onartzea, 2002ko azaroaren 26an. - II. Gazte Plana tokiko eremuan garatzeko proposamena aurkeztea, alkate eta kuadri-

lletako presidenteen zenbait topaketaren bidez (irailaren 29an eta urriaren 22an). - Honela gauzatu zen Eusko Jaurlaritzarekiko lankidetza: hitzarmen bat sinatu zen

2003ko maiatzaren 5ean, eta, gerora, 2004an eta 2005ean akordioak lortu ziren 2003ko hitzarmenarekin jarraitzeko. Planaren indarraldiko azken bi urteetan, Ara-bako Foru Aldundiak zuzenean erantzun die, bere diru-ekarpenen bidez, udalek eta beste toki-erakunde batzuek gazte-ekintzetarako eskatutako laguntzei. Eusko Jaur-laritzak, berriz, bere diru-ekarpena egin du Arabako lurraldeko kuadrillen eskaerei erantzuteko,delagazte-arlokozeharkakopolitikaezartzekoplanintegralaeginedo/eta ezartzeko, dela gazte-ekipamenduen sarea sendotzeko. Hiru urte hauetan zehar, hitzarmenaren pean egin diren jardueren artean hauek dira nagusiak:

- 2003anbultzatutakoproiektuak: - Lankidetza-hitzarmen bat Gasteizko Udalarekin, Gazte Planaren Udal Bulegoaz ar-

duratuko den teknikari bat kontratatzeko. - Hitzarmen bat Euskadiko Gazteriaren Kontseiluarekin, gazteen elkarte-mugimen-

duak garatzeko. - Zerbitzuak kontratatzea, Orientazio eta Ebaluazio Zerbitzuak EAEko II. Gazte Pla-

na toki-erakundeetan ezartzeko prozesuaren plangintzari buruz dituen helburuak betetzeko: II. Gazte Plana Araban garatzeko diagnostiko-txostena egitea.


31


Egindako jarduerak

- 2004anbultzatutakoproiektuak: - Arabako Foru Aldundiak bultzatutako proiektuak: - Gazte Planaren ekintzak abian jartzeko hitzarmenak honako hauekin: Zuiako

Kuadrilla, eta Berantevilla, Erriberagoitia, Kuartango, Erriberabeitia, Kanpezu, Lantaron,Gasteiz, Kripan,Dulantzi, Zuia, Lapuebla de Labarca, IruñaOka etaLaudio udalerriak.

- Eusko Jaurlaritzak bultzatutako proiektuak: - Bilera Kuadrilletako presidenteekin, 2004. ekitaldirako finantziazio-proposame-

na aurkezteko. - Diru-laguntza bereziak ematea Gazte Plana egiteko lehendabiziko faserako (gaz-

teei buruzko gizarte-diagnostikoa eta kuadrilla bakoitzeko azpiegiturei buruzko diagnostikoa), oraindik egin gabe zuten kuadrillei; hain zuzen, hauei: Añanako, Aiarako, Kanpezu-Mendialdeko, Biasteri-Arabako Errioxako, Aguraingo eta Zuiako kuadrillei.

- Laguntza bereziak ematea gazte-ekipamenduen sarea indartzeko udalerri hauei: Gasteiz (gazte klubak), Laudio (Gaztelekua), Legutiano (Gaztegunea), Urkabus-taiz-Izarra (zentro soziokulturala), Zuia (zentro soziokulturala), Lapuebla de Labarca (Gazte-zentroa), Oion (Gazte-zentroa), Bastida (Gazte-zentroa), Bilar(Gazte-zentroa), Lantziego (Gazteria-zentroa), Moreda (gazteentzako lokala), Kanpezu (gazteentzako aretoa), Arraia-Maeztu (gazteentzako aretoa), Harana (erabilera anitzeko aretoa), Kuartango (gazteriarentzako aretoa), Berantevilla (gazteriarentzako aretoa), Gaubea (Gaztetxea), Dulantzi (Gazteria-zentroa).

- 2005ean bultzatutako proiektuak: - Arabako Foru Aldundiak bultzatutako proiektuak: - Gazte Planaren ekintzak abian jartzeko diru-laguntzak udal hauei: Agurain, Ale-

gria-Dulantzi, Iruña Oka, Kanpezu, Lantaron, Legutiano, Gasteiz eta Zuia. - Eusko Jaurlaritzak bultzatutako proiektuak: - Diru-laguntza bereziak ematea kuadrillei gazte-plan mankomunatuak egiteko

prozesuaren bigarren faserako; hain zuzen plana amaitu gabe zuten kuadrilla hauei: Añanako, Aiarako, Kanpezu-Mendialdeko, Biasteri-Arabako Errioxako, Aguraingo eta Zuiako kuadrillei.

- Gazte-ekipamenduen sarea indartzeko diru-laguntza bereziak ematea udal hauei: Kanpezu (gazteentzako erabilera anitzeko gunea), Lantziego (gazteentzako gizar-te-zentroa) Laudio (Gaztelekua), Donemiliaga (Gaztetxokoa), Urkabustaiz (gaz-teentzako lokala), Gasteiz (El Pilar zentro zibikoa) eta Zanbrana (gazteentzako zentro soziokulturala).

•Udalak - II. Gazte Planari atxikitzea: - Gasteizko Udala: 2002ko uztailaren 19an. - Bilboko Udala: 2002ko irailaren 24an. - Donostiako Udala: 2002ko azaroaren 15ean. - II. Gazte Plana tokiko eremuan ezartzeko esparruan egindako ekintzak Eusko Jaur-

laritzak eta foru-aldundiek sinatutako lankidetza-hitzarmenen bidez gauzatu dira, batez ere (goian deskribatu dira hitzarmenak). Hitzarmen horiek sinatu izanaren ondorioz, udalek eta beste toki-erakunde batzuek bi laguntza-mota jaso dituzte. Batzuk,udal-planakeginedo/etaezarrietagaratzekodiru-laguntzakdira,eta,bes-teak, gazte-ekipamenduen sarea sendotzekoak.

- Laguntza horien bidez, guztira, ehundik gora udalek bultzatu dute II. Gazte Plana tokiko esparruan.


32


II. GAZTE PLANAREN ESPARRUAN EKINTZAK GAUZATU DITUZTEN UDALAK ETA BESTE TOKI-ERAKUNDE BATZUK

Abaltzisketa (2004)Abanto-Zierbena (2005)Agurain-Salvatierra (2005)Ajangiz (2005)Alegría-Dulantzi (2004, 2005)Alonsotegi (2004, 2005)Amezketa (2004)Amorebieta-Etxano (2004)Aretxabaleta (2004, 2005)Arrasate (2004, 2005)Arratia-Nerbioi (eskualdea) (2003)Arratzu (2005)Arrigorriaga (2004, 2005)Artea (2005)Artzentales (2004, 2005)Atxondo (2004)Azpeitia (2005)Bakio (2005)Balmaseda (2003, 2004, 2005)Barakaldo (2003, 2004, 2005)Basauri (2004, 2005)Bedia (2005)Berantevilla (2004)Bergara (2005)Bermeo (2003, 2004, 2005)Berriz (2004)Bilbao (2003, 2004, 2005)Busturia (2005)Kanpezu (2004)Kripan (2004)Añana (kuadrilla) (2004, 2005)Aiara (kuadrilla) (2004, 2005)Kanpezu-Arabako Mendialdea (2004, 2005)Laguardia-Arabako Errioxa (2004, 2005)Agurain-Salvatierra (2004, 2005)Zuia (2004, 2005)Kuartango (2004)Dima (2005)Donostia (2004, 2005)Durango (2004)Ea (2005)

Eibar (2004, 2005)Elantxobe (2005)Elgoibar (2003, 2004, 2005)Elorrio (2004)Enkarterria (2003)Ereño (2005)Errenteria (2004, 2005)Errezil (2003, 2004, 2005)Errigoiti (2005)Eskoriatza (2004, 2005)Etxebarri (2005)Forua (2005)Fruiz (2005)Galdakao (2003, 2004)Galdames (2004, 2005)Gamiz-Fika (2005)Garai (2004)Gatika (2005)Gautegiz-Arteaga (2005)Gernika-Lumo (2005)Getxo (2003, 2004, 2005)Gordexola (2004, 2005)Gorliz (2004, 2005)Güeñes (2004, 2005)Hondarribia (2005)Ibarrangelu (2005)Idiazabal (2005)Igorre (2005)Irun (2004, 2005)Iruña Oka (2004, 2005)Iurreta (2004)Izurtza (2004)Kanpezo (2005)Karrantza (2004, 2005)Kortezubi (2005)Lanestosa (2004, 2005)Lantaron (2005)LapuebladeLabarca(2004)Laukiz (2005)Lazkao (2003, 2004, 2005)Lea Artibai (mankom.) (2005)

Legutiano (2005)Leioa (2004, 2005)Lemoa (2005)Laudio (2004)Loiu (2004, 2005)Mallabia (2004)Mañaria (2004)Maruri-Jatabe (2005)Mendata (2005)Meñaka (2005)Morga (2005)Mundaka (2005)Mungia (2004, 2005)Murueta (2005)Muskiz (2004, 2005)Muxika (2005)Narbaniz (2005)Oñati (2004, 2005)Urduña (2004, 2005)Orendain (2004)Pasaia (2003, 2004, 2005)Portugalete (2003, 2005)Erriberagoitia (2004)Erriberabeitia (2004)Santurtzi (2005)Sestao (2005)Sopela (2004, 2005)Sukarrieta (2005)Tolosa (2003, 2004, 2005)Turtzioz (2004, 2005)Txorierri (mankom.) (2004)Ubidea (2005)Urnieta (2004, 2005)Vitoria-Gasteiz (2004, 2005)Zaldibar (2004)Zalla (2003, 2004, 2005)Zarautz (2004, 2005)Zeanuri (2005)Zizurkil (2003)Zuia (2004, 2005)


33


Egindako jarduerak GAZTE-EKIPAMENDUAK SENDOTU DITUZTEN UDALAK ETA

BESTE TOKI-ERAKUNDE BATZUK

Abanto (2003)Aia (2005)Alegria-Dulantzi (2004)Amorebieta (2003)Arantzazu (2004)Areatza (2004)Aretxabaleta (2005)Arraia-Maeztu (2004)Arrasate (2003)Arrigorriaga (2003)Azkoitia (2003)Azpeitia (2003)Balmaseda (2004)Basauri (2003, 2005)Beasain (2005)Berantevilla (2004)Berastegi (2003, 2004)Bergara (2003, 2005)Bermedo (2004)Bilbao (2004)Kanpezu (2004, 2005)Derio (2004)Dima (2003)Donostia (2003, 2005)Bilar (2004)

Errezil (2004)Eskoriatza (2005)Galdames (2005)Gordexola (2005)Ibarra (2003)Igorre (2005)Ikaztegieta (2003)Irun (2003)Irura (2003)Karrantza (2005)Kuartango (2004)LaPuebladeLabarca(2004)Labastida (2004)Lantziego (2004, 2005)Larraul (2005)Laudio (2005)Lazkao (2004)Legazpi (2003, 2004)Legutio (2004)Laudio (2004)Loiou (2005)Markina (2003)Mendaro (2003)Moreda (2004)Mungia (2005)

Muskiz (2004)Oion (2004)Oñati (2003)Pasaia (2005)Donemiliaga (2005)Segura (2004)Sondika (2004)Sopela (2004)Tolosa (2005)Turtzioz (2005)Ubidea (2004)Urkabustaiz (2005)Urkabustaiz-Izarra (2004)Urnieta (2004)Urretxu (2003)Usurbil (2005)Gaubea (2004)Harana (2004)Gasteiz (2004, 2005)Zalla (2005)Zanbrana (2005)Zeanuri (2005)Zegama (2005)Zerain (2004)Zuia (2004)


34

GAZTEAK

Deskripzioa •II.GaztePlanakdioezinbestekoadelagazteekplanabultzatzeabertanpartehartuz,eta hori dioenean Euskadiko Gazteriaren Kontseiluaz ari da, bereziki, erakunde hori jotzen baita egokientzat gazteek administrazioarekiko duten harremanean gazteen parte-hartzea sustatzeko.

•EuskadikoGazteriarenKontseilua–ConsejodelaJuventuddeEuskadizuzenbidepu-blikoko erakundea da, Euskal Autonomia Erkidegoko berrogeita hamar gazte-elkartek baino gehiagok osatutakoa.

Araudia •EuskadikoGazteriaren Kontseilua Eusko Legebiltzarrakmaiatzaren 27ko 6/1986 Le-gearen bidez sortutako erakundea da. Lege horretan zehazten dira haren definizioa, funtzioak, eratzen duten organoak eta baliabideak.

Osaera •Gauregun,EuskadikoGazteriarenKontseiluaEuskalAutonomiaErkidegokogazte-erakun-deek eta gazteei zerbitzuak ematen dizkieten entitateek osatzen dute (52 dira guztira).

•6/1986Legeakjasotzenduenbezalaxe,erakundehonekhiruorganoditu:BiltzarNagu-sia, Batzorde Iraunkorra eta Lan Batzordeak.


•Gazteen topaketako foro egonkorra sortzea.•Taldekakolanekodinamikasortuetagaratzea:GazteOntziak.•Gazte-elkarteen mugimenduari laguntzea, bere ordezkaritza-organoen bidez.•Zuzendaritza Batzordean gonbidatu moduan jardutea.

Egindako jarduerak

•2002. urtea: - II. Gazte Plana egiten parte hartzea. - II. Gazte Planari buruzko balorazio-txostena egitea. - Gazte Planaren jarraipena, Zuzendaritza Batzordearen, Batzorde Teknikoaren, Ko-

munikazio Batzordearen, Gazte Ontzien eta abarren bidez. - Emakume eta Gazteria Legebiltzar Batzordean agerraldia egitea, Kontseiluaren Plan

Estrategikoa azaltzeko eta planeko proposamenak azaltzeko.

•2003.urtea: - Gazte Planaren jarraipena, Zuzendaritza Batzordearen, Batzorde Teknikoaren eta

Gazte Ontzien bidez. - Emakume eta Gazteria Legebiltzar Batzordean aurkeztea. - Eusko Jaurlaritzarekin, Bizkaiko Foru Aldundiarekin eta BBKrekin batera, Gazte Poli-

tikei buruzko Nazioarteko Biltzarra antolatzea, Bilbon. - Eusko Jaurlaritzarekin eta Arabako Foru Aldundiarekin hitzarmen bat egitea, gazte-

elkarteen mugimenduari laguntzeko. - Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzarekin lankidetzan, EAEko gazte elkartegintza-

ren liburu zuria argitaratzea.


Gazte Ontzien bidez. - Kontseiluari dagozkion ekintzak programatu, ebaluatu eta gauzatzea. - Lan-talde bat sortzea erakundeetako ordezkariekin, kudeaketa-ereduei buruz ezta-

baidatzeko eta horiei buruzko gomendioak jasoko dituen dokumentu bat egiteko.


Gazte Ontzien bidez. - Beste erakunde batzuekin batera, Eusko Jaurlaritzarekin eta Eudelekin batez ere, lan-

kidetzan jardutea Gaztedi Foroaren baitan Bizkaiko Aldundian osatutako lan- eta ez-tabaida-mahaietan. Horietan, intereseko hainbat gai landu dira banan-banan, Bizkaiko lurralderako propio garatutako gazte-politikei buruzko jardunaldiak antolatzeko.

Euskadiko Gazteriaren Kontseiluak II. Gazte Plana sustatzeko eta garatzeko lanean parte-hartze handia eta jarraitua izateaz gain, nabarmendu behar da elkarteetakoak ez diren gazteek ere parte hartu dutela planean, Interneten gazteentzako dagoen atarian (Gaz-teaukera) eta haren blogean parte hartuz, batez ere.


35

GIZARTE-ERAGILEAK

Deskripzioa •II.GaztePlaneandagoendefinizioarijarraituz,gizarte-eragileagizartearentaldeantola-tua da, administrazio publikoa izan gabe, gizartean esku-hartzeko helburua ere baduena, eta, bereziki, gazte-errealitatean esku-hartzekoa, hori baita planeko jarduera-eremua.


•Gazte Plana koordinatzeko eta garatzeko topaketa-foro batean parte hartzea.•Akordioak sinatzea erakundeekin, Gazte Planeko ekintzak garatzeko.•Mahaisektorialakeratzea,gaiberezieiburuzkohausnarketak,eztabaidaketaekintzak

egiteko.

Egindako jarduerak

•GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritzaknoizbehinkakoharremanakizandituzen-bait gazte-eragilerekin, beste foro batzuk erabiliz, beste plan batzuez jarduteko (esate-rako, Immigrazio Plana, Boluntariotza Plana edo Ijito Herriaren Plana) edo Gazteen Euskal Behatokiaren bidez.

•Gizarte-eragileenetainstituziopublikoenartekotopaketa,2003komartxoaren27an.Gai hau landu zen bilera hartan: gizarte-eragileen rola, funtzioa eta zereginak II. Gazte Planaren garapenean.

3Gauzatutako ekintzen eta

emaitza-adierazleen deskribapena, arloko, esku-hartze ildoko eta erakundeko

39

3.1. SARRERA

EAEko II. Gazte Planak hainbat eta hainbat programa eta ekintza ditu, zenbait ezauga-rri eta irismenekoak, 6 arlotan, 30 esku-hartze ildotan eta 161 ekintzatan antolatuta. Ka-pitulu honetan, sistematikoki deskribatzen dira plana indarrean egon den bitartean (2002. eta 2005. urteen bitartean, biak barne) plana garatzeko gauzatu diren ekintzen edukia eta ezaugarri nagusiak.

Planeko ekintzen ezaugarriak adierazteko erabili den informazio-iturri nagusia Eusko Jaurlaritzako Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzaren datu-basea da. Urtean-urtean II. Gazte Planaren esparruan programatutako ekintzen programazio- eta ebaluazio-fitxak daude. Fitxa horietan bildutako informazioa teknikari batek bildu du: plana indarrean egon den lau urteetan planaren atal izan diren programa edo proiektu bakoitzaren ardura duen teknikariak. Horrez gain, beste iturri batzuk ere erabili dira. Esaterako, EAEko gazteria-politikaren 2002. urtetik 2005. urtera bitarteko programazio-agiria, eta II. Gazte Planaren babespean egindako zenbait txosten eta azterlana.

3.1.1. Deskribatutako ekintzak sartzeko irizpideak

Sarreran bertan nabarmentzen den bezala, txosten honek ez ditu aztertzen II. Gaz-te Planean aurreikusitako ekintza guztiak. Lehenik eta behin, Eusko Jaurlaritzako sail edo erakunde autonomoek gauzatu beharreko ekintzak soilik jasotzen dira. Azterketan agertzen ez diren ekintzak —21 guztira— planak, eskumenak direla-eta, EAEko foru-aldundiei edo udalei propio esleitutakoak dira. Ekintza horiek dagozkion instituzioak ebaluatzen ditu, programazio eta ebaluazio deszentralizatuari buruz Gazte planak eta programak programatzeko eta balioztatzeko eskuliburuak ezarritakoari jarraituz. Txostene-ko II. eranskinean agertzen dira ekintza horien izenak, eta planeko zer arlori eta esku-hartzeri dagozkion (ikus II.1.1 taula).

Erkidegoko administrazioa ez den beste batek egin duelako sartu ez diren ekintzez gain, beste bi ekintza-mota ere ez dira sartu kapitulu honetan. Bi arrazoi daude horreta-rako: horiei buruzko informaziorik ez dagoelako eta ekintza batzuk beste batzuei gain-jartzen zaizkielako. Lehenengo arrazoiari dagokionez, azpimarratu behar da 2002-2005 ebaluazio-aldirako ez dugula eskuratu 26 ekintzari buruzko informaziorik. Ez daukagu daturik jakiteko, lehenik eta behin, ekintza horiek gauzatu diren ala ez, eta, bigarrenik,


40

jakiteko ekintza horien ondorioz neurririk hartu den ala ez. Horrenbestez, kapitulu ho-netan ez aztertzea erabaki dugu. Planean aurreikusitako beste 20 ekintza ere baztertu egin ditugu. Oraingo ekintza hauek gauzatu egin dira 2002. eta 2005. urteen bitartean, baina ekintza horien ardura duten teknikarien iritziz egokiagoa da —eta horrela jasoarazi dute— horiek lortzeko ekintzak beste ekintza batzuetan jasotzea.

Txosteneko II. eranskinean agertzen da, dela informaziorik ez dagoelako dela ekintza batzuk beste batzuei gainjartzen zaizkielako, azterketa honetatik kanpo utzitako ekintzen zerrenda zehatza (ikus II.1.2 eta II.1.3 taulak).

Horrenbestez, bazter utzitakoak zein diren azalduta, 94 ekintzaren edukia eta emaitzak aztertzen dira kapitulu honetan. Horietatik guztietatik, 24 Gazteen aisia eta kultura arloari dagozkio; 17na, Lana eta laneratzea arloari, Hezkuntza eta lanerako prestakuntza arloari, eta Balioak eta gazte-indarkeria arloari; 10, Etxebizitza arloari; eta, azkenik, 9, Osasuna eta gizarte-ekintza arloari.

3.1. taula. Ebaluatutako eta ebaluatu gabeko ekintza-kopurua, arloko

II. GAZTE PLANEAN

ADIERAZITAKO ARLOAK

II. GAZTE PLANEAN ADIERAZI-

TAKO EKINTZAK

EBALUATU EZ DIREN EKINTZAK

EBALUA-TUTAKO

EKINTZAK, GUZTIRA

EUSKO JAURLARITZAREN ESKUMENEKOAK

EZ DIREN EKINTZAK

2002-2005ALDIRAKO ESKURA INFORMAZIORIK EZ DUTEN EKINTZAK

BESTE EKINTZA

BATZUETAN SARTUTAKO EKINTZAK

GUZTIRA

1. arloa. Lana eta laneratzea

33 6 7 3 16 17

2. arloa. Hezkuntza eta lanerako prestakuntza

26 4 3 2 9 17

3. arloa. Etxebizitza 18 2 1 5 8 10

4. arloa. Osasuna eta gizarte-ekintza

17 3 5 0 8 9

5. arloa. Gazteen aisia eta kultura

37 6 2 5 13 24

0. arloa. Balioak eta gazte-indarkeria

30 0 8 5 13 17

Guztira 161 21 26 20 67 94

3.1.1. Emandako informazioa

II. Gazte Plana garatzerakoan ezarri diren politiken, programen eta neurrien bilakaerari buruzko ahalik eta ikuspegi zehatzena emateko, kapitulu honetan gorago adierazitako 94 ekintzen ezaugarri nagusiak azaltzen dira, planak indarrean iraun duen bitartean izan dituz-ten ezaugarri nagusiak.

Gauzatutako EkintzEn Eta Emaitza-adiErazlEEn dEskribaPEna, arloko, Esku-hartzE ildoko Eta ErakundEko

41

Ulergarriagoa izan dadin, banakako fitxatan antolatuta dago sei esku-hartze ildoetako ekintza bakoitzari buruz emandako informazioa. Planeko ekintza bakoitzari fitxa bat da-gokio, eta fitxa bakoitzeko, gehienez, 12 informazio-eremu daude. Eremuak datu hauei buruzkoak dira:

- Arloa, esku-hartze ildoa eta ekintza. Hiru eremu horiek fitxaren goiburuan daude, eta deskribatutako ekintzaren arloa eta esku-hartze ildoa zein diren adierazten da. Ekintzaren izena ere agertzen da, II. Gazte Planean jasota geratu zen moduan.

- Definizioa edo/eta edukia. Eremu horretan ahalik eta argien eta laburren zehazten da aztertutako ekintza bakoitzeko jardueren deskribapena.

- Helburua. Eremu horretan, gazteen onurarako gauzatutako ekintza bakoitzarekin zer helburu espezifiko lortu nahi diren adierazten da.

- Araudia. Gauzatutako ekintzak araudi batean oinarrituta badaude eta horrela adie-razita badago, eremu horretan ekintza bakoitzari dagokion araudia azaltzen da.

- Onuradunak. Eremu horretan, ekintzak norentzat diren azaltzen da; hau da, norentzat den ekintza —izan pertsona fisikoa, izan pertsona juridikoa— eta, horrenbestez, nori egin nahi zaion on ekintzarekin.

- Eragile arduradunak, Eusko Jaurlaritzan. Eremu horren bidez adierazi nahi da zer-nolako lotura dagoen planean adierazitakoarekin eta benetan gertatutakoarekin; alegia, planean zein erakunde zeuden izendatuta ekintza gauzatzeko arduradun, eta zeinek hartu duten parte, arduradun edo ardurakide moduan, plana gauzatzen. Aurreikusitako erakundeei dagokienez, informazioa planean agertzen den moduan adierazten da. Oro har, administrazioko arlo orokorrak aipatzen dira (esaterako, lana, hezkuntza eta industria). Bigarrenei dagokienez, ekintzak benetan zein sail, zuzendaritza edo zerbitzuk gauzatu duen adierazten da.

- Erakunde laguntzaileak. Eremu horretan, sailari planeko ekintzak gauzatzen lagun-du dieten eragileak edo instituzioak agertzen dira. Informazio hori ez dagokie ekintza guztiei, eta, horregatik propio egindako lankidetza duten ekintzetan bakarrik agertzen da.

- Aurrekontua eta gastua. Atal horretan, plana indarrean egon den lau urteetako bakoitzerako, informazio hau jasotzen da: ekintza bakoitzerako aurreikusitako aurrekontua, eta ekintza horiek gauzatzen benetan egindako gastua. Eremu ho-rretan, beste adierazle bat ere agertzen da, bi datu horiek zenbatean datozen bat adierazten duena: egindako gastua zenbat den, ehunekotan, aurreikusitako aurrekontuarekiko.

- Emaitza-adierazleak. Eremu honetan jasotzen dira gauzatutako ekintzen emaitzak; plana indarrean dagoen urte bakoitzerako, ekintzak gauzatzeko ardura duten tek-nikariek aukeratutako emaitza-adierazleak agertzen dira.

Kapitulu hau deskriptiboa da funtsean, eta II. Gazte Planean adierazitako ekintzen garapenaren ikuspegi zehatza emateko asmoa du. Kontuan izan behar da, edonola ere,


42

aztertutako ekintza bakoitzari dagokion informazioak zer ezaugarri duen: erakundeek emandako datuak dira, planak esleitu zizkien esku-hartzeak benetan nola ezarri zituzten adierazten dutenak.

1. ARLOA.- LANA ETA LANERATZEA

1.1. esku-hartze ildoa. Politika koordinatua sustatzea, gazteentzako lanpostuak sortzeko eta haiei eusteko, eta, horretarako, ekintza positiboko neurriak hartzea, zerga-abantailak aplikatzea eta kontratazioa bultzatzen duten diru-laguntzak ematea

1.1.2. EKINTZA. DIRU-LAGUNTZEN ILDO BAT GARATZEA, DENBORA LUZEZ LANGABEZIAN DAUDEN GAZTEAK PRAKTIKETAN KONTRATA DITZATEN BULTZATZEKO.

Definizioa edo/eta edukia

Ekintza hori II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetan zehar gauzatu du Eusko Jaur-laritzako Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritzak, denbora luzez langabezian dauden pertsonak kontratatzeko laguntzen bidez. Laguntzak, batez ere, itzuli beharrik gabeko diru-laguntzak izan dira, toki-erakundeen bi-dez bideratutakoak, denbora luzez langabezian dauden pertsonak kontratatzeko. Diruz lagundutako kontratuak lan-kontratuak izan dira, sei hilabeteko iraunaldikoak eta lanaldi osokoak, dagokion lan-hitzarmenean ezarritako soldata dutenak.

Helburua Denbora luzez langabezian dauden gazteek lana aurkitzeko aukera gehiago izatea.

Araudia •2002.eta2003.urteetan,araudihonetanezarritakoabetezegituratuzirenlaguntzak:50/1996Dekretua,martxoaren12koa,luzarolangabezianaurkitzendireneizuzenduta,herriko eremuan Enplegu eta Prestakuntzarako.

•Egitarauaonartzekoa.2004.eta2005.urteetan,araudihonetanezarritakoabetezezarriziren laguntzak:329/2003Dekretua,abenduaren23koa, lanerako laguntzakarautzendituena (aurrekoa indargabetzen zuen). Dekretu horrek hainbat laguntza-mota ematen ditu, eta ekintzaren baitan ezarritakoak dekretuko bosgarren kapitulukoak dira, toki-esparrukoEnplegu/PrestakuntzaProiektuetarakoak.

Onuradunak Gazte langabeak.

Eragile arduradunak, Eusko Jaurlaritzan

Planak izendatutako organoak

Ekintza garatzen benetan jardun duten organoak

LanaJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila (Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritza)

Erakunde laguntzaileak

Udalak, mankomunitateak eta garapen-agentziak.


43

1.1.2. EKINTZA. DIRU-LAGUNTZEN ILDO BAT GARATZEA, DENBORA LUZEZ LANGABEZIAN DAUDEN GAZTEAK PRAKTIKETAN KONTRATA DITZATEN BULTZATZEKO.

Aurrekontua eta gastua Urtea

Aurrekontua(e)

Egindako gastua(e)

Aurrekontutik gastatutako %

2002 200.000 486.897 243,4

2003 220.000 168.280 76,5

2004 200.000 21.000 10,5

2005 600.000 1.169.183 194,9

Emaitza-adierazleak Adierazleak

Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Diruz lagundutako kontratuen kop. 60 22 2 151

Kontratukop.x1.000/ enplegu-eskatzaile gazteen kop.

2,7 1,0 0,1 6,7

Genero-aldeak(gizon/emakumeratioa) 3,6 1,2 0,0 1,1

Kostua/onuraduna(e) 8.115,00 7.649,10 10.500,00 7.742,90


44



1.1.3. EKINTZA. GAZTE LANGABEAK KONTRATATZEKO DIRU-LAGUNTZAK EMATEA.


Ekintza hori II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetan zehar gauzatu du Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritzak, denbora luzez langabezian dau-den gazteak edo langabezian egonik lanpostu bat eskuratzeko arazo bereziak dituzten kolektiboetako pertsonak kontratatzea sustatzeko zenbait laguntzaren bidez. Toxikoma-no izandakoei, gutxitasunak dituztenei, kartzeletan daudenei eta preso izandakoei arreta berezia eman zaie.Ekintza horren barruan emandako laguntzak, batez ere, itzuli beharrik gabeko diru-la-guntzak izan dira, kolektibo horietako norbait kontratatu duten pertsonentzat eman-dakoak, izan pertsona fisikoak izan pertsona juridikoak. Kasuan-kasuan aurreikusitako laguntzak handiagoak ziren kontratatukoa emakumea bazen, edo kontratazioa mugaga-bea bazen eta lanaldi osokoa.

Helburua Lan-merkatura sartzeko arazoak dituzten gazteen taldeak kontrata ditzaten bultzatzea.

Araudia •Planaindarreanegonzenlehenbiurteetan,laguntzakarauhauekarautzenzituzten:2/1998 Dekretuak, kontratazio mugagabea egiteagatik eman daitezkeen laguntzakarautzen dituenak; eta 3/1998 Dekretuak, laneratzeko laguntzak arautzen dituenak(biak urtarrilaren 20koak dira). Lehenengo dekretuak kontratazio mugagabea egiteko laguntzak ezartzen zituen, eta bigarrenak, berriz, lehen adierazitako hiru kolektibo horientzako laguntzak.

•Bidekretuhoriekhonekindargabetuzituen:329/2003Dekretuak,abenduaren23koak,enplegurako laguntzak arautzen dituenak. Eta tresna hori erabili da 2004. urtetik au-rrera. Ekintza honen baitan emandako laguntzak Dekretu horren bigarren kapituluan araututakoak izan ziren.

Onuradunak Oso denbora luzez langabezian dauden pertsonak, toxikomano izandako gazteak, gutxi-tasunak dituztenak, presoak eta preso egondakoak.






Aurrekontua(e)

Egindako gastua(e)


2002 380.000 344.284 90,6

2003 380.000 224.258 59,0

2004 110.000 252.914 229,9

2005 50.000 255.542 511,1


45

1.1.3. EKINTZA. GAZTE LANGABEAK KONTRATATZEKO DIRU-LAGUNTZAK EMATEA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Kontratu mugagabeen kop. 36 32 — —

Aldi baterako kontratuen kop. 127 80 72 62

Kontratukop.x1.000/enplegu- eskatzaile gazteen kop.

7,2 5,1 3,2 2,8





1.1.5.EKINTZA.GAZTELANGABEEIGIZARTE-EKONOMIAKOENPRESETANBAZKIDEGISASARTZEKOLAGUNTZA EMATEA, ETA, HORRETARAKO, ENPRESAREN KAPITAL SOZIALARI NAHITAEZ EGIN BEHAR

DIOTEN EKARPENA FINANTZATZEN LAGUNTZEA.


Ekintza honetan laguntzak eman dira kooperatiba-sozietatea izaera juridikoa duten EAEko enpresetan langabezian zeuden gazteak sartzeko, bazkide langile moduan edo lan-bazkide moduan. Hau izan da laguntza: bazkide langileak erakundean bazkide izateko ordaindu behar duen kopuruaren zati bat diruz laguntzea.

Helburua Gazte langabeei gizarte-ekonomiako enpresetan sartzen laguntzea.

Araudia II. Gazte Plana indarrean egon den aldian, arau hauek arautu dituzte laguntza horiek:•Agindua,2002koekainaren19koa,gizarte-ekonomiakoenpresetanbazkideaksartzeko

laguntzak arautzen dituena.•Agindua,2003komaiatzaren21ekoa,gizarte-ekonomiakoenpresetanbazkideaksartze-

ko laguntzak arautzen dituena.•Agindua,2004komaiatzaren12koa,2003komaiatzaren21ekoAginduaegokitzekoa,

2004ko ekitaldian aplikatzeko.•Agindua,2005ekouztailaren6koa,gizarte-ekonomiakoenpresetanbazkideaksartze-

ko laguntzak arautzen dituena.





LanaJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila

(Gizarte Ekonomiako Zuzendaritza)


46

1.1.5.EKINTZA.GAZTELANGABEEIGIZARTE-EKONOMIAKOENPRESETANBAZKIDEGISASARTZEKOLAGUNTZA EMATEA, ETA, HORRETARAKO, ENPRESAREN KAPITAL SOZIALARI NAHITAEZ EGIN BEHAR

DIOTEN EKARPENA FINANTZATZEN LAGUNTZEA.


Aurrekontua(e)

Egindako gastua(e)


2002 1.241.346 1.632.530 131,5

2003 1.218.678 1.366.536 112,1

2004 1.218.678 936.754 76,9

2005 159.479 13.200 8,3


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Sartutako pertsonen kopurua 1.127 909 778 8

Sartutakopertsonenkop.x1.000/ enplegu-eskatzaile gazteen kop.

50,0 41,0 35,0 0,4





1.1.6. EKINTZA. TXOSTEN BAT EGITEA, ENPLEGU-SORGUNE BERRIAK ZEIN DIREN AURKITU ETA AZTERTZEKO, BAI ETA ABIAN JARRITAKO ESPERIENTZIA PILOTUAK ERE.


Ekintza horren baitan, txosten bat egin da esku-lanaren beharrari, enplegu-sorguneei, esperientzia berritzaileei eta abarri buruz, EAEko eremu geografiko osoko azpisektore produktiboak ere aztertzen dituena. II. Gazte Planak bi organori eskatu zien ekintza egitea, baina Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Sailak bakarrik aurreikusi du ekintza garatzeko jardueraren bat planaren in-darraldian. Hain zuzen ere, txosten bat egin du Gazteentzako Nekazaritza Planari la-guntzeko.

Helburua Nekazari gazteak errazen hartuko lituzketen azpi-sektoreak zein diren ikusi eta az-tertzea.

Onuradunak Nekazari gazteak.


47

1.1.6. EKINTZA. TXOSTEN BAT EGITEA, ENPLEGU-SORGUNE BERRIAK ZEIN DIREN AURKITU ETA AZTERTZEKO, BAI ETA ABIAN JARRITAKO ESPERIENTZIA PILOTUAK ERE.




NekazaritzaNekazaritza eta Arrantza Saila

(Plangintza eta Europako Batasuneko Politiken Zuzendaritza)

Lana —


Aurrekontua(e)

Egindako gastua(e)


2002 35.000 — —

2003 — — —


Emaitzak

2002 2003

Txostena egitea — Bai

Oharrak Txostena ez zen amaitu egitea pentsatzen zen urtean, 2002an, EAEko Nekazari Gazteen Plana atzeratu egin da-eta. 2003an amaitu zen.


1.2. esku-hartze ildoa. Enpleguaren banaketa sustatzeko politika koordinatua garatzea

1.2.2. EKINTZA. ORDU ESTRAK DESAGERRARAZIZ EDO LANALDIA MURRIZTUZ GAZTE-ENPLEGUA SORTZEN DUTEN ENPRESENTZAKO DIRU-LAGUNTZAK EMATEA.


Ekintza honen baitan eta II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetan, laneko den-bora banatzea sustatzeko bi laguntza-mota eman dira. Lehenengoa enpresetan ordu es-trak murriztekoa izan da, eta, bigarrena, kontratazioak sustatzekoa lanaldi-murrizketak direla-eta.•Lehenengoetan,diru-laguntzakemanzaizkieenpresabatzuei,langabezianzeudengazteak

kontratatzeko; hain zuzen ere, hitzarmen kolektibo baten bidez ordu estrak egiteko auke-rak kendu dituzten enpresei.

•Bigarrenak,berriz,honelagauzatudira:enpresekegindakokontratazioakdiruzlagundudira, kontratatzeko beharra langileekin adostuta edo langileek duten eskubidea baliatuta lanaldia murriztu edo liberatu izanak sortu badu, baldin eta ordeztutako langileek lan-postua gordetzeko eskubidea badute edo lanaldi arruntera itzultzekoa.

Helburua Lan-denbora banatzea, eta, hartara, gazte langabe gehiago kontratatzea.


48

1.2.2. EKINTZA. ORDU ESTRAK DESAGERRARAZIZ EDO LANALDIA MURRIZTUZ GAZTE-ENPLEGUA SORTZEN DUTEN ENPRESENTZAKO DIRU-LAGUNTZAK EMATEA.

Araudia •2002.eta2003.urteetanekintzahorrenbaitanemandakolaguntzakarauhonekarau-tuditu:232/1996Dekretuak,urriaren1ekoak,lanaldiabanatzeagatiketakontrataziomugagabeak egiteagatik eman daitezkeen laguntzei buruzkoa.

•2004tikaurreraeta2005eraartebestedekretubatekarautudu,aurrekoaindargabetzenzuenak:329/2003Dekretuak,abenduaren23koak,enplegurakolaguntzakarautzendi-tuenak. Dekretu horrek, laugarren kapituluan, lan-denbora banatzeko zenbait laguntza ezartzen ditu.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 150.000 408.018 272,0

2003 25.000 19.830 79,3

2004 15.000 54.205 361,4

2005 15.000 51.701 344,7


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gazte onuradunen kopurua 217 33 26 28


9,6 1,5 1,2 1,3


Kostua/onuraduna(e) 1.880,30 600,90 2.084,80 2.350,00


49


1.2. esku-hartze ildoa. Enpleguaren banaketa sustatzeko politika koordinatua garatzea

1.2.4. EKINTZA. ENPLEGUA BANATZEA HELBURU DUTEN NEURRIAK (ORDEZTE-KONTRATUA ETA BESTE KONTRATU-MOTA BATZUK) BERRAZTERTU, GARATU ETA JAKINARAZTEA.


Ekintza horren barruan ekintza hauek gauzatu dira, haiek egiteko ardura zuten sailek adierazi dutenez:•Justizia,LanetaGizarte-SegurantzaSaila.II.GaztePlanaindarreanegondenlauur-

teetan, sail horrek bi ekintza-mota gauzatu ditu, erretiro-adinetik gertu dauden lan-gileak lanetik erretiratzearen ondorioz egindako kontratazio berriei diru-laguntzak emateari dagokionez:

- Errelebo-kontratuak egin dituzten enpresentzako laguntzak. 60 urtetik gora izan eta lanetik erretiratzen diren langileei erretiro-pentsioa bermatzeko eta kontrata-zio berriak sustatzeko laguntzak dira. Kontratazio berriak, iraupen mugagabekoak eta lanaldi osokoak, erretiratu diren langileak ordezteko egindakoak dira, ordezte-kontratuak, alegia.

- Kooperatiba-sozietateetan plantillak berritzeko laguntzak. Kasu horretan, laguntzen helburua bazkide kooperatibistak lanetik erretiratzeko aukera bermatzea da —zen-bait betekizun betetzen badituzte—, eta langabezian dauden pertsonak bazkide moduan kontratatzea, kooperatibistek lanetik erretiratzean sortutako lanpostuak betetzeko.

•OgasunetaHerriAdministrazioSaila.2005ekoapirilaren12koGobernuKontseiluarenerabakiak ezarritakoari jarraituz, sail horrek euskal administrazio publikoan errelebo-kontratuak egiteko laguntzak eman ditu, Eusko Jaurlaritzako kontratuko langileak ar-datz hartuta, hain zuzen.

•Nekazaritza,ArrantzaetaElikaduraSaila.2004.urtean,sailhorrekzenbaitekintzajarrizituen abian —EAEko Gazteentzako Nekazaritza Planean aurreikusiak— belaunaldien arteko ordezkapena sustatzen laguntzeko, eta laguntzak ematen ziren nekazaritzako us-tiapenaren titularrak jarduera uzten bazuen.

Helburuak 60 eta 65 urte bitarteko langileen erretiro partziala erraztea.

Gazte langabeak kontrata ditzaten eta lanean hasteko modua izan dezaten sustatzea.

Araudia •2002.eta2003.urteetan, laguntzakarauhonetanoinarritutaemanziren:267/1999Dekretua, ekainaren 29koa, enpleguaren aldeko neurriak arautzekoa.

•283/2000Dekretua,abenduaren26koa,kooperatiba-sozietateetanlanpostuaksortzenlaguntzeko neurriak arautzen dituena. Dekretu horrek arautu zituen, urte horietan, kooperatiba-sozietateetan plantillak berritzeko laguntzak.

•Bidekretuhoriekhonekindargabetuzituen:329/2003Dekretuak,abenduaren23koak,enplegurako laguntzak arautzen dituenak. Eta arau hori izan da oinarri 2004. urtetik aurrera, laguntzak emateko.

•2005.urtetik,EAEkogobernukokontratupekolangileenerrelebo-kontraturakolaguntzak2005eko apirilaren 12ko Gobernu Kontseiluaren erabakiak adierazitakoak dira.

Onuradunak Gazte langabeak, oro har, eta administrazioak kudeatutako lan-poltsetan dauden lan-gabeak.


50

1.2.4. EKINTZA. ENPLEGUA BANATZEA HELBURU DUTEN NEURRIAK (ORDEZTE-KONTRATUA ETA BESTE KONTRATU-MOTA BATZUK) BERRAZTERTU, GARATU ETA JAKINARAZTEA.






(Nekazaritza Zuzendaritza)

—Ogasun eta Herri Administrazio Saila (Funtzio Publikoaren Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 300.000 2.872.750 957,6

2003 300.000 3.457.321 1.152,4

2004 2.150.000 3.281.478 152,6

2005 1.000.000 1.045.568 101,8

Taula honetako datuak Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritzak egindako ekintzei bu-ruzko aurrekontuari eta gastuari dagozkio. Ez dago gainerako jardueren aurrekontu-informaziorik.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Egindako kontratuen kopurua 591 707 671 225


26,2 31,9 30,2 10,1



Oharra: taula honetan, Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritzak egindako ekintzei buruzko adierazleak bakarrik daude. Ez dago gainerako jardueretako adierazleei buruzko informaziorik.


51


1.3. esku-hartze ildoa. Orientazio-zerbitzu bat eta leihatila bakarra garatzea, lan bila dabiltzan edo enpresa bat sortu nahi duten gazteentzat.

1.3.1. EKINTZA. DATU-BASE BATEAN JASOTZEA AURKEZTU DIREN GAZTEEN CURRICULUMEI BURUZKO INFORMAZIOA, ENPRESEN LAN-ESKAERA, ETA LANPOSTU BERRIAK;

DATU-BASEA SAREA OSATZEN DUTEN KIDE GUZTIEK ERABILIKO DUTE BIDE TELEMATIKOAREN BIDEZ.


Ekintza horren baitan, jarduera hauek gauzatu dira:•Langai-Euskal Enplegu Zerbitzuaren datu-basearen mantentze-lanak. Enpresentzat

zein lana eskatzen dutenentzat interesekoak diren datu guztiak kodetu eta analizatu dira, eta tratamendu-sistema informatizatu batean sartu dira.

•Lanbide.net enplegu-atariaren mantentze-lanak. Uneoro eguneratuta dagoen weborria da, eta lan-eskaintza eta -eskaerei buruzko informazioa du, prestakuntzako eta orientazioko ikastaroei buruzkoa, lana aurkitzeko teknikak eta tresnak daude bertan, bai eta datu estatistikoak eta abar ere.

Helburua Lan-merkatuan bitarteko lana egitea EAEren eremuan.

Araudia II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetan zehar, Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza SailakEuskalEnpleguZerbitzua/Langairenbidezlan-merkatuanbitartekolanakegitekosustatutako ekintzen antolamendua eta garapena arau hauek arautu dute: •Agindua,1998komartxoaren30ekoa,Justizia,Ekonomia,LanetaGizarteSegurantzasailburuarena,Justizia,Ekonomia,LanetaGizarteSegurantzaSailak,Langai/EuskalLanZerbitzua izeneko lan-agentziaren bitartez, lan-merkatuan bultzatzen dituen bitarte-kotza-ekintzen antolaketa eta garapena arautzen duen agindua aldatzen duena..

•326/2003Dekretua,abenduaren23koa,EuskalLanZerbitzuaizendapenaz,lan-agen-tziaren eginkizunetan Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailak sustatzen dituen lan-merkatuko bitartekotza-ekintzen antolamendua eta garapena arautzen dituena.

Onuradunak 30 urtetik beherako gazteak.




LangaiJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila

(EgailanS.A./Lanbide)


Udalak, foru-aldundiak eta GKEak.


52

1.3.1. EKINTZA. DATU-BASE BATEAN JASOTZEA AURKEZTU DIREN GAZTEEN CURRICULUMEI BURUZKO INFORMAZIOA, ENPRESEN LAN-ESKAERA, ETA LANPOSTU BERRIAK;

DATU-BASEA SAREA OSATZEN DUTEN KIDE GUZTIEK ERABILIKO DUTE BIDE TELEMATIKOAREN BIDEZ.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Oharra: ekintzako jarduerak gauzatzeak ekarritako gastuak Egailanen gastu orokorretan sartuta daude, eta, beraz, ez dago horiei buruzko informazio ekonomikorik.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Lanbide.net orriak izandako bisita-kopurua

1.300.000 — — 2.160.000

Erabiltzaile-kopurua hileko 40.000 — — —

Kudeatutako eskaintzen kopurua hileko

— 1.060 — 2.100

Bitarteko-lana izan duten lanpostuen kopurua hileko

— 1.459 — 882


53



1.3.2. EKINTZA. LANBIDE-ORIENTAZIOKO GIDA KOMUN BAT EGITEA, GAZTEEI ENPLEGUA SORTZEKO ETA BILATZEKO LAGUNTZA ETA AHOLKULARITZA EMATEKO. LANA BILATZEAN JARRERA AKTIBOAGOA IZATEA SUSTATUKO DU GIDA HORREK, ETA GAI HAUEI BURUZKO AHOLKULARITZA

EMANGO LUKE: ENPRESA BERRIAK SORTZEKO AUKEREI BURUZ, ENPLEGU-SORGUNE BERRIEI BURUZ, LAN-MERKATUAREN PRESTAKUNTZA-ESKAKIZUNEI BURUZ, ENPLEGUA BILATZEKO ESTRATEGIEI

BURUZ ETA GIZARTE-TREBETASUNEN GARAPENARI BURUZ.


Ekintza horren barruan hiru jarduera gauzatu dira; II. Gazte Planak lana egitea eskatu zien organo bakoitzak bat sustatu du.•DBHko eta Batxilergoko ikasleen artean LanbideHeziketa sustatzeko gida egin eta

zabaldu zuen Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren Lanbide Heziketako Zu-zendaritzak 2004 eta 2005 artean.

•2005.urtean,NekazaritzaZuzendaritzaknekazarigazteei laguntzaetaaholkularitzaemateko zerbitzua martxan jarri zuen, Nekazari Gaztearen Bulegoaren bidez.

•Justizia,LanetaGizarteSegurantzaSailekoEnpleguetaPrestakuntzaZuzendaritzak,2005eanEuskalEnpleguZerbitzua/Lanbidesustatuzuen,lanbiladabiltzanentzat.

Helburuak Aurreikusitako jarduerei jarraituz, helburu hauek lortu nahi ziren, goiko ordena berberari eutsiz: •LanbideHeziketaDBHkoetaBatxilergokoikasleeihurbiltzea.•Gaztelangabeeiaholkuakematea,nekazaritzarensektoreandagoenlan-eskaintzaeta

lan-eskariari buruz, eta ematen diren laguntzei buruz.•EAEko lanbide-arlokopolitika, jarduera-ildo eta zerbitzu guztiakbateratzea, langabezian

dauden pertsonek lana aurkitu ahal izateko, eta enpresek lehiakortasun handiagoa izateko.

Onuradunak DBHko eta Batxilergoko ikasleak, eta, oro har, gazte langabeak.







HezkuntzaHezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila

(Lanbide Heziketako Zuzendaritza)


Udalak, foru-aldundiak eta GKEak.


54

1.3.2. EKINTZA. LANBIDE-ORIENTAZIOKO GIDA KOMUN BAT EGITEA, GAZTEEI ENPLEGUA SORTZEKO ETA BILATZEKO LAGUNTZA ETA AHOLKULARITZA EMATEKO. LANA BILATZEAN JARRERA AKTIBOAGOA IZATEA SUSTATUKO DU GIDA HORREK, ETA GAI HAUEI BURUZKO AHOLKULARITZA

EMANGO LUKE: ENPRESA BERRIAK SORTZEKO AUKEREI BURUZ, ENPLEGU-SORGUNE BERRIEI BURUZ, LAN-MERKATUAREN PRESTAKUNTZA-ESKAKIZUNEI BURUZ, ENPLEGUA BILATZEKO ESTRATEGIEI

BURUZ ETA GIZARTE-TREBETASUNEN GARAPENARI BURUZ.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 240.000 240.000 100

2005 240.000 240.000 100

Oharra: taulan jasotako informazioa eskura dauden datuei buruzkoa da; kasu honetan, Nekazaritza Zuzendaritzak gauzatutako jarduerari buruzkoa.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gida egitea — — Bai —

Banatutako aleak — — 600 600


55



1.3.3. EKINTZA. LANGABEEI EMATEN ZAIEN LAGUNTZA PERTSONALIZATUA INDARTZEA ORIENTAZIO-ZERBITZUEN BIDEZ, LAN-MERKATUAN SARTU AHAL IZAN DAITEZEN. ORIENTAZIO-ZERBITZUEK GAZTE LANGABEA HARTU BEHARKO DUTE, ETA HAREN IBILBIDEAREN JARRAIPEN OSOA EGIN BEHARKO DUTE.


Enplegurako Orientazio Zerbitzuen Euskal Sarea Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza-ren beraren zerbitzuek eta laneko bitartekotzarekin lotutako erakunde kolaboratzaileek osatzen dute (instituzioek, enpresek eta beste kolektibo batzuek). Orientazio-zerbitzuek langabearen diagnostiko sozio-pertsonala egiten dute, eta lan-merkatuan dauden lan-aukeretara hurbiltzeko prozesu baterako jarraibideak ematen zaizkio. Prozesuaren baitan, zenbait ekintza-mota daude: esaterako, motibazioa, lane-rako orientazioa, lana aurkitzeko tekniketan trebatzea, gizarte-trebetasunak garatzea, lanbide-kualifikazioa edo lan-esperientzia eskuratzea.

Helburua Enplegu-orientaziorako jarduerak egitea, langabeak lan-merkatuarekin harremanetan jartzeko. Hori lortzeko, laguntza pertsonaleko tresnak emango zaizkie, lan-munduan sartzeko aukera handiagoak izan ditzaten, eta etorkizunean lanari eusteko aukera izan dezaten.

Araudia •2002.eta2003.urteetanekintzahorrenbaitanegindirenjarduerakarauhonekarautuditu:76/2000Dekretua,maiatzaren9koa,langabetueilanalortzenlaguntzeko,Lanbi-de Orientazioko Zerbitzuek jaso ditzaketen laguntzak arautzen dituena.

•2004.urtetikaurrera,bestearauhonenlehenkapituluanezarritakoabetezegindirajarduerak:327/2004Dekretua,abenduaren23koa,lan-aukerakareagotzekoetalane-ratzea sustatzeko neurriak arautzen dituena.





LangaiJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila

(EgailanS.A./Lanbide)



Mankomunitateak, Lanbide Heziketako ikastetxeak, Eskualdeko Garapen Agentziak, eta sustatzaile publikoak eta pribatuak.


56

1.3.3. EKINTZA. LANGABEEI EMATEN ZAIEN LAGUNTZA PERTSONALIZATUA INDARTZEA ORIENTAZIO-ZERBITZUEN BIDEZ, LAN-MERKATUAN SARTU AHAL IZAN DAITEZEN. ORIENTAZIO-ZERBITZUEK GAZTE LANGABEA HARTU BEHARKO DUTE, ETA HAREN IBILBIDEAREN JARRAIPEN OSOA EGIN BEHARKO DUTE.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 570.000 546.630 95,9

2003 570.000 609.417 106,9

2004 380.000 543.753 143,1

2005 570.000 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Orientazioa jaso duten gazteak 1.351 1.731 5.697 —

Genero-aldeak(gizon/emakumeratioa) — 0,8 0,9 —

Gustura dauden erabiltzaileen proportzioa Handia — — —

Kexa-maila (%) 2,3 — — —

Zerbitzua gomendatzen dutenak (%) 95,3 — — —


57



1.3.4. EKINTZA. INDUSTRIA-GAIETAN, LEIHATILA BAKARRA GAZTERIARENTZAT.


Ekintza honen esparruan, Industria, Merkataritza eta Turismo Sailak, Industriaren Susta-pen eta Eraldaketarako Baltzua (SPRI) erakundearen bidez, 2002. urtetik aurrera zenbait jarduera egin ditu zerbitzu integratu bat sortzeko, ekintzaile berrien enpresa-proiektuek erakunde guztietatik jaso ditzaketen diru-laguntza eta laguntza guztiak eskuragarri izan-go dituena. Horren guztiaren emaitza e-Delfos Interneteko ataria da. Aplikazio informa-tiko bat du eskuragarri dauden sustapen ekonomikoaren alorreko diru-laguntzak bilatze-ko, bai eta horiek eskuratzeko izapideak telematikoki egiteko ere.Horrez gain, Industriako Turismo Sailburuordetzak, 2005. urtean, birmoldatu egin zuen HAZ (Herritarrarentzako Arreta Zerbitzua), gazte ekintzaileen kolektiboari laguntza es-pezializatuko zerbitzua eskaintzeko, eta instituzioek ematen dituzten laguntzei buruz gazte ekintzaile horiek informatzeko, banan-banan.

Helburua Gazteei informazio zuzena eta banan-banakoa emateko tresna bat sortzea, erakundeek ekintzaileentzat ematen dituzten laguntzen eskaintza osoa biltzeko eta beren enpresa-proiektuetan orientatzeko.

Onuradunak Herritar guztiak, eta, bereziki, 31 urtetik beherako gazteak, ekintzaileak edo lan bila dabiltzanak.




IndustriaIndustria, Merkataritza eta Turismo Saila (SPRI)

Industria, Merkataritza eta Turismo Saila (Turismo Sailburuordetza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — 7.400 —

2003 7.530 7.530 100

2004 8.319 7.217 86,7

2005 8.319 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Egindako kontsulta-kopurua 263 — 93 380


58


1.4. esku-hartze ildoa. Politika koordinatua garatzea, autoenplegua eta gazteek gi-datutako enpresak sortzea sustatze aldera, kooperatibismoaren eta beste formula batzuen bitartez

1.4.1. EKINTZA. GAZTEEN ARTEAN ENPRESA-BOKAZIOAK PIZTEA HELBURU DUTEN PROIEKTUAK KOORDINATZEA.


Ekintza horren baitan, bost jarduera gauzatu dira 2002. eta 2005. urteen artean, eta bi sailek egin dituzte. •Justizia,LanetaGizarteSegurantzaSailakjarduerahauenarduraizandu: - Laguntzak ematea, langabezian dauden gazteak praktiketan kontratatzeko. Itzuli be-

harrik gabeko diru-laguntzak dira, 25 urtetik beherakoak praktiketan kontratatzen dituzten tokiko erakunde publiko zein pribatuentzat. Aurretik prestakuntzaeta lan-programa bat diseinatu behar da eta enpresa-proiektu bat aztertu.

- Enplegu-sorgune berrietan gizarte-ekonomiako enpresak martxan jartzeko diru-laguntzak ematea.

•NekazaritzaetaArrantzaSaila,berriz,jarduerahauetazarduratuda: - Landa-sustatzaileak sentsibilizatzeko eta animatzeko Berpiztu programa garatzea. - Landa-sustatzaileei aholkularitza emateko eta monitorizatzeko Geroa programa

garatzea. - Profesional gazteek arrantza-ontziak eskuratu ahal izateko egitura-laguntzak ematea.

Helburuak Hona hemen kasu bakoitzean proposatzen ziren helburuak.•Justizia,LanetaGizarteSegurantzaSaila: - Enpresa-bokazio berriak sortzea gazteen artean. - Gizarte-ekonomiako enpresak enplegu-sorgune berrien esparruan martxan jartzen

jarraitzea eta hori indartzea. - Enpresa berriak sare moduan antola eta egitura daitezen sustatzea. - Enplegu-sorgune berrietan enpresa berriak sor daitezen sustatzea. •NekazaritzaetaArrantzaSaila: - Landa-ingurunean ekimenen bat abian jarri nahi duen sustatzaileari laguntzea, sustatu

nahi duen proiektua egiten eta zehazten. - Euskadiko landa-ingurunean enpresa-ekimeneko sustatzaileak bultzatzea. - Arrantza-ontzien merkatua dinamizatzea eta belaunaldien arteko ordezkapena sus-

tatzea Euskadiko arrantza-sektorean.

Araudia •279/1998Dekretua,urriaren20koa,gaztelangabetuakenpresa-jardueretanprestatzekoeta enplegatzeko egitaratua arautzekoa (2002, 2003).

•Agindua,2002koekainaren19koa,Justizia,LanetaGizarteSegurantzakosailburuarena,enplegu sorgune berrietan bilduriko enpresak sortu eta sendotzeko laguntzak arautzen dituena (2002).

•Agindua,2003komaiatzaren21ekoa,Justizia,LanetaGizarteSegurantzakosailburua-rena, enplegu sorgune berrietan bilduriko enpresak sortu eta sendotzeko laguntzak arautzen dituena (2003).

•Agindua,2005ekouztailaren6koa,Justizia,LanetaGizarteSegurantzakosailburuarena,Gizarte Ekonomiako enpresetan bazkideak sartzeko laguntzak arautzen dituena (2005).

Onuradunak Gazte langabeak oro har, Euskadiko landa-inguruneko gazteak eta arrantza-sektoreko profesional gazteak.


59

1.4.1. EKINTZA. GAZTEEN ARTEAN ENPRESA-BOKAZIOAK PIZTEA HELBURU DUTEN PROIEKTUAK KOORDINATZEA.


Itsasmendikoi (IMK). Euskal Autonomia Erkidegoko landako eta itsasertzeko eremuen prestakuntza, sustapen eta garapenerako zentro integrala.




Eusko Jaurlaritza

Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila (Gizarte Ekonomiako Zuzendaritza)

(Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritza)

Nekazaritza eta Arrantza Saila (Landa Garapeneko Zuzendaritza) (Arrantza Zuzendaritza)


Aurrekontua(e)

Egindako gastua(e)


2002 3.071.667 2.267.208 73,8

2003 3.090.047 3.801.871 123,0

2004 1.986.000 827.902 41,7

2005 1.404.525 304.757 21,7


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Diruz lagundutako proiektu-kopurua 22 27 14 10

Gazteei egindako kontratuen kopurua 251 293 — —

Kontratukop.x1.000/ enplegu-eskatzaileen kopurua

11,1 13,2 — —

Genero-aldeak(gizon/emakumeratioa) 1,7 1,4 — —

Gizarte-ekonomiako enpresak martxan jartze-ko laguntzak jaso dituzten gazteen kopurua

41 106 37 77

Sortutako gizarte-ekonomiako enpresen kopurua

10 30 21 —

Profesional gazteek arrantza-ontziak eskuratu ahal izateko egitura-laguntzen kopurua

— — 3 —

Geroa programak eskainitako aholkularitzaren onuradunak

— — 14 10

Berpiztu programaren onuradunak — — — 7


60



1.4.2. EKINTZA. GAZTEEN AUTOENPLEGUA SUSTATZEKO LAGUNTZAK EMATEA.


Ekintza horren baitako laguntzak langabeek (langabezian gutxienez hiru hilabete dara-matzatenek) eratutako enpresak sortzen laguntzeko dira, dela norbanakoak sortutako enpresa, dela ondasun-erkidegoa, dela sozietate zibila edo merkataritza-sozietatea. Ez dira laguntzapean sartzen lan-sozietate anonimoak, lan-sozietate mugatuak eta koope-ratiba-sozietateak.

Helburuak •Enpresa-bokazioberriaksortzeagaztelangabeenartean.•Autonomoekenpresakmartxanjartzenjarraitzeaetahoriindartzea.

Araudia •2002.eta2003.urteetan,laguntzakarauhonetanoinarritutaemanziren:305/1996De-kretua, abenduaren 24koa, nork bere lanpostua sortzearen aldeko neurriak arautzen dituena.

•II.GaztePlana indarrean izandenazkenbiurteetan,arauhonetanezarritakoaoinarrihartutaemanzirenlaguntzak:328/2003Dekretua,abenduaren23koa,kulturaekintzaileaeta enpresa sortzeko aukera babesten duena.







Aurrekontua(e)

Egindako gastua(e)


2002 40.000 48.436 121,1

2003 40.000 56.851 142,1

2004 230.000 1.294.212 562,7

2005 500.000 1.401.000 280,2


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Enpresak sortzeko laguntzen onuradun gazteak 13 18 223 235


Sortutako enpresa-kopurua 14 — 223 569


61



1.4.6. EKINTZA. ARRISKU-KAPITALAREN FUNTSA KUDEATZEA, GAZTEEK TEKNOLOGIA BERRIEKIN ETA INFORMAZIOAREN GIZARTEAREKIN LOTUTAKO ENPRESAK MARTXAN

JAR DITZATEN, EDOTA BESTELAKO ENPRESAK SOR DITZATEN.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira:•Arrisku-kapitaleko jarduerak sustatzea, EuskalHerriko Arrisku Kapitalaren Kudeake-

ta erakundearen bitartez, 2002., 2003. eta 2004. urteetan. Erakunde hori 1980ko ha-markadaren erdialdera sortu zuen Eusko Jaurlaritzak, SPRIren bidez, arrisku-kapitaleko erakundeak sortu eta kudeatzeko. Horien bidez, akzioen gutxiengoa duela eta aldi ba-terako soilik, enpresa berrietan edo zabaltzen ari direnetan parte hartzen du. Enpresa horrek ez du kotizazio ofizialik izan behar, ez du finantzakoa izan behar eta etorkizu-neko proiektu bideragarria eduki behar du.

•2005eanEkintzaileprogramajarrizenabian,enpresa-ekimenakzituztengazteekintzai-leentzakoa. Lehengo fasean, hasierako aholkularitza eskaintzen zaie doan, gazteek sortu-tako enpresa-proiektuaren bideragarritasuna laguntzeko eta sendotzeko. Bigarren fasean, eta dagozkion akordioak adostu ostean, bermerik gabeko maileguak eskuratzeko aukera ematen zaie gazte ekintzaileei.

Helburua Aholkuak emanda eta finantza-laguntzak emanda, enpresa-ekimenak sustatzea, bereziki, berrikuntzaren eta teknologia berrien arlokoak.

Onuradunak Gazte ekintzaileak eta herritar guztiak, oro har.




IndustriaIndustria, Merkataritza eta Turismo Saila (SPRI)

Industria, Merkataritza eta Turismo Saila (Turismo Sailburuordetza))


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 1.000.000 — —

2003 1.000.000 — —

2004 500.000 — —

2005 2.850.000 984.000 34,5


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Arrisku-kapitalaren funtseko onuradun gazteen kopurua

0 0 0 —

Ekintzaile programak onartutako proiektu-kopurua

— — — 78

Oharrak Arrisku-kapitalaren funtsaren kudeaketaren baitako laguntzarik ez du jaso 30 urtetik be-herako gazte bakar batek ere, aintzat hartutako urte horietan.


62



1.4.9. EKINTZA. NEURRIEN ETA JARDUEREN PROGRAMA BAT EZARTZEA, DIAGNOSTIKO FIDAGARRIETAN OINARRITUTAKOA, GAZTEAK LEHEN SEKTOREAN LANEAN HASTEA ETA

HOR JARRAITZEA BULTZATZEKO, BELAUNALDIEN ARTEKO ORDEZKAPENA ERRAZTU DADIN.


Ekintza ondoz ondoko bi jardueraren bidez gauzatu da:Lehendabizi, eta 2002. eta 2003. urteen artean, Nekazaritza eta Arrantza Saileko Plan-gintza eta Europako Batasuneko Politiken Zuzendaritzak, EAEko Nekazari Gazteen Plana egin zuen. Zenbait neurri eta jarduera biltzen dituen agiri bat da, ikuspegi integral bate-tik Euskadiko nekazaritza-sektorean belaunaldien arteko ordezkapena sustatzeko.Geroago, 2004. urtetik aurrera, Nekazaritza Zuzendaritza izan da nekazari gazteentzako planean adierazitako neurriak garatzeko organo arduraduna.

Helburuak •Euskalnekazaritzarensektorearenzahartze-prozesuairaultzea,gazteaksektoreansartzeaeta hor irautea bultzatzeko neurri-multzo globala ezarrita.

•Datozen10urteetanEuskadikonekazaritza-sektorean1.000gaztesartzea.

Araudia •EAEkoNekazariGazteenPlana(2004).

Onuradunak Gazteak; batez ere nekazaritza- eta landa-jarduerekin lotura dutenak.




NekazaritzaNekazaritza eta Arrantza Saila (Plangintza eta Europako

Batasuneko Politiken Zuzendaritza)




Foru-aldundiak, udalak, Mendi Nekazaritzako Elkarteak eta Landa Garapeneko Elkarteak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 300.506 — —

2003 648.461 — —

2004 1.000.000 — —

2005 1.000.000 980.000 98,0


63

1.4.9. EKINTZA. NEURRIEN ETA JARDUEREN PROGRAMA BAT EZARTZEA, DIAGNOSTIKO FIDAGARRIETAN OINARRITUTAKOA, GAZTEAK LEHEN SEKTOREAN LANEAN HASTEA ETA

HOR JARRAITZEA BULTZATZEKO, BELAUNALDIEN ARTEKO ORDEZKAPENA ERRAZTU DADIN.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Dokumentua egitea — — Bai —

Hartutako neurrien onuradun gazteen kopurua

— — 100 124

Genero-aldeak(gizon/emakumeratioa) — — — 2,4

Izapidetutako espediente-kopurua — — 58 —

Onartutako proiektu-kopurua — — — 119


1.5.esku-hartzeildoa.Gazte-enpleguarenkalitateahobetzea.

1.5.2.EKINTZA.GAZTEENENPLEGUARENKALITATEARIBURUZKOARAUDIA(KONTRATAZIOA,LANEKOSEGURTASUNA ETA OSASUNA...) EGITEKO IRIZPIDEAK ETA BALIOAK ADOSTEA.


Enpleguaren Legea egitea.

Helburua EAEko enplegu-politikaren printzipio gidariak ezartzea, enplegu betea, egonkorra eta kalitatekoa lortzeko.





Eusko JaurlaritzaJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila (Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ekintza gauzatzeak ez du gastu espezifikorik eragin.


64

1.5.2.EKINTZA.GAZTEENENPLEGUARENKALITATEARIBURUZKOARAUDIA (KONTRATAZIOA, LANEKO SEGURTASUNA ETA OSASUNA...) EGITEKO IRIZPIDEAK ETA BALIOAK ADOSTEA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Araudia garatzearekin lotutako jarduerak — — — —

Legea egin aurretik egindako bileren kopurua — — — —

Enplegu Legea onartzea — — — No

Ez dago ekintzaren emaitzak ebaluatzeko adierazlerik.

Oharrak Legea ez da oraindik onartu, baina 2005etik ari da lantzen.



1.5.4.EKINTZA.HERIOTZADAKARTENISTRIPUAKETAISTRIPULARRIAKIKERTZERAKOAN, ADINAREN ETA KONTRATUAREN BEHIN-BEHINEKOTASUNAREN FAKTOREAK ISTRIPUAK

GERTATZEKO ARRAZOI GISA SARTZEA.


Ekintza horren baitan egindako jarduera, 2004. eta 2005. urteetan gauzatutakoa, hone-tan datza: adinaren faktorea sartzea Osalanek lan-istripuak ikertzeko aldian-aldian egiten dituen azterketetan.

Helburua Zehaztea nola jokatzen duten adinaren eta behin-behinekotasunaren faktoreek heriotza dakarten istripuen, istripu oso larrien eta istripu larrien kopuruetan, eta zehaztea zein diren adinaren, kontratu-motaren eta lan-egoeraren ehunekoak.





LanaJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila (Osalan-Laneko

Segurtasun eta Osasunerako Euskal Erakundea)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —



65

1.5.4.EKINTZA.HERIOTZADAKARTENISTRIPUAKETAISTRIPULARRIAKIKERTZERAKOAN, ADINAREN ETA KONTRATUAREN BEHIN-BEHINEKOTASUNAREN FAKTOREAK ISTRIPUAK

GERTATZEKO ARRAZOI GISA SARTZEA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

16 eta 29 urte bitarteko gazteen istripu larrien kopurua 111 83 69 69

Aldi bateko kontratua dutenen istripu larrien kopurua 67 52 49 43

Kontratu mugagabea dutenen istripu larrien kopurua 24 29 20 25

16 eta 29 urte bitarteko gazteen heriotza eragin duten istripuen kopurua

12 10 7 7

Aldi bateko kontratua dutenen heriotza eragin duten istripuen kopurua

7 5 4 7

Kontratu mugagabea dutenen heriotza eragin duten istripuen kopurua

3 5 3 0



1.5.6.EKINTZA.GAZTEEIKONTRATUMUGAGABEAKEGITEKOLAGUNTZAK.


Ekintza horren baitan emandako laguntzak lan-merkatuan sartzeko zailtasuna duten tal-deetako pertsonak laneratzen laguntzeko diru-laguntzak dira, laneratzea kontratu muga-gabea eginez lortuta zein aldi baterako kontratu bat mugagabe bihurtuz lortuta.

Helburua Lan-merkatura sartzeko arazoak dituzten taldeak kontratatu ditzaten bultzatzea.

Araudia 329/2003Dekretua,abenduaren23koa,enplegurakolaguntzakarautzendituena (II. kapitulua).







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 90.000 1.242.993 1.381,1

2005 500.000 323.901 64,8


66

1.5.6.EKINTZA.GAZTEEIKONTRATUMUGAGABEAKEGITEKOLAGUNTZAK.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Egindako kontratuen kopurua — — 306 123

Kontratukopuruax1.000/enplegu-eskatzailegazteen kopurua

— — 13,8 5,5

Genero-aldeak(gizon/emakumeratioa) — — 1,4 1,0

Kostua/onuraduna(e) — — 4.062 2.634

2. ARLOA.- HEZKUNTZA ETA LANERAKO PRESTAKUNTZA

2.1. esku-hartze ildoa. Ikastetxeak eta lan-mundua elkarrengana hurbiltzea.

2.1.1. EKINTZA. IKASTETXEEN ETA ENPRESEN ARTEKO LANKIDETZA-HITZARMENAK BULTZATZEA, LANTOKIETARA IKUSTALDIAK ANTOLATZEKO.


2003, 2004 eta 2005. urteetan “Industria etorkizunera hurbiltzea” proiektua garatu zen. Programaren muina DBHko ikasleek (12 eta 16 urte bitartekoak) lantokietara bisitak egi-teko programa zabala da, eta, bereziki, zenbait sektoretako euskal enpresa adierazgarriei egiten zaizkie bisitak. Programaren baitan, SPRIrekin lankidetzan, liburuxka bat egin da, orientabide modukoa izan dadin enpresetara bisita egin aurretik. Liburuxkan, Euskadiko industriaren eta enpresa-errealitateari buruzko informazio garrantzitsuena biltzen da, labur, bai eta gazte ekintzaile berrien enpresa-esperientziak ere, DBHko ikasleentzat argigarriak direnak.

Helburua Enpresa-mundua ikasleengana hurbiltzea, ingurune industriala eta ekonomikoa hobeto ezagutu dezaten, eta ingurune horiekiko jarrera positiboa eta ona izan dezaten.

Onuradunak Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikasleak, 12 urtetik 16 urtera bitartekoak.





(Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritza)

—Industria, Merkataritza eta Turismo Saila

(Turismo Sailburuordetza)


67

2.1.1. EKINTZA. IKASTETXEEN ETA ENPRESEN ARTEKO LANKIDETZA-HITZARMENAK BULTZATZEA, LANTOKIETARA IKUSTALDIAK ANTOLATZEKO.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 72.121 29.814 41,3

2004 43.765 43.765 100,0

2005 48.407 60.878 125,8


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Parte hartzen duten ikasleen kopurua — 1.650 2.300 3.850

Bisitatutako enpresen kopurua — 55 25 101

Parte hartu duten ikasleen proportzioa DBHko ikasle guztiekiko

— 2,22 3,17 5,47

Gida didaktikoa, irakasleentzakoa eta ikasleentzakoa

— — — Bai



2.1.2. EKINTZA. IKASTETXEETAN INFORMAZIO-ZERBITZUAK ETA LANBIDE-ORIENTAZIORAKO ZERBITZUAK SUSTATZEA, ETA GAZTEEI BEREN HEZIKETA-IBILBIDEA HAUTATZEKO ETA

ENPLEGUA BILATZEKO AHOLKUAK EMATEA, LAN-MERKATUARI BURUZKO INFORMAZIOA TXERTATUTA (ENPLEGAGARRITASUNA ETA SOLDATA-MAILAK).


Ekintza horren baitan, jarduera hauek gauzatu dira 2003. eta 2005. urteen artean:•Ikastetxeekorientatzaileakizatekoprozesuagaratzea.•Arduradunenprestakuntzahobetzea.•Baliabidematerialaksortzea.•Koordinazio-egitura iraunkor bat sortzea eskualdeka, Berritzeguneen prestakuntza-

eskaintza guztia hartzen duena.•Lanbide-hastapenekoprogramak,gizarte-bermekoprogramenbarruandaudenak,ga-

ratzea 16-21 urteko gazteentzat.


68

2.1.2. EKINTZA. IKASTETXEETAN INFORMAZIO-ZERBITZUAK ETA LANBIDE-ORIENTAZIORAKO ZERBITZUAK SUSTATZEA, ETA GAZTEEI BEREN HEZIKETA-IBILBIDEA HAUTATZEKO ETA

ENPLEGUA BILATZEKO AHOLKUAK EMATEA, LAN-MERKATUARI BURUZKO INFORMAZIOA TXERTATUTA (ENPLEGAGARRITASUNA ETA SOLDATA-MAILAK).

Helburuak Gauzatutako jardueren artean, orientatzaileak jartzeko eta irakasleen prestakuntza hobetzeko xede zutenetan, hauek izan ziren helburuak:•BigarrenHezkuntzakoikastetxeeiematenzaienlanbide-orientazioahobetzea,kuanti-

tatiboki zein kualitatiboki.•Baliabidepertsonalnahikoaetaegonkorraizangodelaziurtatzea,BigarrenHezkuntzako

ikastetxeetan lanbide-orientazioa dinamizatzeko. •Orientazio-lanetandihardutenirakasleengaitasunprofesionalakareagotzea.•Baliabideaskoetakalitatezkoakizatea,BigarrenHezkuntzakoikastetxeetanlanbide-

orientazioa diseinatu eta garatu ahal izateko.•Ikasle-taldeguztiarekinorientaziokojardueragehiagoegindaitezenbultzatzea.•Gizabaliabideaketabaliabidematerialakerrentagarribihurtzeaetahoriekkoordinatzea,

eskualdean lanbide-orientazioa gauza dadin, ahalik eta berme handienaz.

Horrez gain, eta lanbide-hastapeneko programen barruan, hauek izan ziren helburuak:•Hezkuntza-sistematikkanpoikasketa-titulurikgabedaudenikasleakprestatzea.•Ikaslehorieihelduaroraigarotzeaetalan-munduansartzeaerraztea.•Ikasketa arautuan, erdi-mailako lanbide-heziketan, jarraitu ahal izateko prestatzea;

hots, sarrera-proba egiteko prestatzea. •Gazteakbiztanleriaaktiboarenmultzoansardaitezenbultzatzea,lanbidebatenoina-

rrizko teknikak eta ezagutzak dituztela bermatuta.

Onuradunak Bigarren Hezkuntzako ikasleak, titulaziorik gabeko ikasleak, eta irakasleak.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 20.500 20.500 100,0

2004 12.774.553 12.774.553 100,0

2005 12.774.553 12.774.553 100,0


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Orientatzailea duten ikastetxeen kopurua — — 600 600

Parte hartu duten irakasleen kopurua — — 480 —

Lanbide-hastapeneko programen onuradunak izan diren gazteak

— — 4.500 —


69


2.1 esku-hartze ildoa. Ikastetxeak eta lan-mundua elkarrengana hurbiltzea.

2.1.5.EKINTZA.LANBIDEHEZIKETARIPRESTIGIOAEMATEKOETA HARTARA GAZTEAK ERAKARTZEKO PLANAK SUSTATZEA.


Ekintza horretan aurreikusitakoari jarraituz, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saile-ko Lanbide Heziketako Zuzendaritzak, II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetan, jarduera hauek gauzatu ditu:•LanbideHeziketakoKalitaterakoetaGaitasunaEbaluatzekoEuskalAgentziasortzea,

eta Lanbide Kualifikazioen Sistema zehaztea, 2002. urtean. •LanbideHeziketakoikasleakpraktiketanhartudituztenenpreseidiru-laguntzakema-

tea, 2004an eta 2005ean.•LanbideHeziketakoII.erakusketa,2004.urtean.

Helburuak Jarduera bakoitzak bere helburua du.

Lanbide Heziketako Kalitaterako eta Gaitasuna Ebaluatzeko Euskal Agentziari eta Lanbi-de Kualifikazioen Sistemari dagokienez, hauek izan dira helburuak: •Lanbide-kualifikazioaketaLanbideHeziketaintegratzea.•ErreferentziaprofesionalbakarbatzehazteaLanbideHeziketaguztirako.•Gaitasunprofesionalaklortzekomoduakintegratzea.•Abantailakeskaintzeaenpreseietalangileei.•Gaitasunprofesionalaaitortzekosistemabatezartzea.

Gainerako jarduerei dagokienez, hauek izan ziren helburuak:•LanbideHeziketakoikasleakbenetakoenpresa-munduanpraktikatuzprestatuahalizatea.•LanbideHeziketakoikastetxeetanegindakolanakerakustea.

Onuradunak DBHko 3. eta 4. mailako ikasleak eta Batxilergoko 1. eta 2. mailakoak, prestakuntza-zikloetako ikasleak, eta biztanleria aktiboa, oro har.





(Lanbide Heziketako Zuzendaritza)


HOBETUZ Langileen Prestakuntzarako Euskal Fundazioa.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 2.810.000 2.810.000 100,0

2005 2.170.000 2.170.000 100,0


70

2.1.5.EKINTZA.LANBIDEHEZIKETARIPRESTIGIOAEMATEKOETA HARTARA GAZTEAK ERAKARTZEKO PLANAK SUSTATZEA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Enpresetan praktikak egiten dituzten ikasleen kopurua

— — 10.768 10.469

Enpresetan praktikak egiten dituzten ikasleen kopurua

— — — 5.319

Lanbide Heziketako bigarren erakusketa — — Bai —



2.1.6. EKINTZA. GAZTEEN PRESTAKUNTZA-MAILA HOBETZEA, INFORMAZIOAREN TEKNOLOGIA BERRIEI (ITB) BURUZ DUTEN EZAGUTZA HANDITUZ ETA

ENPLEGURAKO PRESTAKUNTZAN ELEANIZTASUNA SARTUZ.


2003 eta 2005. urteen artean, Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak zenbait jarduera gauzatu ditu ekintza horren baitan. Hona hemen, laburbilduta, haien edukia:•Irakasleentzakoprestakuntza-jarduerak.•Materialaksortzea.•Ikasketa-eremuguztietaninformatikaaplikadadilasustatzeaBerritzegunetik.

Helburuak •Lehiakortasunahanditzea.•Prestakuntzaetaegokitzekogaitasunahobetzea.

Onuradunak Irakasleak.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 428.467 428.467 100,0

2004 428.467 428.467 100,0

2005 428.467 428.467 100,0


71

2.1.6. EKINTZA. GAZTEEN PRESTAKUNTZA-MAILA HOBETZEA, INFORMAZIOAREN TEKNOLOGIA BERRIEI (ITB) BURUZ DUTEN EZAGUTZA HANDITUZ ETA

ENPLEGURAKO PRESTAKUNTZAN ELEANIZTASUNA SARTUZ.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Prestakuntza-proiektuen kopurua — 150 440 238

Berrikuntza-proiektuen kopurua — 52 — 227

Egindako material-kopurua — 10 — —

Prestakuntza-ikastaroetan parte hartu duten irakasleen kopurua

— — 2.100 1.065

Emandako ikastaro-kopurua — — — 98

Eskualdeko mintegien kopurua — — — 71

Egindako jardunaldien kopurua — — — 1

Esku hartu duten irakasleen kopurua — — — 691


2.2. esku-hartze ildoa. “Bizitza osoan zeharreko prestakuntza” kontzeptuaren gara-pena sustatzea

2.2.1. EKINTZA. IRAKASKUNTZA EZ-ARAUTUAN ESKAINTZEN DIREN LANERAKO ETA PRAKTIKETARAKO PROGRAMAK ERAKUNDEEN ARTEAN KOORDINATU DAITEZEN SUSTATZEA.


Ekintza Eusko Jaurlaritzaren hiru sailek gauzatu dute, eta haren lau zuzendaritza arduratu dira horretaz. Jarraian, horietako bakoitzari dagozkion jardueren edukiak zehazten dira.

•EtengabekoIkaskuntzakoZuzendaritza: - Ikasleek prestakuntza arautua amaitzean prestakuntza-prozesuetan parte hartzen

jarrai dezaten bultzatzea. - www.hiru.cometengabekoprestakuntzakoatariaeguneratuetagaratzea. - Diru-laguntzak ematea, bizitza osoan ikasten jarraitzearen arloan prestakuntza-

ekintzak garatzeko. - Bizitza osoan ikasten jarraitzeko kultura zabaldu eta bultzatzeko publizitate-kanpaina

egitea.

•EnpleguetaPrestakuntzaZuzendaritza: - Enpresetan praktikak egitea sustatzea, ikasleek lan-esperientzia izan dezaten.

•TurismoSailburuordetza: - Internalizazioaren alorrean prestatzeko bekak deitzea; enpresetan praktikak egitea

ere sartzen da. - Merkataritza-sektorea hobeto ezagutzeko bekak deitzea. Urtebete baino gehiago

irauten dute, eta ikasketaren zati handi bat praktikoa da.

•ArrantzaZuzendaritza: - Pasaiako Itsas Arrantzarako Ikastetxe Politeknikoan (Gipuzkoa) ikasteko bekak ematea.

•LandaGarapenekoZuzendaritza: - Nekazaritza-prestakuntza trinkoko ikastaroen programa (baratzezaintza, mahasti-

zaintza eta ardogintza, lore-artea eta Artzain Eskola).


72


Helburuak Jarduera zehatz bakoitzean, eta haren arduraduna zein organismo den, helburu hauek ezarri ziren:

•EtengabekoIkaskuntzakoZuzendaritza: - Euskadiko herritar guztiei, eta bereziki gazteei, aukera ematea ezagutza-maila, gaita-

sunak eta jarrerak eguneratzeko eta hobetzeko, herritar gisa aktiboki parte hartzeko baliabide gehiago izan ditzaten.

•EnpleguetaPrestakuntzaZuzendaritza: - Lanbide-hastapenekoeta/edolanerakoprestakuntzakoikasleeklan-munduansartze-

ko duten gaitasuna hobetzea, eta, horretarako, ikas-ekinezko praktikak egitea. Honi esaten zaio ikas-ekinezko praktika: enpresa batean, ekoizpen-prozesuen esparruaren barruan, prestakuntza-aldi egituratuak egitea, ikaskuntza barne.

•TurismoSailburuordetza: - Erdi-mailako eta goi-mailako tituludunak kanpoko merkatuetan gaitzea, kanpoan

praktikak eginez enpresa eta erakunde esportatzaileekin zuzeneko lankidetzan. - Merkataritza-sektoreko arduradun eta titularren prestakuntza handitzea.

•ArrantzaZuzendaritza: - Arrantza-sektorean jardunean dauden profesionalak prestatzea tripulazioetan ge-

hien eskatzen diren tituluak lortze aldera (zubia zein makinak ataletakoak).

•LandaGarapenekoZuzendaritza: - Gabeziak dituzten nekazari gazteak teknikoki prestatzea. - Nekazaritza-jarduera etengabe birzikla dadin bultzatzea. - Ustiategietan belaunaldien arteko ordezkapena sustatzea.

Araudia Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritzak enpresetan praktikak egiteko gauzatutako jarduerak hauen bidez arautu dira:•303/2000 Dekretua, abenduaren 26koa, Junior-Enpresa programa arautzekoa; eta304/2000 Dekretua, abenduaren 26koa, txandakako heziketa-praktiken egitarauaarautzen duena. 2002. eta 2003. urteetan indarrean zeuden bi-biak.

•2004. eta 2005. urteetan, beste arau honen bigarren eta hirugarren kapituluetan(enpresetan praktikak eginez ikastea arautzen dute) ezarritakoa betez egin dira jardue-rak:327/2003Dekretua, abenduaren23koa, lan-aukerakareagotzekoeta laneratzeasustatzeko neurriak arautzen dituena.

Onuradunak Jarraian, jarduerak egiteko ardura zuten bost organoek gauzatutako jardueretako bakoi-tzaren onuradunak zein diren zehazten da.

•EtengabekoIkaskuntzakoZuzendaritza: - Herritar guztiak, eta, bereziki, gazteak.

•EnpleguetaPrestakuntzaZuzendaritza: - Gazte langabeak.

•TurismoSailburuordetza: - 32 urtetik beherako unibertsitate-ikasleak eta lizentziatuak.

•ArrantzaZuzendaritza: - Arrantza-sektorean jardunean dauden gazte profesionalak.

•LandaGarapenekoZuzendaritza: - 40 urte baino gutxiagoko nekazari gazteak.


73





HezkuntzaHezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila (Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza)


IndustriaIndustria, Merkataritza eta Turismo Saila


NekazaritzaNekazaritza eta Arrantza Saila (Arrantza Zuzendaritza)

(Landa Garapeneko Zuzendaritza)


Lanbide-hastapeneko zentroak eta homologatutako beste zenbait prestakuntza-erakunde.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 1.112.768 2.120.630 190,6

2003 1.568.070 1.782.832 113,7

2004 2.600.913 2.420.718 93,1

2005 2.624.913 2.436.913 92,8


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

•EtengabekoIkaskuntzakoZuzendaritza:

- www.hiru.comatariakizandako bisita-kopurua

—

—

358.933 718.805

•EnpleguetaPrestakuntzaZuzendaritza:

- Enpresetan praktikak egiten dituzten ikasleen kopurua

- Laneratze-maila (%)

- Gustura dauden erabiltzaileak (%)

2.510

57,2

75,0

2.796

—

—

2.060

—

—

—

—

—

•TurismoSailburuordetza:

- Bekadun gazteen kopurua

- Parte hartu duten enpresen eta erakundeen kopurua

57

55

51

24

82

35

145

53

•ArrantzaZuzendaritza:

- Gazteei emandako beken kopurua

—

—

—

84

•LandaGarapenekoZuzendaritza:

- Emandako eskola-orduen kopurua

- Prestakuntza-ikastaroetan dauden gazteen kopurua

— — 3.462

197

3.598

172


74

2. ARLOA.-HEZKUNTZA ETA LANERAKO PRESTAKUNTZA

2.2 esku-hartze ildoa. “Bizitza osoan zeharreko prestakuntza” kontzeptuaren gara-pena sustatzea

2.2.2. EKINTZA. HURRENGO LAU URTEETAN, GAZTE LANGABE GUZTI-GUZTIEI ENPLEGUKO, PRESTAKUNTZAKO, BIRZIKLATZEKO, LAN-PRAKTIKETAKO EDO ALDI BATERAKO GIZARTE-LANEKO

KONTRATUKOESPERIENTZIARENBATESKAINTZEA(LEGEALDIANZEHAR,URTEAN%25I,HAINZUZENERE).


2.2.2. ekintzaren baitako jardueren artean, hauek daude: lanerako prestakuntzako jar-duerak antola daitezen sustatzeko laguntzak, eta enpleguari buruzko informazioa, orien-tazioa eta motibazioa emateko jarduerak.

Helburuak •“Bizitzaosoanzeharrekoprestakuntza”kontzeptuarengarapenasustatzea.•Lanbide-kualifikazioa sustatzea, langabeek lana aurkitzeko aukera handiagoak izan

ditzaten.

Araudia •50/1996Dekretua,martxoaren12koa,luzarolangabezianaurkitzendireneizuzenduta,herriko eremuan Enplegu eta Prestakuntzarako Egitaraua arautzen duena. Planaren le-hen bi urteetan egon zen indarrean.

•279/1998Dekretua,urriaren20koa,gaztelangabetuakenpresa-jardueretanprestatzekoeta enplegatzeko egitaraua arautzekoa. 2002. eta 2005. urteen artean egon zen inda-rrean.

•83/2000Dekretua,maiatzaren16koa,LanerakoPrestakuntzaEgitarauaarautzenduena.Aurreko bi dekretuen aldi berean egon zen indarrean.

•Abenduaren23ko327/2003Dekretukobigarrenetahirugarrenkapituluak,LanerakoPrestakuntza arautzen dutenak. Dekretua 2004. urtetik aurrera egon zen indarrean.







Eskualdeko Garapen Agentziak, Lanbide Hastapeneko zentroak, mankomunitateak, Lanbide Heziketako ikastetxeak, eta Enpresa Elkarteak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 8.100.000 8.345.834 103,0

2003 8.100.000 5.941.409 73,4

2004 4.200.000 1.299.996 31,0

2005 8.100.000 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Onuradun gazteen kopurua 7.715 4.746 1.011 —


75


2.3. esku-hartze ildoa. Neurriak jartzea etorkinek lanbide-heziketa duintasunez jaso ahal izateko, eta lan-munduan egoera hobea lortu ahal izateko.

2.3.1. EKINTZA. SENTSIBILIZAZIO OROKORREKO KANPAINAK EGITEA ETORKINEK LANERAKO PRESTATZEKO ETA LAN DUINA IZATEKO DUTEN ESKUBIDEARI BURUZ.


Ekintzaren baitan, informazioa eman zaie etorkinei —ez dute zertan legezko egoeran daudenak izan—, Lanbide-Euskal Enplegu Zerbitzuak etorkinei eman diezazkiekeen zer-bitzuei buruz. Etorkinei beste zerbitzu batzuk eskaintzen dizkieten erakundeen bidez eman zaie informazioa; esaterako: CEAR, Caritas eta Sartu Federazioa. II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetatik, azken urtean soilik adierazten da ekintza egin dela.

Helburua Gazte etorkinak Lanbide-Euskal Enplegu Zerbitzura normaltasunez sar daitezen erraztea.

Onuradunak Lanik gabe dauden gazte etorkinak.




Eusko JaurlaritzaJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila (Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ez dago ekintza hau garatzeko diru-kopuru espezifikorik, Lanbiderekin egiten den lankidetza orokorraren esparruan finantzatzen baita.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gazte etorkinentzako ikastaroen kopurua — — — —

Parte-hartzaileen kopurua — — — —

Laneratze-maila — — — —

Kanpaina-kopurua eta haien edukia — — — —

Etorkinak enplegu- eta prestakuntza-planetan sartzea

— — — —

Ez dago ebaluazio-adierazleei buruzko informaziorik.


76


2.4. esku-hartze ildoa. Ikastetxeetan balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzea

2.4.1. EKINTZA. IKASTETXEETAN BALIOETAN OINARRITUTAKO HEZKUNTZA EMATEKO BEHARREZKOA DEN CURRICULUM-MATERIALA PRESTATZEA, ETA FORO BAT SORTZEA BALIOEI BURUZ HITZ EGITEKO.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira:

•HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritza,2003,2004eta2005.urteak: - Bilerak antolatzea, ikastetxeko bizikidetzari buruzko jarraibide egokiak trukatzeko

eta ezagutzeko. - Zonako mintegiak antolatzea, bizikidetzari eta baterako hezkuntzari buruz. - Baliabide-zorro bat egitea. - Curriculum-materialaegitea. - Eskolako bizikidetzaren mapa egitea. - Eskuragarri dagoen materiala Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzaren web orrian

argitaratzea.

•GizaEskubideenetaJustiziarekikoLankidetzarakoZuzendaritza,2004.eta2005.urteak: - Gizarte-eragileen foroa sortzea Eusko Jaurlaritzaren mahai sektoriala abiapuntu

hartuta eta Gazteen Euskal Behatokiaren laguntzarekin, 2004an. - Gizarte-eragileen foroko proposamenak egitea, 2005ean.

Helburuak Kasu bakoitzean helburu hauek ezarri ziren:

•HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritza: - Bizikidetza-programa garatzeko eta ezartzeko aukera emango duten jardueren

plangintza koordinatzea. - Irakasleei materialak eta baliabideak ematea. - Materialak, esperientziak, baliabideak eta abar truka daitezen sustatzea.

•GizaEskubideenetaJustiziarekikoLankidetzarakoZuzendaritza: - Curriculum-materialadiseinatzekoproposamenakbiltzea.

Onuradunak Irakasleak eta ikasleak.




Gazteen Euskal Behatokia

Kultura Saila (Gazteen Euskal Behatokia)



JustiziaJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila

(Giza Eskubideen Zuzendaritza)


Euskadiko Gazteriaren Kontseilua eta erakunde publikoak eta pribatuak.


77

2.4.1. EKINTZA. IKASTETXEETAN BALIOETAN OINARRITUTAKO HEZKUNTZA EMATEKO BEHARREZKOA DEN CURRICULUM-MATERIALA PRESTATZEA, ETA FORO BAT SORTZEA BALIOEI BURUZ HITZ EGITEKO.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 150.000 150.000 100,0

2004 212.180 212.180 100,0

2005 212.180 212.000 99,9


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

•HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritza:

- Mintegi-kopurua

- Egindako jardunaldien kopurua

- Mintegietan eta jardunaldietan parte hartu duten irakasleen kopurua

- Web orrian izandako bisita-kopurua

—

—

—

—

—

—

—

—

20

1

1.375

—

12

2

731

6.500.000

•GizaEskubideenetaJustiziarekiko Lankidetzarako Zuzendaritza

- Egindako bilera-kopurua

—

—

2

3


78



2.4.2. EKINTZA. ESKOLAKO ETA ESKOLATIK KANPOKO JARDUERA GUZTIETAN BALIOETAN HEZTEA SUSTATZEA, ETA IKASTETXEAREN URTEKO PLANEAN HEZKUNTZA-MOTA HORI SARTZEKO JARRAIBIDEAK EZARTZEA.


II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetan, Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak jarduera hauek gauzatu ditu: •Bizikidetzarakohezkuntzariburuzkoprogramagaratzea.• Bizikidetzarakohezkuntzariburuzkocurriculum-materialakegitea,etapaguztietan.•Ikastetxeetanalorhorretakoproiektuaksustatzea.•Irakasleeiaholkularitzaetainformazioaematea.•Berritzegunetik bizikidetzaren kudeaketari buruzko ikastaroak etamintegiak egitea

ikasketa-buruentzat.

Helburuak •Bizikidetza,errespetuaetabalioaksustatzeaerkidegodesberdinetakoikastetxeetakoikasleen artean.

•Bizikidetza,errespetuaetabalioaksustatzeaikastetxekoikasleenartean.•Prestakuntzarenbidez,irakasleaksentsibilizatzeaetahaieilaguntzaematea,balioetan

oinarritutako hezkuntzaren garapena indartu dezaten.•Ikastetxeetako zuzendaritza-taldeak bizikidetzarako hezkuntzarekin eta gatazkak

konpontzearekin lotutako gaietan inplikatzea.•Irakasleeietairakasle-taldeeimaterialakemateaikastetxeetanetaikasgeletanbalioetan

oinarritutako hezkuntza eta bizikidetzarako hezkuntza lantzeko. •Balioetanoinarritutakohezkuntzacurriculum-proiektuetansardezatendinamizatzea.•Generoari,arrazarietahalakoeiburuzkoestereotipoakhaustekoorientazioabultzatzea.•Prestakuntzarenbidez,irakasleaksentsibilizatzeaetahaieilaguntzaematea,eskolako

eta eskolaz kanpoko jarduera guztietan balioetan oinarritutako hezkuntza bultza dezaten, ikastetxe bakoitzeko parte-hartze organoen bitartez.

Onuradunak Irakasleak eta zuzendaritza-taldeak, orientatzaileak eta tutoreak, eta ikasleak, oro har.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 145.775 145.775 100,0

2003 220.218 220.218 100,0

2004 1.281.055 1.281.055 100,0

2005 1.281.055 1.281.055 100,0


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Egindako material kopurua 4 — — —

Heziketa-proiektuen kopurua 84 18 — —

Berrikuntza-proiektuen kopurua 48 9 76 257

Eskola Bidaiarien programan parte hartu duten ikasleen kopurua — — 375 375


79



2.4.3. EKINTZA. IRAKASLEEK ETA IKASLEEK GATAZKAK HITZ EGINEZ ETA PARTE HARTUZ KONPONTZEN IKAS DEZATEN ESPERIENTZIAK BULTZATZEA, BIZIKIDETZARAKO TRESNA MESEDEGARRIA BAITA.


II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetan, Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak jarraian laburbilduta jasotzen diren jarduera hauek gauzatu ditu: •BideakEgitenjardunaldiakantolatzea,2002.urtean.•Argitaletxeeiaholkuakematea.•Ikuskaritzakolangileentzakoetalaguntza-zerbitzuetakolangileentzakoprestakuntza.•IkasketaKomunitateenJardunaldiak,2003.urtean.•HarremanakGernikaGogoratuzelkartearekin,gatazkakkonpontzekoekintzakemateko.•Ikasketa-komunitateenproiektuaksustatzeaetasentsibilizazio-jarduerak.•LehenHezkuntzako eta BigarrenHezkuntzako irakasle eta ikasleekin lan-mintegiak

egitea, ikasketa-komunitateei buruz.

Helburuak •Prestakuntzarenbidez,irakasleaksentsibilizatzeaetahaieilaguntzaematea,eskolakoeta eskolaz kanpoko jarduera guztietan balioetan oinarritutako hezkuntza bultza de-zaten, ikastetxe bakoitzeko parte-hartze organoen bitartez.

•Ikastetxeetanbizikidetzakogiropositiboasortzea.•Errespetuanetaelkarrizketanoinarritutakokulturaberritzaileasortzea.•Bizikidetzarenoinarrizkobalioengarapenasustatzea.








Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 18.030 18.030 100,0

2003 70.600 — —

2004 119.600 119.600 100,0

2005 119.600 119.600 100,0


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Prestakuntza-ikastaroetan dauden irakasleen kopurua

115 — 120 282

Berrikuntza-proiektuen kopurua — — 76 257


80



2.4.4. EKINTZA. "GAZTEAK ETA INDARKERIA" GAIARI BURUZKO AZTERKETAK EGITEA, GERO ESKU-HARTZE ILDOAK EZARTZEKO.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira:•GizaEskubideenZuzendaritzak,GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritzarekinlanki-

detzan: - “Elkarbizitzarako eta Bakerako Liburu Zuria”, EAEko bakerako hezkuntzari buruzko

txostena hedatzea 2005. urtean. Horretarako, ikastetxeei, udalei eta bakearen eta giza eskubideen alde lan egiten duten elkarteei bidali zitzaien.

•SegurtasunSailburuordearenKabinetea: - Urtero txosten bat egitea gazteen kriminalitateari buruz, Ertzaintzaren estatistikak

erabilita. 2003, 2004 eta 2005. urteetan egin zen.

Helburuak •GizaEskubideenZuzendaritza: - Arlo horretan gerora esku-hartzeko ildoak ezartzea.•SegurtasunSailburuordearenKabinetea: - Euskadiko gazteriaren kriminalitatearen ezagutzan sakontzea, poliziaren estatis-

tiken bidez. - Fenomeno horrek gizartean duen eragina ebaluatu ahal izateko datuak edukitzea,

egoki bada, dagozkion prebentzio- edo zuzentze-neurriak ezartzeko.

Onuradunak Gazteak, erakunde publikoak eta beste erakunde batzuk





(Giza Eskubideen Zuzendaritza)

Hezkuntza —

KulturaKultura Saila

(Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ezin da zehaztu zenbateko gastua egin den, guztira, ekintza horren baitako jardueretan. Gazteen kriminalitateari buruzko txostenaren kostua, urtean 6.000 euro ingurukoa da.


81

2.4.4. EKINTZA. "GAZTEAK ETA INDARKERIA" GAIARI BURUZKO AZTERKETAK EGITEA, GERO ESKU-HARTZE ILDOAK EZARTZEKO.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gazteen kriminalitateari buruzko txostena egitea — — — Bai

2005. urtean egindako txostenean adierazitako datuak aurreko bost urteetan (2000/2004)Ertzaintzakizandakojardueratikateratakoakdira.



2.4.5.EKINTZA.IKASTETXEETANGIZARTE-EREDUEUROPARRARENBALIOEIETA OINARRIEI BURUZKO EZAGUTZA ETA HAUSNARKETA SUSTATZEA, MINTEGIAK ETA

MAHAI-INGURUAK EGINEZ, ETA GAZTEAK GLOBALIZAZIO-PROZESUETARA HURBILTZEA, HAUEK AZPIMARRATUTA: ESKUBIDEEN ETA AUKEREN GLOBALIZAZIOA, ELKARTASUNA,

GIZARTE-JUSTIZIA, GARAPEN BIDEAN DAUDENEKIKO LANKIDETZA, ETA KULTURA-ANIZTASUNA.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira:

•HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritza,2003.,2004.eta2005.urteak: - Ikasleak atzerrira joateko bekak. - Ikastetxeen arteko trukeak eta alde anitzeko topaketak. - Europako programak: Sokrates programa eta beste batzuk. - CurriculumeanEuropasartzea.

•GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritzaetaEuskadikoGazteriarenKontseilua-EGK,2004. urtea:

- Balioetan oinarritutako hezkuntza-plana. Eskola-orduetan hainbat saio eranstea, irakasleekin eta elkarteekin koordinatuta, gai jakin batzuk lantzeko, besteak beste: elkartasuna, hezkidetza, kultura-artekotasuna, giza eskubideak eta parte-hartzea. Horrez gain, elkarteek gai horien inguruan egindako lana ikasgelan erakustea eta ikasleek parte har dezaten bultzatzen saiatzea.

•EtengabekoIkaskuntzakoZuzendaritza,2004.eta2005.urteak: - Ikastetxeak Leonardo Da Vinci Lanbide Heziketako programa europarrean parte

hartzera bultzatzea (Europar Batasunak batera finantzatutako programa da).

•GizarteOngizatekoZuzendaritza,2005.urtea: - Hitzarmena Euskal Herriko Unibertsitatearekin, herritarren parte-hartzeari buruzko

graduondoa garatzeko.

•EuropakoGaietarakoZuzendaritza: - Zuzendaritza horrek ikastetxeetan Europar Batasunaren eraikuntza-prozesuari

buruzko jarduerak sustatzea programatu zuen 2003. urterako; baina, azkenean, ez zen horrelako jarduerarik gauzatu.


82




Helburuak •HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritza: - Gizarte-eredu europarraren balioei eta oinarriei buruzko ezagutza eta hausnarketa

sustatzea ikastetxeetan. - Europa eraikitzearen prozesua hurbiltzea gazteei. - Atzerriko hizkuntzen erabilera hobetzea.

•GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritza: - Gazteen sozializazio positiboa bultzatzea, hezkuntza formalaren esparruan garatu

eta balioetan oinarritutako hezkuntza-plana abiapuntu hartuta. - Programa garatuko den leku jakinetan elkarteetan bildu daitezen bultzatzea, ikas-

leak sentsibilizatzeko eta prestatzeko, saio guztiek kalitatezkoak izan eta gutxiene-ko berme bat eduki beharko dutela kontuan hartuta, betiere.

- Oinarriko boluntarioei ikasleengana iristeko aukerak ematea.

•EtengabekoIkaskuntzakoZuzendaritza: - Gazteak Europaren eraikuntza-prozesura hurbiltzea. - EAEko ikastetxeek Europako beste herrialde batzuetako ikastetxeekin lankidetza

handiagoa izan dezaten eta esperientzia gehiago truka dezaten sustatzea. - Europako beste hizkuntza eta kultura batzuen ezagutza hobetzea.

•GizarteOngizatekoZuzendaritza: - Herritarren parte-hartzea sustatuko duen gizarte-eredu bat garatzea, eta, horreta-

rako, adituak prestatzea haiek bultzatu dezaten.

•EuropakoGaietarakoZuzendaritza: - Ikastetxeetatik Euskadiko gazteei Europar Batasunaren eraikuntza-prozesua irakastea,

eta horretaz sentsibilizatzea eta horrekin ohitu daitezen lortzea, gure eguneroko bi-zitzako ohiko beste errealitate bat da eta.

Onuradunak Ikasle gazteak, irakasleak eta hezkuntza-administrazioko langileak.




LehendakaritzaLehendakaritza

(Europako Gaietarako Zuzendaritza)




(Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritza) (Etengabeko Ikaskuntzako Zuzendaritza)

—Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila

(Gizarte Ongizateko Zuzendaritza)


EDEfundazioa,UrtxintxaEskola,Setem,GazteLeku,ColectivoAbra,Eraberri.


83





Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 1.115.632 1.115.632 100,0

2004 1.127.232 1.127.232 100,0

2005 1.165.632 1.211.980 104,0


Emaitzak

2002 2003 2004 2005


- Egindako prestakuntza-proiektuen kopurua

- Parte hartu duten ikastetxeen kopurua

- Parte hartu duten ikasleen kopurua

- Emandako beka-kopurua

—

—

—

—

—

—

—

—

29

14

420

500

22

14

423

545

•GazteriaetaGizarteEkintza Zuzendaritza:

- Parte hartu duten 15 urtetik 30 urtera arteko gazteak

- Erabiltzaileen satisfazio-maila

—

—

—

—

55

Handia

—

—

•EtengabekoIkaskuntzakoZuzendaritza:

- Parte hartu duten pertsonen kopurua

- Mugikortasun-proiektuen kopurua—

—

—

—

435

22

766

39


84



2.4.6. EKINTZA. IKASTETXEETAN DEMOKRAZIAREN, TOLERANTZIAREN, BAKEAREN ETA ASKATASUNAREN BALIOAK SUSTATZEA, SENTSIBILIZAZIO-KANPAINAK ETA

GATAZKAK KONPONTZEKO PROGRAMAK ABIAN JARRIZ, INDARKERIAZKO PORTAERA ETA JARRERA GUZTIEI AURRE EGITEKO.


2003. eta 2005. urteen artean, Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak jarduera hauek gauzatu ditu ekintza horren baitan:•Ijito-kulturariburuzkoCDbategiteaetaeuskararaitzultzea.•IrakasleeiCDaerabiltzekoprestakuntzaematea.•Kultura-artekohezkuntzariburuzkoprestakuntza-foroakeratzea.•Bizikidetzarakohezkuntzariburuzkoprogramagaratzea.•IkasleijitoakLehenHezkuntzatikBigarrenHezkuntzarapasatzeariburuzkolana.•Eskola-absentismoariburuzkoazterlanaegitea.•MUSEprogramagaratzea.Girobaztertuetanbizidirenetagizarte-egoeraahuladuten

haurren gizarteratzea sustatzea du helburu, arte-jarduerak eginez.

Helburua Balioak lantzea, hezkuntzak baduelako balioak garatzeko indarra.

Onuradunak Ikasleak eta irakasleak.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 35.700 — —

2004 100.867 100.867 100,0

2005 100.867 100.867 100,0


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

CDa egitea — Sí — —


Hezkuntza-proiektuen kopurua — — — 25

Sortutako materialen kopurua — — — 2

Prestakuntza-ikastaroetan parte hartu duten irakasleen kopurua — — — 301





85


2.5.esku-hartzeildoa.Ikastetxeakgizarte-ingurunerahurbiltzea.

2.5.3.EKINTZA.IKASTETXEARENCURRICULUM-PROIEKTUANHURBILEKOERREALITATEANAHIZEUROPAKOINGURUNE SOZIOKULTURALAREN ERREALITATEA SARTU AHAL IZATEA SUSTATZEA ETA ERRAZTEA.


Ekintza hauek gauzatu dira:•HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritza,2003.,2004.eta2005.urteak: - Europako programak. - Europar dimentsioko plana. - Irakasleak prestatzea.•JustiziaAdministrazioarekikoHarremanetarakoZuzendaritza,HezkuntzaBerriztatzeko

Zuzendaritzarekin lankidetzan, 2004. eta 2005. urteak: - Ikastetxeetatik bisitaldi gidatuak antolatzea Euskadiko eraikin judizialetara. - Justizia-administrazioari buruzko gida didaktiko bat egitea. Ikastetxeetan banatu

zen.

Helburuak •HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritza: - Ikastetxetik irtetean ikasleek beren inguruneaz dituzten ezagutzak eta ikuspegiak

baliagarri izatea ingurune horretan ongi moldatzeko eta baliabideak ongi erabiltze-ko. Ingurunea ere ikasteko eragile izan dadin lortzea.

•JustiziaAdministrazioarekikoHarremanetarakoZuzendaritza: - Justizia-administrazioa Euskadiko gazteengana hurbiltzea, haren lana hobeto ezagu-

tu dezaten.

Onuradunak DBHko bigarren zikloko ikasleak, eta irakasleak.






JustiziaJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila (Justizia

Administrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritza)

Kultura —


Ikastetxeak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 23.000 23.000 100,0

2004 26.000 26.000 100,0

2005 26.000 26.000 100,0


86

2.5.3.EKINTZA.IKASTETXEARENCURRICULUM-PROIEKTUANHURBILEKOERREALITATEANAHIZEUROPAKOINGURUNE SOZIOKULTURALAREN ERREALITATEA SARTU AHAL IZATEA SUSTATZEA ETA ERRAZTEA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005


- Prestakuntza-proiektuak dituzten ikastetxeen kopurua

- Berrikuntza-proiektuak dituzten ikas-tetxeen kopurua

- Emandako prestakuntza-ikastaroak

- Prestakuntza-ikastaroetan parte hartu duten irakasleen kopurua

—

— —

—

5

2

—

—

8

20

—

—

4

56

16

577

•JustiziaAdministrazioarekiko Harremanetarako Zuzendaritza:


- Esku hartu duten irakasleen kopurua


- EAEko eraikin judizialetara bisita gidatuak egin dituztenen satisfazio-maila

—

—

—

—

—

—

—

—

5.000

—

152

Oso

handia

5.000

442

163

Handia


87


2.6. esku-hartze ildoa. Ikasleek ikastetxeetan parte hartzea sustatuko duten estrate-giak garatzea

2.6.1. EKINTZA. IKASLEEK IKASTETXEETAN PARTE HARTZEKO DITUZTEN MODUAK LANDUKO DITUEN DIREKTIBA EGIN ETA ZABALTZEA.


2003. eta 2005. urteetan, jarduera hauek programatu eta gauzatu dira:•Zuzendarienakreditaziorakoprestakuntza-jarduerendeialdia.•Orientatzaileekinmintegiakantolatzeaeskualdeka.•Orientazio-jardunaldiakantolatzea.

Helburua Irakasleen prestakuntza profesionala handitzea, zuzendaritzaren lan espezifikoak behar bezala egiteko, eta lan horien garrantzia ulertzeko.





Eusko JaurlaritzaHezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 6.000 6.000 100,0

2004 6.500 6.500 100,0

2005 6.500 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005


— — 500 477

Prestakuntza-ikastaroen eta -jardueren kopurua — — — 44


88


2.7. esku-hartze ildoa. Hezkuntza-esparrutik aniztasuna eta desberdintasuna lantze-ko ekintzak garatzea

2.7.1. EKINTZA. ARAUAK HAUSTEN DITUZTEN GAZTEENTZAKO HEZKUNTZA-ARRETA KOORDINATU ETA INDARTZEA.


2005. urtean zehar, Eusko Jaurlaritzako bi zuzendaritzak egin dituzte ekintza horren bai-tako jarduerak. Hona hemen edukia:•ZigorBetearazpenarenZuzendaritza: - Ikastetxeekin eta ingurune irekiko taldeekin elkarlanean, zuzendaritza horrek

arauak hausten dituzten gazteentzako hezkuntza-arretan koordinatzen eta garatzen jarduten du.

•HerritarrenSegurtasunerakoZuzendaritza: - Gazte Justiziaren Zerbitzuarekin elkarlanean aritzea, zerbitzu horrek hala eskatzen

duenean. Gazte Justiziaren Zerbitzuari laguntza ematean datza, adin txikikoak Eus-ko Jaurlaritzaren Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailaren mendeko erregimen itxiko edo erdi-itxiko barneratze-zentro batetik beste batera eramateko protoko-loaren barruan.

Helburua Ingurune irekiko neurriak sustatzea eta bitartekaritza-, adiskidetze- eta konpontze-pro-gramak sustatzea, gazte arau-hausleen alorrean.

Onuradunak Gazte arau-hausleak.





(Zigor Betearazpenaren Zuzendaritza)

HerrizaingoaHerrizaingo Saila

(Herritarren Segurtasunerako Zuzendaritza)

Hezkuntza —


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 321.400 321.400 100,0

Herritarren Segurtasunerako Zuzendaritzak gauzatutako jarduerek ez dakarte gastu espezifikorik, polizia-lanaren berezko jardueren atal dira eta.


89

2.7.1. EKINTZA. ARAUAK HAUSTEN DITUZTEN GAZTEENTZAKO HEZKUNTZA-ARRETA KOORDINATU ETA INDARTZEA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

•GizaEskubideenetaJustiziarekiko Lankidetzarako Zuzendaritza

- Hartutako adin txikikoak

- Genero-aldeak(mutil/neskaratioa)

- Komunitatearen onerako izapidetutako jardueren kopurua

- Izapidetutako zaintzapeko askatasunen kopurua

- Tratamendu anbulatorioen kopurua

- Gizarte- eta hezkuntza-lanen kopurua

- Eguneko zentroetara egindako bisiten kopurua

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

853 8,9

506

207

33

95

12

•HerritarrenSegurtasunerakoZuzendaritza

- Egindako esku-hartzeen kopurua

—

—

—

292


2.7. esku-hartze ildoa. Hezkuntza-esparrutik aniztasuna eta desberdintasuna lantze-ko ekintzak garatzea

2.7.2. EKINTZA. IKASTETXEAK EMIGRAZIOAREN ERREALITATERA EGOKITZEA, ZENTRO HORIEI BALIABIDE EGOKIAK EMANDA.


Ekintza horren baitan, 2003., 2004. eta 2005. urteetan, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak, Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzaren bidez, zenbait jarduera gauza-tu ditu ikasle etorkinen beharrei erantzuteko. Horien artean hauek nabarmentzen dira:•Irakasleakprestatzekojarduerak.•Esperientziakgaratuetatrukatzea.•Harrera-planaegiteaetazabaltzea.•Baliabidedidaktikoakegitea.

Helburua Etorkinen eskolatze-beharrei erantzutea harrera-fasean eta murgiltze-geletan.

Onuradunak Ikasle etorkinak eta irakasleak.




Eusko JaurlaritzaHezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila



90

2.7.2. EKINTZA. IKASTETXEAK EMIGRAZIOAREN ERREALITATERA EGOKITZEA, ZENTRO HORIEI BALIABIDE EGOKIAK EMANDA.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 1.200.000 1.200.000 100,0

2004 2.139.000 2.139.000 100,0

2005 2.139.000 7.983.000 373,2


Emaitzak

2002 2003 2004 2005


Berrikuntza-proiektuen kopurua — 14 52 78

Programetan parte hartu duten gazteen kopurua — — 2.520 3.410

Egindako materialen kopurua — 2 — 4


Emandako ikastaroen kopurua — — — 9

Ikastaroetan parte hartu duten irakasleen kopurua — — — 180

Mintegien kopurua — — — 14

Mintegietan eta jardunaldian parte hartu duten irakasleen kopurua

— — — 180

3. ARLOA.- ETXEBIZITZA

3.1. esku-hartze ildoa. Gazteei etxebizitza bat eskuratzen laguntzea, batez ere etxe-bizitzak alokatzea lagunduz eta sustatuz

3.1.1. EKINTZA. ALOKAIRU SOZIALAREN ESKAINTZA PUBLIKOA SORTZEA, ETAETXEBIZITZEN%25GUTXIENEZGAZTEEKALOKATZEKOIZATEA.


Etxebizitza Sailburuordetzak, II. Gazte Plana indarrean izan den lau urteetan, alokairu sozialeko etxebizitzak eskaini ditu, eta 35 urtetik beherakoentzat etxebizitza-kopuru bat gorde du guztirako kopuru horretatik.

Helburuak • Alokairusozialekoetxebizitzakmerkaturaateratzeaetahorrelakoetxebizitzeneskaintzahanditzea.•35urtetikbeherakopertsoneietxebizitzasozialakalokairuanesleitzea.

Onuradunak 35 urtetik beherako pertsonak.




EtxebizitzaEtxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila

(Etxebizitza Sailburuordetza)


91

3.1.1. EKINTZA. ALOKAIRU SOZIALAREN ESKAINTZA PUBLIKOA SORTZEA, ETAETXEBIZITZEN%25GUTXIENEZGAZTEEKALOKATZEKOIZATEA.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 10.700.000 — —

2003 10.700.000 21.800.000 203,7

2004 12.000.000 30.350.000 252,9

2005 12.000.000 22.380.000 186,5

Ez da 2002. urtean egindako gastua zehazten, oso zaila delako zehaztea zenbatekoa den bereziki talde horretan egindako gastua. 2002. urtean esleitutako etxebizitzen % 69 gazteentzat izan zirela kalkulatzen da.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

35 urtetik beherako gazteei esleitutako etxebi-zitzen kopurua

1.642 2.313 1.703 647

Gazteen ehunekoa, alokairuan esleitutako etxebizitzetan (%)

42 — — —

Gazteen ehunekoa, azalera-eskubidea dutela (75 urterako) esleitutako etxebizitzetan (%)

58 — — —

Gazteentzat gordetako etxebizitzen ehunekoa (%) — — — 52,1



3.1.2. EKINTZA. ETXEBIZITZA BERRIAK ETA BIRGAITUAK ERRENTAN JARTZEKO PROMOZIOARI LAGUNTZEA, ETA HUTSIK DAUDEN ETXEBIZITZAK MERKATUAN JARTZEKO AUKERA AZTERTZEA,

ZERGA-LAGUNTZEN EDO ZIGORREN BIDEZ (PFEZ, SOZIETATEEN GAINEKO ZERGA...).


Ekintza horren barruan, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailaren Finantza Plangintza eta Kudeaketarako Zuzendaritzak zenbait laguntza ezarri ditu promotoreentzat, etxebizitza berriak edo birgaituak babestutako alokairuan eskaini ditzaten. Jarduera 2003. eta 2005. urteetan zehar gauzatu da.

Helburua 650 etxebizitza alokairu babesturako gordetzea.






(Finantza Plangintza eta Kudeaketarako Zuzendaritza)


92

3.1.2. EKINTZA. ETXEBIZITZA BERRIAK ETA BIRGAITUAK ERRENTAN JARTZEKO PROMOZIOARI LAGUNTZEA, ETA HUTSIK DAUDEN ETXEBIZITZAK MERKATUAN JARTZEKO AUKERA AZTERTZEA,

ZERGA-LAGUNTZEN EDO ZIGORREN BIDEZ (PFEZ, SOZIETATEEN GAINEKO ZERGA...).


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 1.000.000 2.600.000 260,0

2004 600.000 3.090.000 515,0

2005 900.000 2.150.000 238,9


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Alokairuan jarritako etxebizitzen kopurua* — — — 902

* Babestutako etxebizitza berrien promozioa.



3.1.4. EKINTZA. ETXEBIZITZA-TIPOLOGIAK GAZTEEN BEHARRETARA ETA ESKARIETARA EGOKITZEA.


Ekintza horren baitan, Etxebizitza Sailburuordetzak jarduera hauek gauzatu ditu 2002. eta 2004. urteen artean:•2002.urtea: - Finantzako Lankidetza Hitzarmena negoziatzea urtero sailaren eta kreditu-erakun-

deen artean, sailaren babespean dauden hipoteka-kredituek merkatukoa baino baxuagoa den interes-tasa izan dezaten.

•2003.eta2004.urteak: - Gazteen beharrak, eskariak eta tipologiak aztertzea, eta promozioak eskari horren arabera

diseinatzea, etxebizitzen ezaugarriak (azalera, banaketa...) eskatzaile jakin horien beharreta-ra egokituta.

Helburuak •Gazteaketxebizitzabateansartzen laguntzea,merkatu librekoakbainomerkeagoakdiren kredituen bidez.

•BabesOfizialekoEtxebizitzendiseinu-araudiaberraztertzea.•Etxebizitzakgazteenbeharretaraegokitzea(miniapartamentuak....).

Onuradunak Lehenengo etxebizitza eskuratzeko programaren barruan dauden 35 urtetik beherako pertsonak.







93

3.1.4. EKINTZA. ETXEBIZITZA-TIPOLOGIAK GAZTEEN BEHARRETARA ETA ESKARIETARA EGOKITZEA.


Kreditu-erakundeak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ekintza gauzatzeak ez du ekarri gazteen taldeari egotzi dakiokeen gasturik.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gazteen taldea bereiztea etxebizitzen beharren eta eskariaren azterketan

— Bai Bai Bai

Aldaketak egitea BOEen araudian — — — —



3.1.7. EKINTZA. ETXEBIZITZA HUTSAK ALOKAIRUAN JARTZEA SUSTATZEA, ETA ETXEBIZITZA HORIEN EHUNEKO HANDI BAT GAZTEENTZAT IZANGO DELA BERMATZEA.


II. Gazte Plana indarrean izan den bitartean, Etxebizitza Sailburuordetzak gauzatu du ekintza, Etxebizitza Hutsak Mobilizatzeko Plana abian jarriz, etxebizitza horiek alokai-ruan jartzeko. Planaren helburuetako bat etxebizitzen ehuneko handi bat gazteentzat gorde zedin bermatzea zen, eta, aldi berean, jabeei bermatzea alokairua kobratuko dutela eta etxebizitza ez dietela hondatuko.

Helburua 2003. urtean, planak ezarritako helburua 35 urtetik beherako pertsonentzat 975 etxebi-zitza huts alokairuan jartzea zen. Hurrengo urteetan (2004 eta 2005), talde horrentzat gordetako kopurua murriztu eta 500 etxebizitzatan ezarri zen.

Araudia Bizigune programarekin lotutako arauak:•316/2002Dekretua,abenduaren30ekoa,«EtxebizitzaHutsarenPrograma»sustatuetabul-tzatzenduena,programahorrenaraubidejuridikoaezartzenduenaeta«ViviendaySuelodeEuskadiS.A./EuskadikoEtxebizitzaetaLurra,SA»(VISESA)BaltzuPublikoariprogramakudeatzeko ardura ematen diona.

•Agindua,2003koapirilaren22koa,EtxebizitzaetaGizarteGaietakosailburuarena,«Etxebi-zitzaHutsarenProgramaren»lagapen-baldintzeietaesleipen-prozedurariburuzkoa.

•Agindua,2004koazaroaren26koa,EtxebizitzaetaGizarteGaietakosailburuarena,«Etxebi-zitzaHutsenPrograma»esleitzekobaldintzeietaprozedurariburuzkoaginduarenbigarrenaldaketarena.


94

3.1.7. EKINTZA. ETXEBIZITZA HUTSAK ALOKAIRUAN JARTZEA SUSTATZEA, ETA ETXEBIZITZA HORIEN EHUNEKO HANDI BAT GAZTEENTZAT IZANGO DELA BERMATZEA.

Onuradunak 35 urtetik beherako pertsonak







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 1.200.000 1.200.000 100,0

2004 500.000 2.650.000 530,0

2005 500.000 2.250.000 450,0


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gazteentzako alokairuan jarritako etxebizitza hutsen kopurua* — 528 — 889

* Zehaztu behar da 2003ko kopurua populazio osoari buruzkoa dela eta ez gazteei buruzkoa bakarrik.



3.1.9. EKINTZA. UDALENTZAKO DIRU-LAGUNTZAK MARTXAN JARTZEA, UDALEK LURZORU-ONDAREAK SOR DITZATEN ETXEBIZITZA BABESTUEN PROMOZIOETARAKO.


2003., 2004. eta 2005. urteetarako programatu zen bezala, ekintza horren baitako jar-duerak udalei dirulaguntzak ematekoak ziren, udalek lurzorua etxebizitza babestuen promozioetarako erabil zezaten.

Helburuak Ez da zehazten.

Onuradunak Ez da zehazten.







95

3.1.9. EKINTZA. UDALENTZAKO DIRU-LAGUNTZAK MARTXAN JARTZEA, UDALEK LURZORU-ONDAREAK SOR DITZATEN ETXEBIZITZA BABESTUEN PROMOZIOETARAKO.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 500.000 — —

2004 125.000 — —

2005 150.000 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Diruz lagundutako udalak, lurzorua etxebizitza ba-bestuak eraikitzeko erabili dutelako

— — — —

Ekintza ez da gauzatu, eta, beraz, ez dago haren emaitzak ebaluatzeko adierazlerik.

Oharrak Ekintza ez da gauzatu, hori egiteko ardura zuten teknikariek diotenez Lurzoruaren Legea onartzearen baitan zegoelako, harekin estu-estu lotuta baitago, eta legea ez da onartu II. Gazte Plana indarrean egon den aldian.



3.1.11. EKINTZA. GAZTEEI BABES OFIZIALEKO ETXEBIZITZEN PROMOZIOEN BERRI EMATEA SUSTATZEA.


Etxebizitza Sailburuordetzak, 2003., 2004. eta 2005. urteetan, zenbait jarduera egin ditu Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailak zabaltzen duen informazioaren kalitatea hobetzeko. Jardueren helburua, batez ere, teknologia berriak erabiliz informazioa es-kuragarriago izatea da, eta, zehazki, Babes Ofizialeko Etxebizitzen sustapenak gazte-bulegoetan argitara ematea, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzaren eta sailaren web orriaren bidez.

Helburua Gazteek informazio gehiago izatea babes ofizialeko etxebizitzen promozioei buruz.



96

3.1.11. EKINTZA. GAZTEEI BABES OFIZIALEKO ETXEBIZITZEN PROMOZIOEN BERRI EMATEA SUSTATZEA.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ekintzak ez du berariazko gasturik, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saileko kudeaketa-lan normalizatuan sartuta baitago.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Erabiltzaileek egindako telefono-deien kopurua

102.840 115.747 112.346 100.752

Etxebidetik bidalitako komunikazio idatzien kopurua

251.774 202.169 339.624 181.170

Etxebideren web orriak izandako bisita-kopurua

159.774 — 320.003 412.641

Web orriaren bidez egindako kontsulten kopurua

7.743 7.815 7.288 7.258


97



3.1.12. EKINTZA. ETXEBIZITZA BABESTUA ESLEITZEKO PROZEDURAK BERRIKUS DAITEZEN SUSTATZEA, HORIEK BIZKORTZEKO ETA KONTROL-SISTEMAK IZANGO DIRELA ZIURTATZEKO.


Ekintza horren baitan Etxebizitza Sailburuordetzak egindako zenbait jarduera daude, helburu dutenak etxebizitza bat edukitzeari eta diru-sarrera kopuruari buruzko kontrolak ezartzea, bai etxebizitzaren zozketaren aurretik, bai eta ondoren ere.

Helburua Saiatzea etxebizitzak esleitzean iruzurrik ez dadin izan eta etxebizitzak behar ez dituztenei ez dakizkien esleitu.








Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ekintzak ez du berariazko gasturik, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saileko kudeaketa-lan normalizatuan sartuta baitago.


98

3.1.12. EKINTZA. ETXEBIZITZA BABESTUA ESLEITZEKO PROZEDURAK BERRIKUS DAITEZEN SUSTATZEA, HORIEK BIZKORTZEKO ETA KONTROL-SISTEMAK IZANGO DIRELA ZIURTATZEKO.

Emaitza-adierazleak

Adierazleak Emaitzak 2002-2005

Egoera Ikuskatutako etxebizitzen %

•Okupazioabaieztatzea: - Zuzena - Zuzena, titularrak aldatzeko zain

80,6471,619,03

•Irregulartasunakizanditzaketenkasuak,guztira: - Ez okupatua - Baimendu gabeko alokairua - Baimendu gabeko salerosketa - Prekarioan lagatzea - Tipifikatutako kasu irregularrak - Irregularra/hasierakotxostenak

16,635,292,993,291,43

13,003,63

•Bestekasubatzuk 2,73

•Guztira 100,0

Etxebizitza Plan Zuzentzailea 2002-2005en kudeaketaren barruan, kanpaina bat jarri zen abian etxebizitza babestuetan ikuskaritza-lanak egin eta iruzurrak zigortzeko. Guztira, kasuen % 16,6an hauteman ziren ustezko irregulartasunak. Etxebizitza ez okupatzea da garrantzi erlatibo handiena duen irregulartasuna, etxebizitza babestu guztien % 5,3ri eragiten dio eta.



3.1.13. EKINTZA. LURZORUAREN LEGEA EGITERAKOAN LANDA-EREMUETAKO ESKARIAK KONTUAN HARTZEA, EGUN DAUDEN ERAIKINEN IRAUNKORTASUNA ETA FINKATZEA HELBURU IZANDA.


2003. eta 2004. urteetan programatu bezala, Lurzoruaren Legean —orduan egiten ari ziren— landa-eremuko eskariak jasoko zituen atal bat eranstean zetzan ekintza.

Helburua Landa-eremuetako eskariak Lurzoruaren Legean txertatzea.

Onuradunak Nekazariak.







99

3.1.13. EKINTZA. LURZORUAREN LEGEA EGITERAKOAN LANDA-EREMUETAKO ESKARIAK KONTUAN HARTZEA, EGUN DAUDEN ERAIKINEN IRAUNKORTASUNA ETA FINKATZEA HELBURU IZANDA.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Emaitza-adierazleak

Lurzoruari eta Hirigintzari buruzko Legeak, 2006. urtean onartutakoak, sartu ditu, bai, hirigintza-garapen iraunkorra lortzea helburu duten neurri batzuk. Horietan, hauek dira garrantzitsuenak: lur urbanizaezina babestea; landa-guneak hazteko mugak jartzea: ne-kazaritza- eta abeltzaintza-jardueretarako lur publikoak gordetzea, eta nekazaritzako eta abeltzaintzako ustiapenei lotutako etxebizitzak eraikitzeko mugak.


3.2. esku-hartze ildoa. Etxebizitzaren arazoari aurre egiteko bide berriak sustatzea eta horri buruzko sentsibilizazio-jarduerak egitea.

3.2.3. EKINTZA. GAZTEEK EUROPAN ETXEA ESKURATZEKO DITUZTEN AUKERAK BILDUKO DITUEN TXOSTENA EGITEA.


2004. eta 2005. urteetan, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak eta Gazteen Euskal Behatokiak dossier bat egin zuten, Europan gazteek etxebizitza eskuratzeko dituzten aukerak aztertzeko.

Helburua Gazteen egoeraren eta bilakaeraren ikuspegi orokorra eta etengabea edukitzea, adminis-trazio publikoen jardueren inpaktua eta eragina ebaluatu ahal izateko.

Onuradunak Erakunde publikoak eta beste erakunde batzuk, bai eta gazteria-gaietako profesionalak eta bitartekariak ere.





Kultura Saila (Gazteen Euskal Behatokia)

—Kultura Saila



100

3.2.3. EKINTZA. GAZTEEK EUROPAN ETXEA ESKURATZEKO DITUZTEN AUKERAK BILDUKO DITUEN TXOSTENA EGITEA.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 36.000 61.956 172,1

2005 36.000 23.000 63,9

Emaitza-adierazleak

Txostena 2005ean argitaratu zen (4.000 ale egin ziren gaztelaniaz, eta 3.000 euskaraz) izen-buru honekin: Gazteen aukerak etxebizitza eskuratzeko. Azterketa horrek Europar Batasuneko zazpi administraziotan aurki daitezkeen etxebizitza-parkeak eta etxebizitza-politikak az-tertzen ditu. Liburuak, halaber, Euskadiko eta beste autonomia-erkidego batzuetako gaz-teek etxebizitza lortzeko duten ahalmena ere badu hizpide, bai eta etxebizitza eskuratzeak gazteen emantzipazioan duen eragina ere.


3.2. esku-hartze ildoa. Etxebizitzaren arazoari aurre egiteko bide berriak sustatzea eta horri buruzko sentsibilizazio-jarduerak egitea.

3.2.4. EKINTZA. GAZTEEI EMATEN ZAIEN INFORMAZIOAREN KUDEAKETAREN KALITATEA BALORATZEA, BAI ETA HAIEN SATISFAZIO-MAILA ERE.


Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailaren barne-kalitatea ziurtatzeko prozesuan aurrera egiteko, sail horretako sailburuordetzak inkesta bat egin du erabiltzaileen satisfazio-maila jakiteko.

Helburua Gazteei emandako informazioaren kudeaketa-kalitatea hobetzea.





Eusko JaurlaritzaEtxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —


101

3.2.4. EKINTZA. GAZTEEI EMATEN ZAIEN INFORMAZIOAREN KUDEAKETAREN KALITATEA BALORATZEA, BAI ETA HAIEN SATISFAZIO-MAILA ERE.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005Etxebideren balorazio orokorra

•Oso ona (%)

•Ona (%)

•Hala-moduzkoa (%)

•Txarra (%)

•Oso txarra (%)

•Ed/Ede(%)

•Batez besteko balorazioa (0-100 indizea) (%)

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

12,2

55,3

22,4

4,1

2,7

3,3

68,1

4. ARLOA.- OSASUNA ETA GIZARTE-EKINTZA

4.1. esku-hartze ildoa. Gazteen artean bizimodu eta jarrera osasungarriak sustatzea

4.1.1. EKINTZA. GAZTEEN OSASUNAREKIN ZERIKUSIA DUTEN GAIEI BURUZKO BALIABIDEEN GIDA ELKARRERAGILEA SORTZEA.


Ekintza horren baitan, jarduera hauek gauzatu dira 2002. eta 2005. urteen artean, haietan parte hartu duten organoei erreparatuta:

•OsasunSailburuordetza: - Informazio-gida eta -materialak egitea, planean tabakismoa prebenitzeko, kontro-

latzeko eta murrizteko dauden ekintzen baitan.

•Osakidetza,Hezkuntza,UnibertsitateetaIkerketaSailarekinelkarlanean: - Gidak, liburuxkak eta ikasmaterial elkarreragilea egitea GIB-hiesa eta sexu-transmi-

siozko beste gaixotasun batzuk prebenitzeko.

•ZerbitzuetaAraubideEkonomikokoZuzendaritza: - Interneteko Osasunari buruzko ataria kudeatzea.

Helburuak •OsasunSailburuordetza: - Minbiziak eta gaixotasun kardiobaskularrek eragindako heriotzak gutxitzea. - Gazteek tabakoarekin lehen kontaktua izaten duten adina atzeratzea edo kontak-

turik ez izatea lortzea. - Gazte erretzaileen kontsumoa gutxitzea.

•Osakidetza: - Seropositiboekin bizikidetza normalizatua izateko jarrerak sustatzea nerabeen artean. - Gazteek informazio gehiago izatea GIB-hiesaren infekzioei buruz. - Sexu segurua izateko aukerak sustatzea. - GIB-hiesa eta sexu-transmisiozko beste gaixotasun batzuei buruzko informazioa zabaltzea.

•ZerbitzuetaAraubideEkonomikokoZuzendaritza: - Nerabeen eta gazteen artean bizitza-ohitura osasungarriak sustatzea. - Osasunarekin lotutako gaiak erraz eskuratu ahal izan ditzaten sustatzea.


102

4.1.1. EKINTZA. GAZTEEN OSASUNAREKIN ZERIKUSIA DUTEN GAIEI BURUZKO BALIABIDEEN GIDA ELKARRERAGILEA SORTZEA.

Onuradunak Gazteak.




Osasuna

Osasun Saila (Osasun Sailburuordetza)

(Zerbitzu eta Araubide Ekonomikoko Zuzendaritza) (Osakidetza)

Hezkuntza Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila

Gazteria —


Osasuna-Hezkuntza-Droga Gaiak koordinatzeko batzorde mistoa.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 12.000 12.000 100,0

2004 252.000 222.915 88,5

2005 252.000 239.685 95,1


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

•OsasunSailburuordetza:

- Tabakismoa prebenitzeko bana-tu diren informazio-giden eta informazio-materialen kopurua

50.000

35.000

20.000

20.000

•Osakidetza:

- Banatutako ikasmaterialaren ale-kopurua

- Banatutako giden kopurua

1.200

—

1.500

28.000

1.800

25.000

1.800

25.000

•ZerbitzuetaAraubide Ekonomikoko Zuzendaritza:

- Sailaren web orrian izandako bisiten kopurua

- Sailaren web orrian izandako sarrera-kopurua

—

—

116.416

1.219.350

111.822

1.405.308

580.219

3.907.646


103



4.1.2. EKINTZA. GAZTEEN OSASUN-ARAZO NAGUSIEI AURRE EGITEKO PREBENTZIO-JARDUERAK GARATZEA: ZIRKULAZIO-ISTRIPUAK, MENDEKOTASUNA

SORTZEN DUTEN JARRERAK, HIESA, SEXU-TRANSMISIOZKO GAIXOTASUNAK, GOGOZ KONTRAKO HAURDUNALDIAK, ELIKADURA-ARAZOAK ETA BURUKO ARAZOAK.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira, haiek egiteko ardura zuten orga-noek adierazi dutenez:

•Osakidetza:

- Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarekin lankidetzan, esku-hartzeak egin ditu ikasgeletan, 16-17 urteko nerabeengan GIB-hiesa prebenitzeko.

- Turismo Sailburuordetzarekin lankidetzan, emakumeari arreta emateko programa garatu du, sexu-heziketari, familia-plangintzari eta sexu-transmisiozko gaixotasunei buruz dituzten eskariei erantzuteko lehen mailako osasun-arretako zentroetatik.

- Farmazietan eta hiesaren aurkako elkarteetan xiringak aldatzeko eta hiesaren aurkako kita banatzeko programa garatu du.

- Hiesaren aurka borroka egiten duten elkarteei diruz laguntzea.


- Tabakismoa prebenitzeko, kontrolatzeko eta gutxitzeko planaren baitan, zenbait ekintza gauzatu dira erretzen ez dutenei babesa emateko eta erre gabe jarrai dezaten laguntzeko, eta erretzeari utzi nahi diotenek laguntza eta babesa izateko.


- Sentsibilizatzeko, informatzeko eta babesa emateko programak egin dira enprese-tan eta lantokietan, droga-mendekotasuna prebenitzeko edo gutxitzeko.

•GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritza:

- Zenbait jarduera sustatu dira haurren eta gazteen hezitzaileek eta gizarte- eta kultura-eragileek droga-gaietan prestakuntza jaso dezaten.

- Droga-mendekotasunei buruzko informazioa eta dokumentazioa gazteentzat.

- Sailen arteko Zinema eta Osasuna programan parte hartzea.

- Tratamenduan dauden edo gizarteratzeko fasean dauden gazteek auzolandegien kanpainan parte hartu dezaten sustatu da.

- Prestakuntza-ikastaroak antolatu dira gazteen aisialdiko arriskuak prebenitzen diharduten teknikarientzat, parte-hartzean oinarritutako metodologia baten bidez; gazteak eta arriskuak gaiari buruzko jardunaldia egin da; eta prestakuntza-jardue-rak, aisialdiko eskoletako ikasleentzat.

•TrafikoZuzendaritza,HerritarrenSegurtasunerakoZuzendaritzarekinlankidetzan:

- Dibulgazio-kanpainak egin dira bide-hezkuntza, -prestakuntza eta -segurtasunaren alorrean.

- Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailarekin lankidetzan aritu da, ikastetxeetan bide-segurtasuneko programazio espezifiko bat jartzeko.

- Alkoholemia-kontrolak egin dira.


104



Helburuak •Osakidetza: Nerabeen artean GIBa prebenitzea. - Seropositiboekin bizikidetza normalizatua izateko jarrerak sustatzea nerabeen artean. - Gazteek informazio gehiago izatea GIB-hiesaren infekzioei buruz. - Sexu segurua izateko aukerak sustatzea. Emakumeen arretarako programa. - Harreman afektibo-sexualei eta osasun sexualari buruzko hezkuntza ematea. - Antisorgailuei, sexu-transmisiozko gaixotasunei eta antzeko gaiei buruzko informa-

zioa ematea. - Horiekin lotutako patologiei buruzko zerbitzuak ematea eta patologia horiek tratatzea. Xiringak aldatzeko programa. - GIB-hiesarekin eta antzeko kutsatze-mekanismoa duten beste birus batzuekin

lotutako kutsapenak egoteko arriskua ahalik eta txikiena izatea. Hiesaren aurka borroka egiten duten elkarteei diruz laguntzea. - GIBen bidezko infekzioak prebenitzea eta kontrolatzea biztanleria osoan, eta talde

ahulenetan, bereziki. - Osasun-hezkuntzako jarduerak egitea biztanleria osoan, eta talde ahulenetan, bereziki. - GIB-hiesarekin kutsatuta dauden eta gaixotuta dauden pertsonei babesa ematea.

•OsasunSailburuordetza: - Minbiziak eta gaixotasun kardiobaskularrek eragindako heriotzak gutxitzea. - Gazteek tabakoarekin lehen kontaktua izaten duten adina atzeratzea edo kontak-

turik ez izatea lortzea. - Gazte erretzaileen kontsumoa gutxitzea.

•TurismoSailburuordetza: - Droga-mendekotasunei buruzko azterlanak eta lanak banatzea enpresetan. - Droga-mendekotasunen arazoei aurre egiteko estrategiak jakinaraztea enpresetan.

•GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritza: Hezitzaileen eta eragileen prestakuntza. - Hezitzaileei eta gizarte- eta kultura-eragileei prestakuntza hobea ematea preben-

tzio komunitarioaren eta droga-mendekotasunen prebentzioaren alorretan. - Gazteak arriskuez ohartaraztea eta prebenitzea. Prebentzio-teknikarien prestakuntza. - Parte-hartzaileak prestatzea, lurraldeko gazteen aisialdiko arriskuak prebenitzeko

metodologia komunitarioaren gainean. Beste gai batzuk. - Eskolatuta dauden biztanleek balio pertsonalak eskura ditzaten bultzatzea. - Hezitzaileei eta gizarte- eta kultura-eragileei prestakuntza hobea ematea preben-

tzio komunitarioaren eta droga-mendekotasunen prebentzioaren alorretan. - Gazteak arriskuez ohartaraztea eta prebenitzea. - Bideak jartzea tratamenduan edo gizarteratze-prozesuan dauden gazteek astialdia

era normalizatuan erabili dezaten.

•TrafikoZuzendaritza: - Herritarrei bide-segurtasuneko hezkuntza ematea. - Zirkulazio-istripuak prebenitzea.


105



Onuradunak Gazteak, herritar guztiak, prebentzio-jarduerak egiten dituzten elkarteak eta euskal enpresak.




OsasunaOsasun Saila (Osakidetza) (Osasun Sailburuordetza)

IndustriaIndustria, Merkataritza eta Turismo Saila


—Kultura Saila


TrafikoaHerrizaingo Saila

(Trafiko Zuzendaritza)

HezkuntzaHezkuntza, Unibertsitate

eta Ikerketa Saila


Udalak eta foru-aldundiak, hiesaren aurkako elkarteak, farmaziak, erakunde publiko eta pribatuak, Edex Kolektiboa eta Osasuna-Hezkuntza-Droga Gaiak koordinatzeko batzorde mistoa.


Aurrekontua (e)

Aurrekontua(e)


2002 198.406 198.406 100,0

2003 199.008 189.402 95,2

2004 735.672 706.842 96,1

2005 969.101 1.032.555 106,5


106




Emaitzak

2002 2003 2004 2005•Osakidetza:

Nerabeen artean GIBa prebenitzea.


- Esku hartu duten ikasleen kopurua

- Parte hartu duten irakasleen kopurua

- Banatutako hezitzaileentzako giden kopurua

- Banatutako gazteentzako giden kopurua

- Sexu seguruari buruz banatutako bideoen kopurua

- Banatutako gizonezkoentzako preserbatiboen kopurua

- Banatutako emakumezkoentzako preserbatiboen kopurua

101

10.793

677

—

—

—

—

—

173

14.523

780

—

28.000

—

—

—

166

13.490

748

1.800

25.000

—

—

—

200

10.585

570

570

10.585

387

9.067

891

Emakumeen arretarako programa.

- 18 urtetik beherako gazteen haurdunaldien jarraipena eta kontrola egiteko kontsulta-kopurua

- Haurdunaldi-kopurua, 18 urtetik beherako gazteen artean

- Familia-orientazioko zentroen kopurua

- Antisorgailuei buruzko hitzaldien eta saioen kopurua

- Parte-hartzaile kopurua

452

101

485

640

3.724

14.440

112

99

709

4.728

12.450

106

99

758

3.868

29.383

85

93

1.695

5.624

Xiringak trukatzeko programa.

- Hiesaren aurkako kita banatzen duten farmazien kopurua.

- Xiringak trukatzen dituzten farmazien kopurua

- Trukatutako xiringa-kopurua

- Banatutako hiesaren aurkako kiten kopurua

642

40

183.429

386.037

—

—

—

544.410

—

—

321.016

470.495

—

54

280.550

153.082

Elkarteei diruz laguntzea.

- Diruz lagundutako elkarteen kopurua — — — 17


107



AdierazleakEmaitzak

2002 2003 2004 2005


- Mendekotasuna gainditzeko teknikak ikasteko profesiona-lentzako ikastaroen kopurua

15 7 14 14

- Profesionalen laguntzarako argitaratutako kartelen kopurua

1.200 — — —

- Profesionalen laguntzarako argitaratutako triptiko kopurua

50.000 150.000 200.000 180.000

- Ikastaroetara joan diren profesionalen kopurua

192 70 178 182


- Prestakuntza-ekintzetan parte hartu dutenen kopurua

24 — — —

- Argitalpen-kopurua — — 24 10

- Urtean izandako bileren kopurua 1 — 4 —

- Banatutako bideo-kopurua 1.600 — — —

- Informazio-zerbitzu banatzaileen kopurua

— 690 14.973 5.500

•TrafikoZuzendaritza

- Alkoholemia-proben kopurua — 24.315 42.161 44.933

- Positiboen kopurua — 1.623 2.404 2.203


108



4.1.4. EKINTZA. IKASTETXEETAN ETA UNIBERTSITATEAN OSASUN-HEZKUNTZA SUSTATZEA.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira, haiek egiteko ardura zuten insti-tuzio-organoek adierazi dutenez:

•OsasunSailburuordetza,HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritzarekinelkarlanean: - Unibertsitateaz kanpoko ikastetxeei deialdia egitea, osasun-hezkuntzan eta -sus-

tapenean oinarritutako hezkuntza-berrikuntzarako proiektuak aurkez ditzaten, 2002., 2003., 2004. eta 2005. urteetan.

•OsasunPlangintzaetaAntolamendukoZuzendaritza: - Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan (DBH) hezkuntza afektibo-sexuala sartzeko

proiektuagaratzea2002.urtean,DBHkoeskola-curriculumeanarloafektibo-sexua-lari dagozkion alderdi kognitiboak eta portaerazkoak gehitzeko.

•HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritza: - Curriculum-materialakegitea,2002.urteanetahurrengoetan. - Curriculumarenberrikuntza-proiektuaketaprestakuntza-proiektuakgaratzea,

2002. urtean eta hurrengoetan. - Osasun Sustapen eta Heziketaren II. Jardunaldiak antolatzea, 2002. urtean.

•LanbideHeziketakoZuzendaritza,HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritzarekinelkarlanean: - Drogamenpekotasunari buruzko Hiru Urteko Planean sartutako programak garatzea,

2002. eta 2003. urteetan.

Helburuak •OsasunSailburuordetza: - Ohitura osasungarriak sustatzea hezkuntza-komunitateko maila guztietan.

•HezkuntzaBerriztatzekoZuzendaritza: - Harreman afektibo eta sexual osasungarriak eta arduratsuak izateko behar dituzten

ezagutzak ematea ikasleei, eta harreman horietarako jarrera egokiak bultzatzea ikasleengan

- Bizimodu eta ohitura osasungarriak hartzea. - Osasun-hezkuntzaikastetxekocurriculumeansartzea. - Irakasleak prestatzea eta aholkatzea.

•LanbideHeziketakoZuzendaritza: - Ikastetxeetan droga-mendekotasunak prebenitzea. - Drogen kontsumoarekin lotuta gizarte-bazterketa eragiten duten egoera sozialetan

esku hartzea.

Onuradunak DBHko ikasleak, eskolatutako nerabe eta gazteak, EAEko gazteak, oro har, eta irakasleak.


109

4.1.4. EKINTZA. IKASTETXEETAN ETA UNIBERTSITATEAN OSASUN-HEZKUNTZA SUSTATZEA.





(Lanbide Heziketako Zuzendaritza) (Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritza)

OsasunaOsasun Saila (Osasun Sailburuordetza)

(Osasun Plangintza eta Antolamenduko Zuzendaritza)

Drogamendekotasunak

Drogodependencias —


Osasuna-Hezkuntza-Droga Gaiak koordinatzeko batzorde mistoa, hiru lurralde historikoetako osabidezko hezkuntzarako partzuergoak.


Aurrekontua(e)

Egindako gastua(e)


2002 4.590.098 4.606.202 100,4

2003 4.573.217 4.573.337 100,0

2004 4.618.455 4.618.455 100,0

2005 4.619.970 4.618.970 100,0


Emaitzak

2002 2003 2004 2005





8.400

408

28

10.158

1.007

37

18.350

1.058

37

18.425

1.061

52

•Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritza:




2.500

258

28

2.500

258

28

34.800

1.740

106

36.192

1.810

110


- Prestakuntza-ikastaroetan parte hartu duten profesionalen kopurua

- Prestakuntza-proiektuen kopurua

- Berrikuntza-proiektuen kopurua

- Egindako material-kopurua

75

22

24

3

—

7

11

1

9

3

79

—

569

3

52

—


110



4.1.6. EKINTZA. OSASUN-ZERBITZUAK GAZTEEN BEHARRETARA ETA EZAUGARRIETARA EGOKITZEA.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira, haiek egiteko ardura zuten insti-tuzio-organoek adierazi dutenez:

•OsasunPublikokoZuzendaritza: - Toxikomanien ondorio diren arazoak dituzten gazteei laguntzea: toxikomaniak

tratatzea drogarik gabeko programen bidez, metadonaz mantentzeko programen bidez eta tarteko helburuak dituzten programen bidez.

- Nerabeei eta gazteei B hepatitisaren eta C meningokokoaren aurkako txertoak jartzea.

•Osakidetza: - Komunitate terapeutiko itundu gabeetan toxikomaniak tratatzeko diru-laguntzak

ematea. - Jateko ohiturekin sortutako arazoei tratamendu espezifikoa emateko programa

garatzea. - 12 eta 17 urte bitarteko gazteak hartzea haurren eta gazteen ospitaleratze psikia-

trikorako unitateetan.

Helburuak •Problematikabakoitzerakoegokiakdirentratamendu-etaerrehabilitazio-programakeskaintzea.

•Programakdeszentralizatzea,etalaguntza-eskaintzagaixoeihurbiltzea.

Araudia •Agindua,2001ekoabenduaren19koa,Osasunsailburuarena, itundugabeko terapia-elkarteetan toxikomaniak sendatzeko 2002ko diru-laguntzetarako deia egiten duena.

•Agindua, 2002ko abenduaren 23koa, Osasun sailburuarena, itundu gabeko terapia-elkarteetan toxikomaniak sendatzeko 2003ko diru-laguntzetarako deia egiten duena.

•Agindua, 2003ko abenduaren 23koa, Osasun sailburuarena, itundu gabeko terapia-elkarteetan toxikomaniak sendatzeko 2004ko diru-laguntzetarako deia egiten duena.

•Agindua, 2005eko otsailaren 1ekoa, Osasun sailburuarena, itundu gabeko terapia-elkarteetan toxikomaniak sendatzeko 2005eko dirulaguntzak ezarri dituen Agindua aldatzen duena.

Onuradunak Gazteak.




OsasunaOsasun Saila (Osakidetza)

(Osasun Publikoko Zuzendaritza)


111

4.1.6. EKINTZA. OSASUN-ZERBITZUAK GAZTEEN BEHARRETARA ETA EZAUGARRIETARA EGOKITZEA.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 3.245.000 6.451.014 198,8

2003 3.341.160 6.741.637 201,8

2004 6.972.400 1.003.165 14,4

2005 13.491.150 4.579.778 33,9


Ikastetxeak eta osasun mentaleko zentroak.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

•Osakidetza:

- Tratamenduetarako diru-laguntzak jaso dituzten pertsonen kopurua

—

17

16

15

•OsasunPublikokoZuzendaritza:

- Gazteei arreta eman dieten zentroen kopurua

- Programetan lanean jardun duten profesionalen kopurua

- Alkoholagatik egindako kontsulta-kopurua

- Alkohol-arazoengatik tratatutako gaixoen kopurua

- Beste substantzia psikoaktibo batzuengatik egindako kontsulten kopurua

- Beste toxikomania batzuengatik tratatutako gazteen kopurua

35

110

1.509

114

42.960

1.397

35

104

1.469

123

36.078

1.338

23

73

1.441

131

30.949

1.281

9

11

1.671

112

22.780

1.186


112


4.2. esku-hartze ildoa. Gazteen osasunarekin lotutako esku-hartzeen koordinazioa sustatzea

4.2.4. EKINTZA. GAZTEEN OSASUNA ZAINTZEN LAN EGITEN DUTEN ERAKUNDEENTZAT ETA GKEENTZAT PARTE HARTZEKO BIDEAK EZARTZEA.


Ekintza horren baitan, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailak diru-laguntzak eman diz-kie, Droga Gaietako Zuzendaritzaren bidez, arriskuak eta kalteak prebenitzeko eta gu-txitzeko programak egiten dituzten irabazi asmorik gabeko erakunde pribatuei.

Helburua Gazteentzako programa hauek indartzea: osasun-hezkuntza sustatzea helburu dutenak, drogen kontsumo desegokiak sortutako kalteak gutxitzekoak, droga-gehiegikeriak gu-txitzekoak, eta droga legalak eta ilegalak hartzen dituztenek ahalik eta informazio eta prestakuntza handiena izatea helburu dutenak.

Araudia •Agindua,2005ekomartxoaren30koa,EtxebizitzaetaGizarteGaietakosailburuarena,2005eko ekitaldian talde teknikoak sortu eta mantentzeko, droga mendekotasunen aurrezaintza komunitariorako programak garatzeko, drogazaletasunaren arloko ba-liabide dokumentalen ikerketa, azterketa, prestakuntza eta hobekuntza egiteko, eta arrisku eta kalteen aurrezaintza eta murriztapenerako programak egiteko laguntza ekonomikoetarako deialdia egiten duena.

Onuradunak Irabazi-asmorik gabeko erakunde pribatuak, arriskuak eta kalteak prebenitzeko eta gu-txitzeko programak egiten dituztenak.




Gazte Planaren Zuzendaritza Batzordea

Ez du parte hartu

—Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila

(Droga Gaietako Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 1.546.174 379.143 24,5


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Aurkeztutako proiektu-kopurua

Diruz lagundutako proiektu-kopurua

Diruz lagundutako elkarteen kopurua

Adierazitako prebentzio selektiboko pro-gramak egin dituzten gazteen kopurua

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

29

20

12

8.639

Hauek izan dira gazteentzat arriskuak eta kalteak prebenitzeko eta gutxitzeko progra-makegindituztenelkarteak:Askagintza,Etorkintza,Hazkunde,Jeiki,KaleDorKayiko,Ai Laket!, Margota, Ortzadar, Gizakia, Izan, eta Deustuko Modulu psikosoziala.


113


4.3. esku-hartze ildoa. Gazteen gizarte-bazterketa prebenitzea, eta horretarako esku hartzea

4.3.1. EKINTZA. NERABE ETA GAZTE ARAU-HAUSLEEKIN, GIZARTEAREN ONURARAKO BITARTEKARITZA-, ADISKIDETZE- ETA KONPONTZE-PROGRAMAK SUSTATZEA, TRATAMENDU

ANBULATORIOA EMATEA, GIZARTE- ETA HEZKUNTZA-LANAK SUSTATZEA, ETAB.


2002. eta 2005. urteen artean, Zigor Betearazpenaren Zuzendaritzak, ikastetxeekin eta ingurune irekiko taldeekin elkarlanean, arauak hausten dituzten gazteei ematen zaien hezkuntza-arreta koordinatu eta indartu du.

Helburuak Arauak hausten dituzten gazteentzako hezkuntza-arreta koordinatu eta indartzea.

Onuradunak Gazte arau-hausleak. Erreferentziazko adina 14 urtetik 18 urtera bitartekoa da, baina esku-hartzea 23 urte arte egin izan da.





(Zigor Betearazpenaren Zuzendaritza)

HezkuntzaHezkuntza, Unibertsitate eta

Ikerketa Saila


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 751.265 180.304 24,0

2003 574.000 574.000 100,0

2004 569.000 569.000 100,0

2005 581.000 581.000 100,0


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Arreta eman zaien gazte arau-hausleen kopurua

Arreta jaso duten mutilak

Arreta jaso duten neskak

Egindakobitartekaritzen/ konponketen kopurua

Abegia emateko neurriak ezarri dizkieten gazteen kopurua

Tratamendu anbulatorioa jaso duten gazteen kopurua

Gizartearen onurarako neurriak ezarri zaizkien gazteen kopurua

Zaintzapeko askatasuneko neurriak ezarri zaizkien gazteen kopurua

—

—

—

—

—

—

—

—

877

790

87

297

3

18

321

191

1.300

1.117

130

—

—

—

—

—

397

357

40

—

—

—

—

—


114



4.3.4 EKINTZA. GIZARTEAN DESABANTAILAN DAUDEN 16 URTETIK GORAKO GAZTEAK HELDUTASUNERA IGAROTZEKO PROGRAMAK SORTU ETA SUSTATZEA.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira, haiek egiteko ardura zuten insti-tuzio-organoek adierazi dutenez:•GizarteratzeZuzendaritza: - 30 urtetik beherako gazteei Gizarte Larrialdietarako Laguntzak (GLL) eta Oinarrizko

Errenta ematea.•GizarteOngizatekoZuzendaritza: - 2005. urtean, garraiorako banakako laguntzak ematea gutxitasun larria duten

ikasle gazteei.

Helburuak •GizarteratzeZuzendaritza: - Oinarrizko gastuak ordaintzea, gizarte-bazterketako egoerak murrizteko edo

eragozteko. - 30 urtetik beherako gazteak gizartetik bazter ez daitezen lortzea.•GizarteOngizatekoZuzendaritza: - Gutxituei autonomia handiagoa ematea.

Araudia •199/1999Dekretua,apirilaren20koa,GizarteLarrialdietarakoLaguntzakarautzendituena.•10/2000Legea,abenduaren17koa,GizarteEskubideenAgiriarena.•12/1998Legea,maiatzaren22koa,bazterkeriarenaurkakoa.•198/1999Dekretua,apirilaren20koa,GizarteratzekoGutxienekoDiru-sarreraarautzenduena.•Agindua, 2002ko ekainaren 26koa, Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza sailburuarena.

Agindu honen bidez, Gizarte Larrialdietarako Laguntzetako berariazko gastu bakoitzeko 2002an gehienez eman daitezkeen diru-kopuruak ezartzen dira, 2002an laguntza horieta-rako kontsignatutako kredituak banatzeko irizpideak ezartzen dira, eta Euskal Autonomia Erkidegoko lurralde historiko, udal eta mankomunitate bakoitzarentzat aurrekontuan eza-rritako gehienezko zenbatekoak finkatzen.

Onuradunak 30 urtetik beherako gazteak eta gutxitasunak dituzten ikasleak.




LanaJustizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila

(Gizarteratze Zuzendaritza)


(Gizarte Ongizateko Zuzendaritza)

Osasuna —

Prestakuntza —


EAEko udalak.


115

4.3.4 EKINTZA. GIZARTEAN DESABANTAILAN DAUDEN 16 URTETIK GORAKO GAZTEAK HELDUTASUNERA IGAROTZEKO PROGRAMAK SORTU ETA SUSTATZEA.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 6.200.000 15.965.000 257,5

2003 6.200.000 19.812.000 319,5

2004 23.400.000 24.746.000 105,8

2005 25.200.000 30.290.000 120,2


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

GLL jaso duten 29 urtetik beherakoen kopurua 1.820 1.910 2.160 2.520

Oinarrizko Errenta jaso duten 29 urtetik beherakoen kopurua

2.994 3.522 4.630 4.970

Oinarrizko Errentaren batez besteko kopurua (e/hilean)

— — 400 455



4.3.5.EKINTZA.NERABEETAGAZTEETORKINENTZAKOPROGRAMAESPEZIFIKOAKDISEINATZEA.


Ekintza betetzeko, Eusko Jaurlaritzako Immigrazio Zuzendaritzak, 2005. urtean, diru-laguntzen lerro bat ezarri zuen, bakarrik dauden gazte etorkinak gizartera egokitzeko prozesuan laguntzeko.

Helburua Bakarrik dauden gazte etorkinek jokabide asozialik izan ez dezaten eta baliabide pertsona-lak garatu eta indartu ditzaten lortzea, gizartera daitezen.

Araudia •Agindua, 2005eko otsailaren 2koa, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako sailburuarena,irabazi asmorik gabeko erakunde pribatuetan etorkinen parte-hartzea bultzatu eta indartzekolaguntzetarakodeiegitenduena,ekainaren25eko155/2002Dekretuaga-ratuz. Dekretu horren bitartez, immigrazio-alorreko jarduerak burutzeko Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailaren laguntzak arautzen dira.

Onuradunak Immigrazioaren alorrean lan egiten duten irabazi asmorik gabeko erakunde publikoak eta pribatuak eta bakarrik dauden gazte etorkinak.




Eusko JaurlaritzaEtxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila

(Immigrazio Zuzendaritza)


116

4.3.5.EKINTZA.NERABEETAGAZTEETORKINENTZAKOPROGRAMAESPEZIFIKOAKDISEINATZEA.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 120.000 75.000 62,5


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Aurkeztutako proiektu-kopurua — — — 9

Diruz lagundutako proiektu-kopurua — — — 3

Laguntzak jaso dituzten elkarteen kopurua — — — 3



4.3.6. EKINTZA. OINARRIZKO ERRENTA JASO AHAL IZATEKO GUTXIENEKO ADINA 23 URTERA JAISTEA.


Ekintza hori 2003. urtean gauzatu zen, lege bat onartu baitzen Oinarrizko Errenta jaso ahal izateko gutxieneko adina 25 urtetik 23ra jaisteko.

Helburua Oinarrizko Errenta jaso ahal izateko gutxieneko adina jaitsi eta gazteen helburuetara egokitzea.

Araudia •4/2003Legea,ekainaren25ekoa,Bazterkeriarenaurkako12/1998Legea,maiatzaren22koa, aldatzen duena.

Onuradunak 25 urtetik behera eta 23tik gora dituzten gazteak.




Gizarteratzea Ez da zehazten


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ez dago ekintza honetan gauzatutako aurrekontuari edo egindako gastuari buruzko daturik.


117

4.3.6. EKINTZA. OINARRIZKO ERRENTA JASO AHAL IZATEKO GUTXIENEKO ADINA 23 URTERA JAISTEA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Araudia egitea — 4/2003Legea — —

Errenta jasotzen duten 23 urtetik beherakoen kopurua

— — — —

5.ARLOA.-AISIALDIAETAGAZTE-KULTURA

5.1.esku-hartzeildoa.Gazteenasoziazionismoaetaaisiaparte-hartzaileasustatzea

5.1.1.EKINTZA.GAZTEELKARTEGINTZARENLIBURUZURIAZABALTZEAETAJARDUERAK,PROGRAMAK ETA ZERBITZUAK ANTOLATZEN ETA KUDEATZEN ARDURAK BANA DAITEZEN SUSTATZEA.


Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak, Euskadiko Gazteriaren Kontseiluarekin elkarla-nean, Gazte Elkartegintzaren Liburu Zuria argitaratu zuten 2003an. Paperean argitaratzeaz gain, 2004. urtean gazte-elkarte guztiei jakinarazi zitzaien argitaratu egin zela, eta errefe-rentzia eta kontraste moduan erabili zen ikastaroetan, mahai-inguruetan, mintegietan eta zenbait lan-taldetan.

Helburuak •Liburuzuriazabaltzea,parte-hartzearietaelkartegintzariburuzkoeztabaidanetago-goetan aurrera egiteko.

•Elkartegintzarenetaparte-hartzearenerrealitateazeindenjakiteahitzaldietan,ikasta-roetan eta abarretan parte hartzen duten pertsonen eskutik.

Onuradunak Gazte-elkarteak eta elkarte-gaietan prestatzeko prozesuan dauden pertsonak.




Euskadiko Gazteriaren Kontseilua





Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003* 16.750 16.750 100,0

2004 — — —

2005 — — —

* Liburuaren argitalpenari dagokion gastua da.


118

5.1.1.EKINTZA.GAZTEELKARTEGINTZARENLIBURUZURIAZABALTZEAETAJARDUERAK,PROGRAMAK ETA ZERBITZUAK ANTOLATZEN ETA KUDEATZEN ARDURAK BANA DAITEZEN SUSTATZEA.

Emaitza-adierazleak

EAEko gazte elkartegintzaren liburu zuria 2003. urtean argitaratu zen, eta 3.000 ale argita-ratu ziren euskaraz, eta 4.000, gaztelaniaz. Txostenak bi atal ditu. Lehenengo atalean, EAEko elkarte-ehunaren azterketa eginez lortu diren ondorio nagusiak jasotzen dira. Ho-rrez gain, elkartegintzaren alorreko gazte-politiken ardatz izan behar duten gomendioak ematen dira. Bigarren atalean, laneko deskripzio- eta analisi-elementuak zehazten dira, ondorioak eta gomendioak ezartzeko oinarri izan direnak.



5.1.2.EKINTZA.FUNTSAKSORTZEALAGUNTZAEKONOMIKORAKO, LAGUNTZA TEKNIKORAKO, AZPIEGITURETARAKO, PRESTAKUNTZARAKO

ETA ABARRERAKO, ASOZIAZIONISMOAREN EKIMENARI BABESA EMATEKO.


Ekintza horren barruan, II. Gazte Plana indarrean egon den aldian, jarduera hauek gau-zatu dira:•Auzolandegiakantolatzea,elkarteenetaudalenlaguntzarekin,2002.,2003.,2004.eta

2005. urteetan.•GazteenEuskalBehatokiarenBilbokoegoitzabirgaitzeaetaharenmantentze-lanak,

2004. eta 2005. urteetan.•Prestakuntza-ikastaro hau egitea 2004. urtean: “Parte hartzeko heziketa: I. modulua”.•EuskadikoGazteriarenKontseiluaridiru-laguntzaizendunaematea2002.urtetik2005.

urtera.•Gazteriaetagizarte-ekintzarenalorrekoelkarteeidiru-laguntzaketasubentzioakema-

teko deialdia egitea, 2002. urtetik 2005. urtera bitartean.

Helburuak •Auzolandegiak: - Jatorri eta gizarte-egoera desberdineko gazteei elkarrekin bizitzeko eta elkar

ezagutzeko aukera ematea, boluntario-lanak eginez elkarrekin, horrek aurreiritziak gainditzen laguntzen baitu.

- Gizarte-proiekzioko lan bat egiten laguntzea, gizartearen onurarako izango dena, besteak beste, ingurumenaren, elkartasunaren eta lankidetzaren alorretan.

•GazteenEuskalBehatokiaartatzea: - Organo horri aukera ematea gazteen errealitateari buruzko ikerketa-, informazio-

eta dokumentazio-lanak egiteko.

•Prestakuntza-ikastaroa: - Udal-kudeaketan gazteen parte-hartzeari buruzko gaia lantzea, gazte-politikak

elkarrekin diseinatzeko, gazteek dituzten kezken gaineko tokiko diagnostikoarekin bat datozen politikak, hain zuzen.

•Diru-laguntzaEuskadikoGazteriarenKontseiluari: - Gazteak elkarteetan bildu daitezen sustatzea.

•Elkarteentzakodiru-laguntzak: - Gazteak elkarteetan bildu daitezen sustatzea.


119

5.1.2.EKINTZA.FUNTSAKSORTZEALAGUNTZAEKONOMIKORAKO, LAGUNTZA TEKNIKORAKO, AZPIEGITURETARAKO, PRESTAKUNTZARAKO

ETA ABARRERAKO, ASOZIAZIONISMOAREN EKIMENARI BABESA EMATEKO.

Onuradunak Erakunde publikoak, elkarteak, gazteria-gaietako profesionalak eta bitartekariak, eta gazteak.




AdministrazioaKultura Saila



Hiesaren aurkako elkarteak, INJUVE Nazioarteko Boluntario Zerbitzu den aldetik, autonomia-erkidegoetako gazteria-zerbitzuak, gutxitasunak dituztenei laguntzeko zenbait elkarte, Gazte Informazioko Zerbitzuen Sarea, eta hainbat erakunde publiko eta pribatu.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 1.069.513 1.071.674 100,2

2003 1.207.354 1.187.005 98,3

2004 1.651.106 1.470.062 89,0

2005 1.477.282 764.606 51,8


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

•“Partehartzekoheziketa”ikastaroa: - Parte-hartzaile kopurua - Satisfazio-maila

——

——

30Handia

50Handia

Ikastaroa oso ondo hartu zuten gazteen arloan jarduten duten pertsonek. Hori dela eta, ikastaroaren beste saio bat eman zen hasieran zehaztutako plazetan lekurik eduki ez zutenentzat. Lehen zein bigarren deialdian, parte-hartzaileak oso gustura geratu ziren. Parte hartu zutenek gaiarekiko interes handia azaldu zutenez, bigarren modulu bat programatu zen, praktikoagoa, eta horretan tokiko gazte-planak programatzeko lane-tan jardun zuten. Kasu horretan ere beste saio bat egin behar izan zen, lehen txandan ezin izan baitzuten parte hartu interesa zuten guztiek.


120



5.1.3.GAZTE-ELKARTEEIAHOLKUAK,PRESTAKUNTZAETA LAGUNTZA EMATEKO ZERBITZUAK SUSTATZEA.


Plana indarrean egon den lau urteetan, gazteen aisiari eta elkarteei buruzko aholkularitza, prestakuntza, eta laguntza emateko zerbitzuak sustatzeko lana Gazteen Euskal Behatokia-ren Dokumentazio Zentroak funtzionatzeko mantentze-lanen bidez egin da, eta Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak egin du.Dokumentazio Zentroak zerbitzu hauek ematen ditu:•Gazteentzakopolitika,esperientzia,ekimenetaprogrameiburuzkoerreferentziabi-

bliografikoak eta dokumentuak kontsultagai izatea.•Eskatzendirendokumentuakeskatzaileareneskurajartzea.•Gazteria-gaietan lan egiten duten profesionalei eta erakundeei buruzko datu-basea

erabili ahal izatea.•Gaiespezifikoeiburuzkotxostendokumentalakegitea.•Gazte.docbuletinaeginetabanatzea.•Aholkuritzateknikoaematea.

Helburua Gazte-planeko ikerketa-, informazio- eta dokumentazio-funtzioak etengabe garatzea, gazteriaren egoeraren eta bilakaeraren ikuspegi orokorra eta etengabea edukitzeko tres-na bat izateko, eta, horren bidez, administrazio publikoen jardueren inpaktua eta eragina ebaluatu ahal izateko.

Onuradunak Gazteen alorrean jarduten duten erakunde publiko eta pribatuetako arduradunak.




—Kultura Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 100.000 114.000 114,0

2003 100.000 96.899 96,9

2004 — — —

2005 — — —

Ekintza horri 2004. eta 2005. urtean dagokion gastua, 5.1.2. ekintzari (Gazteen Euskal Behatokiaren finantziazioari buruzkoa) dagokion aurrekontuari eta gastuari buruzko informazioan sartu da.


121

5.1.3.GAZTE-ELKARTEEIAHOLKUAK,PRESTAKUNTZAETA LAGUNTZA EMATEKO ZERBITZUAK SUSTATZEA.

Emaitza-adierazleak

II. Gazte Plana indarrean egon den urteetan, Gazteen Euskal Behatokiko dokumentazio-zentroak jarduera hauek gauzatu ditu: - Dokumentazio Zentroaren liburutegia EAEko Liburutegien Sistema Nazionalean

sartu da. - 3.300 ale erosi dira, eta 2.840 katalogatu. - Behatokiak berak egindako zortzi argitalpen banatu zaizkie Behatokiaren direktorioa

osatzen dutenei: Euskal Autonomia Erkidegoko administrazioa, tokiko administra-zioa, gazteria-gaietarako administrazioa, liburutegiak eta dokumentazio-zentroak, unibertsitateak, alderdi politikoak, sindikatuen eta ugazaben elkarteak, gizarte-eragileak eta erlijio-erakundeak. 1.269 erregistro dira, guztira, eta 10.152 bidalketa egin dira, orotara.

- Eskaera egin zuten pertsona eta erakundeei bidalketak egitea —280 ale bidali ziren 2004an—.



5.1.6.EKINTZA.BABESLEIZANDAITEZKEENENTZAKOZERGA-PIZGARRIENSISTEMAZABALTZEA.


Ekintza hori honela gauzatu da: Gazteen Euskal Behatokiko web orrian (gazteaukera.euskadi.net) argitaratu dira foru-aldundiek ematen dituzten pizgarriak gazteen asozia-zionismoaren eta aisiaren alorrean jarduten duten erakundeentzat.

Helburua Ezagutzera ematea aldundiek zer baliabide ematen dizkieten aisia eta astialdiko jardue-retako babesleei.

Onuradunak Elkarteak.




Eusko JaurlaritzaKultura Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —



122

5.1.6.EKINTZA.BABESLEIZANDAITEZKEENENTZAKOZERGA-PIZGARRIENSISTEMAZABALTZEA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Edukiak sartu eta aldian-aldian eguneratzea Bai Bai Bai Bai



5.1.7.EKINTZA.ELKARTEENPROFESIONALIZAZIOARIBURUZKOEZTABAIDA-FOROAKSORTZEA.


Ekintza horren baitan, 2004. eta 2005. urteetan bi jarduera egin dira.Lehenengoa 2004. urtean egin zuen Euskadiko Gazteriaren Kontseiluak. Elkarrizketak egin zitzaizkien hainbat motatako elkarteetako pertsonei eta lan-talde bat osatu zen elkarteen profesionalizazioaren alorra eztabaidatzeko. Bigarren jarduera urtebete geroago egin zuen Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak. Euskadiko Gazteriaren Kontseiluari eskatu zion proposamen zehatzak egin zitzala elkar-teen profesionalizazioari buruz.

Helburuak •EuskadikoGazteriarenKontseiluak2004rakoezarrizuenhelburuadossierbategiteaizan zen, bertan jasotzeko elkarteen profesionalizazioari buruz kontsultatutako adi-tuen iritziak.

•2005.urteanGazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritzakezarritakohelburuaelkarteenprofesionalizazioari buruzko proposamenak biltzea izan zen.

Onuradunak Euskadiko Gazteriaren Kontseiluko kide diren elkarteak.






—Kultura Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ekintza gauzatzeak ez du partida espezifikorik izan, ez eta gastu espezifikorik ere.


123

5.1.7.EKINTZA.ELKARTEENPROFESIONALIZAZIOARIBURUZKOEZTABAIDA-FOROAKSORTZEA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Parte hartu duten elkarteen kopurua — — — 7

Urteko bilera-kopurua — — — 5

Oharrak Ekintza gauzatu gauzatu da, baina haren helburuak zati batean bakarrik lortu direla jo da. Bi arrazoi nagusi adierazi dira horretarako:

– Batetik, Euskadiko Gazteriaren Kontseiluak adierazi du pixka bat atzeratu dela elkartee-kin egin behar zen elkarrizketen prozesua, 2004. urtean abian jarritakoa.

– Bestetik, kontseiluak adierazi du zailtasun handiak egon direla adostasun jakinak lortze-ko; izan ere, alde handiak daude gazte-elkarteen artean, ikuspegiari dagokionez, elkar-tearen tamaina eta funtzionatzeko moduak oso desberdinak dira eta.

Horrek guztiak dossierra atzeratzea ekarri du, eta hain zuzen ere, II. Gazte Planaren in-darraldia amaitutakoan oraindik bukatu gabe zegoen. Hori dela eta, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak ez du elkarteen inolako proposamenik jaso.



5.1.9.EKINTZA.GIZARTE-BITARTEKARIENPROFILAKSAILKATZEAETAHAIEIPRESTAKUNTZAEMATEA.


Ekintza horren baitan, 2005. urtean, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak lan-talde bat sortu du, proposamenak eman ditzan, gizarte-bitartekarien profilak sailkatu eta haiei prestakuntza emateko gaiari buruz.

Helburua Proposamenak jasotzea gizarte-bitartekarien profilak sailkatu eta haiei prestakuntza emateko gaiari buruz.

Onuradunak Gizarte-bitartekariak.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ekintza gauzatzeak ez du gastu espezifikorik.


124

5.1.9.EKINTZA.GIZARTE-BITARTEKARIENPROFILAKSAILKATZEAETAHAIEIPRESTAKUNTZAEMATEA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gizarte-bitartekarien profilak sailka-tu eta haiei prestakuntza emateari buruzko jarduerak

— — 1 6

Lan-taldeak zenbait proposamen egin zituen gizarte-bitartekarien prestakuntzarako. Proposamen horiei esker, hurrengo urteetarako prestakuntza-plan bat egin ahal izan zen. Plan horretan, Gazteen Euskal Behatokiak zenbait gairi buruzko ezagutza eman-go zuen, gazteekin jarduten duten pertsonei esku-hartzeko tresnak eman ahal izateko. Hona hemen landu beharreko zenbait gai: arriskuen prebentzioa gazteen aisialdian, gaz-te-indarkeria, drogen prebentzioa astialdian, eta gatazka suntsitzaileen prebentzioa.


5.2.esku-hartzeildoa.Gazte-zerbitzuakgaratzea

5.2.1.EKINTZA.GIZABALIABIDEAKETABALIABIDEMATERIALAKOPTIMIZATUZ, GAZTE INFORMAZIO SARERAKO TELEMATIKA BIDEZKO SARRERA-GUNEAK ZABALTZEA,

ETA INFORMAZIOA HEDATZEKO BIDE BERRIAK SORTZEA.


Ekintza horren baitan, Euskadiko Gazte Informazio Sarea hobetu da, zenbait jarduera-ren bidez. Horien artean, nabarmentzekoak dira, batetik, Euskadiko GIZen bilera, 2002. urtean antolatua, Euskadin gazte-informazioak duen egoera aztertu eta sarearen baliabi-deak optimizatzeko jarduera-ildoak proposatzekoa; eta, bestetik, Euskadiko Gazte Infor-mazio Sareko aplikazio informatikoaren (K21) funtzionalitateetan aldian-aldian egindako hobekuntzak.

Helburuak •Aplikazioinformatikoaksarearenbulegoetanezartzekoeskaereierantzutea,etainfor-mazio-zerbitzuko gune gehiago sor daitezen sustatzea.

•Egungoaplikazioarenfuntzionalitateakhobetzea,eta,erabiltzaileenbeharreierantzu-teko, tresna informatikoa hobetzeko proposamenak egin daitezen saiatzea.

Onuradunak Gazteak.







125

5.2.1.EKINTZA.GIZABALIABIDEAKETABALIABIDEMATERIALAKOPTIMIZATUZ, GAZTE INFORMAZIO SARERAKO TELEMATIKA BIDEZKO SARRERA-GUNEAK ZABALTZEA,

ETA INFORMAZIOA HEDATZEKO BIDE BERRIAK SORTZEA.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 174.000 174.000 100,0

2003 12.480 12.480 100,0

2004 52.979 52.979 100,0

2005 123.498 123.498 100,0


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

GIZetako informazioa eskuratzeko gune berrien kopurua

1 1 4 9

Egindako kontsulta-mota — — — —

Ezartzeko eskaera-kopurua* 7 9 14 10

Erabiltzaileen satisfazio-maila** Handia Handia Handia Handia

* GIZetako erabiltzaileek egindako kontsultak, zuzenean, telefonoz, e-postaz… le-hengo gaiei buruzkoak izan dira, ez dago gai berririk. Aldi horretako kontsulten gaiak hauek izan ziren: lana, aisia eta kultura, hezkuntza, etxebizitza eta beste batzuk.

** 2005. urtean, azterketa bat jarri zen abian, jakiteko zer behar zeuden tresna infor-matikoa hobetzeko, tresnak informatzaileen beharrei erantzun diezaien.


126



5.2.2.EKINTZA.GAZTEATARIAETAGAZTEAUKERA(LEIHATILABAKARRA) SORTU ETA HAIEN MANTENTZE-LANA.


Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak ekintza horren baitan gauzatutako jarduerak honela antolatu dira:•GazteAtariaetaGazteaukera–LeihatilaBakarra: - Sortu, garatu eta mantentze-lanak 2002. eta 2005. urteen artean. - Irudi berria sortzeko proiektua 2004an.•II.GaztePlanakomunikatzekoplana: - II. Gazte Plana komunikatzeko plana diseinatu eta garatzea, 2002an eta 2003an,

hurrenez hurren. •Gazteentzakobaliabideengida: - Gazteentzako baliabideen gida baten diseinuaren zirriborroa eta hori egiteko

datuak biltzea, 2004. eta 2005. urteetan.

Helburuak •GazteAtariaetaLeihatilaBakarra(Gazteaukera): - Gazte-informazioa telematikaren bidez eskuratzeko aukerak hobetzea eta zabaltzea. - Web orriko edukiak eguneratzea eta hobetzea. - Gazteek atariaren bidez parte har dezaten bultzatzea. •II.GaztePlanakomunikatzekoplana: - Planak ematen dituen aukerak ezagutaraztea.•Gazteentzakobaliabideengida: - Gazteei eskuragarri jartzea erakundeek eskaintzen dituzten baliabideak, bai zuzenean,

bai gazteekin aritzen diren bitartekarien bidez (gazteen alorreko orientatzaileak, infor-matzaileak, teknikariak).

Onuradunak 30 urtetik beherako gazteak, gazte-bitartekariak eta herritar guztiak, oro har.




GazteriaKultura Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 24.192 24.192 100,0

2003 264.192 190.390 72,1

2004 330.000 191.400 58,0

2005 122.000 35.783 29,3


127

5.2.2.EKINTZA.GAZTEATARIAETAGAZTEAUKERA(LEIHATILABAKARRA) SORTU ETA HAIEN MANTENTZE-LANA.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gazte Ataria eta Gazteaukera-Leihatila Bakarra sortu eta haien mantentze-lana*

Bai Bai Bai Bai

Komunikazio-kanpaina** — Bai — —

Gazteentzako baliabideen zirriborroa egitea

— — Bai —

* Ekintza horren baitan egindako jardueren artean, hauek azpimarratu behar dira: - Izena on line emateko prozesua ezartzea Auzolandegiak eta Euskadiko Gazteak

Lankidetzan programetarako - Gazteen parte-hartzea sustatzeko, Eusko Jaurlaritzaren lehen bloga diseinatu

eta egiteko azterketa; - Gazteaukeran gazteen parte-hartzea asko handitzea, Gazte-txartela ataleko zozke-

ten bidez, eta Eusko Jaurlaritzako Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak eskai-nitako programa eta zerbitzuetan bizi izandako esperientziak kontatuz;

- Hileroko aldizkari digitalaren 12.000 bidalketa, eskatu dutenei.** Kanpaina otsailaren 10etik 23ra bitartean egin zen. Hainbat bide erabili ziren

kanpaina egiteko: telebista (30 segundoko bi iragarki), irrati formula (30 segundoko iragarki bat), kanpoko publizitatea (autobus-markesinetan eta 5.000 postal free), Internet(micrositebat),etaGazteInformazioarensareanbanatutako6.000triptiko.Horrez gain, beste kontaktu-elementu batzuk ere baliatu dira: Gazte-txartela gida, Gazteaukera web orria eta 012 informazio-telefonoa.



5.2.3.EKINTZA.GAZTE-TXARTELARENZERBITZUAKHANDITZEA.


Ekintza horren baitan, Gazte-txartelaren kanpaina berriak egin, eta horiekin jarraitu da. Lehenengoa 2001etik 2003ra bitartean egin zen, eta bigarrena, 2003ko otsailetik 2007ra bitartean

Helburua Gazteek ondasun eta zerbitzu soziokulturalak eta komertzialak eskuratzeko abantaila gehiago eta hobeak izatea.

Onuradunak 14 eta 25 urte bitarteko gazteak.




GazteakKultura Saila



128

5.2.3.EKINTZA.GAZTE-TXARTELARENZERBITZUAKHANDITZEA.


Finantza-erakundeak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 60.000 60.000 100

2003 60.000 108.982 181,6

2004 60.000 44.240 73,7

2005 30.000 — —

Oharra: 2002an eta 2003an, ekintzarako esleitutako aurrekontuari 700.000 euro ge-hitu behar zaizkio, finantza-erakundeek jarritakoak, hain zuzen. 2004an eta 2005ean, Euskadiko Kutxak jarri zuen dirua, 275.000 euro, hain zuzen ere.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Indarrean dauden txartelak, guztira

- Guztira

- Gizonak

- Emakumeak

188.648

151.838

36.725

58.616

30.450

24.310

87.107

44.387

38.612

128.284

65.227

59.354

Argitaratutako merkataritza-giden ale-kopurua

— 73.000 — 249.000

2002. urtean indarrean zeuden txartelak 2001eko martxotik 2002ko abendura bitartean emandakoak dira; 2003. urtean indarrean zeudenak, 2003tik aurrera emandakoak; 2004. urtean indarrean zeudenak, 2003ko martxotik 2004ko abendura bitartean emandakoak; eta 2005. urtean indarrean zeudenak, 2004 martxotik 2005eko abendura bitartean eman-dakoak



5.2.4.EKINTZA.GAZTE-EKIPAMENDUENAZTERKETAEGITEA,HAIENTIPOLOGIAZEHAZTEKO,PLANBATEGITEKO, ETA KUDEAKETA-EREDUAK DISEINATZEKO GIZARTEAREN PARTE-HARTZEAREKIN.


Ekintza, 2004 eta 2005ean zehar egin da, bi bidetatik. Lehenengoa Euskadiko Gazteriaren Kontseilua izan da. 2004. urtean, elkarteetako or-dezkariek osatutako lan-talde bat osatu zuten kudeaketa-ereduei buruz eztabaidatzeko eta horri buruzko gomendioak jasoko dituen agiri bat egiteko. Beste bidea, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritza izan zen. Instituzio arteko lan-talde bat osatu zuten gazte-ekipamenduak definitu eta sailkatzeko.


129

5.2.4.EKINTZA.GAZTE-EKIPAMENDUENAZTERKETAEGITEA,HAIENTIPOLOGIAZEHAZTEKO,PLANBATEGITEKO, ETA KUDEAKETA-EREDUAK DISEINATZEKO GIZARTEAREN PARTE-HARTZEAREKIN.

Helburuak * Euskadiko Gazteriaren Kontseilua-EGK: - Elkarteek dokumentu bat egitea, gazte-ekipamenduen kudeaketa-ereduei buruzko

gure iritzia ezagutzera emateko. - Gazteen elkarte-mugimenduaren ikuspegia ezagutzera ematea lan-taldeari.* Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritza: - Gazte-ekipamenduak definitzea eta sailkatzea.

Onuradunak Euskadiko Gazteriaren Kontseiluko kide diren elkarteak, instituzio publikoak eta beste erakunde pribatu batzuk, eta gazteen arloko profesionalak eta bitartekariak.







Euskadiko Gazteriaren Kontseilua-EGK


Udalak, foru-aldundiak eta Euskadiko Gazteriaren Kontseiluko elkarteak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 36.000 — —

2005 — — —



Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Instituzio arteko lan-taldea:

- Hartutako konpromisoen eta erabakien kopurua

- Urtean egindako bileren kopurua

- Dokumentua egitea

—

—

—

—

—

—

2

3

—

—

—

Bai

Egindako dokumentua: Gazte-ekipamenduen definizio eta sailkapenerako proposamena.


130



5.2.5.EKINTZA.EAE-KOGAZTE-EKIPAMENDUENSAREAINDARTZEA.


Ekintza horren baitan, II. Gazte Plana indarrean izan den lau urteetan, diru-laguntzak eman zaizkie toki-erakundeei gazte-ekipamenduetarako.Laguntza horiek Eusko Jaurlaritzako Kultura Sailak foru-aldundiekin izenpetutako hitzar-menen baitan eman dira. Hitzarmenak zenbait neurri sustatzeko izenpetu ziren, eta, hor zeuden, besteak beste, tokian-tokian EAEko gazte-ekipamenduen sarea indartzekoak ere.

Helburua Herrietan gazteak elkartu ahal izateko lekuak egotea, bertan beren ekimenak sortu eta aurrera eraman ahal izan ditzaten.

Onuradunak Udalak.







Foru-aldundiak eta udalak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 1.202.000 938.939 78,1

2003 1.202.000 422.951 35,2

2004 1.200.000 1.102.699 91,9

2005 1.200.000 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Izenpetutako hitzarmen-kopurua 2 3 3 —

Lankidetza-hitzarmenak Bizkaiko eta Gipuzkoako foru-aldundiekin egin ziren eta la-guntza bereziak eman zitzaizkien Arabako Kuadrillei.


131


5.3.esku-hartzeildoa.Aisialdi-bideberriakzehaztea

5.3.4.EKINTZA.GAZTEENAISIALDIKOJOERENETAHORRETAN EMANDAKO DENBORAREN AZTERKETA ZIENTIFIKO BAT EGITEA.


Ekintza horren baitan, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak, Gazteen Euskal Beha-tokiaren bidez, azterketa hauek egin eta argitaratu ditu:•Gazteenargazkiak,6,Gazteenargazkiak7eta Gazteen argazkiak 8.•Euskadikogazteak2004.•GazteaketainformazioarenteknologiakNazioBatuenesparruan.•Euskadikogazteenjoerak(i).•Euskalgaztelankideenbizi-ibilbideak.•EAEkoII.GaztePlana2002-2005.•EAEkogazteelkartegintzarenliburuzuria.•Gazteplanaketaprogramakprogramatzekoetabalioztatzekoeskuliburua.•Euskadikogazteriapolitikarenprogramazio-agiria2002-2005.•Identitatearenetapolitikarenkulturaberribaterantz.Euskadikogazteenjoerak.•Gazteenaukeraketxebizitzaeskuratzeko.

Helburua Gazteen aisia-joera berriak zertan diren jakitea.

Onuradunak Herritar guztiak, eta, bereziki, erakunde publikoak eta beste erakunde batzuk, bai eta gazteria-gaietako profesionalak eta bitartekariak ere.






—Kultura Saila



Lehendakaritza eta UNESCO Etxea.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — 57.698 —

2005 144.000 92.000 63,8


132


Emaitza-adierazleak

Ondoren, egindako argitalpenen ezaugarri nagusiak laburbiltzen dira:•Gazteen argazkiak 6 (2003). Txostena “Gazteen argazkiak” seriearen seigarren alea

da. Hiru eduki-alor nagusiri buruzko informazioa eskaintzen da, eta horietako bakoitzaren adierazle soziologikoak ere agertzen dira. Hona hemen: Euskadiko gaz-teak teknologia berriekiko, euskal nortasuna eta Euskadiko gazteen beste jarrera politiko batzuk, eta, azkenik, gazteek nola ikusten duten egoera.

•Gazteenargazkiak7 (2004). Azterketa zenbait gaikako arlotan banatuta dago: gazteak zenbateraino dauden gustura bizitzarekin, gizonen eta emakumeen arteko berdinta-sunari buruzko iritziak, etorkinekiko jarrera, jarrera politikoa eta egoeraren balorazioa.

•Euskadikogazteak2004 (2004). Gazteen eguneroko bizitzako bederatzi arlo aztertzen dira: lana, familia, aisialdia eta denbora librea, egoeraren balorazioa (egungo egoera-rekiko duten satisfazio-maila), jarrera politikoak, erlijioa, gizarte-balioak, euskara eta sexualitatea.

•Gazteak eta informazioaren teknologiak Nazio Batuen esparruan (2004): Azterlan horretan gazteek informazioaren teknologiak eskuratzeko duten egungo egoera aztertzen da, eta Nazio Batuen ebazpenak eta txostenak agertzen dira, egoera okerrenean dauden gazteen artean IKTen erabilera sustatzeko egindakoak. Horrez gain, gaiari buruzko oinarrizko bibliografia eta dokumentazioa jasotzen da.

•Euskadiko gazteen joerak (I) (2005). Txosten hau “Euskadiko Gazteen Joerak 2005” seriearen lehen alea da, eta zenbait gai lantzen ditu: gaueko aisia, etorkizunarekiko espektatiba, norberaren lehentasunak eta arazoak, eta gazteek nola ikusten duten beraien bizi-kalitatea.

•Euskal gazte lankideen bizi-ibilbideak (2005): Azterketaren helburua da jakitea zer-nolako bilakaera duten gazte lankideek, zer ibilbide egiten duten lankidetzarekin lehen kontaktua dutenetik, eta Euskadiko Gazteak Lankidetzan programak zenba-teraino betetzen duen Euskadiko gazteak sentsibilizatzeko helburua.

•EAEko II. Gazte Plana 2002-2005 (2002). 2002-2005 aldirako plan estrategikoa da, eta Euskadiko administrazioek, gizarte-eragileekin eta gazteekin elkarlanean, gazteriaren arloan ezarritako konpromisoa eta lehentasunak adierazten ditu.

•EAEko gazte elkartegintzaren liburu zuria (2003). Txosten honetan bi atal bereizten dira: EAEko Gazte Elkartegintzaren Liburu Zuria eta EAEko gazte-elkartegintzaren egungo egoeraren azterketa. Lehenengo atalean, Euskadiko elkarte-ehunaren azterketa egi-nez lortu diren ondorio nagusiak jasotzen dira. Horrez gain, elkartegintzaren alorreko gazte-politiken ardatz izan behar duten gomendioak ematen dira. Bigarren atalean, laneko deskripzio- eta analisi-elementuak zehazten dira, ondorioak eta gomendioak ezartzeko oinarri izan direnak.

•Gazte planak eta programak programatzeko eta balioztatzeko eskuliburua (2004). Argi-talpenaren helburua da gazte-politiketan diharduten pertsonei laguntza ematea, irizpideak emanez, eta eredu homogeneoa ematea, gazte-planak eta -programa-zioak programatzeko eta ebaluatzeko.

•Euskadiko gazteria politikaren programazio-agiria 2002-2005 (2005). Bilduma bat da, eta 2002-2005 aldian, gazte-politika integralarekin lotuta dauden Eusko Jaurlaritzako sailen ekarpenak eta II. Gazte Planari atxikitako beste erakunde batzuenak biltzen ditu.

•Gazte-ekipamenduen definizio eta sailkapenerako proposamena (2005). Agiri horrek gaz-te-ekipamenduak definitzeko eta sailkatzeko egindako proposamena jasotzen du, erakundeen arteko batzorde teknikoak adostasunez egindakoa. Batzorde teknikoan Eusko Jaurlaritzako, foru-aldundietako, Eudeleko eta Euskadiko Gazteriaren Kontseiluko ordezkariak daude.


133


Emaitza-adierazleak

•Gazteen argazkiak 8 (2005). “Gazteen argazkiak” seriearen zortzigarren alea da. Az-terketa zenbait gaikako arlotan banatuta dago: gazteak eta haien eguneroko bizitza, hezkuntza, kirola, irakurketa, jarrera politikoak, eta egoeraren balorazioa.

•Identitatearen eta politikaren kultura berri baterantz: Euskadiko gazteen joerak (2005). Pa-noramika soziologiko bat ematen du, egungo gazteengan izandako aldaketak ulert-zeko. Horretarako, zenbait alorretan sakontzen du, bai tradizional eta errotuenetan —esaterako, gizarte-mobilizazioa—, bai orain azaleratzen ari diren beste batzue-tan ere —kultura-proiektuekin lotutako sozialtasun berriak, adibidez— Koadrila, ondasunak, musika, esperimentazio teknologikoa eta merkataritza-guneak interes enpiriko eta teoriko handiko guneak dira, gazteen sozialtasun-motei erreparatzeko eta testuinguruan jartzeko oinarrizko kategoriak —identitatea eta politika, esate-rako— izaten ari diren birdefinizioak.

•Gazteen aukerak etxebizitza eskuratzeko (2005). Azterketa horrek Europar Batasune-tik aukeratutako zazpi administrazioetan aurki daitezkeen etxebizitza-parkeak eta etxebizitza-politikak aztertzen ditu. Liburuak, halaber, Euskadiko eta beste auto-nomia-erkidego batzuetako gazteek etxebizitza lortzeko duten ahalmena ere badu hizpide, hala nola etxebizitza eskuratzeak gazteen emantzipazioan duen eragina.


5.4.esku-hartzeildoa.Gazteekeuroparforoetangizarte-etainstituzio-mailanpartehartzea

5.4.1.EKINTZA.EUSKADIKOGAZTEEKBATASUNARENITUNAKALDATZEKO BATZARREAN ETA FOROAN PARTE HAR DEZATEN SUSTATZEA.


Ekintza horren baitako jarduerak Europako Gaietarako Zuzendaritzak eta Eukadiko Gaz-teriaren Kontseiluak sustatu dituzte, eta hauek izan dira:•EuropakoGaietarakoZuzendaritza: - Interneten Foro bat sortzea, gazteek Euskal Konbentzioan parte hartu ahal izan

dezaten. Euskal Konbentzioa hau da: EAEk Europar Batasunak aurre egin beharreko erronkekiko duen jarrera zehazten parte hartzea Euskadiko gizarteak; alegia, horrek dakartzan aldaketetan hitza izatea.

•EuskadikoGazteriarenKontseilua: - Bartzelonako Gazteen Munduko Jaialdian parte hartzea. 2004ko abuztuaren 8tik

14ra bitartean ospatu zen, eta Euskadiko 56 gaztek osatutako ordezkaritza bat izan zen bertan.

Helburuak •EuropakoGaietarakoZuzendaritza: - Gazteen artean Europar Batasunaren etorkizunari buruzko eztabaida sustatzea.•EuskadikoGazteriarenKontseilua-EGK: - Munduko beste herrialde batzuetako pertsonak, gazte-taldeak eta -plataformak

ezagutzea eta haiekin harremanak izatea. - Jaialdira ordezkari gisa bertaratzea. - Munduko beste toki batzuetako ideiak eta proiektu berriak ikustea, eta gazteek

dituzten gogoeten eta aldarrikapenen berri izatea. - Euskadiko Gazteriaren Kontseiluaren barruan harremanak eta lana sarean egin

daitezen finkatzea. - Gazteek beraiek beraientzat antolatutako jolas- eta kultura-guneez gozatzea.


134

5.4.1.EKINTZA.EUSKADIKOGAZTEEKBATASUNARENITUNAKALDATZEKO BATZARREAN ETA FOROAN PARTE HAR DEZATEN SUSTATZEA.

Onuradunak Herritar guztiak, eta, bereziki, gazteak eta EAEko gazte-elkarteak.




Eusko Jaurlaritza

Lehendakaritza (Europako Gaietarako Zuzendaritza)

Kultura Saila (Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 11.000 11.000 100,0

2005 — — —

Oharra: Ez dira jaso Euskal Konbentzioko jarduerek sortutako gastuak, Europako Gaietarako Zuzendaritzako ekintzen barruan jasota daude eta.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Euskal Konbentzioa: - Parte hartzeko foroa sortzea

Interneten

—

Bai

—

—

Euskadiko Gazteriaren Kontseilua: - Aurreko lanean parte

hartu zuten pertsonen satisfazio-maila

- Gazteen Munduko Jaialdian parte hartu zuten gazteen kopurua

- Parte hartu zuten pertsonen satisfazio-maila

—

—

—

—

—

—

Handia

56

Handia

—

—

—


135


5.4.esku-hartzeildoa.Gazteekeuroparforoetangizarte-etainstituzio-mailanpartehartzea

5.4.2.EKINTZA.GAZTEEIBURUZKOGAIAKEZTABAIDATUETAERABAKITZENDIRENFOROEUROPARRETANPRESENTZIA EFEKTIBOA IZATEA EUSKAL ADMINISTRAZIO PUBLIKOAK —ADMINISTRAZIO ESKUDUNEK

ADOSTU ETA GARATUKO DITUZTE HORRETARAKO MEKANISMO EGOKIAK—, ARAZO LARRI BATZUEKIKO (GIZARTE-BAZTERKERIA, GAZTEEN LANGABEZIA, ETAB.) ZER ESTRATEGIA ARI DIREN JARRAITZEN JAKITEKO,

BATETIK, ETA GURE ESPERIENTZIA AZALDU AHAL IZATEKO, BESTETIK.


Ekintzari dagozkion jarduerak, Eusko Jaurlaritzako Lehendakaritzak programatu bezala, hauek izan ziren:•EuskadikBruselanduenordezkaritzarekin lankidetzanjarduteaEuroparBatasunaren

gazte-politika EAEra hurbiltzeko, 2003., 2004. eta 2005. urteetan. Ekintza horren barruan, Euskadiko gazteentzat interesgarriak diren arloak aztertzea aurreikusi zen, EAEn foroak, topaketak eta jardunaldiak antolatzeko, Europar Batasuneko gazteek ere parte hartzen dutela.

•EskualdeetakoKomiteanparte hartzea, 2005ean.Urte hartan, komitearenhamargarrenurteurrena zela-eta gazteei buruzko eztabaida sortu zen, eta bertan izan zen Lehendaka-riaren Kanpo-Harremanetarako Mandataria.

Helburuak •EuskadikBruselanduenOrdezkaritza: - Europar Batasunaren gazte-politika EAEra hurbiltzea.•EskualdeetakoKomitea: - Euskal administrazio publikoa ordezkatzea. - Gazte-politikako estrategiak trukatzea.

Onuradunak Gazteak.




Euskal administrazio publikoa

Jaurlaritzaren Lehendakaritza


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 156.000 156.000 100,0

2005 158.089 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Lortutako akordioak — — — —

Foro europarretako parte-hartze maila — — — —

Satisfazio - maila — — — —



136


5.5.esku-hartzeildoa.Gazteenkultura-jarduerakbultzatzea,haienfaseguztietan.

5.5.1.EKINTZA.LAGUNTZAGEHIAGOEMATEA(AZPIEGITURAK,BALIABIDEMATERIALAK, BALIABIDE EKONOMIKOAK ETA GIZA BALIABIDEAK) GAZTEEN JARDUERAK PRESTATZEKO,

SORTZEKO, EKOIZTEKO, ZABALTZEKO ETA BANATZEKO.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira, haiek egiteko ardura zuten erakundeek adierazi dutenez:

•KulturaSortuetaZabaltzekoZuzendaritza,2002tik2005era: - Koreografo berrien lanak. - Dantza-eskolen erakustaldiak. - Koreografiak sortzeko laguntzak. - Euskal Herriko Gazte Orkestra finantzatzea. - Film laburrak egiteko laguntzak. - Film laburrak hedatzeko Kimuak programa. - Laguntzak profesional gazteek antzezlanak sor ditzaten. - Laguntzak arte eszenikoetako profesionalak prestatzeko.

•GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritza: - Kanpaina 2005ean “Ezagutu ezazu gure weba: www.gazteaukera.euskadi.net”.

Helburuak •Koreografoberrientzakolaguntzak: - Euskal koreografoen lana bultzatzea, sendotzea eta zabaltzea, haiek profesionalizatze

aldera. - Koreografoen sormen-lana bultzatzea eta indartzea, beren lana balora dezaten.

•EuskalHerrikoGazteOrkestrafinantzatzea: - Musikari berriei orkestra profesional batean sartzeko aukerak ematea.

•Filmlaburrakegitekolaguntzak: - Zuzendari berriei babesa ematea. - EAEn egindako film laburrak sustatzea eta zabaltzea, eta, horretarako, bi katalogo

egitea: bata Euskadiko ikus-entzunezkoen sektore eta instituzioetan banatzeko, eta, bestea, nazioko eta nazioarteko jaialdi eta foroetan banatzeko.

•Arteeszenikoetakoprofesionalakprestatzekolaguntzak: - Profesional gazteak arte eszenikoen alorrean prestatu ahal izatea bultzatzea, ikas-

turte osoko ikastaroen bidez nahiz aldian aldiko prestakuntza-jardueren bidez. - Profesional gazteen antzezlanak sustatzea.

•gazteaukera.euskadi.netwebatariarenkomunikazio-kanpaina: - Elkarte-ehunarekiko harremanak sendotzea, eta horretarako, Gazteria eta Gizarte

Ekintza Zuzendaritzak gazteen elkarteentzat eskaintzen dituen baliabideen eta programen berri ematea.

Onuradunak Artista eta sortzaile gazteak, Euskadiko enpresak eta talde profesionalak, eta web ata-riaren kanpainari dagokionez, etorkinen elkarteak, etorkinei laguntzeko elkarteak eta aisialdiko eta denbora libreko gazte-elkarteak.


137

5.5.1.EKINTZA.LAGUNTZAGEHIAGOEMATEA(AZPIEGITURAK,BALIABIDEMATERIALAK, BALIABIDE EKONOMIKOAK ETA GIZA BALIABIDEAK) GAZTEEN JARDUERAK PRESTATZEKO,

SORTZEKO, EKOIZTEKO, ZABALTZEKO ETA BANATZEKO.





(Kultura Sortu eta Zabaltzeko Zuzendaritza) (Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritza)


Euskal Herriko Gazte Orkestraren finantzazioari dagokionez, erakunde laguntzailea Hego Euskal Herriko Aurrezki Kutxen Federazioa erakundea izan zen.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 540.849 564.890 104,4

2003 540.849 507.455 93,8

2004 646.330 610.067 94,4

2005 646.330 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

•EuskalHerrikoGazteOrkestra: - Kontzertu-kopurua - Onuradun izan diren gazteen

kopurua - Orkestra profesionalek kontra-

tatutako musikarien kopurua

12

120

27

—

—

—

12

120

30

—

—

—

•Koreografiaksortzekolaguntzak: - 29 urtetik beherako onuradunen

kopurua - Laguntzen batez bestekoaren

zenbatekoa (e)

9

2.670

—

—

4

2.185

—

—

•Arte eszenikoetako profesionalakprestatzeko laguntzak:

- Ikasle-kopurua - Laguntzen batez bestekoaren

zenbatekoa (e)

—

—

366

—

240

16.695

—

—

•Filmlaburrakegitekolaguntzak: - Diruz lagundutako film

laburren kopurua - Laguntzen batez bestekoaren

zenbatekoa (e)

—

—

—

—

11

10.909

—

—

•Filmlaburrakhedatzeko Kimuak programa:

- Sartutako film laburren kopurua

—

16

30

—

•Koreografoberrienlanak: - Erakusketa egin duten

koreografoen kopurua

— 9

4

—


138



5.5.2.EKINTZA.ESPARRU-PROGRAMABATEGITEA,NAZIOKOETA NAZIOARTEKO ESPARRUETAN ARTE-TRUKEA AHALBIDETUKO DUENA.


Ekintza horren baitan, Kultura Sortu eta Zabaltzeko Zuzendaritzak, Europar Batasuneko Kultura 2000 programa kudeatu du.

Kultura2000programaklehengoRaphael,CaleidoscopioetaArianeprogramakbiltzenditu, eta kultura-espazio bateratua sortzea du helburu, kultura-elkarrizketa sustatuz; Eu-ropako herrien kulturaren historiaren, sorkuntzaren eta hedapenaren ezagutza sustatuz; artisten eta haien lanen mugikortasuna sustatuz; Europako kultura-ondarearen, kultura-adierazpen berrien eta kulturaren garrantzi sozio-ekonomikoaren berri emanez.

Kultura 2000 programak nazioz haraindiko lankidetza-proiektuei laguntzen die, progra-man parte hartzen duten herrialdeetako sortzaileek, kultura-operadoreek eta kultura-erakundeek lankidetzan jarduten duten lankidetza-proiektuei.

Helburua Kultura-politika eragileen artean sustatzea eta koordinatzea.

Onuradunak Euskadiko enpresak eta administrazio publikoak.





(Kultura Sortu eta Zabaltzeko Zuzendaritza)


Aurrekontua(e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 1.500 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Topaketen kopurua — — — 2

Onuradunen kopurua — — — 2


139



5.5.3.EKINTZA.GAZTEENTZAKOKULTURA-POLITIKAK DISEINATZEKO FOROA SORTZEA.


Ekintza 2005. urtean gauzatu zen Pirinioetako Lan Elkartearen esparruan, eta, zehatzago, haren laneko lau batzordeetako baten bidez: Kultura, Gazteria eta Kirol Batzordearen bidez.

Pirinioetako Lan Elkartea nazioz haraindiko lankidetzako eskualde arteko erakundea da. Bordelen sortu zen, 1983ko apirilaren 18an, protokolo bat sinatuta Andorrako Printzerriak, Aragoi,Katalunia,EAEetaNafarroakoerkidegoeketaFrantziakoAquitania,Languedoc-Rous-sillonetaMidi-Pyrénéeseskualdeek.

Helburua Kultura-politika koordinatzea eragileen artean.

Onuradunak Euskadiko enpresak eta administrazio publikoak (2005).







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 3.000 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Topaketen kopurua — — — 3

Parte hartu duten erakundeen kopurua — — — 15


140



5.5.5.EKINTZA.GIZARTE-EGOERAAHULENEKOGEOGRAFIA-EREMUEI ETA GIZA TALDEEI ERE KULTURA ESKURA IZATEKO AUKERA EMATEA.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira, haiek egiteko ardura zuten instituzio-organoek adierazi dutenez:

•KulturaSortuetaZabaltzekoZuzendaritza,2005: - Kultura-programazio berria egitea, Kultur Azpiegituren eta Ekitaldien Mapatik

ateratako ondorioak oinarri hartuta. - Diru-laguntzak ematea enpresei, kultura- eta arte-ikuskizunak antolatzeko.

•GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritza,2005: - Etorkinei zerbitzuak ematen dizkieten erakundeekin harremanetan jartzea, etorkin

gazteei informazioa emateko aisiarekin eta denbora librearekin lotutako zerbitzu eta baliabideei buruz.

Helburuak •KulturaSortuetaZabaltzekoZuzendaritza: - Kultura-eskaintza kolektiboen beharretara egokitzea.

•GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritza: - Etorkin gazteei informazioa ematea aisiarekin eta denbora librearekin lotutako

zerbitzu eta baliabideei buruz. - Harremanak sendotzea etorkinen elkarteekin edo etorkinei laguntza ematen

dietenekin. - 2003-2005 epealdiko Immigrazioko Planean parte hartzea.

Araudia •Agindua,2005ekomaiatzaren8koa,KulturaSailburuarena,Antzerki,Dantza,Musikaeta Zinearen arloetan jaialdiak, zikloak, lehiaketak eta sariketak antolatzeko dirula-guntzak emateko araubidea ezartzen duena.

Onuradunak •Euskadikoenpresak,KulturaSailakematendituendiru-laguntzetan.•Etorkingazteak,GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritzakegindakojardueretan.





(Kultura Sortu eta Zabaltzeko Zuzendaritza) (Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 20.000 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Onuradun izan diren enpresen kopurua — — — 46

Etorkinei laguntzen dieten elkarteei bidalitako urteko aldizkariaren kopurua — — — 170


141



5.5.6.EKINTZA.ERAKUNDEPRIBATUETAPUBLIKOETAKOKOMUNIKAZIO-PLANETARAKO AURREKONTUAK HANDITZEA, ADMINISTRAZIOAREN ETA ELKARTEEN ARTEKO

KOMUNIKAZIO-BIDEAK OPTIMIZATZE ETA HOBETZE ALDERA.


Kultura Sortu eta Zabaltzeko Zuzendaritzak, 2005. urtean zenbait bilera egin zituen lan-taldeekin, Kulturaren Euskal Planaren barruan.

Helburua Lantaldeetako kideekin komunikazioa optimizatzea.

Onuradunak Elkarteak.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 1.500 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Komunikazio-bideak hobetzeko sortutako web orriak

— — — —

Egindako kontsulten kopurua — — — —



142


5.6.esku-hartzeildoa.Kirol,kulturaetaaisialdikojarduereneskaintzaneuskararenerabilera sustatzea

5.6.1.EKINTZA.EUSKARARENAHOLKUBATZORDEAKPROPOSATUTAKO ESTRATEGIA-ILDOAK GARATZEA.


Ekintza horren baitan, Koordinaziorako Zuzendaritzak, 2005. urtean zehar, zenbait pro-grama gauzatu ditu udaletan Euskara Biziberritzeko Plan Nagusia garatzeko, bi alderdi hauetan: hizkuntzaren familiako transmisioan eta euskararen aisialdiko erabileran.

Helburuak Udalerrietan familia bidezko transmisioa zer nolakoa den eta denbora librean euskararen erabilera zenbatekoa den aztertu eta ikuskatzea, udalerri horretan plana hobetzeko proposa-menak egin ahal izateko eta bertako teknikariei plana behar bezala garatzeko programa eta baliabide berriak eskaini ahal izateko.

Onuradunak Gizarte-eragileak eta udaletako euskara teknikariak.





(Koordinaziorako Zuzendaritza)


Euskararen Aholku Batzordea.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — 16.500 —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Onuradun izan diren udal-teknikarien kopurua — — — 84

Eskainitako programen eskari-maila — — — Oso handia

Satisfazio-maila — — — Handia

Proiektuaren zehazte,- kalitate-, eduki- eta garapen-maila

— — — Ona

Helburuen lortze-maila — — — Handia

Eskainitako programen harrera-maila — — — Oso ona

Argitaratutako aleak — — — 1.000


143


5.6.esku-hartzeildoa.Kirol,kulturaetaaisialdikojarduereneskaintzaneuskararenerabilera sustatzea

5.6.2.EKINTZA.AISIALDIKOJARDUERETANEUSKARARENERABILERASUSTATZEKOADMINISTRAZIOEKEGITEN DITUZTEN DIRU-LAGUNTZA DEIALDIAK ETA KONTRATUAK ARAUTZEA.


Ekintza II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetan zehar gauzatu da, eta funtsean honetan datza: elkarteek egindako programa eta jardueretan euskararen erabileraren irizpidea sartzea balorazio-irizpidetzat, gazteriaren eta gizarte-ekintzaren alorrean diru-laguntzak ematerakoan.

Helburua Gazte-elkarteen jardueretan euskara erabil dadin sustatzea.

Onuradunak Gazte-elkarteak.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ekintza gauzatzeak ez du gastu espezifikorik eragin, eta ez du ekarri diru-laguntzetarako aurrekontu-partida handitzeko beharrik.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

•Euskara erabiltzearen irizpideari jarraituzemandako diru-laguntzen kopurua guztira

87 88 95 76

- Balioetan hezteko eta Bakerako kulturako programetan

17 20 12 16

- Gazteria eta gizarte-ekintzaren alorreko programa eta jardueretan 70 68 83 60


144


5.7.esku-hartzeildoa.Kirolarenbidezgizarteanbalioakezartzeaahalbidetukoduenplana diseinatzea

5.7.1.EKINTZA.PLANASUSTATUETAGARATZEKOBATZORDEKUDEATZAILEAOSATZEA.


II. Gazte Plana indarrean izan den aldian, Kultura Saileko Kirol Zuzendaritzak batzorde bat abian jartzea programatu zuen, Gazte Plana kirolean eta Kirolaren Euskal Planaren baitan sustatu eta garatzeko.

Helburuak •Kirolarenbaliopositiboakgizarteariezagutaraztea.•Gazteekkirolarekikozerbehardituztenjakitea.•Hurrengo4urteetarakokirol-politikarenjarraibideakzehaztea.

Onuradunak Herritar guztiak.




Eusko Jaurlaritza Kultura Saila (Kirol Zuzendaritza)


Kirolaren Euskal Kontseilua.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 6.000 — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Batzordea eratzeko egindako kudeaketa-lana — — — —

Batzordea eratzea — — — —


Oharrak Ekintza gauzatutzat jo da, eta haren helburuak, betetzat. Horren haritik, jotzen da Gazte Plana sustatzen ari direla bai Kirolaren Euskal Kontseiluaren Osoko Bilkura, bai Batzorde Iraunkorra, bai batzordeak.


145



5.7.2.EKINTZA.EAEKOGAZTERIARENKIROL-OHITUREIETAGAZTEEN KIROL-PRAKTIKAREN JOERA BERRIEI BURUZKO DIAGNOSTIKOA EGITEA.


Ekintza horren baitan, 1985. urtean jaiotako kirolari gazteei buruzko azterketa bat egitea dago aurreikusita, gazte horiek zer kirol-ibilbide izan duten jakiteko.

Helburua Gazte horien egoera zein den jakitea, kirol-politika haien beharretara egokitzeko.

Onuradunak Gazteak.





(Kirol Zuzendaritza)


Deustuko Unibertsitatea eta foru-aldundiak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — 6.000 —

Azterketaren zatirik handiena ez du Eusko Jaurlaritzak finantzatu, baizik eta Deus-tuko Unibertsitateak eta foru-aldundiek.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Azterketa egitea — — — Amaitu gabe

Oharrak Ekintza gauzatutzat jo da, eta haren helburuak, betetzat. 2005. urtean argitaratu ez arren, azterketa ia amaituta zegoen eta finantzatu zuten erakundeei aurkeztu zitzaien jada.


146



5.7.3.EKINTZA.OINARRINAGUSIGISAJOKOGARBIARENALDEKOKONPROMISO GUTUNA IZANGO DUEN GIZARTE-SENTSIBILIZAZIOKO KANPAINA BAT DISEINATU

ETA GARATZEA KIROL-ELKARTEENTZAT, KLUBENTZAT, KIROL-PROFESIONALENTZAT ETA KOMUNIKABIDEETAKO PROFESIONALENTZAT.


Ekintza horren baitan, Eusko Jaurlaritzako Kirol Zuzendaritzak, 2004. eta 2005. urteetan bi jarduera egitea zuen aurreikusita:•Kiroleanadintxikikoakbabestekogutunaegitea.•Eskola-kirolarenalorreanjokogarbiasustatzeahelburudutenneurriakindartzea.

Helburuak •Kiroleanadintxikikoakbabestekogutuna: - Adin txikiko kirolarien eskubideak errespetatzea, maila goreneko eredu lehiakorrei

jarraitu nahi izan gabe. - Haur bakoitzaren kirol-ibilbidea errespetatzea. - Gutuna ezagutaraztea, eta, aldi berean, euskal kirol-federazioekiko konpromiso

etikoa hartzea.•Jokogarbiabultzatzekoneurriaksustatzea: - Eskola-kirolaren esparruan gero eta ohikoagoak diren indarkeriazko gertakariei

aurre egitea.

Onuradunak Gazteak eta herritar guztiak, oro har.





(Kirol Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 2.000 — —

2005 — — —

Kirolean adin txikikoak babesteko gutuna egiteko aurreikusitako aurrekontuari buruzko informazioa dago bakarrik.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gutuna egitea — — — Bai

Kartelak eta liburuxkak banatzea — — Bai —


147

5.7.3.EKINTZA.OINARRINAGUSIGISAJOKOGARBIARENALDEKOKONPROMISO GUTUNA IZANGO DUEN GIZARTE-SENTSIBILIZAZIOKO KANPAINA BAT DISEINATU

ETA GARATZEA KIROL-ELKARTEENTZAT, KLUBENTZAT, KIROL-PROFESIONALENTZAT ETA KOMUNIKABIDEETAKO PROFESIONALENTZAT.

Oharrak Ekintza zati batean gauzatutzat jotzen da, ez baita egin ekintza gauzatzeko aurreikusi-tako jardueretako bat. Joko garbia sustatzea helburu duten neurriak bultzatzeko jarduera da, eta ez da egin ez zegoelako horretarako giza baliabiderik.

0. ARLOA.- BALIOAK ETA GAZTE-INDARKERIA

0.1. esku-hartze ildoa. Lanerako foro eta taldeak sortzea, gazte-indarkeriaren ara-zoari buruzko gogoetatik abiatuta, jarduera-proposamen zehatzak egiteko

0.1.1. EKINTZA. GAZTEEN EUSKAL BEHATOKIKO ADITUEN FOROA DEITZEA, “EUSKAL GAZTEEN INDARKERIA” TXOSTENARI BURUZ EZTABAIDATZEKO, ETA “EUSKADIN GAZTE-INDARKERIARI AURRE

EGITEKO ESKU-HARTZE ILDOAK” IZENEKO DOKUMENTUA EGITEKO (EMAKUME ETA GAZTERIA BATZORDE PARLAMENTARIOAK EZTABAIDATU ETA ADOSTUKO DU).


Gazteen Euskal Behatokiko adituen foroa Eusko Jaurlaritzaren “Bakerako eta Bizikidetza-rako Heztea” mahai sektorialeko gizarte-eragileen foroaren bidez bideratu da 2005. urtean. Mahai hori hiru sailez osaturik dago eta Giza Eskubideen Zuzendaritzak koordinatzen du.

Helburua Ekintza-plana egitea, zehaztutako proposamenak oinarri hartuta.

Onuradunak Gazteak.




—


Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila


Euskadiko Gazteriaren Kontseilua eta erakunde publikoak eta pribatuak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —



148

0.1.1. EKINTZA. GAZTEEN EUSKAL BEHATOKIKO ADITUEN FOROA DEITZEA, “EUSKAL GAZTEEN INDARKERIA” TXOSTENARI BURUZ EZTABAIDATZEKO, ETA “EUSKADIN GAZTE-INDARKERIARI AURRE

EGITEKO ESKU-HARTZE ILDOAK” IZENEKO DOKUMENTUA EGITEKO (EMAKUME ETA GAZTERIA BATZORDE PARLAMENTARIOAK EZTABAIDATU ETA ADOSTUKO DU).


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Foroaren bilera-kopurua — — — 8

Egindako eta adostutako agiriak — — — 2

“Bizikidetza eta bakerako hezkuntza hezkuntza ez-formalaren eremuan” argitalpena zabaltzea

— — — Bai

Proiektu pilotuak abian jartzea — — — 2


0.1. esku-hartze ildoa. Lanerako taldeak eta foroak sortzea, gazte-indarkeriaren ara-zoari buruzko gogoetatik abiatuta, jarduera-proposamen zehatzak egiteko

0.1.4. EKINTZA. EUSKO JAURLARITZAKO SAILEN ARTEKO MAHAI BAT OSATZEA. MAHAI HORREK, PARTENARIATUAK “BAKERAKO HEZKUNTZA, ESKOLAN ETA ESKOLATIK KANPO” GAIARI BURUZ EGINDAKO TXOSTENETIK ABIATUTA, PROPOSAMENAK EGINGO DITU EUSKADIKO

GAZTEEN ARTEAN BAKERAKO HEZKUNTZA HEDATZEKO, BERRITZEKO ETA OROKORTZEKO.


Ekintza horren barruan jarduera hauek gauzatu dira, haiek egiteko ardura zuten instituzio-organoek adierazi dutenez:

•GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritza,2002: - Ikastetxeetan gatazkak konpontzeari buruzko partenariatuan parte hartzea. - BakerakoHezkuntzarenegoerariburuzkomapabategitea(curriculumekoaeta

curriculumetikkanpokoa). - Egoeraren azterketa eta jarduera-proposamenak.

•Giza Eskubideen eta Justiziarekiko Lankidetzarako Zuzendaritza, Hezkuntza Berriz-tatzeko Zuzendaritzarekin eta Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzarekin elkarla-nean, 2003., 2004. eta 2005. urteetan:

- Eusko Jaurlaritzako sailen arteko mahaia sortzea. Giza Eskubideen Zuzendaritzak, Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak eta Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzenda-ritzak osatzen dute. Mahaiaren zeregina Bizikidetzarako eta Bakerako Hezkuntzari buruzko egoera-maparen ikerlaneko gomendioak aztertzea da.

- Sailen arteko mahaiak proposamenak egitea, Euskadiko gazteen artean bakerako hezkuntza hedatzeko, berritzeko eta orokortzeko.


149

0.1.4. EKINTZA. EUSKO JAURLARITZAKO SAILEN ARTEKO MAHAI BAT OSATZEA. MAHAI HORREK, PARTENARIATUAK “BAKERAKO HEZKUNTZA, ESKOLAN ETA ESKOLATIK KANPO” GAIARI BURUZ EGINDAKO TXOSTENETIK ABIATUTA, PROPOSAMENAK EGINGO DITU EUSKADIKO

GAZTEEN ARTEAN BAKERAKO HEZKUNTZA HEDATZEKO, BERRITZEKO ETA OROKORTZEKO.

Helburuak •GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritza: - Bakerako Hezkuntzari buruzko liburu zuria egitea.•GizaEskubideenetaJustiziarekikoLankidetzarakoZuzendaritza: - Sailen arteko koordinazioa erraztea Bakerako eta Bizikidetzarako Hezkuntzan. - EAEn Bizikidetzarako eta Bakerako Hezkuntzaren arloan ekintza global baten

proposamena zehaztea eta ezartzea. - Euskadiko gazteen artean bakerako hezkuntza bultzatzea eta koordinatzea.

Onuradunak 14 eta 19 urte bitarteko gazteak, erakunde publikoak eta beste erakunde batzuk, eta hezkuntza-arloko profesionalak.




Ez da izendatu

Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila (Giza Eskubideen eta Justiziarekiko Lankidetzarako Zuzendaritza)


Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila (Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 12.000 12.000 100,0

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Azterlanak egitea Bai — — —

Azterlanen argitalpen urtea — — Bai —

Sailen arteko mahaia sortzea — Bai — —

Sailen arteko mahaiaren bilera-kopurua — — 6 3

Sailen arteko mahaian aurkeztutako proposamen-kopurua

— — 5 3

Lortutako akordioen kopurua — — 2 —


150



0.1.5.EKINTZA.ERAKUNDEENARTEKOBATZORDETEKNIKOBATANTOLATUETA ABIAN JARTZEA, GAZTE-PLANAREN ARLOETAN GAZTE-INDARKERIA LANTZEN DUTEN EKINTZEN

(2.4.1; 2.4.2; 2.4.3; 2.4.4; 4.3.1) JARRAIPENA EGITEKO.


Ekintza honela gauzatu da: adierazitako ekintzei jarraipena eginez, Gazte Planaren Batzorde Teknikoak izandako bileretan.

Helburua Gazte Planaren barruan programatutako ekintzen jarraipena.

Onuradunak Gazteak.




—Kultura Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —



Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Batzordea eratzearekin lotutako jarduerak — — — —

Batzordea eratzea — — — —

Egindako bilera-kopurua — — — —



151



0.1.6. EKINTZA. GAZTERIA KONTSEILUARI “GAZTE-ONTZI” BAT SORTZEA ESKATZEA, GAZTE-INDARKERIARI AURREA HARTZEKO POLITIKA INSTITUZIONALEI BURUZKOA.


2005ean, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak Gazteriaren Kontseiluari eskatu zion “gazte-ontzi” bat sor zezala, gazte-indarkeriari aurrea hartzeari buruzkoa. Sortu zenetik, zazpi bilera izan ziren urte hartan.

Helburua Gazte-indarkeriari aurrea hartzeko politika instituzionalen jarraipena.

Onuradunak Gazteak.




—Kultura Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —



Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Urteko bilera-kopurua — — — 7

Balioetan oinarritutako heziketaren ikuspegia kontuan hartuta lan egin da, eta, horre-tarako, programa bat osatu da EAEko 2 ikastetxetan.


152


0.2. esku-hartze ildoa. Gazte-indarkeriari buruzko azterketak eta lanak egitea, horie-tan oinarrituz arazoaren inguruko kontsentsuak lortu ahal izateko

0.2.3. EKINTZA. GAZTEEN EUSKAL BEHATOKIKO ALDIZKAKO TXOSTENA, EAEKO GAZTE-INDARKERIARI BURUZKOA.


EAEko gazte-indarkeriari buruzko txostena egitean datza ekintza. Txostena gaiarekin lo-tutako sailek emandako datu estatistikoetan oinarrituta egin da.

Helburua Gazte-indarkeriaren egoeraren eta bilakaeraren ikuspegi orokorra eta etengabea edukitzea

Onuradunak Erakunde publikoak eta beste erakunde batzuk, gazteria-gaietako profesionalak eta bi-tartekariak, eta herritar guztiak.




—Kultura Saila



Herrizaingo Saila.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 18.000 18.000 100,0

2005 — — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Datuak argitaratzea — — Bai Bai

Argitaratutako datuak Gazteen Euskal Behatokiko web orrian daude eskuragarri (www.gazteaukera.euskadi.net).


153


0.2. esku-hartze ildoa. Gazte-indarkeriari buruzko azterketak eta lanak egitea, horie-tan oinarrituz arazoaren inguruko kontsentsuak lortu ahal izateko

0.2.4. EKINTZA. GAZTEEN EUSKAL BEHATOKIKO DOKUMENTAZIO ZENTROAN GAIKAKO INFORMAZIO-BLOKEAK EGITEA, EUSKADIKO ETA EUSKALDITIK

KANPOKO GAZTE-INDARKERIARI BURUZKOAK.


0.2.4. ekintza zehazteaz gain, ez da ekintzaren bestelako definiziorik edo edukirik zehazten.

Helburuak Gazte Planeko ikerketa-, informazio- eta dokumentazio-funtzioak etengabe garatzea, gazteriaren egoeraren eta bilakaeraren ikuspegi orokorra eta etengabea edukitzeko tresna bat izateko, eta, horren bidez, administrazio publikoen jardueren inpaktua eta eragina ebaluatu ahal izateko.

Onuradunak Erakunde publikoak eta beste erakunde batzuk, bai eta gazteria-gaietako profesionalak eta bitartekariak ere.




—Kultura Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —



Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gazte-indarkeriari buruzko gaikako blokeak egitearekin lotutako jarduerak

— — Ez Bai

Oharrak Ekintza 2004an egitea aurreikusita bazegoen ere, ez zen hurrengo urtera arte gauzatu.


154


0.3. esku-hartze ildoa. Hezkuntza-esparruan prebentzio-neurriak ezartzea, balioetan oinarritutako hezkuntza eta bakerako eta bizikidetzarako hezkuntza sustatzeko

0.3.6. EKINTZA. GAZTEEN ARTEAN ASKATASUNAREN BALIOA SUSTATZEA, ZENBAIT ESTRATEGIAREN BIDEZ.


Ekintza 2004. urtean gauzatu zuen Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak, zenbait erakunderi laguntza emanez, bakerako hezkuntzako eta gatazkak konpontzeko kultura-arteko topaketak egin zitzaten.

Helburuak •Gunebatsortzea,gatazkandaudenzenbaitherrialdetakogazteakbilduetaesperien-tziak truka ditzaten.

•Mugenetaoztopoenideiaetakontzeptuariburuzhausnartzea.•Herrialdebakoitzeanurratzendirengizaeskubideeiburuzkoeztabaidasustatzea.•Nortasunarenkontzeptuariburuzhausnartzea.•Lankidetza-sareaksortzeaetorkizunerako,gizaeskubideenetaadiskidetzearenalde

lan egiteko.





—Kultura Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 12.000 12.000 100,0

2005 — — —


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Gazte onuradunen kopurua — — 33 —

Mutil onuradunen kopurua — — 21 —

Neska onuradunen kopurua — — 12 —

10egunekoegonaldibateanhartuzutenpartegazteek,Glencreen (Dublin),Palestina,Israel, Siria, Erresuma Batua (Ipar Irlanda), Irlandako Errepublika eta Espainiako beste zen-bait gazterekin. Egonaldian zenbait gai landu ziren, besteak beste: xenofobia, gatazkak konpontzea eta bakea.


155



0.3.7. EKINTZA. IRAKASLEAK BAKERAKO ETA BIZIKIDETZARAKO HEZKUNTZAN TREBATZEKO PLANA.


2003. eta 2005. urteen bitartean, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saileko Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak, jarduera hauek gauzatu ditu:•Irakasleakbakerakoetabizikidetzarakohezkuntzantrebatzekoikastaroak.•Gatazkakkonpontzeariburuzkoikastaroak.•Gatazkeneraldaketariburuzkomintegiakantolatzea.•BakePositiboariburuzkoikastaroak.

Helburua Bakerako eta bizikidetzarako hezkuntza lantzeko estrategiak eta ezagutzak ematea irakasleei.





—Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 40.060 40.060 100,0

2004 43.060 43.060 100,0

2005 43.060 43.180 100,3


Emaitzak

2002 2003 2004 2005



— — 2.767 1.402

Parte hartu duten ikastetxeen kopurua — — — 163

Parte hartu duten ikasleen kopurua — — — 5.005

Ikasteko baimenen kopurua — — — 3


156



0.3.8. EKINTZA. IKASTETXEETAN DEMOKRAZIAREN, TOLERANTZIAREN, BAKEAREN ETA ASKATASUNAREN BALIOAK SUSTATZEA, SENTSIBILIZAZIO-KANPAINAK ETA

GATAZKAK KONPONTZEKO PROGRAMAK ABIAN JARRIZ, INDARKERIAZKO PORTAERA ETA JARRERA GUZTIEI AURRE EGITEKO (2.4.6).


Ekintza 2004. eta 2005. urteetan deialdi publiko hauek eginez gauzatu da: giza eskubideen defentsa eta babesa edota bakearen aldeko jarduerak zabaltzen, hedatzen eta sustatzen dituzten jarduerak egiteko laguntzak emateko deialdiak.Diru-laguntzak eman zaizkie helburu nagusia bakea lortzea eta giza eskubideak defen-datzea duten erakunde pribatuei, legez eratuta egon eta irabazi asmorik ez dutenei.

Helburua Gazteen artean bake-kultura eta indarkeria eza zabaltzeko jarduerak sustatzea, lehenengo urratsa baita gizartearen jarrera aldatzeko.

Araudia •Agindua,2004kootsailaren25ekoa,EuskadinBakearenetaGizaEskubideenaldekojarduerak garatzen dituzten antolakunde eta gizarte-mugimenduek helburu horrekin sustatzen dituzten ekimenei laguntzak emateko deialdia egin zuen Agindua 2004ko ekitaldian aplikatzeko egokitzen duena.

•Agindua,2005ekomartxoaren3koa,Justizia,LanetaGizarteSegurantzasailburuarena,Euskadin Bakearen eta Giza Eskubideen aldeko jarduerak garatzen dituzten antolakun-de eta gizarte-mugimenduek helburu horrekin sustatzen dituzten ekimenei laguntzak emateko deialdia egiten duena.

Onuradunak Irabazi-asmorik gabeko erakunde pribatuak.




—Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila

(Giza Eskubideen eta Justiziarekiko Lankidetzarako Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 500.000 500.000 100,0

2005 500.000 500.000 100,0


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Hezkuntza-programen kopurua — — 49 57

Diruz lagundutako elkarteen kopurua — — 35 45

Laguntzen batez bestekoaren zenbatekoa (e)

— — 10.200 8.772


157



0.3.10. EKINTZA. HEZKUNTZA-KOMUNITATEAN ELKARRIZKETARAKO FORO ETA ESPARRUAK SUSTATZEA, GATAZKAK KONPONDU ETA INDARKERIA GAITZESTEKO.


Ekintza 2003., 2004. eta 2005. urteetan zehar gauzatu da, Hezkuntza Berriztatzeko Zu-zendaritzak sustatutako zenbait jardueraren bidez. Hona hemen jarduera nagusiak:•Ikastetxekobizikidetza-prozesuetaneraginnegatiboadutenegoerakplanteatzekobi-

deak jartzea.•Bizikidetzarenkudeaketakoesperientziak sustatzea, gerobeste ikastetxebatzuetan

jardunbide egokien eredu gisa erabili ahal izateko ereduak oinarri hartuta.•Ikastetxeeiaholkuakematea.•Gurasoenfederazioetaelkarteeibizikidetza-programaaurkeztea.•Familiekinlanegiteagatazkakkonpontzen.•Gatazkeneraldaketariburuzkomintegiaketakultura-jatorrikogatazkakkonpontzeari

buruzko ikastaroak egitea.

Helburuak •Gatazkagizakienartekoharremanenetagizaizaerarenzatidelaonartzea,etaikusaraz-tea gatazkak elkarrizketaren eta metodo demokratikoen bidez konpontzeak pertsonei eta taldeei handitzen laguntzen diela.

•Hezkuntza-komunitateari ikusaraztea justizian eta desberdinak direnekiko errespe-tuan oinarritutako harremanak sustatzeko ardura dugula guztiok.

Onuradunak Irakasleak eta ikasleen gurasoen elkarteak.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 61.400 61.400 100,0

2004 72.000 72.000 100,0

2005 72.000 102.232 142,0


158

0.3.10. EKINTZA. HEZKUNTZA-KOMUNITATEAN ELKARRIZKETARAKO FORO ETA ESPARRUAK SUSTATZEA, GATAZKAK KONPONDU ETA INDARKERIA GAITZESTEKO.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Aholkularitza jaso duten ikastetxeen kopurua — 16 — 3


Kanpainan parte hartzen duten elkarteen kopurua — — — 678


Eskualdeko mintegi-kopurua — — — 8

Prestakuntza-ikastaroetan dauden irakasleen kopurua

— — — 1.422



0.3. esku-hartze ildoa. Hezkuntza-esparruan prebentzio-neurriak ezartzea, balioetan oinarri-tutako hezkuntza eta bakerako eta bizikidetzarako hezkuntza sustatzeko

0.3.12. EKINTZA. BAKERAKO ETA BIZIKIDETZARAKO HEZKUNTZAN ERABILI AHAL IZATEKO IKASMATERIALA SORTZEKO LAGUNTZAK.


Ekintzaren baitan, bakerako eta bizikidetzarako hezkuntzan erabili ahal izateko zenbait ikasmaterial sortu dira.

Helburua Irakasleei materialak ematea.








Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 18.000 18.000 100,0

2004 48.402 48.402 100,0

2005 48.402 49.200 101,6


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Sortutako ikasmaterialen kopurua — — 2 3


159



0.3.13. EKINTZA. TESTULIBURUEI EMANDAKO BAIMENAK BERRIKUSTEN JARRAITZEA, INDARKERIAREN LARRITASUNA ERLATIBIZATU EZ DEZATEN.


2003, 2004 eta 2005. urteetan, testuliburuei emandako baimenak berrikustea izan da ekintzaren muina, argitaletxeek ikasmaterialetan indarkeriaren larritasuna behar bezala adieraz dezaten.

Helburua Indarkeriaren larritasuna ez dela erlatibizatzen ziurtatzea.

Onuradunak Argitaletxeak.







Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ekintzak ez du aurrekontu espezifikorik izan.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Aztertutako material kopurua — — — —



160


0.4. esku-hartze ildoa. Kanpainak egitea gazte-indarkeriaren arazoari buruz sentsibi-lizatzeko eta kontzientziatzeko

0.4.1. EKINTZA. GIZARTEA SENTSIBILIZATZEKO KANPAINA, GAZTEEI IKUSARAZTEKO GIZA ESKUBIDEAK ERRESPETATZEA,

INDARKERIA EZA ETA JUSTIZIA BIZIKIDETZAREN ZUTABEAK DIRELA.


Ekintzaren baitan jarduera hauek egin dira, bi zuzendaritza arduradun dituztela:•GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritza: - Diru-laguntzak, II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetan, gazteen artean

balioetan hezteko eta bakerako kulturako programak garatzen dituzten elkarteei. - Diru-laguntza izendunak Gernika Gogoratuz fundazioari, kultura- eta bake-jardue-

retarako, aldi horretan.•GizaEskubideenetaJustiziarekikoLankidetzarakoZuzendaritza: - Diru-laguntzak 2004. eta 2005. urteetan, bakerako hezkuntzari buruzko jarduera-

programaren barruan, bake-kultura bultzatzen duten eta udalerrian eta eskualdean gatazkak oso-osorik indarkeriarik gabe konpontzeko jarraibideak jartzen dituzten udalei.

Helburuak •GazteriaetaGizarteEkintzaZuzendaritza: - Gazteak eta beste sektore berezi batzuk gizartera daitezela sustatzea. - Bake-kultura sustatzea, bakea eraikiz eta gatazkak eraldatuz. •GizaEskubideenetaJustiziarekikoLankidetzarakoZuzendaritza: - Bakeari buruzko sailen arteko mahaiak bakerako hezkuntzari buruz proposatutako

kanpainetan EAEko udalak sar daitezen sustatzea. - Ahalik eta udalerri gehienetan bakeari buruzko hezkuntza-programak egin daitezen

lortzea.

Araudia •Agindua,2004komartxoaren17koa,Justizia,LanetaGizarteSegurantzasailburuarena,Euskal Autonomia Erkidegoko udalek garatutako bakearen aldeko heziketa-arloko pro-gramak eta ekimenak ekonomikoki laguntzeko diru-laguntzetarako deialdia egin zuen Agindua 2004ko ekitaldian aplikatzeko egokitzen duena.

•Agindua,2005ekomartxoaren3koa,Justizia,LanetaGizarteSegurantzasailburuare-na. Honen bidez, Euskal Autonomia Erkidegoko udalek garatutako bakearen aldeko heziketa-arloko programak eta ekimenak ekonomikoki laguntzeko diru-laguntzetarako deialdia egiten da.

Onuradunak Gazteak eta herritar guztiak, oro har.




—

Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila (Giza Eskubideen eta Justiziarekiko Lankidetzarako Zuzendaritza)



161

0.4.1. EKINTZA. GIZARTEA SENTSIBILIZATZEKO KANPAINA, GAZTEEI IKUSARAZTEKO GIZA ESKUBIDEAK ERRESPETATZEA,

INDARKERIA EZA ETA JUSTIZIA BIZIKIDETZAREN ZUTABEAK DIRELA.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 240.404 189.452 78,8

2003 240.404 249.514 103,8

2004 442.404 439.535 99,4

2005 442.808 200.000 45,2


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

•GazteriaetaGizarteEkintza Zuzendaritza:

- Emandako diru-laguntzen kopurua

- Gernika Gogoratuz fundazioak egindako ekintza-kopurua

- Diru-laguntzak eta laguntzak eskatzeko jasotako eskaeren kopurua

17

—

—

—

—

—

12

23

40

—

—

—

•GizaEskubideenetaJustiziarekikoLankidetzarako Zuzendaritza:

- Aurreikusitako programa-kopurua

- Esku hartu duten udalen kopurua

- Parte hartu duten taldeen kopurua

- Esku hartu duten udal-arloen kopurua

- Parte hartu duten gazteen kopurua

- Gazteen parte-hartze maila

- Irakasleen parte-hartze maila

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

—

25

—

25

12

—

Oso handia

Handia

23

23

—

—

500

—

Handia


162



0.4.2. EKINTZA. SENTSIBILIZAZIO-PROGRAMAK ETA ESTATUKO GAZTEEKIN ETA EUROPAR BATASUNEKO GAZTEEKIN TRUKE KULTURALEKO PROGRAMAK EGITEA,

EUSKAL GAZTEEN IRUDI POSITIBOA ZABALTZEKO, INDARKERIAREKIN LOTURARIK EZ DUENA.


II. Gazte Plana indarrean izan den bitartean, ekintza horren baitan bi programa garatu dira.

Batetik, Europako Batzordeko Gazteria Programa —Europar Batasunak finantzatu-takoa— izapidetu eta horretarako aholkularitza-lana egin da. Programa horrek, besteak beste, diru-laguntzak ematen ditu 15 eta 25 urte bitarteko gazteen taldeek iraupen la-burreko trukeak egin ditzaten. Gainera, programa kudeatzen duen agentzia nazionalean parte hartu da, proiektuak ebaluatzen.

Horrez gain, 1993. urtetik egin izan den bezala, Euskadiko Gazteak Lankidetzan programa gauzatu da. Programa EAEn bizi diren 20 eta 31 urte bitarteko gazteentzat da, eta aukera ematen die udako hiru hilabeteetan lankidetza-proiektu batean parte hartzeko, proiektua egiten ari den herrialdean.

Helburua Elkartasun-kultura bultzatzea.

Onuradunak Gazteak.




—


Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila (Garapen Lankidetzarako Zuzendaritza)


Garapenerako GKEak, EAEkoak zein jomugako herrialdeetakoak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 150.000 150.000 100

2003 150.000 150.000 100

2004 150.000 120.186 80,1

2005 150.000 — —

Euskadiko Gazteak Lankidetzan programari dagozkion aurrekontua eta gauzatze-gastua soilik daude jasota.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Elkartasun-proiektuetan parte hartu duten gazteen kopurua

— — — —

Ez dago ekintza ebaluatzeko adierazlerik.


163



0.4.3. EKINTZA. KANPAINAK EGITEA BIKTIMEI ELKARTASUNA ADIERAZTEKO, ETA GAZTE-INDARKERIAREN ARAZOARI BURUZ SENTSIBILIZATZEKO ETA KONTZIENTZIATZEKO.


Ekintza horren baitan, biktimak integratzeko jarduerak, sentsibilizatzekoak eta biktimei giza babesa emateko jarduerak sustatu dira.

Helburua Terrorismoaren biktimei arreta egitea, giza laguntza ematea, orientatzea eta babesa ematea sustatzea.

Onuradunak Biktimen aldeko mugimenduak eta herritar guztiak.




—Herrizaingo Saila

(Terrorismoaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritza)


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 120.000 120.000 100,0

2005 240.000 239.196 99,7


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Diruz lagundutako proiektu-kopurua — — 6 11

Onuradun izan diren erakundeen kopurua — — 6 9

Ebaluazio-txostenek eta laguntzak jaso dituzten talde eta elkarteek aurkeztutako ur-teko memoriek agerian jartzen dute programak eta helburuak bete egin direla, hein handi batean.


164



0.4.4. EKINTZA. EUSKAL ERAKUNDE ESKUDUNEN KONPROMISOA, ETAREN TERRORISMOAREN ALDEKOAK DIREN ETA DEMOKRAZIA MEHATXATU EDO HORREN AURKAKOAK DIREN

PANKARTAK, PINTADAK ETA PASKINAK KENTZEKO.


Ekintza horren baitan, zenbait pankarta eta kartel kendu dira; hain zuzen, haien edukia zela-eta delitua izan zitezkeen edo administrazio-zehapena ekar zezaketen pankarta eta kartelak. Jarduteko modua udalekin harremanetan jartzea izan da, haiek ken zitzaten.

Helburua Pankarta, kartel eta pintada horien edukiak herritarrengan izan dezakeen eragina gutxitzea, eta egileak identifikatzen saiatzea.

Onuradunak Herritar guztiak.




—Herrizaingo Saila

(Herritarren Segurtasunerako Zuzendaritza)


Udalak.


Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —

Ekintzak sortutako gastua gastu orokorren barnean dago; izan ere, ekintza polizia-lanaren zati da, eta ez du aurrekontu-sail espezifikorik.


Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Ertzaintzak berri izan eta parte hartu duen gertakari-kopurua

— 2.241 2.015 1.957


165



0.4.6. EKINTZA. EUSKO JAURLARITZAKO GIZA ESKUBIDEEN ZUZENDARITZA GAZTE PLANEKO ZUZENDARITZA BATZORDEAN SARTZEA.


Gazte Planeko Zuzendaritzaren osaera eta funtzionatzeko erregimena arautzen duen dekretua aldatu da, II. Gazte Planean adierazitako esku-hartze ildo berriak sartu ahal izateko.Aldatutakoarauak,ekainaren2ko239/1999Dekretuak,EAEkoGaztePlanarenZuzenda-ritza Batzordea sortu zuen, erakunde-arteko organo izateko, gazteriari buruzko politiken sustapenean eta garapenean euskal herri-administrazioen koordinazio eta lankidetza bultzatzeko asmotan.

Helburua Eusko Legebiltzarreko Emakume eta Gazteria Batzordeak onartutako ebazpen-proposa-mena betetzea; alegia, Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen Zuzendaritza Gazte Planeko Zuzendaritza Batzordean sartzeari buruzkoa.

Araudia 240/2002Dekretua,urriaren15ekoa,EuskalAutonomiaErkidegokoGaztePlanarenZuzen-daritza Batzordearen funtzionamendu-erregimen eta osaketari buruzko Dekretua aldatzen duena.

Onuradunak Ez da zehazten.




—Kultura Saila



Aurrekontua (e)

Egindako gastua(e)


2002 — — —

2003 — — —

2004 — — —

2005 — — —



Emaitzak

2002 2003 2004 2005

Eusko Jaurlaritzako Giza Eskubideen Zuzendaritza Gazte Planeko Zuzendaritza Batzordean sartzea

Bai — — —

4II. Gazte Planaren

aplikazio prozesuaren eta emaitzen balorazioa

169

4.1. SARRERA

Hirugarren kapituluan II. Gazte Planari jarraiki egindako jarduerak zehaztasunez des-kribatu ondoren, azken kapitulu honetan jarduera horien emaitzak baloratuko ditugu. Oi-narrizko helburua da emaitza horiek lortu diren zehaztea, eta hala dagokionean, planean aurreikusitako helburuak zer neurritan lortu diren adieraztea. Azalpena argiagoa izan da-din, kapitulua lau atal handitan egituratuta dago:

• Lehenatalean, informazio-sistemabaloratzenda.Sistemahorrenbidez, lauurtehauetan, parte hartu duten erakundeek sistematikoki jaso ahal izan dituzte ezarri-tako ekintzen programazioari eta jarraipenari buruzko datuak.

• Bigarrenatalean, II.GaztePlanabultzatzeko,garatzekoetakoordinatzekoorga-noak aztertzen dira batez ere, eta organo horien lanaren eraginak eta garrantzia baloratzen dira.

• Hirugarrenatalean,kapituluhonenmuinean,II.GaztePlaneanjasotakoetahirugarrenkapituluan deskribatutako ekintzen emaitzak ebaluatzen dira. Kasu bakoitzerako es-kuragarri dagoen informazioa oinarri hartuta, hauek izango dira ekintzen ondorioak ebaluatzeko irizpide nagusiak: estaldura, eraginkortasuna, efizientzia eta baliabideen erabilera.

• Laugarrenatalean,kapituluarenazkenekoan,planarenbalorazioorokorrariburuzkoiritziak azaltzen dira, laburpen gisa.

4.1.1. Erabilitako informazio-iturriak

Kapitulu honen atal bakoitzerako zenbait informazio-iturri erabili dira, II. Gazte Plana-ren ebaluazioa osatzen duten dimentsioak ziurtasunez eta eraginkortasunez baloratzeko.

Lehen atalean jasotako datu-bilketaren balorazioa egiteko, Eusko Jaurlaritzaren Gaz-teria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak sortutako informatika-aplikazioak (I. Gazte Plana ezarri zenetik indarrean dago) emandako informazioaren kalitatea aztertu da. Kasu hone-tan, datu-baseko informazioa baloratzeko, aipatutako Gazte planak eta programak progra-matzeko eta balioztatzeko eskuliburuaren bigarren kapituluan jasotako irizpideak hartu dira oinarri. Eskuliburu horretan berariazko jarraibideak ematen dira II. Gazte Plana osatzen duten proiektuen programazio- eta jarraipen-fitxak betetzeko.


170

II. Gazte Planaren bultzatu, garatu eta koordinatzeko organoak baloratzeko erabili den informazioa, batez ere, plana indarrean egon den lau urteetan xede horretarako egin diren ekintzekin lotutako dokumentuetatik dator, besteak beste: araudiak, txostenak eta bileren aktak. Horrez gainera, sail bakoitzean II. Gazte Plana koordinatu dutenek plana bultzatzeko, garatzeko eta koordinatzeko mekanismoei buruzko balorazioa eman dute, eta balorazio horren inguruan emandako informazioak osatzen du atal hau. Informazioa planaren indarraldia bukatu ondoren egindako galdeketa baten bidez jaso zen, 2006ko ekainaren eta irailaren artean. Erabilitako galdetegia Eusko Jaurlaritzako bederatzi saile-tara1 bidali zen guztira, planean izandako inplikazioa aintzat hartuta.

Hirugarren atalak, ekintzen emaitzen ebaluazioari buruzkoak, bi informazio-iturri ditu. Informazio-iturrietako bat, iturri nagusia, planaren jarraipena egiteko datu-basean jasotakoa da. Esan bezala, tresna horrek II. Gazte Planean sartutako programen eta ekintzen teknikari arduradunek planaren programazioari, gauzatzeari eta emaitzei buruz jaso duten informazioa ematen du. Erabilitako beste informazio-iturria 2005erako programatutako ekintzen teknikari arduradunei 2006an egindako inkesta batetik dator. Galdetegiak 18 galdera zituen, eta galdera horien bidez teknikariei informazioa eskatzen zitzaien hauei buruz, besteak beste: aurreikusitako ekintzak egitearen edo ez egitearen arrazoiak, baliabideak nahikoak ziren, zer inplikazio politiko hauteman zuten, erakun-deen koordinazio-maila eta gazteek zer neurritan parte hartu zuten programen garape-nean. Inkestaren irismenari dagokionez, beharrezkoa da adieraztea 2005erako ekintzak programatuta zituzten teknikariei soilik bidali zitzaiela —urte horretan, 150 jarduera programatu ziren guztira—. Jarduera horietako gehienek planaren aplikazio-aldi osoan izan dute jarraipena. Beraz, inkestaren adierazgarritasun kualitatiboa behar bezain jus-tifikatuta dago.

Dena den, bistakoa da inkesta erabilgarria dela, aukera ezin hobea baita arduradun izan direnen —eta horrenbestez, ekintzetan zuzenean parte hartu dutenen— balorazioen eta hautemateen arabera egindako ekintzen emaitzak aztertzeko. Inkesta hau posta elektro-niko bidez bidali zen, sail bakoitzeko gazte-planaren koordinatzaileei egindakoa beza-laxe. Bi inkestetan gehiengoak erantzun zuen. Jarduera jakinen balorazio-galdeketetan soilik jaso ziren galdetegi gutxiago bidalitakoak baino. Taula honetan ikusten den beza-la, bidalitako 150 galdeketetatik 137 bete ziren guztira.

1 Kultura Saila; Lehendakaritza; Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila; Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila; Herrizaingo Saila; Nekazaritza eta Arrantza Saila; Industria, Merkataritza eta Turismo Saila; Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila; eta Osasun Saila.

ii. GaztE PlanarEn aPlikazio ProzEsuarEn Eta EmaitzEn balorazioa

171

4.1. taula. Bidalitako eta jasotako galdetegien banaketa planaren arlo bakoitzeko

BIDALITAKO GALDETEGIAK

BETE GABEKO GALDETEGIAK

BETETAKO GALDETEGIAK

1. arloa: Lana eta laneratzea 25 1 20

2. arloa: Heziketa eta lanerako prestakuntza 32 6 30

3. arloa: Etxebizitza 8 0 7

4. arloa: Osasuna eta gizarte-ekintza 27 2 25

5. arloa: Gazteen aisia eta kultura 38 2 35

0. arloa. Balioak eta gazte-indarkeria 20 1 20

Guztira 150 12 137

Kapitulu honetan, planeko koordinatzaileei egindako inkestan nahiz teknikariei egin-dako inkestan lortutako balorazioak aipatuko dira, beti modu esplizituan eta egokia de-nean. Hala, ebaluazioaren emaitzak aberastu nahi dira, II. Gazte Planaren jarraipeneko informatika-sistemak jaso ez dituen balorazio-alderdiak adieraziz batez ere.

4.2. DATUAK BILTZEKO SISTEMAREN ETA DATUEN KALITATEAREN BALORAZIOA

Ezarri zenetik, II. Gazte Planak informazioa sistematikoki biltzeko protokolo- eta pro-zedura-multzo bat izan du, I. Gazte Planean metatutako esperientziaz baliatuz. Protokolo eta prozedura horiei esker, plana indarrean egon den aldi osoan, datu-kopuru izugarri han-dia bildu da planaren ekintza gehienen programazioari eta gauzatzeari buruz.

Eusko Jaurlaritzaren Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak informazioa biltzeko sistema horren ardura du 1999. urtetik. Informatika-aplikazio baten bidez urtero bi fitxa bidaltzen zaizkie Gazte Planeko programen teknikari arduradunei. Bi fitxa horietako bat programazioari buruzkoa da, eta programen ezaugarri nagusiak jasotzen ditu. Bestea eba-luaziokoa da, eta proiektuen gauzatzeari buruzko datuak jasotzen ditu. Bi fitxetan jasotako informazioa datu-base orokor batean sartzen da.


172

4.1. grafikoa. II. Gazte Planaren informazio-sisteman jasotako jarduerenkopurua2002etik2005era

��

��

��

��

��

��

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

Prozedura hori garrantzitsua eta irismen handikoa izan da, eta horren erakusgarri da 2002-2005 aldirako 1.508 jarduerari2 buruzko informazioa eskuratu izana. Eusko Jaurla-ritza, zenbait sailen bidez, jarduera horietako 432ren arduradun izan da guztira. Gaine-rako guztiak Euskadiko hiru hiriburuetako udalek —636 jarduera— eta hiru lurraldeetako foru-aldundiek gauzatu dituzte —440 jarduera—.

Hala ere, datuen bolumen handia eskuragarri izateak ez dakar beti berekin informazio-sistema eraginkorra izatea. Halaber, informazioaren kalitatea ere funtsezko baldintza da. Ildo horretatik, komenigarria da ontzat jotzea Gazte Planaren Idazkaritzak II. Gazte Plana-ren informazio- eta jarraipen-sistemari buruzko informazioaren kalitatea hobetzeko egin duen lana. Ahalegin horren emaitza izan zen 2004an Gazte panak eta programak programa-tzeko eta balioztatzeko eskuliburua argitaratzea. Eskuliburu horrek, besteak beste, informa-zioa ondo biltzeko oinarriak finkatzen ditu, erakunde bakoitzeko gazte-politiken teknikari arduradunentzako irizpide argi eta homogeneoak ezarriz. Horren haritik, nabarmendu behar da II. Gazte Planeko ekintzen teknikari arduradunek urteetan etengabeko lana egin dutela proposatutako ebaluazio-adierazleak adosten eta osatzen.

Hala eta guztiz ere, eta I. Gazte Planetik egindako aurrerapenak nabarmenak izan arren, oraindik beharrezkoa da adieraztea badaudela etorkizunean hobe daitezkeen alder-di batzuk:

2 Ohartarazi behar da, txosten honetan ekintza eta jarduera kontzeptuak bi nozio erabat desberdin direla. “Ekintza” kontzeptua II. Gazte Planak ezartzen duen baldintza beretan erabiltzen da, eta planaren elementu zehatzena aipatzen du, abian jarri beharreko neurri jakinak adierazten dituena. “Jarduera” kontzeptuak, aldiz, errealitate bat deskribatzen du: ekintza beraren barruan gauzatutako neurri, programa edo jarduerak. Izan ere, bat baino gehiago egon daitezke. Hemendik aurrera, horiei guztiei jarduera esango zaie.


173

- Informazio-sistemak, Eusko Jaurlaritzari dagokionez, II. Gazte Planean aurreikusi-tako 148 ekintzetatik, gutxienez 106 ekintzen datuak ematen ditu. Beraz, guztira ez dago 42 ekintzari buruzko informaziorik 2002-2005 ebaluazio-aldirako. Infor-maziorik ez dagoenez, ezin da ongi zehaztu zer kasutan izan diren gauzatu gabeko ekintzak, eta zer kasutan, egindako ekintzak izan arren, ez diren erregistratu pla-naren informazio-sisteman, zegokien bezala.

- Nahiz eta eskuragarri dagoen informazioaren kalitatea nabarmen hobetu I. Gazte Planerako jasotakoarekin alderatuta, oraindik kasu askotan ekintzen deskribape-na nahiz helburuen definizioa zehaztugabeak dira, ez daude argi eta ez dira es-pezifikoak. Kasu horietan, zehaztasun eza dela eta, oso zaila da —eta ezinezkoa batzuetan— zenbait ekintzaren balorazioa egitea eraginkortasunaren irizpideari jarraituz. Ez da ahaztu behar lortu nahi diren emaitzen aurretiko formulazioak bai-no ez direla helburuak, eta horrenbestez, edozein programaren edo neurriren era-ginkortasuna ebaluatzeko beharrezkoak diren bi elementuetako bat dira.

- II. Gazte Plana indarrean egon den aldian egindako jarduerei onura atera dieten pertsonen edo jarduera horien erabiltzaileen kopuruari buruzko informazioa lau jardueratatik batean erregistratu da soilik. Informazio-hutsune hori dela eta, ge-hienetan, ezin da baloratu planean aurreikusitako ekintzen zati handi batek zer estaldura izan duen. Bestalde, ez da ohikoa pertsonen kopurua onuradunen gene-roaren arabera bereiztea, jardueren % 17an baino ez baita bereizi. Hori dela eta, aukera ezin hobea galtzen da plana generoaren araberako inpaktua aintzat hartuz ebaluatzeko.

- Emaitza-adierazle sendoak eta adierazgarriak definitzea edozein emaitza-ebalua-zioren funtsezko gakoa da, eta oraindik Euskadin, gazte-politiken eta -programen jarraipenerako eta informaziorako sistemaren bete gabeko erronketako bat da. Ildo horretatik, adierazi behar da gabezia handiak daudela, formulazioan (zehaztasun eza, ulertezintasuna…) nahiz iraunkortasunean eta jarraipenean. Izan ere, jarduera gehienentzat ez dago emaitzen bilakaera aztertzeko adierazleen urteko serierik.

- Zenbait zerbitzuren erabiltzaileen, zenbait laguntzaren onuradunen edo ekintze-tan edo bileretan parte hartu dutenen satisfazio-maila oso informazio baliagarria da, jasotako arretaren kalitatea baloratzeko, eta nolanahi ere, horrelako ebalua-zioetan kontuan hartu beharreko emaitza-adierazle bat ere bada. Horren haritik, eta Gazte planak eta programak programatzeko eta balioztatzeko eskuliburuaren I. eran-skinaren arabera, adierazle hori planaren hogeita hamar ekintzetan proposatu zen gutxienez. Hala ere, praktikan, lau ekintzatako erabiltzaileen satisfazioari buruzko datuak baino ez dira jaso idatziz.

- I. Gazte Planean gertatu ez bezala, II. Gazte Planean egindako jardueren eta progra-men aurrekontu- eta gastu-adierazle gehienak biltzea lortu da. Hala ere, adierazleen kalitateari dagokionez, oraindik gabezia handiak daudela ikusten da. Batzuetan, zenbait kopururi garrantzi handiegia ematen zaie, eta ez da kalkulatzen, besteak beste, aurrekontuaren edo gastuaren zer zati egokitu zaien berariaz gazteei. Beste batzuetan, berriz, guztiz aurkakoa gertatzen da, ez dira zenbait ekintzaren gastuak erregistratzen, nahiz eta nahiko ziurra izan gasturen bat izan zutela.

- Nahiz eta II. Gazte Planaren zenbait ebaluazio (prozesua, egitura, emaitzak eta inpaktua) dauden aurreikusita, eta egin egiten diren, beharrezkoa da berriz azpi-marratzea, I. Gazte Planaren Emaitzen Ebaluazioaren txostenean egin zen bezala, II. Gazte Plana osatzen duten proiektuen eta programen zati handi bat aldi berean ebaluatu behar dela.


174

4.3. PLANA KOORDINATZEKO, BULTZATZEKO ETA GARATZEKO ORGANOEN BALORAZIOA

Ekintzak dira II. Gazte Planaren zatirik bistakoena. Hala ere, kontuan izanda plana erakunde artekoa eta zeharkakoa dela, ezin izango zen eraginkortasunez aplikatu bertan aurreikusitako koordinatzeko, bultzatzeko eta garatzeko mekanismoak erabili gabe, eta planaren funtzionamenduaz arduratuko ziren organoak eta erakundeak ahalegindu ez ba-lira eta nahi izan ez balute.

Beste behin adierazi behar da organo eta mekanismo horietako asko ez direla formu-lazio berri baten emaitza. Zuzendaritza Batzordea, Gazteen Euskal Behatokia eta “gazte-ontziak”, besteak beste, I. Gazte Planean sortu ziren, eta eraginkorrak eta fidagarriak direla frogatu dutenez, II. Gazte Planaren indarraldian ere jarraitu egin dute.

Txostenaren bigarren kapituluan ikusi den bezala, II. Gazte Plana aplikatzeko, beha-rrezkoa izan da etengabeko lan handia egitea. Lortutako emaitzei erreparatuta, ezinbes-tekoa da lan hori positiboki baloratzea, oro har.

Zuzendaritza Batzordeak eta Batzorde Teknikoak egindako lanak garrantzi berezia izan du, batez ere plana garatzeko hartu ziren urteko konpromiso-multzoaren progra-mazioari eta ebaluazioari dagokienez. Plana egin zen une beretik eta ezarri den aldian, lan-bilera eta -saio ugari egin dira, eta erabakigarriak izan dira, gazteen arloan benetako jarduera integrala koordinatuta lantzeko.

Era berean, azpimarragarria da Gazteen Euskal Behatokiak egindako lana. 1999an sortu zenetik, zerbitzu hori derrigorrezko erreferentzia-puntu bihurtu da gazteen arloan. Zehazki, II. Gazte Plana indarrean izan den lau urteetan, Gazteen Euskal Behatokiak iker-keta-lan handia eta nabarmena egin du, eta lan horri esker, dozena bat ikerketa baino ge-hiago egin dira. Era berean, zerbitzu horrek nabarmen lagundu du gazteen arloan interes berezia duten gaiei buruzko dokumentazioa hedatzen. Horretarako, ezinbestekoa izan da liburutegi espezializatu bat sortzea. Liburutegi horrek gaur egun 3.000 ale ditu kataloga-tuta. Halaber, aipagarriak dira gazteria-gaietan lan egiten duten profesionalak prestatzen emandako laguntza handia, eta gazteriaren gizarte-errealitateari buruzko adierazle-mul-tzoa diseinatzen eta hedatzen egindako ahaleginak, Euskal Estatistika Erakundearekin lankidetzan.

Eusko Jaurlaritza, berriz, II. Gazte Plana bultzatu eta garatu duen eragile arduradun nagusietako bat izan da hiru foru-aldundiekin eta udalekin batera, eta jarduera mota ho-riek ere egin ditu. Jarduera horietako bat, eraginkorrena, foru-aldundiekin lankidetza-hitzarmenak sinatzea izan da, II. Gazte Plana tokiko eremuan ezartzeko helburua duten neurriak sustatzeko. Besteak beste, hitzarmen horiei esker, EAEko ehun udalek baino gehiagok jarduerak egin ahal izan zituzten II. Gazte Planaren ezarpenaren alorrean, eta tokiko 75 erakundek beren gazte-ekipamenduak sendotu zituzten.

Halaber, ezinbestekoa da nabarmentzea 2003an Gazteaukera Gazte Ataria sortu zela, eta ondoren, mantentze-lanak egin direla. Ataria domeinu honetan dago: www.gaz-teaukera.euskadi.net. Eusko Jaurlaritzaren Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak gazteentzako eduki-kopuru handia jarri du web orri horretan, eta Internet bidez zenbait administrazio-izapide egiteko aukera ere eman du, hala nola Gazte-txartela eta aterpeki-de-txartela eskatzea.


175

Bestalde, azken alderdi bat ere kontuan izan behar da: sail bakoitzean II. Gazte Pla-naren ekintzak sustatu dituzten koordinatzaileen iritzia. Taula honetan, II. Gazte Planeko koordinatzaileek plana bultzatzearekin eta garatzearekin lotutako zenbait gai baloratzean zer puntuazio eman duten jasotzen da —1etik 5era arteko eskala baten bidez, satisfazio txikienetik handienera—.

4.2. taula. II. Gazte Plana bultzatu, garatu eta koordinatzeko prozesuaren balorazioa, zenbait alderdiren arabera

(Emandako batez besteko puntuazioa, 1 = oso txarra eta 5 = oso egokia artean)

II. GAZTE PLANA EZARTZEAREKIN LOTUTAKO ALDERDIAK BALORAZIOA

Gazteek gazteen egoeraren diagnosian izandako parte-hartzea 3,00

Gazteek II. Gazte Plana diseinatzen egindako lana 2,40

Gazteek II. Gazte Planaren jarraipenean eta ebaluazioan izandako parte-hartzea 2,20

Gazteei Planaren diseinuari eta ezarpenari buruz emandako informazioa 3,17

Teknikariek gazteen egoeraren diagnosian izandako parte-hartzea 3,50

Teknikariek II. Gazte Planaren diseinuan izandako parte-hartzea 3,75

Teknikariek II. Gazte Planaren jarraipenean eta ebaluazioan izandako parte-hartzea 3,75

Teknikariei Planaren diseinuari eta ezarpenari buruz emandako informazioa 3,78

Prestakuntza eta aholkularitza gazteen alorrean 2,43

Prestakuntza eta aholkularitza programazio- eta ebaluazio-gaietan 2,71

II. Gazte Planarekin lotutako gaiei buruzko komunikazioa eta koordinazioa saileko teknikarien artean

3,11

II. Gazte Planarekin lotutako gaiei buruzko komunikazioa eta koordinazioa erakunde honetako teknikarien artean

3,63

II. Gazte Planarekin lotutako gaiei buruzko komunikazioa eta koordinazioa beste erakunde batzuetako teknikarien artean

2,67

Sailek zer berri duten beste sail batzuen gazteen alorreko programei buruz 2,56

II. Gazte Planaren garapenarekin lotutako ardurak eta lanak esleitzean argitasuna izatea 3,50

Sail honetan edo sailburuordetzan plana garatzeko borondate politikoa 3,88

Zer neurritan hartu den kontuan bere iritzia prozesu osoan 3,75

Datu horiei esker ondorio interesgarri batzuk atera ditzakegu, adierazitako alderdi bakoitzean jasotako puntuazioetan oinarrituta:

• Borondatepolitikoaetateknikariekplanariegindakoekarpena,ondoenbaloratutakoal-derdietako batzuk izan dira.

II. Gazte Plana sustatzeko eta garatzeko prozesuari dagokienez, koordinatzaileek alderdi hauek baloratu dituzte ondoen, ordena honetan: sail bakoitzaren boronda-te politikoa (3,88); teknikariei planaren diseinuari eta ezarpenari buruz emandako informazioa; teknikariek Planaren diseinuan, jarraipenean eta ebaluazioan izan-dako parte-hartzea (3,75); eta zer neurritan hartu den kontuan koordinatzaileen iritzia prozesu osoan.


176

• Erakundeenbarrukokomunikazio-etakoordinazio-mailarekikosatisfazioa. Oro har, planaren koordinatzaileek ondo baloratu dute sailen arteko komunika-

zioa eta koordinazioa (3,11) nahiz erakundeen barrukoa (3,63). Erakundeen arteko komunikazioak eta koordinazioak, berriz, 2,67ko puntuazioa izan du, pixka bat baxuagoa.

• Gazteekprozesuanizandakoparte-hartzearenmailariburuzkobaloraziodesberdina. II. Gazte Plana egiteko eta garatzeko prozesuaren etapetan gazteek izandako par-

te-hartzeak balorazio-maila desberdina jaso du. Planaren aurreko fasean, gazteen egoeraren diagnosiari buruzkoan, batez besteko 3 puntu lortu ditu gazteen parte-hartzeak. Ondoko faseetan, berriz, II. Gazte Planaren diseinuan, jarraipenean eta ebaluazioan, koordinatzaileen ustez gazteen parte-hartze maila ez da ona izan.

• Prestakuntzaetaaholkularitza,egingabekolanazenbaitsailetan. Zuzendaritzak plana ezartzeko prozesu osoan ahaleginak egin arren, bereziki na-

barmena da zer balorazio eskasa lortu duten teknikariek programazio- eta ebalua-zio-gaietan (2,71) eta batez ere gazteen alorrean (2,43) jasotako prestakuntzari eta aholkularitzari buruzko itemek. Gai horri dagokionez, kontsultatutako bederatzi koordinatzaileetatik lauk —Lehendakaritza, Industria, Merkataritza eta Turismoa, Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza, eta Etxebizitza eta Gizarte Gaietako saile-takoak— bat etorri dira eta bi alderdien balorazio txarra egin dute.

4.4. EKINTZEN EMAITZEN BALORAZIOA

Hirugarren kapituluan egindako ekintzen eta haien emaitzen deskribapen zehatza egin ondoren, atal honetan ekintza horien emaitza globalak baloratuko dira.

Atal hau II. Gazte Planean aurreikusitako sei arloen arabera egituratuta dago. Atal horie-tako bakoitzerako, lehenik eta behin, egindako ekintzen edukiari eta ekintzen organo ardu-radunei buruzko oso deskribapen orokorra ematen da. Deskribapenaren ondoren, ekintzak hiru irizpideren arabera baloratzen dira: estaldura, hau da, programari etekina ateratzen dion biztanleria programa beharko lukeen guztizko biztanleriaren zer ehuneko den; era-ginkortasuna edo zenbatean datozen bat programatutako helburuak eta benetako emaitzak; eta azkenik, efizientzia, hau da emaitzaren eta ekintzaren kostuaren arteko erlazioa.

Azken azpiatal batek osatzen du azterketa: 2005ean garatutako jardueren teknikari arduradunen balorazio nagusiak jasotzen dituen atalak.


Jardueren deskribapen orokorra

II. Gazte Plana indarrean egon den epealdi guztian, Eusko Jaurlaritzak, zenbait sailen bidez, 77 jarduera gauzatu zituen guztira Lana eta Laneratzearen arloan. Jarduera gehienak soldatako enplegua sortzea eta enplegu horri eustea helburu zuten neurriak aplikatzekoak ziren (30) eta autoenplegua eta enpresen sorrera sustatzekoak (27). Gainerakoak, 16, en-plegu- eta orientazio-zerbitzuak garatzeko izan dira, eta 4 soilik enpleguaren kalitatea hobetzekoak.


177

4.3. taula. 1. arloan Eusko Jaurlaritzak abian jarritako jardueren kopuruaren banaketa

ESKU-HARTZE ILDOA 2002 2003 2004 2005 GUZTIRA

1.1. Enplegua sortu eta hari eusteko politika sustatzea 4 4 3 3 14

1.2. Lan-banaketa sustatzea 3 3 4 6 16

1.3. Orientazio-zerbitzua eta leihatila bakarra garatzea 3 3 4 6 16

1.4. Autoenplegua eta enpresak sor daitezen sustatzea 4 8 7 8 27

1.5. Enpleguaren kalitatea hobetzea — — 2 2 4

1.6. Udalei garrantzi handiagoa ematea — — — — —

Guztira 14 18 20 25 77

Arlo horretan parte hartzen duten bost sailetatik Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sai-lak izan zuen egindako jarduera gehienen ardura (50), eta atzetik, Nekazaritza eta Arrantza Sailak —15 jarduera—, eta Industria, Merkataritza eta Turismo Sailak —8 jarduera—. Oga-sun eta Herri Administrazio Sailak eta Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak, berriz, egindako jardueren % 5 soilik gauzatu zituzten.

4.2. grafikoa. 1. arloan sail arduradunak abian jarritako jardueren kopuruaren banaketa

��

��

��

��

��

� ��

��

��

� � � �

��

��

��

��

��

��

Estalduraren balorazioa

Gazteak kontratatzeko laguntzen gazte onuradunak

Eskura dugun informazioaren arabera, 2002tik 2005era, EAEko 6.000 gazte baino ge-hiago izan ziren Eusko Jaurlaritzak sustatutako kontratatzeko laguntzen onuradun. Laguntza gehienak ekintza hauen bitartez eman ziren: gizarte-ekonomiako enpresetan sartzeko la-guntzak (2.822) eta ordezkotza-kontratuen bidez enplegua banatzeko neurriak (2.194). Hala ere, laguntza horiek ez daude berdin banatuta denboran. Izan ere, 2002. urtean 2.158 gazte kontratatu zituzten; eta 2005ean, 597 baino ez. Beraz, oro har esan daiteke gazteen kontratazioan beherakada izan dela.


178

4.4. taula. Kontratatzeko laguntzen bidez kontratatutako gazteen kopuruaren bilakaera

EKINTZA KONTRATAZIO-MOTA 2002 2003 2004 2005 GUZTIRA

1.1.2 Praktikaldiko kontratazioa 60 22 2 151 235

1.1.3 Zailtasun bereziak dituzten kolektiboentzako arreta 163 112 72 62 409

1.1.5 Gizarte-ekonomiako enpresetan sartzea 1.127 909 778 8 2.822

1.2.2 Ordu estrak edo lanaldia murrizteagatiko kontratazioa 217 33 26 28 304

1.2.4 Langile adindunek erretiroa hartzeagatiko kontratazioa 591 707 671 225 2.194

1.5.6 Mugagabeko kontratazioa — — 306 123 429

Guztira 2.158 1.783 1.855 597 6.393

Laguntzen bidez kontratatutako gazte-kopurua jaisteak berekin ekarri du laguntza horien estaldura pixkanaka murriztea. Izan ere, 2002tik 2005era, INEMen izena emanda duten gazte langabeen kopuruak bere horretan jarraitu du egonkor samar, aldaketa txikiak izan dituen arren (4.4. taula).

Hala ere, ohartarazi behar da datu-bilketarekin lotutako arrazoiek eragin handiagoa dutela, seguruenik, 2005ean gazteen kontratazioen kopuruak izandako beherakada han-dian, laguntza publikoak benetan gutxitu izanak baino.

4.5.taula.Kontratatzekolaguntzenestaldura (kontratatuko 16 eta 29 urte bitarteko gazteen

ehunekoa 1.000 enplegu-eskatzaileko)

EKINTZA KONTRATAZIO-MOTA 2002 2003 2004 2005

1.1.2 Praktikaldiko kontratazioa 2,66 0,99 0,09 6,75

1.1.3 Zailtasun bereziak dituzten kolektiboentzako arreta 7,23 5,05 3,24 2,77

1.1.5 Gizarte-ekonomiako enpresetan sartzea 50,02 41,02 34,97 0,36

1.2.2 Ordu estrak edo lanaldia murrizteagatiko kontratazioa 9,63 1,49 1,17 1,25

1.2.4 Langile adindunek erretiroa hartzeagatiko kontratazioa 26,23 31,91 30,16 10,05

1.5.6 Mugagabeko kontratazioa — — 13,75 5,50

Guztira 95,78 80,47 83,37 26,68

Iturria: Geuk egina, gazte langabeei buruzko INEMen datuak oinarri hartuta.

Emaitza horiek ez ziren oso onak izan hasiera batean. Etorkizunari begira, hobetu egin beharko lirateke, hainbat arrazoi direla-eta oraindik ere enplegua lortzeko zailtasun be-reziak dituen talde bat baita gazteena. Beraz, kontratazioa sustatzeko neurriei eutsi egin behar zaie. Izan ere, azken urte hauetan gazteen langabezia-tasa nabarmen jaitsi den arren, gazteen kolektiboan eragin handiagoa izaten jarraitzen du, oraindik ere, langabeziak.


179

Autoenplegurako eta enpresak sortzeko laguntzen gazte onuradunak

II. Gazte Planaren indarraldi osoan zehar, guztira 1.518 gaztek atera diete etekina au-toenplegua sustatzeko neurriei. Kontratazioa sustatzeko laguntzak ez bezala, neurri ho-riek guztizko banaketa homogeneoagoa izan dute aldi horretan, eta ia % 43ko gorakada pertsona gazte onuradunen kopuruari dagokionez.

4.6. taula. Autoenplegurako eta enpresak sortzeko laguntzen gazte onuradunen kopuruaren bilakaera

EKINTZA LAGUNTZA-MOTAK 2002 2003 2004 2005

1.4.1 Gizarte-ekonomiako enpresak sortzeko laguntzak ematea 41 106 37 77

1.4.1 Gazte ekintzaileak kontratatzea 251 293 — —

1.4.2 Enpresak sortzeko laguntzak ematea 13 18 223 235

1.4.9 Autoenplegurako laguntzak landa-eremuan — — 100 124

Guztira 305 417 360 436

Laguntza horien edukiak oso anitzak direnez, oso zaila da baloratzea laguntzek zer estaldura izan zuten. Hori dela eta, komenigarria litzateke laguntza horien guztien jarrai-pena eta ebaluazioa egitea. Nolanahi ere, beharrezkoa da gauza bat kontuan izatea: oro har, autoenpleguak oraindik ez du onarpen handirik gazteen artean. Gazteen Euskal Be-hatokiak egindako Euskadikogazteak2004 txostenaren arabera, 15 eta 29 urte bitarteko gazteen % 65ek ez du sekula aukera hori kontuan hartu. Hori dela eta, beharrezkoa litza-teke txiki-txikitatik sentsibilizazio-programak sustatzea, biztanleria enpresa-sustapenera motibatzeko eta bultzatzeko.

Orientazio-zerbitzuen gazte onuradunak

Oro har, langabeentzako enplegurako informazio- eta orientazio-ekintzekin lotutako emaitza-adierazle gehienek gora egin dute plana ezarri den aldian.

2002tik 2004ra, Langaik 8.779 gazteri eman die orientazioa (4.3.3. ekintza). Indus-tria arloko Leihatila Bakarra zerbitzuek, berriz, 380 kontsulta kudeatu zituzten 2005ean, 2002an baino % 44 gehiago (1.3.4.ekintza).

Genero-aldeak onuradunen artean

Genero-berdintasunari dagokionez, erabil daitekeen informazioaren bidez hamar adie-razle azter daitezke, laguntzak oinarri hartuta.


180

4.7. taula. Onuradunen arteko genero-aldeak, laguntzaren eta urtearen arabera (Ratioa: gizonak/emakumeak)

EKINTZA 2002 2003 2004 2005 Guztira

Kontrataziorakolaguntzak

1.1.2 Praktikaldiko kontratazioa 3,6 1,2 — 1,1 1,4

1.1.3Zailtasun bereziak dituzten kolektiboentzako kontra-tazioa

1,3 1,3 0,2 0,5 0,9

1.1.5 Gizarte-ekonomiako enpresetan sartzea 1,0 1,2 1,5 0,3 1,2

1.2.2 Ordu estrak edo lanaldia murrizteagatiko kontratazioa 0,1 0,3 2,3 3,7 0,3

1.2.4 Langile adindunek erretiroa hartzeagatiko kontratazioa 2,0 3,9 1,7 0,4 1,9

1.5.6 Kontratazio mugagabea — — 1,4 1,0 1,3

Autoenplegurako eta enpresak sortzeko laguntzak

1.4.1Gizarte-ekonomiako enpresak sortzeko laguntzak ematea

— — — 0,6 0,6

1.4.1 Gazte ekintzaileak kontratatzea 1,7 1,4 — — 1,6

1.4.2 Enpresak sortzeko laguntzak ematea 0,6 1,6 0,9 1,2 1,0

1.4.9 Autoenplegurako laguntzak landa-eremuan — — — 1,0 1,0

4.6. taularen azken zutabean, planaren lau urteen zenbaketa osoari buruzkoan, ikus-ten den bezala, bost kasutan gizon/emakume ratioa gizonen aldekoa da. Gizonen etaemakumeen arteko aldea oso nabarmena da, bereziki, ordezkatze-kontratuen bidez enple-gua banatzeko laguntzetan. Izan ere, laguntza horiei onura atera dieten gizonen kopurua emakumeen kopuruaren bikoitza da.

Bi kasutan soilik izan dira guztira emakumezko onuradun gehiago gizonezko onu-radun baino: ordu estrak murrizteagatiko edo lanaldia murrizteagatiko kontrataziorako laguntzetan eta gizarte-ekonomiako enpresak sortzeko laguntzetan.

Nahiz eta azken urteetan nabarmen txikitu enplegua eskatzen duten emakumeen eta gizonen kopuruen arteko aldeak, oraindik ere emakume gehiagok eskatzen dute enple-gua. Hori dela eta, beharrezkoa da lanaren banaketa zuzenagoa sustatzen duten neurriak aplikatzen jarraitzea.

Eraginkortasunaren balorazioa

Eusko Jaurlaritzak, batez ere Justizia, Lan eta Gizarte Segurantzaren Sailaren bidez, parte hartu duen bost esku-hartze ildoetako ekintza guztiak garatu dira. Hala ere, uste da esku-hartze ildoetako bat (zehazki enpleguaren kalitatea hobetzeko helburua duena) ez dela behar bezain ongi garatu. Gazteei kontratu mugagabeak egiteko laguntzek % 60 egin zuten behera 2004. eta 2005. urteen artean, sustatutako kontratuen kopuruarekin alderatuta. Ildo horretatik, badirudi laguntza horiek urriegiak direla gazteek arlo horretan duten arazo nagusienetako bati aurre egiteko: lan-prekarietatea. 2005ean, 16 eta 29 urte bitarteko pertsonek sinatutako kontratuen % 6 baino ez ziren izan mugagabeak, eta horrek adierazten du enpleguaren kalitatea sustatzeko ahalegin handiagoak egin behar direla.


181

Laneko istripuei dagokienez, Osalanek emandako datuen irakurketa bikoitza egin behar da: batetik, gazte langileen artean istripu larrien eta heriotza dakarten istripuen guztizko kopuruak % 38 egin du behera, baina bestetik, laneko istripuen tasak —hau da, 1.000 biztanleko istripu larrien eta heriotza dakarten istripuen kopuruak— gora egin du: 2002. urtean ‰ 0,6koa zen, eta, 2005ean, berriz, ‰ 0,94koa.

4.8. taula. Istripu larrien eta heriotza dakarten istripuen kopurua lan egiten duten 16 eta 29 urte bitarteko biztanleen artean

2002 2003 2004 2005

Istripu larrien kopurua 111 83 69 69

Heriotza dakarten istripuen kopurua 12 10 7 7

Istripuen guztizko kopurua 123 93 76 76

Istripuen guztizko kopurua 1.000 langileko 0,60 0,76 0,89 0,94

Bukatzeko, beharrezkoa da zehazkiago adieraztea badaudela zenbait jarduera, hainbat arrazoi direla-eta, ondo garatu ez direnak, eta horrenbestez, helburuak bete ez dituztenak. Hauek dira:

— Landa-sustatzaileak sentsibilizatzeko eta animatzeko Berpiztu programa (1.4.1.ekintza): programa hori Euskadiko landa-inguruneko gazteentzat egin zen, baina eskaera eskasa zela eta, 2005ean zazpi onuradun baino ez zituen izan.

— Arrisku-kapitalaren funtsa (1.4.6.ekintza): enpresa sortu berrien edo garapen-fasean dauden konpainien zerbitzuan egoteko finantza-tresna gisa diseinatu zen. Laguntzek ez zuten gazte onuradun bakar bat ere izan.

— HAZ, gazte ekintzaileen kolektiboei laguntza emateko zerbitzu espezializatua, bir-moldatzea (1.3.4.ekintza): Turismo Sailburuordetzak sustatutako jarduera da, eta horren helburuak hein batean baino ez dira bete, funtsean gazteek zerbitzu horri buruzko informaziorik ez zutelako —horrelaxe adierazi dute teknikariek—.

Efizientziaren eta adierazle ekonomikoen balorazioa

Lana eta Laneratzearen arloan garatutako ekintzetatik eratorritako gastuaren % 50 baino gehiago soldatako enplegua sustatzeko neurrietan erabili da (% 53,4); heren bat, au-toenplegua sustatzen (% 35,5); eta % 6,5, orientabide- eta informazio-zerbitzuak hobetzen. Guztizko gastuaren % 4,6 soilik erabili da enpleguaren kalitatea sustatzeko neurrietan. Oro har, eta bilakaerari erreparatuta, egiaztatu da autoenplegua sustatzeko neurriei handitu zaiela gehien diru-hornidura: neurri horien gastua % 60 handitu zen 2002tik 2005era.

Onuradun bakoitzeko kostua aintzat hartuta, hauek izan dira neurririk garestienak, ordena honetan: denbora luzez langabezian dauden gazteak kontratatzeko laguntzak (1.1.2. ekintza) —7.853 euroko batez besteko gastua guztira onuraduneko, 2002-2005 aldi osoan—; pertsona langabeez osatutako enpresak sortzeko neurriak (1.4.2. ekintza) —5.727 euro onuraduneko—; eta kontratu mugagabeak sustatzeko neurriak —3.652 euro onuraduneko—.


182

4.9. taula. 1. arloan ebaluatuko jardueren adierazle ekonomikoak, esku-hartze ildoka


Aurrekontua (e)

1.1. Enplegua sortu eta enpleguari eusteko politika sustatzea

1.821.346 1.818.678 1.528.678 809.479 5.978.181

1.2. Lan-banaketa sustatzea 450.000 325.000 2.165.000 1.041.852 3.981.852

1.3. Orientazio-zerbitzua eta leihatila bakarra garatzea

570.007 577.530 628.319 810.000 2.585.857

1.4. Autoenplegua eta enpresak sor daitezen sustatzea

4.111.667 4.778.508 3.216.000 5.754.525 17.860.700

1.5. Enpleguaren kalitatea hobetzea — — 90.000 500.000 590.000

Guztira 6.953.020 7.499.716 7.627.997 8.915.856 30.996.590

Egindako gastua (e)


2.463.711 1.759.074 1.210.668 1.437.925 6.871.378

1.2. Lan-banaketa sustatzea 3.280.768 3.477.151 3.335.683 1.097.269 11.190.870


554.030 616.947 790.970 240.000 2.201.947


2.315.644 3.858.722 2.122.114 3.700.196 11.996.676

1.5. Enpleguaren kalitatea hobetzea — — 1.242.993 323.901 1.566.894

Guztira 8.614.153 9.711.894 8.702.428 6.799.291 33.827.766



135,3 96,7 79,2 177,6 114,9

1.2. Lan-banaketa sustatzea 729,1 1.069,9 154,1 105,3 281,0


97,2 106,8 125,9 29,6 85,2


56,3 80,8 66,0 64,3 67,2

1.5. Enpleguaren kalitatea hobetzea — — 1.381,1 64,8 265,6

Guztira 123,9 129,5 114,1 76,3 109,1

Oro har, Eusko Jaurlaritzako sailek arlo horretan programatutako jarduera-multzoa garatzeko ezarri zen aurrekontu osoa inbertitu dute. Hala ere, esku-hartze ildo batek, au-toenplegua eta enpresak sortzea sustatzeko helburua duenak, ez du gastatu aurrekontu horren % 80 ere.

Jarduera hauek gastatu dute aurrekontuaren ehuneko txikiena:

— Arrisku-kapitalaren funtsaren kudeaketa (1.4.6. ekintza). Ekintza hori ondoz on-doko hiru urtetan programatu zen arren —2002tik 2004ra—, ez du gastu espezi-


183

fikorik eragin, gazte bakar batek ere ez baitio etekinik atera programa horretan jarritako laguntzei.

— Ekintzaileak programa (1.4.6. ekintza). Turismo Sailburuordetzak jarri zuen mar-txan 2005. urtean, eta aurreikusitako aurrekontuaren % 34 baino ez du gastatu. Hala ere, programa berria eta ondo diseinatutakoa da, eta horrenbestez, eutsi egin behar zaio.

— Gizarte-ekonomiako enpresak abian jartzeko laguntzak ematea (1.4.1. ekintza). Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saileko Gizarte Ekonomiako Zuzendaritzak sustatutako laguntza-sorta horrek aurreikusitako aurrekontuaren % 41 gastatu du soilik plana indarrean izan den lau urteetan. Programa horren eskaera uste baino txikiagoa izateak eragin zuen desoreka hori.

Enpleguaren banaketa sustatzeko esku-hartze ildoetako hiru neurritan gastatu den guz-tizko gastua askoz ere handiagoa izan da neurri horientzat ezarritako aurrekontua baino:

— Ordezte-kontratuak sinatzen dituzten enpresentzako laguntzak (1.2.4. ekintza). 2002. eta 2003. urteetan, laguntza horietatik eratorritako gastua 10 aldiz handia-goa izan da aldi horretan laguntza horientzat esleitutako aurrekontua baino.

— Kooperatiba-sozietateetan plantillak berritzeagatiko laguntzak (1.2.4. ekintza). 2002an eta 2003an, laguntza horiek ezarritako aurrekontuaren % 722 eta % 933ko gastua eragin dute, hurrenez hurren.

— Lan-denbora banatzeko laguntzak (1.2.2. ekintza). 2002, 2004 eta 2005. urteetan, laguntza horien gastua urte horietarako esleitutako aurrekontuaren % 272, % 361 eta % 344koa izan da, hurrenez hurren.

Teknikari arduradunek garatutako jarduerei buruz egindako balorazioa

II. Gazte Planeko arlo horretako jardueren teknikari arduradunek 2005ean jarduera horiek nola gauzatu ziren baloratu zuten, 1etik 5era bitarteko eskalan. Taula honetan, balorazio horien puntuazioak laburbiltzen dira.

4.10.taula.Teknikariarduradunenbalorazioa1.arloarenesparruan2005ean programatutako jardueren gauzatzearekin lotutako zenbait alderdiri buruz (Emandako batez besteko puntuazioa, 1 = oso txarra eta 5 = oso egokia artean)

PARTE HARTU DUTEN SAILAK

LANA INDUSTRIANEKAZARITZA ETA

ARRANTZAHEZKUNTZA GUZTIRA

Aurrekontua 3,83 4,00 3,67 4,00 3,82

Giza baliabideak (profesionalen kopurua) 2,64 4,00 4,33 4,00 3,10

Profesionalen prestakuntza 3,93 3,50 4,67 4,00 4,00

Programatutako ekintzen helburuak (lortzeko modukoak, egokiak)

3,29 4,50 3,67 4,00 3,50


184


LANA INDUSTRIANEKAZARITZA ETA

ARRANTZAHEZKUNTZA GUZTIRA

Estaldura (heldu behar duten biztanleriarengana heltzen dira)

3,50 2,50 3,67 4,00 3,45

Eskuragarritasuna (ekintzaren onuraduna izateko erraztasuna)

3,33 3,50 3,67 4,00 3,44

Ekintzari buruzko informazio-tresnak 2,79 2,00 3,00 4,00 2,80

Ekintza hedatzeko mekanismoak 3,14 2,00 3,00 4,00 3,05

Teknikarien inplikazioa eta motibazioa 4,21 3,50 4,33 4,00 4,15

Inplikazio politikoa 4,08 5,00 4,67 4,00 4,24

Gazteek diseinuan eta gauzatzean izandako parte-hartzea

1,43 1,00 2,50 4,00 1,63

Beste erakunde batzuekiko koordinazioa eta lankidetza

1,93 3,00 4,50 4,00 2,39

Guztizko batez besteko puntuazioa 3,18 3,21 3,81 4,00 3,30

Baloratutako jardueren kopurua 14 2 3 1 20

Ondorio nagusi hauek atera daitezke taula horretatik:

Teknikari arduradunen ustez, alderdi hauek izan dute zereginik garrantzitsuena ekintza horien garapenean: inplikazio politikoak (4,25), teknikarien motibazioak (4,15) eta profesionalen prestakuntzak (4,00).

Hauek dira puntuazio txarrena lortu duten alderdiak, ordenan: gazteen parte-hartzea (1,63), beste erakundeekiko koordinazioa (2,39) eta jarduerek kasu bakoitzean izan dituzten informazio-tresnak (2,80).

Sailka, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak eta Nekazaritza eta Arrantza Sai-lak dute satisfazio-indize global handiena. Lau sailetatik Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila inplikatu da gehien arlo horretan, eta horixe da sailik kritikoena eta puntuazio txarrena eman diena antzeko ekintzak egiten dituzten erakundee-kin izandako koordinazio- eta lankidetza-mekanismoei (1,93).



II. Gazte Planaren 2. arloa arlorik zatikatuenetako bat da, aurreikusitako esku-hartze ildo asko ditu eta. Inplikatutako erakundeek hezkuntzaren egoeraren oinarrizko bi dimentsiotan eragin nahi izan dute 2. arloaren bidez: batetik, balioenean, teknikotasun gutxieneko esparrua eta orokorrena; eta, bestetik, instrumentalenean, gazteak lan-merkatuan sartzeko ezagutzak lortzearekin lotutakoa.


185

2002tik 2005era, arlo horretan 83 jarduera egin dira guztira, eta Eusko Jaurlaritzako zazpi sailek parte hartu dute.

Taula honetan ikus daitekeen bezala, jarduera gehienak plana indarrean egon den azken bi urteetan gauzatu ziren, eta ildo hauetako ekintzei dagozkie: 2.4. esku-hartze ildoa, ba-lioetan oinarritutako hezkuntza sustatzekoa (28 jarduera); eta 2.2. esku-hartze ildoa, etenga-beko prestakuntza sustatzekoa (24 jarduera). Gainerako 31 jardueretatik 17 lan-merkatuaren eta ikastetxeen arteko lotura indartzeko izan dira; eta gainerako jardueren helburu espezi-fikoak beste estrategia mota batzuk izan dira, hala nola aniztasunaren eta desberdintasunaren tratamendua (5), ikastetxeak gizarte-ingurunera hurbiltzea (5) eta ikasleen parte-hartzea sus-tatzea (3). Azkenik, 2.3. esku-hartze ildoan, etorkinek prestakuntza jaso dezaten sustatzea helburu duen ildoan, jarduera bat baino ez da egin, eta azken urtean egin da, gainera.

4.11. taula. Eusko Jaurlaritzak 2. arloan abian jarritako jardueren kopuruaren banaketa


2.1. Ikastetxeak lan-merkatura hurbiltzea 1 3 7 6 17

2.2. “Bizitza osoko prestakuntza” kontzeptua garatzea 4 6 7 7 24

2.3. Etorkinek prestakuntza jasotzea eta enplegua lortzea — — — 1 1

2.4. Ikastetxeetan balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzea 3 6 9 10 28

2.5. Ikastetxeak gizarte-ingurunera hurbiltzea — 1 2 2 5

2.6. Ikasleek parte har dezaten, estrategiak garatzea — 1 1 1 3

2.7. Aniztasuna eta desberdintasuna lantzeko estrategiak garatzea

— 1 1 3 5

Guztira 8 18 27 30 83

Inplikatutako sailei dagokienez, arlo honetan Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak izan du garrantzi handiena, eta sail horren barruan, Hezkuntza Berriztatzeko Zuzen-daritzak. Egindako 83 jardueratatik 45en arduradun izan da sail hori. Beste sail batzuek askoz ere jarduera gutxiago egin dituzte: Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza (15), Indus-tria (11) eta Nekazaritza eta Arrantza (6) sailek. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailak eta Kultura Sailak jarduera bakarra egin dute 2002-2003 aldian.


186

4.3. grafikoa. 2. arloan sail arduradunek abian jarritako jardueren kopuruaren banaketa

� � ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� ��

� � � �

� � � �

� � �

� � �

�

�

�

�

�

Jardueren estalduraren balorazioa

Prestakuntzaren eta balioetan oinarritutako hezkuntzaren esparruko laguntzen, programen eta jardueren gazte onuradunak

Prestakuntzaren eta balioetan oinarritutako hezkuntzaren esparruetan garatutako la-guntzen, programen eta jardueren gazte onuradunen kopuruari dagokionez, eskuragarri dagoen informazioaren arabera, taula honetan adierazitako jarduerak soilik azter daitezke estaldura-irizpideari jarraiki. Taulan jasotzen dira, ekintzaka eta edukiaren arabera, zenbat gaztek parte hartu duten II. Gazte Plana indarrean egon den aldian ezarritako jardueretan eta programetan, edo zenbat gazte izan diren jarduera eta programa horien onuradunak.

Oso jarduera eta programa anitzak direnez, edukiari nahiz garrantziari eta estaldurari dagokienez, beharrezkoa da zehatz aztertzea hartutako neurria aintzat hartuta.


187

4.12. taula. Prestakuntzaren eta balioetan oinarritutako hezkuntzaren esparruko laguntzen, programen eta jardueren gazte onuradunen kopuruaren bilakaera

EKINTZA PROGRAMA- EDO JARDUERA-MOTA 2002 2003 2004 2005

Prestakuntzaren esparrua:

2.1.1Enpresak bisitatzeko “industria etorkizunera hurbiltzea” programa

— 1.650 2.300 3.850

2.1.2Lanbide-hastapeneko programa 16 eta 21 urte bitarteko gazteentzat

— — 4.500 —

2.1.5 Praktikak enpresetan Lanbide Heziketako ikasleentzat — — 10.768 10.469

2.2.1 Ikas-ekinezko praktikak gazte langabeentzat 2.510 2.796 2.060 —

2.2.1 Bekak kanpo-merkataritzaren esparruan 57 51 82 145

2.2.1Pasaiako Itsas Arrantzarako Ikastetxe Politeknikoan ikasteko bekak

— — — 84

2.2.1 Nekazaritza-prestakuntza trinkoko ikastaroen programa — — 197 172

2.2.2 Lanerako prestakuntzako programa gazte langabeentzat 7.715 4.746 1.011 —

Balioetan oinarritutako hezkuntzaren esparrua

2.4.2 Eskola Bidaiariak programa — — 375 375

2.4.5Balioetan oinarritutako hezkuntzari buruzko saioak 15 eta 30 urte bitarteko gazteentzat

— — 55 —

2.4.5 LeonardodaVinciLanbideHeziketakoProgramaeuroparra — — 435 766

2.4.5 Prestakuntza-programetan parte hartu duten ikasleak — — 500 545

2.5.3Eraikin judizialetara bisitaldi gidatuak egiteko programa DBHko ikasleentzat

— — 5.000 5.005

2.7.1Bitartekaritza-, adiskidetze- eta konpontze-programak nerabeentzat eta gazte arau-hausleentzat

— — — 853

Guztira 10.282 9.243 27.283 22.264

“Industria etorkizunera hurbiltzea” programak (2.1.1. ekintza), berariaz DBHko ikas-leak xede dituenak, enpresetara egindako bisitaldiak antolatu ditu, ikasleek Euskadiko industria- eta ekonomia-inguruneari buruz gehiago ikas dezaten. 2003. urtetik 2005era, programa horretan 12 eta 16 urte bitarteko 7.800 gaztek parte hartu dute guztira. Estal-dura-adierazleek goranzko bilakaera adierazten dute. 2005ean, 3.850 ikaslek hartu zuten parte, eta horrenbestez, programak DBHn matrikulatutako ikasle guztien % 5,5i eman zion estaldura.

Ikasketa-titulurik gabeko 16 eta 21 urte bitarteko gazteentzako Lanbide Hastapeneko Programek (2.1.2. ekintza), Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak sustatutakoek, guztira 4.500 ikasle hartu zituzten 2004an —urte horri buruzko informazioa besterik ez dago—.

Lanbide Heziketako ikasleentzako enpresetako praktikak deituriko ekintzak (2.1.5. ekintza), Lanbide Heziketako Zuzendaritzak antolatutakoak, aukera eman zien, 2004an eta 2005ean, 10.000 gazte baino gehiagori enpresaren alorrean praktikak eginez prestatzeko.


188

Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritzak praktikak sustatu zituen enpresetan gazte langabeentzat (2.2.1. ekintza), Lanbide Hastapenerako Ikastegiekin lankidetzan. 2002tik 2004ra, bi mila gaztek baino gehiagok parte hartu dute urtean praktika horietan.

Ekintza horretan bertan (2.2.1. ekintza) eta Turismo Sailburuordetzak nahiz Arrantza Zuzendaritzak egindako prestakuntza-beken deialdiaren bidez, ia bostehun gazte izan dira beken onuradun 2002tik 2005era.

Nekazaritza-prestakuntza trinkoko ikastaroen programak (2.2.1. ekintza) Landa Ga-rapeneko Zuzendaritzak garatutakoak, baratzezaintza, mahastizaintza eta ardogintza eta lore-artea arloetako prestakuntza-ikastaroak egiteko aukera eman zien gazteei —kasu ho-netan, 40 urte baino gutxiagoko pertsonak—. 2004. urtean 197 gazte izan ziren guztira, eta, 2005ean, 172.

2002tik 2004ra, guztira 13.472 gaztek parte hartu dute lanerako prestakuntzako jar-dueretan eta programetan (2.2.2. ekintza). Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritzak sustatu zuen, eta 2002an 7.715 gaztek parte hartu zuten, eta 2004an, 1.011k baino ez. Beraz, ekintzaren estaldurak atzerakada nabarmena izan zuen. Teknikarientzako balorazio-inkes-tetan adierazitakoaren arabera, baliabide ekonomikoen gabezia eta eskaeren beherakada dira, besteak beste, jaitsiera handi horren arrazoi nagusiak.

Balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzeko jarduera espezifikoei dagokienez, hauek azpimarratu behar dira: eskola trukeko Eskola Bidaiariak programa (2.4.2. ekintza), non 2005ean Lehen Hezkuntzako 5. eta 6. mailako 375 ikaslek parte hartu baitzuten; EAEko erai-kin judizialetara bisitaldi gidatuak egiteko programa (2.5.3.ekintza), 2004an eta 2005ean DBHkobostmilaikasleparte-hartzaileizanzituena;etaLeonardoDaVinciProgramaeuro-parra (2.4.5.ekintza), 2005ean 766 gazte onuradun izan zituena.

Nerabe eta gazte arau-hausleentzako bitartekaritza-, adiskidetze- eta konpontze-programak bereziki aipatu behar dira. Giza Eskubideen eta Justiziarekiko Lankidetzarako Zuzendaritzak sustatutako programak dira, eta, guztira, 853 adin txikiko izan zituzten 2005ean.

Prestakuntza-ikastaroetan parte hartu duten irakasleak

Beste ikuspuntu batetik ere balora daiteke gazte-planaren 2. arloan hartutako neurrien irismena: plana indarrean egon den aldian programatutako prestakuntza-ikastaro ugarie-tan parte hartu duten irakasleen kopurua kontuan hartuz.


189

4.13. taula. Prestakuntza-ikastaroetan parte hartu duten irakasleen kopuruaren bilakaera

EKINTZA JARDUERA 2002 2003 2004 2005

2.1.2 Prestakuntza-ikastaroak orientatzaileentzat — — 480 —

2.1.6 Prestakuntza-ikastaroak teknologia berrien arloan — — — 691

2.4.1 Balioetan oinarritutako hezkuntza-gaiei buruzko mintegiak — — 165 150

2.4.1 Balioetan oinarritutako hezkuntza-gaiei buruzko kongresuak — — 1209 581

2.4.3 Prestakuntza-ikastaroak 115 120 — 285

2.4.6 Kultura arteko hezkuntzari buruzko prestakuntza-ikastaroak — — — 149

2.5.3 Ingurune soziokulturalari buruzko prestakuntza-ikastaroak — — — 577

2.6.1 Zuzendariak akreditatzeko prestakuntza-ikastaroak — — 500 477

2.7.2 Emigrazioaren egoerari buruzko prestakuntza-ikastaroak — — — 180

2.7.2 Mintegiak eta kongresuak — — — 180

Guztira 115 120 2.354 3.270

Eskura dugun informazioaren arabera, 2002tik 2005era, guztira 5.859 irakaslek hartu dute parte gazte-planaren 2. arloan egindako ekintzetan antolatu diren prestakuntza-ikas-taroren batean. Irakasleen ia erdiak (% 56k) 2005ean egin zituen ikastaroak.


Lanerako prestakuntzarako nahiz balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzeko ekintzek zer eraginkortasun-maila izan duten zehaztea benetan zaila da eskura dugun informazioa oinarri hartuta. Izan ere, ekintzen emaitzei buruzko oso adierazle gutxi daude. Horrenbestez, atal honetan, ebaluatzeko informazioren bat duten neurrien ondorio na-gusiak azaltzen dira.

Lanerako prestakuntza

Oro har, ez dago egindako ekintzen emaitzei buruzko informaziorik, irakaskuntza ez-arautuan eskaintzen diren lanerako prestakuntzarako eta praktiketarako programetan izan ezik (2.2.1. ekintza). Enplegu eta Prestakuntza Zuzendaritzak sustatu zituen langabeentzako programa horiek batez besteko % 60ko laneratze-maila izan zuten 2002an —gizonek % 60koa eta, emakumeek, % 59koa—. Tamalez, ez dago ondoko urteei buruzko informaziorik, eta horrenbestez, ezin da aztertu emaitzek zer bilakaera izan duten.

Ezinbestekoa da gazteentzako lanerako prestakuntzaren arloan ebaluazio espezifikoak sustatzea, neurri horien eraginkortasuna eta errentagarritasuna zehazteko. Emaitza gehia-go behar dira, zehazteko zein programa- edo neurri-motak funtzionatzen duten ondo eta zeinek ez, eta zergatik. Hori dela eta, “Lanerako Prestakuntzaren Ebaluazio-eskuliburua” (Eusko Jaurlaritza 2003) jardunbide onen adibidea da, eskuliburu horretan argi eta zehaz-tasunez azaltzen baita lanerako prestakuntzaren ebaluazioa eta jarraipena egiteko proze-dura-multzo bat.


190

Lanbide Heziketa

II. Gazte Plana indarrean egon den aldian, Lanbide Heziketak laneratzeko aukera ge-hien ematen duen prestakuntza-aukeretako bat izaten jarraitzen du; alegia, ikasleak pres-takuntza bukatu ondoren lana aurkitzeko aukera gehien ematen duenetako bat.

Lanbide Heziketa ikasi eta langile-bizitza aktiboan hasi direnei egindako inkestaren arabera, ikasketak bukatu eta urtebete geroago, 2004ko promozioko ikasleen % 65 lanean ari zen; % 12 lanik gabe zegoen; eta % 23k ikasketekin jarraitzea erabaki zuen.

Gazteen argazkiak 2005 txostenaren emaitzen arabera, Lanbide Heziketak ondoen ba-loratutako prestakuntza-aukeretako bat izaten jarraitzen du. 19 eta 29 urte arteko gaz-teen % 65en ustez, EAEn eskaintzen den LH ona da —% 2k, berriz, txarra dela dio, eta % 19k, erdipurdikoa dela—. Horrez gainera, % 72k uste du Lanbide Heziketak gazteak ondo prestatzen dituela lan-merkatuan sartzeko, eta ehuneko pixka bat txikiago baten ustez, errazagoa da lana topatzea Lanbide Heziketako modulu bat ikasiz unibertsitateko karrera bat ikasiz baino (% 60).

Balioetan oinarritutako hezkuntza

2002tik 2005era bitartean, ikastetxeetan balioetan oinarritutako hezkuntza bultzatzeko 28 jarduera egin dira guztira (2.4.esku-hartzeildoa). Jarduera horiek txosten honen hiruga-rren kapituluan kontsulta daitezke, baina oso anitzak direnez eta, batez ere, oso zaila de-nez neurri horiek gazteriarengan izan duten inpaktua kuantifikatzea, ezin da neurri horien eraginkortasun-maila ebaluatu.

Eskura dugun informazioa erabiliz, ordea, jakin dezakegu ekintza horietako bitan par-te hartu duten gazteen satisfazio-indizea, bederen: Euskadiko eraikin judizialetara bisitaldi gidatuak egitea (2.5.3.ekintza) eta ikastetxeetan elkartasuna, hezkidetza eta kultura-arte-kotasuna lantzeko saioak (2.4.5.ekintza) ekintzetakoak. Bi ekintza horietan, ikasle parte-hartzaileei galdetuta, gehienek adierazi zuten oso gustura geratu zirela bisitekin.


Hauek izan dira arlo horren barruan guztira gastu handiena eragin duten ekintzak, ordena horretan: etengabeko prestakuntzako programak (2.2. esku-hartze ildoa) eta ikaste-txeen eta lan-munduaren arteko loturak sustatzeko neurriak (2.1. esku-hartze ildoa). Ekintza horiek eragin dute 2002tik 2005era egindako guztizko gastuaren ia % 70.

Baliabide askoz gutxiago behar izan dituzte ekintza hauek: aniztasuna eta desberdin-tasuna lantzeko ekintzak (% 18) eta ikastetxeetan balioetan oinarritutako hezkuntza sus-tatzeko ekintzak (% 11). Azkenik, ikastetxeak gizarte-ingurunera hurbiltzeko neurriek eta ikasleek parte hartzeko estrategiak sustatzeko neurriek guztizko gastuaren % 1 baino ez dute eragin.


191

4.14. taula. 2. arloan ebaluatutako jardueren adierazle ekonomikoak, esku-hartze ildoaren arabera


Aurrekontua (e)

2.1. Ikastetxeak lan-mundura hurbiltzea — 521.088 16.056.785 15.421.427 31.999.300

2.2. “Bizitza osoko prestakuntza” kontzeptua garatzea

9.212.768 9.668.070 6.800.913 10.724.913 36.406.664

2.3. Etorkinek prestakuntza jasotzea eta enplegua lortzea

— — — — —

2.4. Ikastetxeetan balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzea

163.806 1.592.150 2.840.934 2.879.334 7.476.224

2.5. Ikastetxeak gizarte-ingurunera hurbiltzea

— 23.000 26.000 26.000 75.000

2.6. Ikasleek parte har dezaten, estrategiak garatzea

— 6.000 6.500 6.500 19.000


— 1.200.000 2.139.000 2.460.400 5.799.400

Guztira 9.376.574 13.010.308 27.870.132 31.518.574 81.775.588

Egindako gastua (e)



10.466.464 7.724.241 3.720.714 2.436.913 24.348.332


— — — — —


163.806 1.485.850 2.840.934 2.925.502 7.416.092


— 23.000 26.000 26.000 75.000


— 6.000 6.500 — 12.500


— 1.200.000 2.139.000 8.304.400 11.643.400

Guztira 10.630.270 10.917.872 24.789.933 29.126.713 75.464.788


2.1. Ikastetxeak lan-mundura hurbiltzea — 91,9 100,0 100,1 99,9


113,6 79,9 54,7 22,7 66,9


— — — — —


100,0 93,3 100,0 101,6 99,2


— 100,0 100,0 100,0 100,0


192


2.6. Ikasleek parte har dezaten, estrate-giak garatzea

— 100,0 100,0 — 65,8


— 100,0 100,0 337,5 200,8

Guztira 113,4 83,9 88,9 92,4 92,3

Ikus daitekeenez, oro har, egindako ekintza gehienetan aurreikusitako aurrekontu osoa inbertitu da. Hala ere, beharrezkoa da bi jarduera jakin nabarmentzea, urte batzuetan ez baitute gastatu aurrekontu horren % 80 ere:

— 2003an, DBHko ikasleek lantokietara ikustaldiak egiteko programak (2.1.1. ekintza) aurreikusitako aurrekontuaren % 41 gastatu zuen soilik. Ondoko urteetan, aurre-kontua jaitsi eta ekintzaren estaldura handitu egin zen. Beraz, pentsa daiteke neu-rriaren aurrekontua doitu egin zela geroago.

— 2003an eta 2004an, 2.2.2 ekintzako lanerako prestakuntzako neurriek aurrekon-tuaren % 73 eta % 31 gastatu zuten, hurrenez hurren. Eskaeraren jaitsierak azaltzen du, hein batean, gastu-indizeak baxuak izatea, hasieran neurri horientzat aurreiku-sitako aurrekontuarekiko.


Oro har, 4.14. taulan jasotako emaitzek agerian jartzen duten bezala, satisfazio-maila nahiko altua egon dela esan daiteke, arlo horretan 2005erako programatu ziren ekintzen garapenari dagokionez.



GuztiraNEKAZARITZA ARRANTZA

HEZ- KUNTZA

INDUSTRIA TURISMOA

HERRI- ZAINGOA

JUSTIZIA LANA

GIZARTE GAIAK

Aurrekontua 3,50 4,00 3,67 — 3,83 3,00 3,86

Giza baliabideak (profesionalen kopurua)

4,50 4,00 3,67 4,00 4,00 4,00 4,00

Profesionalen prestakuntza

4,50 4,00 4,33 4,00 4,00 4,00 4,07


4,00 4,00 4,33 4,50 4,00 4,00 4,07

Estaldura (heldu behar duten biztanleriarenga-na heltzen dira)

4,00 4,00 4,67 4,00 3,83 4,00 4,03


193


GuztiraNEKAZARITZA ARRANTZA

HEZ- KUNTZA

INDUSTRIA TURISMOA

HERRI- ZAINGOA

JUSTIZIA LANA

GIZARTE GAIAK


4,50 4,00 4,00 4,00 4,00 5,00 4,07

Ekintzari buruzko informazio-tresnak

3,50 4,00 3,33 4,00 4,00 4,00 3,89

Ekintza hedatzeko mekanismoak

3,50 4,00 4,00 4,00 4,00 4,00 3,96

Teknikarien inplikazioa eta motibazioa

4,00 4,00 4,00 4,00 4,17 5,00 4,07

Inplikazio politikoa 4,00 4,00 5,00 4,00 4,00 5,00 4,10


— 3,38 1,33 — 3,00 5,00 3,13

Beste erakunde batzuekiko koordina-zioa eta lankidetza

— 4,00 1,67 4,00 3,50 4,00 3,65

Guztizko batez besteko puntuazioa

4,00 3,95 3,67 4,05 3,86 4,25 3,91

Baloratutako jardueren kopurua

2 16 3 2 6 1 30

Oraingoan ere, balorazio handiena izan duten alderdietako batzuk inplikazio politikoa (4,10) eta teknikarien inplikazioa eta motibazioa dira (4,07). Halaber, balorazio ona izan dute ekintzen eskuragarritasunak (4,07), teknikarien prestakuntzak (4,07), eta kasu bakoit-zean programatutako helburuek (4,07).

Hauek dira, ordena honetan, okerren baloratutako alderdiak, eta horrenbestez, teknikari arduradunak gustura utzi ez dituztenak: gazteen parte-hartzea (3,13), beste erakunde bat-zuekiko koordinazioa (3,65) eta ekintzei esleitutako aurrekontua (3,86).

Oro har, ez dago alde nabarmenik sailek emandako balorazioen artean. Bi item hauek dira salbuespenak: gazteen parte-hartzea eta beste erakundeekiko koordinazioa. Alde han-diak daude bi item horiei dagokienez, Industria, Merkataritza eta Turismo Sailaren —sei sailetatik kritikoena— eta gainerako sailen artean.



II. Gazte Plana indarrean egon den aldian 32 jarduera gauzatu ziren, guztira, arlo horre-tan. Planak hemezortzi ekintza positibo ezarri zituen arlo horretarako, eta hamar ekintza-takoak dira gauzatutako jarduerak.


194

Jarduera horiek planak arlo horretarako ezarritako esku-hartze ildoen arabera banatuz gero, hauteman dugu jarduera gehienek (26) helburu zutela gazteek etxebizitza babestua eskura dezatela sustatzea; eta 6 jarduerak, berriz, etxebizitzaren arazoari aurre egiteko bide berriak sustatzea eta garatzea.

4.16. taula. 3. arloan Eusko Jaurlaritzak abian jarritako jarduera-kopuruaren banaketa


3.1. Etxebizitza bat eskuratzeko laguntzak, alokairua sustatuta 2 10 8 6 26

3.2. Alternatiba berriak sustatzea, etxebizitzaren arazoari aurre egiteko

— 2 3 1 6

Guztira 2 12 11 7 32

Gazteentzako etxebizitzaren esparruan, Eusko Jaurlaritzako bi sailek izan zuten pla-nean ezarritako jarduerak gauzatzeko ardura: Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailak, eta Kultura Sailak, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzaren bidez. Lehendabizikoak 32 jardueretatik 30 garatu zituen. Kultura Sailak, berriz, bi jardueraren ardura izan zuen baka-rrik; izan ere, hau izan zen Kultura Sailaren parte-hartzea: Euskadiko gazteek etxebizitza eskuratzeko duten aukerei buruzko txostena egitea 2004. urtean, eta txostena argitara ematea, 2005ean.

4.4. grafikoa. 3. arloan abian jarritako esku-hartzeen kopuruaren banaketa, arduradun den sailaren arabera

� ��

��

� � ��

��

��

��

��

��

��


II. Gazte Plana indarrean egon den aldian, eta Etxebizitza Plan Zuzentzailea 2002-2005en esparruan, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailak zenbait ekintza garatu ditu, gazteek etxebizitza babestua, alokairuan nahiz jabetzan, eskuratzea errazteko eta sustatzeko.


195

2002tik 2005erako aldian, Etxebidek guztira 9.525 etxebizitza babestu esleitu zituen bere erregistroan izena emandako eskatzaileen artean, eta 35 urte baino gutxiagoko gaz-teentzat izan dira etxebizitzen % 64. Beraz, gazteen kolektiboak lehentasuna du, argi eta garbi, EAEko etxebizitza-politikan.

2002. urtetik 2004. urtera esleitutako etxebizitzen % 46 alokairuan esleitu ziren. Eta horrek, aurreko urteekin alderatuta, etxebizitza babestua eskuratzeko irizpide tradizionala erabat aldatzea dakar. 2002. urtean emandako informazioaren arabera, gazteei esleitutako etxebizitzen % 42 esleitu zen alokairuan.

4.17. taula. Etxebidek esleitutako etxebizitzak, eskuratzeko moduaren arabera


Esleitutako etxebizitzen guztizko kopurua 2.374 3.227 2.681 1.243 9.525

- 35 urte baino gutxiagokoei esleitutako etxebizitzen guztizko kopurua

1.631 2.154 1.703 647 6.135

- 35 urte baino gutxiagokoei esleitutako etxebizitzen % 68,7 66,7 63,5 52,1 64,4

Esleitutako alokairuko etxebizitzen guztizko kopurua 1.034 1.656 1.090 — —

Salmentabidez/azalera-eskubideazesleitutakoetxebizitzenkopurua

1.340 1.571 1.591 — —

Iturria: Etxebizitza Plan Zuzentzailea 2002-2005 gauzatzean izandako eraginkortasunaren eta efizientziaren eba-luazio-txostena. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila.

2002-2005 aldian etxe babestuen ehunekoa % 30,6koa izan zen, eta horrenbestez, II. Gazte Plana indarrean egon den aldian, EAEk estatutako etxebizitza babestuen kuota han-diena izaten jarraitu du (% 9,7).


Etxebidek (Euskadiko Etxebizitza Zerbitzua) zerbitzuak ematea

Atal honetan ez dago gazteei buruzko informazio espezifikorik, baina beharrezkoa da azpimarratzea Etxebidek, Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailaren zerbitzu operatibo gehienak ematen dituen atalak, izandako jarduera handia (3.1.11.ekintza).

4.18. Etxebidek egindako jardueren laburpena

2002 2003 2004 2005

Erabiltzaileek egindako telefono-deien kopurua 102.840 115.747 112.346 100.752

Etxebidek bidalitako idatzizko jakinarazpenen kopurua 251.774 202.169 339.624 181.170

Etxebideren web orrira egindako bisiten kopurua 159.774 — 320.003 412.641

Internet bidez egindako kontsulten kopurua 7.743 7.815 7.288 7.258

Iturria: Etxebizitza Plan Zuzentzailea 2002-2005 gauzatzean izandako eraginkortasunaren eta efizientziaren eba-luazio-txostena. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila.


196

II. Gazte Plana indarrean egon den aldian, Etxebidek batez beste 108.000 telefono-dei-ri erantzun die eta idatzizko ia 975.000 jakinarazpen bidali ditu, gehienak gazteei. Horrez gainera, Etxebideren web orrian, 2002tik aurrera, 700.000 sarrera baino gehiago izan dira, eta 30.000 kontsulta baino gehiago egin dira, urteko 7.500.

Alokairuko etxebizitzen sustapena diruz laguntzeko neurriak

Etxebizitza Plan Zuzentzailea 2002-2005 gauzatzean izandako eraginkortasunaren eta efi-zientziaren ebaluazio-txostenak adierazten duen bezala, aldi horretan —II. Gazte Planaren indarraldiarekin bat datorrena— bultzada handia izan zuen alokairuko etxebizitzen parke bat eratzeko politikak.

II. Gazte Planeko ekintzei dagokienez, bi jarduera nabarmendu behar dira emaitzengatik. Batetik, sustatzaileentzako laguntzak, etxebizitza berriak edo birgaituak alokairu babesturako gorde ditzaten (3.1.2.ekintza). 2005ean guztira 902 etxebizitza berri bildu ziren. Bestetik, Bizi-gune Etxebizitza Hutsen Programa(3.1.7.ekintza), 2005ean guztira alokatzeko 889 etxebizitza bildu zituena.


Lau jarduerak eragin dute II. Gazte Planaren 3. arloan egindako ekintzen esparruan egindako ia gastu osoa: gazteentzako alokairu sozialaren eskaintza publikoa sortzeak (3.1.1.ekintza),alokairurako etxebizitzak sustatzeko laguntzak (3.1.2.ekintza), Etxebizitza Hutsen Programak (3.1.7.ekintza)eta gaikako txosten bat egiteak gazteek Europan etxebi-zitza eskuratzeko zer aukera dituzten aztertzeko (3.2.3.ekintza).


EKINTZA 2002 2003 2004 2005GUZTIRA2003-2005

Aurrekontua (e)

3.1.1. Alokairu sozialeko etxebizitzen eskaintza publikoa

10.700.000 10.700.000 12.000.000 12.000.000 34.700.000

3.1.2. Alokairuak sustatzeko laguntzak — 1.000.000 600.000 900.000 2.500.000

3.1.7. Etxebizitza Hutsen Programa — 1.200.000 500.000 500.000 2.200.000

3.2.3. Etxebizitza-aukerei buruzko txostena — — 36.000 36.000 72.000

Guztira 10.700.000 12.900.000 13.136.000 13.436.000 39.472.000

Egindako gastua (e)


— 21.800.000 30.350.000 22.380.000 74.530.000

3.1.2. Alokairuak sustatzeko laguntzak — 2.600.000 3.090.000 2.150.000 7.840.000

3.1.7. Etxebizitza Hutsen Programa — 1.200.000 2.650.000 2.250.000 6.100.000

3.2.3. Etxebizitza-aukerei buruzko txostena — — 61.956 23.000 84.956

Guztira — 25.600.000 36.151.956 26.803.000 88.554.956


197

EKINTZA 2002 2003 2004 2005GUZTIRA2003-2005



— 203,7 252,9 186,5 214,8

3.1.2. Alokairuak sustatzeko laguntzak — 260,0 515,0 238,9 313,6

3.1.7. Etxebizitza Hutsen Programa — 100,0 530,0 450,0 277,3

3.2.3. Etxebizitza-aukerei buruzko txostena — — 172,1 63,9 118,0

Guztira — 198,4 275,2 199,5 224,3

Oro har, ikusten da 2003tik 2005era bitartean ekintza horiek eragindako gastua askoz handiagoa izan dela ekintza horietarako ezarri zen aurrekontua baino. Teknikari ardura-dunek emandako azalpenen arabera, arrazoi ugarik eragin dute aurrekontu-desoreka hori. 3.1.2. ekintzan, horretarako arrazoi nagusia espero baino eskaera handiagoa izatea izan zen. 3.1.1. eta 3.1.7. ekintzetan, berriz, aurreikusitako aurrekontua handitu egin zen, Etxe-bizitza eta Gizarte Gaietako Sailak etxebizitza sozialak eraikitzeko nahiz Bizigune progra-ma abian jartzeko inbertsioa handitu behar izan baitzuen.


Oro har, 2005. urtean etxebizitzaren esparruan programatutako jarduerak aplikatzeko ardura zuten teknikarien satisfazio-indizea altua da baloratutako alderdi guztietan.

Beheko taulatik ondoriozta daitekeen bezala, hauek dira ondoen baloratutako itemak, ordena honetan: aurrekontua (5,00), estaldura (4,33) eta inplikazio politikoa (4,33). Ez da eman 3 puntu baino gutxiagoko puntuaziorik, Kultura Sailak egindako jarduera bakarraren kasuan izan ezik.

Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saileko arduradunek adierazi dute 3.1.9. ekintza ez dela garatu. 3.1.9. ekintzak udalentzako diru-laguntzak martxan jartzea du helburu, udalek lurzoru-ondareak sor ditzaten etxebizitza babestuen promozioetarako. Azaldu dutenez, neurri hori ez garatzeko arrazoi nagusia EAEko Lurzoruaren eta Hirigintzaren Legearen onarpenak izandako atzerapena izan zen, lege hori ez baitzen indarrean sartu 2006ko irailera arte.

4.20. taula. Teknikari arduradunen balorazioa 3. arloaren esparruan jardueren gauzatzearekin lotutako zenbait alderdiri buruz

(Emandako batez besteko puntuazioa, 1 = oso txarra eta 5 = oso egokia artean)

PARTE HARTU DUTEN SAILAKGUZTIRA

ETXEBIZITZA KULTURA

Aurrekontua 5,00 5,00 5,00

Giza baliabideak (profesionalen kopurua) 4,00 3,00 3,83

Profesionalen prestakuntza 4,00 5,00 4,17


198


ETXEBIZITZA KULTURA

Programatutako ekintzen helburuak (lortzeko modukoak, egokiak) 4,00 5,00 4,17

Estaldura (heldu behar duten biztanleengana heltzen dira) 4,20 5,00 4,33

Eskuragarritasuna (ekintzaren onuraduna izateko erraztasuna) 4,00 5,00 4,17

Ekintzari buruzko informazio-tresnak 4,00 5,00 4,17

Ekintza hedatzeko mekanismoak 4,00 5,00 4,17

Teknikarien inplikazioa eta motibazioa 4,00 5,00 4,17

Inplikazio politikoa 4,20 5,00 4,33

Gazteek diseinuan eta gauzatzean izandako parte-hartzea — — —

Beste erakunde batzuekiko koordinazioa eta lankidetza — 4,00 4,00

Guztizko batez besteko puntuazioa 4,14 4,73 4,23

Baloratutako jardueren kopurua 6 1 7



II. Gazte Plana indarrean egon den aldian, Eusko Jaurlaritzak, zazpi sailen bidez, 75 jarduera gauzatu zituen guztira osasuna eta gizarte-ekintzaren arloan. Taulan ikus daite-keen bezala, jarduera gehienak (58) 4.1. esku-hartze ildokoak dira, gazteen artean bizi-modu osasungarriak sustatzea helburu duen ildokoak. 4.3. esku-hartze ildoan, gazteen gizarte-bazterketa prebenitu eta horretarako esku-hartze ildoan, 15 jarduera egin dira, eta bigarren esku-hartze ildo garatuena da. Azkenik, bigarren esku-hartze ildoan, gazteen osasunerako esku-hartzeen arteko koordinazioa sustatzekoan, jarduera bakarra egin da.

4.21. taula. 4. arloan Eusko Jaurlaritzak abian jarritako jarduera-kopuruaren banaketa


4.1. Bizimodu osasungarriak sustatzea 11 15 14 18 58

4.2. Osasunerako esku-hartzeen arteko koordinazioa sustatzea — — — 1 1

4.3. Gizarte-bazterketa prebenitzea, eta horretarako esku hartzea 3 3 3 6 15

Guztira 14 18 17 25 74

II. Gazte Planaren 4. arloan parte hartu du, alde handiz gainera, Eusko Jaurlaritzako sail-kopuru handienak. Parte hartu duten zazpi sailetatik, Osasun Saila izan da jarduera kopuru handienaren arduraduna. Guztira, 2002tik 2005era egindako 74 jardueretatik 41 Osasun Sai-lak garatu ditu. Haren atzetik, Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila dago (12 jarduera garatu ditu); eta, ondoren, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila (8 jarduera).


199

4.5.grafikoa.4.arloansailarduradunekabianjarritako jardueren kopuruaren banaketa

� ��

� � � �

� � �

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

� � ��

��

��

��

��

�

�

�

� � ��

��

��

��


Bizimodu osasungarriak sustatzea

4.1. esku-hartze ildoan, gazteen artean bizimodu eta jarrera osasuntsuak sustatzea helburu duen ildoan, gutxienez bost ekintzak zer estaldura izan duten balora daiteke.

4.22. taula. Osasuna sustatzeko alorrean egindako programen eta jardueren gazte onuradunen kopuruaren bilakaera

EKINTZA JARDUERA EDO PROGRAMA 2002 2003 2004 2005

4.1.2 Nerabeen artean GIBa prebenitzeko programa 10.793 14.523 13.490 10.585

4.1.4 Ikastetxeetako osasunerako hezkuntza 8.400 10.158 18.350 18.425

4.1.6 Toxikomaniak tratatzeko diru-laguntzak — 17 16 15

4.1.6 Alkohol-arazoengatik tratatutako gazteak 114 123 131 112

4.1.6 Beste toxikomania batzuengatik tratatutako gazteak 1.397 1.338 1.281 1.186

Ikasgelan esku hartuz 16-17 urteko nerabe eskolatuen artean GIB-hiesa eta sexu-transmi-siozko gaixotasunak prebenitzeko programan (4.1.2.ekintza), EAEko 50.000 ikaslek parte hartu zuten 2002tik 2005era bitartean. Osakidetzak hiesa prebenitzeko eta kontrolatzeko planaren baitan sustatutako programa da, eta estaldura handia izan du: adin horretako hamar ikasletik ia seik parte hartu dute.

4.1.4. ekintzaren esparruan, jarduera bat izan zen unibertsitateaz kanpoko ikastetxeei deialdia egitea, osasun-hezkuntzan eta -sustapenean oinarritutako hezkuntza-berrikuntza-rako proiektuak aurkez zitzaten. II. Gazte Plana indarrean egon zen aldian, gazte ugari izan ziren proiektu horien onuradun, urtean-urtean gehiago, eta 2005ean 18.500 izateraino heldu ziren.


200

2003. urtetik 2005. urtera bitartean, guztira 48 gaztek jaso zituzten komunitate tera-peutiko itundu gabeetan toxikomaniak tratatzeko diru-laguntzak, Osasun Saileko Osasun Publikoko Zuzendaritzak emandakoak (4.1.6.ekintza).

Osakidetzak emandako informazioaren arabera, 2002tik 2005era, tratamendu- eta erre-habilitazio-programek alkohol-arazoak zituzten 120 gazte artatu zituzten urtean batez bes-te, eta beste 1.300 gazte, beste substantzia batzuetatik eratorritako toxikomaniengatik.

Gizarte-bazterketari buruzko esku-hartzea

Azpiatal honetan, Eusko Jaurlaritzaren bi diru-laguntzen estaldura azter daiteke soilik (4.3.4.ekintza): oinarrizko errenta eta gizarte-larrialdietarako laguntzena (GLL). Taulan ikus daitekeen bezala, II. Gazte Plana indarrean egon zen aldian, bi diru-laguntzen onuradunen kopurua handitu egin zen: % 38 Oinarrizko Errentarena, eta % 66 Gizarte Larrialdietarako Laguntzena.

Oinarrizko Errentari dagokionez, laguntza hori eskuratzeko eskatzen den gutxieneko adina 25 urtetik 23ra jaisteak eragin du batez ere handitze hori (4.3.6.ekintza).

4.23. taula. Oinarrizko Errenta edo GLL jasotzen duten 29 urte baino gutxiagoko onuradunen bilakaera

EKINTZA 2002 2003 2004 2005

4.3.1 Gizarte Larrialdietarako Laguntza jasotzen duten gazteak 1.820 1.910 2.160 2.520

4.3.1 Oinarrizko Errenta jasotzen duten gazteak 2.994 3.522 4.630 4.970

Euskadiko biztanleen bizi-baldintzei buruzko ikerketa berrienek adierazten duten beza-la, azken urteetan, arazo ekonomikoak dituzten gazteen kopurua handitu egin da. Izan ere, 2004ko Pobreziari eta Gizarte Desberdintasunei buruzko Inkestak adierazten duenaren ara-bera, pobreziak gazteenei eragiten die indar handienaz. Horri erreparatuta, bi diru-laguntzen onuradunen kopurua handitzeak balorazio positiboa jaso du.


Bizimodu osasungarriak sustatzea

Eusko Jaurlaritzak, batez ere Osasun Sailaren bidez, II. Gazte Planean osasunari buruzko arloetan aurreikusitako neurri guztiak garatu ditu (4.1.eta4.2.esku-hartzeildoak): informa-zio-zerbitzuak, hedapen-materialak, prebentzio-programak, sentsibilizazio-kanpainak eta osasun-baliabide osagarriak.

Ikastetxeetan nahiz beste ingurune batzuetan, osasun-programek eta bizimodu osa-suntsuak sustatzeko programek eremu hauek landu dituzte, batez ere: GIBa prebenitzea (4.1.1.ekintza), tabakismoa eta beste droga-mendekotasun batzuk prebenitzea eta tratatzea (4.1.1., 4.1.2., 4.1.4. eta 4.1.6. ekintzak), afektibitate- eta sexu-hezkuntza (4.1.2. ekintza), bide-segurtasuna(4.1.2.ekintza) eta elikadura-arazoen tratamendua (4.1.6.ekintza).


201

Edukiari, estaldurari eta iraupenari dagokienez, oso programa anitzak dira, eta ho-rrenbestez, oso zaila da ikuspuntu global batetik ebaluatzea. Ildo horretatik, nahiz eta II. Gazte Plana baliagarria izan Eusko Jaurlaritzako zenbait sailek sustatutako egungo progra-mak biltzeko —I. Planak egin zuen bezala—, ez du ia tresna egokirik eman esku-hartze horiek koordinatzeko eta Euskadiko gazteen taldeari erantzun homogeneoa eta jarraitua emateko.

Hala ere, gazteekin lotutako osasun-adierazle nagusien bilakaerak adierazten du egun-goprogrameieutsibeharzaielaeta/edoprogramahorieksendotueginbehardirela.

— Azken urteetan, hies kasuen kopurua nabarmen jaitsi da 15 eta 29 urte bitarteko biztanleen artean: 1993an 137 kasu zenbatu ziren EAE osoan, eta 2005ean, 9 bai-no ez. Kopuru horiek ikusita arrazoizkoa da pentsatzea azken urteetan egindako prebentzio-programak nahiz informazio-kanpainak eraginkorrak izan direla, eta hortaz, eutsi egin behar zaiela.

— Sexu-transmisiozko gainerako gaixotasunei dagokienez, Eusko Jaurlaritzako Osa-sun Sailak egiaztatu du nerabeen eta gazteen sexu-ohiturak aldatu egin direla: sexu-praktika seguruak baztertu egin dira. Sail horrek 2004an 16 eta 17 urteko Batxilergoko ikasleei egindako inkesta baten arabera, ikasleen % 90ek ez zekien sexu-trasmisiozko gaixotasun bakar baten izena esaten, ez eta horiek zer sinto-ma zituzten ere. Gazteei egindako beste inkesta batzuek adierazten dute babesik gabeko sexu-harremanak izaten jarraitzen dutela. Beraz, beharrezkoa da sexu-hezkuntzako programak behin eta berriz egitea eta sendotzea, eta horretarako, programa horien estaldura handitzea.

— 15 eta 29 urte bitarteko gazteen haurdunaldiaren borondatezko etenduren tasa handitu egin zen 2002tik 2004ra, eta batez ere gazteenen artean, mila emakume-ko haurdunaldiaren borondatezko etenduren tasa ia bikoiztu egin baitzen (2002an 3,2koa zen, eta 2004an, 5,6koa).

— Zirkulazio-istripuetan hildakoen heriotza-tasa % 26 murriztu zen 15 eta 34 urte bitarteko gazteen artean 2002tik 2005era. Hala ere, zirkulazio-istripuen biktima gehienak gazteak dira oraindik. EAEko Bide Segurtasunerako Plan Estrategikoak 2003-2006 ildo horretako jarduerak garatu ditu abiaduraren, alkoholemiaren edo gazteentzako berariazko babes-elementuen gaiei buruz.

— Osakidetzak 1998an abian jarritako jateko portaeren trastornoak tratatzeko pro-gramak urtean batez beste 600 kasu berri jaso ditu planaren indarraldian, eta ge-hienak batez beste 22 urteko adina zuten emakumeei dagozkie. Programa horrek lortutako emaitzetatik hau azpimarra daiteke: % 60 inguruk hobera egin zuen; eta tratamendu osoa egiten dutenen artean —% 25ek uzten du programa—, hobe-kuntzaren ehunekoa % 80koa da.

— Droga-mendekotasunaren fenomenoari dagokionez, kontsumo problematikoak eta heroinaren eta kokainaren zain barneko kontsumoak dira hilkortasunaren, erikortasunaren eta drogekin lotutako gizarte-bazterketa handiaren kausa nagu-siak. Ebidentzia zientifikoetatik ondorioztatzen da xiringak aldatzeko programak eraginkorrak izan direla eta oso lagungarriak direla arrisku handiko jokaerak mu-rrizteko.


202

Gizarte-bazterketari buruzko esku-hartzea

II. Gazte Planaren 4.3. esku-hartze ildoaren baitan, gazteen gizarte-bazterketa prebe-nitu eta horretarako esku hartzea helburu duenean, Eusko Jaurlaritzak esku-hartze hauek egin ditu:

— Bitartekaritza-, adiskidetze- eta konpontze-programak nerabeentzat eta gazte arau-hausleentzat(4.3.1.ekintza).

— Gizarte Larrialdietarako Laguntzak (GLL) eta Oinarrizko Errenta ematea (4.3.4.ekintza).

— Garraiorako laguntzak gutxitasun larriak dituzten ikasleentzat (4.3.4.ekintza).

— Bakarrik dauden nerabe eta gazte etorkinak gizartera egokitzeko prozesuan la-guntzeko berariazko programak (4.3.5.ekintza).

Nerabeentzako eta gazte arau-hausleentzako bitartekaritza-, adiskidetze- eta konpontze-programetan, gogoan izan behar da adin txikikoen epaitegietara atxikitako lantalde tek-nikoak zer lan egin duen. Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saileko langile profesionalek (psikologoek, gizarte-langileek...) osatzen dituzte lantalde horiek, adin txikikoen espe-diente judizialetan adiskidetzea eta konpontzea dakarten bitartekaritza-prozesuen ardura dutenek, alegia. Programa horiek adin txikikoen kopuru desberdinak artatu dituzte urtean-urtean —877 2003an, 1.300 2004an eta 397 2005ean—, baina oso eraginkorrak direla erakutsi dute. 2005eko datuen arabera, aplikatutako prozesuen emaitza positiboa izan zen, tratatutako kasuen % 89an.

Nerabe eta gazte etorkinekin esku hartzeak, II. Gazte Planean ezarri zen bezala, 4.3.5. ekintzan jasotzen zuen kolektibo horrentzat berariazko programak diseinatzea. Hala ere, ekintza hori zati batean egintzat soilik jo daiteke, 2005ean baino ez baitzen garatu. Azken urteetan, bakarrik dauden gero eta adin txikiko atzerritar gehiago iristen ari dira EAEra, eta hori dela eta, beharrezkoa da kolektibo horren beharrak eta ezaugarriak oso kontuan izango dituzten neurriak eratzea.


Oro har, lau jarduerak eragin dute arlo honetan 2002tik 2005era egindako guztizko gastuaren % 95, 133 milioi euro, hain zuzen.

— Oinarrizko Errenta ematea 29 urte baino gutxiagokoei (4.3.4.ekintza). Guztira 80 milioi euro baino gehiago gastatu ziren, guztizko gastuaren % 60,5.

— Gastuaren % 13,3 Drogamenpekotasunen Hiru Urteko Planean jasota dauden eta Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailaren mendekoak diren programetan (4.1.4.ekintza) erabili zen.

— Guztizko gastuaren % 13,4 toxikomanien ondorio diren arazoak dituzten gazteei laguntzeko Osakidetzaren programetan erabili da: drogarik gabeko programak, metadonaz mantentzeko programak eta tarteko helburuak dituzten programak (4.1.6.ekintza).

— Azkenik, % 7,8 Gizarte Larrialdietarako Laguntzak emateko erabili da (4.3.4.ekintza).


203



Aurrekontua (e)

4.1. Bizimodu osasungarriak sustatzea 8.033.504 8.125.384 12.578.527 19.332.221 48.069.636

4.2. Osasunerako esku-hartzeen arteko koordinazioa sustatzea

— — — 1.546.174 1.546.174

4.3. Gizarte-bazterketa prebenitzea, eta horretarako esku hartzea

6.951.265 6.774.000 23.969.000 25.901.000 63.595.265

Guztira 14.984.769 14.899.384 36.547.527 46.779.395 113.211.076

Egindako gastua (e)



— — — 379.143 379.143


16.145.304 20.386.000 25.315.000 30.946.000 92.792.304

Guztira 27.400.926 31.902.375 31.866.377 41.796.131 132.965.809


4.1. Bizimodu osasungarriak sustatzea 140,1 141,7 52,1 54,2 82,8


— — — 24,5 24,5


232,3 300,9 105,6 119,5 145,9

Guztira 182,9 214,1 87,2 89,3 117,4

Lehen urtetik laugarrenera nabarmen handitu zen programa bakoitzari esleitutako guztizko aurrekontua nahiz egindako gastua; % 212 eta % 53, hurrenez hurren. Oro har, programa gehienek gastua aurreikusitako aurrekontura egokitu dute, baina batzuek ez dute aurrekontuaren % 80 gastatu. Honako hauek izan dira:

— Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan afektibitate- eta sexu-hezkuntza sartzeko proiektua(4.1.4.ekintza). Programa horrek 2002an egindako gastua aurrekontua-ren % 66 izan zen.

— Komunitate terapeutiko itundu gabeetan toxikomaniak tratatzeko diru-laguntzak ematea (4.1.6.ekintza). 2004an eta 2005ean, laguntza horietarako aurreikusi zen aurrekontuaren % 38 eta % 33 gastatu zen soilik, hurrenez hurren. Izan ere, hainbat arrazoi direla-eta komunitate terapeutiko itunduetan sartu ezin diren pertsonek eskatuta ematen diren diru-laguntzen programa bat da, eta urte horietan, uste baino eskaera txikiagoa izan zen.

— Arriskuak eta kalteak prebenitzeko eta gutxitzeko programak egiteko diru-laguntzak ematea(4.2.4.ekintza). 2005ean, laguntza horiek eragindako gastua esleitutako au-rrekontuaren laurden bat baino ez zen izan.


204

— Irabazi-asmorik gabeko erakundeei diru-laguntzak ematea, atzerritarrak gizartera egokitzeko prozesuan artatzeko (4.3.5. ekintza). 2005ean, aurreikusitako aurre-kontuaren % 62,5 gastatu zen soilik.

Aitzitik, aurreikusitako aurrekontua baino askoz ere gastu handiagoa egin dutelako, neurri hauek nabarmen daitezke:

— Toxikomanien ondorio diren arazoak dituzten gazteei laguntzeko Osakidetzaren programa (4.1.6.ekintza). 2002an eta 2003an, programa gauzatzeko aurreikusi zen aurrekontua baino bi aldiz gehiago gastatu zen.

— 18 urtetik gorako gazteei laguntzeko gizarte-larrialdietarako laguntzak ematea (4.3.4.ekintza). 2003an eta 2005ean, laguntza horiek eragindako gastua % 130 han-diagoa izan zen aurreikusitako aurrekontua baino.

— Oinarrizko Errenta ematea (4.3.4.ekintza). 2002an, laguntza horiek 13 milioi euro baino gehiagoko gastua eragin zuten, aurreikusitako aurrekontua baino hiru aldiz gehiago.

Kasu batzuetan nahiz besteetan, komenigarria litzateke aztertzea zergatik ez diren behar bezala erabili baliabideak eta zerk eragin duen ezarritako zenbatekoa baino askoz gehiago gastatzea.


Jarduerek guztira 3,59 puntuko batez besteko puntuazioa lortu zuten. Beraz, teknika-rien adierazpenetatik ondoriozta daiteke ez daudela oso gustura, oro har, arlo horretan 2005ean egindako jarduerekin.

Batetik, hauek dira ondoen baloratutako alderdiak: hartutako neurrien eskuragarrita-suna (4,05), teknikariek neurrien garapenean izandako inplikazio-maila (4,06) eta progra-matutako helburuak (3,96). Alderdi horiek guztiek 4 puntutik oso gertu dagoen puntuazioa lortu dute. Bestetik, hauek lortu dituzte, berriz ere, puntuazio baxuenak: gazteen parte-hartzea ekintzen diseinuan eta gauzatzean (2,29), ekintzak hedatzeko mekanismoak (3,50) eta ekintzek izandako giza baliabideak (3,54).

Bestetik, gazteen parte-hartzeari dagokionez, ebaluatutako 25 jardueretatik 7tan soilik esku hartu dute nolabait ekintzaren diseinuan eta gauzatzean, eta ekintza bakarrean soilik parte hartu dute gazteek ekintzaren jarraipenean eta ebaluazioan.


205


PARTE HARTU DUTEN SAILAK*GUZTIRA

1 2 3 4 5 6 7

Aurrekontua 3,58 4,33 4,00 4,33 3,00 5,00 — 3,86

Giza baliabideak (profesionalen kopurua) 3,23 3,33 4,00 4,33 3,00 5,00 4,00 3,54

Profesionalen prestakuntza 3,92 4,00 4,00 4,00 3,00 4,00 4,00 3,91


3,69 4,00 4,00 4,33 5,00 5,00 4,00 3,96


3,62 4,33 4,00 4,33 5,00 3,00 4,00 3,88


3,92 4,00 4,00 4,33 4,00 5,00 — 4,05

Ekintzari buruzko informazio-tresnak 3,08 4,00 4,00 4,33 5,00 5,00 4,00 3,64

Ekintza hedatzeko mekanismoak 3,08 4,00 4,00 3,67 5,00 4,00 4,00 3,50

Teknikarien inplikazioa eta motibazioa 3,92 4,33 4,00 4,33 4,00 4,00 4,00 4,04

Inplikazio politikoa 3,27 4,33 4,00 4,33 5,00 4,00 4,00 3,77


1,86 — 3,50 2,67 1,00 3,00 — 2,29


3,43 4,33 4,00 3,67 1,00 4,00 — 3,59

Guztizko batez besteko puntuazioa 3,38 4,09 3,96 4,06 3,67 4,25 4,00 3,67

Baloratutako jardueren kopurua 14 3 2 3 1 1 1 25

* Sail hauek parte hartu dute arlo honetako jardueren garapenean: 1. Osasun Saila. 2. Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila. 3. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila. 4. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila. 5. Indus-tria, Merkataritza eta Turismo Saila. 6. Kultura Saila. 7. Herrizaingo Saila.

Eraginkortasunari dagokionez, teknikariek adierazi dute programatu ziren helburuak erabat bete direla egindako esku-hartze gehienetan. Ezarritako helburuak baloratutako 25 jardueretatik 2tan soilik lortu dira zati batean bakarrik. Hauek dira jarduera horiek:

— Tabakismoa prebenitzeko eta gutxitzeko plana: informazio-gidak eta -materialak egitea (4.1.1.ekintza). Jarduera horri dagokionez, uste da ekintzaren eraginpeko eremuak murriztu egin direla 28/2005 Legea indarrean sartu zenetik (28/2005Legea, abenduaren 26koa, tabakismoaren aurkako osasun-neurriei buruzkoa eta tabako-produktuen salmenta, banaketa, kontsumoa eta publizitatea arautzekoa).

— Komunitate terapeutikoetan toxikomaniak sendatzeko diru-laguntzak (4.1.6.ekintza). Teknikari arduradunen ustez, eskaera gutxi izateak eragin du neurri hori zati batean bakarrik garatzea.


206

5.ARLOA.-GAZTEENAISIAETAKULTURA


II. Gazte Planaren 5. arloak 8 esku-hartze ildo eta 37 ekintza izan ditu, eta plana inda-rrean egon den aldian jarduera gehien garatu dituen arloa izan da: 2002tik 2005era, Eusko Jaurlaritzak, batez ere Kultura Sailaren bidez, guztira 97 jarduera gauzatu ditu, planean aurreikusitako zortzi esku-hartze ildoetako zazpitan. 7.8. esku-hartze ildoari dagokionez (kirol-baliabideak gazteen beharretara egokitzea), ez da jaso Eusko Jaurlaritzak jarduera bat bera ere egin duenik.

4.26.taula.5.arloanEuskoJaurlaritzakabianjarritako jardueren kopuruaren banaketa


5.1. Gazteen asoziazionismoa eta parte-hartzean oinarritutako aisia sustatzea

2 3 7 8 20

5.2. Gazteria-zerbitzuen garapena 4 5 8 7 24

5.3. Aisia-bide berriak zehaztea — — 1 2 3

5.4. Gazteek europar foroetan parte hartzea

— 2 2 2 6

5.5. Gazteen kultura-jarduerak bultzatzea 7 7 7 13 34

5.6. Euskararen erabilera sustatzea 1 1 1 3 6

5.7. Kirolaren bidez balioak ezartzeko plan bat diseinatzea

— — 1 3 4

5.8. Dauden baliabideak gazteen kirol-behar berrietara egokitzea

— — — — —

Guztira 14 18 27 38 97

II. Gazte Planean ezarritako esku-hartze ildoen araberako banaketari dagokionez, esku-hartze ildo hauetan egin dira jarduera gehien: 5.5. esku-hartze ildoan, gazteen kultura-jarduerak bultzatzeko ildoan, 34 jarduera egin dira; eta 5.2. esku-hartze ildoan, gazteria-zerbitzuak garatzekoan, 24 jarduera. Esku-hartze ildo horien atzean dago 5.1. esku-hartze ildoa, gazteen asoziazionismoa sustatzekoa, 20 jarduera egin baitira alor ho-rretan. Gainerako 19 jarduerak 5.3., 5.4., 5.6. eta 5.7. esku-hartze ildoetan egin dira.


207

4.6.grafikoa.5.arloansailarduradunekabianjarritakojarduerenbanaketa

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

Egindako 97 jardueretatik 92ren arduradun izan da Kultura Saila, eta hark izan du II. Gazte Planak gazteen aisia eta kulturaren arlorako aurreikusitako ekintzak aplikatzeko ar-dura nagusia. Jaurlaritzaren Lehendakaritza Saileko Kanpo Harremanetarako Zuzendaritza izan da gainerako bost jardueren arduraduna. Jarduera horiek 5.4. esku-hartze ildoan ja-sota daude, gazteek europar foroetan gizarte- eta instituzio-mailan parte hartzea helburu duen esku-hartze ildoan, alegia.

Estalduraren eta eraginkortasunaren balorazioa

Gazteen aisiaren eta kulturaren arloan egindako jarduera gehienetan emaitza-adierazlerik ez dagoenez, atal honetan aldi berean baloratuko dira planaren 5. arloko ekintzen estaldura eta eraginkortasuna, eskura dugun informazioaren arabera.

Egindako jardueren aniztasuna dela eta, planaren atal honetan ezarritako esku-hartze ildoen azpiarloak banaka aztertuko dira, errazago uler dadin.

Gazteen asoziazionismoa eta parte-hartzean oinarritutako aisia

Eusko Jaurlaritzaren Kultura Sailak jarduera hauen bidez sustatu eta bultzatu du gaz-teen asoziazionismoa 2002. urtetik 2005. urtera:

— EAEko gazte elkartegintzaren liburu zuria hedatzea 2003an (5.1.1. ekintza), web-orrian argitaratuz, eta 3.000 ale euskaraz eta 4.000 ale gaztelaniaz argitaratuz.

— Gazteria eta gizarte-ekintzaren alorreko elkarteei, eta berariaz, Euskadiko Gazte-riaren Kontseiluari, diru-laguntzak eta subentzioak emateko deialdia 2004an eta 2005ean (5.1.2. ekintza).

— Animazio-lanetan jarduten duten elkarteek parte hartzeko auzolandegiak anto-latzea (5.1.2. ekintza). 2005eko udako edizioan, 10 auzolandegi egin ziren, eta guztira EAEko nahiz estatu osoko eta beste herrialde batzuetako 500 gaztek hartu zuten parte.


208

— 2004an “Parte hartzeko heziketa” prestakuntza-ikastaroak egitea udaletako gaz-teria-teknikarientzat. Gazteen Euskal Behatokiak eman zituen ikastaroak (5.1.2. ekintza). Guztira 30 teknikarik parte hartu zuten ikastaro horietan, eta bukatu-takoan adierazi zutenez, oso gustura geratu ziren.

— Gazteen Euskal Behatokiaren Dokumentazio Zentroaren artatze-lanak (5.1.2. eta 5.1.3.ekintzak).

— Informazioa zabaltzea —Gazteaukera web atariaren bidez— foru-aldundiek aso-ziazionismoaren eta aisiaren alorrean jarduten duten erakundeentzat ematen di-tuzten zerga-pizgarrien aplikazioari buruz (5.1.6. ekintza).

— Elkarteen profesionalizazioari buruzko eztabaida- eta hausnarketa-jarduerak an-tolatzea (5.1.7.ekintza), bai eta gizarte-bitartekarien profilak sailkatzeari eta haiei prestakuntza emateari buruzkoa ere (5.1.9.ekintza).

Emandako informazioa kontuan hartuta, ia ezinezkoa da baloratzea ekintza bakoitzak zer eraginkortasun-maila lortu duen. Ekintza asko aldian aldikoak dira; beste batzuetan ez da egin plana indarrean egon den lau urteetako jarraipen osoa; eta gehienetan, ez dago eraginkortasunari buruzko emaitza-adierazlerik.

Gazteen asoziazionismoaren eremuan, bereziki, egoerari buruzko adierazle orokorrek ez dute baikor izateko inolako daturik ematen. 2002. urtetik 2005. urtera, erregistratu-tako gazte-elkarteen kopurua % 4 handitu zen arren —2002an 472 ziren, eta, 2005ean, berriz, 493—, jaitsi egin zen elkarteren batekoa den gazteen ehunekoa. Euskadiko gazteak 2004 txostenaren emaitzen arabera, elkarteren batekoa dela dioen 15 eta 29 urte bitarteko gazteen ehunekoa jaitsi egin zen: 2000. urtean % 42,3 ziren, eta, 2004an, aldiz % 35. Eta zer elkarte-motarekin harremana duten kontuan hartuta, gehienek kirol-elkarteekin dutela adierazi zuten (estatuan eta Europan gertatzen den bezala), eta ondoren, alde handiz, kul-tura- edo arte-elkarteak eta txokoak edo aisialdi-elkarteak daude.

Elkarteen profesionalizazioari buruzko eztabaidari dagokionez, badirudi ez dela lortu gai horri buruzko erabateko akordiorik, neurriak hartu diren arren (5.1.7.ekintza). Gai jakin horri buruz, EAEko gazte elkartegintzaren liburu zuriak zehazten du, norbait kontratatuta edukitzea eskatzen duen erakundeari kontratua egiteko aukera eman behar zaion arren, profesionalizazioak ez lukeela izan behar irabazi-asmorik gabeko gazte-elkarteen sekto-rearentzako aukerarik egokiena.

Gazteria-zerbitzuak

Gazteria-zerbitzuen garapena, II. Gazte Planaren 5.2. esku-hartze ildoan jasotakoa, lau jardueraren bidez gauzatu da batez ere, plana indarrean egon den aldian:

— EAEko Gazte Informazio Sarea hobetzea, telematika bidezko sarrera-guneak zabalduz (5.2.1. ekintza). Gaur egun, hauek osatzen dute Euskadiko Gazte In-formazio eta Dokumentazio Sarea: Koordinazio Zentroak, foru-aldundietako lurralde-zentroek eta EAE osoko hirurogei zerbitzuk baino gehiagok. Dokumen-tazio-sare horren helburua da gazteei interesgarria gerta dakiekeen informa-zio guztia ematea. Informazioa zabaltzeko, sarearen bulegoetan arreta zuzena ematen da, bai eta Internet bidez ere.


209

— Gazteaukera web atariaren sorkuntza- eta artatze-lanak (5.2.2. ekintza). Interneteko atari horrek Euskadiko gazteei hainbat motatako edukiak eskaintzeaz gain, zenbait administrazio-izapide sarearen bidez egiteko aukera ematen die. Horrez gainera, atarian txertatu dira Eusko Jaurlaritzaren laguntza guztien estekak.

— Gazte-txartelaren prestazioak hobetzea (5.2.3. ekintza). Emandako informazioaren arabera, 2005ean, 14 eta 25 urte bitarteko gazteen % 20,5ek gazte-txartela zuen (55.397 titular). Eta, halaber, egindako kalkuluen arabera, 2004an 28.000 gazte ingu-ruk atera zioten etekina txartelaren prestazioetakoren bati (zozketak, lehiaketak eta abar).

— Gazte-ekipamenduen sarea indartzea (5.2.5. ekintza). Guztira 75 tokiko erakunderen3 gazte-ekipamenduak indartu dira, hiru foru-aldundiekin sinatutako urteko hitzar-menen bidez. Eusko Jaurlaritzak 2.400.000 euro inbertitu ditu hitzarmen horien bidez. Gainerakoa foru-aldundien eta udalen ekarpenak izan dira.

Aisia-bide berriak

Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak, Gazteen Euskal Behatokiaren bidez, zen-bait ikerketa egin ditu lau urte hauetan (5.3.4.ekintza), eta ikerketa horien baitan aztertu da Euskadiko gazteek aisia eta astialdiko zer bide berri dituzten. Euskadikogazteak2004 eta Euskadiko gazteen joerak (I) txostenek berariaz lantzen dute gai hori. Ikerketa horietan oinarrituta, administrazioak erabaki behar du, etorkizunari begira, zer zeregin bete behar duen dauden proposamen horietan.

Gazteek europar foroetan parte hartzea

II. Gazte Plana indarrean egon den aldian, lau jarduera jakinen bidez garatu dira gaz-teek europar foroetan gizarte- eta instituzio-mailan parte hartzeko mekanismoak. Neurri hori ez zen I. Gazte Planean gauzatu, eta 5.4. esku-hartze ildoaren bidez sartu zen II. Gazte Planean. Hona hemen:

— Europako Gaietarako Zuzendaritzak 2003an Interneten foro bat sortzea sustatu zuen, Euskal Konbentzioan Euskadiko gazteen ekarpenak jasotzeko (5.4.1.ekintza).

— Gazte-elkarteek Bartzelonan 2004an izandako Gazteen Munduko Jaialdian parte hartzea(5.4.1.ekintza).

— Euskadik Bruselan duen ordezkaritzarekin lankidetzan jardutea Europar Batasuna-ren gazte-politika EAEra hurbiltzeko(5.4.2.ekintza).

— EAEk Eskualdeetako Batzordean parte hartzea, euskal herri-administrazioaren or-dezkarien bidez, gazte-politikaren arlo estrategikoei buruzko trukeen baitan (5.4.2.ekintza).

3 Txosten honen bigarren kapituluan zehaztasunez jasotzen dira diru-laguntza horiei esker zein udalek indartu dituzten beren gazte-ekipamenduak.


210

Gazteen kultura-jarduerak bultzatzea

Kultura-jardueraren esparruan, Eusko Jaurlaritzak bi motatako jarduerak egin ditu, funtsean. Batetik, prestatzeko, sortzeko, ekoizteko eta banatzeko diru-laguntzak eman dira, musikaren, zinemaren, dantzaren, antzerkigintzaren eta, oro har, arte eszenikoen es-parruan (5.5.1. ekintza). Bestetik, gazte-politikak koordinatzeko jarduerak egin dira Europar Batasunaren Kultura 2000 programaren esparruan (5.5.2. ekintza), Pirinioetako Lan Elkar-tearen esparruan (5.5.3.ekintza), eta Kulturaren Euskal Planaren esparruan (5.5.6. ekintza).

Euskararen sustapena

Kultura Saileko Koordinaziorako Zuzendaritzak, Euskararen Aholku Batzordearekin lankidetzan, 2005. urtean zehar zenbait programa gauzatu zituen Euskara Biziberritzeko Plan Nagusiaren baitan, bi alderdi hauetan: hizkuntzaren familiako transmisioan eta astial-dian euskara erabiltzea (5.6.1. ekintza). Programa horiek batez ere udal teknikarientzat izan ziren, planaren tokiko garapena errazteko. Guztira 84 teknikarik parte hartu zuten, eta denak ere oso gustura geratu ziren jarduerarekin.

Halaber, II. Gazte Plana indarrean egon den lau urteetan, elkarteek egindako programa eta jardueretan euskararen erabileraren irizpidea sartzen jarraitu da balorazio-irizpidetzat, gazteriaren eta gizarte-ekintzaren alorrean diru-laguntzak ematerakoan (5.6.2. ekintza). 2002tik 2005era, guztira 346 diru-laguntza eman zitzaien elkarteei, irizpide hori kontuan hartuta: 281 diru-laguntza gazteria eta gizarte-ekintzaren alorreko programetarako izan ziren; eta 65, gazteen artean balioetan hezteko eta bakerako kulturako programetarako.

Euskadikogazteak2004 txostenaren arabera, 15 eta 29 urte bitarteko gazteen % 56k badaki euskaraz, ondo edo zuzen hitz egiteko moduan. Hala ere, euskaldunen % 27k soilik dio senideekin eta lagunekin euskara bakarrik edo euskara gaztelania baino gehiago era-biltzen duela; eta % 13k soilik dio ia dena edo dena euskaraz irakurtzen duela edo euskaraz gehiago irakurtzen duela gaztelaniaz baino. Datu horiek egiaztatzen dute azken hamarka-dan gazteen artean euskararen ezagutza asko hobetu den arren, gaztelania dela, oraindik ere, gazte askoren erabilerako hizkuntza nagusia. Beste alde batetik, Euskadiko gazteen % 51 euskararen sustatze publikoa areagotzearen alde dago.

Kirolaetabalioaksustatzea

Plana indarrean egon den aldian, Kultura Sailaren Kirol Zuzendaritzak batzorde bat jarri zuen abian, II. Gazte Plana sustatzeko eta garatzeko, eta gazte-planaren ekintzak Eus-kadiko Kirolaren Planarekin koordinatzeko (5.7.1. ekintza). Halaber, zuzendaritza horrek ikerketa bat egin du (oraindik argitaratu gabea), foru-aldundiekin eta Deustuko Unibertsi-tatearekin lankidetzan, kirolari gazteei buruz(5.7.2.ekintza).

Balioak kirolaren bidez sustatzeko esparru espezifikoan, adin txikikoak kirolean ba-besteko gutuna egin eta hedatu da (5.7.3. ekintza). Hala ere, ez dira nahikotzat hartzen eskola-kirolaren esparruan gero eta ohikoagoak diren indarkeriazko gertakariei aurre egi-teko neurriak, eta horrenbestez, sendotu egin behar dira.


211


Ezer baino lehen, komenigarria da zehaztapen bat egitea arlo horretan garatutako neurriei buruzko informazio ekonomikoaren inguruan. Neurri gehienetan 2005ean egin-dako gastuari buruzko informaziorik ez dagoenez, 2002tik 2004ra arteko aldia soilik az-tertuko da.

Aldi horretan, arlo horretako ekintzak gauzatzeko aurrekontua nahiz ekintzak gauzatzeak dakarren gastua % 25 baino gehiago handitu zen: aurrekontua % 31 handitu zen, eta gastua, % 25. 2002tik 2004ra, batez beste, aurrekontuko gastuaren % 85,7 gastatu zen.

Aztertutako ekintzei dagokienez, bi neurrik aurrekontuaren % 80 baino gutxiago gastatu zuten: gazte-ekipamenduak indartzeko diru-laguntzak (5.2.5. ekintza), eta gazteen aisia-joerei eta horretan emandako denborari buruzko azterketa egitea (5.3.4.ekintza). Esleitutako aurre-kontuaren % 68 eta % 64 gastatu zuten, hurrenez hurren.

Gazte-ekipamenduak indartzeko diru-laguntzei dagokienez, Eusko Jaurlaritzak au-rreikusi zuen plana indarrean egon den urte bakoitzean 1.200.000 euro inbertitzea. Eusko Jaurlaritzak eta hiru foru-aldundiek arautu dituzte laguntza horiek urteko hitzarmenen bidez. Hala ere, ekintza horren adierazle ekonomikoek adierazten dute 2002an eta 2003an aurreikusitako aurrekontuaren % 78 eta % 32 soilik gastatu zela, hurrenez hurren. 2004an, aldiz, aurrekontu osoa gastatu zen. Izan ere, ekarpen berbera egin behar dute Eusko Jaurla-ritzak eta foru-aldundietako bakoitzak. Lehenengo urteetan, zenbait kasutan diputazioren batek ez zuen ordaindu zegokiona, eta hori dela eta, Eusko Jaurlaritzak ezin izan zituen aurreikusitako funts guztiak erabili. Irtenbide gisa, 2004an akordio bat egin zen Arabako Foru Aldundiarekin, erakunde bakoitzak bere baliabideak erabil zitzan. Hala, Eusko Jaurla-ritzak zuzenean eman zizkien laguntzak Arabako Kuadrillei eta zuzenean finantzatu zituen diagnosiak eta planen prestakuntzak.

4.27.taula.5.arloanebaluatutakojarduerenadierazleekonomikoak, esku-hartze ildoaren arabera

ESKU-HARTZE ILDOA 2002 2003 2004 2005GUZTIRA*2002-2005

Aurrekontua (e)


1.169.513 1.324.104 1.651.106 1.477.282 5.622.005

5.2. Gazteria-zerbitzuen garapena 1.460.192 1.538.672 1.678.979 4.561.882 9.239.725

5.3. Aisia-bide berriak zehaztea — — 0 144.000 144.000


— — 167.000 158.089 325.089

5.5. Gazteen kultura-jarduerak bultzatzea 540.849 540.849 646.330 672.330 2.400.358

5.6. Euskararen erabilera sustatzea — — — — —


— — — 60.000 60.000

Guztira 3.170.554 3.403.625 4.143.415 7.073.583 17.791.177


212

ESKU-HARTZE ILDOA 2002 2003 2004 2005GUZTIRA*2002-2005

Egindako gastua (e)


1.185.673 1.300.654 1.470.062 764.606 4.720.995

5.2. Gazteria-zerbitzuen garapena 1.197.131 734.803 1.391.318 159.281 3.482.533

5.3. Aisia-bide berriak zehaztea — — 57.689 92.000 149.689


— — 167.000 — 167.000

5.5. Gazteen kultura-jarduerak bultzatzea 564.890 507.455 610.067 — 1.682.412

5.6. Euskararen erabilera sustatzea — — — 16.500 16.500


— — 2.000 6.000 8.000

Guztira 2.947.694 2.542.912 3.698.136 1.038.387 10.227.129

Aurrekontutik gastatutako %*


101,4 98,2 89,0 51,8 95,5

5.2. Gazteria-zerbitzuen garapena 82,0 47,8 82,9 3,5 71,0

5.3. Aisia-bide berriak zehaztea — — — 63,9 —


— — 100,0 — 100,0

5.5. Gazteen kultura-jarduerak bultzatzea 104,4 93,8 94,4 — 97,4

5.6. Euskararen erabilera sustatzea — — — — —


— — — 10,0 —

Guztira 93,0 74,7 89,3 14,7 85,7

* 2005ean egindako gastuari buruzko informazio gutxi dagoenez, 2002-2004 aldiari dagozkion datuak erabiltzen dira soilik, guztira egindako gastuaren ehunekoa zehazteko.


Arlo horretan, ekintzen teknikari arduradunei egindako inkestak estaldura handia iza-tea lortu da: 2005ean egindako 38 jardueretatik 35 aztertu dira.

Teknikariek baloratutako hamabi itemetatik bostek lau baino puntuazio handiagoa lortu dute. Hauek dira ondoen baloratutako alderdiak: teknikarien inplikazioa (4,30), jardueren esku-ragarritasuna (4,13), estaldura (4,08) eta helburuak (4,03). Aitzitik, teknikariak batez ere alderdi hauekin ez dira gustura geratu: gazteen parte-hartzea ekintzen diseinuan eta gauzatzean (3,25), aurrekontua (3,32) eta beste erakunde batzuekiko koordinazioa (3,31).

Bereziki azpimarragarria da arlo horretan, gazteen parte-hartzea berariaz sustatzen den arloan, gaizkien baloratutako alderdia gazteek ekintzen diseinuan eta ezartzean izan-dako parte-hartzea izatea. Izan ere, egindako 35 jardueretatik 15etan soilik parte hartu


213

dute nolabait gazteek jardueren gauzatzean. Komenigarria litzateke etorkizunean gazteek parte hartzeko moduak areagotzea, aisiarekin, astialdiarekin eta kulturarekin lotutako jar-duera gehienetan, bederen.



KULTURA SAILA LEHENDAKARITZA

Aurrekontua 3,26 4,00 3,32

Giza baliabideak (profesionalen kopurua) 3,37 4,00 3,41

Profesionalen prestakuntza 3,71 4,00 3,73


4,04 4,00 4,03


4,09 4,00 4,08


4,14 4,00 4,13

Ekintzari buruzko informazio-tresnak 3,92 4,00 3,93

Ekintza hedatzeko mekanismoak 3,84 4,00 3,85

Teknikarien inplikazioa eta motibazioa 4,32 4,00 4,30

Inplikazio politikoa 4,00 4,00 4,00


3,21 4,00 3,25

Beste erakunde batzuekiko koordinazioa eta lankidetza 3,31 4,00 3,33

Guztizko batez besteko puntuazioa 3,77 4,00 3,78

Baloratutako jardueren kopurua 33 2 35

Nabarmendu behar da teknikari arduradunek aztertutako 35 jardueretatik gutxienez 4tan, teknikariek ez dutela egokitzat jotzen jarduera horiei egungo baldintzetan eustea. Hauek dira jarduera horiek:

— Film laburrak egiteko laguntzak (5.5.1. ekintza). Programa zaharkitua dagoela uste dute, bai eta programa horren ordez beste aukera berritzaileago batzuk ezarri beharko liratekeela ere.

— Kultura 2000 programaren kudeaketa (5.5.2. ekintza). Kasu horretan, ekintzaren helburuak neurri batean soilik bete direla jotzen dute, eskumenik ez dutelako eta eskaera txikia izan delako. Hori dela eta, ekintza hori kentzea planteatu dute.

— Bilerak egitea lantaldeekin, Kulturaren Euskal Planaren barruan (5.5.6. ekintza). Kul-tura Sortu eta Zabaltzeko Zuzendaritzaren ustez, jarduera hori, administrazioaren


214

eta elkarteen arteko komunikazio-bideak optimizatu eta hobetzekoa, beste aukera berritzaileago batzuez ordezkatu egin behar da.

— Elkarteetan ordaindutako pertsonak edukitzea onartzeko proposamenak egin ditzala eskatzea Euskadiko Gazteriaren Kontseiluari (5.1.8. ekintza). Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak adierazten du orain arte Gazteriaren Kontseiluak ez duela proposamen zehatzik egin, eta horrenbestez, beste bide edo ekintza batzuk beharrezkoak direla helburu hori lortzeko.



Atal honetan, Eusko Jaurlaritzak gazte-indarkeria lantzeko egin dituen neurriak balo-ratzen dira, II. Gazte Planean hartutako konpromisoei jarraituz.

2002. urtetik 2005. urtera bitartean, arlo horretan 53 jarduera egin dira guztira, eta Eusko Jaurlaritzako lau sailek hartu dute parte.

Jarduera gehienak (25) 0.4. esku-hartze ildoan, gazte-indarkeriaren arazoari buruz sentsibilizatu eta kontzientziatzekoan aurreikusitako ekintzen esparruan egin dira, taula honetan ikusten den bezala. Gainerako 30 jardueretatik 17 hezkuntza-esparruan preben-tzio-neurriak ezartzeko esku-hartze ildokoak dira; 10, berriz, 0.1. esku-hartze ildoan landu dira, lanerako taldeak eta foroak sortzeko helburua duen ildoan; eta hiru gazte-indarkeriari buruzko ikerketak egitean, 0.3. esku-hartze ildoan aurreikusten den bezala.

4.29. taula. 0. arloan Eusko Jaurlaritzak abian jarritako jardueren kopuruaren banaketa


0.1. Foroak eta lan-taldeak sortzea 2 3 1 4 10

0.2. Gazte-indarkeriari buruzko ikerketak egitea — — 1 2 3

0.3. Hezkuntza-esparruan prebentzio-neurriak ezartzea

— 4 6 7 17

0.4. Sentsibilizazio- eta kontzientziazio-kanpainak egitea

5 5 7 7 24

Guztira 7 12 15 20 54


215

4.7. grafikoa. 0. arloan sail arduradunek abian jarritako jardueren kopuruaren banaketa

�

�

�

� � ��

��

��

��

��

��

��

� � � �

� � �

� � �

� ��

��

��

��

��

Arlo honetan parte hartu duten Eusko Jaurlaritzako lau sailetatik zeharkakoena Kul-tura Saila izan da, eta zehazkiago, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritza. Sail horrek egindako jardueren % 50 egin du, hau da, 54 jardueretatik 27. Haren atzetik, Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila eta Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila daude: 14 eta 8 jarduera egin dituzte, hurrenez hurren. Azkenik, aipatu behar da Herrizaingo Sailak guztira 5 jardueratan parte hartu duela 2003tik 2005era.

Estalduraren eta eraginkortasunaren balorazioa

II. Gazte Planetik ondorioztatzen den bezala, indarkeria euskal erakundeen kezkarik nagusienetako bat da. Atal honetan laburbiltzen eta deskribatzen dira planaren arlo ho-rretan gazte-indarkeriaren fenomenoari aurre egiteko aplikatu diren neurri eta emaitza nagusiak. Horretarako, lau azpiatal aztertu dira, II. Gazte Planean jasotako esku-hartze ildoei jarraituz.

Gazte-indarkeriaren arazoari buruzko hausnarketa eta proposamenak

0.1. esku-hartze ildoan, gazte-indarkeriaren arazoari buruzko jarduera-proposamen zehatzak lantzeko foroak eta lan-taldeak sortzea helburu duen ildoan, jarduera nagusi hauek egin dira:

— 2002an Bakerako Hezkuntzari buruzko Liburu Zuria egitea (0.1.4.ekintza).

— 2003an sailen arteko mahai bat sortzea Bakerako eta Bizikidetzarako Hezkuntza-ren esparruan (0.1.4.ekintza). Mahaia Giza Eskubideen Zuzendaritzak, Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak eta Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak osatu zuten 2004tik 2005era, guztira bederatzi bilera egin dira, eta bilera horietan zor-tzi proposamen aurkeztu dira, eta bi akordio lortu.

— Batzorde Teknikoak II. Gazte Planean jasotako ekintzen jarraipena egitea, berariaz balioak eta gazte-indarkeria arlokoak izan ez arren, fenomeno hori lantzen duten ekintzena, hain zuzen (0.1.5. ekintza). 2.4.1., 2.4.2., 2.4.3., 2.4.4. eta 4.3.1. ekintzak dira.


216

— Gazte-indarkeriari aurre hartzeko “gazte-ontzi” bat sortzea (0.1.6. ekintza). 2005ean sortu zen, eta urte horretan bertan zazpi bilera egin ziren.

Eskura dugun informazioarekin ezin ditugu zehaztu ekintza horiek zer estaldura eta eraginkortasun-maila izan zuten.

Gazte-indarkeriari buruzko ikerketak

Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzak ikerketaren eta dokumentazioaren ildoak jarraitu ditu, II. Gazte Planaren 0.2. esku-hartze ildoan aurreikusitako ekintzak betetze aldera.

Plana indarrean egon den aldian, eta zehazki 2004. urtean, EAEko gazte-indarkeriari buruzko txosten bat egin zen, zenbait sailek emandako estatistika-datuak oinarri hartuta (0.2.3.ekintza).

Bestalde, 2005. urtean, Gazteen Euskal Behatokiko Dokumentazio Zentroak gaikako informazio-blokeak egin ditu bere bibiliografia-funtsean, Euskadiko eta Euskaditik kanpoko gazte-indarkeriari buruzkoak(0.2.4.ekintza).

Prebentzio-neurriak ezartzea

Prebentzioaren esparruan, hauek izan dira balioetan oinarritutako hezkuntza eta bakearen eta bizikidetzaren aldeko hezkuntza sustatzeko egin diren neurri nagusiak:

— 2004an, gazteen kulturarteko topaketen programa bat finantzatzea, bakerako hezkuntza eta gatazkak konpontzea helburu zuena (0.3.6.ekintza). Guztira EAEko 33 gazte izan ziren programa horren onuradun.

— Irakasleentzat prestakuntza-ikastaroak antolatzea Bakerako eta Bizikidetzarako Hezkuntzari buruz (0.3.7. ekintza). 2004. eta 2005. urtean, guztira EAEko 4.169 irakasle joan ziren ikastaro horietara.

— Giza eskubideen defentsa eta babesa, eta bakea zabaltzeko eta hedatzeko jardue-rak egiten dituzten irabazi-asmorik gabeko erakundeei diru-laguntzak emateko deialdia(0.3.8.ekintza). 2004an Euskadiko 49 elkarte baliatu ziren laguntza horie-taz; eta 2005ean, berriz, 57.

— Hezkuntza-komunitatean elkarrizketarako foro eta esparruak sustatzea, gatazkak konpondu eta indarkeria gaitzesteko (0.3.10. ekintza). Hezkuntza Berriztatzeko Zuzendaritzak zenbait jarduera sustatu zituen, eta horien baitan, 2005ean 38 prestakuntza-ikastaro egin ziren, eta 1.400 irakaslek baino gehiagok hartu zuten parte.

— Bakerako eta bizikidetzarako hezkuntzan erabili ahal izateko zenbait ikasmaterial sortzea (0.3.12.ekintza). 2004. eta 2005. urtean, 5 ikasmaterial sortu ziren.

— Testuliburuei emandako baimenak berrikustea, edukietan indarkeriaren larritasuna erlatibizatu ez dezaten (0.3.13.ekintza). Ez dago jarduera horren inolako emaitza-adierazlerik.


217

Sentsibilizazio- eta kontzientziazio-kanpainak egitea, gazte-indarkeriaren arazoaren aurrean

Eusko Jaurlaritzak, II. Gazte Planaren indarraldian, zenbait kanpaina eta ekintza egin ditu sentsibilizazioaren esparruan, edukiari eta estaldurari dagokienez, anitzak.

Batetik, azpimarragarriak dira giza eskubideen errespetuaren, indarkeria ezaren eta justiziaren esparru orokorrean egindako ekintzak. Esparru horretan, jarduerak ekintza hauek izan dituzte oinarri: erakundeei eta udalei diru-laguntzak ematea (0.4.1.ekintza)eta sentsibilizazioko eta truke kulturaleko programak egitea (0.4.2.ekintza).

Halaber, Herrizaingo Sailaren Biktimei Laguntzeko Zuzendaritzak egindako jarduerak ere aipatu behar dira (0.4.3. ekintza). Jarduera horietan erakundeei diru-laguntzak eman zaizkie, biktimei elkartasuna adierazteko eta sentsibilizatzeko kanpainak egin ditzaten. Azkenik, Herritarren Segurtasunerako Zuzendaritzak egindako jarduerak ere nabarmendu behar dira, ETAren terrorismoa defendatzen duten pankartak eta pintadak kentzeko hel-burua dutenak.


Balioak eta gazte-indarkeria arloaren barruan egindako jardueren ia erdiak ez dute gastu espezifikorik eragin. Gastuak eragin dituztenei dagokienez, esan daiteke oro har aurrekontu-helburuak betetzen dituztela.

Jarduera batek soilik ez du gastatu ezarritako aurrekontuaren % 60 ere. Gazteen artean balioetan hezteko eta bake-kulturako programak egingo dituzten elkarteei diru-laguntzak emateko deialdiari buruz ari gara (0.4.1.ekintza). 2002an, Kultura Sailak sustatutako diru-laguntza horiek ez zuten aurreikusitako aurrekontuaren % 58 ere gastatu.

4.30. taula. 0. arloan esku-hartze ildoko ebaluatuko jardueren adierazle ekonomikoak


Aurrekontua (e)

0.1. Foroak eta lan-taldeak sortzea 12.000 — — — 12.000

0.2. Gazte-indarkeriari buruzko ikerketak egitea — — 18.000 — 18.000

0.3. Hezkuntza-esparruan prebentzio-neurriak ezartzea

— 119.460 675.462 663.462 1.458.384


390.404 390.404 712.404 832.808 2.326.020

Guztira 402.404 509.864 1.405.866 1.496.270 3.814.404

Egindako gastua (e)

0.1. Foroak eta lan-taldeak sortzea 12.000 — — — 12.000

0.2. Gazte-indarkeriari buruzko ikerketak egitea — — 18.000 — 18.000

0.3. Hezkuntza-esparruan prebentzio-neurriak ezartzea — 119.460 675.462 694.612 1.489.534


339.452 399.514 679.721 439.196 1.857.883

Guztira 351.452 518.974 1.373.183 1.133.808 3.377.417


218



0.1. Foroak eta lan-taldeak sortzea 100,0 — — — 100,0

0.2. Gazte-indarkeriari buruzko ikerketak egitea — — 100,0 — 100,0

0.3. Hezkuntza-esparruan prebentzio-neurriak ezartzea — 100,0 100,0 95,5 97,9


115,0 97,7 104,8 189,6 125,2

Guztira 114,5 98,2 102,4 132,0 112,9


Oro har, arlo horretan ezarritako programak eta neurriak ezartzeari dagokionez, alder-di hauek baloratu dira okerren: gazteen parte-hartzea (2,95), giza baliabideak (3,35), eta beste erakunde batzuekiko koordinazioa eta lankidetza (3,67). Hauek dira ondoen balora-tutakoak: teknikarien inplikazioa (4,30), dagokion sailaren inplikazio politikoa (4,28) eta planteatutako helburuak (4,15).



KULTURA HEZKUNTZA JUSTIZIA HERRIZAINGOA

Aurrekontua 3,67 4,00 4,00 2,00 3,74

Giza baliabideak (profesionalen kopurua) 2,89 4,00 2,67 4,50 3,35

Profesionalen prestakuntza 3,89 4,00 4,00 4,00 3,94


4,00 4,00 4,33 5,00 4,15


4,00 4,00 4,00 3,50 3,94


4,50 4,00 4,00 3,00 4,13

Ekintzari buruzko informazio-tresnak 4,43 4,00 4,00 3,00 4,12

Ekintza hedatzeko mekanismoak 4,17 4,00 4,00 3,00 4,00

Teknikarien inplikazioa eta motibazioa 4,44 4,00 4,33 4,50 4,30

Inplikazio politikoa 4,75 4,00 4,00 3,50 4,28


3,83 2,83 2,00 1,00 2,94


4,00 4,00 3,00 2,50 3,67


219


KULTURA HEZKUNTZA JUSTIZIA HERRIZAINGOA

Guztizko batez besteko puntuazioa 4,05 3,90 3,69 3,29 3,88

Baloratutako jardueren kopurua 9 6 3 2 20

2005ean baloratutako jardueren teknikari arduradun gehienak jarduera horiei eus-tearen alde dauden arren, gutxienez hiru teknikariren ustez, beste neurri berritzaileago batzuez ordezkatu beharko lirateke. Hauek dira ordezkatu beharko liratekeen jarduerak:

— Batzorde Teknikoak II. Gazte Planaren arloetan gazte-indarkeriarekin lotutako ekintzen jarraipena egitea (0.1.5. ekintza). Esparru horretan, beharrezkotzat jot-zen da egin beharreko jarduerak testuinguru soziopolitiko berrira egokitzea eta moldatzea.

— “Gazte-ontzi” bat sortzea, gazte-indarkeriari aurrea hartzeko politika instituzionalei buruzkoa (0.1.6. ekintza).

— Gazteen Euskal Behatokiak gazte-indarkeriari buruzko txosten bat egiteko datuak biltzea(0.2.3.ekintza).

4.5. BALORAZIOOROKORRA

II. Gazte Planaren gauzatze-mailaren balorazio orokorra egiteko, planean aurreikusi-tako 148 ekintzak hiru kategoriatan sailkatu dira:

— Eginda. Ekintza zehatza bada eta egiaztatu bada guztiz gauzatu dela edo bertan jasotako jarduera gehienak egin direla.

— Zati batean eginda. Neurriaren fase bat soilik gauzatu bada (esate baterako, Enple-guaren Legea egitea ekintza; oraindik onartu gabe egotea, baina laster onartzeko izapideetan egotea), edo ekintza era isolatuan egin bada, nolabaiteko jarraituta-suna behar lukeenean.

— Egin gabea. Plana indarrean egon den lau urteetako datuak jaso ondoren ikusi bada Eusko Jaurlaritzako sailetako bakar batek ere ez duela ekintzari buruzko ino-lako daturik eman.

Sailkapen horren emaitzek, beheko taulakoek, II. Gazte Planaren gauzatze-mailaren ikuspegi globala ematen dute. Taularen irakurketatik, ondorio hauek atera ditzakegu:

— II. Gazte Planean jasotako 148 ekintzetatik, Eusko Jaurlaritzak, zenbait sailen bi-dez, 106 egin ditu, ekintzen % 71, alegia.

— 42 ekintzari buruzko informaziorik ez dago ebaluazio-aldirako (2002-2005), eta, horrenbestez, egin gabetzat jo dira.

— Egindako ekintza gehienak, % 84, hain zuzen ere, guztiz eginda daude; eta, gaine-rakoak —17 ekintza, guztira—, zati batean egintzat jo dira.


220

4.32. taula. II. Gazte Planeko ekintzen gauzatze-maila

ARLOA ETA ESKU-HARTZE ILDOAAURREIKUSITAKO

EKINTZAKEGINDA

ZATI BATEAN EGINDA

EGIN GABE

1. ARLOA: LANA ETA LANERATZEA1.1. Enplegua sortu eta hari eusteko

politika sustatzea1.2. Lan-banaketa sustatzea1.3. Orientazio-zerbitzua eta leihatila

bakarra garatzea1.4. Autoenplegua eta enpresak sor

daitezen sustatzea1.5. Enpleguaren kalitatea hobetzea1.6. Udalei garrantzi handiagoa ematea

5

4 4 771

4

3 4 52—

—

—

—

—1—

1

1

— 241

Guztira 28 18 1 9

2. ARLOA: HEZKUNTZA ETA LANERAKO PRESTAKUNTZA2.1. Ikastetxeak lan-mundura hurbiltzea2.2. “Bizitza osoko prestakuntza”

kontzeptua garatzea2.3. Etorkinak prestakuntza jasotzea

eta enplegua lortzea2.4. Ikastetxeetan balioetan oinarritutako

hezkuntza sustatzea2.5. Ikastetxeak gizarte-ingurunera hurbiltzea2.6. Ikasleek parte har dezaten, estrategiak

garatzea2.7. Aniztasuna eta desberdintasuna

lantzeko estrategiak garatzea

5

2 2 63

4 2

4

2

— 61 1 1

—

— 1

——

— 1

1

— 1

—2 3

—

Guztira 24 15 2 7

3. ARLOA: ETXEBIZITZA3.1. Etxebizitza eskuratzen laguntzea,

alokairua sustatuz3.2. Etxebizitzaren arazoari aurre

egiteko bide berriak sustatzea

11 5

10 3

1

—

— 2

Guztira 16 13 1 2

4. ARLOA: OSASUNA ETA GIZARTE-EKINTZA4.1. Bizimodu osasungarriak sustatzea4.2. Osasunarekin lotutako esku-hartzeen

koordinazioa sustatzea4.3. Gizarte-bazterketa prebenitzea,

eta horretarako esku hartzea

5 4 6

4

— 3

— 1 1

1 3 2

Guztira 15 7 2 6

+


221

ARLOA ETA ESKU-HARTZE ILDOAAURREIKUSITAKO

EKINTZAKEGINDA

ZATI BATEAN EGINDA

EGIN GABE

5. ARLOA: GAZTEEN AISIA ETA KULTURA5.1. Gazteen asoziazionismoa eta parte-hartzean

oinarritutako aisia sustatzea5.2. Gazteria-zerbitzuen garapena5.3. Aisia-bide berriak zehaztea5.4. Gazteek europar foroetan

parte hartzea5.5. Gazteen kultura-jarduerak bultzatzea5.6. Euskararen erabileraren sustapena5.7. Kirolaren bidez balioak sartzeko plana

diseinatzea5.8. Baliabideak gazteen kirol-premia

berrietara egokitzea

8642

53 4 3

6512

11

—

—

11——

41 3

—

1—3—

—1 1 3

Guztira 35 16 10 9

0. ARLOA: BALIOAK ETA GAZTE-INDARKERIA0.1. Foroak eta lan-taldeak eratzea0.2. Gazte-indarkeriari buruzko

azterketak egitea0.3. Hezkuntza-esparruan

prebentzio-neurriak ezartzea0.4. Sentsibilizazio- eta

kontzientziazio-kanpainak egitea

6 4

14 6

4 3 8 5

—

— 1

—

2 1 5 1

Guztira 30 19 1 9

GUZTIRA 148 89 17 42

4.33. taula. Egindako ekintzen kopurua, urteka eta arduradun den sailaren eta zuzendaritzaren arabera

2002 2003 2004 2005 GUZTIRA

Kultura Saila

Koordinaziorako ZuzendaritzaKultura Sortu eta Zabaltzeko ZuzendaritzaKirol ZuzendaritzaGazteria eta Gizarte Ekintza ZuzendaritzaGuztira

070

1522

071

1523

072

2736

2113

3046

2326

87127

Herrizaingo Saila

Terrorismoaren Biktimei Laguntzeko ZuzendaritzaHerritarren Segurtasunerako ZuzendaritzaTrafiko ZuzendaritzaSegurtasun Sailburuordearen KabineteaGuztira

00000

01113

11013

12014

2413

10

Osasun Saila

Osasun Plangintza eta Antolamenduko ZuzendaritzaOsasun Publikoko ZuzendaritzaZerbitzu eta Araubide Ekonomikoko ZuzendaritzaOsakidetzaOsasun SailburuordetzaGuztira

100427

01144

10

01054

10

02183

14

142

211341


222

2002 2003 2004 2005 GUZTIRA

Nekazaritza eta Arrantza Saila

Nekazaritza ZuzendaritzaLanda Garapeneko ZuzendaritzaArrantza ZuzendaritzaPlangintza eta Europako Batasuneko Politiken ZuzendaritzaGuztira

00022

03216

13206

13105

2953

19

Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila

Etengabeko Ikaskuntzako ZuzendaritzaLanbide Heziketako ZuzendaritzaHezkuntza Berriztatzeko ZuzendaritzaGuztira

0246

01

1516

23

1823

22

1923

48

5668

Ogasun eta Herri Adminis-trazio Saila

Funtzio publikoa

Guztira

0

0

0

0

0

0

2

2

2

2

Industria, Merkataritza eta Turismo Saila

SPRITurismo SailburuordetzaGuztira

235

246

246

077

61824

Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila

Giza Eskubideen eta Justiziarekiko Lankidetzarako ZuzendaritzaZigor Betearazpenaren ZuzendaritzaGizarte Ekonomiako ZuzendaritzaEnplegu eta Prestakuntza ZuzendaritzaGizarteratze ZuzendaritzaJustizia Administrazioarekiko Harremanetarako ZuzendaritzaEGAILAN/LANBIDEOSALANGuztira

012

112 010

17

212

112 010

19

412

112 111

23

522

132 111

27

1158

468 242

86

Etxebizitza eta Gizarte Gaie-tako Saila

Gizarte Ongizateko ZuzendaritzaDroga Gaietako ZuzendaritzaImmigrazio ZuzendaritzaFinantza Plangintza eta Kudeaketarako ZuzendaritzaEtxebizitza SailburuordetzaGuztira

000022

0001

1112

00019

10

31115

11

3113

2735


Europako Gaietarako ZuzendaritzaGuztira

00

22

1

122

55

Guztira 61 97 118 141 417


223

4.34. taula. Gauzatutako aurrekontua, urteka eta arduradun den sailaren eta zuzendaritzaren arabera

2002 2003 2004 2005 GUZTIRA

Kultura Saila

Koordinaziorako ZuzendaritzaKultura Sortu eta Zabaltzeko ZuzendaritzaKirol ZuzendaritzaGazteria eta Gizarte Ekintza ZuzendaritzaGuztira

0564.890

02.773.6233.338.513

0507.455

02.464.7312.972.186

0610.067

03.407.1644.017.231

16.5000

6.0001.038.8781.061.378

16.5001.682.412

6.0009.684.39611.389.308

Herrizaingo Saila

Terrorismoaren Biktimei Laguntzeko ZuzendaritzaGuztira

0

0

0

0

120.000

120.000

239.196

239.196

359.196

359.196

Osasun Saila

Osasun Plangintza eta Antolamenduko ZuzendaritzaOsasun Publikoko ZuzendaritzaZerbitzu eta Araubide Ekonomikoko ZuzendaritzaOsakidetzaOsasun SailburuordetzaGuztira

22.282

0 0

6.586.01436.0606.644.356

0

96.160 0

6.780.47784.1206.960.757

0

47.067 0

1.511.319415.7681.974.154

0

4.579.778

187.685885.555249.2835.902.301

22.282

4.723.005

187.68515.763.365

785.23121.481.568

Nekazaritza eta Arrantza Saila

Nekazaritza ZuzendaritzaLanda Garapeneko ZuzendaritzaArrantza ZuzendaritzaGuztira

0000

0570.000860.000

1.430.000

0895.122115.354

1.010.476

980.000552.941160.000

1.692.941

980.0002.018.0631.135.3544.133.417

Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila

Lanbide Heziketako ZuzendaritzaHezkuntza Berriztatzeko ZuzendaritzaGuztira

4.457.707253.9584.711.665

4.457.7073.326.7877.784.494

3.050.00022.907.00325.957.003

2.410.00028.878.46331.288.463

14.375.41455.366.21169.741.625

Industria, Merkataritza eta Turismo Saila

S.P.R.I.Turismo SailburuordetzaGuztira

7.4001.558.1331.565.533

7.530752.526760.056

7.2171.798.6781.805.895

02.795.1492.795.149

22.1476.904.4866.926.633

Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila

Giza Eskubideen eta Justiziarekiko Lankidetzarako Zuzendaritza 0 0 696.727 1.021.400 1.718.127

Zigor Betearazpenaren ZuzendaritzaGizarte Ekonomiako ZuzendaritzaEnplegu eta Prestakuntza ZuzendaritzaGizarteratze ZuzendaritzaJustizia Administrazioarekiko Harremanetarako ZuzendaritzaGuztira

180.3041.698.72715.840.39715.965.000

0

33.684.428

574.0001.648.94013.651.59519.812.000

0

35.686.535

569.0001.080.8758.353.66124.746.000

3.000

35.449.263

581.00036.698

4.246.89530.290.000

3.000

36.178.993

1.904.3044.465.24042.092.54890.813.000

6.000

140.999.219

Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila

Droga Gaietako ZuzendaritzaImmigrazio ZuzendaritzaFinantza Plangintza eta Kudeaketarako ZuzendaritzaEtxebizitza SailburuordetzaGuztira

00 000

00

2.600.00023.000.00025.600.000

00

3.090.00033.000.00036.090.000

379.14375.000

2.150.000

24.630.00027.234.143

379.14375.000

7.840.000

80.630.00088.924.143


Europako Gaietarako ZuzendaritzaGuztira

00

00

156.000156.000

00

156.000156.000

Guztira 49.944.495 81.194.028 106.580.022 106.392.564 344.111.109

5Gomendioak

227

A. INFORMAZIOABILTZEKOSISTEMARIBURUZKOGOMENDIOAK

EAEko Gazte Planaren informazioa biltzeko sistema funtsezko baliabidea da gure erki-degoan gazte-politiken arloan egiten diren programak eta ekintzak ebaluatzeko. I. Gazte Plana abian jarri zenetik (1999. urtean), sistema berraztertu eta hobetu egin da: infor-mazioa biltzeko protokoloak zein datu-basearen mantentze-lanak berraztertu eta hobetu dira. Dena den, egokia da oinarrizko zenbait proposamen egitea sistemari eutsi eta hura hobetzeko:

— Arrazoizkomoduanetazehatzzehazteazerhelburulortunahidirenprograma-tutako ekintzapositiboetatik. Askotan, ekintza batzuetarako adierazten diren helburuak modu anbiguoan eta zehaztugabean formulatuta daude, esaterako: “indarkeriaren larritasuna ez dela erlatibizatzen ziurtatzea”, “asoziazionismoa sustatzea”, “udalak diruz laguntzea”, “elkartasunaren kultura sustatzea”. Horre-gatik guztiagatik, eta programek eta ekintzek helburu orokorrei eusteko aukera bazter utzi gabe, beharrezkoa litzateke lehentasuna ematea helburu espezifikoei eta adierazle kuantitatiboak zehazteari, ebaluazioa egin ahal izan dadin.

— Jarraipen-etaemaitza-adierazleenkalitateahobetzeaeta,denonadostasunez,egindakoekintza-motakontuanhartuta,adierazlekomunsortabateratudadinsustatzea.Ebaluazioa osoa eta zorrotza izan dadin, ezinbestekoa da datu-serie oso bat edukitzea, ekintza baten edo neurri-multzo baten emaitzak kuantifikatu, neurtu edo baloratzeko aukera emango digun seriea edukitzea. Horregatik, oso egokia litzateke adostasuneko agiri bat egitea, EAEn gazte-politikak egiten dituz-ten instituzioek adierazle-sorta homogeneoa adosteko, dela jarraipen-adierazleena, dela emaitza-adierazleena.

— Instituzioeta/edosailenartekokoordinazioasustatuetahobetzea,berriroazpi-marratzekozeinengarrantzitsuadenekintzengauzatzearietaemaitzeiburuzkodatuosoakematea. Ezinbestekoa da ardura duten instituzioek laguntzea gazte-po-litiken baitako proiektuen jarraipena eta ebaluazioa egiteko prozesua. Horretarako, behar-beharrezkoa da instituzioek eskatzen zaien informazioa osorik ematea, edo, horrela egiten ez bada, horren arrazoia ematea.

— Hobetzeagazteenegoerariburuzkoadierazleorokorrensorta,etabeharrezkodirenbideakezartzea,teknikarienarteanzabaldadinerrazteko.“Gazteauke-ra” web atarian, Gazteen Euskal Behatokiak datu estatistikoen web orri bat du, EAEko gazteen egoerari buruzko estatistikak biltzen dituena, gaika antolatu-


228

tako datu-serietan. Datu horiek adinaren arabera eskuratzea oso baliagarria da; izan ere, datuak ezagutarazteko ardura duten erakunde edo instituzio ofizialek ez dute beti informazioa adin-taldeka adierazten. Horrexegatik, egokitzat jo-tzen da datu-multzoa zabaldu eta etengabe eguneratzea, bai eta ondoren, alor jakin bakoitzean gazte-politiketan jarduten duten teknikariei datu horiek eza-gutzera ematea, gazteen baldintza orokorrei buruzko informazio eguneratua izan dezaten.

— Eskudunak diren sail eta/edo zuzendaritzei eskatzea II. Gazte Planeko datu-baseansartutakoprogramaetaekintzabatzueiburuzko informazioahanditudezaten,hots, 2002-2005 aldian ebaluatzekonahikoadatu ezdutenekintzeiburuzkoinformazioasakondudezaten. Oso interesgarria litzateke, etorkizunean EAEko gazte-politiken ebaluazioa egiteko, denboran jarraituak diren programen eta neurrien jarraipen- eta emaitza-adierazle nagusien datu-serie osoak izatea. Ikuspegi horretatik, interesgarria litzateke oso gaur egungo datu-basean dagoen informazioa osatzea, eta bereziki lantzea adierazle espezifikorik ez duten ekint-zei buruzko informazioa, bai eta adierazle espezifikoa urte bakarrerako adieraz-ten dutenei buruzkoa ere.

B. ESKU-HARTZEARLOEIBURUZKOGOMENDIOAK

B.1.LANAETALANERATZEA

Azken urteetan, EAEn asko egin du behera gazteen langabezia-tasak. II. Gazte Plana ezarri den urteetan, 16 eta 24 urte bitartekoen langabezia-tasak nabarmen egin du behera: 2002. urtean % 19,5ekoa zen, eta 2005. urtean, berriz, % 13,5ekoa. Dena den, gazteen okupazio-tasak gora egin arren, lan-baldintzak ez dira asko hobetu. Euskadiko gazteak 2004 txostenak dioenez, lana duten edo lana izan duten gazteen lan-egoeraren ezaugarri na-gusiak egonkortasunik eza eta prekarietatea dira: lanean ari diren edo lanean aritu diren EAEko gazteen % 60k sei hilabetetik beherako lan bat edo bat baino gehiago izan dute; % 55ek urtebete baino gutxiago darama bere azken lanean, eta % 31k soilik du kontratu mu-gagabea. Ikuspegi horretatik, hau gomendatzen da:

1. Enplegua laguntzeko egun dauden politikak sendotzea, eta, bereziki, zailtasun bereziak dituzten taldeen laneratzea erraztekoak: gutxitasunak dituzten gazteak, denbora luzez langabezian daudenak eta etorkinak.

2. Gazteen lan-prekarietatea murriztea, gazteen enplegu-kalitatearen irizpideari lo-tuz bai zerga-politikak bai diru-laguntzak emateko politikak.

3. Behar beste neurri hartzea laneko segurtasuna hobetzeko eta laneko ezbehar-tasak jaisteko.

4. EAEko Nekazari Gazteen Planean sartutako neurriak garatzen jarraitzea, nekaza-ritza-sektorea gazteagotu eta landa-eremuko bizitza-kalitatea hobetzekoak.

5. Sentsibilizazio-programak egitea gazteek enpresak sor ditzaten motibatzeko eta sustatzeko.

6. Emakumeek lan-merkatuan gizonek adina aukera izan ditzaten sustatzeko pizga-rriak ematen jarraitzea eta horiek sendotzea.

GomEndioak

229

B.2.HEZKUNTZAETALANERAKOPRESTAKUNTZA

Lanerako prestakuntza, gaur egun, gazteek lan ordaindua lortzeko aukera baldintzatzen duen faktore nagusietako bat da. Horren haritik, azken urteetan aurrerapen handiak egin dira prestakuntzaren eta lanaren arteko trantsizioa errazteko. Horien artean, nabarmentzekoak dira Lanbide Heziketako Euskal Plana eta Euskal Autonomia Erkidegoko Lanbide Kualifika-zioen Sistema. Horrez gain, II. Gazte Planean jasotako jardueren baitan, nabarmentzekoak dira laneratzeko norberaren ibilbideak indartzeko egin diren ahaleginak, eta langile gazteen etengabeko egokitze- eta birziklatze-eskariari eman zaion erantzuna. Dena den, ahalegin handiagoa egin behar da oraindik, gazteak lan-merkatura gero eta baldintza hobeetan sar daitezen. Horretarako, egokia iruditzen zaigu gomendio hauek egitea:

7. Ikastetxeetan, lanbide-orientazioko zerbitzuak jende gehiagorengana iristea.

8. Lanbide Heziketan hizkuntzen ikaskuntza sustatzea, kontuan hartu behar baita hizkuntzak jakiteak hobetu egiten duela gazteen mugikortasuna eta lana lortze-ko aukera.

9. Aztertzea zergatik izan duten Lanerako Prestakuntzako programek indar gutxiago 2002-2005 aldian.

10. Etengabeko prestakuntzarako pizgarriak handitzen jarraitzea, eta formula berriak aurkitzea gazteentzat errazagoa izan dadin lana eskuratzea, lanari eustea eta la-nean gora egitea.

11. Atzerrian espezializazio-ikasketak egiteko beketarako diru-zuzkidura handitzeko aukera aztertzea.

B.3.ETXEBIZITZA

Etxebizitza Plan Zuzentzailea 2002-2005ek aldaketa positiboa ekarri du Eusko Jaur-laritzaren etxebizitza-politiketan. Aldaketa horien artean, hauek nabarmendu ditzakegu: babestutako etxebizitzen promozioen zozketetan, etxebizitzak zenbait talderentzat lehen-tasunez gordetzea —horien artean 35 urtetik beherako gazteak daude—, eta babestutako etxebizitzak alokairuan jartzeari eman zaion bultzada handia. 2002. urtean, 1.631 gazteri esleitu zitzaien babestutako etxebizitza, eta gazte horien % 42k alokairuan eskuratu zu-ten. Urte berean, Etxebideren bidez esleitu ziren babestutako etxebizitza guztietatik ia % 69 gazteei esleitu zitzaizkien. Arlo horretan egindako aurrerapausoak aintzat hartzeko modukoak diren arren, etxebizitzaren arazoa gazteen kezka nagusietako bat da, lanaren atzetik. Ikuspegi horretatik, hau proposatzen da:

12. Etxebizitza alokairuan eskuratzeko aukera indartzen duten politikei eutsi eta ho-riek sustatzea. Diru-sarrera txikienak dituzten gazteek etxebizitza edukitzeko mo-durik egokiena izateaz gain, edukitze modu hori egokitzen zaio ondoen gazteen emantzipazio-prozesu luzean gertatzen diren aldaketei.

13. Eskaintzen diren etxebizitzak hainbat ezaugarritakoak izan daitezen sustatzea, gazteen beharrei egokitzeko; eta etxebizitzaren alorrean autonomia pertsonaleko bizitegi-alternatiba berriak sortzea.

14. Bizigune programa sendotu eta horren aurrekontua handitzea, emaitza onak izan baititu, alokairuan eskaintzeko etxebizitzen kopurua handitu du eta.

15. Informazio- eta kontzientziazio-kanpainak sustatzea, mentalitatea aldatu eta alokairuaren aldeko kultura handitzeko.


230

B.4.OSASUNAETAGIZARTE-EKINTZA

Osasuna pertsonen kalitaterako faktore erabakigarria da. Horren haritik, eta gazteen taldea aintzat hartuta, gazteak uste du bere osasuna ona dela, oro har. Eustaten 2002ko Osasun Inkestak dioenez, 16 urtetik 24 urtera bitarteko gazteen % 77k uste zuen bere osasuna ona edo oso ona zela; % 21ek bere osasuna normala zela, eta % 1ek soilik uste zuen oso osasun txarra zuela. Dena den, aipatu behar da osasun publikoko arazo-multzo bat badagoela —eta egoten jarraitzen duela—, gazteei soilik eragiten ez badie ere, haien-gan bereziki eragiten duena: mendekotasuna sortzen duten jokaerak, sexu-transmisiozko gaixotasunak, gogoz kontrako haurdunaldiak eta elikadura-arazoak. Alor horretan, Eusko Jaurlaritzak zenbait neurri hartu ditu haien eragina ahalik gehien murrizteko eta, aldi be-rean, gazteen artean bizitza-ohitura osasungarriagoak sustatzeko.

Eta ekintza horiekin batera, II. Gazte Planaren 4. arloan sartu dira, halaber, gizarte-bazterketaren aurkako zenbait neurri. Bi baliabidetan oinarritu da, batez ere (Oinarrizko Errenta eta Gizarte Larrialdietarako Laguntzak jasotzea), eta bi talderentzako programa espezifikoen bidez gauzatu da: etorkinentzako programak eta adin txikiko arau-hausleen-tzakoak.

Osasunaren alorrean zein gizarte-ekintzarenean lortutako emaitzak ikusita, bidezkoa deritzogu gomendio hauek egiteari:

16. Ikastetxeetan osasun-hezkuntza eta -sustapenerako programak garatzen jarraitzea, eta horiek zabaltzea Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikasle guztiengana hel-tzeko.

17. Hiesaren eta sexu-transmisiozko beste gaixotasun batzuen prebentziorako progra-mak jende gehiagorengana helaraztea, eta sexu-heziketaren alorreko informazioa eta dauden baliabideak handitzea.

18. Bide-segurtasunaren alorreko hezkuntza-programak sustatzea, zirkulazio-istripuak prebenitzeko.

19. EAEko Drogamenpekotasunari buruzko V. Plana 2004-2008 egitasmoan adierazi-tako esku-hartze ildoak eta programak garatzea.

20. Gazteek osasun-gaietan dituzten iritzi eta eskariei buruzko txosten bat egitea.

21. Oinarrizko Errentak eta Gizarte Larrialdietarako Laguntzek ematen duten gizarte-estaldura gazteen beharretara egokitzea, gaur egungo gizarte industrialetan hau-teman baita gizarte-bazterketa gero eta gehiago ari dela “gaztetzen”.

22. Konponbideak diseinatzea EAEn bakarrik dauden adin txikiko etorkinen egoerari eraginkortasunez erantzun ahal izateko, eta gazte horien gizarteratzea helburu duten programak diseina daitezen sustatzea.

B.5.GAZTEENAISIAETAKULTURA

Aisia, aisia modu guztiak gazteen bizitzaren funtsezko alderdia dira, eta gero eta den-bora gehiago ematen zaio bizitzaren alor horri. Euskadiko gazteak 2004 txosteneko datuek adierazten dutenez, gazteen % 46k adierazten dute aisian egunero lau ordu baino gehiago ematen dituztela lanegunetan. 2000. urtean, berriz, 15 urtetik 29 urtera bitarteko gazteen % 38k adierazten zuen hori. Gazteen aisiaren alorrean, II. Gazte Planak bi arlotan eragin du, bereziki: parte-hartzean oinarritutako aisia sustatzea —bereziki, gazteen elkarteen bi-dez— eta aisia-alternatiba berriak zehaztu eta proposatzea. Horrez gain, alor horretan

GomEndioak

231

zenbait neurri sartu dira gazteen kultura-jarduera bultzatzeko, gazte-zerbitzuak garatze-ko, euskararen erabilera sustatzeko eta kirola egitea sustatzeko. 2002-2005 aldian ekintza horiei dagokienez izandako emaitzak ikusita, hau gomendatzen da:

23. Euskadiko gazteek komunitatean eta elkarteetan parte har dezaten sustatzeko esku-hartzeak garatzen jarraitzea.

24. Gazteen elkarteak profesionalizatzeko prozesua bideragarria den aztertzea, hori eskatzen duten elkarteetan.

25. Gazteentzako programak diseinatzea eta garatzea, gaueko aisiako alternatiba be-rriak sustatzen dituztenak, bereziki.

26. Gazteen parte-hartze aktiboa sendotzea gazte-politiken diseinuan, ezarpenean eta ebaluazioan.

27. Gazte-aisiaren eta -kulturaren alor guztietan euskararen erabilera handitzea, eta komunikazio-teknologia berrietan erabil dadin sustatzea.

28. Aztertzea zergatik ez den erabili Eusko Jaurlaritzak gazte-ekipamenduak sendotze-ko zuen aurrekontu guztia.

29. Euskadiko artista gazteen lanak sustatzen eta ezagutarazten jarraitzea.

30. Proposamen eraginkorrak egitea egoera ahulenean dauden gazte-taldeek kultura eskuratu ahal izan dezaten; alegia, kulturaren alderdi guztietan parte hartu ahal izan dezaten.

31. Eskola-kirolaren alorrean kiroltasuna eta joko garbia sustatzea helburu duten neu-rriak indartzea.

B.6.BALIOAKETAGAZTE-INDARKERIA

Balioak sustatzearen arloan II. Gazte Planak bildutako ekintza gehienen bi ardatz na-gusiak bakerako hezkuntza eta giza eskubideen defentsa izan dira. Alor horretan, ekintza hauek dira nabarmentzekoak: gazte-indarkeriaren arazoari buruzko foroak eta diziplina-arteko hausnarketaguneak sortu izana; eta ikastetxeetan eta hezkuntza ez formaleko ere-muetan, balioetan hezteko eta elkarbizitzarako prebentzio-neurriak ezarri izana. Ikuspegi horretatik, hau gomendatzen da:

32. Bai ikastetxeetan, bai hezkuntza ez formaleko eremuetan, elkarbizitzarako eta bakerako hezkuntza finkatzeko egiturak eta neurriak ezartzea.

33. Elkarbizitzarako eta bakerako hezkuntza-programetan genero-ikuspegia ezartzea, eta, bereziki, genero-indarkeria prebentzioaren ikuspegitik lantzea, horrelako in-darkeriarik gerta ez dadin.

34. Gazteen artean aniztasuna eta kultura artekotasuna sendotzea sustatzen duten neurriak bultzatzea.

I. EranskinaGazteen egoerari buruzko adierazle

orokorrak

235

1.ARLOA.-LANAETALANERATZEA

1.1. GAZTEENOKUPAZIO-ETALANGABEZIA-MAILAK

I.1.1.taula.16eta34urtebitartekogazteenokupazio-tasarenbilakaera,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2002-2005

Gizonak Emakumeak GUZTIRA

2002 2003 2004 2005 2002 2003 2004 2005 2002 2003 2004 2005

16-19 urte 11,1 10,5 13,3 16,0 5,7 5,3 5,0 9,6 8,5 7,9 9,2 12,8

20-24 urte 49,6 51,1 50,5 52,1 42,2 40,8 42,2 48,1 46,0 46,1 46,5 50,2

25-34 urte 85,1 84,5 84,4 87,3 69,0 75,3 73,9 72,4 77,3 80,0 79,2 80,1

Guztira 65,1 65,7 66,4 69,5 52,8 56,7 56,7 58,1 59,1 61,3 61,7 64,0

Iturria: Biztanleria Aktiboaren Inkesta. INE.

I.1.1.grafikoa.Langabezia-tasarenbilakaera,adin-taldeenarabera(%).2002-2005

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Biztanleriaren jardueraren arabera sailkatzeko inkesta (BJA). Eustat.


236

I.1.2.taula.15eta24urtebitartekogazteenlangabezia-tasa,EAEn,EspainianetaEuroparBatasunean,sexuarenarabera(%).2000-2004

EAE Espainia EuroparBatasuna

2000 2004 (%)∆ 2000* 2004 (%)∆ 2000 2004 (%)∆

Gizonak 9,2 6,1 –3,0 11,7 10,6 –1,1 7,3 8,1 0,8

Emakumeak 36,9 23,3 –13,6 9,8 10,0 0,2 20,0 18,3 –1,7

Guztira 29,5 20,4 –9,1 13,8 11,3 –2,5 17,4 18,7 1,3

Iturria: Lanbide, Eurostaten eta Eustaten datuetan oinarrituta.

1.2.KONTRATAZIOAETAENPLEGUARENKALITATEA

I.1.3.taula.Lan-kontratuenkopurua16eta29urtebitartekogazteenartean,adin-taldeenarabera.2002-2005

Balioabsolutuak ∆(%)

2002 2003 2004 2005 2002-2005

16-19 urte 39.601 40.516 41.049 41.184 4,0

20-24 urte 190.254 191.240 194.961 191.728 0,8

25-34 urte 170.983 177.181 189.981 190.499 11,4

Guztira 400.838 408.937 425.991 423.411 5,6

Iturria: Lan Merkatuaren Behategia, Egailan.

I.1.4.taula.Kontratu-errotazioarenbilakaera(kontratuak,batezbeste),adin-taldeenetasexuarenarabera.2002-2005


2002 2003 2004 2005 2002 2003 2004 2005 2002 2003 2004 2005

16-19 urte 2,2 2,2 2,4 2,4 2,2 2,3 2,5 2,5 2,2 2,2 2,4 2,4

20-24 urte 2,5 2,6 2,7 2,8 2,8 3,0 3,2 3,1 2,7 2,8 2,9 2,9

25-29 urte 2,2 2,4 2,5 2,5 2,5 2,7 2,7 2,8 2,3 2,5 2,6 2,6

Iturria: Lan Merkatuaren Behategia, INEMen datuetan oinarrituta, Egailan.

I.1.5.taula.Kontratumugagabeenproportzioarenbilakaera,adin-taldeenarabera(%kontratuguztiekiko).2003-2005

2003 2004 2005

16-19 urte 8,4 7,9 7,4

20-24 urte 13,8 13,1 13,2

25-29 urte 21,0 21,3 21,5


i. Eranskina: GaztEEn EGoErari buruzko adiErazlE orokorrak

237

I.1.6.taula.Gazteeiegitenzaizkienkontratuenkopuruarenbilakaera,lan-sektoreenetaadin-taldeenarabera.2002-2005

2002 2003 2004 2005

<20urte

20-24urte

25-29urte

<20urte

20-24urte

25-29urte

<20urte

20-24urte

25-29urte

<20urte

20-24urte

25-29urte

Nekazaritza 298 892 1.003 415 892 1.126 506 1.034 1.281 625 1.243 1.520

Industria 5.859 24.987 24.478 4.912 24.987 22.828 4.532 22.277 23.419 3.967 19.687 21.929

Eraikuntza 3.684 12.506 13.817 3.565 12.506 14.360 3.290 11.542 14.214 3.075 10.988 13.823

Zerbitzuak 29.760 151.869 131.685 31.624 151.869 138.867 32.721 160.108 151.067 33.520 159.810 153.227

Guztira 39.601 190.254 170.983 40.516 190.254 177.181 41.049 194.961 189.981 41.187 191.728 190.499


I.1.7.taula.Atzerritarreiegitenzaizkienkontratuenkopuruarenbilakaera,adin-taldeenetasexuarenarabera.2002-2005


2002 2003 2004 2005 2002 2003 2004 2005 2002 2003 2004 2005

16-19 urte 636 788 901 1.349 242 253 409 575 878 1.041 1.310 1.924

20-24 urte 2.963 3.737 4.143 5.652 1.225 1.500 2.012 2.787 4.188 5.237 6.155 8.439

25-29 urte 4.595 6.072 7.672 9.830 1.717 2.503 3.172 4.302 6.312 8.575 10.844 14.132

Guztira 8.194 10.597 12.716 16.831 3.184 4.256 5.593 7.664 11.378 14.853 18.309 24.495


I.1.8.taula.Gutxitasunakdituztenpertsoneiegindakokontratuenbilakaera,adin-taldeenetasexuarenarabera.2002-2005


2002 2003 2004 2005 2002 2003 2004 2005 2002 2003 2004 2005

16-19 urte 28 22 28 23 10 10 17 7 38 32 45 30

20-24 urte 176 135 158 136 123 96 88 95 299 231 246 231

25-29 urte 277 254 246 240 150 136 161 150 427 390 407 390

Guztira 481 411 432 399 283 242 266 252 764 653 698 651



238

I.1.2.grafikoa.16eta29urtebitartekogazteenhasierakokontratu-motarenbilakaera,sexuarenarabera(%).2002-2005

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: INEM.

1.3. LANEKOEZBEHAR-TASA

I.1.9.taula.Lan-istripuenkopurua16eta29urtebitartekogazteenartean,istripu-motarenetasexuarenarabera.2002-2005

Gizonak Emakumeak Guztira

Arina LarriaHeriotzadakarrena

Guztira Arina LarriaHeriotzadakarrena

Guztira Arina LarriaHeriotzadakarrena

Guztira

2002 14.371 104 12 14.487 2.680 7 - 2.687 17.051 111 12 17.174

2003 12.719 76 9 12.804 2.765 7 1 2.773 15.484 83 10 15.577

2004 10.626 63 6 10.695 2.857 6 1 2.864 13.483 69 7 13.559

2005 10.859 66 7 10.932 2.379 3 - 2.382 13.238 69 7 13.314

Iturria: Osalan.

I.1.10.taula.Lan-istripuenkopurua16eta29urtebitartekogazteenartean,istripu-motaren,kontratu-motarenetasexuarenarabera.2002-2005

2002 2003 2004 2005

LarriaHeriotzadakarrena




Giz. Ema. Giz. Ema. Giz. Ema. Giz. Ema. Giz. Ema. Giz. Ema. Giz. Ema. Giz. Ema.

Kontratu mugagabeak

28 2 5 0 3 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0

Aldi baterako kontratuak

2.176 12 19 0 2.101 8 12 2 2.084 7 8 2 2.093 3 7 0

Ez da adierazten

2.002 0 0 0 2.003 0 0 0 2.004 0 0 0 2.005 0 0 0

Guztira 4.206 14 24 0 4.107 8 12 2 4.088 7 8 2 4.099 3 7 0

Iturria: Osalan.


239

2.ARLOA.-HEZKUNTZAETALANERAKOPRESTAKUNTZA

2.1.LANBIDEHEZIKETA

I.2.1.grafikoa.LanbideHeziketakoikasle-kopuruarenbilakaera,sexuarenarabera(milakotan).1994/1995ikasturtea-2004/2005ikasturtea

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

Iturria: Eustat eta Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila.

2.2. ESKOLA-PORROTA

I.2.1.taula.Egokitasun-tasa4adinadierazgarrietan,sexuarenetaaldiarenarabera(%).2001/2002ikasturtea-2004/2005ikasturtea

GUZTIRA Gizonak Emakumeak

2001/2002

2002/2003

2003/2004

2004/2005

2001/2002

2002/2003

2003/2004

2004/2005

2001/2002

2002/2003

2003/2004

2004/2005

7 urte 100,3 101,1 99,4 100,4 100,4 101,6 101,1 100,1 100,3 100,6 97,7 100,7

9 urte 97,7 98,2 102 96,5 98,2 98,4 102,9 96,2 97,3 98 101,1 96,8

11 urte 94,3 96 95,5 92,7 93,4 95 94,2 92,2 95,3 97 96,9 93,3

12 urte 89,6 89,3 90,7 88,6 88,5 87,5 88 87 90,7 91,2 93,6 90,2

13 urte 90,3 89,6 92,2 82,1 88,6 88,2 91,1 78,1 91,9 91 93,4 86,4

14 urte 78,1 79,5 83,1 77,6 72,5 74,2 77,1 72,7 84 84,9 89,4 82,7

15 urte 71,2 70,3 72,1 69,1 64,3 64,5 67 62,8 78,5 76,5 77,4 75,6

16 urte 62 61,3 62,5 63,5 55,1 54,2 55,3 56,9 69,2 68,7 70 70,2

17 urte 56 56,3 56,3 56,1 48,4 49,1 48,4 48,7 64,1 63,9 64,7 64


4 Egokitasun-tasa: beren adinerako teorikoki maila egokian matrikulatuta dauden eskola-umeen eta adin horretako biztanleen arteko erlazioa.


240

I.2.2taula.Ikasleerrepikatzaileenproportzioa,mailarenetasexuarenarabera(%).2001/2002ikasturtea-2004/2005ikasturtea

GUZTIRA GIZONAK EMAKUMEAK

2001/2002

2002/2003

2003/2004

2004/2005

2001/2002

2002/2003

2003/2004

2004/2005

2001/2002

2002/2003

2003/2004

2004/2005

Lehen Hezkuntzako 6. maila 5,1 5,0 4,7 4,3 6,0 5,9 5,3 4,9 4,1 3,9 3,9 3,5

DBH 9,9 9,6 9,2 11,1 11,9 11,5 11,0 13,2 7,6 7,6 7,3 8,8

DBHko 1. maila - - 0,0 9,2 - - 0,0 11,5 - - 0,0 6,6

DBHko 2. maila 13,2 13,4 13,3 14,2 16,9 16,4 16,5 17,6 9,1 10,1 9,7 10,5

DBHko 3. maila 12,9 12,2 11,5 11,5 15,2 14,5 13,3 12,9 10,3 9,6 9,6 10,0

DBHko 4. maila 11,6 11,4 10,9 9,4 13,2 12,9 12,8 10,9 9,9 9,8 9,0 8,0

LOGSE Batxilergoa 12,4 10,4 9,1 8,5 13,7 11,9 10,6 9,4 11,3 9,2 7,8 7,6

LOGSE Batxilergoko 1. maila 8,7 7,4 6,7 5,3 9,7 8,1 7,7 6,2 7,8 6,8 5,8 4,6


LOGSEko erdi-mailako LH 9,7 11,0 11,1 10,9 11,2 12,5 12,4 12,6 7,0 8,3 8,9 8,1

LOGSEko goi-mailako LH 6,4 6,9 7,2 7,5 7,9 8,2 8,7 9,1 4,3 5,3 5,1 5,3


I.2.3.taula.Ikasleerrepikatzaileenproportzioa,mailarenetahezkuntza-ereduarenarabera(%).2001/2002ikasturtea-2004/2005ikasturtea

Aeredua Beredua Deredua

2001/2002

2002/2003

2003/2004

2004/2005

2001/2002

2002/2003

2003/2004

2004/2005

2001/2002

2002/2003

2003/2004

2004/2005

Lehen Hezkuntzako 6. maila 6,4 6,8 6,7 7,4 4,3 4,0 3,5 3,0 5,2 5,1 5,1 4,4

DBH 12,6 12,4 12,4 15,3 7,6 7,8 7,4 8,6 10,0 9,4 8,7 11,2

DBHko 1. maila - - 0,0 14,1 - - 0,0 6,7 - - 0,0 9,5

DBHko 2. maila 17,5 17,3 18,6 20,7 10,3 10,4 9,8 10,4 12,8 13,9 13,1 14,5

DBHko 3. maila 16,1 15,1 13,8 15,1 10,3 10,5 10,3 9,4 12,8 11,4 10,9 11,1

DBHko 4. maila 13,4 13,5 13,8 11,6 9,2 9,8 9,5 8,0 12,9 11,2 9,8 9,6

LOGSE Batxilergoa 13,1 10,7 9,6 9,6 11,6 10,2 8,8 7,3 9,3 10,0 5,5 5,9



LOGSEko erdi-mailako LH 9,1 10,2 10,5 10,3 12,4 14,1 13,3 13,7 12,3 15,2 17,3 12,7

LOGSEko goi-mailako LH 5,9 6,6 7,2 7,2 7,4 7,4 6,9 7,7 13,1 13,7 9,2 16,9



241

2.3. HEZKUNTZA-SISTEMAREKIKOBALORAZIOAKETAJARRERAK

I.2.4.taula.EAEko15eta29urtebitartekogazteekLanbideHeziketazdutenbalorazioa,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2005

GUZTIRA Gizonak Emakumeak 15-17urte 18-21urte 22-25urte 26-29urte

Ona 67,0 68,0 66,0 62,0 68,0 71,0 64,0

Hala-moduzkoa 19,0 20,0 17,0 18,0 20,0 17,0 20,0

Txarra 2,0 3,0 1,0 2,0 2,0 2,0 2,0

Ed/Ede 12,0 9,0 16,0 18,0 10,0 10,0 13,0

Guztira 100 100 100 100 100 100 100

Iturria: Gazteen argazkiak 2005. Gazteen Euskal Behatokia.

I.2.5.taula.15eta29urtebitartekogazteekLanbideHeziketazduteniritzia,laneratzekoikasketaegokigisa,adin-taldeen

etasexuarenarabera(%).2005


Bai (egokia) 72,0 70,0 73,0 65,0 78,0 71,0 68,0

Ez 14,0 16,0 12,0 9,0 8,0 15,0 21,0

Ed/Ede 15,0 14,0 15,0 26,0 13,0 14,0 11,0

Guztira 100 100 100 100 100 100 100


I.2.6.taula.15eta29urtebitartekogazteeniritzizzeindenikaskuntzaegokienalaneratzeko,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2005


LH ikasita 60,0 62,0 57,0 46,0 56,0 69,0 64,0

Unibertsitateko k. ikasita 18,0 18,0 19,0 35,0 23,0 10,0 12,0

Ikasketa-motaren arabera 16,0 14,0 18,0 11,0 16,0 17,0 18,0

Ed/Ede 6,0 5,0 6,0 7,0 5,0 4,0 7,0

Guztira 100 100 100 100 100 100 100



242

I.2.2.grafikoa.15eta29urtebitartekogazteekhezkuntza-sistemazdutenbalorazioa(%).2000-2004

��

��

��

��

��

��

� ��

�

�

��

��

��

�

�

�

�

�

��

��

��

��

��

Iturria: Euskadiko gazteak 2000 eta Euskadiko gazteak 2004. Gazteen Euskal Behatokia.

2.4. INFORMAZIO-ETAKOMUNIKAZIO-TEKNOLOGIENERABILERA

I.2.3.grafikoaInternetenerabiltzailediren15eta29urtebitartekogazteak,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2000-2004

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��



243

I.2.7taula.InformazioetaKomunikazioTeknologienerabilera,15eta34urtebitartekogazteenartean,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2006


GUZTIRA Gizonak Emakumeak15-24urte

25-34urte

15-24urte

25-34urte

15-24urte

25-34urte

Ordenagailua, azken 3 hiletan 81,2 84,0 78,4 82,8 80,4 82,2 84,9 83,4 75,6

Internet, azken 3 hiletan 77,1 79,8 74,2 81,2 74,8 79,1 80,2 83,4 69,1Internet, gutxienez astean behin azken 3 hiletan

66,7 68,4 65,0 74,6 62,4 70,2 67,4 79,1 57,2

Erosketak Interneten, azken 3 hiletan

21,1 22,1 20,0 13,8 25,1 11,9 27,6 15,7 22,4

Teléfono mugikorra 97,9 98,4 97,3 98,6 97,5 97,2 99,1 100,0 95,8

Iturria: Informazio-teknologiak etxeetan inkesta. INE.

2.5. KRIMINALITATEARENERAGINA

I.2.8taula.15eta29urtebitartekoenatxiloketak,adin-taldeenetasexuarenarabera.2001-2005

2001 2003 2004 2005

Gizonak Emakumeak GUZTIRA Gizonak Emakumeak GUZTIRA Gizonak Emakumeak GUZTIRA Gizonak Emakumeak GUZTIRA

15-19 urte 840 82 922 930 93 1.023 954 83 1.037 972 99 1.071

20-24 urte 1.176 150 1.326 1.093 118 1.211 1.242 110 1.352 1.114 106 1.220

25-29 urte 1.236 145 1.381 1.220 142 1.362 1.183 110 1.293 1.144 102 1.246

Guztira 3.252 377 3.629 3.243 353 3.596 3.379 303 3.682 3.230 307 3.537

Iturria: Gazteen Euskal Behatokia.

I.2.9taula.15eta29urtebitartekoenatxiloketak,delitu-motarenarabera.2002-2005

2002 2005

Giza hilketa eta haren motak 21 11

Lesioak 140 223

Askatasunaren aurkakoak 59 60

Tortura eta osotasun fisikoaren aurkakoak - 138Intimitatearen aurkakoak, norberaren irudia edukitzeko eskubidearen aurkakoak, etab.

10 4

Sexu-askatasunaren aurkakoak 27 45

Familia-harremanen aurkakoak 1 3

Ondarearen eta ordena sozioekonomikoaren aurkakoak 1.519 1.237

Segurtasun kolektiboaren aurkakoa 681 558

Faltsutzeak 20 9

Justizia Administrazioaren aurkakoa 26 63

Ordena publikoaren aurkakoak 481 354

Ohorearen aurkakoak 3 4

Langileen eskubideen aurkakoak 0 -


244

2002 2005

Herritar atzerritarren eskubideen aurkakoak - -

Beste delitu batzuk 2 9

Pertsonaren aurkako faltak 22 21

Ondarearen aurkako faltak 153 226

Interes orokorraren aurkako faltak 1 -

Ordena publikoaren aurkako faltak 21 12

Beste gertakari batzuk 553 560

Guztira 3.740 3.537


3.ARLOA.-ETXEBIZITZA

3.1. ETXEBIZITZARIBURUZKOADIERAZLEOROKORRAK

I.3.1taula.Eskaintzandaudenetxebizitzenkopuruarenbilakaera.1994-2005

GUZTIRA

Salmenta Alokairua

GUZTIRAEtxebizitzaberriak Etxebizitza

erabiliakSoziala-libreakGUZTIRA Babesof./Sozialak Libreak

1994 12.778 11.681 4.721 1.391 3.331 7.029 1.028

1995 12.662 11.681 4.035 1.317 2.718 7.646 986

1996 18.021 16.843 5.106 1.801 3.305 11.071 1.152

1997 16.195 14.638 4.066 1.034 3.032 10.572 1.557

1998 12.298 10.883 3.741 1.493 2.248 7.142 1.415

1999 10.258 9.148 4.560 2.197 2.363 4.589 1.110

2000 12.463 11.448 5.613 2.477 3.136 5.836 1.015

2001 15.044 14.310 5.778 2.959 2.819 8.532 829

2002 14.379 13.399 5.519 2.847 2.672 7.880 980

2003 14.032 13.030 6.729 3.541 3.188 6.301 1.002

2004 14.953 13.941 7.831 3.932 3.900 6.110 1.012

2005 (1. hiruhilekoa) 14.723 13.997 7.435 3.239 4.196 6.562 726

Iturria: Higiezinen Eskaintzari buruzko Inkesta. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila.

I.3.2taula.Salmentandaudenetxebizitzaberrienbilakaera.1994-2005

Babesof./Etx.Sozialak Libreak

1994 1.391 3.331

1995 1.317 2.718

1996 1.816 3.436

1997 1.039 3.032

1998 1.493 2.248

1999 2.197 2.363

2000 2.477 3.136


245

Babesof./Etx.Sozialak Libreak

2001 2.960 2.820

2002 2.847 2.672

2003 3.541 3.188

2004 3.932 3.900

2005 (1. hiruhilekoa) 3.239 4.196

Iturria: Higiezinen Eskaintzari buruzko Inkesta. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila.

3.2. ALOKAIRUKOETXEBIZITZA

I.3.1.grafikoa.AlokairukoetxebizitzenindizearenbilakaeraEAEn(%).1996-2005

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Alokairuari buruzko Txostena 2006. Etxebizitzaren Behatokia. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila.

3.3. ETXEBIZITZA-PREMIA

I.3.3taula.Etxebizitzaeskuratzekoetaetxebizitzaaldatzekopremiadutenpertsonenbanaketa,adin-taldeenaraberaetabatezbestekoadina.2005

Eskuratzea Aldatzea

18-24 urte 37,3 0,5

25-34 urte 53,6 15,9

>35 urte 9,1 83,6

Batez besteko adina (urteak) 27,5 46,1

Iturria: Etxebizitza Premiei eta Eskariari buruzko Estatistika. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila.


246

I.3.2.grafikoa.Etxebizitzaaldatzekopremiadutenfamilienbanaketa,familiaburuarenadinarenaraberaetaadin-taldebakoitzeko

premia-indizearenarabera.2003-2005

��

��

��

��

��

��

��

��

�

�

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��


I.3.3.grafikoaLehenengoetxebizitzaeskuratzekopremiadutenpertsonenbanaketa,adin-taldeenarabera.2003-2005

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��


I.3.4.taula.35urtetikbeherakoekEtxebidenegindakoeskaerenkopurua,adin-taldeenarabera.2003-2005

2003 2005

<20 urte 163 108

20-24 urte 9.425 7.165

25-29 urte 33.433 28.194

30-34 urte 23.275 20.720

Guztira 66.296 56.187

Iturria: Gazteen Euskal Behatokia, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailaren datuetan oinarrituta.


247

I.3.5.taula.Etxebidenizenaemandaduten35urtetikbeherakopertsonak,eskatutakoetxebizitzaeskuratzekomoduarenarabera.2003-2005

2003 2005

Erosketa 60.310 45.691

Erosketa, berria 60.235 45.585

Erosketa, erabilia 12.588 22.674

Alokairua 29.402 29.495

Alokairu soziala 26.025 24.006

Alokairua, BOE 9.330 19.756

Bizigune 12.844 15.311

Udal-programak 2.736 6.156

Iturria: Gazteen Euskal Behatokia, Eusko Jaurlaritzako Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailaren datuetan oinarrituta.

4.ARLOA.-OSASUNAETAGIZARTE-EKINTZA

4.1. OSASUN-EGOERA

I.4.1.taula.Populazioarenbanaketa,norberarenosasunorokorrarenpertzepzioarenarabera,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2002

Gizonak Emakumeak

Osoona

Ona Normala TxarraOsotxarra

GuztiraOsoona

Ona Normala TxarraOsotxarra

Guztira

16-24 urte 34,4 47,9 16,4 1,2 0,2 100 25,7 46,1 26,7 1,3 0,3 100

25-44 urte 20,4 54,3 22,9 2,2 0,2 100 17,7 53,3 26 2,9 0,1 100

45-64 urte 8,8 47,1 35,8 7,8 0,6 100 9,7 43,7 37,4 8,7 0,5 100

>65 urte

7,7 38,6 38,8 13,4 1,4 100 6,9 36 36 18,9 2,2 100

Guztira 17 48,6 28,3 5,5 0,5 100 14,1 45,8 31,5 7,9 0,7 100

Iturria: Osasun Inkesta, 2002.

I.4.2.taula.35urtetikbeherakopertsonenbanaketa,osasun-nahastemotarenarabera(%).1989-2004

1989 1994 1999 2004

Osasun-arazoak 1,7 2,7 1,9 2,1

Nahasteak 1,8 1,8 2,5 1,8

Ikusmen-arazo larria 0,5 0,2 0,5 0,8

Gor-mututasuna 0,0 0,1 0,1 -

Akats fisikoa 0,6 0,9 0,7 0,7

Adimen-urritasuna 0,5 0,4 1,1 0,4

Buru-nahasteak 0,2 0,4 0,2 0,1

Guztira 100 100 100 100

Iturria: Bizi-kondizioen Inkesta Eustat.


248

4.2.ELIKADURA-ARAZOAK

I.4.3.taula.15eta29urtebitartekobiztanleenarteanizandakoanorexia-kasuenbilakaera,adin-taldeenetasexuarenarabera.1998-2005


1998 2003 2005 1998 2003 2005 1998 2003 2005

15-19 urte 7 10 8 0 0 0 7 10 8

20-24 urte 7 4 4 0 0 0 7 4 4

25-29 urte 8 6 6 0 0 1 8 6 5

Guztira 22 20 18 0 0 1 22 20 17


I.4.4.taula.15eta29urtebitartekobiztanleenarteanizandakobulimia-kasuenbilakaera,adin-taldeenetasexuarenarabera.1998-2005


1998 2003 2005 1998 2003 2005 1998 2003 2005

15-19 urte 1 0 0 0 0 0 1 0 0

20-24 urte 3 3 3 1 1 0 2 2 3

25-29 urte 4 1 1 0 0 1 4 1 0

Guztira 8 4 4 1 1 1 7 3 3


4.3. OSASUNMENTALA

I.4.5.taula.EAEkoosasunmentalekozerbitzuetanhartutako15eta29urtebitartekopertsonak,trastorno-motaren,adin-taldeenetasexuarenarabera.2005


15-19urte

20-24urte

25-29urte

GUZTIRA15-19urte

20-24urte

25-29urte

GUZTIRA15-19urte

20-24urte

25-29urte

GUZTIRA

Patologia organikoa 0 11 16 27 0 8 6 14 0 3 10 13

Patologia afektiboa 27 99 176 302 12 44 65 121 15 55 111 181

Beste psikosi batzuk 138 307 612 1.057 103 217 430 750 35 90 182 307

Alkoholismoa 7 32 73 112 6 25 61 92 1 7 12 20

Toxikomaniak 109 389 727 1.225 86 322 597 1.005 23 67 130 220

Neurosia 977 1.283 2.238 4.498 352 383 790 1.525 625 900 1.448 2.973

Nortasunaren trastornoak 224 133 227 584 134 67 133 334 90 66 94 250


249


15-19urte

20-24urte

25-29urte

GUZTIRA15-19urte

20-24urte

25-29urte

GUZTIRA15-19urte

20-24urte

25-29urte

GUZTIRA

Beste diagnos-tiko batzuk 784 422 504 1.710 456 207 236 899 328 215 268 811

Ez da jasota geratu 857 777 1.099 2.733 396 322 438 1.156 461 455 661 1.577

Guztira 3.123 3.453 5.672 12.248 1.545 1.595 2.756 5.896 1.578 1.858 2.916 6.352


4.4. HIESARENERAGINA

I.4.6.taula.15eta29urtebitartekobiztanleenarteanizandakohieskasuenbilakaera,adin-taldeenetasexuarenarabera.1993-2005


1993 1998 2003 2005 1993 1998 2003 2005 1993 1998 2003 2005

15-19 urte 1 2 0 1 1 0 0 0 0 2 0 1

20-24 urte 18 7 1 1 12 5 1 1 6 2 0 0

25-29 urte 118 31 11 7 85 16 9 5 33 15 2 2

Guztira 137 40 12 9 98 21 10 6 39 19 2 3


4.5. ARIKETAFISIKOA

I.4.7.taula.Pertsonenbanaketa,aisialdianegitendutenariketafisikoakontuanhartuta,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2002

Gizonak Emakumeak

Sedentarioa Neurrian AktiboaOsoaktiboa

Guztira Sedentarioa Neurrian AktiboaOsoaktiboa

Guztira

16-24 urte 46,9 18,7 17,5 16,9 100 66,4 19,1 8,3 6,2 100

25-44 urte 62,1 17,2 11,8 8,9 100 68,6 17,3 8,7 5,4 100

45-64 urte 64,1 16,5 12,3 7,1 100 65,9 17,3 11,1 5,7 100

>65 urte 61 15,3 15,3 8,4 100 73,6 17,7 8,4 3,2 100

Guztira 60,2 16,9 13,4 9,5 100 68,7 17 9,2 5,1 100



250

I.4.8.taula.Pertsonenbanaketaegitendutenariketafisikoakontuanhartuta,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2002

Gizonak Emakumeak

Ariketaosasungarria

AriketaEzduariketarikegiten

GuztiraAriketa

osasungarriaAriketa

Ezduariketarikegiten

Guztira

16-24 urte 57,6 6,4 36,1 100 41,1 4,9 53,8 100

25-44 urte 44,9 6,6 48,5 100 42,4 4,4 53,2 100

45-64 urte 43,9 8,9 47,2 100 45,4 5,5 49,1 100

>65 urte 47,6 3,4 49 100 36,3 3,4 60,3 100

Guztira 46,9 6,7 46,4 100 41,7 4,5 53,7 100


4.6. HAURDUNALDIABORONDATEZETETEA

I.4.9.taula.Legezkoabortuak,adin-taldeenarabera(1.000emakumeko).2002-2004

2002 2004

15-19 urte 3,2 5,6

20-24 urte 6,5 7,4

25-29 urte 5,2 5,5


4.7. GAZTEENHERIOTZA-TASAK

I.4.1.grafikoa.Gazteenheriotza-tasa,sexuarenarabera(100.000biztanleko).2002-2005

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� ��

��

Iturria: Biztanleriaren mugimendu naturala. INE.


251

I.4.2.grafikoa.Heriotza-arrazoiohikoenenbilakaera,heriotza-taldearen,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2005

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��


I.4.3.grafikoa.Zirkulazio-istripuengatikoheriotza-tasarenbilakaera,sexuarenarabera(100.000biztanleko).2002-2005

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��



252

4.8. GIZARTE-BAZTERKETARENADIERAZLEAK

I.4.10.taula.Pobrezia-arriskukoegoerenetaongizaterikezaizatekoarriskukoegoereneragina,adin-taldeenarabera(%).2004

Pobrezia-arriskuaOngizaterikezaizateko

arriskua

<15 urte 5,3 26,6

15-24 urte 3,9 21,8

25-34 urte 4,2 15,1

35-44 urte 4,2 22,1

45-54 urte 2,6 15,5

55-64 urte 3,2 16,7

>65 urte 1,8 22,2

Guztira 3,5 19,8

Iturria: Pobreziari eta Gizarte Desberdintasunei buruzko Inkesta.

I.4.11.taula.Pobrezia-arriskukoegoerenetaongizaterikezaizatekoarriskukoegoereneragina,familiakofamiliaburuarenadinarenarabera(%).2004

Pobrezia-arriskuaOngizaterikezaizateko

arriskua

<25 urte 18,9 54,3

25-34 urte 8,9 22,9

35-44 urte 5,3 26,4

45-54 urte 2,2 17,9

55-64 urte 2,6 14,6

>65 urte 1,3 17,9

Guztira 3,5 19,8

Iturria: Pobreziari eta Gizarte Desberdintasunei buruzko Inkesta.

I.4.12.taula.Etxerikezdutenpertsonak,adin-taldeenetasexuarenarabera.2005

Balioabsolutuak %

18-29 urte 521 28,4

30-44 urte 748 40,8

45-64 urte 512 27,9

>65 urte 51 2,8

Gizonak 1.382 75,4

Emakumeak 451 24,6

Guztira 1.833 100

Iturria: Etxerik gabeko pertsonei buruzko inkesta. Eustat.


253

4.9.DROGA-KONTSUMOARENADIERAZLEAK

I.4.4.grafikoa.Duelagutxikoalkohol-kontsumoarenprebalentzia,adin-taldeenarabera(%).2006

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Euskadi eta drogak 2006.

I.4.5.grafikoa.Ohikoerretzaileenproportzioa,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2006

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��


I.4.6.grafikoa.Cannabisarenkontsumoaazkenurtean,adin-taldeenarabera(%).2006

��

��

��

��

�

��

��

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��



254

I.4.7.grafikoa.Zenbaitdrogarenkontsumoesperimentalaetaduelagutxikokontsumoa,adin-taldeenarabera(%).2006

��

��

��

��

��

� ��

� ��

��

� ��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

� ��

� ��

��

� ��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��



255

I.4.13.taula.Drogamenpekotasunenaurkakotratamenduahasiduten15eta29urtebitartekogazteak,droga-motarenetasexuarenarabera.1993-2004


1993 1998 2003 2004 1993 1998 2003 2004 1993 1998 2003 2004

Heroina 1.347 528 158 115 1.045 405 114 88 269 117 44 27

Kokaina 53 87 343 385 40 77 291 326 11 9 52 59

Anfetaminak - 32 46 54 4 29 39 43 - 3 7 11

Speeda - 37 40 37 - 29 33 27 - 7 7 10

Éstasia - 12 5 2 - 11 4 1 - 1 1 1

Cannabisa - 62 115 125 - 56 98 108 - 6 16 17

Alkohola - 55 76 74 - 42 63 58 - 11 13 16Beste substan-tzia batzuk

6 19 17 22 - 12 15 16 - 7 2 6

Guztira 1.406 832 800 814 1.089 661 657 667 280 161 142 147

Iturria: Eusko Jaurlaritza.

5.ARLOA.-GAZTEENAISIAETAKULTURA

5.1. AISIALDIKOJARDUERAK

I.5.1.taula.15eta29urtebitartekogazteenaisia-jarduerenmaiztasuna(%*).2000-2004

2000 2004

Lanegunak Asteburuak Lanegunak Asteburuak

Telebista ikusi 90,5 88,1 92,0 87,0

Lagunekin egon 86,0 96,3 66,0 93,0Egunkariak edo aldizka-riak irakurri

79,8 84,7 61,0 63,0

Liburuak irakurri 61,1 57,0 49,0 34,0

Tabernetara joan 57,0 92,3 22,0 83,0

Paseatu 56,7 72,1 70,0 81,0

Kirola egin 53,5 56,8 48,0 39,0

Ordenagailuarekin aritu 40,2 35,9 60,0 50,0

Kultura-ikuskizunetara joan 36,4 78,7 6,0 71,0

Mendira joan 19,3 85,1 7,0 44,0

Kirol-ikuskizunetara joan 15,2 43,5 5,0 38,0Elkarteetako eta boron-datezko lanak

9,5 10,1 4,0 5,0

Diskoteketara joan 6,5 66,8 1,0 56,0

Jarduera politikoak 5,1 5,9 4,0 2,0

Jarduera erlijiosoak 4,2 11,0 1,0 2,0

* Ehunekoen baturak ez du 100 ematen, erantzun bat baino gehiago eman baitzitekeen.Iturria: Euskadiko gazteak 2000 eta Euskadiko gazteak 2004. Gazteen Euskal Behatokia.


256

5.2. GIZARTE-JARRERAKETA-BALIOAK

I.5.1.grafikoa.15eta29urtebitartekogazteekinstituzioezdutenbalorazioa(%).2002-2004

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Gazteen argazkiak 6 (2002), Gazteen argazkiak 7 (2003) eta Gazteen argazkiak 8 (2004). Gazteen Euskal Behatokia.

I.5.2.grafikoa.15eta29urtebitartekogazteakkezkatzendituztenarazoak(%).2000-2004

��

��

��

��

��

��

��

� � � � � � � � � �

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��



257

I.5.2.taula.Auzokideekikotolerantziarikeza15eta29urteZbitartekogazteenartean(%).2000-2004

2000 2004

Neonaziak, eskuin muturreko pertsonak 66 56

Drogazaleak 50 40

Ijitoak 40 42

Preso ohiak 21 19

Etorkinak/atzerritarrak 9 12

Homosexualak 4 7


I.5.3.grafikoa.Zenbaitportaerarenonarpena15eta29urtebitartekogazteenartean(%).2000-2004

��

��

��

��

��

��

��

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��



258

I.5.4.grafikoa.Osasungarriakezdirenohituraedoegoerenpertzepzioorokorra15eta29urtebitartekogazteenartean(%).2000-2004

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

� � ��

��

��

� � ��

��

Iturria: Euskadiko gazteak 2000 eta Euskadiko gazteak 2004. Gazteen Euskal Behatokia..


259

5.3. GIZARTE-HARREMANAK

I.5.3.taula.30urtetikbeherakogazteenproportzioa,lagunekinetaauzokideekinharremanakdituenalaezkontuanhartuta,sexuarenarabera(%).1989-2004

Harremanakditu Ezduharremanik

GUZTIRA Gizonak Emakumeak GUZTIRA Gizonak Emakumeak

1989 94,4 95,6 93,3 5,6 4,5 6,7

1994 97,3 97,3 97,4 2,7 2,7 2,6

1999 99,0 98,8 99,2 1,0 1,2 0,8

2004 93,0 93,0 93,0 7,0 6,9 7,0

Iturria: Bizi-kondizioen Inkesta. Eustat.

I.5.4.taula.30urtetikbeherakogazteenproportzioa,lagunekinetaauzokoekindutenharreman-motarenetaharenmaiztasunakontuanhartuta(%).1989-2004

Egunero Asteanzeharnoizbait

1989 1994 1999 2004 1989 1994 1999 2004

Paseatzera joan 23,9 25,8 23,3 18,0 56,2 57,0 56,0 61,2

Tabernetara joan, poteoa, etab. 6,0 7,0 4,6 6,8 40,8 53,5 55,2 59,1

Etxean elkartu 1,8 1,9 2,1 0,3 14,4 18,7 22,3 16,2

Kirola egin 10,0 14,1 11,9 9,5 32,2 28,2 26,0 28,7

Ikuskizunetara joan 0,3 0,5 0,0 0,1 8,9 6,5 4,6 6,2

Bidaiak eta txangoak 0,0 0,2 0,1 0,2 2,3 3,7 2,6 2,3

Erlijio-ospakizunetara joan - 0,1 0,3 0,1 20,4 15,2 6,7 3,9

Gizarte-jarduerak 0,2 0,2 - 0,1 2,0 2,3 1,1 1,5

Lanekoak soilik diren jarduerak 0,1 0,4 0,1 0,4 0,6 0,6 0,7 0,8

Jarduera politiko eta sindikalak 0,1 0,2 - 0,1 0,2 0,5 0,4 0,6

Iturria: Bizi-kondizioen Inkesta. Eustat.

5.4. GAZTEENELKARTEAK

I.5.5.taula.Elkarte-kopuruarenbilakaera.1996-2005

Elkarteak,orotara Gazteenelkarteak

1996 10.799 442

1998 11.683 457

1999 12.293 464

2000 12.916 478

2001 13.535 482


260

Elkarteak,orotara Gazteenelkarteak

2002 13.793 472

2003 14.366 485

2004 15.517 509

2005 15.504 493

Iturria: Eustat eta Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila.

I.5.5.grafikoa.Elkartegintzarenbilakaera,1996oinarrihartuta.1996-2005(1996=100)

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Eustat eta Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila.

I.5.6.taula.15eta29urtebitartekogazteekelkarteekindutenharremana,adin-taldeenetasexuarenarabera(%).2000-2004

2000 2004

GUZTIRA Giz. Ema.15-19urte

20-24urte

25-29urte

GUZTIRA Giz. Ema.15-19urte

20-24urte

25-29urte

Kide da 42,3 47,9 36,3 50,1 40,4 38,1 35,0 43,0 27,0 43,0 34,0 31,0

Kide izan da 32,2 31,1 33,3 28,0 32,7 34,8 25,0 24,0 26,0 18,0 28,0 26,0

Laguntzen du 2,2 2,0 2,7 2,2 1,6 3,3 2,0 1,0 2,0 1,0 1,0 3,0

Ez du harremanik

23,2 18,8 27,7 19,7 25,3 23,6 38,0 32,0 44,0 38,0 37,0 39,0

Ed/Ede 0,1 0,2 0,0 0,0 0,0 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Guztira 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100


II. EranskinaEbaluazio-azterketatik kanpo geratutako II. Gazte Planeko

ekintzak

263

II.1.1. taula. II. Gazte Planean sartuta dauden baina garatzeko eskumena Eusko Jaurlaritzarena ez den ekintzak

1. ARLOA: LANA ETA LANERATZEA

1.1.1. ekintza Euskal Autonomia Erkidegoa osatzen duten hiru lurralde historikoetan neurri fiskalak hartzea, gazteentzako lanpostuak sortzeko, lanpostuei eusteko eta haiek indartzeko.

1.4.4. ekintza Euskal Autonomia Erkidegoa osatzen duten hiru lurralde historikoetan neurri fiskalak hartzea, autoenpleguko proiektuetan eta gazteek zuzendutako lehenengo enpresak sortzeko proiektuetan inberti dadin bultzatzeko.

1.4.5. ekintza Gazteek sortutako enpresen zergaordainketa atzeratzea.

1.4.7. ekintza Udalek lokalak eta antzekoak uztea aldi batez, gazteek beraiek zuzendutako enpresa berriak sortu ahal izan ditzaten

1.6.1. ekintza Lanpostuak sortzea helburu duten ekimen guztien koordinazioa eta programazioa sustatzea, udalesparruan dauden behar eta eskarietatik abiatuta.

1.6.2. ekintza Udalek laguntza osagarria ematea langabezia edo oinarrizko errenta kobratzen duten gazteei, laneratzen lagunduko dieten ikasketak egiteko eta lanesperientzia emango dieten eginkizunak betetzeko.

2. ARLOA: HEZKUNTZA ETA LANERAKO PRESTAKUNTZA

2.1.4. ekintza Unibertsitateplanaren barruan, unibertsitatetitulazioen mapa lanmunduaren beharretara egokitzea.

2.5.1. ekintza Ikastetxeek, udalak eta gizarteeragileek lankidetzahitzarmenak izenpetu ditzaten sustatzea, elkarrekin jarduerak egiteko eta interes orokorreko eremuak erabiltzeko.

2.5.2. ekintza Eskolaordutegitik eta/edo egutegitik kanpo, ikastetxeak, kirolguneak eta beste gune batzuk irekitzea, ikasi edo kontsultak egin ahal izateko, bai eta beste zenbait kulturajardueratarako ere.

2.5.4. ekintza Ikasleei komunikatzeko gaitasunak (linguistikoak, teknologikoak eta harremanetarakoak) garatzen lagunduko dieten programak ezartzea, ingurunearekiko harremanetan hobeto moldatzeko.


264

3. ARLOA: ETXEBIZITZA

3.1.3. ekintza Udalarauak malgutzea, eraikuntzamugak aprobetxamenduterminoetan ezarriz, etxebizitza eraikigarrien gaineko maximoak ezarri beharrean.

3.1.6. ekintza Etxebizitzakontuaren baldintzak hobetzea, eta, horretarako, desgrabaziomuga eta kontuaren iraunaldia handitzea.

4. ARLOA: OSASUNA ETA GIZARTE-EKINTZA

4.1.5. ekintza Eragile bitartekariak gazteen osasunarazoak konpontzeko duten ardurari buruz sentsibilizatzea eta horretan prestatzea.

4.3.2. ekintza Gizarte eta hezkuntzaalorretan ingurune irekian (kalea, familia...) esku hartzeko programak eta taldeak sustatzea nerabeentzat eta gazteentzat; eskuhartze hori lurralde batean egingo da, gizarteeragileekin elkarlanean: sarelana.

4.3.3. ekintza Gizarteeragileen partaidetzarako bideak martxan jartzea eta indartzea, eta gazteekin lotutako jarduerak egiten dituzten eragileen arteko koordinazioa hobetzea.

5. ARLOA: GAZTEEN AISIA ETA KULTURA

5.1.5. ekintza Nerabeekin lan egiten duten taldeei laguntzea (aurrekontu eta azpiegitura gehiago).

5.3.1. ekintza Gaueko aisiarekin lotuta egiten diren ekintzak ebaluatzea eta haien jarraipena egitea, alor horretan eskuhartzeren bat egiten ari diren eragileekin koordinatuta.

5.5.4. ekintza Jadanik baditugun kulturaekipamenduak ahalik eta era egokienean erabiltzea, eta zer behar berri dauden identifikatzea.

5.8.1. ekintza Kirolekipamenduak gazteen egoera eta beharretara egokitzea (ordutegiak eta prezioak).

5.8.2. ekintza Hurbileko Kirol Ekipamenduen eskaintza handitzea

5.8.3. ekintza Kirolaniztasuna sustatzea, diziplina anitzeko eskaintza garatuz.

II.1.2. taula. II. Gazte Planean sartutako ekintzak, 2002-2005 aldiko ebaluazioa egiteko adinako informazioa eskuragarri ez dutenak


1.1.4. ekintza Administrazioak laneratzeko zailtasunak dituzten gazteak kontratatzen dituzten enpresak kontratatzerakoan honako hau hartzea kontuan: lana sustatzeko ekintza positiboaren irizpidea.

1.2.1. ekintza Plantilla berrantolatzea eta berregituratzea, administrazio publikoetan gazteentzako lanpostu berriak sortzeko.

1.4.10. ekintza Gazteen kolektiboan enplegua sortzeko ekimen instituzionalen benetako eragina sakontasunez neurtzea eta aztertzea.

1.5.1. ekintza Gazteen kontratazioaren eta laneratzeko kontratuen bilakaeraren errealitateari buruzko azterketa egitea, bereziki emakume gazteen kolektiboa kontuan hartuta.

ii. Eranskina: Ebaluazio-aztErkEtatik kanPo GEratutako ii. GaztE PlanEko Ekintzak

265


1.5.3. ekintzaZergapolitikak eta dirulaguntzen politikak gazteen enpleguaren kalitateari buruzko irizpideekin lotzea.

1.5.5. ekintza Enpresentzako eta irabaziasmorik gabeko erakundeentzako laguntza publikoetan, gazteentzako enplegu egonkorraren irizpidea gehitzea.

1.5.7. ekintza Gaur egun lanmerkatuan gazte langileen defentsarako dauden komunikazio eta aholkularitzakanalak ezagutaraztea.


2.1.3. ekintza Arlo hauetarako behar besteko baliabide elebidun eta kalitatezkoak eskaintzea: lanmerkatua eta enpresa hobeto ezagutzeko, eta Bigarren Hezkuntzako eta Lanbide Hastapeneko ikasleak lana bilatzen trebatzeko.

2.3.2. ekintza Etorkinak kontratatuta dituzten enpresaburuei pizgarriak ematea, etorkinen eskura prestakuntza jarri edota haiek lanean gora egiteko aukerak ematen badituzte.

2.6.2. ekintza Irakasleentzako prestakuntza eta sentsibilizaziokanpainak egitea, ikasleen partehartzea bultza dezaten.


3.2.5. ekintza Udalekin bilerak egitea, gazteentzako etxebizitzen gaian udal eskuhartzeen garapenereduak lantzeko.

4. ARLOA: OSASUNA ETA GIZARTE-EKINTZA

4.1.3. ekintza Alkoholaren eta beste substantzia berri batzuen kontsumoa prebenitzeko plan bat ezartzea. Gazteek egin beharko dute plan horri dagokion kontzientziazio eta sentsibilizaziolana. Plana prebentzio eta informaziohelburuekin bat eginez burutuko da, eta, besteak beste, aisialdi alternatiborako programak barne izango ditu.

4.2.1. ekintza Adituen batzorde bat osatzea, Osasunerako Hezkuntzako Euskal Batzordea sustatzeko ardura izango duena.

4.2.2. ekintza Gazteen osasunaren alderdien inguruko gizarteeztabaida sustatzea.

4.2.3. ekintza Gazteek osasungaietan dituzten iritzi eta eskariei buruzko txosten bat egitea.

4.3.7. ekintza Gazteriaren Euskal Behatokiaren jardueren bidez, emantzipazioari buruzko ikerketaforo bat sortzea. Hartan gazteek hartuko dute parte bereziki, eta helburua gazteen emantzipazioa bultzatzea eta haientzako bizimodu independente eta duina bermatzea izango da.


5.3.2. ekintza Ikusentzunezkoekin, informatikarekin eta teknologia berriekin lotutako aisialdiprograma publikoak egitea.

5.7.4. ekintza Unitate didaktiko bat diseinatzea, Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzako ikastetxeetan zeharka emateko.


266

0. ARLOA: BALIOAK ETA GAZTE-INDARKERIA

0.1.2. ekintza Lehendakariak proposatutako Giza Eskubideen eta Askatasunen Behatokiaren esparruan lantalde bat sor dadin proposatzea, gazteindarkeriari aurrea hartzeko gaietan politika instituzionalak eta gazteplana koordinatzeko.

0.1.3. ekintza Profesionalen mintegi iraunkor bat abian jartzea (instituzionala eta gizarteeragileak ere biltzen dituena), gazteindarkeriaren gaiari buruz gogoeta egiteko eta jardueraildoak ezartzeko.

0.3.1. ekintza Eusko Jaurlaritzaren sailen artean baterako urteko funtsa sortzea, hezkuntza arautuan eta arautu gabean gazteindarkeria prebenitzeko jarduerak abian jar daitezen dirulaguntzak emateko.

0.3.2. ekintza Familiari laguntzeko programak abian jartzea, indarkeriazko jarrerak eta portaerak hautemateko, eta indarkeriarekin, bortxarekin edo mehatxuarekin zerikusia duten delituak egin edo zigorrak bete dituzten gazteak demokraziaren balioetan hezteko.

0.3.3. ekintza Ikastetxeetan giza eskubideetan eta bakean oinarritutako hezkuntza ezartzea, lehentasunezko helburuen barruan

0.3.4. ekintza Zenbait neurri sustatzea, gutxiengoan dauden taldeek irakaskuntza ezegonkortzeko asmotan egindako saioei aurre egiteko.

0.3.14. ekintza Argitaletxeei exijitzea testuliburuetan bakearen kulturaren aldeko kapituluak eta edukiak sartzen direla berma dezaten.

0.4.5. ekintza EAEko ikastetxeetara konferentziak eta bisitaldiak antolatzeko Plana, Biktimentzako Arretarako Bulegoak koordinatua.

II.1.3. taula. II. Gazte Planean sartuta dauden baina beste ekintza batzuen barruan gauzatu diren ekintzak


1.2.3. ekintza Zenbait sentsibilizazioneurri jartzea martxan, gizarteeragileek (enpresariak eta langileak) negoziazio kolektiboan lanaldia murriztea erabaki dezaten; hartara, gazteentzako lan gehiago sortuko da.

1.2.2. ekintzaren barruan sartu da.

1.4.3. ekintza Autoenplegua sustatzeko gazteek jaso ditzaketen dirulaguntzei buruzko informazioa zentralizatzea.


1.4.8. ekintza Ekonomiajarduerako proiektuetarako ematen diren dirulaguntza guztien berri ematea, lehen sektorearekin zein gainerako sektoreekin zerikusia dutenak izan, baldin eta gazte izatea dirulaguntza emateko irizpidetzat hartzen badute.



2.6.3. ekintza Elkartegintza sustatzeko estrategiak diseinatuko dituen plataforma sortzea.

Zenbait instantziatan egindako jarduera; esaterako, mahai sektorialetan (txosten honetako 2. ka-pituluan aipatu dira), Gaztedi Foroan eta Gazteriaren Euskal Behatokiaren zenbait ikastarotan.

ii. Eranskina: Ebaluazio-aztErkEtatik kanPo GEratutako ii. GaztE PlanEko Ekintzak

267


2.6.4. ekintza Ikastetxearen curriculumproiektuan ikasleen partehartzeko proiektuak zehazten dituzten ikastetxeen baliabideeskariari erantzutea.



3.1.5. ekintza Alokatzeko etxebizitzen parke publikoa sustatzea, baita erosteko eskubidea ematen duen alokairumota ere.


3.1.8. ekintza Etxebizitza Hutsak Mobilizatzeko Plana martxan jartzea, etxebizitza horiek alokairu babestuaren merkatura ateratzeko eta Etxebide zerbitzuan izena emanda daudenek erabili ahal izateko, gazteek batez ere. Plan horrek jabeei bermatuko die alokairua kobratuko dutela eta etxebizitza ez dietela hondatuko, eta maizterrei beren dirusarreren araberako errenta sozialak ezarriko dizkie.


3.1.10. ekintza Alokairuko etxebizitzak sustatzea gazteentzat, eta, horretarako, alokairu babestuko sistema bat erraztuko duten zerbitzuak garatzea, behar adinako bermeekin eta abantaila ekonomiko, juridiko eta teknikoekin, jabeentzat eta errentari gazteentzat. Eta kasu bakoitzean beharrezkoa den informazioa ere emango zaie.

3.1.1. eta 3.1.5. ekintzetan sartu da.

3.2.1. ekintza Etxebizitzagaietan, autonomia pertsonaleko aukera berriak sustatzea, hezkuntza eta dibulgazioekintzen bitartez.

3.2.3. ekintzaren barruan sartu da

3.2.2. ekintza Gazteen behar, eskaera eta tipologien aldizkako azterketa bat egitea, etxebizitzaplanak egiteko orientagarri izango dena, eta gazteriaren sektore baztertuenak kontuan hartuko dituena.



5.1.4. ekintza Elkarteek sarean lan egin ahal izateko eta administrazioek programak batera finantzatu ahal izateko aukera ematea.


5.1.8. ekintza Elkarteetan ordaindutako pertsonak edukitzea onartzea.


5.2.6. ekintza Gazteriazerbitzuen eskuduntzak zehaztea: antolaketaegitura, eskaini beharreko zerbitzuak, gizarteeragileekin elkarlanean aritzeko formulak eta diruhornidura.

5.2.4. eta 5.2.5. ekintzetan sartu da.

5.3.3. ekintza Gazteen aisialdikulturari buruzko eztabaidaforoa sortzea.


5.6.3. ekintza Komunikazioaren teknologia berrietan euskara erabil dadin sustatzea.



268

0. ARLOA: BALIOAK ETA GAZTE-INDARKERIA

0.2.1. ekintza “Gazteak eta indarkeria” gaiari buruzko azterketak egitea, gero eskuhartze ildoak ezartzeko.


0.2.2. ekintza “Euskadiko Gazte Indarkeriaren Fenomenoan” sakontzeko ikerlanak (familia eta indarkeria; gazteaisia eta indarkeria...) bultzatu eta koordinatzea.


0.3.5. ekintza Eskolako eta eskolatik kanpoko jarduera guztietan balioetan heztea sustatzea, eta ikastetxearen urteko planean hezkuntzamota hori sartzeko jarraibideak ezartzea.


0.3.9. ekintza Esperientziak bultzatzea irakasleek eta ikasleek helburu politikoak, sozialak, pertsonalak... modu baketsuan eta demokratikoki lor ditzaten, bizikidetzarako tresna mesedegarria baita.


0.3.11. ekintza Ikastetxeetan balioetan oinarritutako hezkuntza emateko beharrezkoa den curriculummateriala prestatzea.


EuskadIko II. GaztE PlanarEn (2002-2005)InPaktu-

EBaluazIoa

Isarrera eta metodologia

273

1. SARRERA ETA METODOLOGIA

1.1. HELBURUAK

Txosten honetan, II. Gazte Planaren inpaktuebaluazioa biltzen da. Plana Euskadiko erakunde publikoek garatu zuten 2002 eta 2005. urteen bitartean, eta haren aurkezpenean agertzen den bezala, Euskadiko administrazioek, gizarteeragileekin eta gazteekin elkarlanean, gazteriaren arloan ezarritako konpromisoa eta lehentasunak adierazten ditu. Plan osoa eta sektore artekoa da, instituzio artekoa, gizartearen partehartzeari irekia, eta jardueraeremu komuna ezartzen du, zenbait helburu eta ekintzaneurri dituela.

Planak lau faseko ebaluaziometodologia ezartzen du: prozesuaren ebaluazioa (jarraipena eta tarteko ebaluazioa), ezartzeprozesuan eta indarraldiaren erdialdera egitekoa; egituraren ebaluazioa (indarraldia amaitzen denean); emaitzen ebaluazioa, plana amaitzen denean egitekoa; eta inpaktuebaluazioa, planak amaituta denbora pixka bat daramanean egitekoa. Planak ezartzen du inpaktuebaluazioaren helburua ondorengoa dela: “gazteen egoera sozialean, jarreretan, ohituretan eta portaeretan gertatu diren aldaketak aztertzea da, gutxienez Plana amaitu eta ondorengo hemezortzi hilabeteetan”. Azterketa honen helburua, beraz, EAEko gazteen egoerak izan dituen aldaketak aztertzea da, planean ezarritako eremu, helburu eta eskuhartzeekin lotutako zenbait adierazle aztertuz.

1.2. INPAKTU-EBALUAZIOAREN METODOLOGIA ETA MUGAK

1.2.1. Oinarrizko metodologia-ezaugarriak eta erabilitako informazio-iturriak

II. Gazte Planaren testuak dioenez, teknika eta prozedura hauek erabil daitezke inpaktuebaluazioa egiteko:

— Inpaktuadierazleak baliatzea, betiere inpaktua datu kuantitatibotan eman daitekeenean. Kasu horretan adierazleen bilakaera aztertu beharko da, hau da, horiek alderatu beharko dira Plana abian jarri baino lehen zegoen egoerarekin zein erreferentzia gisa balia daitezkeen beste ingurune batzuetako adierazleekin.

— EAEn aldian behin burutzen diren inkestetako datuen azterketa. Inkesta horiek informazio baliagarria biltzen dute Gazte Planaren eskuhartzeko ildo jakin batzuen inpaktua aztertzeko.


274

— Berariazko inkestak egitea, betiere jarrerak, azturak, ezagutzak edo jasotako ikaskuntzen erabilera aztertu behar direnean.

— Eztabaidataldeak, gazteek, profesionalek, politikariek, elkarteetako ordezkariek eta abarrek, nork bere alorrean ezarritako neurrien inguruko eraginkortasunaren inguruan duen iritzia ezagutzeko asmotan.

— Gazte Planarekin zerikusia duten alderdiak aldizkako inkestetan sartzea. EAEn sistematikoki egiten diren inkesta batzuetan gai batzuk sartzeko aukera aztertuko da, Gazte Planaren inpaktuarekin zerikusia duten alderdien inguruko informazioa errazago eskuratzeko xedearekin.

Ebaluazio hau egiteko, lehenengo bi estrategiak erabili dira, batez ere. Gazte Planaren jomuga diren alderdiei buruzko inkesta, azterketa eta eragiketa estatistikoetatik abiatuta, zenbait inpaktuadierazle ezarri dira. Kasu guztietan, asmoa izan da eboluzioanalisia egitea, alderatzeko zernolakoa zen egoera plana abian jarri aurretik, plana amaitu bezain laster, eta, ebaluaziometodologiak ezartzen duen bezala, plana amaitu eta urte eta erdira. Hori dela eta, aztertutako adierazle guztietan —ahal izan den heinean— 2000 edo 2001eko datuak —ezarpenfasea—, 2005ekoak —plana amaitu zen urtea— eta 2007 edo 2008koak agertzen dira (suposatzen da urte horietarako gauzatuko zela planaren inpaktua5). Dena den, zenbaitetan datuserie zabalagoak eskaintzen dira, helburu bakarrarekin: aztertutako adierazleen bilakaera aldi luzeago bateko testuinguruan jartzea.

Adierazleen azterketari dagokionez, 15 urtetik 29 urtera bitarteko pertsonataldea izan da azterketaren muina; baina, zenbaitetan, datuek horrela egitea eskatzen zutelako, azterketa multzo zabalagoari egin zaio —16tik 34ra bitartekoei— edo murritzagoari —18tik 24ra—. Ez dira aintzat hartu, gehienetan, EAEko barneko lurralde arteko aldeak, eta nolabaiteko garrantzia eman zaie generoaldeei eta gazten barnesegmentazioko beste zenbait diferentziari —estatus sozioekonomikoa, jatorria, hezkuntzamaila, filiazio politikoa, erlijioa, etab.—

Europan alderagarriak diren adierazleak topatu baditugu, Euskadiko gazteen eta adin horretako europarren egoera testuinguruan jartzen saiatu gara, eta batzuetan estatuko gainerako gazteekikoa ere bai, gure ingurune soziokultural hurbilena da eta.

Guztira, inpaktuebaluazio honek hogeita hamar bat eragiketa estatistiko eta/edo iturri bibliografikotako datuak eta adierazleak jasotzen ditu, bai eta Eusko Jaurlaritzako zenbait sailek zuzenean emandako datuak ere. Hain zuzen ere, oinarrizko iturri hauek erabili ditugu:

Trafikoko istripuen urtekari estatistikoa. Eusko Jaurlaritzako Herrizaingo Saila.

Alokairu-erregimena EAEn, 2009ko uztaila. Euskal Etxebizitzako Behatokia. Etxebizitza eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza.

Etxebizitzen Beharra eta Eskariari buruzko Inkesta 2008. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saileko Euskal Etxebizitzako Behatokia. Eusko Jaurlaritza.

5 Zenbait adierazlek, dena den, 2006. urtera arteko informazioa soilik jasotzen dute, idatzi zenean ez zegoelako hortik gerorako daturik

i. sarrEra Eta mEtodoloGia

275

Soldata Egituraren Inkesta. Estatistikako Institutu Nazionala (INE), 2009.

Langile bizitza aktiboan hasi direnei egindako inkesta, Lanbide Heziketa. Lanbide.

Biztanleria Aktiboaren Inkesta (EPA). Estatistikako Institutu Nazionala (INE).

Biztanleriaren Inkesta Jardueraren Arabera (BJA). Eustat, Euskal Estatistika Erakundea.

Pobreziari eta Gizarte Desberdintasunei buruzko Inkesta, 2008. Enplegu eta Gizarte Gaietarako Saila. Eusko Jaurlaritza.

EAEko Osasun Inkesta 2007. Osasun Saila. Eusko Jaurlaritza.

Denboraren Erabilera Sozialari buruzko Inkesta 2009. Eustat, Euskal Estatistika Erakundea.

EAEko Etxebizitza, Garaje eta Lokalen Eskaintzari buruzko Inkesta 2008. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza.

EAEn hutsik dauden etxebizitzei buruzko bi urtez behingo estatistika, 2008. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila. Eusko Jaurlaritza.

Heriotzen Estatistika. Eustat, Euskal Estatistika Erakundea.

Eskola-jarduerari buruzko Estatistika. Eustat, Euskal Estatistika Erakundea.

Unibertsitateari buruzko Estatistika. Eustat, Euskal Estatistika Erakundea.

Euskadiko Gazteak 2000, Euskadiko Gazteak 2004 eta Euskadiko Gazteak 2008. Kultura Saila. Eusko Jaurlaritza.

Euskadi eta drogak 2000, Euskadi eta drogak 2002, Euskadi eta drogak 2004, Euskadi eta drogak 2006 eta Euskadi eta drogak 2008. Drogamendekotasunen Euskal Behatokia. Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Saila. Eusko Jaurlaritza.

II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioa. Kultura Saila. Eusko Jaurlaritza.

Gazteen adierazleak 2008. EAEren eta EBren arteko alderaketa. Gazteen Euskal Behatokia. Kultura Saila. Eusko Jaurlaritza. 2008.

Droga-mendekotasunen Euskal Behatokiaren 9. txostena. Enplegu eta Gizarte Gaietako Saila. Eusko Jaurlaritza.

Toxikomaniei buruzko Estatuko Informazio Sistemaren txostenak (SEIT), Euskadi. Erregistro Zerbitzua eta Osasun Informazioa. Osasun Saila. Eusko Jaurlaritza.

Gazte planak eta programak programatzeko eta balioztatzeko eskuliburua. Gazteen Euskal Behatokia. Kultura Saila. Eusko Jaurlaritza. 2004.

Heriotza EAEn. 2000-2007. Erregistro Zerbitzua eta Osasun Informazioa. Osasun Saila. Eusko Jaurlaritza.

Gazteen adierazleak 2007: adierazle nagusien analisia. Gazteen Euskal Behatokia. Kultura Saila. Eusko Jaurlaritza. 2007.

Haurdunaldiaren Borondatezko Etenduraren Erregistroa Osasun Saila. Eusko Jaurlaritza.


276

OBJOVI, Observatorio joven de vivienda en España txosten-sorta. Espainiako Gazteriaren Kontseilua.

Justizia Administrazioaren Euskal Behatokiaren urteko txostenen sorta. Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Saila. Eusko Jaurlaritza.

Gazteen argazkiak sorta. Prospekzio Soziologikoen Kabinetea. Eusko Jaurlaritza.

Euskal Herriko hezkuntza-adierazleen sistema. Irakassistema Ebaluatu eta Ikertzeko Euskal Institutua. Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Saila. Eusko Jaurlaritza.

Euskadiko I. Gazte Planaren (1999-2001) amaierako ebaluazioa. Kultura Saila. Eusko Jaurlaritza.

Zenbait kasutan, iturri batetik adierazle bakarrerako datuak jaso dira. Aldiz, beste batzuetatik —Osasun Inkesta; Euskadi eta Drogak eta Euskadiko Gazteak, esaterako— adierazle askotarako datuak lortu dira. Beste alde batetik, adierazle bakoitzaren bilakaera aztertzerakoan, datuiturri bakarrera jo da, oro har. Zenbait kasutan, ordea, zenbait iturri alternatibo erabili da. Gehienetan, joera berbera adierazi dute; baina, batzuetan, haien emaitzak ez datoz bat.

1.2.2. Mugak eta zailtasunak

Ondorioen adierazleetan zabalago aipatzen dira inpaktuebaluazio honek dituen muga metodologikoak. Dena den, sarrera honetan garrantzitsuenak adieraziko ditugu:

Alde batetik, aipatu behar da inpaktuebaluazio guztiek zailtasunak dituztela, eta, bereziki, dimentsio anitzeko plan edo jarduera osoenak, eta hainbat motatako gizartealdaketen eraginaren arabera eraldatzen den populazio bati buruzkoak badira. Alderdi horretatik, ezinezkoa da hartutako neurrien eta gertatutako aldaketen arteko kausazko erlazio zuzenak bilatzea, eta egindako ebaluazioak adierazten duen gauza bakarra da zer aldaketa izan diren planeko neurriak aplikatu direnetik. Egiaz, posible da gazteei soilik eragiten dieten aldaketak hautematea —eta horrela gertatu da—, edota plana aplikatu eta gero soilik gertatu direnak hautematea; baina ebaluazioeredu esperimentalik ez daukagunez, ezin da esan aldaketa horiek aztertutako neurrien inpaktu espezifikoa direnik.

Beste zenbait alderdik areagotu egiten dute zailtasun hori: planeko neurri eta helburu asko zehaztugabeak dira, eta aurretik identifikatu eta kuantifikatutako inpaktuadierazlerik ez dago. Horren haritik, eta ondorioen kapituluan adierazten den bezala, III. Gazte Plana egin nahi bada, zenbait aldaketa metodologiko egin behar dira. Besteak beste, inpaktua neurtzeko ebaluatuko diren adierazleak aurretik identifikatu beharko dira; adierazle horietan zer aldaketa espero diren zehaztu beharko da, eta adierazi beharko da zer iturritatik jasoko den informazioa. Jakina, inpaktuadierazleak aurretik identifikatzeak eta haiek espero den bilakaera izateak ez du hobeto argituko zergatik gertatzen diren aldaketak; baina helburuak eta eskuhartze ildoak hobeto zehaztea ahalbidetuko du —ezinbestekoa izango da, hobeto esanda—. Eta horrek, noski, ebaluaziolana erraztuko du eta emaitzen fidagarritasuna handituko.

Hau da hirugarren muga: ez dago nahikoa daturik, eta apenas dago inpaktuebaluazio bat egiteko berariaz diseinatutako informazioiturririk. Lehen ere esan den bezala, ebaluazio hau egiteko, erabaki da aurretik sortuta dauden informazioiturri

i. sarrEra Eta mEtodoloGia

277

etara jotzea, zenbait interesgunetan gazteen egoerari buruzko datuak eskaintzen dituztenetara jotzea, alegia. Ebaluazioa egiteko erabilitako metodologiak hainbat abantaila baditu ere —besteak beste, merkeagoa izatea—, gogorarazi behar da datuak II. Gazte Planetik edo haren ebaluaziotik kanpo egindako azterketa eta eragiketa estatistikoetatik bildu direla. Nolabait esateko, a posteriori bilatu dira, eskura dauden zeharretarako azterketetan, planak eragin nahi izan duen eremuetan izandako aldaketak adierazten edo kuantifikatzen dituzten datuak. Zenbait kasutan, eskura zeuden adierazleserieek argi adierazten dute planteatutako helburua lortu dela. Aldiz, beste kasu batzuetan —dela helburua zehaztugabea delako, dela adinen arabera behar bezala segmentatutako zeharretarako daturik ez delako— oso lotura txikia dago adierazitako helburuaren eta hori baloratzeko eskura dagoen adierazlearen artean, eta zenbaitetan ez dago inolako loturarik. Horrexegatik, planeko zenbait helburu eta eskuhartze ildo ez daude ebaluazio honetako adierazle espezifikoetan islatuta.

Azkenik, eta hau ere datuak edukitzearekin lotuta dago, adierazi behar da zailtasunak izan direla zenbait erakunde publikotatik datuak jasotzeko, eta berandu lortu ditugula EAEko gazteen egoeraren berri jakiteko oinarrizkoak diren zenbait inkestatako datuak.

1.3. EGITURA

Inpaktuebaluazioko txosten honen egitura bat dator grosso modo II. Gazte Planaren egiturarekin. Lehendabizi, zenbait inpaktuadierazle orokor ageri dira, alderdi orokor batzuetan izandako aldaketen adierazle. Ez dira, zehatzmehatz, Gazte Planeko gaikako sei eremuetakoren bati buruzkoak —kontuan hartuta zeharkakoa ere, balioetan hezteari eta gazteindarkeria desagerrarazteari buruzkoa—. Ondoren, eremu horietako bakoitzari dagozkion adierazleak aztertzen dira. Hona hemen eremuak:

— Lana eta gizarteratzea

— Hezkuntza eta lanerako prestakuntza

— Etxebizitza

— Osasuna eta gizarteekintza

— Gazteen aisia eta kultura

— Balioak eta gazteindarkeria

Sei eremu horietako bakoitzean izandako inpaktua ebaluatzerakoan, alor horretan planak ezarritako helburuak eta neurriak adierazten dira laburbilduta, lehendabizi, bai eta emaitzen ebaluazioak agerian utzitako alderdi nagusiak ere. Ondoren, Planeko 26 eskuhartze ildoetarako dauden inpaktuadierazleak aztertzen dira, eta balorazio orokor bat egiten da gaikako eremu bakoitzerako. Eremu bakoitzerako zenbait inpaktuadierazle orokor ere eskaintzen dira. Ezin dira zuzenean planeko eskuhartze ildoekin eta helburuekin lotu, baina agerian jartzen dute planeko eremuetan zernolako aldaketak izan diren. Txostenaren amaieran zenbait ondorio eta gomendio ematen dira. Batez ere metodologikoak dira, eta horien helburua etorkizunean EAEn egingo diren gaztepolitiken inpaktua hobeto neurtzea da.

2alderdi orokorrak

281

2. ALDERDI OROKORRAK

Enpleguarekin, hezkuntzarekin, osasunarekin eta etxebizitzarekin zerikusia duten gaietan II. Gazte Planaren berariazko neurriek izan duten inpaktuaz gain, jakin nahi dugu gazteekin zerikusia duten gaietan eskuhartze publiko guztiguztien ondorio globala erakuts dezaketen adierazleek zernolako bilakaera izan duten. Horren haritik, lehendabiziko atal honetan, EAEko gazteek dituzten pertzepzioei buruz eskuragarri ditugun adierazleak aztertuko ditugu, norberaren egoerari buruzkoak eta gazteen egoera orokorrari buruzkoak, bai eta gazteek administrazio publikoarekiko duten satisfazioari buruzko adierazleak ere.

2.1. INPAKTU-ADIERAZLE OROKORRAK

2.1.1. Antzeko jarraitzen du norberaren egoerari buruzko pertzepzioak eta Euskadiko gaz-teen egoera orokorrari buruzkoak

2004. eta 2008. urteen artean ez da aldaketa nabarmenik hauteman, norberaren egoerari buruz gazteek duten satisfazio-mailari dagokionez: kontsulta bete duten pertsonen % 69k esan du gustura dagoela bizi duen egoerarekin; % 23k adierazi du ez dagoela ez gustura ez disgustura; eta % 5ek esan du disgustura dagoela bizi duen egoerarekin.

Izan ere, 2000. eta 2004. urteen artean norberaren egoerari buruzko pertzepzioak hobera egin zuen pixka bat, eta hauteman dugunaren arabera, bere horretan geratu da hobekuntza. Dena dela, ikusi dugu gero eta gazte gutxiago dagoela norberaren egoerarekin disgustura, 2000. urtean hala sentitzen zela adierazi zuen gaztekopuruak —orduan ere ez ziren asko— behera egin baitu.


282

2.1. taula. Norberaren egoerari buruzko satisfazioaren bilakaera (%). 2000-2008

2000 2004 2008

Gustura 64 70 69

Ez gustura, ez disgustura 28 23 23

Disgustura 7 6 5

Ed/Ede 1 1 3

Guztira 100 100 100

Iturria: Euskadiko gazteak 2008.

Gazteen egoera orokorrari buruz gazteek berek egin duten balorazioa ere ez da askorik aldatu. Euskadiko Gazteak inkestaren arabera, kontsulta bete duten pertsona gehienek (% 55) uste dute, 2008. urtean, Euskadiko gazteen egoera halamoduzkoa dela —ona zenbait alderditan eta txarra beste batzuetan—, eta % 21ek soilik esan du bere egoera txarra dela. Dena dela, badirudi nolabaiteko polarizazioa gertatzen ari dela; izan ere, gero eta jende gehiagok du muturreko pertzepzioa (egoera ona ala egoera txarra) eta gero eta jende gutxiagok —nahiz eta gehiengoa izan— hartzen du bere egoera hala-moduzkotzat.

2.1. grafikoa. Gazteriaren egoera orokorraren balorazioaren bilakaera (%). 2000-2008

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

�

��

��

��

��


2.1.2. Hobetu egin da Euskadiko egoera orokorraren balorazioa, egoera politikoari dagokio-nez salbu

Bestalde, hauteman dugu Euskadiko egoera orokorrari buruz gazteek duten balo-razioa hobea dela. 2008an kontsulta bete zuten 100 lagunetik 29k esan zuten ona dela (2004. urtean 26k), 56k halamoduzkoa dela (2004. urtean 61ek), eta 100 lagunetik 12k txarra dela (aurreko inkestan 11k esan zuten).

2. aldErdi orokorrak

283

2.2. grafikoa. Gazteek EAEko egoera orokorraz duten balorazioaren bilakaera (%). 2000-2008

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

�

��

��

�

��

��

��

��

��

��


Dena dela, 3. grafikoak erakusten duenez, ekonomiaren, politikaren eta gizartearen egoerari buruzko iritziak bereiziz gero, ohartu gara egoera politikoa ona dela % 25ek bai-no ez duela adierazi, eta 2006. urtean, berriz, % 50ek zuen iritzi hori (urte horretan, ETA erakundeak terrorismojarduera eten egin zuen eta euskal alderdi politikoen artean negoziazioak egiten hasi ziren normalizazio politikorako akordioa lortzeko), eta ekonomiaren eta gizartearen egoera ona dela uste dute gehienek azken inkestan ere)6.

Nolanahi ere, egoera epe luzeagoan aztertuz gero (ikus 2.4. grafikoa), agerian geratzen da EAEko egoera orokorrari buruzko balorazioa hobea dela. Hobekuntza horiek ziklikoak dira eta nabarmena da ETA erakundeak suetenaren berri eman duen garaiekin batera gertatu direla, eta, jakina, horren ondorioz Euskadiko giro politikoan sortzen den barealdiekin batera7.

6 Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabinetearen azken txostenean adierazten denez, “2007. urtean gazteek balorazio positiboa egin zuten Euskadiko ekonomiaren eta gizartearen egoerari buruz, baina ez, ordea, politikaren egoerari buruz. Gazte guztien laurden batek baino gutxiagok adierazi du EAEko egoera politikoa oso ona edo ona dela. Ekonomiaren egoerari buruzko balorazioa aurreko urteetakoen antzekoa da, baina gizartearen egoerari buruzko pertzepzioak eta, batez ere, egoera politikoari buruzkoak txarrera egin du 2006. urtean jasotakoarekiko”.

7 Gazteen argazkiak, 10. Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabinetea, 2007.


284

2.3. grafikoa. Gazteek EAEko ekonomiaren, politikaren eta gizartearen egoeraz duten balorazio positiboaren* bilakaera (%). 2002-2007

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

*Egoera ona edo oso ona dela adierazi duten pertsonen ehunekoaren batura.

Iturria: Gazteen argazkiak, 11. Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabinetea, 2008.

2.4. grafikoa. Euskal Autonomia Erkidegoko eta estatuko egoera orokorraren balorazioa (%). 1996-2006

��

�

�

�

�

�

��

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

� �


2.1.3. Etxebizitzak jarraitzen du izaten Euskadiko gazteen arazo nagusia

Gazteen egoera globalari buruzko balorazioak alde batera utzita, gazteek dituzten kezka nagusien bilakaerari buruzko azterketak agerian utzi du —oso modu orokorrean— Gazte Planak bere baitan hartzen dituen arloetan aldaketak gertatu direla: horren haritik, etxebizitza eta egoera ekonomikoa edo dirua dirudite direla gazteak gehien kezkatzen dituzten arazoak; politika, terrorismoa eta drogak, berriz, gero eta gutxiago kezkatzen di-tuztenak, datu horien arabera. Enpleguak eta ikasketek, bestalde, bere horretan jarraitzen dute eragiten duten kezkari dagokionez, eta, horrenbestez, ezin esan hobera egin dutenik edo inpaktu positibo garbirik izan dutenik epealdi horretan.


285

2.5. grafikoa. Gazteen kezka nagusien bilakaera (%)*. 2000-2008

��

��

��

��

��

� � ��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

�

��

��

��

*Gazteei galdetu diegu, gazte izanik, haientzat zein diren hiru arazo nagusiak eta gai horietakoren bat dela erantzun duten gazteen ehunekoa adierazi dugu grafiko horietan.


Gazteentzat, gazte direlako, arazo kezkagarrienak direnak ez datoz bat, ezinbestean, haientzat berentzat EAEko arazo nagusiak direnekin. Edonola ere, ikuspegi horretatik ere etxebizitza da egun arazo nagusia. Horretaz gain, beste arazo batzuk ere azaleratu dira; esate baterako, delinkuentzia, herritarren segurtasunik eza eta immigrazioa. Horiek oso gutxik adierazi badituzte ere, merezi du aipatzea. Lanmerkatuaren egoerak jarraitzen du izaten arazo nagusietako bat, eta terrorismoak ez du hainbesterako garrantzirik; hala ere, gatazka eta EAEko egoera politikoa —bi gai horiek bereiz daitezkeen neurrian— da oraindik ere lau arazo larrienetako bat gazteentzat.

2.2. taula. EAEko arazo nagusiak, Euskadiko gazteen iritziz. 2001-2007*8

2001 2003 2007

Etxebizitza 3 22 66

Lanmerkatua 45 42 48

Biolentzia, terrorismoa, bakerik eza, bakeprozesua 73 53 34

EAEko gatazka eta egoera politikoa 21 27 23

Immigrazioa eta harekin lotutako arazoak 2 11

Arazo ekonomikoak 8 7

Delinkuentzia eta hiritarren segurtasunik eza 0 1 5

Beste batzuk8 10 11 26

*Erantzun bat baino gehiago aukeran. 2001ean eta 2003an bi erantzun aukeran, eta 2007an hiru erantzun ere bai aukeran. Iturria: Gazteen Euskal Behatokiaren adierazleen sistema.

8 “Beste batzuk” kategoriaren barruan, alderdi hauek sartzen dira: hezkuntza, gazteen arazoak, osasuna, osasungintza, Osakidetza, gizartesegurantza, zerbitzu publikoen funtzionamendua eta estaldura, ingurumena, drogak, egoera linguistikoarekin lotutako arazoak, gizartearazoak eta desberdintasunak, balioen krisia, egoismoa, intolerantzia, emakumeen aurkako indarkeria, pentsioak, familia, justizia edo ustelkeria eta iruzurra.


286

2.1.4. Gazteen satisfazio-maila administrazioak gazteen arloan egiten dituen politikekin

Bestalde, nabarmentzeko modukoa da gazteen balorazioak, administrazio publikoak gazteen arloan egiten duten lanari buruzkoak, hobera egin duela pixka bat aztertzen ari garen epealdian. Balorazio onena Eusko Jaurlaritzak du, 4,7 punturekin, 2008an (4,6 puntu 2004an); eta, ondoren, udalek, 4,6 punturekin (4,2 puntu 2004an) eta aldundiek, 4,5 punturekin (4,4 puntu aurreko balorazioan). Hala eta guztiz ere, 1etik 10erako puntuazioeskala dela kontuan hartuta, nabarmendu beharrekoa da administrazio publikoko maila bakar batek ere ez duela gainditzen, gazteek adierazitakoaren arabera, gazteen alorrean egiten duten lanari dagokionez.

2.3. taula. Administrazioek gazteriaren alorrean egiten dituzten ekintzen balorazioaren bilakaera. 2004-2008

ERAKUNDEAKPUNTUAZIOA, 0TIK 10ERA BITARTEKO ESKALAN

2004 2008

Udalak 4,2 4,6

Foru Aldundiak 4,4 4,5

Eusko Jaurlaritza 4,6 4,7


Administrazio publikoen kasuan ez bezala, gazte gehienek (% 68) adierazi dute konfiantza dutela GKEekiko; dena dela, ehuneko horrek behera egin du 1999az geroztik. Instituzioei dagokienez, 2007. urtean gazteen % 59k adierazi zuen Eusko Jaurlaritzarekiko konfiantza zuela, eta % 53k Legebiltzarrarekiko. Eliza, alderdi politikoak eta armada instituzioekiko dute konfiantza gutxien gazteek. Hala eta guztiz ere, gazteei zenbait instituziori buruzko iritzia galdetu diegu —balorazio onena egin zutenena, batez ere— eta nabarmen geratu da sinesgarritasuna galdu dutela edo haiekiko konfiantzak behera egin duela 1999az geroztik.

2.4. taula. Gazteek erakundeekiko duten konfiantzaren bilakaera (%*). 1999-2006

1999 2002 2004 2006

GKEak 77 75 68 68

Eusko Jaurlaritza* 69 — 59 59

Eusko Legebiltzarra 65 36 54 53

Sindikatuak 52 47 47 46

NBEa 45 42 35 39

Enpresak 41 44 34 39

Justizia 36 32 34 39

Eliza 28 26 20 19

Alderdi politikoa 19 11 15 19

Armada 19 14 15 17

*Instituzioetako bakoitzarekiko konfiantza dutenen ehunekoa. 1999an eta 2002an ez zitzaien Europar Batasunarekiko konfiantzari buruz galdetu; enpresa handiekiko konfiantzari buruz bai. 2002. urtean Eusko Jaurlaritzarekiko konfiantzari buruz ere ez zitzaien galdetu.



287

2.2. BALORAZIO OROKORRA

Norberaren egoerari buruz gazteek egiten duten balorazioa ez da askorik aldatu II. Gazte Plana aplikatu den urteetan; hortaz, nekez esan dezakegu alderdi horretatik inpaktu positibo garbia izan duenik. Hobera egin du, ordea, EAEko egoera orokorrari buruz gazteek egindako balorazioak eta etxebizitzaren arazoak izaten jarraitzen du, nabarmen, gazteen arazo nagusietako bat. Nolanahi ere, gazte gehienek adierazi dute gustura daudela norberaren egoerarekin, eta gero eta jende gutxiagok adierazten du disgustura dagoela; hori hala izan daiteke egoerarekiko konformismoa gero eta orokorragoa delako edo gazteen bizikalitatea hobetze aldera egindako politikek eragina izan dutelako. Hala ere, gazteen arloan administrazioek egindako lanari buruz gazteek duten balorazioa pixka bat hobea bada ere, oraindik ere negatiboa da, oro har.

3lana eta laneratzea

291

3. LANA ETA LANERATZEA

3.1. EBALUATUTAKO NEURRIAK TESTUINGURUAN JARTZEA

3.1.1. II. Gazte Planean jasotako planteamenduak eta helburuak

II. Gazte Planean jasotakoaren arabera, “langabeziatasa jaitsi egin bada ere, gazteen lanpostuak gero eta ezegonkorragoak dira. Egoera horrek gazteriaren lanegoeraren eta erakundeek eskaini beharreko arretaren analisi sakonagoa eskatzen du”. Planean adierazten da, halaber, gazteen kolektiboak laneratzeko azken urteotan abian jarritako ekimenek, oro har, emaitza positiboak eragin dituztela, baina onartzen du, aldi berean, zenbaitetan ondorio negatiboak ere eragin dituztela, lanmerkatuaren prekarietatea, esaterako. Ikuspuntu horri dagokionez, planak agerian utzi du etorkizunean abian jarriko diren ekimenak hobeak izango badira, hiru faktore hauek hartu behar direla kontuan: gizarteeragileek gehiago parte hartzea gerora egingo diren programak planifikatzen eta diseinatzen; tokiko erakundeei protagonismo handiagoa ematea; eta gazteak lanean has daitezen eta haien lanbaldintzak hobeak izan daitezen enpresek konpromiso aktiboa har dezaten lortzea.

Balorazio horiek abiapuntu hartuta, II. Gazte Planak berariazko bost helburu hauek ezarri ditu lanaren eta laneratzearen arloan:

— Gazteentzako enplegu gehiago sortzea eta hura kualifikatzaileagoa izatea.

— Euskadiko gazteen lanbaldintzen analisian sakontzea.

— Prestakuntzaeskaintza gero eta dinamikoagoa den lanmerkatura egokitzea.

— Gazteei eta lanmerkatuari buruzko informazio zehatzagoa lortzea.

— Tokierakundeei garrantzi handiagoa ematea, Euskadiko gazteak lanean has daitezela helburu duten ekimen publikoak diseinatu, sortu, garatu eta ebaluatu behar direnean.


292

Helburu horiek lortzeko, EAEko II. Gazte Planak berariazko sei eskuhartze ildo hauek ezarri ditu:

— Politika koordinatua sustatzea, gazteentzako lanpostuak sortzeko eta haiei eusteko, eta, horretarako, ekintza positiboko neurriak hartzea, zergaabantailak aplikatzea eta kontratazioa bultzatzen duten dirulaguntzak ematea;

— Enpleguaren banaketa sustatzeko politika koordinatua garatzea;

— Lan bila dabiltzan edo enpresa bat sortu nahi duten gazteentzako leihatila bakarreko zerbitzua garatzea;

— Politika koordinatua garatzea, autoenplegua eta gazteek gidatutako enpresak sortzea sustatze aldera, kooperatibismoaren eta beste formula batzuen bitartez;

— Gazteenpleguaren kalitatea hobetzea;

— Lanpostuak sortzea helburu duten ekimenetan udalek garrantzi handiagoa izatea.

3.1.2. Emaitzen ebaluazioak agerian utzitako alderdi nagusiak

II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioan jasotakoaren arabera, II. Gazte Plana indarrean egon den epealdi guztian, Eusko Jaurlaritzak, bere sailen bidez, 77 ekintza gauzatu zituen guztira Lana eta Laneratzea arloan. Ekintza gehienak soldatako enplegua sortzea eta enplegu horri eustea helburu zuten neurriak aplikatzekoak ziren (30) eta autoenplegua eta enpresen sorrera sustatzekoak (27). Gainerakoak, 16, enplegu eta orientaziozerbitzua garatzekoak ziren, eta horietatik 4 enpleguaren kalitatea hobetzekoak.

3.1. taula. 1. arloan Eusko Jaurlaritzak abian jarritako esku-hartzeen kopuruaren banaketa


1.1. Enplegua sortu eta hari eusteko politika sustatzea. 4 4 3 3 14

1.2. Lanbanaketa sustatzea. 3 3 4 6 16

1.3. Orientaziozerbitzua eta leihatila bakarra garatzea. 3 3 4 6 16

1.4. Autoenplegua eta enpresak sor daitezen sustatzea. 4 8 7 8 27

1.5. Enpleguaren kalitatea hobetzea. 2 2 4

1.6. Udalei garrantzi handiagoa ematea.

Guztira 14 18 20 25 77

Iturria: II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioa.

Arlo horretan parte hartzen duten bost sailetatik Justizia, Lan eta Gizarte Segurantza Sailak izan zuen egindako jarduera gehienen ardura (50). Ondoren, Nekazaritza eta Arrantza Sailak (15 jarduera) eta Industria, Merkataritza eta Turismo Sailak (8 jarduera). Ogasun eta Herri Administrazio Sailak eta Hezkuntza, Unibertsitate eta Ikerketa Sailak, berriz, egindako jardueren % 5 soilik gauzatu zituzten.

3. lana Eta lanEratzEa

293

Zenbait inpaktuadierazle orokor ebaluatzeaz gain, epe luzera 1.1., 1.4. eta 1.5. eskuhartze ildoetan ezarritako helburuak zenbateraino bete diren ebaluatuko dugu hurrengo orrialdeetan. Izan ere, eskuhartze ildo horiek dira instrumentaltasun gutxien dutenak eta Gazte Planak eta programak programatzeko eta balioztatzeko eskuliburuan adierazten den bezala ebalua daitezke; hain zuzen ere, langile gazteen bizibaldintzen —gure kasuan, lanbaldintzen— gaineko helburu orokor batzuen epe luzeko betetzemaila ebaluatuko dugu.


Lana eta laneratzearen ikuspuntutik, bi inpaktuadierazle orokor dira nabarmentzeko modukoak. Batetik, lehen aipatu badugu ere merezi du berriz esatea lanak jarraitzen duela izaten Euskadiko gazteen kezka nagusietako bat; dena dela, denboraren joanean kezkamaila antzekoa izan bada ere, 2004. eta 2008. urteen artean etxebizitza bihurtu da EAEko gazteen arazo nagusia (ikus 2.5. grafikoa). Eta bestetik, Euskadiko gazteak 2008 azterketan jasotako datuak oinarri hartuta, merezi du nabarmentzea 2004. eta 2008. urteen artean lan egiten duten gazteen ehunekoak gora egin duela pixka bat —% 47tik % 51ra—, eta, aldi berean, oso gutxi bada ere, gazte langabeen ehunekoak behera egin duela —inkesta bete duten pertsonen artean, % 8,2tik % 8ra—.

3.2. taula. Gazteen okupazio-egoeraren bilakaera (%). 2000-2008

OKUPAZIO-EGOERA 2000 2004 2008

Ikasten 43 43 39

Ikasten eta lanean 8 10 10

Ikasten (ikasten + ikasten eta lanean) 51 52 49

Lanean 41 37 41

Lanean (lanean + ikasten eta lanean) 49 47 51

Langabezian 7 8 8

Beste egoera batean (etxeko lanak...) 1 2 2

Portzentajea guztira 100 100 100

Maiztasun absolutuak 1.364 1.500 1.500


Bilakaerari buruzko daturik ez dugu, baina merezi du adieraztea 2006. urtean EAEko gazteen % 52k esan zuela EAEko enpleguaren egoera nahiko txarra edo oso txarra zela; % 40k, berriz, esan zuen ona edo oso ona zela.


294

3.3. taula. Enpleguaren egoeraren balorazioa (%). 2006

15-29 urte >=30 urte

Oso ona + nahiko ona 40 45

Nahiko txarra + oso txarra 52 49

Ed/Ede 8 6

Ehuneko bertikalak 100 100

Iturria: Gazteen argazkiak, 10. Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabinetea, 2007. 2007an argitaratu bazen ere, 2006. urteari buruzko datuak dira.

3.3. INPAKTU-ADIERAZLE ESPEZIfIKOAK, ENPLEGUA SORTU ETA HORRI EUSTEKO ESKU-HARTZE ILDOEI DAGOZKIENAK

3.3.1. Okupazioak gora egin du, eta langabeziak, behera, nahiz eta 2008an langabeziak gora egin

2001. urtetik 2008. urtera bitarteko epealdian, gazteen jarduera-tasak behera egin du; hain zuzen, % 64tik % 59ra gizonezkoen artean, eta % 60tik % 54ra emakumezkoen artean. Okupazio-tasak, ordea, gora egin du pixka bat (% 53tik % 55era eta % 45etik % 50era), eta langabezia-tasek nabarmen egin zuten behera. Hau da, Biztanleria Jardueraren Arabera sailkatzeko inkestan (BJA)9 jasotako datuak oinarri hartuta, langabeziatasak egin du behera gehien; izan ere, 2001. eta 2008. urteen artean % 16tik % 7,9ra egin zuen behera gizonezkoen artean, eta % 23,6tik % 6,6ra emakumezkoen artean.

3.1. grafikoa. 16 eta 19 urte bitarteko biztanleriaren jarduera-tasa, sexuaren arabera (%). 1999-2008

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Biztanleria Jardueraren Arabera sailkatzeko inkesta (BJA). Eustat.

9 Laginketaerroreak asko izaten dira, informazioa adinaren arabera bereizten bada.


295

3.2. grafikoa. 16 eta 29 urte bitarteko biztanleriaren okupazio-tasa, sexuaren arabera (%). 1999-2008

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��


3.3. grafikoa. 16 eta 29 urte bitarteko biztanleriaren langabezia-tasa, sexuaren arabera (%). 1999-2008

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

�

��

��

��

��

��

��

��


Nolanahi ere, nabarmentzeko modukoa da, halaber, 2007. eta 2008. urteen artean langabezia-tasek gora egin dutela orokorrean, eta 2009. urtean ere hala egingo zutela; horrenbestez, horrek erakusten du langabezia-tasak behera egin izanak —1999an hasi zen behera egiten eta nabarmenago hamarkadaren erdialdean— zerikusi handiagoa duela lan-merkatuaren egoera orokorrarekin II. Gazte Planean jasotako neurriek eragin zezaketen inpaktu espezifikoarekin baino. Hori hala dela adierazten duen datu gehiago ere bada. Esate baterako, 2005. eta 2008. urteen artean langabeziatasek, oro har, % 33 egin zuten behera —% 5,7tik % 3,8ra—, eta handiagoa da gazteen arteko langabeziatasaren beherakada baino —% 27—; horretaz gain, epealdi horretan, gazteen langabeziatasak biztanle guztien langabeziatasak baino dezente handiagoak dira, eta alde horiek ez dira nabarmentzeko adina murriztu (aitzitik, 2008. urtean gazteen langabeziatasak biztanle guztiena bikoizten zuen iaia).


296

3.4. grafikoa. Biztanleria osoaren eta 16 eta 29 urte bitarteko biztanleriaren langabezia-tasen bilakaera eta gazteen tasaren eta

biztanleria osoarenaren arteko ratioa (%). 2005-2008

��

��

��

� ��

�

�

�

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Geuk egina, Eustat erakundearen Biztanleria Jardueraren Arabera sailkatzeko inkestan (BJA) jasotako datuak oinarri hartuta.

3.3.2. Kontratuen kopuruak gora egin du

Oso antzeko egoera hauteman dugu lanpostua dakarren kontratukopuruaren igoeraren ikuspuntutik. 2002. eta 2006. urteen artean 20 urte baino gutxiago dituztenen eta 25 eta 29 urte bitartekoen artean % 13 egin du gora; tarteko adintaldean, ordea, 20 eta 24 urte bitartekoen artean, % 1,5 egin du gora soilik. Urte gehiago dituzten pertsonen artean, ordea, hauek dira datuak: % 29 egin du gora 30 eta 34 urte bitarteko pertsonen artean, eta % 56 egin du gora 45 urte baino gehiago dituztenen artean. Datu horiek guztiek kontratuen iraupenari buruzko zeharkako datu garrantzitsuak ezkuta ditzakete, baina nabarmen geratu da 2002. eta 2006. urteen artean gertatu zen lanmerkatuaren hobekuntza mesedegarriagoa izan zela pertsona helduentzat gazteentzat baino; hala ere, gazteok lanmerkatuan duten egoera hobea da nabarmen.

3.4. taula. Lanpostua dakarten kontratuak, adin-taldeen arabera. 2001-2006

2001 2002 2005 2006 ∆ % 2002-2006

< 20 urte 44.907 39.601 41.184 44.869 % 13,3

2024 urte 197.034 190.254 191.728 193.146 % 1,5

2529 urte 172.628 170.983 190.499 193.881 % 13,4

3044 urte 224.626 232.542 277.911 301.318 % 29,6

45 urte edo gehiago 67.805 74.761 104.854 116.654 % 56,0

Guztira 707.000 708.141 806.176 849.868 % 20,0

Iturria: Kontratazioei buruzko azterketak (2002, 2006). Lanbide.


297

3.4. INPAKTU-ADIERAZLE ESPEZIfIKOAK, GAZTEEN ARTEAN AUTOENPLEGUA SUSTATZEKO ILDOARI DAGOZKIONAK

3.4.1. Lehen baino gazte gehixeago dago autoenplegurako prest…

Euskadiko gazteen kopuru handi bati egindako azken kontsultan jasotako datuen arabera, lehen baino gazte gehixeago dago autoenplegurako prest. Izan ere, nork bere lanpostua sortzea, langile autonomo izatea, profesional liberal edo enpresari txiki izatea inoiz pentsatu duten gazteen ehunekoak gora egin du zertxobait (% 7 ziren 2004an eta % 10, berriz, 2008an). Bestalde, halakorik inoiz pentsatu ez dutenen ehunekoak behera egin du (% 65 ziren 2004an eta % 62, 2008an).

3.5. taula. Autoenplegurako prest daudenen bilakaera (%). 2004-2008

2004 2008

Ez du inoiz pentsatu 65 62

Ez du inoiz pentsatu, baina etorkizunean beharrezkoa izan daitekeela uste du 10 9

Benetan pentsatzen ari da 7 10

Pentsatu izan du, baina ez egitea erabaki du 14 13

Dagoeneko autonomoa, profesional liberala edo enpresaria da 3 4


3.4.2. ...baina autoenplegatuta dagoen gazteen proportzioak behera egin du

Autoenplegatuta dauden pertsonen proportzioak, hala ere, pixka bat behera egin du ia adintarte guztietan. Gizarte Segurantzako datuen arabera, behera egin du zertxobait langile autonomoen portzentajeak Gizarte Segurantzan afiliatuta dauden pertsona guztiekiko 2024 urte bitarteko kolektiboan eta 2529 urte bitartekoan (2002ko % 8,1etik 2006ko % 7,4ra, eta % 13,5etik % 12,3ra urte horietan beretan, hurrenez hurren), eta zertxobait gora egin du 1619 urte bitarteko biztanleen artean (% 3,4tik % 3,7ra, urte horietan beretan). Dena dela, sexuaren arabera bereiziz gero, hona hemen egin beharreko zehaztasun txiki bat: 16 eta 19 urte bitarteko gizonezkoen artean autoenplegatuta dauden pertsonen ehunekoak, gutxi bada ere, gora egin du (urte horietan beretan, % 3,6tik % 4,3ra) eta emakumezkoen artean, ordea, behera egin du (% 3,2tik % 2,7ra), eta gauza berbera gertatzen da gainerako adintarte guztietan, ehunekoak gehienetan behera egiten baitu emakumezkoen artean.

3.6. taula. Autoenplegatutako pertsonen proportzioaren bilakaera, adin-taldeen arabera (%). 2002-2006

2002 2006

Guztira

1619 urte 3,4 3,7

2024 urte 8,1 7,4

2529 urte 13,5 12,3

3034 urte 18,3 17,1

Guztira 19,7 19,3


298

2002 2006

Gizonak

1619 urte 3,6 4,3

2024 urte 8,8 8,8

2529 urte 15,1 14,2

3034 urte 20,0 19,1

Guztira 21,3 21,3

Emakumeak

1619 urte 3,2 2,7

2024 urte 7,1 5,6

2529 urte 11,4 10,0

3034 urte 15,9 14,6

Guztira 17,1 16,2

Iturria: Gizarte Segurantza.

3.5. INPAKTU-ADIERAZLE ESPEZIfIKOAK, GAZTEEN ENPLEGUAREN KALITATEA HOBETZEKO ILDOARI DAGOZKIONAK

3.5.1. 25 urtetik 34 urtera bitarteko langileen ordainsariek batez bestekoak baino gehiago egin dute gora

INE erakundearen Soldata Egituraren Inkestako datuen arabera —2004tik 2007ra bitarteko datusorta jasotzen da bertan—, 25 urtetik 34 urtera bitarteko EAEko langileen urteko batez besteko irabaziek % 14 egin dute gora adierazi dugun epealdi horretan; hau da, adin-tarte bereko estatuko langileen urteko batez bestekoa baino hiru puntu gehiago egin dute gora —% 11—, eta EAEko langile guztien batez besteko igoera baino zertxobait gehiago ere bai—% 13—. 25 urte baino gutxiago dituztenei dagokienez, batez besteko ordainsarien igoera askoz ere txikiagoa izan da —% 1,5 soilik—; hala ere, gogorarazi nahi dugu laginean jende gutxi hartu zela adintarte horretarako, eta, beraz, datuak ez direla oso fidagarriak. Hala eta guztiz ere, 25 urtetik 34 urtera bitarteko EAEko langileen urteko batez besteko irabazia 20.284 eurokoa da, adin-talde bereko estatuko langileena baino % 13 gehiago. Horrez gain, langile gazteen batez besteko ordainsariaren igoera handiagoa izan zen epealdi horretako KPIaren igoera baino, % 10,9koa izan baitzen INE erakundearen arabera.

3.7. taula. Langileen batez besteko irabazien bilakaera adin-taldeen arabera, estatuan eta EAEn (eurotan). 2004-2007

2004 2005 2006 2007ALDAKUNTZA (%)

2004-2007

Estatu osoan

Adin guztiak 18.310,11 18.676,92 19.680,88 20.390,35 11,4

< 25 urte 11.881,13 12.638,99 12.316,36 12.441,85 4,7

2534 urte 16.525,25 16.646,42 17.413,22 17.879,11 8,2

3544 urte 19.996,85 20.268,53 21.057,59 21.519,83 7,6

4554 urte 23.164,05 23.403,89 23.142,83 23.691,53 2,3

≥ 55 urte 22.566,80 24.089,06 24.125,85 23.814,81 5,5


299

2004 2005 2006 2007ALDAKUNTZA (%)

2004-2007

EAEn

Adin guztiak 21.066,71 21.730,03 22.929,98 23.892,65 13,4

< 25 urte 13.628,87 14.667,82 13.880,69 13.829,81 1,5

2534 urte 17.760,86 19.028,24 19.642,27 20.284,27 14,2

3544 urte 22.251,32 21.738,60 23.619,46 24.306,73 9,2

4554 urte 26.666,74 27.769,25 26.965,01 28.369,58 6,4

≥ 55 urte 25.363,43 27.469,68 27.356,99 26.425,51 4,2

Iturria: Geuk egina, Soldata Egituraren Inkesta oinarri hartuta. INE, 2009.

INE erakundearen Soldata Egituraren Inkestan jasotako datuek adierazten dute, halaber, ondoen ordainduta dauden pertsonen ordainsarien —4554 urte bitartekoena— eta 2534 urte bitartekoek dituzten ordainsarien arteko aldea txikiagoa dela EAEn azken urteotan, baina oraindik ere estatukoa oro har hartutakoa baino handiagoa dela. Hari beretik jarraituz, ondoen ordaindutako langileen soldata gazteena baino 1,50 aldiz handiagoa zen 2004an, eta 1,40 aldiz handiagoa 2007an; estatuan oro har, berriz, proportzioak 1,40tik 1,33ra egin du behera.

3.5. grafikoa. 45 eta 54 urte bitarteko pertsonen eta 25 eta 34 urte bitarteko pertsonen urteko batez besteko irabazien aldearen bilakaera, estatuan eta EAEn. 2004-2007

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

�

Iturria: Geuk egina, Soldata Egituraren Inkesta oinarri hartuta 2009. INE.

3.5.2. Lanarekiko satisfazio-indizeek bere horretan jarraitzen dute

Nabarmentzeko modukoa da, bestalde, egungo lanarekiko satisfazio-mailak bere ho-rretan jarraitzen duela —zertxobait gora egin badu ere— EAEko gazteen artean: 2008. urtean, gazteen % 46k esan du bila zebilen lana duela, eta 2004. urtean, berriz, % 44k. Emakumezkoen kolektiboaren satisfaziomailak egin du gora bereziki (% 41ek 2004an,


300

% 47k 2008an), eta azken inkestako gizonezkoen kolektiboari buruzko ehunekoak baino handiagoak dira (% 46k adierazi zuen 2004an, eta % 45ek 2008an). Hala eta guztiz ere, ia pertsona guztiek —batez ere, gizonezkoek— adierazten dute oraindik ere lanez aldatuko liratekeela, ahal izanez gero.

3.8. taula. Egungo lanarekiko satisfazioaren bilakaera, sexuaren arabera. 2004-2008

2004 2008

GIZONA EMAKUMEA GUZTIRA GIZONA EMAKUMEA GUZTIRA

Bila zebilen lana dauka 46 41 44 45 47 46

Ahal balu lanez aldatuko litzateke 48 53 50 50 48 49

Ed/Ede 7 6 6 5 5 5

Guztira 100 100 100 100 100 100


3.5.3. Enpleguaren behin-behinekotasunak handia izaten jarraitzen duen arren, behera egin du eta kontratuen batez besteko iraupenak, berriz, gora

Lanpostuan behinbehinekotasuna izatea da enpleguaren kalitateak behera egitea eragiten duen faktore nagusietako bat. Merezi du adieraztea, hortaz, aztertu dugun epeal-dian gazteen behin-behinekotasunaren bilakaera positiboa izan dela EAEn; izan ere, gaz-teei egindako kontratu guztiak kontuan hartuta, behin-behineko kontratuen ehunekoak hamaika puntu egin du behera (% 56 ziren 2004an eta % 45, berriz, 2008an). Halaber, kontratu mugagabeen ehunekoak gora egin du nabarmen, % 14 inguru; izan ere, 2004an kontratuen % 39 ziren mugagabeak, eta 2008an, % 53. Nolanahi ere, EAEko gazteei egindako kontratuen % 45 oraindik ere behinbehinekoak dira 2008an, eta horrek adierazten du behinbehinekotasunaren tasa izugarri handia dela.

3.9. taula. Okupatutako soldatapeko 16 eta 29 urte bitarteko biztanleriaren bilakaera (kooperatibistak salbu), kontratu-motaren arabera. 2002-2008

2002 2004 2006 2008

Kontratu-kopurua (milakoetan)

Guztira 197,0 192,4 178,8 157,2

Mugagabea 78,3 75,9 78,4 83,0

Aldi baterakoa 108,6 107,8 95,0 71,3

Kontraturik gabe eta beste batzuk 10,1 8,8 5,4 2,9

Behin-behineko kontratazioen % guztiekiko 55,1% 56,0% 53,1% 45,4%

Kontrat. mugagabeen % guztiekiko 39,7% 39,4% 43,8% 52,8%

Iturria: Gazteen Euskal Behatokia eta Eustaten Biztanelria Jardueraren arabera Sailkatzeko Inkesta.


301

Ildo beretik, azken enpleguaren iraupenaren bilakaera kontuan hartuz gero —enpleguaren egonkortasunari buruzko adierazletzat hartuta—, bilakaera positiboa dela ohartu gara; izan ere, iraupen gutxien zuten kontratuen kopuruak behera egin du 2004. eta 2008. urteen artean (2004an % 55 ziren eta 2008an, % 50). Halaber, urtebete eta hiru urte bitarteko iraupeneko enpleguen ehunekoak gora egin du (2004an % 27 ziren, eta 2008an, berriz, % 32).

3.10. taula. Gazteen azken enpleguaren iraupenaren bilakaera (%). 2000-2008

2000 2004 2008

Urtebete baino gutxiago 40 55 50

Urtebete eta hiru urte bitartean 36 27 32

Hiru urte baino gehiago 24 16 16

Ed/Ede 0 2 2

Guztira 100 100 100


Lanaren egonkortasunaren ehunekoak, halere, behera egin du biztanletalde gazteagoen artean. Horrenbestez, adintarte gazteenetan —20 urte baino gutxiago dituzten gazteak eta 2024 urte bitarteko gazteak— egonkortasunari buruzko indizea txikiagoa da eta ez du gora egin; 25 eta 29 urte bitarteko gazteen artean, berriz, ehunekoak gora egin du —% 9tik % 11ra— aztertzen ari garen epealdian.

3.11. taula. Kontratu mugagabeak eta egonkortasun-indizea, adin-taldeen eta sexuaren arabera. 2002-2006

2002 2006

Gizona Emakumea GUZTIRA Gizona Emakumea GUZTIRA

Kontratu mugagabeen kop.

< 20 urte 964 689 1.653 995 815 1.810

2024 urte 5.573 4.996 10.569 6.100 5.724 11.824

2529 urte 8.273 7.504 15.777 10.639 9.844 20.483

3044 urte 12.261 8.328 20.589 18.856 14.487 33.343

≥ 45 5.010 2.735 7.745 7.433 4.916 12.349

Guztira 32.081 24.252 56.333 44.023 35.786 79.809

Egonkortasun-indizea*

< 20 urte 3,8 5,0 3,9 3,8 4,4 4,0

2024 urte 5,7 5,3 5,5 6,1 6,1 6,1

2529 urte 9,6 8,6 9,3 10,8 10,4 10,6

3044 urte 10,6 7,0 8,8 13,1 9,2 11,1

≥ 45 12,6 7,9 9,9 14,4 7,5 10,6

Guztira 8,9 7,0 8,0 10,5 8,3 9,4

* Kontratu mugagabeen kopurua egindako kontratu guztiekiko.Iturria: Geuk egina, Kontratazioei buruzko azterketa (2002, 2006) oinarri hartuta. Lanbide.


302

Eta, azkenik, datu erlatibo orokorrek adierazten dute enpleguaren egonkortasunaren bilakaera ona dela, baina datu absolutuek beste mota bateko egoerak erakusten dituzte oraindik ere: behinbehineko kontratu guztien kopuruak, oro har, gora egin du adin guztietan, eta, bereziki, gazteen artean (2002an 25.543 ziren, eta 2006an 29.661, 20 urte baino gutxiagoko gazteen artean; 20 eta 24 urte bitartekoen artean, 115.365etik 120.305era egin du gora aipatutako urteen artean; eta 25 eta 29 urte bitartekoen artean, 92.429tik 108.458ra). Bestalde, kontratuen batez besteko iraupenak behera egin du gazteen artean (63 egunetik 50 egunera; 62 egunetik 58 egunera; eta 80 egunetik 78 egunera, hurrenez hurren), eta helduenen artean, berriz, gora egin du.

3.12. taula. Aldi baterako kontratuak eta horien iraupena. 2002-2006

2002 2006

Kop.Egunak, batez

besteKop.

Egunak, batez beste

< 20 urte 25.543 62,9 29.661 50,0

2024 urte 115.365 61,8 120.305 58,3

2529 urte 92.429 79,6 108.458 78,3

3044 urte 117.788 70,2 161.540 73,6

≥ 45 urte 34.925 135,2 61.619 159,6

Guztira 386.050 75,3 481.583 80,4

Iturria: Kontratazioei buruzko azterketak (2002, 2006). Lanbide.

3.5.4. Laneko istripuen arloan hobekuntza nabarmena izan da

Laneko istripuen arloko egoerak ere hobera egin duela nabarmena da. Hau da, erre-gistratutako istripuen kopuruak % 7,8 egin du behera; 2002. urtean 56.086 istripu gertatu ziren, eta 2006an 51.686. Modalitate guztietan egin du behera kopuruak, baina, berezi-ki, heriotza dakarten istripuen kopuruak egin du behera (105 istripu izatetik 63 izatera, hain zuzen). Sexuen araberako aldeei erreparatuz gero, merezi du adieraztea istripuen kopuruak orokorrean behera egin duela, gizonezkoen kolektiboan egoerak hobera egin duelako (2002an 46.403 istripu izan zituzten, eta 2006an, berriz, 41.113). Emakumezkoen kolektiboan, ordea, istripuen kopuruak gora egin du (9.683tik 10.573ra, urte berberetan), ondorio arineko istripuen kopuruak gora egin duelako (9.618tik 10.520ra).

3.13. taula. Laneko istripuen bilakaera, lesio-mailaren, adin-taldeen eta sexuaren arabera. 2002-2006

2002 2006

Larria ArinaHeriotza

dakarrenaGuztira Larria Arina

Heriotza dakarrena

Guztira

Guztira

1620 urte 26 2.593 0 2.619 10 1.659 1 1.670

2125 urte 54 8.735 10 8.799 27 6.152 5 6.184


303

2002 2006

Larria ArinaHeriotza

dakarrenaGuztira Larria Arina

Heriotza dakarrena

Guztira

2630 urte 73 9.532 12 9.617 49 8.512 7 8.568

3135 urte 82 8.059 16 8.157 55 8.183 7 8.245

Gainerakoak 346 26.481 67 26.894 240 26.736 43 27.019

Guztira 581 55.400 105 56.086 381 51.242 63 51.686

Gizonak

1620 urte 24 2.259 0 2.283 9 1.426 1 1.436

2125 urte 50 7.216 9 7.275 25 4.903 5 4.933

2630 urte 65 7.769 10 7.844 40 6.771 6 6.817

3135 urte 72 6.754 15 6.841 48 6.617 7 6.672

Gainerakoak 311 21.784 65 22.160 209 21.005 41 21.255

Guztira 522 45.782 99 46.403 331 40.722 60 41.113

Emakumeak

1620 urte 2 334 0 336 1 233 0 234

2125 urte 4 1.519 1 1.524 2 1.249 0 1.251

2630 urte 8 1.763 2 1.773 9 1.741 1 1.751

3135 urte 10 1.305 1 1.316 7 1.566 0 1.573

Gainerakoak 35 4.697 2 4.734 31 5.731 2 5.764

Guztira 59 9.618 6 9.683 50 10.520 3 10.573

Iturria: Osalan.

Langabeziaren alorrean ez bezala, istripu-tasek nabarmenago egin dute behera lan-gile gazteen artean, orokorrean langile guztien artean baino. Horrenbestez, gazteen artean laneko istripuen kopuruak % 21 egin du behera 2002. eta 2006. urteen bitartean, eta orokorrean langile guztien artean % 7,8. Heriotza dakarten istripuen kopuruak nabarmen egin du behera bi taldeetan —% 40— eta, halaber, are eta nabarmenago, istripu larrien kopuruak —% 43 langile gazteen artean, eta % 34 langile guztien artean—.

3.14. taula. Laneko istripuen jaitsiera, istripu-motaren arabera, gazteen artean eta biztanleria osoan (%). 2002-2006

Larria Arina Heriotza dakarrena Guztira

Biztanleria osoa –34,4 –7,5 –40,0 –7,8

1630 urte –43,8 –21,7 –40,9 –21,9

Iturria: Geuk egina, Osalan erakundearen datuak oinarri hartuta.


304

3.6. BALORAZIOA

Oro har, gazteak lan-merkatuan laneratzeari buruz aztertu ditugun adierazleek erakusten dute joera positiboa dela, 2007. urtera arte gutxienez. Eta sarreran adierazi dugunez, inpaktuebaluazioak urte hori du ardatz. Hona hemen zer erakusten duten adierazleek: langabeziatasek behera egin dute —baina biztanle guztien artean baino gutxiago—; istripuen kopuruak behera egin du —biztanle guztien artean baino gehiago— ; behinbehinekotasunak ere behera egin du, eta aldi baterako kontratuen kopuruak, egin diren kontratu guztiekiko, nabarmen egin du behera, batez ere aztertutako epealdiaren amaieran. Gero eta jende gehiago dago autoenplegurako prest; dena dela, autoenplegatuta dauden pertsona guztiak kontuan hartuz gero, gazteen ehunekoa txikiagoa da. Bestalde, badirudi soldaten alorrean zenbait hobekuntza gertatu direla, gutxienez termino konparatiboetan: EAEko 25 urtetik 34 urtera bitarteko langileen urteko batez besteko irabaziek % 14 egin dute gora 2004. eta 2007. urteen artean; hau da, estatuko langileen urteko batez bestekoa baino hiru puntu gehiago egin dute gora —% 11—, eta KPIren igoeraren gainetik, % 40 inguru, hain zuzen.

Datu horiek guztiak positiboak badira ere, enplegua da oraindik ere arazo nagusie-tako bat gazteentzat. Bestalde, lanpostuarekiko satisfazioa ez dirudi asko hobetu denik. 2008. urteko krisi ekonomikoaren ondorioz, lanmerkatuaren egoerak okerrera egin du, eta horri buruzko daturik ez da jaso erabili ditugun estatistiketan, eta, beraz, diagnostikoak okerragoa beharko luke zalantzarik gabe. Edonola ere, II. Gazte Planean ezarritako neurrien inpaktuari dagokionez, positibotzat hartu behar da.

4Hezkuntza eta

lanerako prestakuntza

307

4. HEZKUNTZA ETA LANERAKO PRESTAKUNTZA



Helburuak eta eskuhartze ildoak proposatzeko, hezkuntzaren egoerari buruzko oinarrizko bi dimentsio bereizi ditu II. Gazte Planak: batetik, hezkuntzazereginaren hasierako egoerei lotutako arloa, hezkuntzarekin identifikatzen dena, oro har; eta, bestetik, gazteen laneratzea bultzatuko duten ezagutzak lortzeari lotutako arloa, planean lanerako prestakuntza izendatutakoarekin identifikatzen dena.

Hezkuntzaren arloan, egin dugun diagnostikoan honako hauek jasotzen dira: ikastetxeen eta haien inguruneen arteko lotura; hezkuntzasistemak berak balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzeko premia, esate baterako, elkartasuna eta aniztasunarekiko errespetua deituriko balioak; eta bizitzaren joanean etengabe gertatzen diren aldaketetara gazteak errazago egokitzeko estrategiak ikas ditzaten sustatzeko premia. Premisa horiek oinarri hartuta, planak helburu orokor hau ezarri du hezkuntzaren alorrean: gaztearen sozializazioa sustatzea, ezagutzak eskuratzea ardatz hartuta zein gizarteratuko direla ziurtatzeko nahitaezkoak diren trebetasunak eskuratzea ardatz hartuta, gizarteeragileen laguntza izanik.

Helburu orokor horrek, halaber, helburu zehatzago batzuk hartzen ditu bere baitan:

— Ikastetxearen eta haren ingurunearen arteko lotura sendotzea, eta ikastetxea eta inguruneko errealitatea elkarrengana hurbiltzea.

— Balioak lantzea, hezkuntzak baduelako balioak garatzeko indarra.

— Partehartzea sustatzea, balio hori praktikan jarrita gatazkei konponbidea emateko, elkarrekin erabakiak hartzeko, etab.

— Bereziki lantzea desberdintasunaren errealitatea, alderdi negatiboenaren ikuspegitik —desberdintasun soziala, esaterako— zein alderdi positiboenaren ikuspegitik —aniztasuna gorde beharreko aberastasun gisa hartzea—.


308

Ezarritako helburuak lortuko badira, lau eskuhartze ildo ezarri behar dira:

— Ikastetxeetan balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzea.

— Ikastetxeak gizarteingurunera hurbiltzea.

— Ikasleek ikastetxeetan parte har dezaten sustatuko duten estrategiak garatzea.

— Hezkuntzaren alorretik aniztasuna eta desberdintasuna lantzeko ekintzak garatzea.

Lanerako prestakuntzari dagokionez, planaren diagnostikoak honako alderdi hauek jasotzen ditu: beste lanegoera baten eta beste lankultura baten sorrera, prestakuntzaibilbideek duten garrantzia laneratzeko prozesuetan, prestakuntzaren eta lanmerkatuaren artean hautemandako desorekak, eta baztertuta dauden zenbait kolektibok bizi duten egoera berezia. Diagnostiko hori oinarri hartuta, berariazko zortzi helburu eta hiru eskuhartze ildo ezarri ditugu. Hauek dira helburuak:

— Lanean hasteko norberaren ibilbideak indartzea.

— Lanmerkatuaren eta hezkuntzasistemaren artean dagoen tartea murriztea.

— Behar adina informazio ematea gazteei, prestakuntzaibilbideak hautatzen laguntzeko.

— Lanerako prestakuntza etorkinen kolektiboentzako egokitzea, haien eskaerak eta ezaugarri kulturalak kontuan hartuta.

— Emakumezkoen jardueratasa handitzea, emakumezkoen langabeziatasa murriztea, eta goitik beherako diskriminazioari eta lanmerkatuko diskriminazioari aurre egitea.

— Gizarteeragileek partehartze handiagoa izatea enplegurako prestakuntza planifikatzen eta antolatzen.

— Bizitza osoan zeharreko etengabeko prestakuntza sustatzea, enplegurako prestakuntzarekin lotutako hiru azpisistemen ikuspegi integratzaile gisa.

— Langile gazteen prestakuntza eta egokitzeko gaitasuna handitzea, informazioteknologia berriak erabiltzen ikasita eta eleaniztasuna prestakuntzan integratuta.

Bestalde, jarritako helburuak bete ahal izateko eskuhartze ildo hauek ezarri dira:

— Ikastetxeak eta lanmundua elkarrengana hurbiltzea.

— “Bizitza osoan zeharreko prestakuntza” kontzeptuaren garapena sustatzea.

— Neurriak jartzea etorkinek lanbideheziketa duintasunez jaso ahal izateko, eta lanmunduan egoera hobea lortu ahal izateko.


II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioari buruzko txostenak adierazten duenez, Hezkuntza eta Lanerako Prestakuntzaren arloan —planean atal gehien dituenetako bat— 83 jarduera gauzatu ziren guztira, eta, horietan, Eusko Jaurlaritzako zazpi sailek parte hartu zuten. Txostenean jasotakoaren arabera, jarduera gehienak plana indarrean egon den azken bi urteetan gauzatu ziren, eta 2.4. eta 2.2. eskuhartze ildoei dagozkie, balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzeari buruzkoak (28 jarduera) eta etengabeko prestakuntza

4. HEzkuntza Eta lanErako PrEstakuntza

309

sustatzeari buruzkoak (24). Gainerako 31 jardueretatik, 17k lanmerkatuaren eta ikastetxeen arteko lotura sendotzea zuten helburu. Eta gainerako jardueren berariazko helburua beste estrategiamota bat izan zen; esate baterako, aniztasuna eta desberdintasuna lantzea (5), ikastetxeak gizarteingurunera hurbiltzea (5) eta ikasleek parte har dezaten sustatzea (3). Eta azkenik, 2.3. eskuhartze ildoari dagokionez, hau da, etorkinek prestakuntza jaso dezaten sustatzea helburu duen ildoari dagokionez, jarduera bakar bat egin zen azken urtean.



2.1. Ikastetxeak lanmerkatura hurbiltzea 1 3 7 6 17

2.2. “Bizitza osoan zeharreko prestakuntza” kontzeptua garatzea 4 6 7 7 24

2.3. Etorkinek prestakuntza jasotzea eta haientzako enplegua sortzea 1 1

2.4. Balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzea ikastetxeetan 3 6 9 10 28

2.5. Ikastetxeak gizarteingurunera hurbiltzea 1 2 2 5

2.6. Ikasleek parte har dezaten, estrategiak garatzea 1 1 1 3

2.7. Aniztasuna eta desberdintasuna lantzeko estrategiak garatzea 1 1 3 5

Guztira 8 18 27 30 83


Hurrengo orrialdeetan, Euskadiko gazteen eskolatzetasekin eta haiek hezkuntzasistemaz egin duten balorazioarekin zerikusia duten zenbait adierazle nagusi eskainiko ditugu. Eta, horiez gain, 2.1., 2.2. eta 2.5. eskuhartze ildoen esparruan egindako jarduerek eragin duten inpaktua zernolakoa izan den adierazten duten zenbait datu ere emango ditugu. 2.4. eskuhartze ildoan ezarritako neurriek eragiten duten behinbehineko inpaktuak ezaugarri bereziak dituenez, beste kapitulu batean ebaluatuko dugu, hain zuzen, balioen transmisioa eta indarkeriaren deslegitimizazioa landuko ditugun kapituluan.

4.2. ADIERAZLE NAGUSIAK: ESKOLATZE-TASAK ETA EUSKADIKO HEZKUNTZA-SISTEMAREN BALORAZIOA

4.2.1. Euskadiko hezkuntza-sistemari buruzko balorazioak hobera egin du zertxobait

Gazteek Euskadiko hezkuntza-sistemaz egindako balorazio orokorrak hobera egin du aztertu dugun epealdian. Horrenbestez, hona hemen 2008. urtean galderari eran tzun dioten gazteek Euskadiko hezkuntzasistemari buruz zer iritzi duten: % 9k adierazi du oso ona dela (2004an, % 8k); % 49k nahiko ona dela (2004an, % 45ek); % 33k ez ona, ez txarra (2004an, % 35ek); % 4k nahiko txarra (2004an, % 5ek); eta % 2k oso txarra (2004an, % 3k).


310

4.2. taula. Euskadiko hezkuntza-sistemaren balorazioaren bilakaera (%). 2000-2008

2000 2004 2008

Oso ona 5 8 9

Nahikoa ona 39 45 49

Ez ona, ez txarra 39 35 33

Nahiko txarra 10 5 4

Oso txarra 3 3 2

Ed/Ede 4 4 3


Jarraian erantsi dugun grafikoak erakusten duenez, antzeko iritziak batuz gero, Euskadiko hezkuntzasistemaz iritzi oso ona edo nahiko ona duten gazteen ehunekoak gora egin du azken zortzi urteen joanean, % 44tik % 58ra egin baitu gora; iritzi oso txarra edo nahiko txarra dutenen ehunekoak, berriz, behera egin du, % 13tik % 6ra, hain zuzen.

4.1. grafikoa. Euskadiko hezkuntza-sistemaren balorazioaren bilakaera (%). 2000-2008

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��


4.2.2. Gora egin dute, pixka bat, garaiaz aurreko eskola-uzteek, eta Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren ondokoak egonkor jarraitzen du

Irakassistema Ebaluatu eta Ikertzeko Euskal Institutuak adierazten duenez, garaiaz aurreko eskolauzteen10 arazoa betidanik izan da aurre egin beharreko lehentasunezko gaia Europako hezkuntzapolitiketan. Datu hori adierazle estrategikotzat erabili izan da, bai enplegupolitikak koordinatzeko Luxenburgoko prozesuan, bai Lisboako prozesuaren jarraipenerako egituraadierazleen zerrendan. 2001. urteaz geroztik adierazle horrek gora egin

10 Garaiaz aurreko eskolauztetzat hartzen da oinarrizko bigarren hezkuntza soilik eskuratuta uztea hezkuntzasistema, bai eta hura bukatu aurretik uztea ere.


311

du pixkanaka EAEn —% 15,4ra arte—. Sexuaren arabera bereiziz gero, gizonezkoen artean adierazleak bere horretan jarraitu du, baina emakumezkoen artean, ordea, pixkanaka egin du gora baina etengabe 2004. urteaz geroztik. Nolanahi ere, Euskadin garaiaz aurreko es-kola-uzteen kopurua estatu osoan aurki daitekeen txikiena da (euskal autonomia-erkide-goaren adierazlea % 31koa zen 2007an), eta 15 estatuko EBrena baino pixka bat txikiagoa ere bada (% 16,4), nahiz eta EBren tasak etengabe behera egin duen 2000. urteaz geroztik.

4.3. taula. Ikasketak behar baino lehenago utzi dituzten 18 eta 24 urte bitarteko gazteen bilakaera, sexuaren arabera (%). 2001-2007


2001 14,7 20,1 9,0

2002 13,2 17,0 9,3

2003 15,8 20,3 10,9

2004 13,4 18,2 8,4

2005 14,5 18,7 9,9

2006 15,6 20,7 10,3

2007 15,4 19,6 11,0

Iturria: Irakassistema Ebaluatu eta Ikertzeko Euskal Institutua. Euskal Herriko hezkuntzaadierazleen sistema. Garaiaz aurreko eskolauztea, 2008ko abendua.

Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren ondokoan graduatu diren 20 eta 24 urte bi-tarteko biztanleen ehunekoan ere egonkortasun-joera berbera hauteman dugu. Irakassistema Ebaluatu eta Ikertzeko Euskal Institutuak adierazi duenaren arabera, Euskadin, aurreko urteetan izandako gorakaden ondoren, 2000. urtetik 2007. urtera arte ehunekoa % 81 inguruan egonkortu da (zifra hori nahiko urrun geratu da Europar Batasunak arlo horretan 2010. urterako ezarritako helburutik —% 85—). Hala ere, adintarte horretako Euskadiko emakumezkoek (% 86,6) ezarritako helburua gainditu dute.

4.4. taula. Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzaren ondokoan graduatu diren 20 eta 24 urte bitarteko gazteen bilakaera (CINE 3A, 3B eta 3C), sexuaren arabera (%). 2000-2007

BI SEXUAK Emakumeak Gizonak Emakumeen eta gizonen arteko aldea

2000 81,5 87,6 75,7 11,9

2001 81,4 86,5 76,4 10,1

2002 80,9 83,4 78,6 4,8

2003 78,3 83,7 73,2 10,5

2004 81,5 85,5 77,7 7,8

2005 81,0 86,0 76,3 9,7

2006 81,2 87,3 75,3 12,0

2007 80,8 86,6 75,3 11,3

Iturria: Irakassistema Ebaluatu eta Ikertzeko Euskal Institutua, Euskal Hezkuntza Adierazleen Sistema.


312

4.2.3. Behera egin du ikasten ari direnen edo aldi berean ikasten eta lanean ari direnen gaz-teen multzoaren proportzioak, nahiz eta eskolatze-tasek bere horretan jarraitu

Bestalde, Euskadiko gazteak 2008 inkestan jasotako datuek adierazten dutenez, 2004. eta 2008. urteen artean behera egin du prestakuntzajardueretan parte hartzen duten euskal gazteen ehunekoak, ikasi besterik egiten ez dutenen ehunekoak zein aldi berean ikasi eta lanjardueraren bat dutenen ehunekoak. Dedikazio osoko ikasleen ehunekoa % 43tik % 39ra jaitsi da; aldi berean ikasi eta lan egiten dutenen ehunekoak % 10 jarraitzen du izaten. Hortaz, ikasleen ehunekoak (dedikazio osoko ikasleak eta aldi berean ikasi eta lan egiten duten ikasleak batuta) behera egin du, % 57tik % 49ra.

4.2. grafikoa. Gazteek ikaste-egoerarekin duten loturaren bilakaera (%). 2000-2008

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��


Edonola ere, eskolatze-tasei buruzko hezkuntza-estatistiketatik ateratako datuek agerian utzi dute egoera nolabait egonkortu egin dela, hain zuzen, % 90eko tasak 16 urtekoen artean eta % 41ekoak 22 urtekoen artean. Adin horretatik aurrera, eskolatutako gazteen ehunekoak behera egiten du % 4,9ra arte 29 urtekoen artean. Hala ere, eskolatzetasetan ez da aldaketa nabarmenik gertatu adintarte bakar batean ere, epealdi guztian.

4.5. taula. Eskolatze-tasen bilakaera, adinaren eta aldiaren arabera (%). 2000/2001 ikasturtea-2006/2007 ikasturtea

2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007

16 urte 91,8 90,6 89,2 90,2 89,2 88,3 89,7

17 urte 86,1 85,6 84,4 84,1 84,3 84,4 83,9

18 urte 75,3 75,2 77,2 76,3 75,2 75,6 77,7

19 urte 71,1 69,1 71,2 72,4 70,5 71 71,7

20 urte 59,9 58,1 58,7 63,3 63,3 63,1 63,5

21 urte 50,6 49,8 51,7 49,7 52,9 52,2 51,8


313

2000/2001 2001/2002 2002/2003 2003/2004 2004/2005 2005/2006 2006/2007

22 urte 40,2 40,9 40,9 41,6 40,8 41,4 41,1

23 urte 30,7 31,1 32,6 31,1 32,2 30,9 31,5

24 urte 21 21,8 22,6 22,7 22,8 23,1 21,9

Iturria: Unibertsitateari buruzko Estatistika eta Eskola Jarduerari buruzko Estatistika. Eustat.

Iritzi bera atera dugu graduazioen tasa gordina11 aztertu ondoren, bere horretan geratu baita hezkuntzamaila gehienetan (24. taula); edo 17 urtekoen egokitasuntasa12 aztertu ondoren (13. grafikoa), gora egin baitu, gutxi bada ere, azken urteotan.

4.6. taula. Graduazioen tasa gordinaren bilakaera, ikasketa-mailaren eta aldiaren arabera. 1999/2000 ikasturtea-2006/2007 ikasturtea

1999/ 2000

2000/ 2001

2001/ 2002

2002/ 2003

2003/ 2004

2004/ 2005

2005/ 2006

2006/ 2007

Batxilergoa 62,8 64,3 63,1 65 62,8 63,5 63,9 63,5

Teknikaria 14,3 16 16,8 18,6 18,7 19,4 20,8 19,7

Goimailako teknikaria 24,2 29 28,4 31,4 32 32,5 32,2 32,1

Diplomaduna, Arkitekto teknikoa eta Ingeniari teknikoa

17,8 20,6 19,4 19,6 19,6 20,6 22 22,4

Lizentziaduna, Arkitektoa eta Ingeniaria 25,1 24,5 24,7 25,6 25,7 25,9 27 24,9


11 Graduazioaren tasa gordina hau da: titulu jakin bat (edo titulu baliokideak) eskuratzeko ikasketak amaitu dituzten ikasleen kopurua eta ikasketa horiek amaitzeko adin teorikoa duten biztanleen arteko erlazioa. Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan 16 urte da ikasketak amaitzeko adin teorikoa. Batxilergoan 18 urte da ikasketak amaitzeko adin teorikoa; LOGSE Batxilergoko eta UBIko graduatuak ere sartzen dira. Teknikoan 18 urte da ikasketak amaitzeko adin teorikoa; LHko Erdi Mailako Heziketa Zikloetan graduatutakoak eta Arte Plastikoetako eta Diseinukoak ere sartzen dira, bai eta II. Mailako Modulu Profesionaletakoak eta I. mailako LH eta Arte Aplikatu eta Lanbide Artistikoetakoak ere. Goimailako teknikoan 20 urte da ikasketak amaitzeko adin teorikoa. LHko Goi Mailako Heziketa Zikloetan graduatutakoak eta Arte Plastikoetako eta Diseinukoak ere sartzen dira; bai eta III. Mailako Modulu Profesionaletakoak eta II. mailako Lhkoak ere. Diplomatuen artean, Arkitekturan eta Ingeniaritza Teknikoan 21 urte da ikasketak amaitzeko adin teorikoa. Lizentziadunen artean, Arkitekturan eta Ingeniaritzan 23 urte da ikasketak amaitzeko adin teorikoa.

12 Beren adinerako irakasmaila teoriko egokian matrikulatuta dauden ikasleen eta adin horretako biztanleen arteko erlazioa. Ikasmaila teorikoak: 7 urte, Lehen Hezkuntzako 2. maila; 9 urte, Lehen Hezkuntzako 4. maila; 11 urte, Lehen Hezkuntzako 6. maila; 12 urte, DBHko 1. maila; 13 urte, DBHko 2. maila; 14 urte, DBHko 3. maila, BBBko 1. maila, I. mailako LH; 15 urte, DBHko 4. maila, BBBko 2. maila, I. mailako LH; 16 urte, BBBko 3. maila, 2. mailako LH, LOGSE Batxilergoko 1. maila; 17 urte, UBI, 2. mailako LH, LOGSE Batxilergoa.


314

4.3. grafikoa. 17 urtekoen egokitasun-tasaren bilakaera (%). 2000/2001 ikasturtea-2006/2007 ikasturtea

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��


4.3. INPAKTU-ADIERAZLE ESPEZIfIKOAK, IKASTETXEAK LAN-MUNDURA ETA LAN-MUNDUA IKASTETXEETARA HURBILTZEA HELBURU DUTEN ESKU-HARTZE ILDOEI DAGOZKIENAK

Oso zaila denez ikastetxeak eta lanmundua elkarrengana hurbiltzea helburu duen eskuhartze ildoa inpaktuadierazle espezifikoetan gauzatzea, Lanbide Heziketako, Lanerako Prestakuntzako eta Unibertsitateko ikasleen laneratzearekin zerikusia duten zenbait datu aztertuko ditugu atal honetan, bai eta gazteek LHri buruz duten iritziarekin lotutakoak ere.

4.3.1. Lanbide Heziketako ikasleen laneratze-indizeen bilakaera

Lanbide Heziketa ikasi duten biztanleei buruz Enpleguaren Behatokiak aldianaldian egiten duen inkestan adierazten denez, hau zen 2005. urteko promoziokoen egoera urtebeteren buruan: Lanbide Heziketa ikasitako pertsonen % 62 lanean ari zen; horietatik gehienek behinbehineko kontratuak zituzten (% 41), eta % 23, ezaktibo zeuden, batez ere ikasten (% 23). Emaitza horiek erakusten duten egoera orokorra ez da aurreko inkestek erakusten dutena baino hobea; izan ere, 2002ko promozioko ikasleen % 66 ari zen lanean, eta 2000. urteko promozioko ikasleen % 66. Hala ere, nabarmentzeko modukoa da behinbehinekotasunak behera egin duela, azken datuek adierazten dutenez (2003an % 46, eta 2006an % 41).


315

4.7. taula. Lanbide Heziketa ikasi dutenen laneratze-maila (%). 2001-2006

2000. urteko promozioa, 2001ean

2002. urteko promozioa, 2003an

2005. urteko promozioa, 2006an

Langabezian 15,6 14,0 14,0

Lanean 66,5 66,8 62,5

Lan finkoa / mugagabea 7,6 10,2 9,8

Behinbehineko lana / obrako kontratua

43,8 46,3 40,6

Lanean (zehaztu gabe) 6,8 2,8 0,5

Trebakuntzan ordainduta 7,0 6,5 10,4

Autonomoa 1,3 1,1 1,1

Ez-aktibo 17,9 19,2 23,5

Ikasten 17,2 18,7 23,0

Ezaktibo (etxeko lanak, gaixorik)

0,7 0,5 0,5

Guztira 100,0 100,0 100,0

Iturria: Laneratzea. Lanbide Heziketa (zenbait urte). Lanbide.

Dena dela, Lanbide Heziketa dutenen okupaziotasak eta guztizko okupaziotasak alderatuz gero, hauteman dugu LHko tasak % 80 inguru izaten jarraitzen duela, eta guztizko okupaziotasak, berriz, gora egin duela, 2006. urtean % 90eko kota ere gainditu baitzuen.

4.4. grafikoa. Lanbide Heziketadunen 16 eta 24 urte bitartekoen okupazio-tasaren/guztizkoaren okupazio-tasaren bilakaera (%). 2002-2006

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Langilebizitza aktiboa hasi direnei egindako inkesta, Lanbide Heziketa. Lanbide.


316

4.3.2. Lanbide Heziketa lehen baino hobeto ikusten dute gazteek

EAEko gazteen artean oso ondo ikusia dago Lanbide Heziketa, eta, gainera, askoz hobeto ikusten dute azken urteotan. Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabineteak gai horri buruz 2007an egindako inkestak adierazten duenez, gazteen % 66k uste du ona dela EAEko gazteei eskaintzen zaien Lanbide Heziketa, % 21ek uste du halamoduzkoa dela, eta % 4k txarra dela. Gazteen % 35ek uste du, gainera, hobea dela estatuko gainerako tokietan eskaintzen dena baino; eta % 79k esan du Euskadiko gazteei eskaintzen zaien LHk prestakuntza egokia ematen diela lanmerkatuan hasteko. Hala eta guztiz ere, kontsulta bete duten gazteen % 37k soilik adierazi dute nahiago luketela beren seme/alabek lanbideheziketako moduluren bat ikastea, eta % 50ek, berriz, beren semealabek unibertsitateko ikasketak egitea nahiago luketela adierazi dute. Bitxia bada ere, inkesta bete duten gazte gehienek uste dute LH ikasi duen gazte batek errazago aurkituko duela enplegua unibertsitateko karrera bat ikasi duenak baino. Hori hala izan daitekeela esan du gazteen % 64k, eta gazteen % 19k baino ez du adierazi errazagoa izan daitekeela lana aurkitzea unibertsitateko karreraren bat ikasiz gero.

4.8. taula. Gazteek Lanbide Heziketarekiko duten iritziaren bilakaera (%). 2002-2007

2002 2004 2007

Gazteei eskaintzen zaien LHren kalita-teari buruzko iritzia

Ona 62 62 66

Halamoduzkoa 18 15 21

Txarra 3 2 4

Ed/Ede 17 21 10

Zure ustez, gazteei ematen zaien LHk behar bezala prestatzen ditu lan-merka-tuan hasteko?

Bai 71 67 79

Ez 13 13 10

Ed/Ede 16 20 11

Zure ustez, LH ikasita ala unibertsitate-ko karreraren bat ikasita aurkituko du errazago lana gazte batek?

LH ikasita 62 59 64

Unibertsitateko karrera bat ikasita 12 15 19

Ikasten denaren arabera 17 18 12

Ed/Ede 9 8 5

Une honetan zuk edo zure seme/alaba-ren batek LH eta unibertsitateko karre-raren baten artean aukeratu beharko baluke, zer nahiago zenuke?

LH ikasi 28 29 37

Unibertsitateko karreraren bat ikasi 46 44 50

Ed/Ede 25 27 13

Iturria: Irakaskuntza EAEn 2002, Hezkuntza EAEn 2004 eta Gazteen argazkiak, 11.

Aurreko urteetako datuekin alderatu ondoren, nabarmena da hobera egin duela, asko ez bada ere, gazteek Lanbide Heziketarekiko duten balorazioak. Balorazio horrek hobera egin izanak ez du esan nahi beste ikasketa batzuei buruzko iritziak —unibertsitateko ikasketak, batez ere— okerrera egin duenik. Zerikusia du, batik bat, inolako iritzirik eman ez duen pertsonen ehunekoak behera egitearekin, eta Lanbide Heziketarekiko egindako balorazioak hobera egitearekin.


317

4.3.3. Unibertsitateko ikasleen laneratze-indizeak gora egin du

Unibertsitateko ikasketak egin dituzten pertsonen laneratzearen bilakaerari dagokionez, hauteman dugu lanean hasten direnen ratioak gora egin duela aztertutako epealdi osoaren joanean. Horrenbestez, 2006. urtean, hiru urte lehenago unibertsitatean graduatutako 100 lagunetik 87 lan egiten ari ziren, 9 langabezian zeuden eta 4 ezaktibo. 2002. urtean, berriz, 82 lan egiten ari ziren, 12 langabezian eta 6 ezaktibo, unibertsitateko titulua lortu eta hiru urteren buruan.

4.5. grafikoa. Unibertsitarioen lan-egoera, graduatu eta hiru urtera (%). 2002-2006

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Unibertsitarioen laneratzea (2006). Lanbide.

Halaber, gero eta gazte gehiagok egiten ditu unibertsitateko graduondoko ikasketak, espezializazio handiagoa lortzeko eta lanmerkatutik hurbilago egoteko. Unibertsitarioen laneratzeari buruzko inkestan jasotako datuen arabera, unibertsitateko graduondoko ikasketak amaituta, jardueratasak gora egiten du % 77tik % 98ra, enplegutasak gora egiten du % 55etik % 92ra, eta ikasketei lotutako enpleguak gora egiten du % 80tik % 88ra. Horrez gain, agerian geratu da emakumezkoek etekin handiagoa ateratzen diotela graduondoko ikasketak egiteari; izan ere, jardueratasak gora egiten du 24 puntu, enplegutasak 40 puntu eta ikasketei lotutako enpleguak 9.

4.9. taula. Unibertsitateko graduatu ondokoen eragina lan-jardueran. 2006

Graduatu ondokoaren aurretik Ondoren Emaitza

Ikasleak guztira

Jardueratasa 76,6 98,2 + 21,6

Enplegutasa 54,8 91,8 + 37

Langabeziatasa 28,4 6,5 –21,9

Ikasketei lotutako enplegua 80,4 88,3 + 7,9

Enplegua ikasketamaila, egokia 68,6 78,4 + 9,9

Enpleguarekiko satisfazioa * 5,6 6,3 + 0,8

Enpleguarekiko gustura daudenen ehunekoa **

73,9 89,5 + 15,7

* 1etik 8ra bitarteko eskala. ** 5etik 8ra bitarteko puntuazioa. Iturria: Unibertsitarioen laneratzea. Graduondoko ikasketak: 2002ko promozioa. Lanbide.


318

4.3.4. Lanerako Prestakuntzako ikastaroetan parte hartu dutenen laneratze-indizeak gora egin du

Lanerako Prestakuntzari dagokionez, laneratze-tasak gora egin du, eta, nabarmen, 2003/2004 ikasturteaz geroztik. Hala ere, badirudi goranzko joera hori eten egin dela 2005/2006 ikasturteaz geroztik, azken urteotan lan-merkatuaren egoerak okerrera egin duelako, seguruenik. Nolanahi ere, agerian dago egoera hobea dela, Plana abian jarri zenean baino.

4.6. grafikoa. Lanerako Prestakuntzako ikastaroetan parte hartu dutenen laneratze-indizea (%). 1998/1999 ikasturtea - 2007/2008 ikasturtea

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

* 2004. urteko datuak ez dira oso adierazgarriak, ikastarokopuru txikia aztertu baitzen.

Iturria: Kalitate eta Ebaluazioaren Arloa. Lanerako Prestakuntzako ikastaroetan parte hartu dutenei egindako inkesta. Lanbide.

4.4. INPAKTU-ADIERAZLE ESPEZIfIKOA, “BIZITZA OSOAN ZEHARREKO IKASKUNTZA” GARATZEKO ESKU-HARTZE ILDOARI DAGOKIONA

4.4.1. Prestakuntza-jardueretan parte hartzen duen populazioaren ehunekoak gora egin du

2007. urtean, 25 eta 64 urte bitarteko Euskadiko populazioaren % 13 ari zen egiten prestakuntza-jardueraren bat, eta, hortaz, EBk arlo horretarako ezarri zuen % 12,5eko hel-burua gainditu zen. Jarraian erantsi dugun taulan ikusten denez, 2000. urteaz geroztik etengabe egin du gora ehuneko horrek —2004. eta 2005. urteen artean nabarmenago—, bai gizonezkoen artean, bai emakumezkoen artean.

4.10. taula. Prestakuntza-jardueraren batean parte hartu duten 25 eta 64 urte bitartekoen bilakaera, sexuaren arabera (%). 2000-2007*

BI SEXUAK Emakumeak Gizonak Aldea

2000 4,9 5,4 4,4 1,0

2001 4,9 5,7 4,1 1,6


319

BI SEXUAK Emakumeak Gizonak Aldea

2002 6,1 7,1 5,1 2,0

2003 6,2 7,1 5,3 1,8

2004 6,5 7,9 5,2 2,7

2005 12,7 14,6 10,7 3,9

2006** 12,4 13,7 11,2 2,5

2007** 13,2 14,4 12,0 2,4

* Datusorta hori EPA2005 metodologia erabilita kalkulatu da.

** 2006ko lehendabiziko hiruhilekoaz geroztik bada beste bertsio bat, eta, horretan, ez dira zenbakitzailean kontuan hartzen ikasketa arautuetan oporretan egon eta ikasketa arautu GABEAK ikasten ari EZ diren ikasleak.

Iturria: Biztanleria Aktiboaren Inkesta (EPA2005). INE.

4.4.2. Goi-mailako ikasketetako matrikulazioen bilakaera

Atal honetan bildutako informazioa “bizitza osoan zeharreko ikaskuntza” kontzeptuari zuzenzuzenean ez badagokio ere, aztertu ditugun adierazleak, zalantzarik gabe, erreferentziatzat erabil ditzakegu, gero eta lotura handiagoa baitute goimailako ikasketek eta etengabeko ikaskuntzarako edo bizitza osoan ikasteko premiarekin.

Ikuspegi horretatik, egiaztatu ahal izan dugu goi-mailako ikasketak egiten dituzten gazteen ehunekoak gora egin duela I. eta II. Gazte Planen joanean: 18 eta 24 urte bitarteko gazteen % 49 ari zen goimailako ikasketak egiten 1999/2000 ikasturtean, % 53 ari zen 2002/2003 ikasturtean eta % 55, berriz, 2005/2006 ikasturtean. Datu horiek sexuen arabera bereizita, hauteman dugu emakumezko gazteek goimailako ikasketa gehiago egiten dituztela gizonezko gazteek baino. Horrenbestez, 1999/2000 ikasturtean, emakumezkoen % 52 ari zen goimailako ikasketa egiten; 2002/2003 ikasturtean, emakumezkoen % 57 ari zen goimailako ikasketetako modalitateren bat egiten; eta 2005/2006 ikasturtean, emakumezkoen % 59 ari zen goimailako ikasketa egiten. Dena dela, gizonezkoen artean ere gora egin zuen proportzio horrek, % 45etik % 52ra.

4.11. taula. Goi-mailako ikasketetako matrikulazioen bilakaera (%)*. 1999/2000 ikasturtea-2005/2006 ikasturtea

1999/2000 2002/2003 2005/2006

Guztira 48,6 52,6 55,5

Gizona 45,4 48,9 51,7

Emakumea 52,0 56,5 59,4

* Erreferentziatzat 18 eta 24 urte bitarteko biztanleak hartuta kalkulatu dira ehunekoak, aintzat hartu baitugu goimailako ikasketak gaztetan egiten direla normalean.

Iturria: Eustat.


320

Bestalde, argi eta garbi geratu da unibertsitateko ikasketak direla nagusi goimailako ikasketen artean, baina ikasketa horien kopuruak behera egin duela pixka bat (% 85, % 80, % 81); unibertsitatekoak ez diren goimailako ikasketen kopuruak, berriz —bigarren zikloko lanbideheziketa, besteak beste—, gora egin du epealdiaren lehen zatian (% 15, % 20, % 19). Halaber, datuak sexuaren arabera bereiziz gero, gizonezkoek gehiago egiten dituzte unibertsitatekoak ez diren goimailako ikasketak (% 19, % 24, % 23, hurrenez hurren); emakumezko gazteek, berriz, nahiago izaten dituzte unibertsitateko ikasketak (% 89, % 84, % 84, hurrenez hurren).

4.12. taula. Goi-mailako ikasketen banaketaren bilakaera sexuaren arabera (%). 1999/2000 ikasturtea-2005/2006 ikasturtea

1999/2000 2002/2003 2005/2006

Guztira

Unibertsitatekoak ez diren ikasketak 14,8 19,6 19,2

Unibertsitateko ikasketak 85,2 80,4 80,8

Guztira 100,0 100,0 100,0

Gizona



Guztira 100,0 100,0 100,0

Emakumea



Guztira 100,0 100,0 100,0

Iturria: Eustat.

4.5. BALORAZIOA

Egonkortasuna da ezaugarri nagusia, itxuraz, hezkuntzaren eta prestakuntzaren alo-rrean II. Gazte Planaren garapenaren ondorengo urteetan. Hezkuntzasistemaren egoerari buruzko balorazioak hobera egin zu zertxobait eta adierazle gehienek jarraitzen dute bere horretan; esate baterako, eskolatzetasak, garaiaz aurreko eskolauzteen tasak, derrigorrezko bigarren hezkuntzaren ondorengo hezkuntza amaitzeko adin teorikoaren tasak eta 17 urtekoen egokitzetasak.

Hezkuntzasistema enpresaren alorrera hurbiltzeari dagokionez, hauteman dugu hobera egin duela laneratze-tasak, unibertsitateko ikasleenak zein Lanerako Prestakun-tzako ikasketak egiten dituzten pertsonenak; Lanbide Heziketako ikasketak egiten dituz-ten pertsonen laneratze-tasek bere horretan jarraitzen dute, eta, nabarmentzea merezi du, bestalde, gazteek Lanbide Heziketarekiko gero eta iritzi hobea dutela. Goi-mailako ikasketak egiteko matrikulatutako pertsonen ehunekoak ere gora egin du, eta, askoz ere nabarmenago, prestakuntza-jardueraren bat egiten ari diren 25 eta 64 urte bitarteko pertsonen ehunekoak; horrek adieraz dezake bizitza osoan zeharreko ikaskuntzaren ideia oinarri duen gizartea sustatzeko helburuan aurrera egiten ari garela.

5Etxebizitza

323

5. ETXEBIZITZA



II. Gazte Planaren diagnostikoan adierazten denez, enpleguarekin batera, etxebizitza da elementu nagusietako bat pertsona ororen emantzipazioprozesuan, hau da, gaztetasunfaseko azken etapetatik helduaroaren hasiera arteko ibilbideko protagonistetako bat. “Bi alderdi horiexek —enplegua eta etxebizitza, ordena horretan— sortzen diote gazteriari, hain zuzen, urduritasun eta kezkarik handiena”, adierazten da planean. Diagnostiko horrek berak jakitera eman duenez, ordaindutako lanpostua lortzeko garaia atzeratu egin da, enpleguak aldi baterako dira, soldatak txikiak dira eta egungo gazteen prestakuntza garaia, berriz, luzatu egin da; horren guztiaren ondorioz, beste gazte mota bat sortu da, orain arte gaztetzat hartzen zenaren urtekopurua aspaldi bete arren, oraindik ere gaztaroko ohiturekin eta bizimodu tipikoekin jarraitzen duena. Gazte horiek osatzen dute “gazteria soziologikoa” izenez ezagutzen dena: teorian heldua izan arren, familiatik emantzipatzeko prozesua eta gizartean erabat integratzeko garaia atzeratu behar izan duen gazteria.

Etxebizitzak gazteei garapen pertsonalerako berezko esparrua eskaintzen die, eta, beraz, planak helburu hauek lortzeko neurriak sustatzearen aldeko apustua egin du: gazteen emantzipazioa bultzatzea eta etxebizitza gazteen oinarrizko eskubide gisa ulertaraztea, administrazio publikoek bermatu beharrekoa, osasunerako eskubidearekin eta hezkuntza jasotzeko eskubidearekin gertatzen den bezalaxe. Diagnostikoan agerian geratu da etxebizitzari buruzko politika publikoak ez direla nahikoak halako arazo konplexu bati irtenbidea emateko; horregatik, alokairua garatu beharreko aukeratzat hartzen da eta etxebizitza hutsen gainean jarduerak gauzatzeko aukerari ere garrantzi handia ematen dio. Egoera halakoa izanik, Gazte Planak etxebizitzaren arloan lehentasunak ezarri behar ditu. Hortaz, etxebizitza ez izateagatik bizitzaproiektua gauzatu ezin duten gazteak badirenez, gazte horiengana zuzenean iritsiko diren alternatiben aldeko apustu garbia egitea ezinbestekoa da. Halaber, beharrezkoa da eskaera eta premiamota guztiak zein diren jakitea eta horiek aztertzea, errealitateari hobeto egokitutako erantzunak eman ahal izateko.


324

Diagnostiko hori aintzat hartuta, Gazte Planak lehentasunezko helburu hauek ezarri ditu etxebizitzaren arloan: — Etxebizitzen prezioetan eragitera bideratutako lanildoarekin jarraitzea, epe luze

ra begira. — Etxebizitzaren alokairua sustatzea, beharrezko alderdi kulturalak, fiskalak eta eko

nomikoak kontuan hartzen direla. — Alternatiba eta irtenbide irudimentsuak aztertzea, eta gure inguruko herrialdee

tan etxebizitzaren arazoari aurre nola egiten dieten jakiteko ahalegina egitea. — Zenbait gaztemultzok etxebizitzaren gainean egiten dituzten eskaeren eta dituz

ten premien berri jakitea.Helburu horiek lortzeko, Gazte Planak bi eskuhartze ildo hauek ezarri ditu:

— Gazteei etxebizitza batean sartzen laguntzea, batez ere etxebizitzen alokairua lagunduz eta sustatuz;

— Etxebizitzaren arazoari buruzko alternatiba berriak sustatu eta horiei buruz sentsibilizatzea.

5.1.2. II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioak agerian utzitako alderdi nagusiak

II. Gazte Planaren Emaitzen Ebaluazioan jasotakoaren arabera, II. Gazte Plana indarrean egon den epealdian, guztira, 32 jarduera gauzatu ziren etxebizitzaren arloan; planak hamazortzi ekintza positibo ezarri zituen eta horietatik hamar ekintzari eragiten diete gauzatutako jarduerek. Jarduera horiek planak arlo horretarako ezarritako eskuhartze ildoen arabera banatuz gero, hauteman dugu jarduera gehienek (26) gazteek etxebizitza babestua eskura dezaten sustatzea zutela helburu, eta 6 jarduerak, berriz, etxebizitzaren arazoari aurre egiteko bide berriak sustatzea eta garatzea zuten helburu13.

5.1. taula. 3. arloan Eusko Jaurlaritzak abian jarritako esku-hartzeen kopuruaren banaketa. 2002-2005


3.1. Etxebizitza bat eskuratzeko laguntzak, alokairua sustatuta.

2 10 8 6 26

3.2. Alternatiba berriak sustatzea, etxebizitzaren arazoari aurre egiteko.

2 3 1 6

Guztira 2 12 11 7 32


Gazteentzako etxebizitzaren arloan, planean ezarritako jarduerak gauzatzeaz Eusko Jaurlaritzako bi sailek izan zuten ardura: Etxebizitza eta Gizarte Gaietako Sailak eta Kultura Sailak, Gazteria eta Gizarte Ekintza Zuzendaritzaren bidez. Lehendabizikoari garatutako 32 jardueretatik 30 zegozkion. Kultura Sailak, berriz, bi jardueraren ardura izan zuen baka

13 Gazteen aukerak etxebizitza eskuratzeko. Euskadi Europako testuinguruan (2005). Eusko Jaurlaritzako Kultura Saila.

5. EtxEbizitza

325

rrik; izan ere, haren partehartzea beste modu batekoa izan zen: Euskadiko gazteak eta etxebizitzari buruzko txostena egin zuen 2004. urtean eta 2005ean eman zuen argitara.

Planak bere baitan hartzen dituen gainerako arloetan bezala, EAEko gazteak etxebizi tza bat eskuratzearekin zerikusia duten zenbait inpaktuadierazle aztertu ditugu lehendabizi, eta, gero, bi eskuhartze ildo horiei buruzko berariazko inpaktuadierazleak aztertu ditugu.


5.2.1. Etxebizitza da EAEko gazteen kezka nagusia

II. Gazte Planaren inpaktu globala aztertukoan adierazi genuenez, etxebizitza da Eus-kadiko gazteen kezka nagusia, eta gero eta handiagoa da kezka azken urteotan; izan ere, enpleguari aurrea hartu dio, EAEko gazteen kezken rankingean.

5.2. taula. EAEko gazteen kezka nagusien bilakaera (%). 2000-2008

2000 2004 2008

Etxebizitza 31 59 67

Lana 64 61 62

Dirua 10 14 19

Ikasketak 12 12 15

Politika 15 8 9

Terrorismoa 19 9 8

Drogak 10 6 5

* Batura 100etik gorakoa da, erantzun bat baino gehiago eman baitzitekeen.


5.2.2. Gora egin du EAEko gazteen emantzipazio-tasak, eta, behera emantzipazio-nahiak

Gazteek gero eta zailtasun ekonomiko handiagoak dituzte etxebizitza libreak zein babestuak eskuratzeko, baina OBJOVI-Observatorio joven de vivienda en España txostenetan bildutako datuek erakusten dutenez, gora egin zuen nabarmen emantzipatutako gaz-teen kopuruak Euskadin 2002. urtetik 2007. urtera bitarteko epealdian. Horrenbestez, 2002. urtean, 153.104 gazte zeuden emantzipatuta beren gurasoengandik EAEko hiru lurralde historikoetan; 2007. urtean, berriz, berrehun milatik gora egiten zuten (208.265 gazte emantzipatuta).

Adintaldeka eta termino erlatibotan aztertuta, hauek dira datuak: gazteenak emantzipatu ziren gehien (% 120 gehiago), tarteko adintaldekoak ondoren (% 47 gehiago), eta, horien artean, gizonezko gehiago emantzipatu ziren (% 46, eta emakumezkoak, berriz, % 28 gehiago). Emantzipaziotasa kontuan hartuta (emantzipatutako populazioa, adintarte bakoitzeko guztizko gazteen kopuruarekiko), igoera horrek esan nahi du % 29tik % 44 izatera pasa zela emantzipatutako gazteen ehunekoa EAEn. Adinari erreparatuz gero, eta


326

emantzipaziotasarekiko, % 3 izatetik % 10 izatera pasa ziren 18 eta 24 urte bitarteko gazteak; % 23tik % 38ra 25 eta 29 urte bitarteko gazteak, eta % 62tik % 75era 30 eta 34 urte bitarteko biztanleak.

Eta azkenik, emakumezkoen emantzipaziotasak gora egin zuen % 33tik % 47ra, eta gizonezkoen emantzipaziotasak, berriz, % 25etik % 40ra, II. Gazte Planak eta haren inpaktuak iraun duen artean.

5.3. taula. Emantzipatutako gazteen kopurua eta emantzipazio-tasa, adin-taldearen eta sexuaren arabera. 2002-2007

2002 2007

Emantzipatutako gazteen kopurua

Guztira 153.104 208.265

1824 urte 6.371 14.023

2529 urte 39.954 58.703

3034 urte 106.779 135.539

Gizonak 66.960 97.696

Emakumeak 86.144 110.569

Emantzipazio-tasa

Guztira % 28,89 % 43,55

1824 urte % 3,48 % 9,69

2529 urte % 23,02 % 38,29

3034 urte % 61,66 % 75,23

Gizonak % 24,69 % 39,90

Emakumeak % 33,30 % 47,38

Iturria: OBJOVI. Observatorio joven de vivienda en España. 2002ko laugarren hiruhilekoa, 2007ko hirugarren hiruhilekoa. Espainiako Gazteriaren Kontseilua.

Adierazi beharrekoa da, nolanahi ere, OBJOVI erakundeak Biztanleria Aktiboaren Inkestan lortutako datuak eta Euskadiko Gazteak inkestak bildutako datuak oso desberdinak direla. Euskadiko Gazteak seriearen azken inkestaren arabera, Euskadin gazteen % 19 emantzipatu da, eta 2004. urtean, berriz, % 14. Kontua da, bi datuiturri horiek ez dituztela populaziotalde berdinak hartu kontuan; hau da, OBJOVIren inkestan 18 eta 34 urte bitarteko pertsonak hartzen dira kontuan, eta Euskadiko Gazteak inkestan, 15 eta 29 urte bitartekoak. Bestalde, bi inkesta horietan kontuan hartzen diren adintarte berak aztertuz gero, —25 eta 29 urte bitarteko pertsonena, esaterako— oso antzeko emantzipaziotasak hauteman ditugu: % 38 OBJOVIk eta % 40 Euskadiko Gazteak inkestak. 2007. urteko hiruhileko berean, estatu guztiko gazteen emantzipaziotasa % 45ekoa zen, eta 25 eta 29 urte bitarteko gazteena % 46, sei puntu gehiago Euskadin erregistratutakoaren aldean.

Hala ere, garrantzitsua da agerian uztea 2004. urtetik 2008. urtera bitartean eman-tzipazio-nahiak behera egin duela emantzipatu gabe dauden EAEko gazteen artean,

5. EtxEbizitza

327

edo, behintzat, familiarekin bizi diren eta etxebizitza independentea izan nahi dute-nen kopuruak behera egin duela. Euskadiko Gazteak azterlanek jasotzen dutenez, % 66 ziren 2004an etxebizitza independentea nahi zutenak, eta 2008an % 56 baino ez. Beren familiekin bizitzen jarraitu nahi dutenen kopuruak, aldiz, gora egin du, % 25etik % 37ra. Emantzipatu gabe dauden gazteen egoera aztertu ordez, populazio gazte osoa aztertuz gero, hauteman dugu gero eta jende gutxiagok nahiago duela, horretarako aukera izanez gero, beren familiarena ez den beste etxebizitza batean bizi. Izan ere, lehen % 70ek nahiago zuen beste etxeren batean bizi eta orain % 63k; familiaren etxean bizi nahiko luketenen ehunekoak, berriz, gora egin du, % 21etik % 30era, hain zuzen. Txostena idatzi dutenen ustez, halako aldaketak gertatzearen arrazoia izan daiteke, batetik, benetako emantzipaziotasak gora egin izatea edo, bestetik, gazteak familiarekin biziz seguruago edo erosoago sentitzea.14

Bestalde, Gazteen Euskal Behatokiak berak bildutako datuen arabera, 15 eta 29 urte bitarteko biztanleen emantzipazio ekonomikoaren adina ez da askorik aldatu 2004. eta 2008. urteen artean; izan ere, 21,5 urte ziren 2004an, eta 21 urte 2008an.

5.1. grafikoa. 15 eta 29 urte bitarteko gazteen emantzipazio ekonomikoaren adina, sexuaren arabera. 2004-2008

��

��

��

��

��

�

��

�

��

�


Ezinbestean esan behar da, halaber, 2004. eta 2008. urteen artean aldatu egin direla gazteek emantzipatzeko dituzten arazoak. Hau da, etxebizitzaren prezioa garestia izatea, erosteko zein alokairuan hartzeko, ez da hain garrantzitsua, ezta diruiturria lortzea zaila izatea ere; izan ere, familiarekin bizitzeak dakarren erosotasun handiagoarekin lotutako “zailtasunak” gora egin du nabarmen.

14 Euskadiko gazteak 2008. Eusko Jaurlaritzako Kultura Saila.


328

5.4. taula. Gazteak emantzipatzeko zailtasunen bilakaera (%). 2000-2008*

2000 2004 2008

Etxebizitzaren prezio garestia, erosteko zein alokatzeko 91 89 79

Nork bere dirusarrerak edukitzeko arazoak 64 71 60

Familiarekin bizimodu erosoagoa 50 36 57

Familia aurka egotea 8 7 9

* Emantzipatzeko zailtasun horietakoren bat izan dutela adierazi duten gazteen ehunekoa.Iturria: Euskadiko gazteak 2008.

5.2.3. Lehen etxebizitza eskuratzeko beharraren indizeak behera egin du

Azkenik, eta etxebizitzaren alorrean Gazte Planak bere baitan hartzen dituen poli-tiken behin-behineko inpaktu globala baloratzeko, nabarmentzeko modukoa da lehen etxebizitza eskuratzeko beharra dutenen kopuruak behera egin duela etenik gabe 2002. urteaz geroztik. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saileko Euskal Etxebizitzako Behatokiak egindako EAEko Etxebizitzen Beharra eta Eskariari buruzko Inkesta 2008 izenekoaren emaitzei buruzko azken txostenean adierazten denez, indizeak behera egin du 2002tik 2008ra, % 12,6tik % 8,6ra, alegia: hau da, EAEko familia guztien % 8,6k du dirusarrerak dituen eta lehen etxebizitza lortzeko premia duen 18 eta 44 urte bitarteko pertsonaren bat. Horrek esan nahi du 74.461 etxebizitzaren eskaria dagoela, eta horietatik bi heren ezin direla presazko eskaritzat hartu, lau urteren buruan izango liratekeeta presazkoak.

5.2. grafikoa. Lehen etxebizitza eskuratzeko beharraren indizearen bilakaera. 2000-2008

��

��

��

��

��

��

��

��

�

�

�

�

�

��

��

��

��

Iturria: EAEko Etxebizitzen Beharra eta Eskariari buruzko Inkesta 2008. Euskal Etxebizitzako Behatokia. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

5. EtxEbizitza

329

Txostenak dioenez, “zifra horiek, nolabait ere, egiaztatu egiten dute etxebizitza es-kuratzeko premiak behera egin duela, demografiaren bilakaeraren beraren ondorioz (emantzipatzeko adina duten gazte gutxiago) zein etxebizitza eskuratzeko azken urteo-tan bizi izandako prozesu gordinaren ondorioz. Egungo egoera ekonomikoa ez da ona, eta, horrek, ondorioak eragin dituenez lanmerkatuan, errentan eta higiezinen merkatuan —gaineratzen du txostenak— adierazi dugun emaitzari ere eragin dio; izan ere, ordaintzeko ahalmen gutxien dutenen artean gutxitu egin da etxebizitzapremia subjektiboaren adierazpena”.

5.3. INPAKTU-ADIERAZLE ESPEZIfIKOAK, BATEZ ERE ALOKAIRUA SUSTATUZ GAZTEEI ETXEBIZITZA ESKURATZEN LAGUNTZEA HELBURU DUTEN ESKU-HARTZE ILDOEI DAGOZKIENAK

5.3.1. Gero eta zailtasun handiagoak daude etxebizitza libreak zein babestuak eskuratzeko

II. Gazte Plana aplikatu zen epealdiaren joanean (20022005), etxebizitza librearen prezioa % 47 garestitu zen (metro koadroak 2.531 e balio izatetik 3.715 e balio izatera igaro zen); eta I. Gazte Planaren epealdiaren joanean, berriz, % 43 garestitu zen. Guztira, I. eta II. gazte planek hartzen duten epealdian (19992005) % 109 egin zuen gora prezioak (1.774 eurotik 3.715 eurora metro koadroa). Bestalde, etxebizitza babestuaren prezioa ere garestitu zen 20022005 epealdian, besteak bezain beste garestitu ez baziren ere; hain zuzen, % 24 garestitu zen babes ofizialeko etxebizitzen prezioa (1.008 eurotik 1.246 eurora), eta % 45 etxebizitza sozialena (521 eurotik 756 eurora). Bi planak batera kontuan hartuta, etxebizitza babestuen batez besteko prezioak % 78 egin zuen gora 1999. eta 2005. urteen artean (1999an etxebizitza babestuak eta sozialak ez zirela bereizten kontuan izanik).

5.5. taula. Etxebizitzen m2 erabilgarriaren prezioaren bilakaera (eurotan).1998-2007

Etxebizitza libreak (e/m2 erabilgarri) Etxebizitza babestuak*

Libreak guztira (*)

Erabiliak BerriakEtxebizitza-

tipoaBabes

ofizialekoakSozialak

1998 1.459,00 1.451,40 1.490,50 1.239,60 637,10

1999 1.774,50 1.879,70 1.568,60 1.424,40 700,20

2000 2.168,20 2.339,40 1.839,10 1.561,10 901,80 550,00

2001 2.360,50 2.408,40 2.219,70 2.155,60 922,80 520,50

2002 2.530,60 2.594,50 2.345,60 2.242,80 1.007,80 521,30

2003 3.060,10 3.338,40 2.510,00 2.419,70 1.047,40 597,10

2004 3.327,10 3.596,40 2.905,20 2.785,70 1.129,00 670,30

2005 3.715,00 3.935,50 3.369,00 2.960,20 1.245,80 756,50

2006 4.046,90 4.272,80 3.646,30 3.153,60 1.285,10

2007 4.216,93 4.343,23 3.952,70 3.182,63 1.306,53

Iturria: EAEko Etxebizitza, Garaje eta Lokalen Eskaintzari buruzko Inkesta. 2007ko 4. hiruhilekoa.


330

Alokairuen errentek ere gora egin zuten aztertu dugun epealdiaren joanean, baina ez zuten salmentaprezioek adina egin gora. Horrenbestez, 2002tik 2005era bitarteko epean alokairuaren prezioa % 17 garestitu zen (565 eurotik 690 eurora); 1999tik 2001era bitarteko aurreko epealdian, berriz, % 22 egin zuen gora (690 eurotik 807 eurora). Guztira, 1999. urtetik 2005. urtera bitartean alokairua, batez bete, % 43 garestitu zen. 2001. eta 2007. urteen artean, % 34 egin zuen gora.

5.3. grafikoa. Etxebizitza libreen alokairu-prezioaren bilakaera (eurotan). 1998-2007

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

�

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: EAEko Etxebizitza, Garaje eta Lokalen eskaintzari buruzko Inkesta 2008 eta geuk egina.

Gehieneko prezio onargarriari eta etxebizitza bat eskuratzeari dagokionez, familia gazte bakoitzak eta gazte bakoitzak ordain ditzakeen gehieneko prezio onargarriak azter daitezke. Batetik, 2007. urte Hko 3 hiruhilekoan. familia gazte bakoitzeko gehieneko prezio onargarria 165.207 e zela adierazi zen; eta 2002. urte Hko 4 hiruhilekoan, berriz, 125.700 e izan zen (% 31 gehiago). Eta bestetik, pertsona bakoitzeko gehieneko prezio onargarriak, ordea, gora egin du: 74.390 eurokoa zen 2002. urtean, eta 102.868 eurokoa, 2007. urtean; hau da, % 38 handiagoa. Bestalde, kopuru erlatiboetan, gazteen artean egin zuen gora gehien etxebizitza erosteko ahalmenak; hain zuzen ere, gehieneko prezio onargarriak % 81 egin zuen gora familia gazteen artean, eta % 87 gazteenen artean. Nolanahi ere, etxebizitza libreen batez besteko prezioak askoz ere gehiago egin zuen gora: % 51 hazi zen 2002. urtetik 2007. urtera bitartean (195.767 eurotik 294.860 eurora).

5.6. taula. Etxebizitza jabetzan eskuratzea: gehieneko prezio onargarriak (eurotan). 2002 (4. hiruhilekoa) - 2007 (3. hiruhilekoa)

v 2002 (4. hiruhilekoa) 2007 (3. hiruhilekoa)

Etxebizitzaren batez besteko prezioa

Etxebizitza librearen batez besteko prezioa (eurotan) 195.767 294.860

Babestutako etxebizitzaren batez besteko prezioa (eurotan) 84.853* 117.900

Gehieneko prezio onargarria

Gehieneko prezio onargarria (familia gaztea) 125.700 165.207

1824 urte 73.500 133.307

5. EtxEbizitza

331

v 2002 (4. hiruhilekoa) 2007 (3. hiruhilekoa)

2529 urte 113.123 143.121

3034 urte 125.158 176.557

Gizonak 167.865

Emakumeak 159.908

Gehieneko prezio onargarria (gaztea) 74.390 102.868

1824 urte 41.919 78.326

2529 urte 76.157 98.311

3034 urte 107.058 120.870

Gizonak 112.337

Emakumeak 90.705

*2002ko datua babestutako etxebizitzaren gehieneko prezioa da.


Horrenbestez, etxebizitzen merkatuan sartzeko kostuak (jasotako dirusarreretatik zer proportzio behar den) % 49tik % 53ra egin zuen gora familia gazteetan, eta % 79tik % 86ra gazteetan, II. Gazte Planak iraun zuen bitartean eta haren inpaktuak iraun zuen bitartean. Hau da, 2002. urtean etxebizitza bat ordaintzeko soldataren % 79 behar zuten gazteek, eta % 49, familia gazteek; 2007. urtean, berriz, dirusarreren % 86 eta % 53, hurrenez hurren. Adinaren arabera bereiziz gero, 30 urtetik 34 urtera bitarteko gazteak izan ziren, nolabait ere, gehien nabaritu zutenak etxebizitzen merkatuan sartzeko kostuaren igoera (hain zuzen, % 18ko igoera, % 55etik % 73ra); ondoren, 25 urtetik 29 urtera bitarteko gazteak eta adintarte horretako familia gazteak (% 13ko eta % 10eko hazkundea, hurrenez hurren). Aitzitik, 18 eta 24 urtera bitartekoentzat, gutxitu egin zen etxebizitzen merkatuan sartzeko kostua: % 27, 18 eta 24 urtera bitarteko gazteentzat (% 140tik % 113ra), eta % 13 (% 80tik % 66ra), adintarte horretako familia gazteentzat. Dena dela, oraindik ere asko falta zaie etxebizitza eskuratzeko moduan egoteko.

5.7. taula. Etxebizitzen merkatuan sartzeko kostua* (%). 2002 (4. hiruhilekoa) - 2007 (3. hiruhilekoa)

2002 (4. hiruhilekoa) 2007 (3. hiruhilekoa)

Etxebizitzen merkatuan sartzeko kostua (familia gaztea)

Guztira 48,7 53,5

1824 urte 79,9 66,4

2529 urte 51,9 61,8

3034 urte 46,9 50,1

Gizonak 52,7

Emakumeak 55,3

Etxebizitzen merkatuan sartzeko kostua (gaztea)

Guztira 78,9 86,0


332

2002 (4. hiruhilekoa) 2007 (3. hiruhilekoa)

1824 urte 140,0 112,9

2529 urte 77,1 90,0

3034 urte 54,8 73,2

Gizonak 78,7

Emakumeak 97,5

* Gazte batek edo etxe gazte batek dirusarrera garbietatik gorde beharko lukeen ehunekoa etxebizitza libre bat hipotekomailegu bidez edo merkatuko baldintzetan ordaintzeko.


Izan ere, eta Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saileko Etxebizitzako Behatokiak egindako EAEko Etxebizitzen Beharra eta Eskariari buruzko 2008ko Inkestan jasotako datuek adierazten dutenez, 2008. urtera arte ez da gutxitzen hasi etxebizitza bat ordaintzeko beharko litzatekeen urte-kopurua (gazte batek bere soldata oso-osorik erabilita, batez besteko prezioa duen etxebizitza bat ordaintzeko behar duen urte-kopurua), hipoteka-maileguaren interesetarako erabili beharreko diru-kopuruak kontuan hartu gabe.

5.4. grafikoa. Etxebizitza bat ordaintzeko, soldata osoa horretarako erabiliz, behar den urte kopuruaren bilakaera. 2000-2008*

��

��

��

��

�

�

�

�

�

�

��

��

* Ez dira kontuan hartu hipotekamaileguaren interesak ordaintzeko erabili behar diren zenbatekoak.

Iturria: Etxebizitzen Beharra eta Eskariari buruzko Inkesta 2008. Euskal Etxebizitzako Behatokia. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

5.3.2. Egonkor jarraitzen du alokairuan dauden etxebizitzen ehunekoak eta gehiago dira alokatzeko prest daudenak

Horretaz gain, EAEko alokairuaren erregimenari buruzko datuek15 agerian utzi dute alokairuko etxebizitzen eskaintza nahiko egonkorra dela, batik bat, aztertu dugun epealdian. Baina 2008. urtean badirudi eskaintza gutxitu egin dela.

15 Etxebizitzaren Behatokia. Alokairuerregimena EAEn, 2009ko uztaila.

5. EtxEbizitza

333

5.5. grafikoa. Alokairuko etxebizitzen indizearen bilakaera EAEn eta estatuan (%). 2001-2008

��

�

�

�

��

��

��

�

�

��

��

��

��

��

Iturria: Alokairuerregimena EAEn, 2009ko uztaila. Euskal Etxebizitzako Behatokia. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

Azterlan horrek berak agerian utzi duenez, gazteekin zerikusia duen datu espezifikorik biltzen ez duen arren, etxebizitzaren premia duten pertsonek gero eta jarrera hobea dute alokairuarekiko. Izan ere, alokatu nahi dutenen ehunekoak gora egin du 2001. eta 2008. urteen artean, % 21etik % 36ra, hain zuzen, etxebizitzaz aldatzeko premia dutenen artean; eta % 15etik % 40ra etxebizitza bat eskuratzeko premia dutenen artean (begibistakoa denez, talde horretan gazteen ehunekoak nahitaez izan behar du handiagoa).

5.6. grafikoa. Etxebizitza-premia duten eta lehen aukera moduan alokairua hautatzen duten pertsonen eta familien ehunekoaren bilakaera (%)*. 1998-2008

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

* Argi eta garbi baiezko erantzuna eman dutenak eta “berdin zait” erantzun dutenak kontuan hartuta.

Iturria: Alokairuerregimena EAEn, 2008. Euskal Etxebizitzako Behatokia. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.


334

5.7. grafikoa. Etxebizitza-premia izanik, alokairua sustatzea etxebizitzaren arazoaren irtenbidetzat jotzen duten familien eta pertsonen ehunekoaren bilakaera (%). 1998-2007

��

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

�

Iturria: Alokairu erregimena EAEn 2008. Etxebizitzaren Euskal Behategia, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

Halaber, etxebizitza batean sartzeko premia izanik, etxebizitza publiko babestuaren parkearen kopuru handiagoa alokairurako jartzeko ideiarekin bat datozen pertsonen ehunekoak ere dezente egin du gora 2002. eta 2007. urteen artean, % 49tik % 59ra, hain zuzen. Horren hari beretik, 2001. urteaz geroztik, gora egiten jarraitzen du etengabe alokairua sustatzea etxebizitzaren arazoaren irtenbidetzat jotzen duten familien eta pertsonen ehunekoak. Horrez gain, etxebizitzapremia dutenen artean, gora egin du babestutako etxebizitza gehienak alokairukoak izatearekin ados daudenen kopuruak.

5.8. grafikoa. Etxebizitza-premia dutenen artean, babestutako etxebizitza gehienak alokairukoak izatearekin ados daudenen kopuruaren bilakaera (%). 1998-2007

��

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

Iturria: Alokairu erregimena EAEn 2008. Etxebizitzaren Euskal Behategia, Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

5.3.3. Behera egin du etxebizitza hutsen ehunekoak eta Etxebiden etxebizitza eskatzen duten gazteen ehunekoak

2003. eta 2005. urteen artean Etxebiden egindako eskaerak aztertuta, hauteman dugu Etxebiden izena emana duten gazteen kopuruak behera egin duela (163tik 108ra, 20 urte baino gutxiago dituztenen artean; 9.425etik 7.165era, 20 eta 24 urte bitarteko pertsonen artean; 33.433tik 28.194ra, 25 eta 29 urte bitartean dituzten pertsonen artean; eta 23.275etik 20.720ra, 30 eta 34 urte bitartean dituzten pertsonen artean). Bestalde, Etxebiden eskaera egin dutenen artean, gazteen ehunekoak behera egin du zertxobait eskaera guztiak kontuan hartuz gero (2003an % 70 ziren eta 2005ean, berriz, % 67).

5. EtxEbizitza

335

5.8. taula. Gazteek* Etxebiden egindako eskaerak. 2001-2005

2001 2003 2005

Adin-tartea

<20 urte 163 163 108

2024 urte 8.064 9.425 7.165

2529 urte 26.296 33.433 28.194

3034 urte 18.304 23.275 20.720

Gazteen zenbatekoa, eskaera guztiak kontuan hartuta

Subtotala <35 urte 52.827 66.296 56.187

% < 35 urte** 69,36 70,42 66,74

*Eskaera egin duen kide zaharrenaren adina. **Etxebiden izena emana duten pertsona guztiak kontuan hartuta, 35 urte baino gutxiago dituztenen ehunekoa. Iturria: Etxebide. Dagokion ekitaldiko abenduaren 31ko datuak.

Bukatzeko, merezi du adieraztea etxebizitza hutsen kopuruak dezente egin duela behera azken urteotan EAEn; izan ere, 2001. urtean % 10,4 ziren eta 2007an % 4,9.

5.9. grafikoa. Etxebizitza hutsen bilakaera EAEn (%). 2001-2007

��

��

��

��

�

�

�

�

�

��

��

��

��

Iturria: EAEn hutsik dauden etxebizitzei buruzko 2007ko bi urtez behingo estatistika, 2008. Etxebizitza, Herri Lan eta Garraio Saila.

5.4. BALORAZIOA

2008. urtean, etxebizitza bilakatu da EAEko gazteen kezka nagusia, batez ere, gero eta arazo ekonomiko gehiago daudelako etxebizitza libre zein eta babestu bat eskuratzeko, alokairuerregimenean zein jabetzan. Dena dela, etxebizitza bat eskuratzeko adierazi


336

berri ditugun zailtasunak gero eta latzagoak diren arren, emantzipatu diren gazteen ehunekoak gora egin du, % 14tik % 19ra, eta % 40 ere egin du adin-tarte handiena dutenen artean.

Aldi berean, badirudi behera egin duela emantzipatu nahi duten gazteen kopuruak. Izan ere, eta berebiziko garrantzia duen datua da, lehen etxebizitza lortzeko premia dutenen indizea etengabe murrizten ari da 2002. urteaz geroztik; hau da, dirusarrerak dituen eta lehen etxebizitza lortzeko premia duen gazteren bat duen EAEko familien ehunekoa. Behera egite horrek, nolabait ere, egiaztatu egiten du etxebizitza eskuratzeko premia gero eta txikiagoa dela, demografiaren bilakaeraren beraren ondorioz (emantzipatzeko adina duten gazte gutxiago), zein etxebizitza eskuratzeko azken urteotan bizi izandako prozesu gordinaren ondorioz. Etxebizitza bat eskuratzeko premia duten pertsonen artean, halaber, aldaketa positibo bat ere izan da: batetik, gero eta hobeto ikusia dago alokairua etxebizitza bat eskuratzeko norberak dituen arazoei konponbidea emateko; eta, bestetik, alokairua lehentasunezko tresnatzat jotzen dute etxebizitzaren alorreko politika publikorako.

6osasuna eta gizarte-ekintza

339

6. OSASUNA ETA GIZARTE-EKINTZA



Osasuna eta Gizarte Ekintzaren arloa aztertzerakoan —hau da, II. Gazte Planaren laugarren ekintzaardatza— planean bi azpiarlo edo azpiatal tematiko bereizi dira: batak zerikusi zuzena du osasunarekin, eta, besteak, berriz, zerikusi handiagoa du gizarteko partehartzearekin edo gizarteekintzarekin.

Osasunari dagokionez, gazteengan gehien eragiten duten osasun publikoko arazoei erreparatu die planak, eta bost arazo aipatzen dira berariaz planean: zirkulazioistripuak, mendekotasuna sortzen duten jarrerak, sexujarduerekin lotutako arazoak, elikaduraarazoak eta buruko arazoak. Arazo handiak dira horiek eta gazteengan bakarrik eragiten ez badute ere, batez ere gazteei eragiten diete, eta horiei aurre egiteko planak proposamen hauek ditu: bizimodu osasungarriko ohiturak eta jarrerak sustatzea, gazteen gizarteingurune hurbilenean eragitea, osasunzerbitzuak gazteentzako egokitzea, eta, instituzioen arteko koordinazioa bultzatuta, erantzukizunak hobeto banatzea.

Zehatzmehatz, helburu hauek ezarri ditu planak:

— Osasunari buruzko kontzeptu integratzailea sustatzea, nork bere buruarekin eta ingurunearekin oreka lor dezan.

— Osasunari buruz informatzeko eta osasunaren inguruan prestatzeko politika globala garatzea.

— Osasunzerbitzuak gazteei egokitzea.

— Gazteen bizikalitatea hobetzea, osasunpublikoko arazoak murriztuta.

— Gazteen osasuna eta bizikalitatea hobetzeko ardura duten erakunde publikoen eta pribatuen arteko koordinazioa (GKEak, elkartesareak…) bultzatzea.


340

Helburu horiek lortzeko, II. Gazte Planak bi eskuhartze ildo zehatz hauek ezarri ditu:

— Gazteen artean bizimodu eta jarrera osasungarriak sustatzea;

— Gazteen osasunarekin zerikusia duten eskuhartzeen koordinazioa sustatzea.

Gizarteekintzaren arloan, II. Gazte Planak proposatzen duen funtsezko helburua da gazteen gizartebazterketaren prebentzioa eta zuzeneko eskuhartzea lotzea. Eskuhartze horien xedea, batetik, egoera berezian bizi diren gazteei baliabideak ematea da, egoera normaldu ahal izan dezaten; eta, bestetik, gizartebazterketako egoerak bizitzeko izan ditzaketen aukerak murriztea, gazteen talde hauetan batez ere:

— Arriskuadierazleak hauteman ditugun gazteen taldeetan; esaterako, arriskuadierazle hauek: oinarrizko trebetasun sozialen gabezia edo galera, drogakontsumo desegokia eta eskolatzearazoak.

— Gazte arauhausleak.

— Gutxitasunak dituzten pertsonak (fisikoak, psikikoak eta sentsorialak).

— Gazte etorkinak.

— Etnia minoritarioak.

Horretarako, planak jardueraildo bakarra ezarri du, honako hau duela helburu: gazteen gizartebazterketa prebenitzea, eta horretarako esku hartzea.

6.1.2. Emaitzen ebaluazioak agerian utzitako alderdiak

II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioan jasotakoaren arabera, II. Gazte Plana indarrean egon den epealdi guztian, Eusko Jaurlaritzak, 7 sailen bidez, 75 jarduera gauzatu ditu guztira Osasuna eta Gizarte Ekintza arloan. Jarduera gehienak (58), taulan ikusten denez, 4.1. eskuhartze ildoaren ingurukoak dira, gazteen artean bizimodu osasungarriak sustatzea xede duen ildoaren ingurukoak, alegia. Ondoren, 4.3. eskuhartze ildoaren inguruan gauzatu dira jarduera gehien (15); hau da, gazteen gizartebazterketa prebenitzea, eta horretarako esku hartzeari buruzkoa izan da bigarren garatuena. Azkenik, jarduera bakarra gauzatu da 4.2. eskuhartze ildoan, gazteen osasuna hobetzeko eskuhartzeen arteko koordinaziojarduerak sustatzea helburu duen ildoan.



4.1. Bizimodu osasungarriak sustatzea. 11 15 14 18 58

4.2. Osasuna hobetzeko eskuhartzeen koordinazioa sustatzea. 1 1

4.3. Gizartebazterketa prebenitzea, eta horretarako esku hartzea. 3 3 3 6 15

Guztira 14 18 17 25 74


6. osasuna Eta GizartE-Ekintza

341

Adierazi ditugun eskuhartze ildo horietako bakoitzean gauzatutako ekintzen kopurua kontuan hartuta, 4.1. eta 4.3. eskuhartze ildoen esparruan gauzatu diren ekintzek eragin duten inpaktua aztertuko dugu esku artean duzun txostenean. Horrez gain, txosten honetan aztertutako gainerako ekintzaeremuetan egin dugun bezala, lehendabizi zenbait inpaktuadierazle orokor azalduko ditugu.


6.2.1. Osasuna gazteen arazo edo kezka-iturri moduan

Gazteen % 7k bakarrik adierazi du osasuna eta osasunaren alorra dela haientzako hiru kezka edo arazo nagusietako bat, baina, 2007. urtean, Euskadiko gazteek bosgarren postuan sailkatu zuten —garrantziaren arabera—, eta, hurrenkera honetan, lau hauen atzetik: lana, etxebizitza, hezkuntza eta arazo ekonomikoak16. 200017. urtean egindako azterketan gazteek ez zuten halakorik adierazi; beraz, bada nabarmentzeko moduko daturik: osasuna eta osasunaren alorra kezkaiturri bihurtu da gazteen artean azken urteotan.

Nolanahi ere, Euskadiko Gazteak inkestan jasotakoa kontuan hartuta, gazteek gai horrekiko adierazitako kezka txikiagoa da: apenas Euskadiko gazteen % 3 inguruk adierazi du osasunarazoak direla haientzako kezkaeragile nagusietako bat, eta osasuna ez da azaltzen Euskadiko gazteek dituzten bost kezka nagusien zerrendan (etxebizitza, lana, ikasketak, dirua eta politika)18. Azterketa horrek berak adierazten duenez, halaber, gazteen artean zenbait arazo psikologiko —esaterako, estresa eta depresioa— oso edo nahiko hedatuta daudela deritzotenen kopuruak gora egin du 2008. urtean, aurreko urteetako datuekin alderatuta. Dirudienez, kontsulta bete duten pertsonek ez dute uste aztertu ditugun gainerako ohitura ez oso osasungarriak hedatu direnik 2004. eta 2008. urteen artean, arazo psikologikoak izan ezik, betiere.

6.2. taula. Ohitura ez-osasungarriak orokortzearen bilakaera. 2000-2008*

2000 2004 2008

Legezko drogen kontsumoa (tabakoa, alkohola) 93 96 94

Legez kontrako drogen kontsumoa (haxixa, kokaina, pilulak...) 74 88 84

Elikadura desorekatua 69 76 78

Ariketa fisiko gutxi (bizimodu sedentarioa) 56 68 69

Arazo psikologikoak (estresa, depresioa...) 54 54 63

Babesik gabeko sexuharremanak 38 57 59

Maiztasun absolutuak 1.364 1.500 1.500

* Ohitura edo egoera horiek oso edo nahiko hedatuta daudela adierazi dutenen portzentajea.

Iturria: Euskadiko gazteak 2000 eta Euskadiko gazteak 2004.

16 Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabinetea. Gazteen argazkiak, 11, 1999, Gazteen argazkiak 2000 eta Gazteen argazkiak 2001. 2008ko apirila.

17 Eusko Jaurlaritzaren Prospekzio Soziologikoen Kabinetea. Gazteen argazkiak 1999, Gazteen argazkiak 2000 eta Gazteen argazkiak 2001.

18 Zuazua, B. eta Bilbao, M.: Euskadiko gazteak 2008. Eusko Jaurlaritzaren Kultura Saila, 2008. 160. or.


342

6.2.2. Norberaren osasunaren pertzepzioa: gora egin du osasun onean daudela irizten dioten gazteen proportzioak

EAEko Osasun Inkestan datuak adintarteka multzokatuta adierazten dira, eta adintarte horiek ez datoz bat Gazte Planean pertsona gaztetzat hartzen den definizioarekin. Izan ere, 16 eta 24 urte bitarteko pertsonei buruzko datuak ematen ditu, eta hurrengo adintarteak 24 eta 45 urte bitartekoak hartzen ditu. Hala ere, 16 eta 24 urte bitarteko gazteak kontuan hartuz gero, hauteman dugu II. Gazte Plana indarrean egon den epean gora egin duela beren osasunak onera egin duela uste duten gazteen portzentajeak, eta behera egin duela, berriz, hala uste duten gainerako biztanleen portzentajeak. Hortaz, esan dezakegu gora egin duela berariaz osasun onean daudela irizten dioten Euskadiko gazteen kopuruak.

6.3. taula. 16 eta 24 urte bitarteko gazteen eta biztanleria osoaren osasun-egoeraren pertzepzioaren bilakaera (%). 2002-2007

2002 2007 Aldea

Biztanleria osoa

Primerakoa, oso ona edo ona 82,3 79,9 –2,4

Erdipurdikoa 15 17 2

Txarra 2,6 3 0,4

1624 urte

Primerakoa, oso ona edo ona 95 95,8 0,8

Erdipurdikoa 4,6 3,7 –0,9

Txarra 0,5 0,5 0


Sexuaren araberako bereizketa egin dugu, eta hauteman dugu osasun kaskarraren pertzepzioak gora egin duela pixka bat gizonezkoen artean eta behera, berriz, emakumezkoen artean; dena dela, gizonezko baino emakumezko gehiagok adierazi du osasun erdipurdikoa edo kaskarra duela.

6.4. taula. Osasun-egoeraren pertzepzioaren bilakaera, 16 eta 24 urteko pertsonen artean, sexuaren arabera (%). 2002-2007

Gizonak Emakumeak

2002 2007 Aldea 2002 2007 Aldea

Bikaina 15,1 23,3 8,2 12,2 11,6 –0,6

Oso ona 42,1 39 –3,1 35,5 39,3 3,8

Ona 38,4 34 –4,4 46,5 44,4 –2,1

Erdipurdikoa 3,6 2,7 –0,9 5,7 4,7 –1

Kaskarra 0,8 1 0,2 0,1 0 –0,1



343

6.2.3. Gazteen heriotza-tasaren jaitsiera garrantzitsua

Jakin badakigu bilakaera moteleko adierazlea dena, baina heriotza-kopurua da aztertu beharreko bigarren adierazlea Gazte Planaren neurriek, osasunaren eta ongi-zatearen alorrean, gazteen egoeran eragin duten inpaktu orokorra baloratzeko. Eta adierazle horren bilakaerak agerian utzi du behera egin duela, gutxi baina etengabe, nahiz eta 2005ean gora egin berriro pixka bat. Hala ere, gazteen bizi-baldintzek hobera egin dutela adierazten du horrek, bai eta gurean egoera hobea dela EBko beste herrialde batzuetan baino19.

6.1. grafikoa. 15 eta 29 urte bitarteko gazteen hilkortasun-tasaren bilakaera (10.000 biztanleko). 2001-2007

��

��

��

��

��

�

�

�

�

�

��

��

Iturria: Geuk egina, Eustat erakundeak egindako Heriotzen Estatistikako datuak oinarri hartuta.

6.3. BIZIMODU OSASUNGARRIAK SUSTATZEAREKIN LOTUTAKO ADIERAZLEAK

6.3.1. Ariketa fisikoa eta gehiegizko pisua: behera egin du sedentarismoak, baina bikoiztu egin da obesitatea duten gazteen ehunekoa

2002. eta 2007. urteen artean, sedentarioak diren gazteen kopuruak (16 eta 24 urte bitartekoak) % 13 egin du behera, 1992. urteko mailarekin parekatzeraino. Hala ere, gazte guztien ia erdiak sedentarioak dira, eta, bestalde, sexuen arteko aldeak nabarmenak dira: kategoria horretakoak dira gizonezkoen % 39 eta emakumezkoen % 58. Horrez gain, pertsona sedentarioen kopuruak behera egin du beste adintalde batzuetan ere (45 eta 64 urte bitartekoen artean % 20, eta 65 urte baino gehiago dituztenen artean % 22), eta horrek adierazten du sedentarismotasak ez duela bakarrik behera egin gazteen artean, ezta gutxiagorik ere. Hortaz, arlo horretan izandako beherakadak eta II. Gazte Planean ezarritako neurriek zerikusi zuzena ez dutela pentsarazten dute datu horiek.

19 Gazteen Euskal Behatokiak egindako Gazteen adierazleak 2008 txostenean adierazten denez, 2005. urtean Europan izandako heriotzatasa bi hauen artekoa zen: % 10,8 (Letonia) eta % 4,3 (Alemania).


344

6.5. taula. EAEko biztanleen egoeraren bilakaera, jarduera fisikoaren mailari dagokionez, adin-taldeen arabera (%). 1992-2007

1992 1997 2002 2007Aldea

2002-2007

1624 urte

Sedentarioa 47,5 53 56,4 48,7 –13,7

Ariketaren bat 21,4 16,9 18,9 23,9 26,5

Aktiboa 14,9 15 10,3 15,7 52,4

Oso aktiboa 16,2 15,1 11,7 11,7 0,0

2544 urte

Sedentarioa 61,2 56,9 65,3 55,2 –15,5

Ariketaren bat 19,8 19,7 17,2 22 27,9

Aktiboa 10,7 14,2 11,7 12,9 10,3

Oso aktiboa 8,4 9,2 7,2 9,8 36,1

4564 urte

Sedentarioa 64,2 58,2 65 51,7 –20,5

Ariketaren bat 14,1 19,1 16,9 21,8 29,0

Aktiboa 11,2 14,7 11,2 16 42,9

Oso aktiboa 10,5 8 6,4 10,6 65,6

65 urte

Sedentarioa 67,3 58,4 68,4 53 –22,5

Ariketaren bat 14,9 19,3 15 21,5 43,3

Aktiboa 15 16,3 11,2 16,2 44,6

Oso aktiboa 2,8 6 5,4 9,3 72,2


Gehiegizko pisuak eta obesitateak eragindako osasunarazoei dagokienez, 2007ko Osasun Inkestak adierazten du gazteen (16 eta 24 urte bitartekoak) % 16 inguruk duela gehiegizko pisua EAEn, eta % 3,9 inguruk duela obesitatea. 2002ko eta 2007ko Osasun Inkestetan jasotako datuek adierazten dutenez, obesitatearen prebalentzia ia bikoiztu egin da azken bost urteetan EAEko gazteen artean. Obesitatea dutenen kopuruak gora egin du adin-tarte guztietan, baina nabarmenagoa izan da gazteenen artean (16 eta 24 urte bitartekoen artean). Hortaz, argi dago ez direla nahikoak izan arlo horretan II. Gazte Planak ezarri dituen neurriak; izan ere, ez dira nahikoak izan obesitatea duten pertsonen kopurua handitzea eragin duten faktoreak indargabetzeko, ez biztanle guztien artean, eta ezta, bereziki, gazteen artean ere.

6.6. taula. Obesitatearen prebalentzia, sexuaren eta adin-taldeen arabera. 2002-2007

Gizonak Emakumeak

2002 2007 2002 2007

1624 urte 2,6 4,4 1,9 3,5

2544 urte 8,5 8,9 4,9 6,6

4564 urte 15,1 19,6 12,9 14,7

≥65 urte 13,7 18,0 17,6 19,6

Guztira 10,4 13,3 9,5 11,8

Iturria: Geuk egina, EAEko 2002ko eta 2007ko Osasun Inkestak oinarri hartuta.


345

6.3.2. Trafiko-istripuetan hiltzen diren eta haietan parte hartzen duten gazteen kopurua jaitsi egin da

Bizimodu eta ohitura osasungarriak sustatzeari dagokionez, II. Gazte Planak berariaz egiten dio erreferentzia errepideetan izandako istripuei. II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioan adierazten denez, Herrizaingo Sailaren Trafiko Zuzendaritzak zenbait neurri ezarri ditu. Aurrerago erantsi dugun taulak erakusten duenez, azken urteotan zirkulazio-istripuetan hil diren gazteen kopurua nabarmen eta etengabe gutxitu da, 83tik 25era. Gazte horien artean haurrak eta hamar urte baino gehiago dituzten nerabeak ere sartzen dira. Horren hari beretik, arrazoi hori dela-eta biztanle-talde horretakoen heriotza-tasa, 100.000 biztanleko, 15 hildako izatetik 5,6 izatera murriztu da. Biztanle guztien artean baino gehiago egin du behera adintarte horretan, eta, hortaz, horrek pentsarazten digu Gazte Planean ezarritako neurriek —beste faktore batzuekin batera— eraginik izan dutela, zirkulazioistripuengatiko heriotzatasak nabarmen egin baitu behera.

6.7. taula. Zirkulazio-istripuetan hildakoen kopurua eta heriotza-tasa, 10 eta 29 urte bitarteko pertsonen artean eta biztanleria osoan. 2001-2007

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

1029 urte Hildakoen kopurua 83 79 74 50 54 35 25

Heriotzatasa 15,3 15,0 14,5 10,1 11,3 7,6 5,6

Biztanleria osoa

Hildakoen kopurua 245 269 260 195 179 144 145

Heriotzatasa 11,7 12,8 12,3 9,2 8,4 6,7 6,8

Iturria: Geuk egina, Eustat erakundeak egindako Heriotzen Estatistikako datuak oinarri hartuta.

Hildakoak eragin dituzten zirkulazio-istripuetan ere gero eta gidari gazte gutxiago dago inplikatuta (14 eta 24 urte bitartekoak dira kasu honetan); 1.399 izan ziren 2001. urtean eta 830, berriz, 2007an; termino erlatibotan % 22 izatetik % 17 izatera jaitsi da kopurua. Nolanahi ere, hauteman dugu 2005. edo 2006. urtera bitartean murriztu direla gehien, eta data horretatik aurrera berriz ere gora egiten duela pixka bat zirkulazioistripuetan zerikusia izan duten gidari gazteen kopuruak eta proportzioak. Hala eta guztiz ere, gazteen artean izandako beherakada (% 40) handixeagoa izan da gidari guztien artean izandakoa baino (% 25).

6.8. taula. Biztanleria osoko eta 14 eta 24 urte bitarteko gidariak zituzten eta hildakoak eragin dituzten trafiko-istripuen bilakaera. 2001-2007

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Biztanleria osoa (abs.) 6.244 6.034 6.392 5.779 5.316 4.737 4.677

1424 urte (abs.) 1.399 1.297 1.231 1.002 876 814 830

Guztizkoarekiko % 22,4 21,5 19,3 17,3 16,5 17,2 17,7

Iturria: Geuk egina, Herrizaingo Sailaren Zirkulazioko istripuen urtekari estatistikoa oinarri hartuta.


346

6.3.3. Droga gehienen kontsumoaren bilakaera positiboa izan da

6.3.3.1. Tabakoa: erretzaileen tasak behera egiten jarraitzen du

2007. urteko Osasun Inkestan adierazten denez, 2002. eta 2007. urteen artean erre-tzen ez duten pertsonen ehunekoak gora egin du nabarmen gazteen artean (16 eta 24 urte bitartekoak), % 62tik % 68ra, hain zuzen. Hari beretik, erretzen duten pertsonen ehunekoak % 15 egin du behera gazteen artean, eta biztanleria osoan, berriz, % 4. Dena dela, beheranzko joera hori duela urte dezente hasi zenez, pentsatzen dugu II. Gazte Planak berariaz ezarritako neurriek hein batean baino ez dutela eragin.

6.9. taula. Tabako-kontsumoaren bilakaera, adin-taldeen arabera (%). 1992-2007

1992 1997 2002 2007 MURRIZKETA 2002-2007

Biztanleria osoa

Ez erretzailea 52,8 52,6 54,9 54,6 0,5

Erretzaile ohia 12 13,9 15,2 17,4 14,5

Noizbehinkako erretzailea 4,3 4,5 3,9 3,1 20,5

Erretzailea 30,9 29,1 26,1 25 4,2

16-24 urte

Ez erretzailea 56,8 56,1 62,2 68,3 9,8

Erretzaile ohia 4,9 5,1 5,2 3,4 34,6

Noizbehinkako erretzailea 4,9 6 4 4,1 2,5

Erretzailea 33,3 32,8 28,6 24,2 15,4

Iturria: EAEko Osasun Inkesta, 2007.

6.3.3.2. Alkohola: gehiegizko edaleen kopuruak behera egin du zertxobait eta edaten ez du-tenen ehunekoak gora egin du

Alkoholkontsumoari dagokionez, merezi du agerian jartzea aldaketak motelago gertatu direla. 2002. eta 2007. urteen artean, hala ere, biztanleria osoan baino nabarmenagoa izan da, batetik, gehiegizko edaleen ehunekoaren beherakada, eta, bestetik, edaten ez dutenen ehunekoaren igoera.


347

6.10. taula. Alkohol-kontsumoaren bilakaera, adin-taldeen arabera (%). 1992-2007

1992 1997 2002 2007 ALDEA 2002-2007

Biztanleria osoa

Ezedalea 15,3 14,1 13,3 14,2 6,8

Edale ohia 4,3 3,6 3,4 2,9 –14,7

Noizbehinkako edalea 31,1 35,3 39 39,2 0,5

Edale neurritsua 34,2 35,5 34 35,5 4,4

Edale handia 9,9 7,9 7,4 6,2 –16,2

Gehiegizko edalea 5,2 3,6 2,8 2 –28,6

16-24 urte

Ezedalea 14,7 9,1 11,8 14,4 22,0

Edale ohia 1,1 2,6 1,9 1,6 –15,8

Noizbehinkako edalea 33,1 38,9 41,9 39,2 –6,4

Edale neurritsua 45,2 44,1 38,9 40,3 3,6

Edale handia 2,9 3,5 3,5 3,7 5,7

Gehiegizko edalea 3 1,7 2 0,8 –60,0

Iturria: EAEko Osasun Inkesta, 2007.

Iritzi berbera atera dugu Euskadi eta Drogak inkestan jasotako datuak aztertu ondoren, Eusko Jaurlaritzako Droga Gaietako Zuzendaritzak egina. Inkesta horretan jasotako datuek adierazten dutenez, 2004. eta 2008. urteen artean gehiegizko edaleen eta arriskuaren barruko edaleen ehunekoak behera egin du gazteen artean EAEn, % 1,5etik % 0,8ra hain zuzen; biztanle helduen artean, berriz, % 2,2tik % 2,8ra.


348

6.2. grafikoa. Biztanleriaren banaketaren bilakaera, lanegunetan kontsumitzen duen alkohol-kopurua kontuan hartuta eta adin-talde handien arabera (%). 1992-2008

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Euskadi eta drogak 2008. SIIS Dokumentazio eta Ikerketa Zentroa. Drogamendekotasunen Euskal Behatokia, 2009.

Asteburuetako alkohol-kontsumoari dagokionez, gazteen artean handiagoa izan da gehiegizko kontsumoaren tasen beherakada; izan ere, 2004. urtean % 33,9 izatetik 2008. urtean % 24,9 izatera jaitsi da. Bestalde, 2004. urteaz geroztik gertatu da joera-aldaketa nabarmenena. Biztanle helduen artean, ordea, asteburuetan gehiegi edaten dutenen edo arriskuaren barruan daudenen ehunekoak gora egin du. Horrenbestez, gure ustez, gazteen gehiegizko alkoholkontsumoa prebenitzeko abian jarritako neurriek inpaktu positiboa eragin dute, biztanletalde horretan kontsumotasek behera egin baitute, eta gainerako biztanleen artean, ordea, gora.


349

6.3. grafikoa. Biztanleriaren banaketaren bilakaera, asteburuetan kontsumitzen duen alkohol-kopurua kontuan hartuta eta adin-talde handien arabera (%). 1992-2008

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��


6.3.3.3. Egungo kalamu-kontsumoaren prebalentziak behera egin du, baina eguneroko kontsumoarenak gora

Euskadi eta drogak 2008 azterlanak adierazten duenez, azken bi urteetan EAEko gaz-teen artean egungo kalamu-kontsumoaren tasak20 behera egin du: % 34tik % 25era, 15 eta 24 urte bitartekoen artean; eta % 20tik % 16ra, 24 eta 34 urte bitartekoen artean. Hala ere, eguneroko edo ia eguneroko kontsumoaren —arriskuaren barruko kontsumotzat har daitekeenaren— prebalentzia-tasa zertxobait igo da, 2004. eta 2006. urteen artean adie-razle horretan beherakada txikia izan ondoren, 15 eta 24 urte bitarteko gazteen artean.

20 Egungo kontsumoa: inkesta egin aurreko hilabetean drogamotaren bat inoiz kontsumitu dutela adierazi duten pertsonak.


350

6.4. grafikoa. Kalamuaren gaur egungo kontsumoaren eta eguneroko kontsumoaren prebalentzia-tasen bilakaera, adin-taldeen arabera (%). 1992-2008

��

��

��

��

��

��

��

��

�

��

�

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

�

�

�

�

��

�

��

�

��

�

��

��

��

�

��

� ��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��


6.3.3.4. Legez kontrako gainerako drogen kontsumo-prebalentziak ere txikiagoak dira gaz-teen artean, eta pertsona helduen kontsumo-prebalentziak, berriz, handiagoak

Legez kontrako gainerako drogei dagokienez, Euskadi eta Drogak txostenetako da-tuek erakusten dutenez, 2002. eta 2008. urteen artean gazteen kontsumoari buruzko ia adierazle guztiek egin dute behera, eta helduen kontsumoari buruzkoek, berriz, gora. Euskadi eta Drogak txostenak idatzi dituztenek prozesu horri buruz adierazi dute legez kontrako drogen kontsumoa ‘helduen kontu bihurtzen’ ari dela, eta beste arlo batzuetan ere gauza berbera gertatzen dela, drogamendekotasun ez alkoholikoagatiko heriotzak edo tratamendueskaerak, esaterako21. Horrenbestez, kokainakontsumoak gora egin du, adierazlearen arabera, % 29 eta % 44 artean biztanleria osoan; eta 34 urte baino gutxiago dituzten gazteen artean, kontsumo esperimentalak % 8,9 egin du behera, eta duela gutxiko kontsumoak, berriz, % 7,8 gora. Anfetaminei dagokienez —EAEko gazteek gehien kontsumitzen duten legez kontrako drogetako bat da—, biztanleria osoan kontsumoek gora egin dute, % 14 esperimentalak eta % 4 duela gutxikoak. Gazteen artean, berriz, behera egin dute, % 18 eta % 10, hurrenez hurren.

21 Euskadi eta drogak 2008. Eusko Jaurlaritzako Droga Gaietako Zuzendaritza..


351

6.11. taula. Legez kontrako drogen kontsumoaren zenbait adierazleren bilakaera, biztanleria osoari dagokionez (%). 2002-2008

2002 2004 2006 2008 ∆ % 2002-2008

Kokaina (esperimentala) 6,7 9,9 8,1 8,7 29,9

Kokaina (duela gutxikoa) 1,8 3,4 2,6 2,6 44,4

Anfetamina (esperimentala) 7,5 11,1 8,8 8,6 14,7

Anfetamina (duela gutxikoa) 2,2 2,8 2,4 2,3 4,5

Estasia (esperimentala) 3,3 4,5 2,6 3,3 0,0

Estasia (duela gutxikoa) 1,1 1,3 0,6 0,8 –27,3

LSDa (esperimentala) 3,8 6,6 4,3 4,4 15,8

LSDa (duela gutxikoa) 0,4 1,0 0,9 0,4 0,0


6.12. taula. Legez kontrako drogen kontsumoaren zenbait adierazleren bilakaera, 15 eta 34 urte arteko biztanleriari dagokionez (%). 2002-2008

2002 2004 2006 2008 MURRIZKETA 2002-2008

Kokaina (esperimentala) 14,6 17,1 15,5 13,3 –8,9

Kokaina (duela gutxikoa) 5,1 7,8 6,4 5,5 7,8

Anfetamina (esperimentala) 17,2 19,6 15,3 14,0 –18,6

Anfetamina (duela gutxikoa) 5,8 6,5 5,9 5,2 –10,3

Estasia (esperimentala) 8,3 9,1 5,9 6,7 –19,3

Estasia (duela gutxikoa) 3,0 2,9 1,5 1,8 –40,0

LSDa (esperimentala) 8,2 10,7 8,4 6,9 –15,9

LSDa (duela gutxikoa) 0,9 2,4 2,6 0,9 0,0


6.3.3.5. Alkoholaren kontsumoarekin lotutako arazoengatiko tratamendu-eskaeren kopuruak gora egin du, eta droga-mendekotasun ez alkoholikoagatiko tratamendua jasotzeko programetan parte hartzen duten gazteen kopuruak behera

Drogakontsumoagatiko tratamenduari dagokionez, Drogamendekotasunen Euskal Behatokiaren 9. txostenean bildutako datuek adierazten dutenez, 2003. eta 2007. urteen artean, alkohol-toxikomaniagatik tratamendu anbulatorioa jaso duten 15 eta 34 urte ar-teko gazteen kopuruak gora egin du pixka bat, 304tik 326ra, eta artatutako pertsonei dagokienez, % 6,8 izatetik % 7,6 izatera pas a ziren. Artatutako pertsonen tasak gora egin du adintarte gazteenetan, eta behera egin du, berriz, urte gehiago dituztenen artean.


352

6.5. grafikoa. Alkoholismoagatik tratamendu anbulatorioa jaso duten pertsonen tasaren bilakaera, adin-taldeen arabera (1.000 biztanleko). 2003-2007

�

�

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Drogamendekotasunen Euskal Behatokiaren 9. txostena.

Alkohola ez den beste droga batzuen mendekotasunen ziozko tratamenduei dago-kienez, berriz, gero eta gazte gutxiagok dituzte arazoak: esate baterako, metadonaprogrametan parte hartzen dutenen artean, 15 eta 34 urte arteko gazteen kopuruak behera egin du; hain zuzen, 2003an % 29 izatetik 2007an % 20 izateraino jaitsi da.

6.6. grafikoa. Metadona jasotzeko programetan artatutako pertsonen banaketaren bilakaera, adin-taldeen arabera (%). 2003-2007

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��


Horren hari beretik, EAEn droga-mendekotasun ez alkoholikoagatiko tratamendua jasotzeko onartutako 29 urtetik beherako pertsonen ehunekoak ere behera egin du, 2002ko % 41etik 2007ko % 35era.


353

6.7. grafikoa. Droga-mendekotasun ez alkoholikoagatiko tratamendua jasotzeko onartutako 29 urtetik beherako pertsonen ehunekoaren bilakaera (%). 2002-2007

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��


6.3.3.6. Drogen kontsumoak eragindako heriotzen tasak behera egin du gazteen artean

Drogen kontsumoak eragindako heriotzen tasari dagokionez, 2001. eta 2007. ur-teen artean, substantzia psikoaktiboak kontsumitu ondoreneko erreakzio akutuaren ondorioz hildako pertsonen kopuruak behera egin du EAEn. Hain zuzen ere, 29 urte baino gutxiago dituztenen artean 4tik 1era, eta 34 urte baino gutxiago dituztenen artean 19tik 8ra. Drogen kontsumoak eragindako heriotzatasaren beherakada nabarmenagoa da gazteen artean gainerako adintarteetan baino; izan ere, drogak kontsumitu ondoreneko erreakzio akutuaren ondorioz hildako pertsonen kopuruak gora egin du 35 urte baino gehiagokoen artean, azken urteotan.

6.13. taula. Substantzia psikoaktiboak kontsumitu ondoreneko erreakzio akutuaren ondorioz hildako pertsonen kopuruaren bilakaera, adin-taldeen arabera. 2001-2007

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

<24 urte 1 2 1 1 2 2 0

2529 urte 3 6 3 0 5 4 1

3034 urte 15 11 9 13 14 7 7

>35 urte 20 15 22 17 38 37 37

Guztira 39 34 35 31 59 50 45


Izan ere, drogen kontsumoak eragindako heriotza-tasek gora egin dute 35 urte baino gehiago dituzten pertsonen artean, eta bere horretan geratu dira edo behera egin dute adin-tarte gazteenetan. Aldaketa hori, dena dela, duela urte dezente hasi zen, eta, hortaz, nekez izan daiteke II. Gazte Planaren ondorioz soilik.


354

6.8. grafikoa. Substantzia psikoaktiboak kontsumitu ondoreneko erreakzio akutuaren ondoriozko hilkortasun-tasaren bilakaera, adin-taldeen arabera (100.000 biztanleko). 1996-2007

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��


6.3.4. Haurdunaldia legearen barruan eten duten EAEko gazteen tasak asko egin du gora

Drogen mendekotasunaren arloan gertatu ez bezala —arestian ikusi dugu bilakaera oso positiboa izan dela—, haurdunaldiaren borondatezko etendurei dagokienez, ez di-rudi II. Gazte Planak lortu duenik aukera hori gero eta jende gehiagok hautatzea eragin duten faktoreak indargabetzea: 2002. eta 2007. urteen artean, haurdunaldiaren borondatezko etenduren tasa (1.000 biztanleko) 3,2tik 8,3ra igo da 15 eta 19 urte arteko gazteen artean; 6,5etik 13,2ra igo da 20 eta 24 urte artekoen artean; eta 5,2tik 10,4ra igo da 25 eta 29 urte artekoen artean.


355

6.9. grafikoa. 15 eta 29 urte bitarteko emakumeen legezko abortatzeen tasaren bilakaera, adin-taldeen arabera (1.000 biztanleko). 2002-2007

�

�

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Haurdunaldiaren Borondatezko Etenduren Erregistroa. Eusko Jaurlaritzako Osasun Saila.

6.3.5. Buru-nahasteak: bere horretan jarraitzen du suizidioagatiko heriotza-tasak eta hobera egin du buru-osasunaren indizeak.

Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak egindako 2007ko Osasun Inkestan jasotako datuek adierazten dutenez, 16 eta 24 urte bitarteko EAEko mutilen % 7,5ek eta adin bereko nesken % 15,9k (adintarte horretako biztanleen % 11,6 egiten dute) antsietate edo depresiosintomak dituzte. Horrez gain, bi talde horien % 3,4k eta % 4,8k esan du inoiz pentsatu izan duela bere buruaz beste egitea; 2002an hori bera adierazi zuten % 4,1ek eta % 5,3k. Hortaz, agerian dago egoerak hobera egin duela (populazio osoari dagokionez, ez da gauza bera gertatu, bost urte horietan % 3,9 izatetik % 4,1 izatera igo baita hori adierazi duten biztanleen ehunekoa). Hala ere, suizidioagatiko eta nork bere buruari eragindako kalteengatiko heriotza-tasa aztertu ondoren, hauteman dugu hilkortasun-tasa nolabait egonkortu egin dela. Datu hori bateragarria da bere buruaz beste egin duten gazteen heriotza-kopuruaren murrizketarekin, bai eta proportzioarekin, kopuru absolutuetan ere, arrazoi horrengatik izandako heriotza guztiekiko.

6.14. taula. Suizidioz hil diren gazteen kopuruaren bilakaera, heriotza guztiekiko ehunekoa, eta heriotza-tasa (100.000 biztanleko). 2001-2007

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Suizidioz hildako guztien kopurua 152 187 161 171 171 148 178

Suizidioz hil diren 29 urtetik beherako gazteak

20 24 17 23 21 13 17

29 urtetik beherakoen ehunekoa kopuru guztiarekiko

13,2 12,8 10,6 13,5 12,3 8,8 9,6

Hilkortasuntasa* 3,7 4,6 3,3 4,7 4,4 2,8 3,8

Iturria: Hilkortasunari buruzko estatistika, Eustat.


356

Nabarmentzeko modukoa da, halaber, EAEko gazteen buruosasunaren indizeak bere horretan jarraitzen duela —2002ko eta 2007ko EAEko inkesten arabera, betiere—, eta populazio osoaren indizeak, berriz, okerrera egin duela zertxobait.

6.3.6. Behera egin dute hiesagatiko heriotzek eta GIBaren infekzioek

Hiesari dagokionez, nabarmentzeko modukoa da, lehenik eta behin, hiesagatik hildakoen gazteen kopuruak behera egin duela EAEn; hain zuzen, arrazoi hori delaeta ez da adintarte horretan heriotza bakar bat ere erregistratu 2007. urtean. Eta bigarrenik, nabarmen murriztu da, halaber, GIBak kutsatutako kasuen kopurua; hain zuzen ere, 12 izan ziren 2003an eta 9, berriz, 2007an.

6.10. grafikoa. Hiesa dela-eta hildako 29 urtetik beherako pertsona-kopuruaren bilakaera (2001-2007), eta GIBak kutsatutako 15 eta 29 urte bitarteko

pertsona-kopuruarena (2003-2007).

�

�

�

�

�

��

��

�

�

�

�

��

�

�

�

�

�

�

�

��

��

�

��

Iturria: Eustat erakundearen Heriotzen Estatistika eta Gazteen Euskal Behatokiaren adierazleen sistema.

6.4. BAZTERKETAREN PREBENTZIOAREKIN ETA HORI EZ GERTATZEKO GIZARTE-ARLOKO ESKU-HARTZEAREKIN LOTUTAKO ADIERAZLEAK

Ez dugu luzetarako daturik, hain zuzen, gazteen arteko marjinalitateko edo gizartebazterketako egoeren bilakaera aztertzeko. Halako egoerei aurre egiteko II. Gazte Planean ezarritako neurriek eragindako inpaktuari buruzko adierazle gisa erabili dira atal honetarako, batetik, familia gazteen —familiaburuak gazte direnean— pobreziako egoeren bilakaerari buruzko datuak, eta, bestetik, Euskadin izandako delituzko ekintzetako gazteen inplikazioari buruzko datuak, atxilotutako gazteen kopuruaren bilakaera oinarri hartuta.


357

6.4.1. Pobrezia-tasak eta prekarietate-tasak

Eusko Jaurlaritzak Pobrezia eta Desberdintasunei buruz egindako inkestan bildutako datuek adierazten dutenez, 2000. eta 2008. urteen artean, mantenu-pobrezia22, metatze-pobrezia23, benetako pobrezia24 eta ongizate-ezaren25 tasek behera egin dute nabarmen EAEn familia gazteen artean (familiaburuak 34 urte baino gutxiago dituenean).

Nolanahi ere, familia horien artean pobreziatasak handiagoak izaten dira biztanleria osoan baino, eta ezin daiteke esan 2000. eta 2008. urteen artean izandako murrizketa handiagoa izan denik gazteen artean populazio osoan baino; hortaz, kolektibo horretan eragindako berariazko inpaktuari buruz ezer gutxi adieraz dezakegu.

22 Mantenupobreziaren kontzeptuak epe laburrean beharrik oinarrizkoenei (elikadura, etxebizitza, jantzi eta oinetakogastuei, batez ere) aurre egiteko behar besteko baliabide ekonomikorik ez duten pertsonen eta familien egoerari egiten dio erreferentzia.

23 Metatzepobrezia kontzeptua, berriz, epe ertain eta luzean gutxieneko bizimailari eusteko behar diren kontsumoondasun iraunkorrak lortzeko gaitasun ezarekin lotzen da (behar beste baldintza betetzen dituen eta ekipamendu dituen etxebizitza bat eskuratzeko, hau da, gutxieneko arauak betetzen dituen etxebizitza eskuratzeko baliabiderik ez izatea, batik bat). Epe ertain eta luzeko prekarietateegoera denez, metatzepobrezia, halaber, beste arazo honekin ere lotzen da: krisi edo larrialdiegoera berezietan, ohiko bizitza egiten jarraituko dela bermatzeko gutxieneko ondarebaliabideak metatzeko arazoarekin, eta, beraz, gutxieneko segurtasun ekonomikoa eskaintzeko ezintasunarekin.

24 Pobreziari eta Gizarte Desberdintasunei buruzko Inkestetan (PGDI) erabilitako metodologian, benetako pobreziak egoera hauek soilik hartzen ditu bere baitan: pobreziaren bi dimentsio horietakoren batean —mantenu eta metatzepobrezian— sortzen diren oinarrizko premiei aurre egitea ezinezkoa izateko arriskuko egoerak behar beste konpentsatuta ez egotea —gutxieneko ongizatemaila edukitzeko aukera emango dien moduan konpentsatuta ez egotea—; alegia, pobreziaesperientziatik aldentzeko aukera ematen ez dieten egoeran izatea. Hau da, benetako pobreziaegoerak dira.

25 Ongizateezak zera esan nahi du: gizarte jakin batean, gizarte horretako gutxieneko ongizate eta erosotasunmaila izanda bizitzeko beharrezkotzat hartzen diren ohiko gastuei epe laburrean aurre egiteko nahikoa baliabide ekonomikorik ez izatea pertsonek edo familiek. Halako egoeretan, berez, gizarte horretako bizimoduan, ohituretan eta jarduera arruntenetan parte hartzeko modua izaten da, gutxieneko baldintzetan bada ere.


358

6.11. grafikoa. Mantenu-pobrezia, metatze-pobrezia, benetako pobrezia eta ongizate-ezaren tasen bilakaera, familiaburuaren adinaren arabera. 2000-2008

�

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Pobrezia eta Gizarte Desberdintasunen Inkesta 2008.

6.4.2. Ugaritu egin dira gazteen atxiloketak

Pobreziaren, errepideetako istripu-kopuruen, eta bizimodu eta ohitura osa-sungarriak sustatzearen alorrean ez bezala, gazteen delituzko ekintzei dagokienez —Ertzaintzak atxilotutako gazteen kopuruaren arabera—, azken urteotako bilakaera negatiboa izan da. Izan ere, etengabe egin du gora atxilotutako gazteen kopuruak; 2001. urtean 3.629 atxilotu zituzten eta 2008. urtean 4.469, eta horrek esan nahi du % 23 igo dela atxiloketakopurua.

6.12. grafikoa. 15 eta 29 urte bitarteko gazteen atxiloketa-kopuruaren bilakaera. 2001-2008

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Gazteen Euskal Behatokiaren adierazleen sistema.


359

Horrez gain, epealdi horretan izandako gazteen kopurujaitsiera ere kontuan hartuz gero, hauteman dugu, jarraian erantsi dugun grafikoak erakusten duenez, atxiloketatasak gora egin duela etengabe epealdi horretan guztian; hain zuzen ere, 1.000 gazteko zortzi atxilotu zituzten 2001. urtean eta hamabi 2008an.

6.13. grafikoa. 15 eta 29 urte bitarteko gazteen atxiloketa-kopuruaren bilakaera, EAEn (1.000 biztanleko). 2001-2008

��

��

��

��

�

�

�

��

��

��

��

��

��

Iturria: Geuk egina, Gazteen Euskal Behatokiaren adierazleen sistema oinarri hartuta.

Delituen ezaugarriak aztertu ondoren, datuek agerian utzi dute ugaritu egin direla, batez ere, ondarearen aurkako faltak, eta atxilotzearen arrazoi nagusia lotuta dagoela ondarearen aurkako eta ordena sozialaren aurkako delituekin.

6.15. taula. EAEn atxilotutako 15 eta 29 urte bitarteko pertsonen ehunekoaren bilakaera, delitu- edo falta-motaren arabera. 2000-2007

2000 2002 2005 2006 2007 ALDAKUNTZA 2000-2007

Ondarearen eta ordena sozioekonomikoaren aurkakoak

1.356 1.519 1.237 1.277 1.374 1,3

Segurtasun kolektiboaren aurkakoak 960 681 558 570 669 –30,3

Bestelako egintzak 531 553 560 535 541 1,9

Ordena publikoaren aurkakoak 598 481 354 366 466 –22,1

Ondarearen aurkako faltak 70 153 226 213 289 312,9

Tortura eta osotasunaren aurkakoak 0 0 138 210 253 83,3

Lesioak 119 140 223 233 221 85,7

Justizia Administrazioaren aurkakoak 24 26 63 44 94 291,7

Askatasunaren aurkakoak 57 59 60 50 50 –12,3


360

2000 2002 2005 2006 2007 ALDAKUNTZA 2000-2007

Sexuaskatasunaren aurkakoak 36 27 45 34 33 –8,3

Pertsonen aurkako faltak 11 22 21 31 32 190,9

Giza hilketa eta bere formak 20 21 11 23 24 20,0

Faltsukeriak 15 20 9 5 12 –20,0

Intimitatearen, norberaren irudirako eskubidearen aurkakoak

7 10 4 4 10 42,9

Ordena publikoaren aurkako faltak 25 21 12 5 9 –64,0

Beste delitu batzuk27 11 7 16 21 8 –27,3


Bestalde, nabarmentzeko modukoa da atxilotutako pertsonen profila aldatu egin dela, batez ere, haien jatorria. Horrenbestez, 2001. urtean atxilotutakoen % 61 EAEkoak ziren eta % 28 Espainia ez zen beste herrialderen batekoak; 2007. urtean, berriz, % 38 eta % 53, hurrenez hurren. Profila aldatu izana, identifikatzea zailagoak diren beste faktore batzuez gain, baliteke izatea EAEn atzerriko gazte gehiago bizi delako, eta, halaber, haien pobreziatasak eta gizartebazterketako tasak gora egin dutelako; izan ere, hori adierazten dute EAEn pobreziari buruz egin diren ikerketek. 26

6.14. grafikoa. EAEn atxilotutako 15 eta 29 urte bitarteko gazteen banaketa, jatorriaren arabera (%). 2001-2007

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Geuk egina, Gazteen Euskal Behatokiaren adierazleen sistema oinarri hartuta.

26 Delitu hauek sartzen dira: familiaharremanen aurkako delituak, ohorearen aurkakoak, langileen eskubideen aurkakoak eta "Beste delitu batzuk" kategoriakoak.


361

6.5. BALORAZIOA

Osasunaren eta bizimodu eta ohitura osasungarriak sustatzearen alorrean, azter-tu ditugun adierazleetan izan diren aldaketa gehienak positibotzat hartzeko modukoak dira: norberaren osasunaren pertzepzioa zertxobait hobea da, heriotzatasek behera egin dute, ariketa fisikoa egiten duten gazteen ehunekoak gora egin du, errepideetako istripukopuruak behera egin du eta droga gehienen kontsumokopuruak behera egin du gazteen artean, eta, halaber, adintarte horretakoen artean murriztu egin dira GIBaren infekzioak eta hiesagatiko heriotzatasa.

Hala ere, beste adierazle batzuetan bilakaera negatiboa izan da; esate baterako, haurdunaldiaren etendura-tasarena, obesitatearen indizeena, eta, pixka bat, suizidioaga-tiko heriotza-tasarena eta nork bere buruari eragindako kalteengatiko kasuena. Gizartebazterketaren gaineko tasen beherakadari dagokionez, batetik, nabarmen egin dute behera pobrezia-tasak eta prekarietate-tasak —bat dator biztanleria osoan izandako beherakadarekin—, eta, bestetik, eta aldi berean, atxilotutako gazteen kopuruak eta tasak gora egin dute nabarmen.

7Gazteen aisia eta kultura

365

7. GAZTEEN AISIA ETA KULTURA

7.1. EbALUATUTAKo NEURRIAK TESTUINGURUAN jARTZEA


7.1.1.1. Gazteen aisiari buruzko aldaketak

II. Gazte Planaren diagnostikoak gazteen aisiari buruz adierazten duenez, aisialdia eta denbora horretaz egiten diren erabilerak aztertzerakoan, aisialdia une jakinera batzeko, edo, beste modu batera esanda, aisialdia kontzentratzeko dagoen joera nabarmendu behar da lehendabizi. Joera hori zenbait mailatan gertatzen da: lehen maila batean, aisialdia as-teburuetara pasatzen da; bigarrenean, larunbatetara, eta hirugarrenean, gaueko eta goizal-deko ordu jakin batzuetara. Horren hari beretik, asteko gainerako egunetako aisialdia gero eta instrumentalagoa da (hizkuntzak ikasteko edo erabilera jakin baterako prestakuntza-jarduera osagarrietan aritzeko). Bestalde, eta planak adierazten duenez, beste aisia-modu batzuk azaleratu dira, eta, gertatzen ari dena ulertzeko, beharrezkoa da ikuspegiz aldatzea. Gaueko aisia-moduak dira, azalera handiko guneetan gauzatzen den aisia, teknologia be-rriekin lotutako aisia (esate baterako, “aisia elektronikoa” deitzen dena), telebista, etab. Gehienak kontsumoarekin bereziki lotutako aisia-moduak dira.

Horrenbestez, begi-bistakoa da harrera beroa duen eta gazteentzako aisia-eskaintza indartsua duen merkatu baten interesekin zaila dela lehian aritzea, eta, beraz, Gazte Planak zera proposatzen du: sentsibilizazio-kanpaina bat egitea gazte-kolektiboak bere aisiaren kontsumo kritikoago eta kontzienteagoa lortzeko. Horretarako, kanpainak, heziketa-pro-gramak antolatu, eta informazio eta arretarako zerbitzuak abian jarriko lirateke. “Horre-kin, aisialdi-partehartzaileagoa sustatu nahi da, baina ‘aisialdi kontsumoaren’ antidotoa izateko asmorik gabe,” bateragarriak izan baitaitezke, “posible baita denbora-espazio ba-tean zehar aisialdi-mota konprometitua eta elkartasunezkoa garatzea, eta, beste batean, kontsumoarekin erlazionatuagoa dagoen aisialdi-modu batean murgiltzea”.

Diagnostiko hori abiapuntu hartuta, II. Gazte Planak lau helburu orokor ezarri ditu, eta horiek asoziazionismoarekin, aisia-modalitate guztiekin eta beharrezko zerbitzu eta azpiegiturekin dute zerikusia. Hona hemen helburuak:


366

— Administrazioak aisiaren espazioan esku-hartzea beharrezkoa den adierazteko ezta-baida sustatzea, bai eta esku-hartze horrek nolakoa izan behar duen zehazteko ere.

— Gaur egun puri-purian dauden aisia-motak aztertzea.

— Gazte-asoziazionismoa eta parte-hartzean oinarritutako aisia sustatzea, azpiegitu-rak eta beharrezkoa den laguntza eskainita.

— Gazteentzako zerbitzuak garatzeko ildo jakin bat zehaztea.

Helburu horiek lortzeko lehentasunezko lau esku-hartze ildo ezarri ditugu:

— Gazteen asoziazionismoa eta aisialdi parte-hartzailea sustatzea.

— Gazte-zerbitzuak garatzea.

— Aisiarako beste aukera batzuk zehaztea.

— Gazteek europar foroetan gizarte- eta instituzio-mailan parte hartzea.

7.1.1.2. Gazteen kulturari buruzko aldaketak

Planaren arlo honetako bigarren ardatzari dagokionez —gazteen kultura—, hiru hel-buru orokor eta berariazko bi esku-hartze ildo ezarri dira. Hauek dira planak ezarritako helburuak:

— Gazteen kultura-jarduera bultzatzea, bereziki behar handiena duten sektoreetan.

— Euskararen erabilera sustatzea.

— Komunikazio eraginkorra lortzea, gazteen kultura-sorkuntza laguntzeko (pres-takuntza-eskaintzak, sorkuntzarako laguntzak, azpiegiturak...) bitarteko nagusia baita.

Horretarako, bi esku-hartze ildo ezarri dira:

— Gazteen kultura-jardueraren fase guztiei laguntzea.

— Euskararen erabilera sustatzea kirol-jarduera, kultura-jarduera eta aisiako jardueren eskaintzan.

7.1.1.3. Aldaketak gazteen kirol-azturetan

Planak aitortzen duenez, erakundeek ez dute gazteek kirolaren alorrean dituzten beharren berri. Dena dela, gaineratzen du jakin badakitela eskaintza publikoa ez dena gazteriaren gaur egungo beharretara egokitzen. Diagnostikoak adierazten duenez, kirola egiteko modua eta gazteek kirol-jarduerarekin duten konpromisoa aldatu egin dira, kirol-jarduera berriak sortu direlako. Kirola egiteko modu berri horiek hurbilago daude aisiaren eta astialdiaren kontzeptutik, diziplina eta sakrifizio handiak eskatzen dituen kirolaren kontzeptu tradi-zionaletik baino. Aldaketa horiek eragin duten ondorio nagusia da ohiko kirol-klubak desa-gertzen ari direla; izan ere, haiek ez dute eskaintza dibertsifikatu eta, aldiz, oraindik ere pentsatzen dute taldeko lehia-kirola dela kirola egiteko modurik naturalena.

II. Gazte Plana antolatu ahal izateko egindako diagnostikoak agerian utzi du, halaber, indarkeriazko portaerak azaleratzen direla zenbait kirol-mailatan eta kategoriatan. Planak jasotzen duenez, “sarritan komunikabideek indarkeriazko jarrerak eta jokabideak puztu

7. GaztEEn aisia Eta kultura

367

egiten dituzte, eta, aldiz, ez diote arreta handirik eskaintzen joko garbiarekin zerikusia duten jarrerak zabaltzeari”.

Diagnostiko hori abiapuntu hartuta, II. Gazte Planak lau helburu orokor hauek ezarri ditu:

— Erakundeek hobeto ezagutzea Euskadiko gazteen kirol-ohituretan izandako aldake-tak eta gazteek kiroletako biolentziaz duten iritzia.

— Baliabide eta ekipamenduak gazteek dituzten kirol-behar berrietara egokitzea.

— Klubei eta federazioei laguntzea ezinbesteko egokitze-prozesuan.

— Hirietako kirol-ekipamenduen eskaintza egokitzea eta handitzea, gazteen artean dauden kirol-joera berriak kontuan hartuta.

Horretarako, lehentasunezko bi esku-hartze ildo proposatzen ditugu:

— Kirolaren bidez gizartean balioak sustatzeko plan bat diseinatzea.

— Gaur egungo baliabideak gazteriaren beharretara egokitzea.

7.1.2. Emaitzen ebaluazioak agerian utzitako alderdiak

II. Gazte Planaren 5. arloan 8 esku-hartze ildo eta 37 ekintza gauzatu dira, eta, hortaz, planaren arlo horretan gauzatu dira jarduera gehien, indarrean egon den epealdi guztian: 2002. eta 2005. urteen artean, Eusko Jaurlaritzak —batez ere Kultura Sailaren bidez—, 97 jarduera gauzatu ditu guztira, eta den-denak planak ezarritako zortzi esku-hartze il-doetatik zazpitan. Gaur egungo baliabideak gazteriaren beharretara egokitze aldera eza-rritako 5.8. esku-hartze ildoari dagokionez, Eusko Jaurlaritzak ez du jarduera bakar bat ere gauzatu.

7.1. taula. 5. arloan Eusko jaurlaritzak abian jarritako esku-hartzeen kopuruaren banaketa

ESKU-HARTZE ILDoA 2002 2003 2004 2005 GUZTIRA

5.1. Gazte-asoziazionismoa eta aisialdi parte-hartzailea sustatzea.

2 3 7 8 20

5.2. Gazte-zerbitzuak garatzea. 4 5 8 7 24

5.3. Aisiarako beste aukera batzuk zehaztea. — — 1 2 3

5.4. Gazteek Europako foroetan parte hartzea. — 2 2 2 6

5.5. Gazteen kultura-jarduerak laguntzea. 7 7 7 13 34

5.6. Euskararen erabilera sustatzea. 1 1 1 3 6

5.7. Kirolaren bidez gizartean balioak sustatzeko plan bat diseinatzea.

— — 1 3 4

5.8. Baliabideak gazteen beharretara egokitzea. — — — — —

Guztira 14 18 27 38 97



368

Jarduketak II. Gazte Planean ezarritako esku-hartze ildoen arabera banatuz gero, jar-duera gehien gazteen kultura-jarduera bultzatzea helburu duen 5.5. esku-hartze ildoan (34 jarduera) eta gazte-zerbitzuak garatzea helburu duen 5.2. esku-hartze ildoan (24 jarduera) gauzatu dira. Ondoren, gazte-asoziazionismoa sustatze aldera ezarritako 5.1. esku-hartze-ildoan gauzatu dira (20 jarduera). Eta gainerako 19 jarduerak 5.3., 5.4., 5.6. eta 5.7. esku-hartze ildoetan gauzatu dira.

Zoritxarrez, II. Gazte Planaren arlo honi buruzko inpaktu-adierazle gutxi ditugu. Hurrengo orrialdeetan, gazteek duten astialdiarekin zerikusia duten inpaktu-adierazle batzuk landuko di-tugu, batez ere, asoziazionismoa sustatzearekin eta aisia-modu aktiboak sustatzearekin lotura dutenak.

7.2. INpAKTU-ADIERAZLE oRoKoRRAK

Euskadiko Gazteak azterlanean bildutako datuek adierazten dutenez, EAEko gazteek duten batez besteko denbora librearen zenbatekoa ez da asko aldatu azken urteotan: as-tegunetan, ordubete eta bi ordu bitartean libre dituzten gazteen ehunekoak behera egin du pixka bat (2004an gazteen % 21ek, eta 2008an, berriz, % 19k); eta zertxobait gora egin du 3 eta 4 ordu bitartean libre dituztela adierazi duten gazteen ehunekoak (% 30ek eta % 31k, hurrenez hurren). 2001. urteaz geroztik, nolanahi ere, gora egin du egunean lau ordu libre baino gehiago dituztela esan dutenen ehunekoak, hain zuzen, % 5 gehiagok. Datuak sexuaren arabera bereiziz gero, emakume gehiagok adierazi dute astegunetan egu-nean ordu bat baino gutxiago dutela edo ordubete eta 2 ordu bitartean dituztela egunean (emakumeen % 5ek eta % 21ek; eta gizonen % 4k eta % 16k, hurrenez hurren). Eta, bestalde, gizonezko gehiagok du astegunetan lau ordu baino gehiago libre (gizonezkoen % 49k eta emakumezkoen % 42k).

7.2. taula. 15 eta 29 urte bitartekoek astegunetan duten batez besteko denbora librea (%). 2000-2008


2000 2004 2008 2000 2004 2008 2000 2004 2008

Ordu 1 baino gutxiago 4,2 4,1 4,6 3,2 3,6 4,2 5,3 4,6 5,0

1 eta 2 ordu bitarte 22,1 20,8 18,5 24,1 19,9 16,1 20,2 21,7 20,8

3 edo 4 ordu 34,5 29,7 31,1 34,8 29,4 30,6 34,1 30,1 31,7

4 ordu baino gehiago 39,2 45,3 45,8 37,9 47,0 49,2 40,5 43,6 42,5

Guztira 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0



369

7.3. INpAKTU-ADIERAZLE ESpEZIfIKoA, GAZTEEN ELKARTEAK ETA pARTE-HARTZEAN oINARRITUTAKo AISIA pARTE-HARTZAILEA SUSTATZEA HELbURU DUTEN ESKU-HARTZE ILDoEI DAGoKIENA

7.3.1. Handitu egin da elkarteren bateko kide diren gazteen eta gazte-elkarteen kopurua

Elkarteren bateko kide diren gazteen kopuruari dagokionez, dezente egin du gora aztertu dugun denbora-epean: EAE guztian, gazteen % 35 zen elkarteren bateko kide 2004. urtean, eta lau urteren buruan % 41 zen, eta Gipuzkoa da asoziazionismoak gora gehien egin duen lurralde historikoa (% 39tik % 48ra igo da, aipatutako urte horietan). Horrenbes-tez, 2004. urtean mutilen % 43 zen elkarteren bateko kide, eta 2008an, berriz, ehunekoak % 49 egin zuen. Emakumezkoei dagokienez, lau neskatik bat (% 27) zen elkarteren bateko kide 2004an, eta lau urteren buruan hirutik bat zen kide (% 34).

7.3. taula. Elkarteren bateko kide diren gazteak, lurralde historikoen, adin-taldeen eta sexuaren arabera (%). 2004-2008

2004 2008

Sexua

Gizonak 43 49

Emakumeak 27 34

Adin-taldeak

15-19 urte 43 50

20-24 urte 34 41

25-29 urte 31 34

Lurralde historikoak

Araba 33 39

Bizkaia 33 38

Gipuzkoa 39 48

Guztira 35 41

Iturria: Euskadiko gazteak 2004 eta Euskadiko gazteak 2008.

Lurralde historikoetako datuak eta gure ingurukoetakoak alderatuz gero, inkestek be-rretsi egin dute alde nabarmena dagoela gazteen asoziazionismoaren ratioan. Izan ere, lehen esan dugunez, Euskal Autonomia Erkidegoan gazteen % 41 zen elkarteren bateko kide eta Espainian, berriz, % 12, eta 27 estatuko EBn % 22.

7.4. taula. Elkarteren bateko kide diren gazteak HEAEn, Espainian eta Eb-27n (%). 2008

Elkarteren bateko kide diren gazteak (%)

EAE 41

Espainia 12

27 estatuko EB 22



370

Elkarte-motari dagokionez, nabarmentzeko modukoa da kirol-elkarteen igoera, eta lehen ere gazte gehien zituzten elkarte-motak ziren; 2004. urtean, inkesta bete zuten gazteen % 15ek esan zuen kirol-elkarteren bateko kide zela, eta 2008. urtean % 22k esan zuen. Bestalde, txokoen edo aisialdi-elkarteei dagokienez ere, gazteen ehunekoak gora egin zuen (% 4tik eta % 7ra).

7.5. taula. Elkarte-mota ezberdinetako kide izatearen bilakaera (%). 2000-2008*

2000 2004 2008

Kirol-elkarteak 20 15 22

Txokoak edo aisialdi-elkarteak (lagunarteak, konpartsak, blusak...) 10 4 7

Elkarte kultural edo artistikoak 8 5 6

Musika-bandak, musika-taldeak — 3 4

Mendi-talde edo -elkarteak — 2 3

Ikasle-elkarteak 4 2 3

Sindikatuak 3 2 3

Eskautak, gazte-klubak 4 3 2

Hirugarren munduaren garapenerako lankidetza 3 1 2

Euskararen aldeko elkarteak 4 3 2

Osasunarekin zerikusia duten elkarteak 3 — 2

Ekologistak 3 1 1

Giza Eskubideak 2 0 1

Emakumezkoekin lotura dutenak 1 0 1

Baliaezintasunekin lotura dutenak 2 — 1

Erlijiosoak — 2 1

Politikoak 3 2 1

Immigranteei laguntzeko elkarteak 1 — 1

Langileak — 1 1

Bakezaleak edo antimilitaristak — 1 0

Bestelakoak — 1 2

* 2000. eta 2004. urteetan ez zen galdetu 2008an galdetu ziren elkarte-mota guztiei buruz, eta, beraz, zenbait kasutan ez dugu urte horiei buruzko daturik.


Inkesten bidez jasotako datuak alde batera utzita, Eusko jaurlaritzako elkarteen erre-gistroan izena emana duten elkarte-kopuruaren bilakaera aztertu ondoren, hauteman dugu 2000. eta 2007. urteen artean nabarmen egin duela gora —% 40— gazteen, ikas-leen eta gazte-sustapenerako elkarteen kopuruak. Nolanahi ere, gainerako elkarteetan ere igoera antzekoa izan denez, gazte-elkarteen proportzioak bere horretan jarraitzen du gainerako elkarteekiko, hain zuzen, % 5 inguruan.


371

7.6. taula. Eusko jaurlaritzako Elkarteen Erregistroan izena emana duten elkarteen kopuruaren eta gazteen elkarteen kopuruaren bilakaera. 2000-2007

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007ALDAKUNTZA

2000-2007

Elkarteak, guztira 12.916 13.535 13.793 14.366 15.517 15.504 16.149 16.969 31,4

Gazteen elkarteak, guztira 674 686 669 687 736 705 719 950 40,9

Gazte-sustapenerako elkarteak 67 69 65 67 79 72 76 295 340,3

Ikasle-elkarteak 129 135 132 135 148 140 141 145 12,4

Gazte-elkarteak 327 331 327 337 349 341 351 355 8,6

Astialdiko elkarteak 151 151 145 148 160 152 151 155 2,6

Gazte-elkarteak (%) kopuru guztiarekiko 5,2 5,1 4,9 4,8 4,7 4,5 4,5 5,6 7,3

Iturria: Lan eta Gizarte Gaietarako Saileko Elkarteen Erregistroa. Eustat erakundearen datu-bankua.

7.3.2. EAEko gazteek denbora gehiago gordetzen dute aisia aktiborako

Euskadiko Gazteak inkestako datuei esker, bestalde, EAEko gazteek egiten dituzten aisia-jarduerei buruzko zenbait argibide atera ahal izan ditugu. Dena dela, emaitzak ez di-renez modu berean aurkeztu, atera ditugun ondorioak ezin dira biribiltzat hartu. Nolanahi ere, 2008. urtean, gazteek adierazi dute jarduera hauek direla gehien egiten dituztenak: lagunekin edo bikotekidearekin egon, telebista ikusi, musika entzun, tabernaz taberna ibili, kirola egin, etxean ordenagailuarekin aritu eta atseden hartu.

7.7. taula. Zenbait aisia-jardueraren maiztasuna (%). 2000-2008

2000* 2004** 2008***

Lagunekin / bikotekidearekin egon 86 61 71

Telebista ikusi 90 84 55

Musika entzun — 78 46

Tabernaz taberna ibili 57 16 37

Kirola egin 53 21 35

Etxean ordenagailuan aritu 40 41 28

Atseden hartu, egonean egon — 35 28

Familiarekin egon — 87 28

Diskoteketara joan 6 0 24

Paseoan ibili, kalean egon 56 61 23

Liburuak irakurri gustuz 61 24 20

Ikuskizunetara joan 36 0 13

Bideo-jokoen kontsolarekin jolastu — 5 12

Telefonoz hitz egin eta sms-ak bidali — 75 11


372

2000* 2004** 2008***

Erosketak egin

Mendira joan

Botelloia egin

Kirol-ikuskizunetara joan

Kultura-jarduera jakinen bat egin

* Jarduera horietako bakoitza egunero edo astegunetan noizean behin egiten dituela adierazi duten biztanleen ehunekoa.

** Jarduera (ia) egunero egiten duela adierazi duen biztanleen ehunekoa.

***Astegunetan edo asteburuetan, astialdian, batez ere egiten dituen hiru jardueretako bat dela adierazi duten biztanleen ehunekoa.

Iturria: Geuk egina, Euskadiko gazteak 2000, Euskadiko gazteak 2004 eta Euskadiko gazteak 2008 azterlanetako datuak oinarri hartuta.

2003. eta 2008. urteen artean, halaber, 34 urte baino gutxiago dituzten gazteek aisia aktiborako28 eta kirola egiteko denbora dezente gehiago gordetzen dute, eta, aldi berean, denbora gutxiago gizarte-bizitzarako29. 34 urte baino gutxiago dituzten gazteek egunean 20 minutu gehiago gordetzen dute aisia aktiborako, eta egunean hamar minutu gehiago aisia pasiborako; jarduera horretarako gordetzen dute, hain zuzen, denbora gehien, pre-mia fisiologikoak asebetetzeko jardueren —lo egitea barne— eta lana eta prestakuntzaren ondoren, 2003an baino egunean bi minutu gehiago gordetzen baitituzte. Helduek, berriz, 2003an baino bost minutu gutxiago gordetzen dituzte aisia aktiborako eta hamar minutu gehiago aisia pasiborako.

7.8. taula. Hainbat jardueratarako gordetzen den batez besteko denbora sozialaren bilakaera, adin-taldeen arabera (orduak eta minutuak). 1993-2008

1993 1998 2003 2008ALDEA

2003-2008

34 urte baino gutxiago

Premia fisiologikoak 11h16 11h15 11h37 11h31 –0h6

Lana eta prestakuntza 3h52 4h25 5h06 5h08 0h2

Etxeko lanak 1h45 1h29 1h07 1h16 0h9

Etxeko pertsonentzako zainketak 0h27 0h25 0h15 0h21 0h6

Gizarte-bizitza 1h37 1h27 1h16 0h49 –0h27

Aisia aktiboa eta kirolak 1h04 1h01 1h03 1h23 0h20

Aisia pasiboa 2h40 2h26 2h03 2h13 0h10

Joan-etorriak 1h16 1h30 1h32 1h20 –0h12

28 Denboraren Erabilera Soziala inkestan aisia aktibotzat jarduera hauek hartzen dira: kirola egitea, pa-seatzea, txangoak egitea, ordenagailua erabiltzea eta Internet erabiltzea. Aisia pasiboaren kategorian, berriz, hauek: hedabideen eta komunikabideen kontsumoa, jarduera artistikoak egitea, atseden hartzea (lo egitea ez), ikuskizunetara eta kirola ikustera joatea.

29 Denboraren Erabilera Soziala inkestan gizarte-bizitzatzat jarduera hauek hartzen dira: beste etxebizitzaren bateko kideekin, senideekin, lagunekin edo auzokideekin harreman sozialak izatea, bai eta beste etxebizitza batzuetako pertsonei laguntzea ere. Horrez gain, gizarte-bizitzak jarduera hauek ere hartzen ditu bere baitan: entitateetan, elkarteetan edo erakundeetan borondatez eta inolako dirurik kobratu gabe laguntzea eta/edo parte-hartzea, edozein dela haien helburua, erlijiosoa, politikoa, kulturala edo aisialdikoa.


373

1993 1998 2003 2008ALDEA

2003-2008

35-59 urte

Premia fisiologikoak 11h04 11h10 11h30 11h09 0h21

Lana eta prestakuntza 3h48 4h15 3h51 4h16 0h25

Etxeko lanak 3h10 2h41 2h40 2h30 –0h10

Etxeko pertsonentzako zainketak 0h19 0h22 0h28 0h42 0h14


Aisia aktiboa eta kirolak 1h03 1h00 1h10 1h05 –0h5


Joan-etorriak 0h58 1h14 1h10 1h15 0h5

60 urte baino gehiago

Premia fisiologikoak 12h15 12h35 12h37 12h38 0h1

Lana eta prestakuntza 1h00 0h31 0h37 0h22 –0h15

Etxeko lanak 3h16 3h17 3h23 3h21 –0h2

Etxeko pertsonentzako zainketak 0h07 0h11 0h16 0h13 –0h3


Aisia aktiboa eta kirolak 1h31 1h46 1h44 1h44 0h0


Joan-etorriak 0h30 0h37 0h39 0h40 0h1

Iturria: Eustat erakundearen Denboraren Erabilera Soziala inkesta eta geuk egina.

7.4. INpAKTU-ADIERAZLE ESpEZIfIKoA, KIRoL, KULTURA ETA AISIALDIKo jARDUEREN ESKAINTZAN EUSKARAREN ERAbILERA SUSTATZEA HELbURU DUTEN ESKU-HARTZE ILDoEI DAGoZKIENAK

7.4.1. Gazte gehiagok dakite euskara, baina hizkuntza nagusitzak gutxiagok erabiltzen dute

Euskararen ezagutzaren bilakaerak adierazten du egoerak hobera egin duela, baina oso motel aurreko beste epealdi batzuekiko; izan ere, gazteen % 62k adierazi zuen nahiko ondo edo ondo ulertzen zuela euskara 2004. urtean, eta 2008. urtean, berriz, % 63k. Ahozko ezaguerak bere horretan jarraitzen zuen (% 56), eta euskaraz irakurtzeko eta idazteko gai-tasunak, berriz, hobera egin zuen zertxobait: % 58tik % 59ra eta % 57tik % 58ra, hurrenez hurren, aztertu dugun epealdiari dagokionez.

7.9. taula. Euskararen ezagutzaren bilakaera adin-taldeen arabera (%). 2000-2008

GUZTIRA 15-19 urte 20-24 urte 25-29 urte

Nahiko ondo edo ondo ulertzen duzu

2000 59 69 60 50

2004 62 70 61 55

2008 63 74 65 50


374

GUZTIRA 15-19 urte 20-24 urte 25-29 urte

Nahiko ondo edo ondo hitz egiten duzu

2000 48 59 49 40

2004 56 66 56 47

2008 56 68 58 45

Nahiko ondo edo ondo irakurtzen duzu

2000 55 66 56 44

2004 58 68 57 51

2008 59 72 61 46

Nahiko ondo edo ondo idazten duzu

2000 52 63 53 42

2004 57 67 56 48

2008 58 71 59 45


Hala eta guztiz ere, hizkuntza nagusitzat gutxiago erabiltzen dute, etxean zein lagunekin daudenean; hain zuzen, % 27tik % 23ra jaitsi da bi kasuetan.

7.10. taula. Euskararen erabilera etxean eta lagunekin (%). 2004-2008

Etxean Lagunartean

2004 2008 2004 2008

Batez ere euskaraz 27 23 27 23

Bi hizkuntzetan berdin 10 14 22 22

Batez ere gaztelaniaz 63 62 51 53

Ed/Ede 0 1 0 1

Guztira 100 100 100 100


7.5. bALoRAZIoA

Gazteen aisia eta kulturaren arloan izandako aldaketei buruzko balorazioa eskasa da: dirudienez denbora gehiago ematen da parte-hartzean oinarritutako aisian eta kiroletan, baina, halaber, aisia pasiboan ere bai, denboraren erabilerari buruzko inkestetan gizarte-bizitza izendatzen dutenaren kaltetan. Horrez gain, ez dirudi gazteek denbora libre gehiago dutenik orain.

Bestalde, elkarteetan jende gehiagok parte hartzen du eta gazteen elkarte gehiago dago; gazte gehiagok daki euskara, baina paradoxa badirudi ere, hizkuntza nagusitzat gutxiagok erabiltzen dute, etxean zein lagunartean.

8Balioak eta

gazte-indarkeria

377

8. bALIoAK ETA GAZTE-INDARKERIA

8.1. EbALUATUTAKo NEURRIAK TESTUINGURUAN jARTZEA


II. Gazte Planaren diagnostikoan adierazten denez, I. Gazte Planetik orain ebaluatzen ari garen planerako berrikuntza nagusia balioek duten garrantzia nabarmentzea da. Hain zuzen ere, dokumentu horretan adierazten denez, balioen gaiak, II. Gazte Planaren barruan, oso helburu argia dauka: lan-ildo jakin batzuen aldeko hautaketa sustatu eta justifikatzea. “Beharrezkoa da proiektu hau balio-oinarri sendo batetik abiatzea. Euskarri horiek gabe, gazteen egoerari buruzko diagnostiko ‘neutral’ eta deskribatzaile bat egitera mugatuko litzateke plana.”

Hori guztia abiapuntu hartuta, II. Gazte Plana zehaztu zutenean, arlo guztien ze-harkako balioak adostu zituzten —berdintasuna, parte-hartzea eta erantzukizuna—, baina ez zituzten berariazko esku-hartze ildoak edo helburuak zehaztu (Hezkuntzaren arloko 2.4. eta 2.7. esku-hartze ildoei dagozkienak bakarrik). Horrez gain, gazte-indarkeriarekin zerikusia duten zenbait helburu eta jarduera-ildo ere ezarri ziren. Hona hemen ezarritako helburuak:

— Beste erakunde batzuekin batera, beharrezkoak diren neurriak eskaintzeko, gizarte-indarkeriaren fenomenoari buruzko gogoeta bat —arazoa gainditzea xede izango duena— egitea.

— Ikerketak egitea, horien ondorioen azterketatik abiatuta, ahalik eta adostasunik zabalenak lortzeko, esku hartu behar duten guztiek konpromisoak hartzeko eta material hori eztabaidatu ahal izateko foroak sortzeko.

— Gogoeta horiek eta eztabaiden ondorioz Gazte Planak esku hartzen dueneko arloe-tan (hezkuntza, lana, kultura...) sortzen diren proposamenak zabaltzea.

— Bertan adierazten diren jarduerak indarkeriaren fenomenoaren prebentzioa lortze-ra bideratzea, balioetan egin beharreko lana bitarteko nagusietako bat dela.


378

Jarritako helburu horiek bete ahal izateko lau esku-hartze ildo hauek ezarri dira:

— Lanerako taldeak eta foroak sortzea, gazte-indarkeriaren arazoari buruzko gogoetatik abiatuta, jarduera-proposamen zehatzak egiteko.

— Gazte-indarkeriari buruzko azterketak eta lanak egitea, horietan oinarrituz ara-zoaren inguruko kontsentsuak lortu ahal izateko.

— Hezkuntza-esparruan prebentzio-neurriak ezartzea, balioetan oinarritutako hezkun-tza eta bakerako eta bizikidetzarako hezkuntza sustatzeko.

— Sentsibilizazio- eta kontzientziazio-kanpainak garatzea, gazte-indarkeriaren arazoaren aurrean.


Gazte-indarkeriaren arloan ezarritako esku-hartze ildoei dagokienez, eta II. Gazte Pla-naren emaitzen ebaluazioan adierazten denez, 2002. eta 2005. urteen artean 53 jarduera gauzatu dira guztira arlo horretan; jarduera horietan Eusko Jaurlaritzako lau sailek parte hartu dute.

Arlo horri dagozkion jarduera gehienak (25) 0.4. esku-hartze ildoan ezarritako ekintzen esparruan gauzatu ziren; hau da, gazte-indarkeriaren arazoaren aurrean, sentsibilizazio- eta kontzientziazio-kanpainak garatzea helburu zutenak. Gainerako 30 jarduerak honela bana-tu ziren: 17 jarduera hezkuntzaren esparruan prebentzio-neurriak ezartzea helburu duen esku-hartze ildoan gauzatu ziren; 10 jarduera lan-taldeak eta foroak sortzearekin zerikusia duen esku-hartze ildoan (0.1. ildoan); eta 3 jarduera gazte-indarkeriari buruzko azterketak egitera bideratutako 0.3. esku-hartze ildoan.

8.1. taula. 0. arloan Eusko jaurlaritzak abian jarritako esku-hartzeen kopuruaren banaketa

ESKU-HARTZE ILDoA 2002 2003 2004 2005 GUZTIRA

0.1. Lan-taldeak eta foroak sortzea. 2 3 1 4 10

0.2. Gazte-indarkeriari buruzko azterketak egitea. — — 1 2 3

0.3. Hezkuntzaren esparruan prebentzio-neurriak ezartzea. — 4 6 7 17

0.4. Sentsibilizazio- eta kontzientziazio-kanpainak egitea. 5 5 7 7 24

Guztira 7 12 15 20 54


8.2. INpAKTU-ADIERAZLE oRoKoRRAK

8.2.1. Euskadiko gazteek politikarekiko interes gutxiago dute, eta gutxiago jarraitzen di-tuzte hedabideetan politikari buruz ematen diren albisteak

Zenbait urtetan ehunekoa bere horretan egon ondoren, 2004. urteaz geroztik nabarmen egin du behera politikarekiko interes handia edo handi samarra dutela adierazten dutenen

8. balioak Eta GaztE-indarkEria

379

ehunekoak; eta hori, jakina, ez da oso lagungarria parte-hartzearen balioa sendotzeko, eta II. Gazte planak bultzatu nahi duen balioetako bat, hain zuzen, hori da.

8.1. grafikoa. politikarekiko interes handia edo handi samarra dutela dioten gazten ehunekoaren bilakaera (%). 1996-2008

��

��

��

��

��

��

�

�

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

Iturria: Gazteen argazkiak, 12, 2009ko uztaila.

Horren hari beretik, azken urteotan nabarmen gutxitu da politikari buruzko albisteak hedabideen bidez jarraitzen dituzten gazteen kopurua. Politikari buruzko albisteak egu-nero jarraitzen duten gazteen ehunekoak behera egin du: prentsari dagokionez, % 32tik % 26ra; telebistari dagokionez, % 66tik % 53ra; eta irratiari dagokionez, % 27tik % 19ra.

8.2. taula. politikari buruzko albisteak hedabideen bidez jarraitzen dituztenak (%). 2004-2008

2004 2008

Egunkariak

Egunero 32 26

2 edo 3 egun astean 20 18

Egun 1 astean 12 16

Egun 1 baino gutxiago astean 4 6

Inoiz ez edo ia inoiz ez 30 33

Ed/Ede 1 1

Telebista

Egunero 66 53


Egun 1 astean 3 8



Ed/Ede 1 0


380

2004 2008

Irratia

Egunero 27 19


Egun 1 astean 5 7



Ed/Ede 1 2

Ehuneko bertikalak 100 100


8.2.2. Epe luzean, behera egin du pixka bat EAEko demokraziaren funtzionamenduarekin gustura ez daudenen kopuruak, baina politikaz hitz egiteko askatasuna gutxiagok sumatzen dute

2002. urteaz geroztik, EAEko demokraziaren funtzionamenduarekin gustura ez daudela adierazi duten gazteen ehunekoak behera egin du; baina 2007. eta 2008. urteen artean dezente egin du gora gustura ez daudela adierazi dutenen ehunekoak.

8.2. grafikoa. EAEko demokraziaren funtzionamenduarekin gustura ez dauden 15 eta 29 urte arteko pertsonen ehunekoaren bilakaera (%). 2002-2008

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��

��



381

EAEko demokraziaren funtzionamenduarekin gustura ez daudela adierazi dutenen ehunekoak behera egin badu ere, nabarmen egin du gora, halaber, jendearekin politikaz hitz egiteko nahikoa askatasun ez dutela sumatzen duten gazteen ehunekoak.

8.3. grafikoa. 15 eta 29 urte bitarteko gazteek politikaz hitz egiteko sentitzen duten askatasuna (%). 1998-2008

��

��

��

��

��

��

��

�

��

��

��

��

��

��

�

�

��

��

�

�

��

��

��

�

��

��

��

�

��


8.3. INpAKTU-ADIERAZLE ESpEZIfIKoAK, bALIoETAN oINARRITUTAKo HEZKUNTZA SUSTATZEKo ESKU-HARTZE ILDoEI DAGoZKIENAK

Tolerantzia II. Gazte Planaren diagnostikoan aipatzen den balioetako bat da. Eta arlo horretan, inkestek erakusten dutenez, ez dirudi egoerak hobera egin duenik, talde jakin batzuekin batera elkarrekin bizitzeko jarrerari dagokionez zein ideia eta planteamendu jakin batzuk onartzeari dagokionez. Halaber, gazteek gero eta errezelo handiagoa dute EAEn bizi diren etorkinen kopuruari dagokionez.

8.3.1. Txarrera egin dute auzo-tolerantziaren indizeek

Auzo-tolerantziari dagokionez, hobera egin du zertxobait, zenbait kolektibori buruz emandako erantzunek erakusten dutenez, esaterako, poliziez eta homosexualez eman-dakoek: inkesta bete duten gazteen % 20k adierazi du, 2008. urtean, axola diola lehen kolektiboko kideren bat auzokidea izatea (2004. urtean % 22k), eta gazteen % 6k adierazi du 2008an axola diola bigarren kolektiboko kide bati buruz galdetutakoan (2004. urtean % 7k). Nolanahi ere, auzo-tolerantziak txarrera egin du galdetutako kolektibo gehienei da-gokienez; izan ere, 2004. urtetik 2008. urtera bitartean, gora egin du zenbait kolektiboko kidetik hurbil bizitzea axola diela erantzun dutenen ehunekoak. Hauek dira kideak: neona-ziak edo eskuin muturreko pertsonak (% 56tik % 57ra igo da aipatutako urte horietan); dro-gen mendekotasuna duten pertsonak (% 40tik % 46ra); ijitoak (% 42tik % 43ra); prostitutak edo gigoloak (% 24tik % 30era); espetxean egondakoak (% 19tik % 25era); ezker muturreko pertsonak (% 18tik % 22ra); eta etorkin atzerritarrak (% 12tik % 15era).


382

8.3. taula. Auzo-tolerantziaren bilakaera (%)*. 2004-2008

2004 2008

Neonaziak, eskuin muturreko pertsonak 56 57

Drogen mendekotasuna dutenak 40 46

Ijitoak 42 43

Prostitutak edo gigoloak 24 30

Militarrak 30 30

Espetxean egondako pertsonak 19 25

Ezker muturreko pertsonak 18 22

Poliziak 22 20

Etorkin atzerritarrak 12 15

Homosexualak (gay edo lesbianak) 7 6

* Jarraian adierazten diren taldeetako kideren bat auzokide izatea axola zaiela adierazi dutenen portzentajea.


8.3.2. Tolerantzia ideologikoak ere behera egin du

Tolerantzia ideologikoei buruzko indizeek ere ez dute hobera egin: tolerantzia gutxiko jarreren kopuruak gora egin du zertxobait (norberarenak ez bezalako ideiak, sinesmenak edo balioak dituzten pertsonekin oso deseroso edo nahiko deseroso daudela adierazten du-tenen kopuruak gora egin du % 1etik % 2ra, eta % 9tik % 10era, hurrenez hurren); tolerantzia handiko jarreren kopuruak behera egin du (batere deseroso ez daudela adierazi dutenen kopurua % 54tik % 49ra jaitsi da).

8.4. taula. Tolerantzia ideologikoaren bilakaera (%). 2004-2008

2004 2008

Oso deseroso 1 2

Nahiko deseroso 9 10

Ez oso deseroso 30 34

Batere deseroso ez 54 49

Ed/Ede 6 5

Ehunekoa, guztira 100 100


8.3.3. Xenofobia: gero eta gehiago dira beste herrialde batzuetako pertsona gehiegi daudela uste dutenak

Euskadiko gazteek dituzten xenofobia-sentimenduen bilakaerari dagokionez, gero eta gehiago dira, nabarmen, EAEn beste herrialde batzuetako jende gehiegi dagoela diotenak. Izan ere, 2004. urtean, lau gaztetik batek adierazi zuen etorkin gehiegi zeudela (% 24), eta


383

2008. urtean, berriz, EAEko gazteen herenak baino gehiagok adierazi du Euskal Autonomia Erkidegoan etorkin gehiegi bizi dela (% 38). Hala ere, atzerritarren benetako ehunekoa EAEn % 2,8tik (2004. urtean) % 4,6ra igaro da (2008. urtean).

8.5. taula. Atzerritarren kopuruari buruzko iritziaren bilakaera (%). 2004-2008

2004 2008

Gehiegi 24 38

Dezente baina ez gehiegi 61 54

Gutxi 10 4

Ed/Ede 5 4

Ehunekoa, guztira 100 100


8.4. INpAKTU-ADIERAZLE ESpEZIfIKoAK, GAZTE-INDARKERIA mURRIZTEA HELbURU DUTEN ESKU-HARTZE ILDoEI DAGoZKIENAK

8.4.1. Egonkortasuna dago, 2005. urtetik, gazte-justiziaren alorrean hartutako neurrietan

Adin txikikoen egoerari soilik erreparatuz gero, hauteman dugu 2004. urteaz geroztik egonkortu egin dela zehapen-neurriak dituzten adin txikikoen kopurua, baina adin txi-kikoak babesteko hezkuntza-zentroetan bizi direnen kopuruak etengabe egin duela gora. Komeni da gogoan izatea, halaber, 6. atalean adierazitakoa, hau da, atxilotutako gazteen kopurua dezente igo dela epealdi horretan.

8.6. taula. Adin txikikoei ezarritako neurri judizialen kopuruaren bilakaera eta adin txikikoak babesteko hezkuntza-zentroetan sartu diren adin

txikikoen kopuruaren bilakaera. 2001-2007

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Zentroan sartuta 66 31 113 123 158 183 189

Neurriak 309 582 761 1.011 1.054 1.107 1.080

Iturria: Justizia Administrazioaren Euskal Behatokia.

8.5. bALoRAZIoA

Balioen eta gazte-indarkeriaren alorrean ezarritako neurriek eragindako inpaktua ba-loratzeko adina datu estatistikorik ez dugu, eta, hortaz, zaila da balorazio biribila egitea gaiari buruz. Nolanahi ere, baiezta dezakegu —politika alorreko parte-hartzeari dagokio-nez— nabarmena dela gero eta gazte gutxiagok duela politikarekiko interesa eta gero eta gutxiago jarraitzen dituztela politikari buruzko albisteak hedabideen bidez. Horrez


384

gain, gainera dezakegu, demokraziaren funtzionamenduarekin gustura ez daudenen ko-puruak behera egin duela, eta, paradoxa badirudi ere, Euskadiko gazteek gero eta aska-tasun gutxiago sumatzen dutela politikaz hitz egiteko.

Tolerantziari dagokionez, ez dirudi egoera hobea denik, desberdintzat hartzen di-tuzten pertsona eta kolektiboekiko intolerantzia-sentimenduak dituztela nabarmenago erakusten baitute gazteek. Eta gazte-indarkeriari dagokionez —lehen adierazi dugunez, atxiloketa kopuruak gora egin du, baina, hala ere, adin txikikoen epaitegietan zehapen-neurriak ezarri dizkieten adin txikikoen kopurua egonkortu egin da.

9Ondorioak eta gomendioak

387

9. oNDoRIoAK ETA GomENDIoAK

9.1. EAEKo GAZTEEN EGoERA II. GAZTE pLANAREN INDARRALDIA AmAITU ETA bI URTERA

Txosten honetan bildutako datuek adierazten dutenez, esan dezakegu gazteen egoera hobea zela 2007an 2001ean baino. Bederen, esan dezakegu aztertu ditugun adierazle gehie-nek hobera egin dutela, bai 2001. urtearekiko —plana abian jarri zen aurreko urtearekiko—, bai 2005. urtearekiko —planaren indarraldia amaitu zen urtearekiko—. Jarraian laburtuta dituzu, eskematikoki, II. Gazte Planak landu dituen arlo tematikoetan Euskadiko gazteek bizi duten egoerari buruz txosten honetan bildutako datuak.

9.1.1. Alderdi orokorrak: norberaren egoerari buruz gazteek duten satisfazio-mailak handia izaten jarraitzen du

— 2004. eta 2008. urteen artean ez da aldaketa nabarmenik hauteman, norbera-ren egoerari buruz gazteek duten satisfazio-mailari dagokionez. Gazteen egoera orokorrari buruz gazteek berek egin duten balorazioa ere ez da askorik aldatu.

— Etxebizitzak eta egoera ekonomikoak edo diruak dirudite gazteak gehien kezkatzen dituzten arazoak; politikak, terrorismoak eta drogek, berriz, gutxien kezkatzen dituz-tenak, datu horien arabera. Enpleguak eta ikasketek, bestalde, bere horretan jarraitzen dute kezkari dagokionez, eta, horrenbestez, ezin esan hobera egin dutenik edo inpak-tu positibo garbirik eragin denik epealdi horretan.

— Administrazio publikoek gazteen arloan egiten duten lanari buruz gazteek duten balorazioak hobera egin du, zertxobait, aztertutako epealdian, baina, hala eta guz-tiz ere, nabarmendu beharrekoa da administrazio publikoko maila bakar batek ere ez duela gainditzen, gazteek adierazitakoaren arabera, gazteen alorrean egiten duten lanari buruzko balorazioa.

9.1.2. Lana eta Laneratzea: langabeziak behera egin du eta gora egin dute lan-kalitatearen zenbait indizek

— Aztertu dugun epealdian, 2001. urtetik 2008. urtera bitarteko epealdian, gazteen jarduera-tasak behera egin du; hain zuzen, % 64tik % 59ra gizonezkoen artean, eta


388

% 60tik % 54ra emakumezkoen artean. Okupazio-tasak, ordea, gora egin du pixka bat (% 53tik % 55era eta % 45etik % 50era), eta langabezia-tasek nabarmen egin zuten behera.

— Nolanahi ere, nabarmentzeko modukoa da, halaber, 2007. eta 2008. urteen ar-tean langabezia-tasek gora egin dutela orokorrean, eta 2009. urtean ere hala egin duela. Horrenbestez, horrek erakusten du langabezia-tasak behera egin izanak —1999an hasi zen behera egiten eta nabarmenago hamarkadaren erdialdean—, zerikusi handiagoa duela lan-merkatuaren egoera orokorrarekin, II. Gazte Planean jasotako neurriek eragin ahal izan duten inpaktu espezifikoarekin baino.

— Nabarmentzeko modukoa da, bestalde, uneko lanarekiko satisfazio-mailak bere ho-rretan jarraitzen duela —zertxobait gora egin du— EAEko gazteen artean. Aztertu dugun epealdian, halaber, gazteen kontratuen behin-behinekotasunaren bilakaera positiboa izan da EAEn; izan ere, gazteei egindako kontratu guztiak kontuan hartu-ta, behin-behineko kontratuen ehunekoak hamaika puntu egin du behera (% 56 ziren 2004an, eta % 45, berriz, 2008an). Horrez gain, kontratu mugagabeen ehunekoak gora egin du nabarmen, % 14 inguru; izan ere, 2004an kontratuen % 39 ziren muga-gabeak eta 2008an % 53.

— Laneko istripuen arloko egoerak ere hobera egin duela nabarmena da. Hau da, erre-gistratutako istripuen kopuruak % 7,8 egin du behera; 2002. urtean 56.086 istripu gertatu ziren, eta 2006an 51.686. Modalitate guztietan egin du behera kopuruak, baina, bereziki, heriotza dakarten istripuen kopuruak egin du behera. Langabezia-ren alorrean ez bezala, istripu-tasek nabarmenago egin dute behera langile gazteen artean, orokorrean langile guztien artean baino.

— Soldata-baldintzei dagokienez, 2004. eta 2007. urteen artean EAEko langile gazteen urteko batez besteko irabaziek % 14 egin dute gora; hau da, estatuko langileen ur-teko batez bestekoak baino hiru puntu gehiago egin dute gora —% 11—, eta EAEko langile guztien batez bestekoak baino zertxobait gehiago, % 13 izan baitzen. Horrez gain, epealdi horri dagokion KPIren igoeraren gainetik ere bai, % 40 inguru, INE erakundeak emandako datuek adierazten dutenez % 10,9 izan baitzen. 25 urtetik 34 urtera bitarteko langileen urteko batez besteko irabazia EAEn 20.284 eurokoa da, adin-talde bereko estatuko langileena baino % 13 gehiago.

9.1.3. Hezkuntza eta lanerako prestakuntza: adierazle gehienek iraunkor eutsi diote, LH hobeto ikusia dago eta jende gehiagok parte hartu du bizitza osoan zeharreko pres-takuntzako jardueretan

— Gazteek Euskadiko hezkuntza-sistemaz egindako balorazio orokorrak hobera egin du zertxobait aztertu dugun epealdian. Nahiz eta Euskadiko garaiaz aurreko eskola-uzteen kopurua Espainiako txikiena izan, eta 15 estatuko EBrena baino pixka bat txikiagoa, azken urteotan zertxobait gora egin du EAEn, emakumezkoen artean, batik bat. Hezkuntzarekin zerikusia duten gainerako adierazleei dagokienez (es-kolatze-tasa, graduazioen tasa gordina, egokitasun-tasa…), egonkortasunaia era-batekoa dela esan daiteke.

— Hezkuntza-sistema enpresaren alorrera hurbiltzeari dagokionez, hauteman dugu hobera egin duela laneratze-tasak, unibertsitateko ikasleenak zein Lanerako Pres-takuntzako ikasketak egiten dituzten pertsonenak; eta Lanbide Heziketako ikas-ketak egiten dituzten pertsonen laneratze-tasek bere horretan jarraitzen dutela; horrez gain, merezi du nabarmentzea gazteek Lanbide Heziketarekiko gero eta

9. ondorioak Eta GomEndioak

389

iritzi hobea dutela. Goi-mailako ikasketak egiteko matrikulatutako pertsonen ehu-nekoak ere gora egin du, eta, askoz ere nabarmenago, prestakuntza-jardueraren bat egiten ari diren 25 eta 64 urte bitarteko pertsonen ehunekoak. Horrek adieraz dezake bizitza osoan zeharreko ikaskuntzaren ideia oinarri duen gizartea sustatze-ko helburuan aurrera egiten ari garela.

9.1.4. Etxebizitza: etxebizitza eskuratzea zaila da oraindik ere, baina gora egin dute eman-tzipazio-indizeek eta alokairuan bizitzeko prest daudenen kopuruak

— Etxebizitza bihurtu da Euskadiko gazteen kezka nagusia, eta gero eta handiagoa da kezka azken urteotan. Izan ere, enpleguarekiko kezkari aurrea hartu dio, EAEko gaz-teen kezken zerrendan.

— Hala ere, gazteek gero eta zailtasun ekonomiko handiagoak dituzte etxebizitza libreak zein babestuak eskuratzeko; baina gora egin zuen nabarmen emantzipatu-tako gazteen kopuruak Euskadin, 2002. urtetik 2007. urtera bitarteko epealdian. Hala ere, garrantzitsua da agerian uztea 2004. urtetik 2008. urtera bitartean eman-tzipazio-nahiak behera egin duela EAEko gazteen artean, edo, behintzat, familiare-kin bizi diren eta etxebizitza independentea izan nahi dutenen kopuruak behera egin duela.

— Halaber, etxebizitzaren alorrean II. Gazte Planak bere baitan hartzen dituen poli-tiken behin-behineko inpaktu globala baloratzeko, nabarmentzeko modukoa da lehen etxebizitza eskuratzeko beharra dutenen kopuruak behera egin duela etenik gabe 2002. urteaz geroztik, hau da, 18 eta 44 urte bitarteko pertsonen beharra. Zifra horiek, nolabait ere, egiaztatu egiten dute etxebizitza eskuratzeko premiak behera egin duela, demografiaren bilakaeraren beraren ondorioz (emantzipatzeko adina duten gazte gutxiago) zein etxebizitza eskuratzeko azken urteotan bizi izan-dako prozesu gordinaren ondorioz.

— Etxebizitza batean sartzeko premia duten pertsonen artean, halaber, aldaketa posi-tibo bat ere izan da: batetik, gero eta hobeto ikusia dago alokairua etxebizi tza bat eskuratzeko norberak dituen arazoei konponbidea emateko; eta, bestetik, alokairua lehentasunezko tresnatzat jotzen dute etxebizitzaren alorreko politika publikorako.

9.1.5. Osasuna eta gizarte-arloko esku-hartzea: ohitura osasungarriei buruzko adierazle ge-hienek hobera egin dute, eta pobrezia-tasek behera egin dute, baina gora egin du atxilotutako gazteen kopuruak

— Gora egin du beren osasuna ona dela uste duten gazteen portzentajeak, eta behera egin du, berriz, hala uste duten gainerako biztanleen portzentajeak. Hortaz, esan dezakegu gora egin duela osasun onean daudela berariaz irizten dioten Euskadiko gazteen kopuruak. Aztertu dugun epealdi berean, halaber, gazteen heriotza-tasa jaitsi egin da nabarmen.

— Bizimodu eta ohitura osasungarriak sustatzeari dagokionez, aldaketak positiboak izan dira oro har: esate baterako, oso nabarmen murriztu dira droga legalen eta le-gez kontrako drogen kontsumo gehienak, legez kontrako drogen kontsumoarekin lotutako heriotza-tasa, sedentarismoa, errepideetako istripu-kopurua eta GIBaren infekzioak. Aitzitik, ugaritu egin dira obesitate-indizeak eta haurdunaldiaren bo-rondatezko etendurak.

— Halaber, 2000. eta 2008. urteen artean, mantenu-pobreziaren, metatze-pobrezia-ren, benetako pobreziaren eta ongizate-gabeziaren tasek behera egin dute na-


390

barmen familia gazteen artean (familiaburuak 34 urte baino gutxiago dituenean). Nolanahi ere, familia horien artean pobrezia-tasak handiagoak izaten dira biztan-leria osoan baino, eta ezin daiteke esan 2000. eta 2008. urteen artean izandako murrizketa handiagoa izan denik gazteen artean biztanleria osoan baino; hortaz, kolektibo horretan eragindako berariazko inpaktuari buruz ezer gutxi adieraz de-zakegu.

— Pobreziaren, errepideetako istripu-kopuruen, eta bizimodu eta ohitura osasunga-rriak sustatzearen alorretan ez bezala, gazteen delituzko ekintzei dagokienez —Er-tzaintzak atxilotutako gazteen kopuruaren arabera—, azken urteotako bilakaera negatiboa izan da.

9.1.6. Gazteen aisia eta kultura: gazteen elkarte gehiago dago eta denbora gehiago ematen da aisia aktiboan eta pasiboan, gizarte-bizitzaren kaltetan

— Elkarteren bateko kide diren gazteen kopuruari dagokionez, dezente igo da azter-tu dugun epealdian, eta gazteen alorrean lan egiten duten elkarteen kopuruak ere nabarmen egin du gora.

— 2003. eta 2008. urteen artean, bestalde, 34 urte baino gutxiago dituzten pertso-nek adierazi dutenez, denbora dezente gehiago ematen dute aisia aktiboan eta kirola egiten, eta denbora dezente gutxiago gordetzen dute gizarte-bizitza egiteko. Aisia aktiborako, batez beste, 20 minutu gehiago gordetzen dira egunero; eta aisia pasiborako, berriz, 10 minutu. Hau da, 1,03 ordutik 1,23ra igo zen lehendabiziko kasuan, eta 2,03 ordutik 2,23ra bigarrenean.

— Bestalde, euskara dakitenen bilakaerak adierazten du egoerak hobera egin duela pixka bat, baina oso motel aurreko beste epealdi batzuekiko. Aldi berean, hizkun-tza nagusitzat gutxiagok erabiltzen dute euskara, familiakoekin zein lagunekin.

9.1.7. Balioak eta gazte-indarkeria: politikarekiko interesa gutxitu egin da, baina jende ge-hiago dago gustura demokraziaren funtzionamenduarekin; politikaz hitz egiteko as-katasuna gutxiagok sumatzen dute eta behera egin dute tolerantzia-indizeek

— 2004. urteaz geroztik nabarmen egin du behera politikarekiko interes handia edo interes nahiko handia dutela adierazten dutenen ehunekoak. Hori, jakina, ez da oso lagungarria parte-hartzearen balioa sendotzeko, eta II. Gazte Planak bultzatu nahi duen oinarrietako bat da hori, hain zuzen. Horren haritik, azken urteotan na-barmen gutxitu da politikari buruzko albisteak hedabideen bidez jarraitzen duten gazteen kopurua.

— 2002. urteaz geroztik, EAEko demokraziaren funtzionamenduarekin gustura ez daudela adierazi duten gazteen ehunekoak behera egin du, baina gora egin du politikaz hitz egiteko erabateko askatasuna ez dutela adierazten duten gazteen ehunekoak.

— Halaber, auzo-tolerantzia murriztu egin da gazteen artean galdetu diegun kolekti-bo gehienei dagokienez; eta tolerantzia ideologikotzat hartzen dena ere murriztu egin da. Etorkinak EAEra etortzeari buruz, berriz, gero eta errezelo gehiago dituz-te gazteek.


391

Jarraian erantsi dugun taulan, aztertu ditugun adierazle nagusietan 2001. urteaz ge-roztik izandako bilakaera adieraziko dugu, arloka eta jarduera-ildoka bereizita. Horrez gain, bilakaera positiboa (+), negatiboa (–) edo bere horretan jarraitzen (=) duen adieraziko dugu.

9.1. taula. Inpaktuaren ebaluazioan aztertutako adierazle nagusien bilakaera

ARLoA ESKU-HARTZE ILDoA ADIERAZLEA bILAKAERA

Alderdi orokorrak

Inpaktu-adierazle orokorrak

Egoera pertsonalaren balorazioa =

Gazteriaren egoeraren balorazioa =

EAEren egoeraren balorazioa +

Gazteriaren arloko politikei buruzko satisfazioa

+

Lana eta laneratzea

Enplegua sortu eta horri eustea

Jarduera-tasa −

Okupazio-tasa +

Langabezia-tasa +

Kontratu-kopuruaren hazkundea +

Autoenplegua bultzatzea

Autoenplegurako jarrera +

Autoenplegatuta dauden gazteen proportzioa

−

Enpleguaren kalitatea

Norberaren enpleguarekiko satisfazioa =

Behin-behinekotasunaren murrizketa +

Kontratuen batez besteko iraupena luzatzea +

Laneko ezbehar-tasa +

Langileen ordainsariak +

Hezkuntza eta lanerako prestakuntza


Hezkuntza-sistemari buruzko balorazioa +

Garaiaz aurreko eskola-uztea =

Derrigorrezko Hezkuntzaren ondokoan graduatzea

=

Eskolatze-tasa =

Graduatze-tasa gordina =

Egokitasun-tasa =

Ikastetxeak lan-mundura hurbiltzea

LHko ikasleen laneratzea =

Unibertsitateko ikasleen laneratzea +

LPko ikasleen laneratzea +

Gizartearen iritzia LHko irakaskuntzekiko +

Bizitza osoan zeharreko ikaskuntza

Matrikulazioa goi-mailako ikasketetan +

Prestakuntza-jardueretan parte hartzea +


392


Etxebizitza


Emantzipazio-tasa +

Emantzipatzeko gogoa +

Emantzipatzeko batez besteko adina =

Lehendabiziko etxebizitza eskuratzeko premia +

Etxebizitza eskura dezaten bultzatzea, batez ere, alokairuaren bidez

Etxebizitza librea eta babestua eskuratzeko aukera ekonomikoak

−

Alokairuaren eskaintzaren bilakaera =

Gizartearen jarrera alokairuarekiko +

Etxebizitza hutsen ehunekoa +

osasuna eta gizarte-ekintza


Norberaren osasunaren pertzepzioa +

Hilkortasun-tasa +

Bizimodu eta ohitura osasungarriak sustatzea

Ariketa fisikoa +

Obesitatearen eta gehiegizko pisuaren indizeak

−

Errepideetako istripu-kopurua +

Tabakoaren kontsumoa +

Alkoholaren kontsumoa +

Kalamuaren kontsumoa +

Legez kontrako gainerako drogen kontsumoa

+

Alkoholismoagatiko tratamenduak −

Beste droga batzuen mendekotasunagatiko tratamendua

+

Drogek eragindako heriotza-tasa +

GIBaren infekzioak +

Hiesagatiko heriotza-tasa +

Suizidioengatiko heriotza-tasa =

Buru-osasunaren indizea +

Gizarte-bazterketa prebenitzea, eta horretarako esku hartzea

Pobrezia-tasak +

Atxilotutako gazteen kopurua eta tasa −

Gazteen aisia eta kultura


Astialdirako aukera +

Aisia aktiboko jardueretan parte hartzea +

Asoziazionismoa eta aisia aktiboa sustatzea

Elkarteren bateko kide diren pertsonen kopurua

+

Gazte-elkarteen kopurua +

Aisia aktiboko jardueretan parte hartzea +

Euskararen erabileraEuskara jakin eta erabiltzea +

Euskararen erabilera etxean eta lagunekin −


393


balioak eta gazte-indarkeria


Politikarekiko interesa −

Politikari buruzko albisteak hedabideen bidez jarraitzea

−

Demokraziaren funtzionamenduarekiko satisfazioa

+

Politikaz hitz egiteko askatasuna −

Balioetan oinarritutako hezkuntza sustatzea

Auzo-tolerantzia −

Tolerantzia ideologikoa −

Etorkinen kopuruari buruzko iritzia −

Gazte-indarkeriaren murrizketa

Gazte arau-hausleei ezarritako neurriak =

Aurreko taulan bildutako datuek adierazten dutenez, 68 adierazle edo adierazle-multzo horietatik guztietatik, 42k (% 61) bilakaera positiboa izan dute; 13k (% 19,1) bere horretan jarraitzen dute, ez dira aldatu; eta beste 13 adierazleek okerrera egin dute. Jarraian okerrera egiten duten adierazleak zerrendatuko ditugu, etorkizunean horiei bereziki erreparatzea ezinbestekoa izango baita:

— jarduera-tasa

— autoenplegatuta dagoen gazteen proportzioa

— etxebizitza librea eta babestua eskuratzeko aukera ekonomikoa

— obesitatearen eta gehiegizko pisuaren indizeak

— alkoholismoagatiko tratamenduak

— atxilotutako gazteen kopurua eta tasa

— euskararen erabilera etxean eta lagunekin

— politikarekiko interesa

— politikari buruzko albisteak hedabideen bidez jarraitzea

— politikaz hitz egiteko askatasuna

— etorkinen kopuruari buruzko iritzia

— tolerantzia ideologikoa

— auzo-tolerantzia

Bestalde, kontuan izan behar da zenbait arlotan adierazleen bilakaera positiboa izan dela; esate baterako, etxebizitza, gizarte-ekintza eta osasuna, eta lanaren arloetan. Hezkuntza arloari dagokionez, egonkortasuna da ezaugarri nagusia, bai eta gazteen aisia eta kultura alorrean ere. Adierazle gutxi aztertu badira ere, baiezta daiteke bilakaera nega-tiboena balioak eta gazte-indarkeria arloan gertatu dela. Nolanahi ere, kontuan izan behar da eskura izan ditugun datuen azterketak baldintzatu duela —jakina— analisia. Izan ere, sarrerako kapituluan adierazi dugunez, ez dugu datu-kopuru berbera izan esku hartu dugun arlo guztietarako eta jarduera-ildo guztietarako.


394

9.2. II. GAZTE pLANAREN INpAKTUA

Zenbateraino eragin dute adierazle gehienen hobekuntza horretan II. Gazte Planaren zioz ezarri diren neurriek? Gauza berbera gertatuko ote zen planean ezarritako neurriak aplikatu izan ez balira?

Baiezta dezakegu gazteen egoerak hobera egin duela 2001. eta 2007. urteen artean EAEn, baina nekez lotu ditzakegu zuzenean hobekuntza horiek eta II. Gazte Plana aplikatu izana. Badirudi, hala ere, badagoela nolabaiteko lotura Gazte Plana dela-eta ezarritako neu-rrien intentsitatearen —ekonomiaren aldetik baloratuta— eta haien arrakasta-mailaren ar-tean. Horrenbestez, hobekuntza gutxien hauteman dugun planaren arloa —adierazleak neurtzeko izandako zailtasunak alde batera utzita— balioak eta gazte-indarkeria izan da, eta, hain zuzen ere, arlo horretan egin da gastu txikiena. Gauza berbera esan behar dugu gazteen aisia eta kultura arloari dagokionez ere. Aitzitik, hobekuntza nabarmenenak hau-teman diren hiru esku-hartze ildotan —alokairu sozialaren eskaintza publikoa, bizimodu eta ohitura osasungarrien sustapena eta gizarte-bazterketaren inguruko esku-hartzea— erabili da Gazte Planaren aurrekontu guztiaren % 60 —344 milioiko aurrekontua zen, guz-tira—, II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioan adierazten denez. Hala ere, adierazi behar dugu hobekuntzak izan dituen beste arlo batek, enpleguaren arloak, hezkuntza eta lane-rako prestakuntzaren arloak jaso dituen funtsen % 40 inguru jaso duela apenas, eta hartan honetan baino aurrerapen handiagoak izan dira.

9.2. taula. II. Gazte planaren baitan egindako gastuaren bilakaera, urtearen eta jarduera-ildoaren arabera. 2002-2005

2002 2003 2004 2005 GUZTIRA

LANA ETA LANERATZEA

1.1. Enplegua sortu eta hari eusteko politika sustatzea

2.463.711 1.759.074 1.210.668 1.437.925 6.871.378

1.2. Lan-banaketa sustatzea 3.280.768 3.477.151 3.335.683 1.097.269 11.190.870


554.030 616.947 790.970 240.000 2.201.947


2.315.644 3.858.722 2.122.114 3.700.196 11.996.676

1.5. Enpleguaren kalitatea hobetzea — — 1.242.993 323.901 1.566.894

1. ARLoA, GUZTIRA 8.614.153 9.711.894 8.702.428 6.799.291 33.827.766

HEZKUNTZA ETA pRESTAKUNTZA


2.2. “Bizitza osoan zeharreko prestakuntza” kontzeptua garatzea

10.466.464 7.724.241 3.720.714 2.436.913 24.348.332


— — — — —


163.806 1.485.850 2.840.934 2.925.502 7.416.092

2.5. Ikastetxeak gizarte-ingurunera hurbiltzea — 23.000 26.000 26.000 75.000


395

2002 2003 2004 2005 GUZTIRA


— 6.000 6.500 — 12.500

2.7. Aniztasuna lantzeko estrategiak garatzea — 1.200.000 2.139.000 8.304.400 11.643.400

2. ARLoA, GUZTIRA 10.630.270 10.917.872 24.789.933 29.126.713 75.464.788

ETXEbIZITZA

3.1.1. Alokairu sozialaren eskaintza publikoa — 21.800.000 30.350.000 22.380.000 74.530.000

3.1.2. Alokairua sustatzeko laguntzak — 2.600.000 3.090.000 2.150.000 7.840.000

3.1.7. Etxebizitza hutsei buruzko programa — 1.200.000 2.650.000 2.250.000 6.100.000

3.2.3. Etxebizitza-aukerei buruzko dosierra — — 61.956 23.000 84.956

3. ARLoA, GUZTIRA — 25.600.000 36.151.956 26.803.000 88.554.956

oSASUNA ETA GIZARTE-EKINTZA


4.2. Osasuna hobetzeko esku-hartzeen koordinazioa sustatzea

— — — 379.143 379.143


16.145.304 20.386.000 25.315.000 30.946.000 92.792.304

4. ARLoA, GUZTIRA 27.400.926 31.902.375 31.866.377 41.796.131 132.965.809

GAZTEEN AISIA ETA KULTURA

5.1. Gazte-asoziazionismoa eta parte- hartzean oinarrituriko aisia sustatzea

1.185.673 1.300.654 1.470.062 764.606 4.720.995

5.2. Gazte-zerbitzuak garatzea 1.197.131 734.803 1.391.318 159.281 3.482.533

5.3. Aisialdirako beste aukera batzuk zehaztea — — 57.689 92.000 149.689

5.4. Gazteek Europako foroetan parte hartzea — — 167.000 — 167.000

5.5. Gazteen kultura-jarduerak laguntzea 564.890 507.455 610.067 — 1.682.412

5.6. Euskararen erabilera sustatzea — — — 16.500 16.500

5.7. Kirolaren bidez gizartean balioak sustatzeko plan bat diseinatzea

— — 2.000 6.000 8.000

5. ARLoA, GUZTIRA 2.947.694 2.542.912 3.698.136 1.038.387 10.227.129

bALIoAK ETA GAZTE-INDARKERIA

0.1. Lan-taldeak eta foroak sortzea 12.000 — — — 12.000

0.2. Gazte-indarkeriari buruzko azterketak egitea — — 18.000 — 18.000

0.3. Hezkuntzaren esparruan prebentzio-neurriak ezartzea

— 119.460 675.462 694.612 1.489.534


339.452 399.514 679.721 439.196 1.857.883

0. ARLoA, GUZTIRA 351.452 518.974 1.373.183 1.133.808 3.377.417

Iturria: EAEko II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioa.


396

Kontuan hartu behar da, nolanahi ere, egindako gastuaren eta bilakaera positiboa izan duten adierazleen arteko loturari buruzko azterketa hori gutxi gorabeherakoa baino ez dela; batik bat, oso zaila delako bai neurrien inpaktua neurtzea bai egindako gastuaren inpaktua neurtzea30.

Batetik, ezinbestez onartu behar dugu gertatu diren aldaketa gehienak egoera so-zioekonomiko orokorraren bilakaeraren eta egoera globalaren ondorio direla, eta eza-rritako politika sektorialek bigarren mailako ondorioak dituztela; izan ere, pobreziaren murrizketaren inguruko hobekuntzak, legearen kontrako droga-kontsumoaren beheraka-da, langabeziaren beherakada eta emantzipazioaren indizeen igoera neurri batean soilik gertatu dira gazteriaren alorrean berariaz ezarritako politiken ondorioz (eta, zenbaitetan, ezta politika publiko guztien ondorioz ere). Bestetik, hala ere, begi-bistakoa da —hala adierazten baitu gastu ekonomikoaren eta neurrien inpaktuaren arteko loturari buruzko azterketak— gazteentzako berariazko politika publikoak abian jartzeak, behar bezala diseina-tuta eta antolatuta, berebiziko garrantzia duela aldaketa sozial global horiek bultzatzeko, alde batera zein bestera.

Dena dela, azterketa hori gutxi gorabeherakoa bada ere —eta, berez, inpaktuaren ebaluazio osoa bera ere bai—, ez da oztopo baieztatzeko planean ezarritako neurriek ga-rrantzi handiko inpaktua eragin dutela, eta, hortaz, aztertutako adierazleek hobera egiten lagundu dutela, eta, halaber, aldaketarik izan ez den kasuetan edo aldaketa negatiboak izan diren kasuetan, are okerragoak izatea eragin zezaketen faktoreak indargabetzen la-gundu dutela.

9.3. III. GAZTE pLANA bERRoRIENTATZEKo GomENDIoAK

Inpaktuaren ebaluazio honen emaitzak kontuan hartuta, hainbat gomendio eskainiko ditugu jarraian —batik bat, metodologiaren alderdikoak— baliagarriak izan baitaitezke gazte-politiken eremuan beste ekintza-plan batzuk berrorientatzeko.

9.3.1. Egoera berriei egokitutako diagnostikoa egin behar da, plan berriaren lehentasunak zehazteko

Inpaktuaren ebaluazioak agerian utzi du, besteak beste, etxebizitzaren arazoa gero eta handiagoa dela gazteen artean, eta, aldi berean, Euskadiko gazteen emantzipazio-pro-zesuan asko aurreratu dela, eta lehen etxebizitza eskuratzeko beharraren indizeak behera egin duela, garai bateko indizeen aldean. Lanaren arloko bilakaera orokorra ere positiboa izan dela erakusten du ebaluazioak —laneratzeari dagokionez, zein enpleguaren kalitatearen adierazle jakin batzuei dagokienez—, baina, hala ere, azken hilabeteotan enpleguaren ar-loak okerrera egin du nabarmen krisi ekonomikoa dela medio, ezin izan badira ere behar beste adierazi azterketa honetan; izan ere, txosten honetarako bildutako datu gehienak 2007. urtera bitartekoak dira, eta, hain zuzen, urte horretan hasi zen, batik bat, egoera kaskartzen.

30 Emaitzen ebaluazioan ez dira kontuan hartzen foru-administrazioek eta udal-administrazioek egindako gastua, eta, litekeena da zenbaitetan, halaber, gazteentzat bakarrik ez diren gastuak ere hartzea kontuan. Neu-rriek eragindako inpaktuari dagokionez, sarreran aipatu ditugun oztopoak ere aintzat hartu beharrekoak dira.


397

Ebaluazioak erakusten du, halaber, garrantzi handiko aurrerapausoak eman direla bizimodu eta ohitura osasungarrien sustapenean eta arriskuko zenbait jarreraren preba-lentziaren murrizketan, bai eta gazteen prekarietate-tasaren eta pobrezia-tasaren murri-zketan ere. Lehendabiziko kasuan, oro har, aldaketa gehiago gertatu dira gazteen artean biztanleria osoan baino; eta pobrezia- eta prekarietate-tasek, berriz, biztanleria osoan egin dute behera, edozein dela adina. Aitzitik, garbi geratu da ez dela aurrerapausorik eman —guztiz alderantziz— tolerantziarekin edo gizarteko parte-hartzearekin zerikusia duten balioak hedatzeari dagokionez.

Nolanahi ere, ezinbestez adierazi behar dugu esku artean duzun txostenean deskriba-tutako egoera asko aldatu dela azken urteotan, baita hilabeteetan ere, eta, hortaz, beste plan bat egiterakoan, nahitaez egin behar dela beste diagnostiko bat, eta ez lirateke inola ere erabili behar gutxienez 2008. urtea baino lehenagoko datuak. Ezinbestez aztertu behar dira daturik berrienak, gazteen premietara egokitutako diagnostikoa egingo bada, hau da, krisi ekonomikoak baldintzatutako egoerara egokitutakoa, bai eta, horiek abiapuntu hartuta, gazteen alorreko jarduketetan lehentasunak ezarriko badira. Diagnostiko hori egi-teko, bestalde, oso gutxitan baliatu ahal izango dira inpaktuaren ebaluazio honetan adie-razitako emaitzez, pentsatzekoa baita 2007. urtera arte bildutako adierazle asko —lanari, pobreziari eta gizarte-bazterketari buruzkoak, batez ere— izugarri aldatuko zirela azken bi urteetan.

Beraz, arrazoi berberengatik, eta neurrien edukiei dagokienez, ez dirudi zentzuzkoa denik une honetan —diagnostiko eguneratua eduki gabe— proposatzea zein arlori eman behar liokeen lehentasuna plan berriak edo zein helburu ezarri behar lituzkeen. Litekeena da, baita ere, emaitzen ebaluazioak jarduera-arlo bakoitzerako emandako gomendioak zaharkituta geratzea —nahiz eta gomendioak ezarri ziren unean erabat zuzenak eta ego-kiak izan—, egoera asko aldatu delako. Hortaz, plan berriak bere baitan hartu beharko lituzkeen edukiei edo neurriei buruzko gogoetak, eta ezarri beharko lituzkeen helburuei buruzko gogoetak egin aurretik, ezinbestekoa da gazteek dituzten arazoei buruzko haus-narketa eguneratua egitea —eta administrazio publikoek esku-hartzeko dituzten aukerei buruzkoa—, krisi ekonomiko larria, langabeziaren igoera eta baldintza sozioekonomiko orokorren gainbehera kontuan hartuta.

9.3.2. Helburuak zehaztu eta adierazleak erabakitzea

II. Gazte Planaren emaitzen ebaluazioan ezarri zen lehendabiziko gomendioa hau da: programatutako ekintzen bidez lortu nahi diren helburuak zentzuz eta zehatz-mehatz de-finitzea beharrezkoa da. Inpaktuaren ebaluazio honen ondorio nagusia, nahitaez, antzera eman behar da: ezinbestekoa da zehaztasun handiagoz definitzea jarduera-arlo bakoitze-ko helburuak, horiek gauzatu ostean, inpaktua, eraginkortasuna eta efizientzia ebalua-tu nahi badira. Ikuspuntu horretatik, beharrezkoa da emaitzen ebaluazioan dagoeneko egiaztatutakoak gogoan hartzea: “Eskuragarri daukagun informazioaren kalitatea izugarri hobetu bada ere, I. Gazte Planean bildutako informazioaren kalitatearen aldean, oraindik ere askotan gertatzen da jarduerei buruzko definizioa zein horien helburuen definizioa behar bezala ez zehaztea, ez argitzea eta ez espezifikatzea. Halakoetan, behar bezala ez zehazteak eragiten du nekeza izatea, batzuetan ezinezkoa, zenbait ekintzari buruzko ba-lorazioa egitea, horien eraginkortasuna aintzat hartuta. Gogoan izan behar da zer diren helburuak: lortu nahi diren emaitzak aurretiaz formulatzea, eta, horrenbestez, ezinbes-teko bi elementuetako bat dira helburuak, programa edo neurri ororen efikazia ebaluatu ahal izateko”. Ezarritako neurrien bidez lortu nahi den inpaktuari aplikatuta, egiaztapen


398

hori erabat baliagarria da inpaktuaren ebaluazio honi dagokionez. Hari beretik jarraituz, gomendagarria litzateke planean ezarritako helburu orok izatea, formulatzen den unetik beretik, haren inpaktua baloratzeko gerora erabiliko diren adierazleen definizioa, erabiliko den datu-iturria eta, baita ere, lortu nahi den helburuaren zenbateko zehatza31.

Helburuak aurretiaz kuantifikatuz gero, inpaktuaren ebaluazioa egitea errazagoa izan-go da zalantzarik gabe, eta, batik bat, bi alderdi hauei dagokienez: batetik, eskuragarri dau-den datuen iturriak identifikatzeko aukera emango du, eta unean neurtu ezin daitezkeen helburuentzat —zeharretarako adierazle baliagarririk ez dagoelako— neurketa-sistemak abian jartzeko ere bai; eta bestetik, lortu nahi diren aldaketak zenbatekoak izango diren aurretiaz zehaztuz gero, errazagoa izango da, jakina, fidagarritasun handiagoz ebaluatzea ezarritako neurriak zenbateraino bete diren.

9.3.3. Jarraipenerako eta azterketarako sistemak hobetzea

Halaber, nabarmentzeko modukoa da baliagarria dela emaitzen ebaluazioan jasotako bi-garren gomendioa ere: egun dauden jarraipen- eta emaitza-adierazleen kalitatea hobetzea, eta, gauzatutako ekintza-motaren arabera, adierazle-sorta komuna sor dadin sustatzea; izan ere, horrela, gazteen bizi-baldintzen zeharretarako azterketa egin ahalko da, baina, batez ere, gazteria-arloko politiken emaitzen eta inpaktuaren zeharretarako azterketa.

Gazteen Euskal Behatokia (GEB) bitarteko ezin hobea da helburu hori lortu ahal izate-ko. Izan ere, esparru horretako ikerketen dinamizazioan eskarmentu handia izateaz gain, gazteriarekin zerikusia duen estatistika-informazioa biltzeko eta aztertzeko sistema ere badu. Ikuspuntu horretatik, komenigarria litzateke GEBren eginkizun nagusia hau izatea: helburuak ezartzeko oinarrizkotzat hartzen diren adierazleak biltzea eta horiek aldizka eguneratzea, datu-sorta homologagarri eta zeharretarakoei bereziki erreparatzen diotela, planean aurretiaz ezarritako oinarrizko adierazleen bilakaera aztertu ahal izateko. Horre-tarako, GEBk bere aldizkako ikerketak egin beharko lituzke, datu-sorta homologagarriak bilduta —Euskadiko Gazteak azterketa-sorta, esaterako— eta, halaber, beste iturri batzue-tako datu garrantzitsuak bildu beharko lituzke, eta beharrezkoa irizten badio, datuen be-rariazko ustiapenak ere bai. Horrez gain, beste sail batzuetako ikerketa-arloetako ardu-radunekin koordinazioan egin beharko luke lan, beste inkesta, estatistika-eragiketa eta jarduera-memoria batzuetan planaren jarraipena egiteko eta haren inpaktua ebaluatzeko beharrezkotzat hartzen den informazioa eskatzeko.

Horrenbestez, beste Gazte Plan bat egiteko ezinbestekoa da inpaktu-adierazleen taula aurretiaz zehaztea —behar bezala adostuta, lehentasunen arabera zerrendatuta eta kuan-tifikatuta—, eta etenik izango ez duen datuen elikatze-sistema zehaztea ere bai, horren bidez datuak etengabe aztertzeko eta jakitera emateko. Adierazleen taula hori, gainera, beste kontraste-adierazle batzuekin osatu beharko litzateke, ausazko edo esperimentuzko diseinurik eduki ezean, informazioa eskuratu ahal izateko; hain zuzen, beste kolektibo batzuk edo beste eremu geografiko batzuetako gazteek ezarritako arloetan izandako bi-

31 Emaitzen ebaluazioak ere hori bera nabarmentzen zuen; izan ere, hona hemen bertan adierazitakoa: “emaitza-adierazle sendoak eta adierazgarriak definitzea —emaitzen ebaluazio ororen funtsezko ardatza— da oraindik ere Euskadiko gazteria-arloko politiken eta programen jarraipen- eta informazio-sistemak duen erronketako bat. Hari beretik jarraituz, gabezia nabarmenak daudela adierazi nahi dugu, formulazioari dago-kionez (zehaztugabetasuna, ulertezintasuna…), zein horien konstantzia eta jarraipenari dagokionez; izan ere, ekintza gehienek ez dute adierazle-sortarik, urtez urte emaitzen bilakaera zein den aztertu ahal izateko”.


399

lakaerari buruzko informazioa izateko (nahiz eta jakin kontraste-adierazle horien bidez ezin dela zehatz jakin zenbait aldaketaren zergatia).

9.3.4. Plana integrala eta sektoriala izatea

Plan berri bat egiteko, bestalde, dagoeneko gauzatuta dauden planen bi ezaugarri nagusiri buruzko gogoeta hartu beharko litzateke abiapuntu: integrala eta sektorekoa izatea.

— Integrala izateari dagokionez, egia da mota askotako arloetarako egindako insti-tuzio arteko plan gehienen ezaugarria dela. Integral izate horrek, hala ere, alde onak eta txarrak ditu: esate baterako, helburuak eta jarduera-arloak lehentasunen arabera zerrendatuta ez izateak dakar arlo guztiei ez zaiela modu berean erre-paratzen. Kasu honetan, esaterako, jarduera-arloetako baterako —berez, plana oso-osorik hartu nahi zuena eta zeharkako izaera eman nahi zitzaiona— gastu guztiaren % 1 inguru erabili zen. Horrenbestez, de facto garrantziaren arabera eta lehentasunen arabera jarrita badaude, pentsatu behar da garrantziaren eta lehen-tasunen arabera benetan ezartzea beharrezkoa izan daitekeela, behar bezala era-bakitako berariazko helburu-sorta bat lortzeari bereziki erreparatuta. Hori hala izanik, baliteke planak ez hartzea bere baitan gazteen bizi-kalitateari eragiten dio-ten alderdi guztiak —eta hala gertatzen da; izan ere, eguneroko bizitzako arlo asko geratzen dira planaren eremutik kanpo—, baizik eta politika publikoak ezarriz aldaketa sakonena behar duten eta lehentasunezkoak diren alderdiak baino ez.

Garrantziaren arabera zerrendatuz gero, argiago ezarriko lirateke, zalantzarik gabe, helburuak, ekintzak, horien kuantifikazioa, jarraipena eta emaitzen heda-pena. Horrez gain, EAEko gazteek dituzten oinarrizko arazoekiko sentsibilizazioa handiagoa izango litzateke, eta ahalegin handiagoa egin ahalko litzateke lehenta-sunezko arazotzat hartutakoetan.

— Plana sektorekoa izateari dagokionez, bereziki gogoan izan behar da politika publikoek —osasuna, enplegua, etxebizitza, hezkuntza, gizarte-zerbitzuak, ai-sia, kultura eta diru-sarreren bermeari buruzkoak— gazteei ere eragiten dietela, gazteentzat propio egindako politikek adina edo gehiago. Horregatik guztiaga-tik, eta, halaber, politika publiko normalizatzaileak eta biztanleria osoari zuzen-duak, zehazteko, gero eta ugariagoak diren politika sektorialen aurrean, berriro adierazi nahi dugu hurrengo planaren helburu nagusietako batek politika publiko orokorrak aintzat hartzea izan behar duela, gazteen premiak zein adin-tarte guz-tietakoen premiak kontuan hartuko dituztenak. Halaber, eta agerikoa denez, gaz-teentzako propio egindako politika sektorialak ezinbestekoak dira, baina, azken batean, badirudi komeni dela politika orokorrei nagusitasun handiagoa ematea, eta ez hainbeste propio gazteentzat ezarritako neurriei.

SALNEURRIA: 10 E

Eusko Jaurlaritzaren Argitalpen Zerbitzu Nagusia

Servicio Central de Publicaciones del Gobierno Vasco

EUSKO JAURLARITZARENJARDUERAREN AMAIERAKO EBALUAZIOAEUSKADIKO II. GAZTE PLANARENBAITAN 2002-2005

25 25

ISBN 978-84-457-3134-5

9 788445 731345

EUSK

O JA

URLA

RITZ

AREN

JAR

DUER

AREN

AM

AIER

AKO

EBAL

UAZI

OA E

USKA

DIKO

II. G

AZTE

PLA

NARE

N BA

ITAN

2002

-200

5

Documents

25 EUSKO JAURLARITZAREN JARDUERAREN AMAIERAKO … · Títulos publicados: 1. EAEko Gazte Plana 1999-2001 2. Plan Joven de la CAV 1999-2001 3. Euskadiko bekak, dirulaguntzak eta sariak