Upload
duongnhi
View
218
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
SARRERA
Karbono-karbono lotura bikoitza agertzen dutenkonposatuak dira alkenoak. Olefina ere deitzen zaiete, izen horiolefiant-ik dator eta “olioa ekoizten duen gasa” esan nahi du.Alkenoak industri konposatu nagusien artean daude eta landare etaanimalien metabolitoen artean ere aurki ditzakegu.
Karbonoen arteko lotura bikoitza erreaktibo xamarra deneztalde funtzional bezela hartu dezakegu.
C C
H
HH
H
CH3H3C
C C
H
(CH2)12CH3CH3(CH2)7
H
etileno(eteno)
!-pinenocomponente mayoritario
de la trementina (aguarras)
cis-9-tricoseno, muscaluraatrayente sexual de la mosca común
Adibide adierazgarri batzuek
Hauek denak monomero bezela erabiltzen dira zenbait plastikoren sintesian.
CH2 CH2 CH2 CH CH3
etilenoa(etenoa)
propilenoa(propenoa)
CH2 C CH3
CH3
isobutilenoa(2-metilpropenoa)
CH2 C CH CH2
CH3
isoprenoa(2-metilbuta-1,3-dienoa)
estirenoa(etenilbentzenoa)
Alkenoak industrian
Alkenoen lotura bikoitz hori beste talde funtzionalbatetan erraz bihurtu dezakegu. Horrela zenbait botika,polimero eta produktu erabilgarri bihurtzeko erreakzioetan partehartzen dute. Etilenoa da munduko konposatu kimikoerabilienetakoa eta 72 milioi Tona. Inguru prestatzen diraurtero.
Nekazaritzan dago etilenoaren beste erabilpen bat.Fruituak heltzeko behar beharrezkoa da, honela tomateakheldugabe biltzen dira eta ondoren etilenoa duen ganbara batensartu eta nahi degunean heldutasunera irixtea lortzen degu.
GEOMETRI ISOMERIAC=C lotura inguruko biraketa galerazia dago eta honela agertzen
zaigu zis-trans edo E/Z isomeria. da lugar a la isomería cis-trans, tambiéndenominada isomería geométrica. Bi talde nagusiak alde berean egon ezkero,alkenoa zis (Z) da. Kontrako aldeetan ba dira orduan trans (E) dira.
C C
H
CH2CH3H3C
H
C C
CH2CH3
HH3C
H
C C
H
CH3Cl
Br
C C
CH3
HCl
Br
zis-2-pentenoa trans-2-pentenoa
(E)-1-bromo-1-kloropropenoa(Z)-1-bromo-1-kloropropenoa
Alkenoen egonkortasunaAlkenoen sintesia egiterakoan eta bein baino gehiagotan lortzen dugun
produktua egonkorrena da. Beste zenbait kasutan alkeno egonkorrena lortzekoisomerizazio erreakzioak gertatzen dira. Berez lakeno egonkorrena ezagutzekobidea jarri beharko degu. Hori egitearren konposatu hauen hidrogenazioanaskatzen den hidrogenazio beroak aztertuko ditugu.
Saytzeff (Zaitsev)-en Araua: Lotura bikoitz bat zenbateta ordezkatuagoa ala eta egonkorragoa.
Egonkorragoa
CH2 CH CH2 CH3 H2
Pt
C
H3C
H
C
CH3
H
H2
PtCH3 CH2 CH2 CH3
CH3 CH2 CH3CH2
1-butenoa
trans-2-butenoa
+
+
!Hº= -30
kcal/mol
!Hº= -27.6 kcal/mol
Zikloalkenoen egonkortasuna
Hiru edo lau karbonoko zikloetan tentsioa areagotu egitenda.
Lotura bikoitza zikloz kanpo badago Saitzeff-en arauabetetzen da, baina zikloalkenoetan trans isomeroak ez diraegonkorrak zortzi karbono baino gutxiago dituzten zikloetan.
Bredt-en araua: Barne zubi bat duen konposatu biziklikobatek ezin lezake lotura bikoitza zubi buruan izan bizikloetako batek zortzi karbono ez baditu gutxienez.
EZAUGARRI FISIKOAKAlkano eta alkeno arteko ezaugarriak berdintsuak dira, bai
adarkadura igotzean jeixten diren irakite puntuetan, baidentsitateetan (d= 0.6-0.7 g/cm3).
Alkanoen antzera nahiko apolarrak dira nahiz eta πelektroien izaerak zerbait polarizagarriagoak bihurtu.
C C
Cl
HCl
H
C C
H
ClCl
H
zis µ= 2.4 Dip= 60ºC
trans µ= 0 D
ip= 48ºC
EZAUGARRI ESPEKTROSKOPIKOAKUM
Lotura bikoitzak dituztenez ondo absorbatzen duteUM/ikuskorrean.
IGC=C 1600-1680 cm-1
C=C-H 3000 cm-1 inguruan1H-EMN
C=C-H δ= 5-6 ppmC=C-CH3 δ= 1.7 ppm
13C-EMN=C δ= 100-150 ppm
Alkenoen sintesi metodoak• Arolioaren kraking katalitikoa (INDUSTRIAN)• Alkil haluroen deshidrogenazioa• 1,2-Dibromuroen dehalogenazioa• Alkohol deshidratazioa• Alkanoen dehidrogenazioa• Hofmann eta Cope-ren eliminazioak• Alkino erredukzioa• Wittig-en erreakzioa
ALKIL HALUROENDEHIDROHALOGENAZIOA
+C C
H
X
B:
C C B H + X
E2
Haluro sekundario eta tertziarioekin ondo doa, basesendo eta haundiak erabiliz.
CH3 C
CH3
CH3
O H N:
CH(CH3)2
CH(CH3)2
CH3CH2 N:
CH2CH3
CH2CH3 N CH3H3C
tert-butoxidoa diisopropilamina trietilamina 2,6-dimetilpiridina
Base eragotziak erabili ezkero, ordezkapen txikiena dutenproduktuak lortzen dira, hau da Hofmann produktuak.
CH3 C C CH2
H
H
CH3
Br H
CH3 C C CH2
H
H
CH3
Br H
OCH2CH3
OC(CH3)3
CH3CH2OH
(CH3)3COH
C C
CH3H3C
H CH3
C C
CH3H3C
H CH3
C C
HH3CH2C
H3C H
C C
HH3CH2C
H3C H
71% 29%
Saytzeff produktua Hofmann produktua
28% 72%
Saytzeff produktua Hofmann produktua
E2 Erreakzio estereoespezifikoak
E2 erreakzioa estereoespezifikoa da : Erreaktiboaren isomeroezberdinek isomero ezberdinak sortzen dituzte. Honen arrazoiamekanismoan datza, anti eta koplanarra baita.
H
Br
Ph
H
Ph
H3C
H H
CH3Ph
Ph
Br
H
CH3Ph
H
Br
PhBasea:
Basea:
E2
Basea
anti koplanarra
ALBOKO DIBROMUROENDEHALOGENAZIOA
Ez da gehiegi erabiltzen den sintesia. E2 estereoespezifikobaten bitartez gertatzen da.
C C
Br Br
Zn
CH3COOHC C + ZnBr2
Br
Br
Ph
H
Ph
H
I
Br
PhH
Ph
Br
H
NaIC C
Ph
Ph
H
H
NaBr
meso-1,2-dibromo-1,2-difeniletanoa
=
::
::
azetona
trans-estilbenoa(89%
+ IBr
ALKOHOLEN DESHIDRATAZIOAErreakzio itzulgarria da eta gehienetan konstantea txikia izaten da.
ERREAKZIO BIDEA 1: Hidroxilo taldearen protonazioa (azkarra)
2: Ionizazioa (makala)
3: Protoi abstrakzioa (azkarra)
C C
H O H
:
H O S O
O
O
H
:
C C
H O H:
H
HSO4
+ H2OC C
H
:
:
C C + H3O
C C
H O H:
H
C C
H
+ H2O
ckarbokatioia(ptransposizioa gerta liteke)
ALKANOEN DEHIDROGENAZIOA
Alkeno txikietan soilik da erabilgarria. Nahasteak lortzen dira.
C C
H H
Pt, 500ºCC C + H2
HOFMANN ETA COPE-ren ELIMINAZIOAK
Alkeno ezegonkrrena lortzen da. (aminen kapituluan ikusikodugu).
C C
H
N(CH3)3
Ag2O, beroa
I
C C :N(CH3)3+
ALKINOEN ERREDUKZIOA
WITTIG-en ERREAKZIOA
R
C O
R'
+ Ph3P=CHR"
R
C CHR"
R'
+ Ph3P O
Fosforo iluroak(betainak)
R C C R'
H2, Pd/BaSO4
KinolinaC C
H
R
H
R'
C C
R'
R
H
HNa, NH3