9
ARRATIA DIMA-IGORRE-ZEANURI Eskolako Agenda 21 2018-2019 ibaiak eta itsasoak zaindu. stop plastikoak! 5. BULETINA

ARRATIAigorrekoeskola.eus/wp-content/uploads/2019/01/EA21... · 2019. 1. 11. · Ibaiak eta itsasoak zaindu. STOP Plastikoak! 6. Denda guztietan dau gure betikoa boltsa zikinak dira

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • ARRATIADIMA-IGORRE-ZEANURI

    Eskolako Agenda 21

    2018-2019 ibaiak eta itsasoak zaindu.

    stop plastikoak!5. BULETINA

  • Buletin hau, 2018-2019 ikasturteari dagokion lehena da. Bertan, Arratiako ikastetxeek Eskolako Agenda 21eko proiektuaren barnean, sortutako plastiko hondakinak murrizteko eta herriko ibaiak zaintzeko egiten duten lana aurkezten da.

    Arratiako 4 ikastetxe buru-belarri lanean...

    IGORREKO ARRATIA BHI

    DIMA-UGARANA HLHIIGORREKO INAZIO ZUBIZARRETA HLHI

    ZEANURIKO ZULAIBAR LANBIDE HEZIKETA

    AURKIBIDEA

    “Bakarrik errespetatuko dugu maite duguna, maitatuko dugu ezagutzen duguna eta ezagutuko dugu irakasten zaiguna”

    AZALA...................................................................................................................................................................................................................1

    AURKIBIDEA.........................................................................................................................................................................................................2

    EA21 MARTXAN DA BERRIRO ARRATIAKO ESKOLETAN...........................................................................................................................3

    DIMAN IKASTURTE HASIERATIK EGINDAKO EKINTZAK..............................................................................................................................4

    IGORREKO ESKOLAN EGUN HANDIA OSPATU DUTE..................................................................................................................................5

    BERTSO EDER BAT.............................................................................................................................................................................................6

    INSTITUTUKO IKASLEAK HERRIAN ANTOLATUTAKO SAILKAPEN KANPAINAN PARTE HARTU DUTE.........................................7

    GAIAREN INGURUKO ALBISTEAK ETA DENBORA PASA............................................................................................................................8

    KONTRAZALA.....................................................................................................................................................................................................9

  • Ibaiak

    eta

    itsas

    oak

    zain

    du. S

    TOP

    Plas

    tikoa

    k!Eskolako Agenda 21

    EA21 MARTXAN DA BERRIRO ARRATIAKO ESKOLETAN

    3.

    Ikasturte honetan, gaur egun denon ahotan den plastikoen gaia jorratuko da. Hauek ingurumenean, baina batez ere, herriko ibaietan eta ondorioz, itsasoetan sortzen dituzten kalteak aztertuko dira. Aldi berean, herritarrok zenbateko erantzukizuna dugun baloratuko da.

    Beste urte batez Eskolako Agenda 21 programa martxan jarri daDima, Igorre eta Zeanuriko ikastetxeetan.

    Guzti honetaz aritzeko, ikasleak EA21 programaren barnean, ekintza ugari egingo dituzte helburu nagusi batekin: plastikoen gaiarekin lotuta, Arratiako mankomunitatearen egoeraren eta biztanleen jarreraren inguruan datuak jasotzea, diagnostiko bat egiteko eta udal taldeei hobetzeko konpromiso eta proposamenak luzatzeko.

    Denon artean, Arratia eskualde jasangarriago bat bilakatuko dugu eta ondorioz mundua pixkatxo bat

    hobetuko dugu...

  • Eskolako Agenda 21

    Dimako ikasleek eskolako jolastokia arakatu dute,

    hondakin ezberdinak batuz. Ondoren argazkia hartu dute

    beste ikaskideei, irakasleei eta gurasoei egindako lana

    erakusteko.

    4.

    DIMAN, IKASTURTE HASIERATIK EGINDAKO EKINTZA BATZUK

    Baita ere, “Habitat” egunean, hamaiketako osasuntsu bat prestatu dute, umeek beste elikadura aukera batzuk daudela ikusi dezaten.

    Ibaiak

    eta

    itsas

    oak

    zain

    du. S

    TOP

    Plas

    tikoa

    k!

    STOP Plastikoak! baina baita beste hondakinak ere!

    Eskolako jolastokia garbi mantenduz gero,herriko beste bazterrak garbi mantenduko ditugu!

  • Eskolako Agenda 21

    IGORREKO ESKOLAN EGUN HANDIA OSPATU DUTE...

    5.Ibaiak

    eta

    itsas

    oak

    zain

    du. S

    TOP

    Plas

    tikoa

    k!

    Igorreko Inazio Zubizarreta eskolan, EA21 programari hasiera emateko, ekintza ugariz jositako egun berezia ospatu dute.

    Bertso polit bat

    idatzi eta

    kantatu dute...

    ...sailkapenaz ikastekojolasak antolatu dituzte...

    ...eta txoko berd

    ean jartzeko

    muralak sortu d

    ituzte.

  • Eskolako Agenda 21

    6.Ibaiak

    eta

    itsas

    oak

    zain

    du. S

    TOP

    Plas

    tikoa

    k! Denda guztietan daugure betikoaboltsa zikinak dira gure gerrikoaarraina badaukagu zakarrez itoamurriztu behar dugubeti plastikoa.

    Birziklatu ezina sartzeko kultura hondakin asko dabileskutik eskuraplastikozko botilan etortzen da uraorain gureta gaudesuntzitzen natura.

    Izakien arteanlibre maitasunaerrespeta dezagun gure askatasunabehar duguna bada bioaniztasunabiharko eguna dagure etorkizuna.

    Kutsatu da herriakaltetu auzoabizidunok daukagu errua osoakoka kola latekinjantzi marrazoata plastikoarekin ito itsasoa.

    Plastikoak STOP!

    Hona hemen Igorreko artistak abestutako bertsoaren letra:

  • 7.

    Eskolako Agenda 21Iba

    iak et

    a its

    asoa

    k za

    indu

    . STO

    P Pl

    astik

    oak!

    ARRATIA BHI-ko IKASLEAK HERRIAN ANTOLATUTAKO SAILKAPEN KANPAINAN PARTE HARTU DUTE.

    DBH 1. MAILAKO IKASLEEK, ECOEMBES-ek ANTOLATUTAKO ETA UDALAK BABESTUTAKO “BIRZIKLAPENEAN JAIOAK GARA” KANPAINAN PARTE HARTU DUTE. KANPAINA HAU IRAILAN EGIN DA, SABINO ARANA PLAZAN KOKATUTAKO INSTALAZIO IBILTARI BATZUETAN.

    DINAMIKA, TAILER ETA JOKO EZBERDINEN BITARTEZ, MODU INTERAKTIBOAN, BIRZIKLAPENA ZER DEN ETA SAILKAPENA NOLA EGIN BEHAR DEN IKASI DUTE. GAUR EGUN DITUGUN JARREREZ HAUSNARTZEKO UNEA ERE IZAN DUTE.

  • 8.

    Eskolako Agenda 21Iba

    iak et

    a its

    asoa

    k za

    indu

    . STO

    P Pl

    astik

    oak!

    DENBORAPASA: ZER BOTA DAITEKE EDUKIONTZI HORIRA? (borobildu)

    21 3 54

    6 7 8 9 10

    emaitzak: 2, 4, 5, 6, 7 eta 9

    GAIAREN INGURUKO AZKEN ALBISTEAK

    Arrainak baino plastiko gehiago egongo da itsasoan 2050eanEllen MacArthur Fundazioaren azken txostenaren arabera plastikozko botilaz beteko dira ozeanoak 2050erako. Davoseko Forum Ekonomikoan aurkeztutakoaren arabera, plastikozko botilen %5 soilik

    birziklatzen da, eta %40k zabortegi eta ozeanoetan bukatzen dute.

    Plastikozko botilen produkzioa etengabe hasi da 1964tik hona. 2011an 3,11 milioi tonara iritsi zen plastiko kontsumoa. Hurrengo hogei urteetan eskaria bikoiztu egingo dela aurreikusi dute, eta 2050erako laukoiztu. Txostenaren arabera, plastiko eskariari aurre egiteko hurrengo 35 urteetako erregai ekoizpenaren %35a kontsumitu beharko da. Gaur egun eskaria asetzeko, ekoitzitako erregaien %5 erabiltzen da.

    Dagoeneko hamarkadetako plastiko ekoizpenak ingurumenean arazoak sortu ditu. Txostenaren arabera, gutxienez 8 milioi tona plastikok itsasoan bukatzen dute: “minuturo kostaldean zabor kamioi bat hustearen pareko”. 2025erako aurreikusi dute hiru tona arraineko tona bat plastiko egongo dela, eta 2050ean plastiko gehiago egongo dela.

    Itsasoan bukatzen duten plastikoek arazo ugari sortzen dituzte: Ur berotan plastiko poltsak desegin egiten dira prozesuan osagai toxikoak askatuz. Osagai kimiko horiek arrainek irensten dituzte, eta ondorioz gure elikadura katean bukatzen dute. Plastiko handiagoak, bestalde, arriskutsuak dira dortoka eta itsas txakurrentzat jan egiten dituztelako.

    Arazoa konpontzea ez da erraza izangoEskaria gora badoa ere, oraindik %5 soilik birziklatzen da, %40 zabortegi edo ozeanoetan bukatzen du, eta %45 erre egiten da. Azken aukera honek erregai kontsumo handia eskatzen du. Ez hori bakarrik, birziklapen industria petrolioaren prezioen jaitsiera sufritzen ari da: Brent upela 30 dolarretan dago, eta plastiko enpresentzat merkeagoa da berriak ekoiztea birziklatzea baino.

    Konponbidea beraz, ez da erraza izango. Eskaria etengabe doa gora, batez ere hazten ari diren herrialdeetan, eta bai birziklatzea eta bio-plastikoak, petrolio eratorriko plastikoak ekoiztea baino garestiagoa da.

    Horren aurrean, irtenbide bideragarriena produktuak paketatzeko modua aldatzea da, plastikoarekiko dependentzia murriztuz. Hiri guneak dira plastiko kontsumitzaile nagusiak, eta jada askotan plastiko poltsen kontsumoa murrizteko neurriak jarri dituzte indarrean. Hala ere, plastikozko poltsak arazoaren parte bat baino ez dira. Botilaratutako ura da bestea –urtero 89 mila milioi plastikozko botila erabiltzen dira–.

    AEBtako San Frantziskoko hiria da aitzindarietakoa. Iaz, hirian plastikozko ur botilen salmenta debekatu zuen. Momentuz, etxeetan eta barneko ekintzetan soilik eragiten du, baina 2016an 100 pertsonatik gorako kanpoaldeko ekintzei ere eragingo die.

    Iturria: ARGIA. ASIER ARRATE IRUSKIETA @AsierArrate 2016ko urtarrilaren 28a

  • Eskolako Agenda 21

    Zuen lana Eskolako Agenda 21 programaren gakoa da eta orri hauetan, proiektuan parte hartzen duten ikastetxeen artean esperientzia berriak konpartitzeko eta

    zabaltzeko aukera ematen dizuegu. Eskerrik asko!

    Agenda 21 programarekin eta ingurumenarekin lotutako berri gehiago jasotzeko bisita ezazu gure blog-a:

    arratiaea21.wordpress.com