67

บทท 4

ศลปะกรก (Greek 3,000 B.C.- 404 B.C.)

ศลปะกรก อารยธรรมศลปะและปรชญา “กรซ” เปนชอประเทศ “กรก”เปนชอเรยกพลเมองของประเทศกรซ พลเมองเรยกตนเองวา ชาวเฮเลนส ภมประเทศตงอยคาบสมทรบอลขาน ตะวนออกตดยโรป ภาคใตตดทะเล 3 ดาน อารยธรรมกรก เปนกลมทมอารยธรรมยาวนาน ซงสามารถทจะแบงล าดบการการกอรปของอารยธรรมกรกไดเปน 2 ใหญๆ คอ กลมทมความเจรญอยตามหมเกาะ และบางกลมทมความเจรญอยแผนดนใหญ กลมทมความเจรญและมวฒนธรรมอยตามเกาะมอยหลายแหงเชน เกาะครต และหมเกาะไซคลาคดก และกลมทมความเจรญบนแผนดนใหญกคอ ประเทศกรช ซงมเมองทส าคญไดแก เมองไมซแน กรงเอเธนส

ลกษณะของภมประเทศของกรก มสวนส าคญ 2 สวนคอสวนทเปนหมเกาะ และสวนทเปนแผนดนใหญ ซงมทะเลทส าคญกคอ ทศใตตดทะเลเมดเตอรเรเนยน ทศตะวนตกตดทะเลไอโอเนย.ทศตะวนออกทะเลอเจยน :ซงเปนลกษณะภมประเทศทางทะเลเปนสวนใหญ กรกจงท าการตดตอคาขายทางทะเลไดเปนอยางด ในแผนดนใหญของดนแดนกรกเปนพนทภเขาสวนใหญ และประชากรกรกอยกนอยางสงบและอาศยอาชพเกษตรกรรมและเลยงสตวเปนส าคญในการด ารงชวต

รปท 4—1 แผนทหมเกาะของกรกกอนนครรฐ

ทมา : http://www.greek-islands.us/map-greece/

68

พนทการปกครองของกรกเปนมแผนดนใหญและหมเกาะ ในพนทแผนดนใหญคนสวนใหญชอบอาศยตามหบเขา ปลกพชบางอยางเชน มะกอก เลยงสตว ในสภาพพนดนของแผนดนใหญเปนพนดนทเปนภเขาเปนดนเหนยวไมเหมาะกบการเพราะปลกเกษตรกรรมแบบพชผกสวนครว จงตองท าเกษตรกรรมเปนพชตนสง เชน ตนมะกอก และนบวาเปนผลผลตทส าคญอนหนงของชาวกรกทใชส าหรบคาขาย และสภาพภมประเทศแบบเขาสลบซบซอน การสญจรไมมความสะดวก การเดนทางล าบาก การพบปะผคนจงไมเกดขนมากนน ท าใหชาวกรกจะเปนคนทรกสนโดษ มอสระ เสรภาพ เปนของตวเอง

ประวตศาสตรของกรกมเวลาการกอรปยาวนามมาก ตงแตยคโบราณทยงอยกนอยางอสระไมไดมการปกครองแบบรวมอ านาจเปนรฐเดยว โดยสามารถล าดบสมยของกรกไดคอ

1. สมยอเจยน (Aegean 3,000-2,000 B.C). ความเจรญอยในแถบทะเลอเจยน สวนใหญเปนหมเกาะมการปกครองเปนหม เปนของตวเอง มหมเกาะทส าคญคอ เกาะครต และเกาะไซครลาดส เกาะครตมพระเจามโนส (Minos) เปนผปกครอง

2. สมยครเตยน-มโนอน (Createan-Minoan 2,000-1,400 B.C). เปนความเจรญของเกาะครต ซงเปนเกาะทใหญทสดในทะเลอเจยน เปนเกาะขนาดใหญอยระหวางกรกและอยปต อารยธรรมทสรางความเจรญใหกบกลมนจะเรยกวา อารยธรรมมโนอน (Minoan Civilizatiov) ซงเปนอารยธรรมทมวความเจรญและเปนกลมอารยธรรมทสรางรากฐานส าคญของกรกในยคตอมา

3. สมยกอนโฮเมอร (Pre- Homer 1,600-1100 B.C.) เปนยคทคาบเกยวกบสมยครเตยน มโนอน

4. สมยนครรฐกรก (Greek Polis 1109-404 B.C.) ค าวา Polis เปนค าทชาวกรกใชเรยกนครรฐของตวเอง นครรฐของกรก คอกลมพลเมองทอยภายใตการปกครองและกฎหมายเดยวกน นบถอเทพเจาองคเดยวกน นครรฐกรกแบงออกเปน 2 สวนดวยกนคอ สวนทเปนเมองสง และสวนทเปนเมองต า เชน Acropolis ณ .กรงเอเธนส (Athens) ทมลกษณะเมองมภเขาสงเพอใชส าหรบใกลชดพระเจา สญลกษณแทนเทพยดาบนฟา และมพนทดนต าเปนพนทตงบานเรอนของประชาชน

สมยนครรฐกรกเปนยคทกรกสรางรากฐานการปกครองขน การรวมหวเมองตางๆเขาดวยกนมระบบการปกครองแบบเดยวกน ใหอสระในการปกครองตนเองและมการการสรางการใหนบถอเทพเจาองคเดยวกนเพองายตอการควบคมดแล ในระยะตอมากรกไดเปลยนแปลงระบบการปกครองเปนแบบราชาธปไตย (Monarchy) โดยอ านาจอยทกษตรย ซงภายหลงไดถกโคนลมลง สดทายกรกไดมาใชระบบการปกครองแบบประชาธปไตย (Democracy) พลเมองมสทธเทาเทยมกน มสทธในการออก

69

ความคดเหนตางๆ มเสรภาพในการด ารงชวต จงนบวากรกเปนชนชาตแรกทใชระบบการปกครองแบบนบนโลกตะวนตก

ชาวกรกเปนชาตหนงทมความสามารถในการรบและมชอเสยงในเรองการรบหรอนกรบทมความกลาหาร และมความสามารถในการรบ โดยเฉพาะการรบทางทะเล เพราะเปนประเทศทตดทะเล มความรเรองทะเล การตอเรอ และการเดนทางทางน า ชาวกรกไดท าสงครามกบชาวเปอรเซยในชวงป 490-440 ปกอนครสตกาล เพราะชาวเปอรเซยเขามารกรานกรก แตไมสามารถทจะยดครองกรกไดส าเรจ

นครรฐกรกมความเจรญทางวฒนธรรมในเรองศลปกรรม ปรชญา โดยมผน าทเกงและมความสามารถสงทน าพากรกใหเจรญรงเรองคอ เปรคลส (Pericles) ซงชาวกรกนบเปนรฐบรษของชาวกรก นครรฐกรกเรมเสอมอ านาจลงประมาณป 388-133 ปกอนครสตกาล แตกยงคงมกษตรยทมความสามารถปกครองอย ความยงใหญของกรกภายใตการปกครองของ พระเจาอะเลกซานเดอรมหาราช (Alexander) กรกมความยงใหญทางดานการปกครอง การเมอง เศรษฐกจ โดยเฉพาะทางการทหารทสามารถแพรอ านาจการปกครองไปไดใกลและหลายพนทรวมถงแถบทวปเอเชยดวย แตหลงจากการสนพระชนมของพระเจาอะเลกซานเดอรมหาราช (Alexander) ลงในป 323 ปกอนครสตกาล ท าใหกรกนนออนแอลงและตกภายใตการปกครองของจกรวรรดโรมนในทสด

อารยธรรมของศลปกรรมแบบกรกจะมความเดนชดและเปนรปแบบทไดรบการยอมรบวาเปนยคทมรปแบบงานศลปกรรมเปนของตวเองจะอยในยคของสมยนครรฐกรก ซงเปนยคทมความเจรญสงสดของอารยธรรมกรกโบราณ เปนชวงทมการปกครองเขมแขง เศรษฐกจ การเมองมความเจรญในหลายๆดาน รวมไปถงเรองของปรชญาตางๆ ความรในเรองศาสตรตางๆเกดขนมากมาย งานสถาปตยกรรมเปนสวนหนงทสมยนครรฐกรกไดสรางขนอยางยงใหมและสวยงาม

การปกครองของชาวกรก แบงเปนแบบนครรฐ มการท ารบพงกนเสมอ จงไดมการแขงขนกฬาทก 4 ป โดยมจดมงหมายคอการพกรบทก 4 ป และเพอเปนการบชาเทพเจาบนเขาโอลมปส olympus

กรกยคคลาสสคแบงออกไดเปน 2 ยค

1. HELLLENIC PERIOD 650-323 B.C เปนยคเรมตน เนนนครเอเธนส เปนศนยกลางการเมองการปกครอง สถาปตยกรรมของกรกจะมความเดนชดสวนใหญอยในยคน

2. HELLENISTIC PERIOD 323-30 B.C เปนยคมมเมองหลวงคอ สปาตา และเปนศนยกลางการปกครองแทนนครเอเธนส

70

ศาสนาและความเชอ

ชาวกรกมความผกพนกบความเชอแบบเทวนยม หรอศาสนาแบบนบถอเทพเจา หรอเทพเจาหลายองค โดยแตละรฐจะมการนบถอเทพเจาเปนของตวเอง กจกรรมสวนใหญจะเปน การท าพธกรรมทางศาสนาแทบทงสน เพอท าใหเทพเจาและเทพธดาทงหลายพอใจ และท าใหอยเปนเปนสข

เทพเจาตามวรรณกรรมกรก

เทพเจาซสหรอเซอส Zeus ชาวโรมนเรยกวา จปเตอรเปนบดาแหงเทพเจา บนดาลใหเกดฟารองฟาแลป

เทพเจาอพอลโล Apollo เทพเจาแหงพระอาทตย และแสงสวาง

เทพเจาโพไซดอน Poseidon เทพเจาแหงทองทะเล ชาวโรมนเรยก เนปจน สญลกษณประจ ากายของพระองค คอ หอก 3 งาม

เทพเจาไดโอนซส หรอ ดโอนซส Dionysus เทพเจาแหงความมนเมา เจาแหงสงคราม ชาวโรมนเรยก บกคส

เทพเจาเซเรส Ceres เทพแหงพชพนธธญญาหารและความอดมสมบรณ

เทพเจาเอฌธนา หรอ อธนา Athena เปนเทพแหงสตปญญา และความฉลาด

ชาวกรกตางจากอยปต คอพวกเขาไมเชอในชวตหลงความตาย แตในขณะทมชวตอยตองหาความสขและความพอใจใหเตมท เปนปรชญาทเรยกวา รตนยม Hedonismดงนนจงสรางงานสถาปตยกรรม การแสดง ตอบสนองความพอใจใหกบตนเอง

ศลปะของกรกแบงตามยคสมย

ศลปะอเจยน (Aegean Art 3000-2000 B.C). มความเกยวเนองและไดรบอทธพลจากอยปตและเมโสโปเตเมย รวมทงไดใหอทธพลแกศลปะกรกในภายหลง ซงมวฒนธรรมยาวนานสดของกรก มศลปวฒนธรรมยาวนานในแถบทะเลอเจยน เปนยคเรมแรกของอารยธรรมกรก

ศลปะมโนอน (Minoan Art 2000-1400 B.C). เจรญแถบเกาะครต ปกครองโดยพระเจามโนส (Minos) ทรงสรางทเมอง คนอสซส (Knossos) :ซงเปนพระราชวงใหญโต พระองคสรางอาณาจกรใหกวางขวาง ลกษณวงเปนผงรปสเหลยม มความซบซอนของผงอาคาร ในพระราชวงมหองรบรอง หองเกบอาวธ และพนทออกวาราชการ ตางมความเปนเอกลกษณ พระราชวงเปนกลมหองอนซบซอนทประกอบดวยหองท างาน ทอยอาศย และทเกบของไมไกลจากจตรสกลางพระราชวง บนผนงของพระราชวงเปนภาพรายละเอยดของชวตชาวครตในปลายยคสมรด (Chalcolithic Age)

71

ศลปะไมซน (Mycenaean Art 1600-1100 B.C ) เปนศลปะตรงกบสมยกอนโฮเมอร คาบเกยวกบสมยครเตยน-มโนอน 1600-1000 B.C เปนกลมชนเผาเอคยน ซงเปนคนกลมแรกทเขามาถงคาบสมทรกรซ ตอนใตของเมองไมซเนย

รปท 4—2 ภาพวาดคนชาว อเจยน (Aegean)

ทมา : https://www.udemy.com/course/ancient-aegean-art-history-roots-of-civilization/

รปท 4—3 วงในสมย อเจยน (Aegean)

ทมา ; https://thetravelporter.com/crete/knossos-palace-heraklion-museum-

guided-tour-rethymno

72

ศลปะกรก (Greek Art 1100-700 B.C.) แบงชวงเวลาการปกครองออกเปนนครรฐ คอ เอเธนสและ สปารตา มการสถาปตยกรรมทมความสวยงามในรปทรงและโครงสราง ไดรบอทธพลจากอยปต เชน มหองส าหรบบชาเทพเจาอยภายในวหาร รวมทงมการใชเสาสงในการกอสรางคลายกบอยปตในยคหลง มการสรางงานเสาประดบเกดขน 3 ประเภททส าคญคอ ดอรก ไอโอนก คอรนเทยน สถาปตยกรรมทส าคญ เชน วหารเทพเอเธนา หรอวหารพารเธนอน งานประตมากรรมของชาวกรกจะเปนในเรองของศานา การหลอรปส ารดเพอท าถวายพระเจา คนทมเรอนรางก าย า รปแบบงานสถาปตยกรรมกรกจะก าหนดรปแบบดวยการจดวางเสา การวางทศทางต าแหนงอาคาร

งานศลปกรรมทส าคญของศลปะกรกทนบวาเปนลกษณะทส าคญกคอ การสรางงานสถาปตยกรรม ทมความสวยงาม และการสรางรปแบบเปนของตวเองทสงตอมายงยคสมยอนๆตอมา งานสถาปตยกรรมของกรกมการสรางรปแบบทเปนมาตรฐาน และสรางตามกนอยางมความเขาใจท ากนมาจนเปนรปแบบทชดเจนบอกถงลกษณะสถาปตยกรรมกรกได การสรางสถาปตยกรรมของกรกนน ชาวกรกไดสรางวธการจ าแนกรปแบบงานสถาปตยกรรมของตวไวทแตกตางกนของสถาปตยกรรมกรก เชน การจดวางเสาไวดานหนาและดานขางรอบอาคารเปนส าคญ วามกตน มเสารอบอาคารหรอไม การออกแบบตวสถาปตยกรรมหรอวหารกรกจงใชรปแบบการจดวางเสาเปนตวก าหนดรปแบบแตละชนดของอาคาร การสรางวหารกรกยงนยมทจะวางวหารไวบนทสง เชอในเรองของพลงอนศกคสทธของแสงอาทตย โดยเฉพาะแสงรงอรณ เชนเดยวกบอยปต จงมกจะนยมสรางอาหารหน

รปท 4—4 ประตสงโตอาคารของกลมชนเผาเอคยน เมองไมซน

ทมา http://www.mesogeia.net/trip/mycenae/mykliongate_en.html

73

หนาไปทางทศตะวนออก เพอตองการใหแสงรงอรณนนสองเขาไปภายในวหารแลเขาไปอาบตองตวองคเทวรปทอยภายในวหาร

งานสถาปตยกรรมของกรกจะมการแบงรปแบบอาคารอยางชดเจน และมการเรยกชอทแตกตางกนออกไป รปผงอาคารจะมความโดดเดนส าหรบอาคารวหารแบบกรก โดยจะเนนรปแบบผงแบบสเหลยมผนผาเปนหลก มฐานอาคารยกชนเปนแบบขนบนได ฝาผนงอาคารจะไมคอยมการเจาะ

รปท 4—5 ลกษณะของรปแบบผงอาคารของกรกในแบบตางๆ

ทมา https://www.khanacademy.org/humanities/ancient-art-civilizations/greek-art/beginners-guide-greece/a/introduction-to-greek-architecture

รปท 4—6 ผงอาคารกรกแบบวงกลม (Tholos)

ทมา : https://www.fotosearch.com/ICN185/f0000499/

74

ชองแสง จะเปดชองประตทางดานสนของอาคาร ประตทางเขาตวอาคารจะมความสงเพอน าแสงเขามาในอาคาร มการสรางเสารายรอบอาคาร หรอมเฉพาะดานหนา ซงเปนลกษณะทเดนชดของอาคารวหารแบบกรก แตรปแบบวหารแบบกรกยงมอกรปแบบหนงคอ รปทรงแบบวงกลม เรยกวา โทโลส (Tholos) ซงเปนลกษณะพเศษของรปแบบวหารกรก เปนลกษณะรปทรงวงกลม มเสารายรอบเปน

วงกลม มฐานอาคารยกสง มผนงภายในทบและมประตทางเขา 1-2 ทาง วหารกรกจะมการออกแบบ

ทมลกษณะทสวยงาม สดสวนลงตว ดมความโลงโปรง ดลอย ซงเปนการพฒนารปแบบจากงานสถาปตยกรรมแบบอยปต แตมความเปนเอกลกษณทสวยงาม เปนตนฉบบของงานสถาปตยกรรมในสมยตอมา

ลกษณะองคประกอบของวหารกรก (Temples)

วหารกรกนยมสรางกนในสมยนครรฐกรก เนนการมองจากภายนอกเปนส าคญ เลนแสงเงาอยางชดเจน โดยมากจะไมมพธกรรมใดๆภายในวหารโดยจะท าพธกรรมกนภายนอกอาคาร ภายในวหารจะมรปเคารพเทพกรกตางๆอยภายใน วหารสวนใหญจะสรางเพอเปนทของเทพของชาวกรก และนอกจากจะเปนวหารทประดษฐานเทพแลว ยงมการท าพนทส าหรบเกบของมคา หรออาวธตางๆส าหรบการรบ วหารกรกจะหนหนาไปทางทศตะวนออกและประตทางเขาหนไปทางทศตะวนออกเพอรบแสงเชา และแสงจะลอดผานเขาไปยงพนทภายในวหาร วหารตงอยบนฐาน (crepidoma) มกจะม 3 ชน มเสาขนาดใหญสงขนไปรบโครงหลงคา มรปแกะสลกบนสามเหลยมบรเวณหนาจวหลงคา เรยกวา Pediment ผงหลงคาวหารจะเปนสเหลยมผนผาแบบงายๆมสดสวนหลงคาเปน 1 ตอ 2 หลงคามกจะท าดวยไม กระเบองดนเผา ความสงมกเปน 2 สวน 3 ของความสงหอง เสาขนาดใหญทใชรบโครงสรางหลงคาถอเปนสญลกษณทส าคญของสถาปตยกรรมแบบกรก โดยจะมการแบงรปแบบของเสาวหารกรกอออกเปน 3 ชนดคอ เสาดอรก (Doric order) เสาไอโอนก (Ionic order) และเสาคอรนเทยน (Corinthian order) เปนลกษณะเสา 3 ชนดทเปนรปแบบเสาทใชในงานสถาปตยกรรมในยคตอมาโดยตลอด

วหารกรก เปนการสรางงานสถาปตยกรรมทมรปแบบชดเจน มการจดระบบการสราง การออกแบบและก าหนดชอใหแตละรปแบบทชดเจน ภายในวหารกมการจดระบบการเรยนและก าหนดพนทการใชงานอยางชดเจน

ผงอาคารวหารกรกมการแบงพนทการใชงานอยางชดเจน การแบงพนทภายนอกและภายใน โดยภายในจะเปนทประดษฐานเทพเคารพตางๆ โดยพธการจะใชบรเวณภายนอกอาคารในการประกอบพธ การใชพนทของอาคารของชาวกรกจะใชอาคารเปนสงอยของเทพเจา คนธรรมดาจะใชพนทโดยรอบๆของอาคาร พธกรรมตางๆจะท าโดยรอบ จะมแคผน าพธหรอกษตรยเทานนทจะสามารถเขาไปบรเวณภายในอาคารได และบางอาคารจะมการสรางพนทส าหรบหองตางๆเพอเกบ

75

ของหรอเกบสงมคาตางๆไว เพราะถอวาเปนพนททมความศกคสทธและมความปลอดภย ผคนจะไมกลาเขาไปในพนทเพราะเสมอนเปนการลบหลเทพเจา หากเขาไปในพนทบรเวณภายในอาคาร

งานสถาปตยกรรมกรกนบวาเปนงานศลปะบนงานสถาปตยกรรมชนทยอดเยยมของโลก ชาวกรกมความเขาใจถงหลกการทางวทยาศาสตรตางๆเขาใจถงงานวศวกรโครงสรางเปนอยางด และชาวกรกเองกถอเปนคนทใหความส าคญตอความสวยงามในทกๆสงทอยาง ในงานสถาปตยกรรมของชาวกรกมการออกแบบเพอความสวยงามลงตว มมมองตางๆทเกดจากการมองทท าใหความรสกตอรปแบบเปลยนไป การมองดวยตาเปลาอาจท าใหเราเหนภาพลวงตาบางอยางเกดขน กรกมความเขาใจถงเรองน จงมการแกภาพลวงตาในงานสถาปตยกรรมทเกดขนจากการมองดวยตาเปลา โดยมการคดคนเรองการแกภาพลวงตาในหลายๆประเดนเชน การเขยนตวอกษรบนก าแพงสถาปตยกรรม การลวงตาจากการลากเสนคขนานกบเสน โคงนน และโคงเวา วหารกรก มการใหเสาตนรมทงสองขาง จะลมเขาหาศนยกลาง ระยะหางเสาตนสดทายจะมระยะหางนอยกวาเสาตนอน เสาของกรก เสาตองเปนเสาโคง เรยกวา เอนตาซส entasis

รปท 4—7 แนวการออกแบบการสรางภาพลวงตา

ทมา : https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Optical

76

รปท 4—8 การใชเสาโคงเวาเรยกวา เอนตาซส (entasis)

ทมา : https://www.pinterest.com/pin/256353403761009122/

รปท 4—9 การจดระยะหางของเสาดานหนาอาคารกรกโบราณ

ทมา : https://chambersarchitects.com/blog/geneva-journals-parting-look-self-

discovery/

77

เสาอาคารของวหารกรก เปนหวใจส าคญสงหนงของลกษณะของสถาปตยกรรมแบบกรก ซงจะมลกษณะการใชงานแตกตางกนออกไปโดยสามารถแบงออกเปน 3 ประเภท

1. เสาแบบดอรก (Doric order)

2. เสาแบบไอโอนก (Ionic order)

3. เสาแบบคอรนเทยน (Corinthian order)

เสาแบบดอรก (Doric order) เปนเสาทงายทสดในบรรดา 3 เสา รปแบบจะเรยบงาย ล าตนจะมความโคงเขาเลกนอย พฒนามาจากเสาสายตะวนตก มลกษณะบกแบบทหาร สดสวน 1:4 ถง 1/6 แลวคอยๆชะลดขน และพฒนาไปเปน 1:7 โดยวดความกวางขนาดเสนผาศนยกลางโคนเสาไมมฐานรองลางเสา มเพยรฐานรองรบ (Cushion) มแทนสเหลยมจตรสอยบนฐาน (Abacus) เสาชนดน

รปท 4—10 ชนดของเสามาตราฐานของกรก 3 แบบ

ทมา : https://ancientgreekarchitecturemade.weebly.com/different-styles-of-

columns.html

78

ถกใชในวหารทส าคญของกรกคอ วหารพาธานอน จะถกวางลอมรอบวหาร 46 ตน และแตละตนจะมความสง 33 ฟต เสาจะมการเซาะรองยาว (flutes) จ านวน 20 รอง

เสาแบบไอโอนก (Ionic order) มก าเนดจากกรกโยนกภาคเหนอ หรอสายตะวนออกหวเสาชนดนถกน ามาใชแทนทเสาดอรค เพราะมสดสวนทสงชะลดกวาเสาแบบเดม และมความรสกเบากวาเสาดอรค มการเซาะรอง จ านวน 24 รอง และเปนเสาทเรมมฐานเสาถกออกแบบใหมการรบน าหนกของรปในแนวยาว ตางจากดอรก (Doric) ทมหวเสาเปนจตรสหวเสาแบบไอโอนก (Ionic) ถกออกแบบใหมสดสวน 1:9 มฐานลางรองรบ หวเสาจะมความสวยงามมากขน หวเสาจะมวนกลมกนหอยทง 2 ดาน ( Volutes or spiral scrolled capital)

รปท 4—11 ลายเสนเสาดอรก (Doric order)

ทมา : https://www.pinterest.com/pin/336714509611939506/

79

เสาแบบคอรนเทยน (Corinthian order) หวเสาโครนเทยนเกดขนครงแรก 500 ปกอน

ครสตกาล เปนการตกแตงเสาไอโอนก (Ionic) ใหมรปรางแปลกออกไปเฉพาะในหวเสา สวนล าตนไม

แตกตางกน มกจะถกน าไปใชในสวนสถาปตยกรรมภายใน เชน ตามระเบยงเสาในอาคารหรออาจเหนเปนเสาอนสาวรย เสาโครนเทยนมสดสวนสงกวาเสาไอโอนกอยางชดเจน เสาคอรนเทยนมกจะมสดสวนเทากบ 1:10 หรอ 1/3 โดยเชอกนวาไดแนวความคดในการออกแบบเสาชนดนจากการสงเกต

ตะกราใสเครองเซนไหวทวางไวหนาหลมฝงศพของหญงโครนเทยน บงเอญวาตวตะกราวางทบอยบนเหงาของตนผกกาดและเกดความสวยงามชนและเกดแนวคดการออกแบบเสาชนดน

รปท 4—12 เสาไอโอนคของอาคารกรก (Ionic order)

ทมา : https://www.pinterest.com/pin/290482244719850816/

80

งานสถาปตยกรรมของกรก

วหาร พารเทนอน 447-432 B.C. (Parthenon Parthenon) หมายถง พรหมจรรย เปนวหารแหงพรหมจรรยเปนทไวรปเคารพเทวอะธนา (Athena) เพราะเทวอะธนาเปนผรกษาพรหมจรรย โดยวหารจะหนหนาไปทางทศตะวนออก พธกรรมสวนใหญจะท าภายนอกอาคาร สถาปตยกรรมวหารพารเทนอนไมนยมท าชองหนาตาง ตงอยบนฐาน 3 ชน กวาง 100 ฟต ยาว 230

ฟต (30x69 เมตร) หลงคาจวลาดเอยง 13.5 องศาเสาดานหนา ดานหนาเปนเสาดอรก (Doric)

จ านวน 8 ตน สถาปนกผออกแบบ คอ อคตนส และแคลลเครตส (Lctinus and Callicrates) สรางในสมยเพรคลส (Pericles) วสดกอสรางสวนใหญสรางดวยหนออน โดยดานขางวหารมเสาดานละ 17 ตน โดยใชเสาแบบดอรค ผนงอาคารจะกอซอนอยภายในอกชนหนง ขนาดของหนาจวมสดสวนทกลมกลนกนอยางเหมาะสม พอด นบวาเปนงานสถาปตยกรรมกรกทสมบรณทสดในสมยนน

รปท 4—13 โครนเทยน มาแนวคดจากใบไม (Corinthian order)

ทมา : https://www.pinterest.com/pin/264516178092877814/

81

รปท 4—14 วหารพารเทนอน Parthenon สดสวน แบบอตราสวนทอง (Golden Ratio)

ทมา : https://miracleparthenon.weebly.com/golden-section.html

รปท 4—15 ผงวหารพารเทนอน (Parthenon) สดสวน 1: 2

ทมา : https://workagile.co.uk/how-mies-van-der-rohe-subverted-the-parthenon-in-the-barcelona-pavilion/

82

ภายในวหารพารเทนอน (The Parthenon, Athen) เปนพนททตงของเทพเจา คอ เทวอะธนา (Athena) เปนลกษณะองครปยน มขนาดใหญสงเกอบเตมความสงของวหาร ซงจะอยภายในหองหรอคหาทเรยกวาเนออส (Naos) ภายในวหารมโครงสรางเสาดอรด (Doric) เรยงอยภายในวางซอน 2 ชน วหารจะใชประตทางเขา 1 ทางไมมการเจาะชองหนาตาง แสงจะผานทางประตดานหนาเทานน ตววหารจะถกวางอยบนฐาน 2 ชนพรอมมเสา 6 ตนดานหนา ในบรเวณนเราเรยกวาพารเนออส (Pronaos) ดานหลงวหารมลกษณะคลายกบดานหนาแตมชอเรยกตางวา opisthodomos เปนพนทมระเบยงเสากอนทจะขาไปภายในคหาดานหลง คหาดานหลงเรยกวา Pharthenon ภายในคหาน ไมมรปเคารพเปนหองโลงมเสาดอรกจ านวน 4 ตนเพอรบโครงสรางหลงคาโดยสนนษฐานวาเปนหองทใชเกบของมคาหรออาวธทใชในการรบ

โครงสรางวหารจะเนนการใชเสาดอรค doric ภายในเพอรบโครงสราง มคาน architrave เหนอเสาเปนคานทใชเปนโครงสรางหลงคา หลงคาวหารเปนโครงสรางไมมการประดบตกแตงใหมความสวยงาม รปทรงหลงคาจว บรเวณดานหนาของจวหลงคาเรยกวา pediment มสวนชายคาเลกเรยกวา cornice และพนทหนาบนสามเหลยมเรยกวา tympanum ซงนยมประดบตกแตงเรองราวของวหาร วหารพารเทนอน เปนวหารขนาดใหญทตงอยบนภเขา (Acropolis) กลางเมองเอเธนส มขนาดฐาน crepidoma เปนฐาน 3 ชนกวาง 101’ 4”x 228’ซงมสดสวนประมาณ 1:2 ตวภายในคหาใหญลก 98’-100’ กวาง 63’ โดยมเสาวางเรยงรายแบบ Colonnade รอบตวองคเทพ 3 ดานเปนเสาแบบดอรค (Doric) ซอน 2 ชนรบโครงสรางหลงคา วหารจะหนหนาไปทางทศตะวนออกเพอรบแสงแดดยามเชา ตามความเชอในเรองแสงเชาของชาวกรก

รปท 4—16 ดานหนาวหารพาฌธนอน (Parthenon)

ทมา : https://www.ancient.eu/image/3372/parthenon-east-facade/

83

วหารอรชเทยน (The Erechtheion 421-406 B.C. อเรกทอม) ผออกแบบคอ เนสซเคลส

(Mnesicles) เปนวหารหลงคา 2 บน Acropolis ในกรงเอเธนส เปนวหารสรางทดแทน วหาร

Athene การสรางหนหนาไปคอนไปทางทศเหนอ มจ านวนหองภายในอาคารมากขน เพราะมสงบชา

มากขนประกอบดวย คหาของเทว Athena คหาของเทพ Erectheus บอเกลอซงสญลกษณของเทพ

Poseidon วหารนอยของเทพ Pandrosus ตววหารกวาง 37 ฟต ยาว 74 ฟต ใชเสาเปนแบบไอโอ

นก ดานหนงของเสาเปนระเบยงทมหลงคายนคลมระเบยงออกไป มการเกาะสลกรปหญงสาว 6 คน

รองรบสวนหลงคา เสานเรยกวา Carytatids

วหารอรชเทยน The Erechtheion เปนวหารทมการออกแบบกอสรางในพนทตางระดบกน

และมหองส าหรบเทพเจา 4 หอง ไดแก หองเทว Athena หองของเทพ Erectheus หองของเทพ

Poseidon และหองของเทพ Pandrosus

ภายในหองทศตะวนออกมมขหนาประกอบดวยเสา ionic จ านวน 6 ตน เหนอเสามคานหน

entablature และม Frieze (บวเหนอเสา) โดยใชโครงสรางการตกแตงทบผวหนาดวยรปสลกหน

สวนหองทางทศตะวนตกมรปลกษณะคลายกบทศตะวนออก มขทางทศใตมาการใชรปเสาแบบ ionic

รปท 4—17 วหาร พารเทนอนสรางอยบนภเขา (Acropolis)

ทมา: https://greekamericafoundation.org/semester-in-athens-scholarships-open/

84

ทเปนลกษณะเสาสลกรปผหญงทมชอเรยกเฉพาะวา Carytatids ยนอยบนก าแพงเตย มหลงคาแบน

เรยบบกคลม ซงเปนสญลกษณทส าคญของวหารน

Carytatids เปนประตมากรรมทนบวาเปนสญลกษณทส าคญของวหาร อรชเทยน The

Erechtheionเพราะเปนประตมากรรมทถกออกแบบใหมความสวยงามแสดงถงฝมอชางเกาะสลกทม

ความสามารถสงในการเกาะสลก รปเกาะสลกถกออกแบบแบงเปน 2 กลม ซงมาทาทางการยน

ตางกนสงเกตจากการยนพกขาไมเหมอนกน ท าใหรปเกาะสลกมความเปนธรรมชาต ตวเกาะสลกมความสง 7’9” หรอประมาณ 2.3 เมตร

รปท 4—18 ผงวหารอรชเทยน (The Erechtheion)

ทมา: http://www.my-favourite-planet.de/english/europe/greece/attica/athens/acropolis/acropolis-photos

85

รปท 4—19 เสาเทวของวหารอรชเทยน (The Erechtheion)

ทมา : https://greekerthanthegreeks.com/2018/09/who-or-what-are-caryatids-supportive.html

รปท 4—20 บน Acropolis ม 2 วหารอยดนบน

ทมา : https://greekamericafoundation.org/semester-in-athens-scholarships-open/

86

สรป

กรก นบวาเปนชนชาตแรกๆของโลกทมมรดกทางวฒนธรรมและศลปกรรมทสมบรณแบบของชาตตะวนตก เปนรากฐานทส าคญตอชาวตะวนตกทเจรญเตบโตมาทกวนน กรกเปนชาตทมศลปะ วฒนธรรม วรรณกรรม และการปกครองทคนรนหลงไดศกษาและน าไปใชตอมา การสรางปรชญาความเชอ ทท าใหเกดแนวความคดแบบใหม โดยเฉพาะนกปรชญาทชอ โซเครตส เพลโต อารสโตเตล ลวนแลวแตเปนบดาของนกปรชญาในปจจบน งานสถาปตยกรรมของกรกเปนรปแบบทมพฒนาการของความรและเทคโนโลย ศลปะการตกแตงทมความสมบรณสวยงามและลงตวในรปแบบ สดสวน มรปแบบทตายตว

งานศลปกรรมของกรก มรปแบบการพฒนาตามล าดบการกลมตางๆทงกลมในเขตหมเกาะและกลมเขตแผนดนใหญ ซงมความเชอมโยงกนของอารยธรรม มการตดตอและแลกเปลยนความร งานศลปกรรม รวมไปถงรปแบบความเชอตางๆในเรองของเทพเจา

งานสถาปตยกรรมกรกมการพฒนารปแบบ วธการกอสราง รวมไปถงวธการกอสรางทมการก าหนดรปแบบทเปนลกษณะไปในแนวทางเดวยกนเพอเปนการสรางรปแบบงานสถาปตยกรรมกรกใหมเอกลกษณะเฉพาะตว การสรางรปแบบและสดสวนทเปนมาตรฐาน สวนฐาน สวนตวอาคาร และสวนหลงคาตางมมาตรฐานและรปแบบทชดเจนถงความเปนงานสถาปตยกรรมกรก การสรางรปแบบเสาประดบอาคารทเปนลกษณะเฉพาะสวยงามและไดรบความนยม น าไปใชเปนองคประกอบอาคารในยคตอมากอยางมากมาย การสรางสรรคงานศลปะกรรมตกแตงอาคารของกรกเปนอกสวนหนงทสรางขนและสงผลใหงานสถาปตยกรรมกรกนนมความสวยงามและเกดความประทบใจตอผพบเหนและถกน าไปเปนตนแบบใหกบผทสรางงานศลปกรรมประดบงานสถาปตยกรรมนนไดน าวธการนไปใช จงเหนไดวางานศลปกรรมสถาปตยกรรมกรกเปนตนแบบทส าคญของงานศลปกรรมในยคตอๆเปนอยางมาก

87

ค าถามทายบท

1. ลกษณะความเปนมาของชนชาตกรก มลกษณะอยางไร

2. ระบบการเมองการปกครองของกรกมความส าคญตอการปกครองในสมยตอมาอยางไร

3. ความเชอและสาสนาของกรกมลกษณะอยางไร

4. รปแบบงานศลปกรรมของกรกทส าคญเปนอยางไร

5. ลกษณะงานสถาปตยกรรมทส าคญของศลปะกรกเปนอยางไรบาง

เอกสารอางอง

ก าจร สนพงษศร,(2524). ประวตศาสตรศลปะตะวนตก,กรงเทพ: ส านกพมพคารเดยเพรสบก.

พระศร, ศลป,(2512). ประวตศาสตรและแบบอยางศลป. แปลและเรยบเรยงโดย เขยน ยมศร ,

อศนย ชอรณ ,(2536). ประวตศาสตรศลปะยคโบราณและยคกลาง,กรวเทพ: ส านกพมพโอเดยนสโตร.

เรณ คฤคราช ,(2552). เอกสารค าสอน รหสวชา 606122 ประวตศาสตรศลปตะวนตก. คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยบรพา ,

นนทา กปลกาญจน. (2546). ประวตศาสตรและอารยธรรมโลก. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

นพนธ ทวกาญจน. (2529). ประวตศาสตรศลป. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

สนต ฉนทวลาสวงค. เอกสารค าสอนวชาประวตศาสตรสถาปตยกรรม 1 : คณะสถาปตยกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหวทยาลย,

กฤษณา หงษอเทน.(2548). ศลปะครสเตยนในทวปยโรป: สถาปตยกรรม ประตมากรรม จตรกรรม. กรงเทพฯ: สยามเพรสแมเนจเมนท,

David Watkin.2005. A history of Western Architecture. 4th ed. New York : Watson-Guptill ,

Francis D.K. Ching, Mark M. Jarzombek and Vikramaditya Prakash.2007. A Global history of Architecture. New Jersey: John Wiley& Sons,

เวบไซตอางอง

88

https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%84%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B8%8B%E0%B8%AD%E0%B8%AA