70. zenbakia (2008ko apirila)

aarrttzzaappee70. zenbakia - 2008ko apirila

] VII. LITERATUR LEHIAKETA

GETARIARRAK PLAIEROETAN]

GE

TAR

IAR

RO

NT

OP

AG

UN

EA

lekukoa jasoz

SARE KONPONTZAILEAK

Guraso Elkartea

]]5/Inkesta: Garraio publikoa

]]6-7/Getarian zer berri?

VII. Literatur LehiaketaPlaieroak

]]8-12/Elkarrizketa: Guraso Elkartea

]]12-13/Argazkien Txokoa:

Herri Eskolaren 25. urteurrena

]]14-15/Erreportajea: Isileko lana

]]17/ELAN-EUSKADI

]]19/Petrilaren harritarteetik

]]20/Katrapunako petriletik:

Maria Teresa Leanizbarrutia]]23/Akordatzen: Sare konpontzaileak

artzape70. zenbakia

2008ko apirila

“Apirilaren azkenean, hostoa haritz gainean”

[argitaratzailea] Gure Txeru Elkartea [koordinazioa] Amaia Iribar eta Maider Ostolaza [lan taldea] Izaskun Larrañaga, Monika Uzkiza, Ane Azkue, Jon Illarramendi, JosuneUrresti, Kepa Iribar, Imanol Iribar, Zigor Saizar, Amets Etxabe, Irantzu Ezenarro, Aitor Irigoien,

Beñat Gereka, Mikel Mugika [kolaboratzaileak] Miren Fuldain eta Amaia Ubigain [maketazio berria]Vicente Dávila [argazkiak] Artzape [publizitatea] Artzape [inprimaketa] Gertu [tirada] 1.150 ale

[lege gordailua] SS-504/01 [ISSN] 1578-469X

Getariako Udalak, Foru Aldundiak eta Eusko Jaurlaritzak diruz lagundutako aldizkaria

artzapeEskualtxeta kulturguneaKrixketaneko Iturrigaina

Tel.: 943 00 05 [email protected]

2008ko apirila artzape-3

Gure Txeru Elkartea

PAUSOZ PAUSO

mnistiaren Aldeko Mugimendua Pau-soz Pauso ekimena antolatzen hasi zenorain dela 10 urte; ekimen hori, hainzuzen, bi urtean behin egiten da, euskalpreso eta iheslari politikoen eskubideakaldarrikatzeko. Aurten, ordea, eskubidehoriek aldarrikatzeaz gain, AmnistiarenAldeko Mugimenduaren kontrako auziasalatu nahi izan da. Izan ere, auzi horrenhelburua ez da soilik 27 gizon-emaku-meren aurka egitea, errepresioaren kon-trako lana nahiz euskal preso eta iheslaripolitikoei ematen zaien elkartasun eko-nomiko eta politikoa epaitzea baizik;azken batean, mugimendu oso baten jar-duna epaituko dute: presoekin harrema-nak izatea (gutunak bidaltzea, bisitakegitea...), presoen aldeko ekimenakantolatzea (Pausoz Pauso)...Horregatik, lerro hauen bidez, eskerrakeman nahi dizkizuegu apirilaren 26anmodu batean zein bestean Pausoz Pausoekimenean parte hartu zenuten guztioi.

Argizka ZulaikaAmnistiaren Aldeko Mugimendua

4-artzape @topagunea.com

gutunak]

KULTURA SAILAK DIRUZ LAGUNDUTAKO HEDABIDEA

Zure gutuna Artzapen argitaratzea nahibaduzu, Txeruko postontzian utzi, Eskualtxetaraekarri edo [email protected] helbiderabidali zure izen-abizenekin. Gutunak gehienez200 hitz izan beharko ditu eta luzeagoak direnakmozteko eskubidea izango du Artzapek. Ez dugutestu iraingarririk onartuko eta Artzapek ez dubere gain hartuko argitaratzen diren iritziengaineko erantzukizunik.

A

Orgia amaitezina

inkesta Aitor Irigoien, Beñat Gereka eta Mikel Mugika ]]


Agintariek etengabe aipatzen digute garraiopublikoa edota bizikleta erabiltzearengarrantzia. Zer iritzi duzu horri buruz? Zurekasuan, zer erabiltzen duzu gehiago, garraiopublikoa ala pribatua?

Politikarienak ez nau harritzen, beti asko hitz egin baino oso gutxiegiten dutelako. Komeni zaienaren arabera jokatzen dute, gurekontura biziz. Nire kasuan, kotxea erabiltzen dut, garraio publikoaerabiliz beti ordutegien menpe ibili behar izaten baita. Kotxerik ezdudanean, autostop-ean ibiltzen naiz, ez baitut urrutira joan beha-rrik izaten. Garraio publikoari dagokionez, ordutegiak hobetubeharko lirateke, izan ere, Mexikon izan berria naiz, eta, han adibi-dez, ez zegoen ordutegirik, kamioiak minuturo zeuden.

Nik kotxe pribatua gehiago erabiltzen dut garraio publikoa baino.Izan ere, egun Donostiara joan etorria kotxean egitea merkeago irteten

da, garraio publikoan egitea baino. Honen harira, apustu integralaegin behar da garraio publikoan eta estrategia bat finkatuz proiektu

garrantzitsutan inbertitu. Garraio publikoa bultzatu behar dela irudi-tzen zait eta horretarako bitartekoak jarri, jendeak erabiltzea lortzeko.

Gorka Larrañaga

Agintariena gaizki iruditzen zait, garraio publikoari buruz hain-beste hitz egin eta gero ez baitute inoiz erabiltzen. Nire kasuan,gehienetan kotxe bidez mugitzen naiz, batez ere lanera joateko,baina egia da alferkeriagatik ere badela. Parrandara joateko, auto-busa gutxi erabiltzen dut, eta gehienetan eta larrialdi kasutanSegundo taxilariari deitu ohi diot. Bera beti etorri izan da beharizan dudanetan, eta horregatik eskerrak eman nahiko nizkioke.

Dei Larrañaga

Iker Azkue

Agintariek beti egiten dute hori denean, esan bai eta egin ez. Niridagokidanez, kotxea erabiltzen dut gehienbat, baina egia esan herritik

ez naiz asko mugitzen. Autobus publikoa ez dut erabiltzen, presazkozerbait duzunean ez baitira fidagarriak, bere ordutegi mugatua eta

puntualitate falta (goizetan izan ezik) dela eta. Bestalde, asko esker-tzen dut Getariatik Zarautzera egin duten paseoa, orain sarritan oinez

egiten baitut joan-etorria.

Jaione Zulaika

Ane Azkue

Artzapetik begira

Herriko tenpluan elkartu dira sei altxo-rrak. 5 marinela eta kapitaina. Alkandorazuria, gona urdina, pololoak eta alparga-tak jantzita abiatu dira emakume arrantza-leak itsaso zabalera. Itsasontziko zapizatiak igo dituzte itxaropen koloreko zeru-rantz. Bien bitartean, gizonek arrantzarakosareen zuloak konpondu dituzte, eta moilagainean geratu dira emazteak agurtzen,karroetan umeak jolasean dabiltzan bitar-tean. Badoaz urrutira. Sareak eta kainabe-rak prest dituzte. Etxe barrutik euria ikus-ten da leiho atzeko paretean, eta sirenahotsak melankolia ukitua ematen dioherriari. Ariesa atera da ordea negukozulotik udaberria iritsi dela iragartzera.Dagoeneko udaberriko jaki preziatuadesagertu egin da, eta herriari negoziorakourreak traizioa egin dio, edo negozioakberak kaltetu du gorputz leuneko urrea.Zure azalean nire galderen erantzunak ira-kurri nitzakeen, ukitu eta laztandu zaitza-kedan, usain goxoko arraina zinen…Jakingo bazenu zer zetorkidan bururabegietara begiratzen zintundan bakoi-tzean! Hilketa zitalak. Ez zait axola itsa-soan itoko banintz eta arrain bihurtu. Niriagian ez zait axola, aukeratu dezaket. Itsa-soak irentsitako amets asko daude, ametsitoak. Zenizek gatzatutako itsasoan igeriegin nahiko nuke eta kainaberaren ahoairentsi. Pololoak nahiko nituzke sentituizter lodiei itsatsita, eta lazo gorriz eta ber-dez margotutako altxorra izan. Arnas berribat ur azpian igeri egin ahal izateko. Atzobasoa erdi hutsa ikusten nuen, eta gera-tzen zena edan egin dut jada. Munduakbiraka jarraitzen du, baita nire buruak ere.Itsasoaren mugimendu a etengabeko orgiaari da bihurtzen ezerezko paisaian, orgiaamaitezina. Basoa noiz eta nork betekozain egon gabe, arantzak ditudan arren,jolaserako prest nago, basoa berriro bete-tzeko prest. Ezerezko paisaia honetan isil-tasuna entzun dezaket eta berotasuna sen-titu. Itsasoak emandako beste urrezkoaltxor bat jateko prest nago, hondarrezkobasamortuaren eta zementuzko harri han-dien ondoan harrapatutakoa bada ere etajatorrizko izendapenik ez duen arren. Ber-din zait. Titanlux beltzarekin margotutazapore goxo-goxoa du. Eta ez auzokoherritarrak bezala, Getarian harrapatutakotxibiak a lo Pelayo erara prestatu eta jato-rrizko izendapenarekin saltzeko kapasakdira horiek!


] getarian zer berri?

Apirilaren 27an Gure Txeru Elkarteko 29dantzari izan ziren Lesakan ospatu zenDantzari Egunean.

Joseba Aramendi getariarraElgoibarko IMHn saritua

Makina Erremintaren sektoreari lotu-tako 44 enpresen parte-hartzearekin2008ko IMH (Makina Erremintaren Ins-titutua) Sariak 6. edizioa antolatu duElgoibarko IMHk zientzia eta teknolo-giaren berrikuntza gaiaren inguruanJoseba Aramendi Garmendia gatariarra(Meaga auzokoa) izan da 2008ko ikasleaipagarria eta 1.500 eurotako ikasketapoltsa jasoko du datorren ekainaren27an Elgoibarren egingo den sari bana-ketan.

Zorionak, Joseba!

Plaieroetan getariarrakbadute zeresana

Lesakako kaleetan barrena.

Parte-hartzaileak maldan gora.

Joseba Aramendi Garmendia irabazlea.

Zarauzko Hondartza Futboleko 64. Txapelketaren finalak jokatu ziren joan denapirilaren 20an: bertan, Aranola Leihoak-Ecoven Plus taldeak Kopa lortu zuenemakumezkoen senior txapelketan. Iturzaeta 6 mutilen taldeak, berriz, ez zuenfinala irabaztea lortu alebin mailako eskolarteko txapelketan, baina hala ereherrira ez ziren esku hutsik itzuli, lau sari jaso baitzituzten: bigarren izateagatik,lehen golari (Maikel Larrañaga), jokalari onenari (Ander Lazkano) eta Eskola one-nari (Iturzaeta Herri Eskola).

Askizuko mendiirteeraGure Txeruk Askizura antolatutakomendi irteera izan zen joan den apirila-ren 6an. Guztira animatu ziren 40 parte-hartzaileak ibilbide zoragarriaz gozatuzuten: Basterretxea Ibilbidea, Zingira,Zingiratik Garate mendira eta gero Aski-zura. Bertan indarberritzeko hamaike-tako eder bat dastatzeko aukera izanzuten.

Aranola Leihoak-Ecoven Plustaldea Kopa irabazi izana ospatzen.

Iturzaeta 6 mutilen taldea lortutako sariekin gustura.

29 haur Lesakandantzari

Joan zen apirilaren 22tik aurrera,Getaria Marinel Herriak elkarteansartu da. Elkarte hori, 90. hamarkadansortu zuten Galiziako, Asturiaseko etaKantabriako kostaldeko hainbat uda-lerrik, nolabait euren turismo eskain-tza koordinatze eta sustatze aldera.Getariarekin batera, Hondarribia,Lekeitio eta Bermeo ere sartu diraelkartean, eta horrenbestez, hemendikaurrera Marinel Herriak 17 herrik osa-tuko dute guztira.

Getaria Marinel Herriak elkartean sartu da


Klima Aldaketa Ikergai (BC3) sortu da,estatuan klima aldaketa aztertzeko eratuden lehendabiziko bikaintasunezko iker-keta zentroa.

Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza, Uniber-tsitate eta Ikerketa Sailak eta Ingurumeneta Lurralde-Antolamendu Sailak, etaEHUk Estatuan eratu den ingurumenariburuzko Oinarrizko Ikerketarako Bikainta-sunezko Zentroaren aurkezpen ofizialaegin dute. Ingelesezko siglei jarraituz (Bas-que Centre on Climate Change) zentroarenizena BC3/Klima Aldaketa Ikergai izangoda, eta irailetik aurrera lanean jardutekomoduan egongo da. Bilbon izango duegoitza.

BC3k Klima Aldaketaren kausa etaondorioei buruzko ezagutzan eraginkorta-sunez sakontzen lagunduko du, ikerketa,prestakuntza eta zabalkunde arlokoBikaintasuna oinarritzat hartuta. Klimaaldaketaren ondorioei buruzko eta Bero-tegi Efektuko Gas emisioak murriztekoalternatibei buruzko ezagutza zientifikoeta teknikoa sustatzea da zentro horrenhelburua.

Unibertsitatearentzat nahi den ereduegokia da: goi mailako zentroak izangodira, non ezagutza sortarazi eta munduosoan zehar barreiatuta dauden beste zen-tro batzuekin konektatuta egongo diren.Zentroak izango dituen beste betekizunguztiez gain, garrantzi handiko ekipamen-dua izan daiteke Unibertsitatearentzat,lanean diharduten ikerketa-taldeak kon-tsolidatzen eta graduondoko programakgaratzen lagunduko duelako.

Denek bat egin dute profesionalizaziohandiko Berrikuntza Zentro hori abian jar-tzeak autonomia erkidegoaren garapenekonomiko eta sozialari begira izangoduen garrantzia nabarmentzean, eta erahorretako ekimenei esker, Euskadik nazio-arteko zientzia eta ikerketa inguruneetanlehiatzeko ahalmena izango duela esandute. Gogoratu beharra dago IkerbasqueZientzia-Ikerketarako Euskal Fundazioa-ren sorrerako helburuetan Klima Aldaketabezalako ikerketa-esparru garrantzitsueizuzendutako beste BERC batzuen sorreraaurreikusita dagoela.

Informazio gehiago:Tel.: 943 896024

[email protected]

] bi hitzetan

VII. Literatur Lehiaketako irabazleak aukeratu diraVII. Literatur Lehiaketako sari banaketak egin ziren udaletxeko areto nagusianapirilaren 24an. Hauek dira aurtengo irabazleak: Ipuinetan: 1. mailan, ZuhaitzIbarbia; 2. mailan, Aratz Perez; 3.ean, Aitziber Ibarguren; 4.ean, Izaro Lestayo;5.ean, Jon Peña, Intza Olasagasti eta Xabier Irigoien; 6.ean, Jon Urresti; 12 eta 14urte bitartekoen artean, Eneko Miralles; 12 eta 14 urte bitartekoen eta 16tiko gora-koen artean ez da ipuinik aurkeztu.

Olerkietan, aldiz, 3. mailan, Nerea Martinez de la Hidalga; 4.ean, Mireia Azpei-tia; 5.ean ez da saririk eman; 6.ean, Larraitz Garmendia; 12 eta 14 urte bitartekoenartean, Nerea Zimmerman; 14 eta 16 urtekoen artean, Ainhoa Kamio; 16 urtetikgorakoen artean, Artzapeko kolaboratzailea den Aitor Irigoien izan da irabazlea.

Zorionak guztiei!

Ixidro Deuna FestakNahiz eta maiatzaren 15ean Isidro eguna ospatu, aurreko egunetarako ere mea-gatarrek prestatu duten agenda bete-beteta dator:

- Maiatzaren 9an, ostirala: Ikurriñaren altxatzea eta Mus Txapelketa.

- Maiatzak 10ean, larunbata: oilasko biltzea, haurrentzat “Gorriti eta bere abereak”, bertso afaria (Mantxi, Arano eta Julen bertsolariekin), Izereta Alabier trikitilariekin gaupasa, eta goizaldera, txokolate, opilak eta ordu ttikitako jolasak izango dira.

- Maiatzak 11n, igandea: meza ondoren, Sagardo Eguna ospatzeko, Izereta Alabier trikitilariak, Gure Txeru haur dantzariak, Arano eta Julen bertsolariak eta Binakako Pilota Partida izango dira. Eguerdi aldera V. Paella Lehiaketa izango da, eta bertan parte hartu ahal izateko baldintzak hauek dira: taldeko bi kide eta getariarrak izatea. Izenematearen epea maiatzaren 7a izango da, eta bazkari txartelak 10€ balioko du. Bazkalostean, Toka Txapelketa eta Ardi Zakurren I. Lehiaketa ospatuko da.

- Maiatzak 15, asteazkena: meza ostean, Josefina Azkueri omenaldia eskainiko zaio. Ondoren, txakolin festa, Alaitz eta Olatz trikitilariak eta adinduen bazkaria izango dira. Gauean, ezkonduen afaria eta gero, berriro trikitilariek alaituko dute giroa.

Literatur Lehiaketako aurtengo irabazleak.

Duela 25 urte Guraso Elkarteko kideek, irakasleek… egin zuten lana izugarria izan zen, baina ilusio handiarekinjardun zuten, helburua garbia baitzen: Ikastolaren kutsua eta aberastasuna galdu gabe, Herri Eskola euskaldunalortzea. Gaur egun ozenki esan daiteke helburua betea dagoela, bitarte horretan izan diren Guraso Elkarte, ira-kasle, ikasle eta beste hainbat eragileri esker. Aurten 25. urteurrenaren betetzen da, eta ospakizuna antolatzen batez ere egungo Guraso Elkartea dabil buru-belarri. Laneko gogoa duen jendea elkartu da, “kimika” duen taldea; 2006/07 ikasturtean hasitakoak dira, nahizeta hainbat lagun lehendik zegoen Guraso Elkarteako kideak izan. Guk lan horren berri eta elkartearen hainbatkontu jakin nahian, beraiekin izan dugu hitzordua.


Amaia Iribar] elkarrizketa

Guraso Elkartea

Zein dira Guraso Elkartea-ren helburu nagusiak?Eskolaren bizimodua aurreraeramatea, ahal den guztiariaurre egitea, ikaslearen eskae-rei laguntzea… Egungo taldeaelkartean sartu ginenean,inork ez zuen esperientziarik(hasieran sartzen diren guztieigertatu ohi zaie). BaikaraFederazioko kide bat etorrizen tailer moduko bat ema-tera, Guraso Elkarte batenfuntzionamenduak zein izanbehar duen azaltzera. Horrenostean, egokiena inkesta bategitea zela iruditu zitzaigun,non bertatik lortutako datuaklanean hasteko oinarri izangoziren.

Zeri buruz izan zen inkesta?Batez ere gurasoek HerriEskolari buruz zer pentsatzenduten jakin nahi genuen.Hirurogei galdera zitueninkesta horretan gauza askoriburuz galdetzen genuen,informazio ugari bildu nahibaikenuen. 2006ko urritik2007ko otsaila arte inkestakogalderak osatzen jardunginen, eta esan beharra dagoirakasleei ere laguntza eskatugeniela. Jasotako erantzunaerabat baikorra izan zen,gurasoen %70ak erantzun bai-

tzuen.

Zer informazio bildu zenuten?Era guztietako informazioabildu genuen, baina batez erezer hobetu behar zen kontu-ratu ginen: eskolaren azpiegi-tura, gurasoen inplikazioa,komunikazioa…

Aldaketak izan dira GurasoElkartearen funtzionamen-duan: zeintzuk dira?Bai. Lehen Batzar Orokorraekainean izaten zen (bertanurteko balantzea egiten zen,eta bide batez, guraso berriensarrera eta lehen zeudenenirteera izaten zen). Orain bibilera izaten dira: bata, iraila-ren amaieran edo urriarenhasieran, Batzar Orokorra iza-ten da, ordura arteko txostenbat aurkezten da; bestea,

maiatzean izaten den BatzarInformatiboa.

Horrez gain, lehen GurasoElkartera sartzen zen lagunakbi urte egin behar zituen; egiaesan, lehen urtean GurasoElkartearen funtzionamenduazertan datzan ohartzen pasa-tzen da, eta bigarren urtean,zerbait egiten hasi orduko,elkartea utzi behar da. Horidela eta, eta BAIKARAkoekgauza bera aholkatuta, irau-pena 2 urte izatetik 3 urte iza-tera pasa da. Bestalde, ebalua-tze era aldatu egin da etaestatutuetan aldaketak egiteaaurreikusten da.

Zenbatean behin egiten dituzue bilerak?Guraso Elkarteko kideak lana-ren arabera bildu izan gara,eta Batzorde Iraunkorra


] elkarrizketa] Guraso Elkartea

berriz, hilean behin: azkenhori, Udaleko ordezkariare-kin, Guraso Elkarteko hirukiderekin eta irakasleen bestehiru ordezkarirekin osatutadago. Bestalde, urtean bitanOrgano Gorena (30 bat lagun)biltzen da, eta bertan garran-tzitsuak diren gaiak jorratzendira, erabaki potoloak hartzendira.

Zeintzuk dira Guraso Elkarteak kudeatzen dituenekimenak?E-1 Proiektua, dantzak, buz-tina, igeriketa, bela, piraguis-moa eta jangela.

Zuen ekimenak aurrera eramateko, zein dira baliabideak?Guraso Elkarteak dituen diru-sarrera nagusiak ondorengoiturrietatik datoz: GetariakoUdala, Gipuzkoako ForuAldundia, Eusko Jaurlaritzaeta gurasoen kuotak.

Lehen aipatu duzu gurasoeninplikazioa hobetu behardela, zertan?Batetik, Guraso Elkarteaninoiz parte hartu ez dutengurasoak badirela konturatuginen; bestetik, urtean zeharegiten diren hainbat ekitaldie-tan gurasoak inplikatu nahigenituen. Zer egin gurasoekeskola beraiena dela sentia-razteko? Guri inplikazio mailahori hobetzeko zera otu zitzai-gun: kurtso bat, ardura bat;ondorioz, bai eskolako eta baiherriko eginkizunetan, esko-lako kurtso bakoitzak ardurabat izango du. Horrekin zeralortzen da: guraso guztiek eki-taldi guztietan parte hartzekoaukera izatea, eta bide batez,

eskolako parte sentitzea. Bes-talde, kurtso bakoitzean ardu-radun bat izendatu da, zeinakkurtso bakoitzean zer arazodauden helaraziko dionGuraso Elkartari.

Orain artean zerk emandizue lan gehien?Batez ere eskolako azpiegitu-rak; behin zuzendaritzak etairakasle klaustroak onartuta,guk prestatutako proiektuaherriko alderdi politiko guz-tiei eta Udalari aurkeztugenien iazko hauteskundeenaurretik. Guztien aldetikjarrera ona jaso genuen. Hez-kuntzara ere joan ginen gureproiektuarekin eta erantzuna-ren zain gaude.

Zeintzuk dira proiektu horretan aurkezten dituzuen gaiak?Jangela berria, erreten zerbi-tzua, atari estalia, eskolazkanpoko hainbat jardueraeskolara eramatea (musika,ingelesa…). Jangelak dulehentasuna, zeren une hone-tan dagoen beharra ikusitatxikia geratu da; beraz, orain-goz aurtengo udan zati bathanditzea aurreikusten da,baina berria noiz egingo denez dago oraindik argi.

Laster maiatza dator, beraz,Batzar Informatiboa; zer aurkezteko asmoa duzue?Gure helburuetako bat aur-tengo batzarrera osatzen arigaren Plan Estrategikoa aur-keztea da. Plan Estrategikohorrek beste pauso bat emateasuposatu du: inkestaren ira-kurketa sakon bat egin ondo-ren, aurrera begira lanak mar-katu ahal izateko balioko

Ikasle kopurua: 210

82 Haur Hezkuntzan eta 128 Lehen Hezkuntzan

Irakasle kopurua: 25

17 finko eta 8 ibiltari (8 ikasleko irakasle 1)

Hainbat haur urteurrenaren ekitaldiko une batean.

DATUAK


] elkarrizketa]Guraso Elkartea

Zer da BAIKARA?

Baikara Gipuzkoako Ikasleen Gurasoen Federazioada. Federazio hori 1998. urtean sortu zen eta egunDonostiako Intxaurrondo auzoan du egoitza. Berejardueren artean ondokoak aipa daitezke: gurasoeiformazioa eskaini (Eskola kontseiluko kideen for-mazioa, guraso eskolak, tailerrak…), informaziobuletinak eman (bilerak), aholkularitza eta kon-tsulta zerbitzua (pedagogikoa, juridikoa, elkartearidagokiona eta soziala), ordezkaritza (GipuzkoakoIkastetxe Publikoetako gurasoen gehiengoarenordezkari da), aldizkaria… Getariako Guraso Elkar-teko kideak eskualdeko bilera hiru hilabetetik behinizaten dute Zarautzen, eta urtekoa, aldiz, Legazpin.(BAIKARAko web orrialdea: www.baikara.org).

hasiak zarete; emaitzarekingustura?Urteurren horren prestaketakia urte guztiko bilerak jan diz-kigu: astero izan ditugu 3 eta4 orduko bilerak; erritmoaikaragarria izan da, bainamerezi izan du. Prestakizune-tan ikasleak, irakasleak etabeste hainbatek lagundudigute. Guk ospakizunaherriaren festa izatea nahidugu, ez eskolarentzat baka-rrik. Lehen ezustea kamisetensalmentarekin hartu dugu,ikaragarri harrera ona izanbaitute.

Joan den apirilaren 18anikastetxearen urteurrenarenlogotipoa eta ereserkia aurkeztu zenituzten, eta horrez gain, garai hartaneskolari laguntza eman zieten erakundeei omenaldia eskaini zenieten:gustura emaitzarekin?Balorazio positiboa izan da.Jendea gogoarekin zegoen etaparte hartu zuen: propio ate-ratako kamisetak jantzitaagertu zen; magia ikuskizunaeta sardina jana jendetsuaizan ziren. Eguraldiak erelagundu zuen, eta ikusi zenherriak Eskola maite duela.

duen plana, etorkizunaribegira nolako eskola nahidugun hain zuzen ere. Planakprozesuak egitea suposatzendu, zeinak hainbat etapadituen: non gaude orain,norantz joan behar dugu, nolairitsi puntu horretara, helbu-ruak lortu diren eta zerhobetu daitekeen. Tamalez,hori guztia osatzen lagundubehar zigun BAIKARAKOaholkulariak istripua izanzuen, eta ondorioz zerbaitatzeratu da planaren eraketa.

Aspaldian komunikabidee-tan entzun ohi diren hainbatgai dira curriculum berria,hizkuntza ereduak, mapaeskolarra… Zein herrirekinosatzen du Getariako Esko-lak mapa eskolarra?Orio, Aia eta Zarautzekin osa-tzen du; tamalez, horiekinguztiekin ez dago nahi adinaharreman, baina hemendikaurrera dugun erronketakobat da. Adibidez, aurtenLizardi Institutuko GurasoElkartean bi guraso getariardaude, eta hemengo kezkakhan mahai-gainean jartzendituzte.

25. urteurrena ospatzen

Guraso Elkarteko Juntakideak

Txomin Barruetabeña

Iñaki Zubizarreta

Juanjo Perez

(hirurek batzorde

iraunkorra osatzen dute)

Markos Aizpuru

Mirene Begiristain

Gaizkane Iturbe

Lurdes Kerejeta

Ana Mari Aramendi

Xabier Goikoetxea

Iñaki Etxegoien

Mari Sol Zubizarreta

Marian Uribeetxeberria

Mari Jose Albizu

Fernando Kampos

Jenny Constant


] elkarrizketa] Guraso Elkartea

Zerbitzu hori 1995/96 ikasturtean jarrizen martxan; hasieran Auzo Lagun izanzen zerbitzu horren kudeatzaile eta jan-gelako langileak berak kontratatzenzituen. 1999/00 ikasturtean BAIKARAkhartu zuen bere gain jangelaren kudea-keta; urte horretan 12 ume gelditzenziren jangelan. Gaur egun ia 70 haur gel-ditzen dira egunero eta horietako zazpi2 urteko haurrak dira. Hori guztia mar-txan jartzeko lau langilek jardun ohidute (ordezko bat ere badago). Jangela12:30ean hasten da martxan, baina orduerdi lehenago janaria labean sartu etamahaiak jartzen dira. Bazkalostean,begiraleekin zehaztuta dagoen mailazmailako ekintzen programari ekitenzaio: 2 maila arteko haurrak Dinamikagelara edo atarira joan ohi dira, edo etamarrazkiak egitera (txikienek siesta egi-teko aukera dute), beti ere begiraleenzaintzapean. Gainerako mailakoakbeheko ataria erabiltzen dute, eta noiz-behinka aretora joan ohi dira filmarenbat ikustera. Haur guztiek jaten bukatudutenean, irakasleen txanda izaten da.

Aurten aldaketa bat izan da: 3. eta 6.maila arteko haurren artean, mailabakoitzeko asteko bi arduradun jartzendira, eta horien lana izaten da janariaateratzea, mahaia jasotzea eta garbitzea.Horrez gain, irakasleek haur horiekintutoretza antzeko zerbait egiten dute, etabertan, jangelako funtzionamenduariburuz galdetzen die haurrei: zer hobe-

tuko daitekeen, zer gustatzen zaiengehien… Bestalde, begiraleek haurrekizaten dituzten liskarrak, arazoak… eraegokian konpondu ahal izateko ikasta-roak egin dituzte BAIKARAren eskutik;eta gaur egun euren iniziatibaz Donos-tiako Udaleko Gizarte Ongizate Arloakantolatutako ikastaro bat egiten ari dira:“Nola burutu prebentzioa aisialdian”.

Jangela zerbitzua

Gaur egun jangelan dauden langileak:Mari Jose Otamendi (ordezkoa), IrantzuUrresti, Rosa Olasagasti, Mari Jose Uzineta Agur Miren Mugerza.


Joan den apirilaren 18an 25. urteurreneko ospakizunen lehenekitaldia izan zen. Erabat beteta zegoen frontoian, Kepa Iribarirrati esatariak aurkeztu zuen ekitaldia, eta Ane Lazkano ikas-leak egindako urteurreneko logotipoa aurkeztu eta eskolarenereserkia estreinakoz jo zuten: eskolako ikasleek abestu eginzuten, Iturzaeta Herri Eskolako txistu taldeak eta Gazte Alaiaktxistulari taldeak lagunduta.

Bestalde, Eskolaren sorreran laguntzen jardun zuten erakun-deei omenaldia eskaini zitzaien: Udalaren izenean, Isaac Osto-lazak eta Arantxa Balenziagak; Gure Txeruren izenean, JoseAgustin Larrañagak, Iturzaeta Herri Eskolaren izenean, IreneArrutik eta Balentina Aizpuruk; Eskolako Guraso Elkartearenizenean, Kontxita Ezenarrok eta Joxe Saizarrek; GetariakoGuraso elkartearen izenean, Andoni Arregik eta Anuntxi Aran-gurenek; azkenik, Jesuitek Loiolan jaso zuten oroigarria.

Horrez gain, haurren gozamenerako Sun magoaren ikuskizunaizan zen, eta Berdura plazan, berriz, Eskolaren 25 urtetakoargazkien proiekzioa izan zen. Amaieran, helduek sardin janaeta sagardoa dastatzeko aukera izan zuten.

Zorionak guztioi!!!

Amaia Iribar eta Maider Ostolaza

Herri Eskolaren25. urteurrenarenospakizuna

Getariak betidanik izan du itsasoarekin harremana; lehen gaur egun baino itsasontzi gehiago zeu-

den, eta bertan lanean jarduten zuten arrantzale gehienak bertakoak edo inguruko herritakoak iza-

ten ziren. Arrantzale horiek euren lana ondo egiteko, ordea, ezinbestekoa zuten sare-konpontzai-

leen lana: arrantzan jarduteko, sareak egoki egon behar zuten, zulorik gabe, ondo armatuta.

Sare-konpontzaile horien jakintza ez zen eskolatan ikasitakoa, baizik eta etxeetan, ema-

kumeen artean belaunaldiz belaunaldi transmititzen zen jakin-

tza zen. Horien guztien lana ez da inoiz erosoa eta goxoa izan:

lurretik 25 bat zentimetro altxatzen den aulki txiki batean

eserita, udan moila gainean, eguzki izpien berotasuna

kokotean sentitzen ohituak daude, edo-eta

neguan, hezurretan lonjetako hezeta-

suna sentitzen. Kontuan hartu beha-

rreko trikimailu ugari ikasi behar dira

sarea konpontzeko, eta horiek guz-

tiak norbaitengandik jaso dituzte:

sareak nola armatzen diren, horren-

beste beruna nahi bada zenbat kor-

txo eta maila jarri behar diren, udako

ala neguko sarea den, karnata egitekoa den...

Amaia Iribar] erreportajea


Garai bateko sareak ez dira gaur egun-goak bezalakoak: lehen sareak txikia-goak ziren, errazago maneiatzen zireneta oro har kotoizkoak ziren. Erosi berri-tan zuriak izaten ziren, eta gero tindatuegiten ziren tintalekuetan, horrelagehiago irauten baitzuten usteldu gabe.Hala ere, antxoaren garaia amaitzenzenean, ia guztiak arrantzaleek moilagainean zabaltzen zituzten ongi lehortuzitezen; egun, sareak ikaragarri handiakdira, nylonezkoak eta ez dira horren-beste lehortu behar. Sare horiek maneia-tzea oso zaila edo ezinezkoa da (kamioiabehar da leku batetik bestera mugi-tzeko), eta triplexaren beharra dute itsa-sontzira igo ahal izateko. Josten jardu-teko orratzak ere aldatu dira: lehenegurrezkoak izaten ziren, eta orain,aldiz, plastikozkoak.

Baina bai lehen eta bai egungo sareakbadute ezaugarri komun bat: arrantzanegin nahi bada, zulorik gabeko sareakbehar dira; beraz, sare-konpontzaileenisileko lana ezinbestekoa da. Galderahauxe da: ba al dira nahiko sare-kon-pontzaile? Tamalez, kopurua urtetikurtera gutxituz doa: lehendik zeudenakjubilatzen ari dira, eta gazteak ez dutenahi lan horretan jardun (sare konpon-tzaileen batezbestekoa 52 urtekoa da).Hainbat izan daitezke arrazoiak: lan-bal-dintza eskasak, ziurtasunik gabeko lanaizatea, arrantzarekin lotura duen geroeta getariar gutxiago izatea… Lehenitsasontziko nagusiaren (armadorea)familiako emakumeek jarduten zutensarea konpontzen, eta normalean ezzitzaien aukeran jartzen horretan lanegin nahi zuten ala ez; orain, berriz,

Sare konpontzaileak: isileko lana


] erreportajea ] sare konpontzaileak

inork ez du nahi sare konpontzen jar-dun, eta arazoa latza da: ia ez dagoondorengorik.

Getarian 29 sare konpontzaile daude bitaldetan osatuta: bata 18 lagunekoa etabestea 11 lagunekoa. Urte hasieran taldebakoitzak dituzten itsasontziekin

zerrenda bat osatzen dute, eta asteroitsasontzien txanda aldatzen doa. Itsa-sontzi bakoitzak arduradun bat dauka,eta itsasontziren batek sarea apurtzean,zerrenda horretan tokatzen zaion itsa-sontziaren arduradunari deitu behar diotxanda eskatzeko, eta aste horretanarduradun horrek kudeatuko du sarekonpontzaileak zer itsasontzira joanbehar duten. Garai batean ez zen horrelaizaten txandaren kontua: nork sareazuen puskatuta, denei abisatzen joanbehar zuen etxez etxe, eta paper txiki batate azpitik irristatzen zen, txanda zeinizegokion azalduzuen.

2006ko abenduaren 1ean elkarte batsortu zuten Bizkaiko eta Gipuzkoakosare konpontzaileek: Saregin eta Kai-Neskatilen Euskadiko Elkartea. Bertan,autonomo eran lan egiten duten Ber-meo, Lekeitio, Ondarroa, Hondarribia,Donostia, Orio eta Getariako sare kon-pontzaileak daude ordezkatuta. Elkarteasortzearen arrazoiak ugariak dira, bainabatez ere, laguntzak eskatzeko orduan(adibidez, parada biologikoari aurre egi-teko laguntza) banakoari ez zaio lagun-tzarik ematen, bai ordea elkarte eranantolatuta izanez gero.

Elkarte hori batez ere hiru eskakizune-kin joan da Eusko Jaurlaritzara: batetik,paro biologikoa dagoenean laguntzaizatea; bestea, lanarengatik eratorritakogaixotasunak aintzat hartzea; eta azke-nik, koefizienteen murrizketa gabekoerretiro aurreratua (%18 murrizketaezartzen baitzaie erretiro aurreratua har-

tuz gero). Eusko Jaurlaritzak hirurakonartu zituen, eta Madrilgo Legebiltza-rrera eraman ditu. Eskakizun horiekMadrilen onartu behar dira derrigorrez,izan ere, lanarekin zerikusia duten gaiak(Gizarte Segurantza… ) oraindik Espai-niako Gobernuaren esku daude.

Laneko Segurtasunean Teknikoa denlagun bat azterlan bat egiten ari da biportutan: Hondarribian (egoera onaduen kaia) eta Ondarroan (egoera kas-karrena duena). Azterlan horrek zerajasoko du: sare konpontzaileek nola etazer egoeratan egiten duten lan, nolaesertzen diren, zer postura hartzendituzten, zenbat denbora jarduten dutenlanean, lanaren ondorioz dituzten gaixo-tasunak (tendinitisak, zerbikaletakominak, erreumak, artritisak, eguz-kiak eragindakoak… ).

Lan baldintzak hobetunahian, hainbatproiektu dituztemartxan: oraingoabaino altuagoaden aulkia, sareakateatzeko etaeguzkitakoa jar-tzeko baliokoduen posteantzeko bat, 25metro karratu izangoduen toldoa (oraingoz baka-rra izango da, eta getariarrakzein oriotarrak erabiliko dute).

Profesionalizatzea, hori da gaur egun

sare konpontzaileen nahietako bat; bidehorri helduz, joan den azaroan EuskoJaurlaritzak antolatutako ikastaro bategin eta gero, Inguraketa sareak prestatzeaeta konpontzea diploma jaso zuten.Diploma horrek, nahiz eta homologa-tuta ez egon, Euskal Herri mailan balioadauka, eta etorkizunerako baliagarriizan daiteke; izan ere, gaur egungogizarteak lanarekiko egonkortasun bateskatzen du. Sare konpontzaileek,ordea, urtean hasieran ez dakite zerzifretan mugituko diren, egiten dutenlanaren arabera kobratzen baitute. Sarekonpontzaileen ustetan, euren lanakjarraipena izan dezan eta gaur egungobizimodua ikusita, gutxienez soldatafinko bat ziurtatu beharko litzateke.

Getariako kasuan, itsasontzi bakoi-tzak bere sare konpontzaileensegurua ordaintzen du; Hondarri-

biako kasuan, aldiz, etxeko itsa-sontzirik ez izatean, itsasontzi

bakoitzak diru batezartzen du

kosterahasieran,fondo batbailitzan,

eta bertatikordaintzen dira sareko lan

guztiak eta seguruak.

Oro har, arrantzaleek sare kon-pontzaileen eskakizunei ez diete

trabarik jartzen, baina lanbide horrekaurrera egin dezan, garbi dago zerbaitaldatu beharko dela, pausoak emanbeharko direla.

] harritarten txutxupeka / herri eskola

IBAIEDER, UEA eta UZAMartxoak 5ean 5.eta 6. mai-lako ikasleak, Ibaiederrerajoan ginen. Iritsi bezain lasterhodi bat ikusi genuen eta ur-txorrota ikaragarri bat bota-tzen zuen. Gero monitoreakazaldu zigun zer ikusi behargenuen. Tunel handi batzegoen eta hortik joan ginen(urtegiaren hormaren barru-tik). Gora begiratuta bi hoditxiki eta behera begiratutabeste bi, hortik ura pasatzenzen araztegira, gero gure etxe-etara ekartzeko.

Eskailera asko zeuden, esanziguten kontatzeko eta 320inguru zeuden. Eskailerak igoeta kanpora atera ginen, hotzaeta euritsua zen eguraldia,izotza eta elurra zegoen.Autobusera igo ginen nahikoazkar.

Film bat ikusiz “Shin-Chanbola galduen bila” AzpeitikoUr Edangarrien Araztegira(UEA) iritsi ginen. Orain kon-tatuko dizuegu han ikusita-koa:

Lehendabizi, etxe modukobatera joan ginen, eta hodi

batzuk ikusi genituen. Gerokanpora atera eta depositubiribil batean ur zikina ikusigenuen, eta gero beste aldebatean putzu batzuk.

Gero andereñoarekin kontrol-gunera, eta han azaldu zigun,zenbat ur joaten den herri etaauzoetara (Getaria,Askizu,...), eta zer bide egingenuen horra ailegatzeko.

Segidan gela batera joan ginenurari botatzen dizkioten boti-kak (fluorra, kloroa...) ikus-tera. Eta “Shin-Chan” peliku-larekin jarraitu genuen.Lasaoko frontoian hamaiketa-koa jan ondoren Ur ZikinenAraztegira iritsi ginen. Ailega-tutakoan inguruko maketa batikusi eta esplikatu egin zigu-ten.

Atal honetan deigarriena,bakteriaren presentzia izanzen. Bakteria hauek lanean ariziren eta burbuila batzuk ate-ratzen zituzten, zeren bakte-riak oxigenoa behar zuten etaburbuilak oxigenoak eragitenzituen. Gero zaborrak hartueta handik zabortegira joaten

ziren. Hemen Xabierrek 50euroko billete erdia aurkituzuen. Azkenean bukatugenuen ibilaldia eta handikGetariara joan ginen bazkal-tzera.

OSO ONDO PASA GENUEN

5. mailako ikasleak

2004ko maiatza artzape -17

Gure gizartea gero eta kon-tzientziaturik dago ingurugi-roari egiten ari garen kalteare-kin. Pixkanaka gurekontsumo pautak aldatzen arigara baina ez da nahikoa.Munduan 6.000 milioi biz-tanle baino gehiago daude etadenok Estatu Batuetan edoEuropa mendebaldean kon-tsumitzen duguna kontsumi-tuko balute, mundu honek ezluke etorkizunik izango.

Gobernuz Kanpoko Erakun-deak tresnak hasi dira jartzenjendeak jakin dezan bere bizi-tza motarekin zenbat kalteegiten dion ingurugiroari.Adibidez WWF/Adena tal-deak kalkulagailu bat sortudu jakiteko pertsona bakoi-tzak etxean kontsumitzenduenarekin ingurugiroari zekalte eragiten dion.

Kalkulagailuak horren bideznorberaren faktura norainoiristen den jakitea erraza da.Etxera iristen den elkarte elek-trikoaren faktura hartu etabertan datozen datuak sartubehar dira, aipatuz zenbate-koa izan den fakturazioarendenbora eta zenbat kWh kon-tsumitu diren denbora horre-tan. Gainera kalkulagailuhonek uzten du, urte guztianzeharreko datuak sartzendatu fidagarriagoak izatekoeta bakoitzak jakin dezanzehatzago ingurugirora urteguztian zenbat C02 emisioegin duen.

WWF/Adenak martxan jarriduen kanpaina honetan kon-tsumitzaileari energia nolaaurrezten den erakutsi nahizaio eta aldi berean irakatsinorberak bere elektrizitate

kontsumoa hobeto kontrola-tuko balu, ingurugiroari sor-tzen ari garen kutsadura etamina gutxiagokoa izangolitzatekeela.

Beraien webgunean bestetresna interesgarri bat eregehitu dute. Kontsumo elek-trikoaren bornean informaziogehiago izateko, elektrogailueta talde elektrikoen zerrendabat sortu dute gutxien kutsa-tzen eta kontsumitzen dute-nak zeintzuk diren sailkatuz.Horrela kontsumitzaileaktresna hauetako bat erosi nahibalu, orrialdehori kon-tsultatuzjakingoluke zeinmarkadirenmin

gutxien egiten diona inguru-giroari.

Iniziatiba horrek gomendioakere egiten dizkio kontsumi-tzaileari, iradokiz zein markadiren gomendagarrienak etazeintzuk diren kalte gehienakegiten diotenak ingurugiroari.

2004ko maiatza artzape-17

] elan-euskadi

Kalkula ezazu zure kontsumo elektrikoakingurugiroan sortzen duen kutsadura

18- artzape @topagunea.com18-artzape @topagunea.com

Gaixotasun kronikoa, beraz, sendaezina izan arren, farma-koen erabilera egokiarekin eta ohitura batzuk jarraituz, bizi-modu ia guztiz normala egin daiteke. Gure inguruan hel-duen %5ak eta haurren %10ak asma dute, eta alergiarekinnahiko lotuta dagoenez, udaberrian okerrera egiten dute.

Gaixotasun kroniko honek arnasbideen estugune iraganko-rra, hau da, leheneragarria dakar, aho eta sudurretik hasitabiriketako azken albeoloraino doazen adarkatutako hodiensistema konplexua hertsatuz. Hertsigune honek airearenbidea oztopatu egiten du, eta ondorioz arnasestua (itoaldiasumatzen da), eztula eta sibilantzia deritzen txistu-hotsakager daitezke. Holako gertaerei krisi asmatiko izena ematenzaie. Arnasbideen beste gaixotasunekin konparatuz asmarenleheneragarritasuna berezia da eta krisialdi batetik besteradagoen tartean, pertsona asmatikoa guztiz ondo dago, ino-lako arnas arazorik gabe.

Asmak abisatu egiten duela esaten da,egia zuzena, sintomak geldiro indarrahartuz baitoaz krisialdiaren gertuta-suna aldarrikatuz. Sintomak ondokohauek dira:

- Arnasestua: itomen eta aire eza sen-tsazioa- Txistualdiak- Eztula: sintoma bakarra izan daiteke,eta kirola egin ondoren, barre-algara baten atzetik edo arrazoi barikagertzen da- Bularreko estura: presio edo atezua sumatzen da toraxean.

Sintoma hauek era aldakorrean agertzen dira, indar eta irau-pen desberdina izan dezakete, batzutan sarritan azaltzen diraeta besteetan aldiz, noizbehinka, gauez edo kirola eginda-koan esaterako; baina hauek guztiak ez dira denak bateraazaleratzen, bakarren bat soilik izan daiteke. Dena den gauzabat frogatuta dago, asmaren sintoma asko gauean edo egun-sentian areagotu egiten dira, ordu honetan bronkioak zerbaitestutzen baitira, hertsitasun handiagoa dutelarik pertsonaasmatikoek.

Zeintzuk dira abiarazleak eta nola ekidin daitezkeGaixotasuna okertu eta gaiztotu dezaketen abiarazle anitzdago. Hauek ezagutzea eta ekiditea oso garrantzitsua dakrisi asmatikorik ez izateko.

- Tabakoa bronkioen eraldaketa eta gaixotasunaren kronizi-tatea sortarazten dituen erresumingarria da. Ez ezazu erreeta aldendu zaitez ingurune ketsuetatik.

- Etxeko hautsa, koloniak, intsektizidak, margoak, kutsadu-rak, hezetasuna, besteak beste. Saiatu zaitez hauetatik alden-tzen- Polenari alergia izanez gero, gelako leihoak itxita daudelaegin ezazu lo, goizean goiz aireberritu etxea, automobilekoleihatilak itxi eta ez ezazu ipini aire girotua bidaiatzeko, egunhaizetsuetan ez zaitez mendira joan, erabil itzazu betaurre-koak etxetik ateratzen zarenean.- Akaroei alergia baldin baduzu, hauts-metaketak ekidin, ezizan alfonbra edo moketarik gelan, ezta hautsa pilatzenduten libururik edo panpinarik ere. Hautsa kentzeko zapihezeak dira egokienak.- Kirola. Asmatiko askok krisialdia izaten dute ariketa fisikogogorra egitean. Horrek ez du esan nahi kirolik ezin dutenikegin, ariketa erregularra, mailakakoa eta adinari egokitutaizan behar dela baizik.- Infekzioak. Arnas aparatuko infekzioen ondoren (gripea,

katarroa...) sarritan asma ager-tzen da. Garrantzi handia dugaixotasun hauek ekiditea (gri-pearen bakuna) eta azkar senda-tzeaz gero.- Farmakoak. Hobe da aspirinaeta antiinflamatorioak ez har-tzea; medikamendu hauek era-biliz asmak okerrera egin baite-zake, hala gertaz gerosendagilearengana joan beharda. - Estresak.

Asma kontrolatzeko erabiltzen diren sendagaiak.

- Sintomak daudenean erabiltzen direnak (Terbasmin®, Ven-tolin®, Salbutamol EFG). Bronkioak irekitzen dituzte, bat-bateko hobekuntza lortuz. Pertsona asmatikoak gainean era-man behar ditu beti, sintomak okertzen direnean erabiltzeko.Egunero behar izanez gero sendagileari aipatu behar zaio,tratamendua baloratzea komeni baita.¸ Oinarrizko tratamendua.o Inflamazioaren aurkako kortikoideak (Pulmicort ®, Flixo-tide ®, Inalacor®): Asmak sortutako inflamazio kronikoa tra-tatzeko erabiltzen direnez, era jarraian hartu behar dira. Kri-sien agerpena aurrezaintzen dute.o Epe luzerako bronkioak irekitzen dituztenak (Serevent ®,Foradil ®, Spiriva ®). Kortikoideei gehitzen zaie, batez eregauez agertzen diren sintomak kontrolpean manten daite-zen. o Kortikoidea + epe luzeko bronkio irekitzailea (Symbicort®, Rilast ®, Seretide ®, Inhaladuo ®, Anasma®). Goiko far-mako biak elkarrekin daude inalagailu bakarrean.

Asma

]]Miren Fuldain eta Amaia Ubigain[[


] petrilaren harritarteetik / Zigor Saizar

Gogoan dut parketikbarrena, palaziokoburdinazko atea

eskuinean utzi, ezkerretaraMariñelak elkartea eta alda-pan gora egiten nuela, aito-nari eskua emanda. Lurra har-txintxorrezkoa zen eta euriaegiten zuenean, “errekatxoak”jaisten ziren goitik behera.Inazio “palazio”-ren etxeaurrean, aldaparen eskuinean,beste ate bat zegoen; burdi-nazkoa hura ere, baina betiirekita ezagutu nuen, ez auto-bus paradakoa bezala. Han-dik aurrera eginez gero, oiha-neko baso hezeen mundurasartzen zinela ematen zuen,zuhaitzen adarrek iluntasunaematen zioten, iluntasunakmisterioa, eta misterioakabentura. Han ere bazen erre-kastoa: intxaurra erdibitu,barrukoa jan, azalari txotxasartu, txotxari paper zati txi-kia erantsi eta belauntzia egi-ten genuen; gero dozena batmetro gora egin eta errekas-toan behera uretan uztengenituen: to Velux 5 Oceanslasterketa!

Gogoan dut aldapan goraegin eta errebuelta handiarenhasieran uzten ninduela aito-nak, ikastolarako azkenmetroak bakarrik egin nitzan.Atariaren albo batean zuhaitzerraldoiez (garai hartan halairuditzen zitzaidan) osatutakobasoa zegoen. Aurrean porla-nezko baranda, bertara hur-bilduz gero, behean sasiak eta

aurrean... Baionako barrarai-noko itsasertza.

Gogoan dut porlanezkobarandako bi zutabek osatzenzutela “gure futbol zelaikoporteriatako” bat; bestea,harri koskorrekin edo gurearropekin (berokiak, jer-tseak...) egiten genuen. Atee-tako batean gola sartuz gero,aldapan behera joaten zenbaloia, ia-ia Inazioren etxe-raino; beste atean huts eginezgero, sasi tartean bukatzenzuen eta orduan bai komeriak,baloiak ez baitziren larruz-koak, plastikozkoak baizik etagehienetan zulatuta bukatzenzuten.

Gogoan dut lehenengo urte-etan ibili nintzen gelak,sarrera nagusiko eskailerakigota zeudela. Gela haietan biedo hiru mahai handi izatenziren eta bakoitzaren ingu-ruan 8 edo 10 lagun biltzenginen. Asko abesten genuen:Txoria nintzela (bis) sinistennuen sinistu, amets polit hura...Aupa gizonak, jeiki mutil, senar-emazte ta neskatil... Aitorren hiz-kuntz zarra... Andereño Mari-belekin, Marielisakin,Irenekin, Maripilarrekin...

Gogoan dut urtero argazki-laria etortzen zela, gelakoargazkia ateratzera, bainabaita bakarka ere, gero gura-soei kartoizko markoetan sal-tzeko. “Carioca errotulado-rea” eskuan, tergalezko petoaeta igandetako jertsea jantzita,eta ilea ondo-ondo orraztuta,

txintxo aurpegia jarrita oroi-tzen dut orduko estanpa.

Gogoan dut eskolaurretik 1.mailara pasatzean, behekogelara joan ginela, maixu Iña-kirekin. Irakurtzen eta ikastenberekin ikasiko genuela ustedut, baina leziorik handienakbizitzari buruzkoak eman ziz-kigula dut gogoan: lagunekinlagun izaten, horrek esan nahiduen guztiarekin (gaur egunboladan dagoen baloreetanheztea, alegia).

Gogoan dut 2. maila Inesengelan egin genuela, krista-lezko leiho ikaragarriakzituen begiratoki hartan. Etaez dakit zergatik, baina Inesiez diot inoiz andereño Inesdeitu; ez estimutan ez duda-lako, keba, alderantziz; ziurre-nik ikastolara izateko eta pen-tsatzeko modu berritzaileakekarri zituelako izango da,edo hori da behintzat nireinpresioa.

Gogoan dut jolaslekura ate-ratzen ginenean, Inesen gela-ren behean, aurpegiarenparean, bi leihotxo karratuzeudela: barrura sartuz gero,dena iluna zegoen, umela,hosto lehorrez betea eta aus-kalo zer gehiago aurki zite-keen han barruan. Alde bate-tik sartuz gero, gutxi zirenestatua zegoen aldetik atera-tzen ausartuko zirenak. Etaestatuaren alde hartan kanike-kin jolasten genuen: txiba,guanpie y tute. Kanika japo-nesak?, altzairuzkoak...

batzuetan hiruekin joan etahamarrekin itzuli etxera. Bes-teetan alderantziz.

Gogoan dut ikastolatikatera eta saltaka batean jaistenginela, burdinazko atearenondoan zegoen BUS seinaleariea nork zaplaztekoa aurrenaeman. Han izaten genituenamak zain, edo aitona; geroparkean askaria jaten genuen.

Gogoan dut ikasturteamaiera aldera egun osokofestak egiten zirela ikastolarenatarian: taberna jartzen zutenaitek, jesuitek sukaldea uztenzieten amei eta herri bazkariaegiten zen. Ondoren denon-tzako jolasak: zaku-karrera,lokotx-bilketa, maleta karrera,koilara eta arrautza karrera,palankana-ura-sagarra/palankana-irina-txanpona jolasa... Zenbatalgara, a ze festa, ze ondopasatzen genuen!

Gogoan dut orduan maite-mindu nintzela lehenengoaldiz, amari ikastola bideanhartutako bitxiloreak erama-ten nizkiola udaberrian...Gogoan ditut oraindik niregelako guztien urtemugak...gogoan ditut, eta ez zaizkitinoiz ahaztuko, nire bizitzakounerik zoriontsuenak, zueiesker, andereño, maixu,guraso eta lagunak, ikastolaneman nituela. Horregatik,(ikastolako-herri-eskolako)urtemuga honetan, ZORIO-NAK bihotz-bihotzez etaeskerrik asko.

25 URTE... ETA GEHIAGO!

20- artzape @topagunea.com20-artzape @topagunea.com

] katraponako petriletik / Amaia Iribar

Eskola Nazionalera etorri zen irakasle;gerora, Ikastola eta Eskola Nazionalaelkartu zirenean, Getariako Herri Esko-lako irakasle eta zuzendari izan zen biurtez, 1986ko urriaren 9an jubilatu zenarte. Bai Eskola Nazionaleko zein Geta-riako Herri Eskolako haurrei musika

(txirula) eta kantuan irakasten zien, etagarai hartan Kutxak antolatzen zituenGabonetako Kanten Lehiaketan ereparte hartu izan zuten Zarauzko fron-toian. Orduko oroitzapen onak dituelaaitortu digu: “Herri Eskolako aretoanentseguak egiten genituen, eta haurrekikaragarri ondo abesten zuten; gurasoekmusikarekiko genuen zaletasuna iku-sita, organo txiki bat oparitu ziguten.Horrez gain, Lehen Jaunartze egunean

Nahiz eta bere bizitzaren azken urteetanZarautzen bizi, ez da beti hala izan.Duela 87 urte jaio zen Aretxabaletakoherrian, zazpi senideko familia batean;hamazortzi urte zituela, Aretxabaletautzi eta Madrilgo Hijas de la Caridad deSan Vicente de Paul seminariora joanzen bertako behartsuekin lan egitera,eskolatan, ospitalean, misioetan… Bainaez zuen bertan amaitu bere ibilbidea, etahala jarraitu digu Maria Teresak azal-tzen: “Madriletik Almeriara joan nin-tzen, Cuevas de la Almanzora, eta ber-tan 20 urtez bizi izan nintzen; handikberriro Madrilera itzuli nintzen, Escue-las Parroquiales de Moratalazera. Bainanik misioetara joan nahi nuen, etahalaxe, Santiago de Chilen urte batzukigaro nituen. Han ez zen nire ibilbideabukatu, eta atzera, Bilbon eta Irunenegon nintzen; azkenik, Zarautzenbukatu nuen eta bertan nago harrez-kero”.

Zarautzen zegoela 1977an Getariako

elizan abestu zezaten 4. eta 5. mailakohaurrak prestatzen genituen”. Musika-rako zuen zaletasuna ere Getariako eli-zan azaltzeko aukera izaten zuen, igan-detan eta hiletetan organoa jo ohi zueneta.

25. urteurrena dela eta, berak ordukooroitzapenak kontatu dizkigu: “Getariabezalako herri txiki batean beharrezkoazen bi ikastetxek bat egitea; prozesuainteresgarria izan zen, eta emaitzaberriz, pozgarria eta polita”.Gaur egun, Zarauzko Inmakulada Ikas-tetxean lasai bizi da, beste 15 ahizpekinbatera; otoitzean oinarritutako bizitzadu, eta musikarekiko harremana ez duoraindik hautsi: igandetako mezetanorganoa jotzen du oraindik!

Maria Teresa Leanizbarrutia:

“Getaria bezalako herri txiki

batean beharrezkoa zen bi

ikastetxek bat egitea”

“Herri Eskolako aretoan entseguak egiten genituen,eta haurrek ikaragarri ondo abesten zuten”

Getariako Herri Eskolaren 25. urteurrena dela eta, lehenengo zuzendariaren,Maria Teresa Leanizbarrutiaren, berri jakin nahi izan dugu. Helburu horrekinZarauzko Maria Inmakulada Ikastetxera jo dugu, bertako kidea baita MariaTeresa.

Gure artean izan zaitugu

hamar urte gutxienez,

aste osoan eskolan eta

eleizan berriz igandez

eskolakoa utzi beharrean

orain aurkitzen zarenez

guraso elkarteak esaten dizu

Teresa bihotz-bihotzez:

zure kantuak eta doinuak

ez dira ahaztuko behin ere ez

Ezkerrean, Maria Teresa Leanizbarrutia;eskuinean, orduko Guraso Elkarteak jubi-latu zenean eskainitako bertsoa.

Etxeko nerabeei edo gazteeneizuzendutako lan batekinnatorkizue oraingoan. Gazteliteraturan izen handia duenCesar Mallorquík idatzia daberau eta Edebe Gazte Litera-tur Saria irabazi zuen. Halaere, sari honek ez dio inolakomesederik egiten etxeko hel-duek esku artean hartuko ezluketen liburua baita.

Liburuaren azalak ere ez duirakurlea liburu hau irakur-tzera bultzatzen, baina azalakez du inolako zerikusirik ber-tan kontatzen diren istorio etagertakari bikainekin.

Nerabe bati buruzko istorioakontatzen du. Horretarako,idazleak bere belaunaldikogazteek ezagututako hainbatelementu sartzen ditu gauregungo nerabeek ezagutu

literatur txokoa / Izaskun Larrañaga]] moniren errezeta [[

ditzaten: hippyak, Francorendiktadura, askatasun ega-rria...; kontakizun poliziako-ren bat ere badu.

Esan genezake lan aberatsadela zenbait alderdi kontuanizanez gero: egileak zientziafikzioa edo hari buruzkogogoetak errealitatearekinnahasten ditu. Giro gotikoazere hitz egiten digu, eta noski,nerabeek bizi izaten dituztenlehen maitasun istorio gazi-gozoei buruz ere idaztendigu.

Edukien aldetik, beraz, laninteresgarria; etxeko gazteeigizartea aldatu dela erakustendiena; baina, aldi berean,urteak aurrera pasa ahala,maitasun istorioek berdinjarraitzen dutela islatzenduena.

Idazlea: Cesar Mallorquí (Bartzelona, 1953)Itzultzailea: Irene AldasoroArgitaletxea: GiltzaArgitalpen urtea: 2004 (3. argitalpena) Orri kopurua: 239

XIVAREN MALKOAK

Osagaiak:

375 gr txokolate geruza(postretarako berezia)

3 koilarakada esne konden-tsatu

1/4 litro esnegain

Intxaur tamaina adinakogurin zatia

Brandy zurrustatxo bat

Apaintzeko osagaiak

200 gr txokolate

Txokolate fideoak

Kakao hautsa

Trufak

Egiteko era

Esnegaina egosi eta hoztenutzi. Ondoren, hiru koilara-kada esne kondentsatugehitu eta ondo nahastu.Txokolatea katilu batean jarrieta minutu batez mikrouhi-netan urtu eta gero, bertatikkendu eta ondo nahastu;ekintza hori errepikatu likidobihurtu artean. Jarraian zeragehituko dugu: gurina,brandy zurrustatxoa, esne-gaina eta esne kondentsatua-rekin lortutako nahasketa.Guztia irabiatu masa homo-geneo bat lortu arte.Ondoren orea plater handibatera pasa eta 24 orduz hoz-ten utzi. Denbora hori pasaeta gero, postreko bi koilarenlaguntzaz, masa zatiak jarriplater garbi baten gaineaneta eskuekin biribildu.Gainontzeko txokolatea urtueta trufak sartu. Jarraianhorietako batzuk kakao hau-tsetan igurtzi eta bestebatzuk txokolatezko fideoe-kin apaindu.Aholkua: maiz trufak hotzakjatea aholkatzen da, bainaegokiena giro tenperaturanjatea da; izan ere, era horre-tan zapore eta textura ego-kiagoa dute.

aren baitan, HERNANIKO MUSIKABANDAREN KONTZERTUAZuzendaria: Cipri Otxandorena NobleNoiz: 12:30eanNon:Salbatore Deunaren elizan

] GaztelekuaEUSKAL JAIAK

PRESTATZEN

Noiz: Maiatzaren 3a, larunbata: DARDO TXAPELKETAMaiatzaren 10a, larunbata:BATUKA GAZTELEKUAN Maiatzaren 16a, ostirala: DANTZA TAILERRAMaiatzaren 17a, larunbata:MAKILAJE TAILERRAMaiatzaren 23a, ostirala: DANTZA TAILERRAMaiatzaren 24a, larunbata:MUS TXAPELKETAHERRIKOIAMaiatzaren 31, igandea: EUSKAL JAI EGUNA: irrin-tzi lehiaketa, dantza… etabazkaria

] Festak[Maiatzaren 11, igandea]

HERRI URRATS 2008 SENPERE

“mende laurdena, bide erdia”

[Maiatzaren 15a, osteguna]SAN ISIDRO EGUNA –Meaga auzoko jaiak

] Kz guneaNoiz: 17:00etatik 20:00etaraNon:Kultur Etxeko lehen solairuan

] Hitzaldiak[Maiatzaren 15a, asteartea]ETXEKO ARRISKUAK ETALEHEN SOROSPENAKHizlaria: Olatz ArroitaNon: Arrantzale Zaharren

ElkarteanNoiz: 18:00etanAntolatzailea: Aulas Kutxa - ArrantzaleZaharren Elkartea


] maiatzeko agenda

ESKOLAKO TXISTULARIENALARDEANoiz: 12:30ean

] Irteerak[Maiatzaren 8a, osteguna]SARAKO HAITZULOE-TARA IRTEERA (Saranhamaiketakoa, haitzuloakbisitatu, Elizondoko “Baztan”jatetxean bazkaria eta Irunendenbora librea)Irteera-ordua: 09:30eanAntolatzailea: ArrantzaleZaharren Elkartea

] KirolaMartxoaren 29tik ekainabukaeraren, “XABI IÑURRITA MEMORIALA”XI. FUTBITO TXAPELKETA.Partida-egunak: larunbatakNoiz: 16:00etatik 20:00etara(bost partida).Antolatzailea: Gure Txeru

“SALBATORE DEUNA XI.PILOTA TXAPELKETA”federatuentzat (kadeteak,jubenilak eta 22 urte azpi-koak)Txapelketaren hasiera:maiatzaren 5a Antolatzailea: Gure Txeru

NESKEN III. PALATXAPELKETAPartida-egunak: ostiralakNoiz: 19:00etatik 22:00etara Non: herriko frontoian(egurladi txarrarekin kiroldegian)

] Musika [Maiatzaren 8a, osteguna]Getaria eta Azkoitiko MusikaEskolen arteko TRUKEAAzkoitiko Bizkargi MusikaEskolako ikasleen KONTZERTUA GetarianNoiz: 19:00etanNon: Herri Eskolako aretoan

[Maiatzaren 11, igandea]Musika Banden arteko truke-

[Maiatzaren 13a, asteartea]Uztailean izango diren uda-leku irekietan izena ematekoepea zabalik maiatzaren 5etik23ra

] Euskal Astea[Maiatzaren 25etik 31ra]Hitzaldiak, emanaldiak,zinema, antzerkia, dantza, 2.Eskuko Euskarazko LiburuenAzoka…

[Maiatzaren 30a, ostirala]Gure Txeru dantza-taldearendantza-erakustaldia: Noiz: 19:30ean: HAURRENDANTZA-EMANALDIA.22:30ean: GAZTE eta HELDUEN DANTZA-EMANALDIA.

[Maiatzaren 31a, larunbata]EUSKAL JAIA 2008

Txistularien alardea, dultzai-neroak, sardin jana, dantzak,irrintzi lehiaketa, trikitilarigazteen txapelketa, bertso-triki-poteoa, dantzaldia ...

] Herri Eskolaren 25. urteurrena

[Maiatzaren 10a, larunbata]HAURRENTZAKO JOLASAK ETA KANTA-BAZKARIANoiz: 12:00etan

[Maiatzaren 25a, igandea]ITURZAETA HERRI ESKOLAKO TXISTULARIENALARDEANoiz: 12:30ean

] Herri eskolaren 25. urteurrena

[Maiatzaren 10a, larunbata]HAURRENTZAKO JOLASAK ETA KANTA-BAZKARIANoiz: 12:00etan

[Maiatzaren 25a, igandea]ITURZAETA HERRI

FULDAIN farmaziaren zaintza egunak: maiatza-

ren 12tik 18ra (biak barne)

Txapelketa

[Maiatzaren 24a, larunbata]GETARIAKO III. MUS

TXAPELKETA HERRIKOIA4 erregetara, 4 hamarreko,

3 usteletara(18 urtetik gora)

Non: Berdura PlazanNoiz: 16:00etan

Inskripzioa: 10 € bikotekoIzen-ematea: udaletxean

edo liburutegian(943896024)

zabalik txapelketaren eguneko 15:00ak arte

Sariak:1. saria: 300€ + txapela +

garaikurra2. saria: 150€ + garaikurra1. saria: 60€

(14 eta 17 urteko gazteak)

Non: Berdura plazanNoiz: 16:00etan

Inskripzioa: doanIzen-ematea:

Gaglo gaztelekuan

Getariako Konpartsa 2008

“ALANDALUS”

Izen-ematea: maiatzaren5etik 17ra, udaletxean edo

liburutegian

18 urtetik gorakoak, bikoteka

zorion agurrak] akordatzen

Sare konpontzaileak

ArtzapeMaiatza

Zorionak Artzape aldizkarikokolaboratzaile guztiei!!!

Dagoeneko 7 urte!!!

Ane eta Miren KanposMaiatzak 21

Etxeko bi printzesei 9 muxu bakoitzari, merezi dituzue eta... Oso ondo pasa zuen egunean,

aita, ama eta anaia.

Shane NoonanApirilak 8

Zorionak denon partetiketa ondo pasa.

Norbait zoriondu nahi izanez gero,argazkia bere testutxoarekin Txerukopostontzian utzi edo eta Eskualtxetaraeraman. Gogoratu! bazkideok doan dau-kazue eta bazkide ez zaretenok 4 €ordaindu beharko dituzue argazki bakoi-tzagatik.

Atal honetan jartzeko moduko argazki zaharren bat baduzu,deitu 943000548 telefonora edo [email protected] helbidera bidali.

Erreportajean aipatu dugun bezala, sare konpontzaileen ezagutza aspalditikdatorren kontua da. Goiko argazkian hainbat sare konpontzaile ikus daitezkegurdi baten gainean euren lana jendearen aurrean erakusten. Badirudi argaz-kiak jaietako desfile baten irudia harrapatu zuela, baina tamalez, ez dakigu zerjai izan daitekeen.

Norbaitek baldin badaki, jarri gurekin harremanetan azpian aipatzen dugunzenbakira edo helbidera.

Nekane Eizagirrek utzitako argazkia.

Udal bulegoa ....943 896 024Faxa ............943 140 190e-mail: [email protected]

Kiroldegia ........943 140 432Kirol-portua ......943 580 959Taxiak

Segundo ......607 720 242Jose Mari ....607 403 498

Udaltzaingoa ....943 896 146Liburutegia ......943 896 147Anbulatorioa ....943 140 957Botika ..............943 140 441Herri Eskola.......943 140 729SOSdeiak ......................112Kofradia............943 140 200

artzape aldizkaria943 000 548

[email protected]

EUSK

AL

JAIA

200

8

MAIATZAK 30, OSTIRALA

Herriko frontoian, Gure Txeru dantza-taldearen emanaldia:

19:30ean: HAURREN DANTZA-ERAKUSTALDIA.

22:30ean: GAZTE eta HELDUEN DANTZA-ERAKUSTALDIA.

MAIATZAK 31, LARUNBATA

09:30ean GOIZ SOINUA, Getariako txistulariekin.

10:30etik 14:00etara Frontoian, AZOKA.

11:00etan Dultzaineroekin kalejira.

11:00etan Txikientzat, IDI-BUSA.

12:00etan Harritarten, ARDI TXAKURRAK LANEAN ANTZARREKIN.

12:30etan SARDIN-JANA eta SAGARDOA TXOTXETIK.

13:00etan Plazan, LARRAIN-DANTZA dultzaineroekin eta BANAKOA

txistulariekin dantzatzeko aukera edonorentzat.

Ondoren, IRRINTZI LEHIAKETA HERRIKOIA.

17:30ean Plazan, TRIKITILARI GAZTEEN GETARIAKO IX. TXAPELKETA.

Ondoren, BERTSO-TRIKI-POTEOA, Hamaika Bertutekoak eta

Herriko Bertso Eskolakoak, Saioa eta Alabier trikitilariekin.

23:00etan Herriko plazan, TAPIA ETA

LETURIArekin ERROMERIA.

EGUNA JANTZI DUGU,

ETA ZU BILUZIK?

Documents

70. zenbakia (2008ko apirila)