36
Andres Andres Urrutia Urrutia www www . . euskaltzaindia euskaltzaindia .net .net Legeetako eta Legeetako eta administrazioko testuak administrazioko testuak

Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

  • Upload
    others

  • View
    10

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

AndresAndres UrrutiaUrrutia

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Legeetako eta Legeetako eta administrazioko testuakadministrazioko testuak

Page 2: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

• Cedant arma togae, concedat laurea linguae

Zizero

• Não é possível ser-se un bom jurista sem o domínio ágil, hábil e pleno da Língua

Malato&FerreiraManual de Retórica & Dereito

Page 3: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

Egun legelari euskaldunak bere buruari galdetzen Egun legelari euskaldunak bere buruari galdetzen badio nola eman behar den euskaraz badio nola eman behar den euskaraz legelege--testuren bat edo administrazioko testuren testuren bat edo administrazioko testuren bat...bat...

itzulpenera jo behar, itzulpenera jo behar, oraingoz bederenoraingoz bederen

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

1. Itzulpenaren premia1. Itzulpenaren premia

Page 4: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

Are gehiago, gure legelari horrek ezinegona badu Are gehiago, gure legelari horrek ezinegona badu eta legeetara badoa, euskaraz zer aurkituko du? eta legeetara badoa, euskaraz zer aurkituko du? ZerZer--nolako testuak aurkituko ditu?nolako testuak aurkituko ditu?

Euskararen tradizioari muzin egiten diotenakEuskararen tradizioari muzin egiten diotenak

alaala

tradizio hori betetzen dutenak?tradizio hori betetzen dutenak?wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

2. Euskaraz zer?2. Euskaraz zer?

Page 5: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

3. Bi osagai3. Bi osagaiLegeLege--testuek nahiz administrazioko testuek bi testuek nahiz administrazioko testuek bi osagai dituzte:osagai dituzte:

-- LegeLege--hizkera hizkera hizkera espezializatuahizkera espezializatua

Terminologia berezkoaTerminologia berezkoa

Diskurtso jasoa Diskurtso jasoa

-- Euskara juridikoaEuskara juridikoa tradizio urrikoatradizio urrikoa

Page 6: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

4. Lege4. Lege--hizkera euskaraz: hizkera euskaraz: terminologiatik diskurtsoraterminologiatik diskurtsora

•• Terminologia:Terminologia:

•• Hitz juridiko esklusiboakHitz juridiko esklusiboak

•• Esklusiboak ez direnakEsklusiboak ez direnak

•• Diskurtsoa: erlatiboz betea, gerundioa sarri Diskurtsoa: erlatiboz betea, gerundioa sarri darabilena, silogismo juridikoa baliatzen duena...darabilena, silogismo juridikoa baliatzen duena...

Page 7: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

5. Diskurtsoa: testu5. Diskurtsoa: testu--antolatzaileen antolatzaileen erabilera estrategikoa legeen erabilera estrategikoa legeen bilbatzebilbatze--prozesuanprozesuan

TestuTestu--antolatzaileak, testu erreal batean:antolatzaileak, testu erreal batean:

Kode Zibila/Kode Zibila/CCóódigo Civildigo Civil,, DeustukoDeustuko Unibertsitatea, Unibertsitatea, Bilbo, 2. argitaraldia, 2007, 1281 orrialdeBilbo, 2. argitaraldia, 2007, 1281 orrialde

(1976 (1976 artikulu dituen legeartikulu dituen lege--testuatestua))

Page 8: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

5.1. Testu5.1. Testu--markatzaileakmarkatzaileak

5.1.a. Informazioaren 5.1.a. Informazioaren egituratzaileak egituratzaileak (nahiz(nahiziruzkingileakiruzkingileak, nahiz, nahiz ordenatzaileakordenatzaileak, nahiz zeharkariak), nahiz zeharkariak)

Sarri ez: testu arauSarri ez: testu arau--emailean (hots, artikuluetan), emailean (hots, artikuluetan), nekez; erabiltzekotan, zioen azalpenean, legenekez; erabiltzekotan, zioen azalpenean, lege--testuak testuak horretan argitzen dituelako eraldaketaren nondik horretan argitzen dituelako eraldaketaren nondik norakoak. norakoak.

Page 9: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

IruzkingileenIruzkingileen zenbait adibidezenbait adibide

1889ko uztailaren 29ko Errege-Aginduaren azalpena

Artikulu horrek adierazten duenez, bihar-etziko ezkontzak Erregistro Zibilaren akten bitartez frogatuko dira, eta, halakorik izan ezean, beste froga-mota batzuk onartu ahal izango dira. BadaBada,, kasu horretan bakarrik, eta ordezko froga gisa, 54. artikuluak egoera-edukitza onartu du (109. or.).

Artikulu hori zabaldu beharra dago, zortasun horiei bihar-etzi aplikatuko zaienaraubidea argiro-argiro zehazteko. HorrelaHorrela,, ez da uste izango aurretiazko legerian aipaturiko zabalerak zortasun batzuentzat desagertuko direnik (111. or.).

Page 10: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

OrdenatzaileenOrdenatzaileen zenbait adibidezenbait adibide

Urriaren 15eko 11/1990 Legearen hitzaurrea

Lege honen helburuak dira, aurrenik,aurrenik, sexuaren araberako bereizkeriak ezabatzea, halakoek legeria zibilean oraindik indarrean dirauten heinean, eta, hurrenikhurrenik,, arauen bitartez garatzea Konstituzioan ezarritako berdintasun-printzipioa (915. or.).

Uztailaren 21eko 49/1960 Legearen zioen azalpena

Alde batetik,Alde batetik, antolamendu juridiko guztiek etorkizunerako joera dutenez gero, ez da nahiko gaur praktikan gertatzen dena berrestea; horrez gain, etorkizunean gerta daitekeena ere aurreikusi beharra dago. Beste alde batetikBeste alde batetik,, arau guztien abiapuntua eta hurbileko destinoa da gizakien arteko harremanak arautzea (817 eta 818. orr.).

Page 11: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

5.1. Testu5.1. Testu--markatzaileakmarkatzaileak5.1.b. Operatzaile argudiozkoak5.1.b. Operatzaile argudiozkoak

-- IndartzaileakIndartzaileak: ezinbesteko direnetan bakarrik : ezinbesteko direnetan bakarrik (gutxitan)(gutxitan)

-- Zehatzaileak: askorik ez, legeetan ez baita Zehatzaileak: askorik ez, legeetan ez baita ohikoa adibideak zerrendatzeaohikoa adibideak zerrendatzea

Page 12: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

IndartzaileenIndartzaileen adibide batadibide bat737. artikulua

Testamentuko xedapen guztiak berezberez ezeztagarriak dira, nahiz etatestamentugileak testamentuan adierazi xedapenok ez ezeztatzeko borondate edo erabakia (408 eta 409. orr.).

Zehatzaileen adibide batZehatzaileen adibide bat788. artikulua

Baliozkoa izango da xedapena, jaraunsleari ezartzen badio aldiro-aldiro kopuru jakin batzuk ongintzako obretan inbertitzeko betebeharra, adibidezadibidez,, dontzeila txiroeiezkonsariak edo ikasleei, txiroei, ongintza-etxeei nahiz herri-ikastetxeei pentsioak emateko betebeharra, hurrengo baldintzak kontuan hartuta... (424. or.)

Page 13: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

5.1. Testu5.1. Testu--markatzaileakmarkatzaileak

5.1.c. Lokailuak5.1.c. Lokailuak

-- EmendiozkoakEmendiozkoak

-- HautakariakHautakariak

-- AurkaritzakoakAurkaritzakoak

-- OndoriozkoakOndoriozkoak

-- KausazkoakKausazkoak

Page 14: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Emendiozko lokailuakEmendiozko lokailuak

68. artikulua

Ezkontideek betebeharra dute, elkarrekin bizi, bestearenganako fideltasuna izan eta elkar sorosteko. GaineraGainera,, elkarrekin banandu beharko dituzte etxeko ardurak, bai eta aurreko, ondorengo eta euren ardurapeko beste pertsonen gaineko zaintza eta arreta ere (173. or.).

142. artikulua

Mantenu gisa hartzen da elikagaiak, gelak, arropak eta osasun-laguntzak izateko behar den guztia. Halaber,Halaber, mantenu-hartzailea adingabea den bitartean, mantenuak bere barruan hartzen ditu mantenu-hartzaile horren hezkuntza eta haziera; mantenu-hartzailea adin nagusikoa izanik ere, horren heziketa oraindik ez denean bukatu berari egotzi ezin zaion arrazoiaren ondorioz, heziketa horren gastuak ere mantenuaren barruan sartzen dira (205. or.)...

Arauak osatzeko datu berriak gaineratzen direneanArauak osatzeko datu berriak gaineratzen direnean

Page 15: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Lokailu Lokailu hautakariakhautakariak

1767. artikulua

Gordailuzaina ezin da gordailupeko gauzaz baliatu, horretarako gordailugilearenesanbidezko baimenik izan gabe. OsterantzeanOsterantzean,, gordailuzainak kalte-galeren gaineko erantzukizuna izango du (700. or).

839. artikulua

Ezkontideari bere gozamen-zatia ordaintzeko, jaraunsleek eslei diezazkiokete bizi arteko errenta, ondasun zehatz batzuen produktuak edo eskudiruzko kapitala; horretan, jaraunsleek eta alargunak elkarren arteko adostasunez jardun behar dute, edo, bestelabestela,, epailearen aginduz (442. or.).

Betekizun biren artean hautatzea dagoeneanBetekizun biren artean hautatzea dagoenean

Page 16: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Aurkaritzako lokailuakAurkaritzako lokailuak

586. artikulua

Eraikinaren jabeak horren teilatu eta gainaldeak eraiki behar ditu euri-urak norberaren lurrera, edo, bestela, kale nahiz leku publikoetara eror daitezen, ez, ordeaordea,, alboko lurrera. Urak norberaren lurrera erori arren, jabeak ur horiek batu behar ditu, alboko lurrean urok kalterik eragin ez dezaten (360 eta 361. orr.)

1475. artikulua

Ebikzioa gertatuko da, erosleari kentzen zaionean, epai irmoaren bidez eta erosketaren aurreko eskubide baten ondorioz, berak erositako gauza osoa edo horren zati bat. Saltzaileak ebikzioaren ondoriozko erantzukizuna izango du, kontratuan ezer adierazi ez arren. Kontratugileek, alabainaalabaina,, saltzailearen legezko betebehar hori gehitu, txikiagotu edo ezabatu ahal izango dute (616. or.).

Erregela orokorrari salbuespena/Erregela orokorrari salbuespena/ññabardura jartzekotanabardura jartzekotan

Page 17: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Ondoriozko lokailuakOndoriozko lokailuak

1860. artikulua

Bahia eta hipoteka zatiezinak dira, nahiz eta zordunaren edo hartzekodunarenkausadunen artean zorra zatitu. HortazHortaz, zordunak zorraren zati bat ordainduta ere, zordun horren jaraunsleak ezin du eskatu bahia edo hipoteka proportzio horretan azkentzea, zorra osorik ordaintzen ez den bitartean (725. or.).

33. artikulua

Bi pertsona edo gehiagori deitu bazaie elkarren oinordeko izateko, zalantzak badaude lehenago nor hil den jakiteko, eta norbaitek adierazten badu bataren edo bestearen heriotza aurretik gertatu dela, orduanorduan,, berari dagokio hori frogatzea (161 eta 162. or.).

Egitezko kasua eta ondorioa lotzeko erabilgarri osoEgitezko kasua eta ondorioa lotzeko erabilgarri oso

Page 18: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Kausazko lokailuakKausazko lokailuak

1479. artikulua

Ebikzioaren ondorioz erosleak gauzaren zati bat galtzen badu, eta, gauza osoarekin alderatuz, zati hori hain garrantzitsua bada, ezenezen zati hori izan ez balitz, erosleak ez baitzukeen gauza hori erosiko, erosle horrek kontratuaren hutsalketa eska dezake; baina gauza itzultzeko betebeharra du, eskuraketa-unean gauza horrek zituen kargekin bakarrik (618. or.).

Inoiz, zerbaiten eragilea zein izan behar den argitzekoInoiz, zerbaiten eragilea zein izan behar den argitzeko

Page 19: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

5.1. Testu5.1. Testu--markatzaileakmarkatzaileak5.1.d. 5.1.d. BirformulatzaileakBirformulatzaileak

-- EsplikatiboakEsplikatiboak

-- ZuzentzaileakZuzentzaileak

-- UrruntzaileakUrruntzaileak

-- LaburbiltzaileakLaburbiltzaileak

Page 20: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

BirformulatzaileBirformulatzaile esplikatiboakesplikatiboak

1889ko uztailaren 29ko Errege-Aginduaren azalpena

Dena den, eskubide berria izanez gero, hau da,hau da, kodean lehenengoz ezartzen den eskubidea izanez gero, eta aurretiazko legeriak ez badu halakorik aitortu, eskubide horri kodea bera aplikatu behar zaio... (120. or.).

1928ko urtarrilaren 13ko Errege Dekretu-legearen azalpena

Azken finean, eraldaketaren xedea jarraikoa da: abintestato oinordetzarako deien hurrenkeran, estatuari lehentasun handiagoa ematea, alegiaalegia,, Kode Zibilaren 956. artikuluak orain aitortzen dion lehentasuna baino handiagoa (773. or.).

Horiek ere zioen azalpenetan hobeHoriek ere zioen azalpenetan hobe

Page 21: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

BirformulatzaileBirformulatzaile zuzentzaileak zuzentzaileak eta eta urruntzaileakurruntzaileak

Maiatzaren 2ko 14/1975 Legearen zioen azalpena

Hori dela eta, emakume ezkondua edo, hobeto esandahobeto esanda,, ezkontideetatik edozein, merkataritzan aritzeari buruz, arauketa berria ezarri da... (881. or.).

Maiatzaren 31ko 1.836/1974 Dekretuaren zioen azalpena

Aldaketok ez dute aldarazi testuaren osotasuna, baina ahalbidetu dute testu horren egitura gizarte-errealitatearen norabideekin bat etortzea. Nolanahi ereNolanahi ere,, eraldaketarik garrantzitsu eta eragingarriena hauxe da, beraren emaitza atariko titulu berria baita (846 eta 847. orr.).

EzEz--ohikoakohikoak

Page 22: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

BirformulatzaileBirformulatzaile laburbiltzaileaklaburbiltzaileak

Urtarrilaren 7ko 4/2000 Legearen zioen azalpena

Epaileak heriotza-adierazpena ematen duenean, gizabanakoa hil delako presuntzioa sortzen da; presuntzio horren ondorioz gerta daitezke egiaztaturiko heriotzak berak dakartzan ondore juridiko berberak. Azken fineanAzken finean,, mekanismo juridiko horren bitartez, segurtasuna, egonkortasuna eta konponbidea eman dakizkieke administrazio, ondare eta ekonomiaren inguruko arazoei, halakoak jasan behar baitituzte desagertuen familiakoek (966 eta 967. orr.).

Azaroaren 11ko 21/1987 Legearen hitzaurrea

LaburbilduzLaburbilduz,, jarraikoa azpimarratu behar da: familia-harrera administrazio-bidean gauzatu arren, harrera hori hasiera-hasieratik dago Fiskaltzaren zaintzapean eta epailearen kontrolaren menpe (906. or.).

Halakoak egotekotan, zioen azalpenetan, eraldaketaren Halakoak egotekotan, zioen azalpenetan, eraldaketaren xedea ongi finkatzekoxedea ongi finkatzeko

Page 23: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

5.1. Testu5.1. Testu--markatzaileakmarkatzaileak5.1.e. Berbaldi5.1.e. Berbaldi--markatzaileak: markatzaileak: epistemikoakepistemikoak (noski, (noski, antza, jakina...);antza, jakina...); deontikoakdeontikoak (tira, ondo da...); (tira, ondo da...); besteratzaileakbesteratzaileak ((aizuaizu...);...); metadiskurtsiboakmetadiskurtsiboak (zera...)(zera...)

Ez dute tokirik legeEz dute tokirik lege--testuetan eta administrazioko testuetan eta administrazioko testuetantestuetan

Page 24: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

5.2. Juntagailuak eta menderagailuak5.2. Juntagailuak eta menderagailuak

5.2.a. Juntagailuak5.2.a. Juntagailuak

-- EmendiozkoakEmendiozkoak

-- HautakariakHautakariak

-- AurkaritzakoakAurkaritzakoak

Page 25: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Emendiozko juntagailuakEmendiozko juntagailuak

620. artikulua620. artikulua

Dohaintzek dohaintza-emailea hildakoan sortu behar badituzte ondoreak, azken nahiaren xedapenen izaera dute, etaeta testamentuzko oinordetzari buruz ezarritako erregelak aplikatzen zaizkie.

622. artikulua

Kontratuei buruzko erregelek arautuko dituzte dohaintza kargadunak, etaeta titulu honetako xedapenek arautuko dituzte ordain gisa emandako dohaintzak, ezarritako kargaren baliotik gorako zatian (371. or.).

LegeLege--testuetako eta administrazioko testuetako testuetako eta administrazioko testuetako esaldien luzera kontuan hartuta, guztiz erabilgarriesaldien luzera kontuan hartuta, guztiz erabilgarri

Page 26: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Juntagailu Juntagailu hautakariakhautakariak

741. artikulua

Testamentuan seme-alabatasunaren gain egindako aitorpenak ez du indarrik galtzen, nahiz eta testamentu hori ezeztatu, horretan bestelako xedapenik jaso ez edoedo testamentuaren gainerako xedapenak deusezak izan (409 eta 410. orr.).

742. artikulua

... testamentu hori baliozkoa izango da, frogatzen denean kaltea testamentugileaknahi gabe eta jakin gabe gertatu dela edoedo testamentugileak zoroaldian egin duela (410. or.).

Betekizun biren artean hautatzea dagoeneanBetekizun biren artean hautatzea dagoenean

Page 27: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Aurkaritzako juntagailuakAurkaritzako juntagailuak

710. artikulua

Testamentu itxia eskuetsi eta gero, notarioak testamentugileari emango dio testamentu hori; baina,baina, aldez aurretik, notarioak egilespen-aktaren kopia eskuetsia jarriko du protokolo arruntean (398. or.).

173. artikulua

Gurasoek edo tutoreak ez badiote harrerari adostasunik eman, edo horren aurka jarri badira, epaileak bakarrik erabaki dezake harrera, adingabearen intereserako eta Prozedura Zibilari buruzko Legearen izapideekin bat etorriz. Herri-erakundearen proposamenak ere aurreko zenbakian aipaturiko datuak jaso behar ditu. Zernahi Zernahi

gisazgisaz,, eta adingabearen intereserako, herri-erakundeak behin-behineko familia-harrera erabaki dezake; familia-harrerak bere horretan iraungo du epaileak ebazpena eman arte (225 eta 226. orr.).

Erregela orokorrari salbuespena/Erregela orokorrari salbuespena/ññabardura jartzekotanabardura jartzekotan

Page 28: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

5.2. Juntagailuak eta menderagailuak5.2. Juntagailuak eta menderagailuak

5.2.b. Mota guztietako menderagailuak5.2.b. Mota guztietako menderagailuak

Guztiak ere sarriGuztiak ere sarri--sarri erabiliak, batik bat,sarri erabiliak, batik bat,konpletiboakkonpletiboak, baldintzazkoak, erlatibozkoak eta , baldintzazkoak, erlatibozkoak eta denborazkoakdenborazkoak

Page 29: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Menderagailuen zenbait adibideMenderagailuen zenbait adibide

49. artikulua (zehar-galdera)

Espainiarrak ezkon daitezke, Espainiatik kanpo ere, ezkontza zein tokitan egin zein tokitan egin

etaeta toki horretako legeak ezarritako formaren arabera (167. or.).

1819. artikulua (kausala)

Auzia epai irmoaren bidez erabakita egon arren, auzi horren gain transakzioa egiten bada alderdi interesdunetatik batek epai irmoari buruz ez duelakoduelako berririk izan, alderdi horrek eska dezake transakzioa hutsaltzea (714. or.).

1677. artikulua (baldintzazkoa)

Gizabanakoek ezin dute elkarrekin sozietate unibertsalik egin, baldin etabaldin eta

haientzat debekatuta badago elkarri dohaintza edo abantaila bat egitea (674. or.).

Page 30: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

5.3. Zenbait adberbio, adberbio5.3. Zenbait adberbio, adberbio--esapideesapideeta eta postposiziopostposizio--sintagmasintagma

Jakinekoa da legegilearen joera, halakoak erabiltzekoJakinekoa da legegilearen joera, halakoak erabiltzeko1599. artikulua

Aurkako itun edo ohiturarik izan ezeanizan ezean,, obraren prezioa ordaindu beharko da obrahori ematean (651. or.).

366. artikulua

Landak ibaiertzen mugakide badira, ugazabei dagozkie ur-lasterraren ondoriozlanda horiei ezariezari--ezarianezarian gehitzen zaizkien zatiak (290. or).

1872. artikulua

Besterentze hori egin behar da, zehatz-mehatz, jendaurreko enkantean, eta zordunari, eta, hala denean, bahiaren ugazabari, zitazioazitazioa eginezeginez (728. or.).

Page 31: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

Geroari buruzGeroari buruz

1. Itzulpenetik sortkuntzara doan bidean, erabilera estrategikoa erabakigarri

2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita

3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, testugintza juridiko eta administratibo baten peskizan

4. Euskararentzat espazio juridiko eta administratiboa antolatzeko premia (estatusa/corpusa)

Page 32: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

5. Prozesuaren gakoak:

“Hartara, gramatikalitatea bete dugu, hori zehaztua izan den neurrian, Akademiaren aldetik;testualitateari ere arreta berezia eskaini diogu, kasuan kasuko egokitzapenak eginez; estrategiak, era berean, helburu izan du gurean lege-munduaren maila desberdinei halako emaitza egokiak eskaintzea euskararen alorretik; eta tradizioak, azkenik, eraman gaitu beste puntu batera, hau da, euskarazko idazle klasikoak barru-barrutik aztertzera, prosa-eredu malgu baten peskizan”

Page 33: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

BibliografiaBibliografiaASKOREN ARTEAN Criteris de traducció de textos normatius del castellà al català.Generalitat de Catalunya, Departament de Cultura, 1999, 1ª edición.

ASKOREN ARTEAN Études offertes à Jacques Vanderlinden. Étudier et enseigner le droit : hier, aujord’hui et demain (Castonguay, L. y Kasirer, N., Dir.). Quebec : Les Éditions Yvon Blais Inc., 2006.

ASKOREN ARTEAN Habilitats comunicatives. Una reflexió sobre els usos lingüístics (Artigas, R., Coord.). Generalitat de Catalunya, Departament de Cultura, DireccióGeneral de Política Lingüística, 1999, 1ª edicción.

ASKOREN ARTEAN. IVAPeko estilo-liburua. Instituto Vasco de Administración Pública – Herri-Ardularitzaren Euskal Erakundea, 2005.

ASKOREN ARTEAN. Texto, terminología y traducción (García Palacios, J. y Fuentes Morán, M.T., Eds.). Salamanca: Ediciones Almar, 2002, 1ª edición.

Page 34: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

BibliografiaBibliografiaBISSARDON, S. Guide du langage juridique. Les pièges à éviter. Paris : Éditions du Juris-Classeur, 2002.

CUENCA M.J. La connexió i els connectors. Perspectiva oracional i textual. Vic: Eumo Editorial, 2006, 1ª edición.

DIDIER, E. Langues et langages du droit. Montréal : Wilson & Lafleur Ltée, 1990.

MALATO, M.L. Eta FERRARA DA CUNHA, P. Manual de Retórica & Dereito, Quid Iuris Sociedade editora, Lisboa 2007.

POZZO, B. Ordinary language and legal language. Milano: Giuffrè Editore, 2005.

PREITE, C. Langage du droit et linguistique. Étude de l`organisation textuelle énonciative et argumentative des arrêts de la Cour (et du Tribunal) de Justice des Communautés européennes.Roma : Aracne editrice, 2005, 1ª edición.

SCARPELLI, U. eta DI LUCIA, P. Il LInguaggio del Diritto. Milano: Edizioni Universitarie di Lettere Economia Diritto, 1994.

Page 35: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

BibliografiaBibliografiaSCHENA, L. La lingua del diritto. Difficontà traduttive. Applicazioni didattiche. Atti delprimo convegno internazionale. Milano, 5-6 ottobre 1995. Centro linguistico dell´universitàBocconi. Roma: Centro d’Informazione e Stampa Universitaria di Colamartini Enzo, 1997.

SCHENA, L. eta SNEL TRAMPUS, R.D. Traduttori e giuristi a confronto. Interpretazione traducente e comparazione del discorso giuridico. Bologna: Cooperativa Libraria Universitaria Editrice Bologna, 2000, vol. I.

—Traduttori e giuristi a confronto. Interpretazione traducente e comparazione del discorso giuridico. Bologna: Cooperativa Libraria Universitaria Editrice Bologna, 2002, vol. II.

Page 36: Andres Urrutia - Euskaltzaindia · 2. Euskararen diskurtso juridikoa abiatu beharra, tradiziotik hasita 3. Diskurtsoa eta lexikoa/terminologia estekatu beharra, ... IVAPeko estilo-liburua

wwwwww..euskaltzaindiaeuskaltzaindia.net.net

BibliografiaBibliografia

SUEUR, J.J. Interpréter & traduire. Bruxelles : Etablissements Emile Bruylant, 2007.

URRUTIA, A. “Kardaberazen erretorikatik egungo testugintzara: bideak eta erakutsiak”, in Agustin Kardaberaz, Hirugarren Mendeurrena 1703-2003, Deustuko Unibertsitatea, Donostia, 2004.

VERONESI, D. Linguistica giuridica italiana e tedesca. Rechtslinguistik des Deuschen und Italienischen. Padova, Italy: Unipress, 2000.