A comprensión lectora

Qwertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwerty

uiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasd

fghjklzxcv

f

ghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfghjklzx

cvbnmqwertyuiopasdfghjklzxcvbnmq

wertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyui

opasdfghjklzxcvbnmqwertyuiopasdfg

hjklzxcvbnmqw

ertyuiopasdfghjklzxcvbnmqwertyuio

COMO

TRABALLAR A

COMPRENSIÓN

LECTORA

NAS AULAS

http://www.google.es/url?sa=i&rct=j&q=COMPRENSI%C3%93N+LECTORA&source=images&cd=&cad=rja&docid=o-OZOF_-nW75SM&tbnid=SaCTOtkN9uP0dM:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2Frincondemaestros.blogspot.com%2F2012%2F07%2Ffichas-de-comprension-lectora.html&ei=1EkMUeb6DKKN0wWTjYCYDA&bvm=bv.41867550,d.d2k&psig=AFQjCNEH3QHrbTx5RFk5_6OKi4Sf6yB8CQ&ust=1359846147938195

http://www.google.es/url?sa=i&rct=j&q=COMPRENSI%C3%93N+LECTORA&source=images&cd=&cad=rja&docid=o-OZOF_-nW75SM&tbnid=SaCTOtkN9uP0dM:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2Frincondemaestros.blogspot.com%2F2012%2F07%2Ffichas-de-comprension-lectora.html&ei=1EkMUeb6DKKN0wWTjYCYDA&bvm=bv.41867550,d.d2k&psig=AFQjCNEH3QHrbTx5RFk5_6OKi4Sf6yB8CQ&ust=1359846147938195

COMPRENSIÓN LECTORA

Antonio Estévez – C.E.I.P.Agro do Muíño Página 2

As pautas que se ofrecen constitúen unicamente propostas de carácter

xeral que deberán ser adaptadas segundo os trazos do grupo (idade, nivel),

pero tamén en función das nosas concepcións e das nosas posibilidades en

cada momento.

Comezamos referíndonos a algún conto que lles leramos ou que leran os

nenos e nenas. Coméntase cal é a idea xeral do conto. Por exemplo, no conto

de “Carapuchiña”, coméntase que unha nena ía a ver a súa avoa, comeuna o

lobo e logo salvouna un cazador. Ademais hai outras ideas, como o que levaba

a nena, o que se di no diálogo co lobo.... Á idea xeral chámaselle Idea

Principal.

Imos aprender a diferenciar a idea máis importante (xeral) doutras

menos importantes (secundarias, detalles) e así entender mellor contos e

outros textos.

INTRODUCIÓN

PAUTA PARA INTRODUCIR E TRABALLAR

A IDEA PRINCIPAL

Actividades iniciais con listas de palabras



Empezaremos por algo fácil. En gran grupo, ponse un exemplo cun listado

de palabras e co título da categoría (roupa = camisa, zapato,.....). Isto, que

seguramente traballamos como unha actividade de vocabulario, aquí

serviranos para introducir o traballo sobre o concepto de idea principal, na

medida que a palabra roupa engloba ó resto.

Ponse outro exemplo, pero sen o título (mazá, pera,...) e deberemos

encontra-lo título, razoando o motivo, á vez que tamén podemos incorporar

algunha outra palabra á categoría.

Rematadas as tarefas en gran grupo, pasamos a propoñerlles listas de

palabras e que escriban en pequeño grupo o título da categoría ou darlles

categorías e que poñan palabras da mesma.

Finalmente, de forma individual, darlles listas de palabras, incluíndo o

título da categoría e os elementos que a compoñen, e deben rodea-la

palabra que corresponde co título. Outra opción é darlles un listado e que

escriban o título. Unha terceira opción é darlles os títulos e que completen

os elementos que faltan da categoría.

Explícase que imos buscar a Idea máis importante (xeral ou principal) en

textos moi pequenos. Comezamos cun exemplo:

“Os perros policías poden perseguir e coller a ladróns. Algúns perros

traballan en granxas reunindo vacas ou ovellas e coidando delas. Os

perros de compañía son útiles porque son bos amigos dos amos”.

Actividades con textos moi curtos



Aquí hai unha lista de ideas menos importantes (secundarias, detalles),

pero temos tamén unha idea principal: como axudan os cans ás persoas,

porque tódalas ideas nos dín algo sobre esta cuestión.

Podemos continuar engadindo que a idea principal é o tema (moitas veces

o título) e o que se dí del. Para saca-la idea xeral/principal teremos que

fixarnos nas ideas que van aparecendo.

Seguidamente, lemos en voz alta outro texto:

“As tormentas poden provocar inundacións e hai xente que se ten

afogado nelas. Durante as tormentas caen raios e as persoas poden

morrer si lles cae un enriba ou cerca. Ás veces, levántanse ventos moi

fortes que rompen árbores, arrancan tellas, etc. Estes obxetos poden

golpear a persoas e causarlles feridas. Coas tormentas tamén poden

producirse tornados, que son moi perigosos”.

http://www.google.es/url?sa=i&rct=j&q=TORMENTAS&source=images&cd=&cad=rja&docid=HSmUO-Rx0s--rM&tbnid=bNtbGkCJpZHT2M:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2Fmensajeybotella.blogspot.com%2F2011%2F08%2Ftormentas.html&ei=oWEMUcG6KcnM0AWe-YHQDA&bvm=bv.41867550,d.d2k&psig=AFQjCNFcD8wfZBqhEZBuSF-yvDOCFc9yeg&ust=1359852310325981

http://www.google.es/url?sa=i&rct=j&q=TORMENTAS&source=images&cd=&cad=rja&docid=HSmUO-Rx0s--rM&tbnid=bNtbGkCJpZHT2M:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2Fmensajeybotella.blogspot.com%2F2011%2F08%2Ftormentas.html&ei=oWEMUcG6KcnM0AWe-YHQDA&bvm=bv.41867550,d.d2k&psig=AFQjCNFcD8wfZBqhEZBuSF-yvDOCFc9yeg&ust=1359852310325981



Continuamos explicando que aquí temos diferentes ideas menos

importantes (secundarias) que nos dín cousas sobre as tormentas e das que

podemos saca-la idea principal (apuntamos estas ideas na pizarra). Logo,

imos intentando dicir ideas máis xerais que engloben a todas as outras

apuntadas. É dicir, tratamos que as ideas secundarias (menos

importantes) se vexan reflectidas todas na xeral. Por exemplo: as

tormentas son perigosas, as persoas poden morrer nunha tormenta, xa

que tódalas ideas secundarias se refiren a esta cuestión. A medida que imos

facendo esta tarefa, podemos ir “facéndoo máis visible” nun esquema como

o que se mostra máis abaixo.

Despois, podemos continuar realizando tarefas destas características

individualmente.

As tormentas son perigosas

Coas tormentas

poden provocarse

tornados

Durante as tormentas

soplan ventos moi

fortes

As tormentas causan

inundacións

Durante as tormentas

caen raios



Outra actividade para desenvolver en grupo consistiría en darlle

textos curtos, parágrafos curtos e frases, entre as que terán que sinalar

cal representa a idea do texto e cales son detalles (ideas menos

importantes ou secundarias), analizando se os detalles encaixan na idea

global.

Por exemplo:

“Os cabalos transportan ás persoas. As mulas arrastran cargas

pesadas. Os cans guían ás persoas cegas pola rúa”

As frases que poderían elixir serían:

(a) Os animais dannos moitas clases de alimentos

(b) Os cabalos e as mulas fan traballos pesados

(c) Os animais axudan ás persoas de diferentes formas

(d) Os cans e os cabalos son bos compañeiros das persoas.

Un seguinte paso consistiría en propoñerlles outro texto:

“As plantas para crecer necesitan un solo rico en minerais. As plantas

tamén necesitan un gas chamado dióxido de carbono. Sen el as plantas

morrerían. E, por suposto, as plantas necesitan auga e unha

temperatura cálida”.

Textos curtos



Logo pedirlles que extraigan a idea principal, facendo conxuntamente

unha análise do que dí o texto, para ver como poderiamos dicir unha idea que

englobe tódalos detalles.

Finalmente, pasaríamos a traballar de forma individual con outros

textos.

Empezamos por ler un texto en voz alta. Logo, explícase cal é a

idea principal. Logo, utilizando o esquema, explícase cales son os detalles:

“Os animais son útiles por moitas razóns. Os animais dannos comida.

Por exemplo, conseguimos carne das vacas e dos porcos, e ovos das

galiñas. Os animais son útiles para o traballo e o transporte. Os

cabalos levan ás persoas e tiran dos carros. As mulas poden arar nas

leiras e levar cargas. Nalgúns países, os elefantes fan o traballo

pesado que as persoas non poden facer. Conseguimos outros produtos

dos animais. O coiro que usamos para abrigos, cinturóns, monedeiros e

equipos de deporte procede de vacas, porcos e outros animais. O

xabón e moitos produtos químicos que se empregan na comida e na

medicina proceden dos animais.

Actividades con textos máis longos



Os animais tamén nos poden servir para divertirnos. Cabalgar é moi

divertido. Pescar é un deporte que moitos disfrutan e a moitas

persoas gústalles vivir con cans, gatos, peixes e paxaros”.

Cabe ir realizando a tarefa coa intervención de nenos e nenas ou

simplemente explicar como imos procedendo paso a paso (suponse que antes

xa traballamos os dous primeiros grupos de actividades).

Outra actividade con textos máis longos podería ser a que sigue.

Partimos dun texto. Por exemplo:

Os animais tamén

distraen e divirten

ás persoas

Conseguimos outros

productos dos

animais

Os animais son útiles

polo traballo e o transporte

Os animais son útiles por

moitas razóns

As persoas obteñen

alimentos dos animais



“Hai moitas formas de xerar

electricidade. Unha é en centrais

nucleares que queiman carbón,

petróleo ou gas natural. Isto

produce vapor que fai xirar un

xenerador e produce electricidade.

As centrais de carbón, petróleo e gas son a forma máis común de

xenerar electricidade.

Tamén se produce electricidade nas centrais nucleares. A enerxía

nuclear desprende calor. Este calor desprende vapor que fai xirar un

xenerador e produce electricidade, igual que unha central que

empregue carbón, petróleo ou gas. As centrais nucleares funcionan

ben, pero hai quen pensa que son perigosas e deberían pecharse.

Tamén os saltos de auga producen electricidade. A auga contida

nunha presa pasa por grandes tuberías a enormes rodas de auga. A

auga move as rodas que están conectadas a un xenerador. As centrais

que empregan auga son boas porque son limpas e seguras.

Tamén se utiliza a luz do sol e o vento para producir electricidade. Os

paneis solares quentan a auga que se empregará para producir

electricidade. Para isto, conéctanse aspas de enormes muíños ós

xeneradores. Esta forma de producir electricidade é a que menos

contamina”.



Trátase de analizar cal é o tema (a electricidade), que se dí sobre o tema (o

que dí en cada parágrafo), de forma que se chega a conclusión de que o

texto explica diferentes formas de producir electricidade.

Co fin de efectuar o traballo con este procedemento, podemos ir

empregando un esquema básico como o que sigue:

Idea principal do texto: Hai moitas formas de xerar electricidade.

Ideas dos diferentes parágrafos:

1ª A electricidade pode xerarse en centrais que queiman carbón,

petróleo ou gas.

2ª As centrais nucleares se para xerar electricidade

3ª Tamén poden aproveitarse os saltos de auga para xerar electricidade.

4ª O sol e o vento tamén poden aproveitarse para producir electricidade

Imos axudándolles a completa-lo cadro. Rematamos extraendo a

conclusión de que realmente temos un resume, elaborado a partir de ir

poñendo a idea principal do texto e as dos diferentes parágrafos,

eliminando os detalles que aparecen en cada un destes.

A continuación, trataríase de que en grupos ou individualmente,

completaran un cadro utilizando unha lectura deste tipo as veces que

estimemos necesario ou ben pasar a poner en práctica a estratexia nos

textos habituais cos que estudan.



“Moitas mercancías transpórtanse por terra. Por exemplo, camións

grandes e pequenos transportan mercancías e materiais de tódalas

formas e tamaños. Os trens transportan cargas enormemente

pesadas e voluminosas.

Os avións levan cargas polo aire. Nos negocios emprégase o

transporte aéreo porque é moi rápido, aínda que tamén é máis caro.

Os helicópteros tamén se utilizan para transportar mercancías polo

aire.

Os barcos e outras embarcacións utilízanse frecuentemente para

transportar mercancías por lagos, ríos, canles e polo mar, como, por

exemplo, as grandes cargas de petróleo, carbón e cereais”.

Idea principal do texto: O transporte de mercadorías.

Ideas dos diferentes parágrafos:

1ª Moitas mercancías transpórtanse por terra.

2ª Algunhas mercancías transpórtanse polo aire.

3ª Algunhas mercancías transpórtanse por auga.

Textos nos que non aparece de forma

clara a idea principal.



Unha vez traballado co alumnado este tipo de esquema, pasar a que eles

completen individualmente un esquema ou que o fagan en grupo, a partir dun

texto como o anterior tódalas veces que entendamos que é preciso.

Proposta extraída de:

- J.F. Bauman (1985) La eficacia de un método de instrucción directa en la

enseñanza de la comprensión de ideas principales. Infancia y

Aprendizaje, 31-32: 89-108

- J.F. Bauman (1990) La enseñanza directa de la habilidad de comprensión

de la idea principal en La comprensión lectora. Como trabajar la idea

principal en el aula, pp: 133-173. Madrid: Visor.

OUTRA POSIBILIDADE PARA TRABALLAR




TEXTO:

“Os seres vivos clasifícanse en animais e vexetais. Os animais

necesitan moverse para busca-lo alimento, polo que teñen os sentidos,

como o olfacto ou a vista, moi desenvolvidos. Non obstante, os

vexetais non teñen mobilidade, porque non necesitan desprazarse

para buscar alimento, nin teñen os órganos dos sentidos tan

desenvolvidos como os animais.

Outra diferenza importante entre animais e vexetais refírese á

función de nutrición. Os animais necesitan alimentos orgánicos como a

carne, pescado, froitas ou verduras, mentras que os vexetais

absorben alimentos minerais, como auga ou sales minerais por medio

das raíces ou das follas.

Así, podemos dicir que os animais e os vexetais diferéncianse polas

funcións de relación e nutrición”.

En primeiro lugar, trátase de ir mostrándolle ó alumnado, coa súa

participación, como se pode dividi-lo texto en dúas partes e ver que dí

en cada unha:

(1) Os seres vivos clasifícanse en animais e vexetais. Os animais

móvense e teñen os sentidos desenvolvidos, mentras que os vexetais nin se

moven nin teñen desenvolvidos os sentidos

(2) Os animais aliméntanse de forma diferente ós vexetais. Os animais e

vexetais diferéncianse polas funcións de relación e nutrición.



Logo, tratamos de encontrar un título. Por exemplo, “Os animais e os

vexetais”. Aquí, aproveitamos para analiza-la diferencia entre o “tema-

título” (de qué trata o texto) e a idea principal (qué se dí sobre o tema), que

podería ser ”Os animais e os vexetais diferéncianse polas funcións de

nutrición e relación”. Iremos vendo que esta frase recolle o contido das

dúas partes da lectura.

Seguidamente, ir dicindo ideas menos importantes ou detalles.

Seguramente teremos ocasión de ver que as ideas se poden expresar de

diferentes modos, e estar ben nas diferentes propostas.

Un terceiro paso, consistirá en elaborar diante do alumnado un esquema

gráfico. Neste caso temos un texto comparativo, polo que a representación

podería adoptar a forma a algo parecido a unha balanza na que iremos

colocando datos nos “brazos”.

Exemplo: “A gandeiría pode ser de dúas clases. A que se cría en espacios

naturais, como o gando vacún, o ovino e porcino. A que se cría en granxas,

como as galiñas e coellos”.

A partir de textos curtos, se lles ofrecen frases

das que terán que seleccionar a que reflicta a IP

BANCO DE TAREFAS HABITUALMENTE EMPREGADAS EN MATERIAIS

ESCOLARES PARA TRABALLAR COMPRENSIÓN LECTORA



Sinala-la idea principal:

- A vaca danos leite.

- A gandeiría pode ser de dúas clases.

- A gandeiría críase con pastos naturais.

- Os pastos naturais son máis sans.

Claro que neste tipo de actividades podemos incluír outras tarefas como

a de completar un esquema gráfico. Por exemplo, neste caso sería un do tipo

da “balanza” que se propoñía anteriormente.

Eliminar determinadas palabras, de forma que o alumnado deberá ir

completando o texto. Esto supón un exercicio tanto de vocabulario coma de

comprensión.

Serían aquelas nas que se lles proporciona un texto no que se introduce unha

palabra inventada, a cal, por suposto, non ten sentido no contexto. A tarea

consiste en extrae-lo significado desa “palabra” polo contexto.

Ofrecerlles un texto “mutilado”

Extrae-lo significado desa

“palabra” polo contexto.



Darlles frases que reponden á formulación dunha determinada

pregunta acerca do lugar, tempo, modo... e pedirlles que sinalen a

frase axeitada.

Por exemplo, á pregunta de “cando?”, ofrécenselle resposta como as

seguintes:

- Pasado mañá iremos ó cine.

- O avión sae dentro duna hora.

- Corrín moi veloz.

A/ Darlles palabras ou frases moi curtas para que as ordenen

cronoloxicamente. Por exemplo:

- Sacar un billete – subir ó autobús -- espera-lo

autobús – sentarse – baixar do autobús.

- Verán – primavera – inverno – outono.

Frases que reponden á formulación de preguntas

Ordenar cronoloxicamente



B/ Darlles una serie de frases que deberán ordenar para formar un texto.

Por exemplo:

- Encheron a barca de peixes.

- O pai preparou a caña de pescar.

- Cando estaban na praia fixeron un bo lume e asaron

algúns peixes.

- Unha mañá, Luis e o seu pai foron a pescar coa súa

barca.

- Comeron os peixes asados.

Darlles frases desordenadas para que as ordenen.

Poñer títulos ó final de textos.

Darlle unha frase e face-lo debuxo correspondente. Darlles varias

frases e varios debuxos, de forma que terán que selecciona-lo debuxo

correspondente a cada frase.

OUTROS TIPOS DE ACTIVIDADES



“A función de relación”

Establece-lo obxectivo/propósito (para que imos ler): Que é a función de

relación, como se relacionan os seres vivos e que utilizan para isto.

Con alumnado dos primeiros cursos, podemos mostrarlles un mapa

conceptual da lección que lles axude en todo o proceso. Como o obxectivo é

que no seu momento sexan capaces de elaborar mapas ou esquemas

autónomamente, outra posibilidade sería ir elaborando o mapa diante deles a

medida que imos traballando o texto.

ANTES DE LER:

Exemplos con textos

expositivos

A COMPRENSIÓN LECTORA DENDE UN ENFOQUE MÁIS AMPLO

http://www.google.es/url?sa=i&rct=j&q=texto+expositivo&source=images&cd=&cad=rja&docid=4guRN7hXeIOy6M&tbnid=tcCFTVdN_VmbmM:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2F5-de-mayo-quinto.blogspot.com%2F2010%2F11%2Ftexto-expositivo.html&ei=O_AOUaCLOYaM0AXl04CQAQ&bvm=bv.41867550,d.d2k&psig=AFQjCNGVyNGkyDpGpvAz1lS-ctYsdhD0AQ&ust=1360019892138116

http://www.google.es/url?sa=i&rct=j&q=texto+expositivo&source=images&cd=&cad=rja&docid=4guRN7hXeIOy6M&tbnid=tcCFTVdN_VmbmM:&ved=0CAUQjRw&url=http%3A%2F%2F5-de-mayo-quinto.blogspot.com%2F2010%2F11%2Ftexto-expositivo.html&ei=O_AOUaCLOYaM0AXl04CQAQ&bvm=bv.41867550,d.d2k&psig=AFQjCNGVyNGkyDpGpvAz1lS-ctYsdhD0AQ&ust=1360019892138116



Traballo de coñecementos previos:

Mostrarlle como lemos: mirando títulos, ilustracións, letra en

negriña...

Comentario do título: que significa.

Sabemos que utilizan os seres vivos para nota-lo que sucede ó seu

arredor, desprazarse, comunicarse...

Imos a ver iso e outras cousas..... (diferenzas entre vexetais e

animais, entre animais e persoas...).

Favorecer que se planteen preguntas, ofrecéndolles nós exemplos

para que vexan como se fai: como se relacionan os seres vivos, que

órganos utilizan, que aparatos, que diferenzas hai...

Tamén podemos empregar una actividade de avaliación inicial por

escrito.

Formular predicións, coa axuda que precisen, sobre que pensan que se

falará en cada apartado a medida que os imos lendo, tendo en conta o

título e o comentado.

Ir comprobando as predicións feitas apartado a apartado (sobre o

que pensabamos que ía a tratar).

Podemos intercalar preguntas ó ir lendo, subliñando o máis

importante e/ou ir efectuando anotacións ó marxe.

DURANTE A LECTURA:



Como as lecturas dos libros de texto habitualmente xa dispoñen de

títulos, que máis ou menos reflicten o tema de cada apartado,

podemos intentar facer un resume da cada un e escribilo (A

función de relación é unha das funcións vitais, Características da

función de relación nas plantas, Características da función de relación

nos animais e nas persoas.....).

Traballa-la estrutura do texto (podemos entendela como unha

comparación): neste caso a partir de preguntas sobre as diferenzas.

Elaborar un esquema diante do alumnado utilizando un apoio gráfico

(debuxo dunha balanza, por exemplo) ou simplemente un esquema

clásico ou un mapa conceptual ou un cadro no que ir incluíndo as ideas.

A medida que vaiamos avanzando nos cursos, podemos ofrecerles

esquemas ou mapas conceptuais incompletos para que os completen. Ó

remate de EP, poderiamos intentar que elaboren autónomamente

esquemas básicos.

Respostas literais: para que sirve o aparello locomotor?

De elaboración: por exemplo, outros elementos dunha categoría

(outras funcións vitais), relación causa/consecuencia (por que é

necesario o sistema nervioso, os sentidos...), que sucedería se... (os

animais non tiveran sistema nervioso, se o cerebro das persoas fose

igual que o dos demais animais...), que é necesaria para realiza-la

función de relación ...

DESPOIS DE LER:

AVALIACIÓN



“Os sentidos”

En primeiro lugar, establecémo-lo obxectivo do que imos aprender. Este

obxectivo podería ser: aprender para que sirven e como funcionan os

sentidos (nalgunhas editoriais xa aparece este tipo de tarefas).

O segundo paso consistirá en traballa-los coñecementos previos (hai

editoriais que inclúen tarefas ó respecto). Con este fin, podemos facer

actividades como as que siguen:

Lémo-lo título: de que nos parece que tratará o tema?

Lémo-los títulos dos diferentes parágrafos.

Intentamos xenerar preguntas que se responderán durante a lectura:

para que sirven os sentidos, cales son, como están formados, como

funcionan ...

Podemos plantear unha avaliación inicial, para que ó remate

contrasten o que sabían co que aprenderon. Por exemplo, como se

explica a continuación:

ANTES DE LER:



Marca con SÍ ou NON nos espacios da esquerda:

Antes de ler Despois de ler

Os sentidos sirven para coñece-lo que sucede ó noso

arredor

O órgano do tacto é a pel

A vista permítenos coñece-la dureza, a temperatura ou

a dor

Hai un oido externo, un medio e outro interno

O órgano do sentido do olfacto é o nariz

Os nervios levan a información dos sentidos ó cerebro

Os sentidos non funcionan sen o cerebro

A continuación, podemos mostrarlle un diagrama para que se “fagan unha

idea” do contido que se tratará na lección. Agora ben, a medida que vaiamos

avanzando na escolaridade, sería desexable ir elaborando diante do

alumnado diagramas destas características e esquemas, á vez que imos

lendo o texto e explicando o tema que esteamos a traballar. Neste caso,

obviamente, esta tarefa realizaríase dentro do paso que denominamos

“Durante a lectura”. Finalmente, o obxectivo sería que o alumnado poidera

chegar a elaborar algo semellante ó remate da lectura e explicación, coa

axuda que precisen.



dos órganos ó cerebro

En cada apartado do tema, cabe formular predicións sobre o contido do que

imos ler, le-las preguntas dos recadros e mirar os debuxos. Lembramos que

debemos ir vendo se o texto responde a esas preguntas e ás que nos

fixemos nós.

Ir resumindo apartado a apartado apoiándonos nun traballo de modelado do

subliñado, de escribir anotacións ó marxe do texto, etc. Como as lecturas

dispoñen de títulos, que habitualmente reflicten máis ou menos o tema de

cada apartado, tamén podemos basearnos neles para facer un resume da

cada apartado e escribilo.

SIRVEN PARA EXEMPLOS

ESTÁN FORMADOS POR A INFORMACIÓN VAI

OS SENTIDOS

coñece-lo que nos

rodea

órganos

tacto, oído, olfacto,

gusto e vista

dos órganos ó cérebro pasando

polos nervios

DURANTE A LECTURA:



Por exemplo:

- Os sentidos sírvennos para coñece-lo que sucede ó noso

arredor. Temos cinco sentidos: a vista, o oído, o olfacto, o

gusto e o tacto.

O tacto infórmanos da textura, a dureza, a temperatura, a

presión e a dor.

A pel é o órgano do tacto. Nela podemos distinguir unha parte

profunda e unha superficial.

Cando tocamos algo, a información pasa ós nervios do tacto que

levan esta información ó cerebro.

- A vista é o sentido que nos permite coñecer cores, formas,

tamaños e distancias.

Os órganos deste sentido son os ollos, que teñen diferentes

partes; unhas serven para protexelos (como son as cellas, as

pálpebras, as pestanas e as glándulas lacrimais) e outras para

ver (como son o iris, a pupila, o cristalino e a retina).

Para ver, a luz entra no ollo pola pupila, pasa polo cristalino e a

retina ata o nervio óptico. Logo, pasa ó cerebro.

- O oído permítenos coñece-los sons.

Os seus órganos son os oídos e teñen tres partes: externa,

media e interna.

Para poder oir, os sons entran pola orella, chegan ó tímpano,

pasan á cedea de ósos e ó caracol. Logo, van polo nervio auditivo

ata o cerebro.



- O gusto permítenos coñece-los sabores.

A lingua é o seu órgano e na súa superficie están as papilas

gustativas.

Cando metemos un alimento na boca, a información pasa das

papilas ós nervios gustativos e logo ó cerebro.

- O olfacto permítenos coñece-los olores.

O seu órgano é o nariz e nel podemos distinguir varias partes:

as fosas nasais e a pituitaria.

Para funcionar, o aire coa información entra polas fosas nasais,

chega á pituitaria e pasa ó nervio olfactivo, de onde vai ó

cerebro.

Podemos ofrecerlle un esquema, pero tamén sería máis interesante

elaboralo diante do alumnado, coa súa colaboración e empregando ou non un

apoio gráfico, adoptando formato de mapa conceptual ou dun cadro no que ir

incluíndo as ideas.

A medida que vaiamos avanzando nos cursos, podemos ofrecerlles esquemas

ou mapas conceptuais incompletos para que os completen. Ó remate de EP,

poderiamos intentar que elaboren autónomamente esquemas básicos.

DESPOIS DE LER:





“Os Vagalumes”

Entre os posibles obxectivos, podemos propoñernos averigüar, por exemplo:

como conseguiron os vagalumes te-la luceciña verde, ou ver se o vagalume

era bo ou malo, ou contarlle o conto ó final á clase (con toda axuda que

necesiten), etc.

Coñecementos previos:

Lémo-lo título e tratamos de indagar que saben: que son os vagalumes,

como son, onde viven, que comen, outros animais parecidos, en que

momento do día saen dos seus escondites, que outros personaxes

haberá ...

Podemos intentar inducilos a formular preguntas que podemos

facernos sobre o contido do texto, como, por exemplo: que problema

tiña, onde ía, con quen se encontrou, como se sentía, de que falaron,

como solucionaron o problema ...

ANTES DE LER:

Exemplo cun texto narrativo



Comenzamos a ler. Ó rematar cada parte, podemos resumírllela oralmente

con toda a participación posible dos nenos e nenas, contando eles o que

sucede.

Neste texto, un posible resume por apartados podería ser:

- Unha noite saíu un vagalume de paseo e chocaba con

todo.

- Encontrou unha nena que estaba aburrida e díxolle

que os seus amigos poderían alegrala, pero non podía

andar ás oscuras.

- A nena colleu un raio de lúa e lanzouno sobre o

vagalume. Volveuse de cor verde e foi a busca-los

seus amigos.

- Desde entón, os vagalumes teñen unha cor verde.

Ó mesmo tempo, irlles pedindo que digan que lles parece que pode suceder a

continuación. Isto comprobámo-lo ó ler. Con isto, o que se pretende e

centra-la atención en xeral na lectura e tamén, co tempo, no que é

realmente fundamental.

DURANTE A LECTURA:



Podemos intentar traballar o resume en base a un esquema do seguinte tipo,

cumprimentando os apartados una vez lido o texto ou una vez que imos

rematando una parte:

Quen, onde e cando O problema: que ocurríu Como se solucionou Como remata

Entre as posibles cuestións, algunhas poden ser:

- De que cor era o pelo da nena?

- Por que estaba triste?

- Que quere dicir que os ollos da curuxa penetran á escuridade?

- Alegrouse a nena ó final? Por que?

- Como conseguíu o vagalume a “linterna”?

- Dicir outros animais nocturnos.

- Como se sentiría a nena cando o vagalume lle dixo que ía a busca-los

amigos?

- Que sentiría o vagalume ó ve-la nena triste?

DESPOIS DE LER:

Documents

A comprensión lectora