7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

1/40

a s t e l e h e n e k o a

2013-05-20ASTELEHENA410. zENbAkiA10. urTEA1,10 EurOgoiena.net

D e b a g o i e n D a r r o k D i o g u n a

ASTEkO gAiA 2 | dEbAgOiENA 4 | ELkArrizkETA 7 | iriTziA 8 | HErriAk 10 | kirOLA 22 | jAkiNgAi 28 | kuLTurA 30 | gurE TALdEAk 33 | zurE irAgArkiAk 34 | TELEbiSTA-irrATiA 37 | zOriON AgurrAk 38 | jAiOTAkOAk 39 | ESkELAk 39

Euripean eman dituzte bergararrek Pazkoetako lehen egunak.

Atzo irekitako urdin-guneek lagundu zuten, azkenean, jendea

kalera ateratzen | 11

az, !

JOSETXO ARANTZABAL

Herritar askok atzoko eguna aukeratu

zuten barraketan gozatzeko.

"e dd z "Px bzHnta Poltaao sal oea | 7ENEKO AZKARATE

Animaliak eta jaiak, ondo pasatzekogogoa eta eskubideak | 2

Mondraren mendeurrena ospatzekoekintzak bihartik aurrera | 15

Natra Oatiko bi pibot minhartuta igoera fase atarian | 26

Herrirak deituta,presoen eskubideakaldarrikatu dituzte | 4

"a d, z d z; j dz z"

Eguaztenean hasikodira bilketarakomateriala banatzen | 18

hdz z o

Zuriz margotutako bizikleta, ezbeharra gertatutako tokian. | J. ARANTZABAL

Errepidean errespetua izateko eskatu dute | 24

Z z 'Md'-

g

o-adz | 4

IURE EIZAGIRRE

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

2/40

2013-05-20 | astelehena | gOIENA2 asteko gaia

Gipuzkoa etorbidea, 36 s ARRASATE s 943 71 18 70

Passat Alltrack

julEN IrIONdO | arrasate

Udaberrian ondo sartuta, esta

sasoia hemen da dagoeneko eta

askotariko ospakizun eta ikus-

kizunen artean hor izango dira

animaliekin egiten direnak ere

gure herri eta auzoetako kale eta

plazetan. Animalien erabilpenhorrek iritzi desberdinak eragi-

ten ditu jendearengan, gizon-e-

makumeon ondo pasatzeko

moduek haiei ekar diezazkieketen

ondorioengatik, ondorio fsiko

zein bestelakoengatik.

Debagoienetik kanpo, gaur-

kotasuneko gai dira, berriki,

Galdakaon Gorritiren animalien

ikuskizuna bertan behera utzi

izana eta asto-karrerarekin gau-

za bera egiteko Equo alderdiaren

eskakizuna eta, iaz Zestoan (Gipuz-

koa) bezala aldekoek irabazi

zuten botoen %63arekin, iritzia

emateko aukera zuen herritar

kopuruaren erdiak bozkatuta,

egunotan Karrantzan (Bizkaia)zezenketen gainean egin duten

galdeketa nahiz eta, egungo

egoera zailean, osagai ekonomi-

koa ere hor egon, 7.200 euroko

kostua duelako zezenketak.

Zezenketen kasuan, ezagunak

dira tradizioaren deendatzaileen

eta animalien kontrako tratu

txarren eta azkenean haiek hil-

tzearen aurka daudenen arteko

dierentziak. Debagoienean, dena

den, bestelakoak dira animaliekin

egiten diren ikuskizunak. "Hemen

dago ezaugarri nabarmen bat;

hemengo jaietan ez dagoela herio-tzarik, ez dela animaliarik hiltzen",

dio Jose Ramon Bujanda albai-

tari oatiarrak. Eta gehitzen du:

"Dierentzia ikaragarria da ani-

malia jaian hil edo ez hil".

Baina zezenekin ikuskizunak

herri gehienetan, txerri-harra-

paketak, zaldi eta idi-probak,

asto-karrerak... Animaliak era-

bilita bailaran egiten diren ikus-

kizun edo ekintzetako batzuk

dira horiek. Eta galdera: anima-

liok suritzen al dute jardun

horren ondorioz?

Animalien erabilera honen

inguruan askotarikoak dira iri-

tziak. Jose Ramon Bujanda zeze-

nekin egiten diren ikuskizunetanibiltzen da, animalien baldintzak

egokiak direla zaintzen; Iigo

Almorza da Bergarako Zezenak

ganadutegiko arduraduna 100

buru ditu, eta 70 ikuskizun aur-

tengo hitzartuta; Josu Garitao-

nandia, berriz, Bergarako Equo

alderdiko kide da animalien

eskubideen deentsa da Equo

alderdiaren ezaugarrietako

bat.

Aiali tra"Animaliek suritu egiten dute,

bai, bai; karreren kasuan, adibi-dez, behartzen ari zara gauza

batera bere borondatearen kontra";

Equoko Garitaonandia da hori

dioena. Badio, baita ere, "suri-

mendu" horrek "estresa" eragiten

diela, albaitarien esanetan.

Bujandak ere badu, noski, zer

esan honen gainean. "Sokamu-

turra tratu txarra da?". Galdera

erantzun gabe utzi du albaitariak,

sorbaldak eta bekainak jasota.

"Animalia horiek estresatuta

daude? Bai. Estres hori jasan

ezinekoa da? Ez"; berak galdetu

eta berak erantzun: "Nik ezagu-

tzen ditut 12-14 urteko animaliak

plazaz plaza dabiltzanak; hori da

euren bizitza. Batzuek esatendute euren duintasunaren kontra

doala...", eta berriz ere sorbaldak

eta bekainak gora Bujandak.

Iigo Almorzarekin ganadue-

tako batzuk dituen Bergarako

Bitxurtu baserrian egin dugu

hitzordua; plazara eraman ohi

ak d mk d kkzk

Bk f z d zk m

"sfmd" z k bzk

ak ek, pek

e ekbekJendea eta zezena, sokamuturrean; halako ikuskizunak ohikoak dira bailarako herrietan.

esAnAk

"gk onopasatzeak ez justifkatzen

animaiaisfit aaztea"

"Sfit eitente; eenboonateaenkonta behateiten it"

j o s u g a r i t a o n a n d i a | e q u o

esAnAk

"Ba zezenbat kaea 100aiz oan ena,

eta ez aazopsikooikoik"

"Ez zaio tattxaik emanbeha, bainaanimaia a, ezpetsona"

i i g o a l m o r z a | g a n a d u z a l e a

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

3/40

gOIENA | 2013-05-20 | astelehena 3asteko gaia

dituen behiak atzean dituela, dio:

"Badugu bat, adibidez, 100 aldiz

baino gehiagotan joan dena kale-

ra, eta zezen hark ez du inolako

problema psikologikorik". Eta

gehitzen du: "Nahi nuke nik hauek

moduan bizi: urtean hiruzpalau

egunetan lan egin eta gero egontrankil".

Animalia horiek "bizimodu

erosoa" dutela baieztatzen du

Bujandak ere, eta zezenekin egi-

ten diren ikuskizunen aldekoek

ematen duten beste argudio bat

ere benetakoa dela badio: "Egia

da; genetikoki oso animalia des-

berdinak dira sokamuturreko

zezenak. Odolean dute jotzea eta

eraso egitea". Baina animaliok

estresa izateko arrazoi bat ba

omen da, adibidez, euren ingu-

runetik kanpora ibili behar iza-

tea.

Almorzak ez du hori ukatzen,

baina dio bere animaliek ez dute-

la kaleko animalia batek bainoestres gehiago; "izatekotan, ber-

din": "Baina gauza batzuk ondo

ikusten ditugu, eta beste batzuk

ez. Sokamuturrean animalia soka-

rekin lotuta ibiltzen dugula; bai,

eta txakurra ere lotuta joaten da,

berdin-berdin". Eta bere postura

berresteko zera, bere behi eta

zezenek "nahi dutenean" egiten

dutela txiza eta kaka: "Kalean

bizi den animaliak egiten du bere

nagusiak ahal duenean edo nahi

duenean; etxean dagoen animaliak

ere gauza asko egin behar ditu

bere borondatearen kontra".

Hrtaz, traizii zr giEquo alderdiko Josu Garitaonan-

diak argi dauka: "Animaliei,

edozein izaki biziduni moduan,

ahalik eta tratu etikoena, egokie-

na, eman behar diegu. Guk ondo

pasatzeak ez du justifkatzen iza-

ki bizidun bati suritu araztea.

Ohitura asko oso errotuta daude,

eta ohitura aldaketa beti kostako

da egitea, baina poliki-poliki joan

behar genuke helbururantz".Baina Almorzak dio: "Anima-

lia bat animalia bat da, eta ani-

malia moduan tratatu behar da;

horrek ez du esan nahi tratu

txarrik eman behar zaionik, alde-

rantziz, baina animalia bat da,

ez da pertsona bat".

Eta Bujandak: "Gizakiak gara,

gure artean, eta gero naturarekin

eta animaliekin, harrapari batzuk.

Eta, orduan, gu gara animaliak

baino gehiago, kito; eta eskubidea

dugu egiteko nahi duguna. Orainarte horrela untzionatu dugu

pixka bat, baina aldatzen ari da".

Albaitariaren esanetan, gizarteak

jart zen du neurria : "Ohi tura

batzuk onartu egiten ditu, eta

beste batzuk onartzeari utzi egi-

ten dio; adibidez, Lekeition: lehen

onartzen zen antzara bizirik ego-

tea eta pertsona bat zintzilik

jartzea lepoa apurtu arte; gero

anestesia ematen zieten antzarei;

eta, orain, antzara hilda egoten

da aurrez. Ondo pasatzearen tru-ke animalien zenbaterainoko

surimendua onartu gizarteak

erabakitzen du". Eta Bujandak

gehitzen du gizarteak daraman

norabidea dela eskubideak zabal-

tzearena, baita animalien kasuan

ere: "Baserritarrei ere animalien

ongizatea eskatzen zaie; garbita-

suna, argia, lurra garbi egon

dadila eta abar".

Iigo Almorzak esaten du,

ostera: "Oilasko granjekin inor

ez da sartzen. Zenbat oilasko

daude kaiola bakoitzean? Zerga-

tik sartzen gara beti ikuskizune-

kin? Asko, politizatu egiten dire-

lako gauzak. Ematen duelako

gauza hauek denak ez direla gureherrikoak; eta bai, zezenak eta

errekortadoreak, zehazki, hemen-

go kontua dira". Eta amaitzen du

esaten: "Tradizio batzuk ditugu,

eta mantendu egin behar dira;

noski, animaliekiko ahalik eta

errespetu handienarekin".

u Barruso

"Jendeak foienola lortzen den

ikusiko balu..."Bjdk d

"m bk-z" z

d .

Zb k-kz k-

b, b j bz

...

Noa otzen a ba foie?lz d kd

bz. Kbd -

d kd m z,bk z d pz

d dz; ,

z d m dz b, d,

b j d,

d. h, mbkz .

Ahateei popio eaiten

iete aixotasna, beaz.

B. aeBk bz- z d f d,

dk. ek d ?

Pk d.

J. RAmon BuJAndAalBaitaria

J.i.

Debagoienean ere aldatu edoaldarazi da ohitura zaharrik

Ikuskizunetan bakarrik ez, elikadurarekin lotutakotradizioetan ere erabiltzen dira, noski, animaliak.

Txerribodarik, esaterako, izango da oraindik han

eta hemen. Osintxun, berriz, bazuten Kofradixajaietan txahala edo behia auzoan bertan jende

aurrean hil eta harekin salda egin eta, okelapuskarekin batera, auzokoen artean banatzekoohitura, aspalditik zetorrena. Garai batean

behartsuen artean banatzen omen zuten haragia.

Baina ospakizun hau horrela egiteari utzi egin

zioten Osintxun; legeak debekatu egiten du

"animaliak kalean sakrifkatzea". Txerriboda. | goiena

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

4/40

2013-05-20 | astelehena | gOIENA4 debagoiena

gOIATZ ARANA | aRRasateEuskal Herri osoko 200 bat plaza

herritarrez bete ziren zapatuan,

Herrirak egindako deiari eran-

tzunez; tartean, Debagoienekoak.

Presoen eta haien senitartekoen

eskubideak aldarrikatu zituzten,

eta "salbuespen neurriek gure

gizartean izugarrizko sufrimen-dua sortzen" dutela salatu.

Jai giroan egindako aldarri-

kapen eguna izan zen: kale age-

rraldiak, kalejirak, triki-poteoak,

bertso bazkariak... egin zituzten

gure bailaran. Eguerdian izan

ziren ekintza gehienak, nahiz eta

iluntzerako eta gauerako ereantolatu zuten zer edo zer. Ber-

garan, adibidez, herriko plazako

idi probetako harria mugitu zuten

hainbat lagunek, herritar ugari-

ren begiradapean.

Arrasaten, korrika egin zituz-

ten lehen aldarrikapenak: kros

herrikoia egin zuten, eta 50 bat

lagun animatu ziren ibilbideak

barne hartzen zituen lau kilome-

troak atxintxika egitera.

Baina 13:00etan izan zen eki-

taldia nagusia eta jendetza batu

zen Arrasateko herriko plazan.

Giza eskubideak, bakea, irtenbi-

dea. Euskal presoak herrirazihoen

pankarta erdian, bertso, musika

eta hitzekin osatutako ekitaldia

egin zuten.

Aaak

Plazara ateratzeko arrazoiak

"giza eskubideen errespetuari

inork prezio politikorik jar ez

diezaion eskatzea eta, beste behin

ere, jendartearen gehiengoaren

nahia islatzen duten aldarriak

zabaltzea" izan zirela adierazi

zuten: sakabanaketaren amaiera,

197/2006 doktrinaren derogazioa

eta gaixotasun larriak dituzten

15 preso politikoen askatasuna.

Ildo horretatik, kritika egin zie-

ten Espainiako eta Frantziako

gobernuei "kontrako norabidean"

doazela argudiatuz, eta indarrak

batzeko deia luzatu zuten: "Gai

izan behar gara esparru guztie-

tan gobernuen kontrako presioa

areagotzeko eta, horretarako,

indarrak batu behar ditugu; asko

egin dugu, baina ez da aski izan

gure helburuak lortzeko". Herri

bakoitzean hizki bat eginez, denen

artean Pl azar a hitza osatu

zuten.

"ask ein duu, bin ez d ski izn urehelburuk lrtzek; jrri dezun lnen"

Mugitzen baga, mugituko da lelopean, Bergaran egindako ekintza. | G.a.

IuRE EIZAgIRRE | oati

Hilabeteetako lanen ostean, atzo

inauguratu zuten Oati-Arrasa-

te bidegorria. San Prudentzion

ziren inaugurazioa egitekoak

baina eguraldi iragarpena zela

-eta Zubillaga auzoko frontoira

lekualdatu zuten ekitaldia.

Arrasatetik eta Oatitik irten-

dako bizikleta-martxak Zubilla-

gara heldu eta gutxira hartu zuten

hitza agintari politikoek. Inazio

Azkarragaurizar, Arrasateko

alkatea, zuzendu zitzaien lehenik

bertaratutakoei eta bidegorria

aprobetxatzeko, eta oinez nahiz

bizikletaz erabiltzeko deia egin

zien. Mikel Biain, Oatiko alka-

teak, eskerrak eman zizkion

Gipuzkoako Foru Aldundiari,

egungo egoera ekonomikoan ere,

proiektu hau bere lehentasunen

artean mantentzeagatik. Larraitz

Ugarte Mugikortasuneko eta Bide

Azpiegituretarako diputatuak

hartu zuen hitza azkenik. Eure-

kin elkarlanean aritu direnei

eskerrak eman, eta bidegorri

honek bailararako duen garran-

tzia azpimarratu zuen.Gehiegi luzatzeko asmorik gabe,

haurrentzako prestatutako jolasei

eta hamaiketakoari ireki zieten

bidea. Txikienek euren bizikletak

hartu eta berehala ekin zioten

zinta-lasterketan jolasteari. Soka-

tiran aritu ziren ostean. Ordurako

helduek pintxoa eta sagardo basoa

zituzten eskuetan.

Bkla-maxak

Inauguraziora elkarrekin joateko

bizikleta-martxak zeuden deitu-

ta atzo Oatin eta Arrasaten.

11:00ak aldean irten ziren biak,arrakasta ezberdinarekin. Arra-

saten 15 pertsona inguruko taldea

bildu zen. Oatitik, berriz, 50

pertsona irten ziren.

Bidegorria ia laua denez, adin

guztietako jendearentzat da ego-

kia eta atzo haur, gazte nahiz

helduak iritsi ziren Zubillagara.

Domeka goiza izanda, familian

joan ziren batzuk. Beste zenbai-

tek nahiago izan zuten, inaugu-

raziora joan baino, bidegorriaren

8,3 kilometroetan barrena goza-

tzea.

Arrasateko eta Oatiko alkateek eta Larraitz Ugarte diputatuak ez zuten ekitaldi luzea egin nahi izan. | iuRe eizaGiRRe

Bizikleta-martxek San Prudentzio pasa ondoren egin zuten bat. | i.e.

Bk-mrxk ok zbg r kd

gir herriki oti-arrste

biderriren inuurzin Ander etA josu gArtziAoati"Oatitik gatoz. Guk badaukagu

bidegorri berria erabiltzeko asmoa.Oinez eta bizikletan erabiliko dugu.

Asko ibiltzen gara bizikletan".

mi r e n as p e

arrasate

"Arrasatetik doan martxan irtengo

gara, goiza aprobetxatu etabidegorri berria ezagutuko dugu.

Famili giroan goaz, aita laneandago baino beste hiruok bagoaz".

josu errarte

arrasate

"Bidegorria erabiliko dut, noski.

Orain arte ere erabili dut egin gabezegoenean, zituen arazoekin. Orain

zabalik dagoela eta errepidea

saihestu daitekeela, gehiago".

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

5/40

gOIENA | 2013-05-20 | astelehena 5debagoiena

m. bIkuA/l. kOrtAbArrIA | oati

Atez atekoaren aurkako Gipuz-

koako plataformek Udalak dato-

rren eguenean banatuko dituen

ontziak ez jasotzera deitu dituz-

te oatiarrak. Kultur etxean egin

zuten prentsaurrekoa joan den

eguenean Patxi Amantegi Gipuz-

koako plataformen bozeramaleak

eta Bergara, Aretxabaleta eta

Arrasateko atez atekoaren aur-

kako plataformetako ordezkariek.

Amantegik esan zuenez, orain

arte "modu onean" joan direnean

"inork" ez die kasurik egin; horre-

gatik erabaki dute orain deialdi

hori egitea.

Oatiko udal gobernuari zuzen-

dutako mezuan, hauxe esan zuen

atez atekoaren aurkako koordi-

nadorak: "Eskatzen dizugu inpo-

satu nahi duzun hondakin bilke-

ta sistema herritarrek erabaki

dezatela herri galdeketaren bidez

eta ateratzen den emaitza erres-

petatuko duzun konpromisoa".

Birplanteatzeko eskaeraBosgarren edukiontziaren aldeko

plataformak orain arteko gerta-

kizunak laburtu zituen. Besteak

beste, esan zuen "Bilduk adiera-

zi zuela bilketa honen aurkako

oposizio handia zegoen herrietan

bere ezarketa birplanteatuko

zuela", eta Oatin batu ziren 2.416

sinadurek "argi eta garbi adie-

razten" dutela "herrian dagoen

oposizioa atez atekoaren inposa-

ketaren aurka".

Amantegik esan zuenez, "hain-

bat udaletxetan (Azpeitia, Zumaia,

Ormaiztegi) akordioak lortzen

ari dira" bilketa edukiontzien

bidez egiteko, eta "badirudi Oa-

ti izan daitekeela gizarteak era

handi batean onartzen ez duen

sistema inposatuko duten azke-

netako herria".

Horregatik guztiagatik, koor-

dinadoraren iritziz, "atzeraezi-

na" da "Udalak, oatiarren

borondatearen aurka inposatu

nahi duen sistema birplantea-

tzea". Eta hauxe gaineratu zuten:

"Udalak, herriari hitza ematea-

ri uko egiten badio, koordina-

dorak beretzat gordetzen du

udal gobernuaren jarrera demo-

kratiko eskasa agerian uzteko

ekimenak antolatzeko eskubidea.

Eta horregatik oatiarrei dei

egiten diegu joan ez daitezen

ontziak jasotzera".

Bergara, Arrasate eta Aretxabaletako plataformetako ordezkariekin. | mireia bikua

atz tkorko ontzk z jsotzrtu tuzt otrrkaz Gpz z Px ag o z z

Oatiko udal gobernuko kideak, prentsaurrekoa eta gero. | julen iriondo

j.IrIONdO/l.kOrtAbArrIA | oati

Gaikako bilketa sistema berria

ezartzeko hurrengo pausoen

berri emateko prentsaurrea

egin zuen Oatiko Bilduren

gobernu taldeak egubakoitzean,

eta bezperan Gipuzkoako atez

atekoaren aurkako koordina-

doreak esandakoei erantzun

zien: "Boikoterako deia edo,

behintzat, kuboaren banaketa-

ri kasu ez egiteko deia erabat

jarrera arduragabea eta larria"

iruditzen zitzaiela esan zuen

Mikel Biain alkateak, eta EAJ-

ri galdetu zion: "Deialdi hone-

kin bat egiten du, bai edo ez?"

"Are larriagoa dena da, agerral-

di horretara joan ziren kazeta-

riek EAJko zuzendaritzatik

bidalitako email baten bidez

jaso zutela agerraldi horretara

joateko deialdia. Zer esaten du

Oatiko EAJk horren aurrean?",

gaineratu zuen. Bada, jeltzaleek

ez direla euren "probokazioetan"

eroriko erantzun diote, prentsa

ohar bidez, eta orain arte esan-

dakoak berresten dituztela.

Plataformei dagokienez, gober-

nu taldeari "erabat harrigarria

eta bitxia" iruditu zaio "kanpoko

herritar horiek Oatiko herrita-

rrak bigarren mailako bihurtzen

ditugula esatea". Irain egin diete

Oatiko herritarrei eta hori ez

dugu onartuko", esan zuen alka-

teak. Oatiarrak "eredugarriak"

izango dira laster beste herri

batzuendako, bere esanetan.

Pltformrn "rurgt lrr" l sn u Ulk

l.k. | arrasate

"ETAko presoen aldeko ome-

naldi eta keinuak iragana iza-

tera pasa" daitezela eta "Deba-

goienean terrorismoaren bik-

timei justizia egiteko garai berri

bat ireki" dadila eskatzeko Arra-

sateko PSE-EEko idazkari nagu-

si Paco Gartziak egindako adie-

razpenei erantzunez, "espazio

komunak" topatzeko "bidea"elkarrekin egiteko "eskua luza-

tu" dio Debagoieneko EH Bilduk

PSE-EEri.

EH Bildu "guztiz" ados azal-

du da PSE-EErekin "gure bai-

lara elkarbizitzarako gune

bilakatzeko beharraz eta, nora-

bide horretan, udaletatik bakea-

ren eta adiskidetzearen alde

lan egiteko premiaz". Baina

gaineratu du, "normalizazio

politikoaren eta bakearen nora-

bidean lan" egitekotan, "enpa-

tizatzen" saiatu behar direla.

Hauxe ere gaineratu du:

"Onartzen dugu ETAk eragin-

dako oinazea (). Eta, hain zuzen,

pairatu duzuen sufrimenduhorrexegatik, ulertzen dugu

errezeloak izan ditzakezuela,

adibidez, presoen gaiari soluzioak

topatzeko. Baina kontuan izan

zuena ez ezik, beste aldeko sufri-

mendua ere izan dela; hemen

biktima asko egon dira".

PSe-eer "sku luztu" odgonko eH bluk

GoiatZ arana

Birziklatzearen Nazioarteko Eguna izan zen barikuan eta Eskoriatza

Garbia plataformak aldarrikapen-ekitaldia egin zuen: herritarren azken

hiru egunetako gai organikoak batu, eta bosgarren edukiontziaren etaatez atekoaren arteko "ezberdintasunak bistaratu" zituen. Espero du

Udalak atez atekoa ezartzeko hartutako erabakian atzera egitea.

Eskoriatza Garbiaren aldarria

Panaman hil zen Mikel Illa-

rramendi, zapatuan goizaldeko

ordubatean jazotako eraso baten

ondorioz. Eskoriatzan bizi zen,

baina Panaman zegoen lan

kontuengatik. Iturrien arabe-

ra, beste bi lankiderekin zegoen

etxean erasoa gertatu zenean;

ezezagun batzuk sartu eta laba-

nez eraso egin zieten. Ondorioz,

Mikel Illarramendi hil egin

zen eta beste lagun bat zauritu.Illarramendi 2003ko uztailaren

30ean atxilotu zuen Frantziako

poliziak eta 2011ko maiatzaren

19an geratu zen aske. Oatia-

rra jaiotzez, Eskoriatzan bizi

zen, baina lan kontuek sarri

eramaten zuten Panamara.

Mkl illrrmnprso oh otrr hl Pnmn

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

6/40

6 2013-05-20 | astelehena | gOIENAdebagoiena | ekonomia

lEIrE kOrtAbArrIA | arrasate

Datorren egubakoitzean greba

egitera deituta daude Debagoie-

neko 175 bat enpresako 5.000 eta

6.000 langile artean, denak meta-

leko sektorekoak. LABek deitu

du greba eta ELAk bat egin du

deialdiarekin. Helburua da Gipuz-

koako, probintziako lan-hitzar-

mena sinatu dadin eskatzea.

Metalaren sektoreko Gipuz-

koako handiena, langile kopu-

ruari dagokionez negoziazioa

izoztuta dago apirilaren 9a ezke-

ro Adegi patronalaren eta sindi-

katuen artean. LABek salatzen

du, uztailaren 7a baino lehenago

hitzarmena berritu ezean, lan

-erreorma aplikatuko dela eta,

beronen eraginez, hitzarmena

desagertu egingo dela. Horren

eragina azaltzen du LABek: "Esta-

tuko Metalgintza Hitzarmena

ezar liezagukete, eta estatu mai-

lakorik ezean, Langileen Estatu-

tua. Honekin batera ezarriko

liguketen urteko soldata 8.979

eurokoa izango litzateke 1. mai-

lako ofzial batentzat; 1.826 ordu-

tako lanaldia eta hitzarmenak

ematen dizkigun eskubide gehie-

nak galduko genituzke".

Adegiren proposamena da

"probintziako hitzarmenari eus-

tea, soldata eta lan-jardun ber-

berekin eta legea aplikatuta".

Adegiren iritziz, Gipuzkoako

metaleko enpresek "lehiakortasun

arazo larria" dute, "azken hamar-

kadetan lan-kostuak produkti

bitatea baino askoz gehiago han-

ditu direlako", eta sindikatuei

egozten die "egoerarekin bat ez

datozen proposamenak" egitea.

Elkartasunaren izeneanELAren jarrera da enpresa bakoi-

tzean lan-hitzarmen sendoak

lortzea. Hala ere, probintziako

lan-hitzarmena "erreerentziatzat"

izatea "garrantzitsua" dela dio

ELAk.

Horregatik guztiagatik, dagoe-

neko enpresako lan-hitzarmena

duten langileak Garaykoak, Elay

taldekoak, Arcelor Bergarakoak

eta Tesakoak ere elkartasuna

erakustera eta greba egitera dei-

tuko dituzte. Blindaje osoarekin,

oraingoz, Garayko langileak baka-

rrik daude.

Prbintzik hitzrmnrn ldkrbr ditut dud 5.000 lnilM z laB 24, ela bb

Metaleko langile batzuen kontzentrazio bat, Gipuzkoako hitzarmena eskatzen. | la B sindikatua

l.k. | arrasate

Euskaldunok gero eta konfan-

tza txikiagoa dute higiezinen

sektorean, Tasazio Elkartearen

datuen arabera. Elkartearen

Higiezinekiko Konfantza Indi-

zeak dioenez, 100 puntutik 26,6

merezi du higiezinen sektoreak

EAEko adituendako, joan den

hiruhilekoan baino 2 puntu

gutxiago.

Hego Euskal Herriko eta

Espainiako adituek duten kon-

fantza neurtzen du Higiezine-

ko Koniantza Indizeak, eta

Euskadikoa da datu txarrena;

Naarroako eta Espainiako

erkidegoetako batez bestekoa

31,4koa da. Tasazio Elkartearen

esanetan, datua gero eta txa-

rragoa izateak "merkatuak duen

konfantza alta" islatzen du,

50 puntuk egonkortasuna adie-

razten baitute.

Indize hori 700 proesiona-

len iritziak erabilita egiten da,

eta zazpi kategoria ditu: eko-

nomia, ohiko eta ezohiko etxe-

bizitzen salmentak, zenbat

etxebizitza dauden, lokal komer-

tzialen salmentak, promozioen

eta lurzoruen salmentak, etxe-

bizitzen prezioen eboluzioa eta

konfantza indizea bera.

etxbizitzrkikkonfantza

indizk

txrrr in du

l.k. | arrasate

Fagor Arrasate eta Onapres koo-

peratibek, biak Mondragon Kor-

poraziokoak, bat egitea onartu

dute. Horrela, mundu osoan txa-

pa metalikoa prozesatzeko etaegokitzeko soluzioen katalogorik

handiena duen enpresa sortu da,

arduradunen esanetan.

Epe ormalak bete ondoren,

Fagor Arrasatek xurgatu egingo

du Onapres, eta deormazio bidez-

ko makina erreminta ekoizlerik

handiena bihurtuko da, ia 800

langilerekin, zazpi lantegirekin

eta kontsolidatutako 300 milioi

euroko akturazioarekin. Europa-

ko makina-erreminta ekoizle han-

dienetako bat izango da, eta estan-

pazioko bigarren handiena.

Lehendik ere, elkarlan handiaFagor Arrasate liderra da ondo-

rengoak diseinatu, egin eta hor-

nitzen: prentsa eta estanpazio

sistemak, bobina metalikoak pro-

zesatu eta ebakitzeko lineak eta

txapazko pieza konplexuak abri-

katzeko ekipo bereziak. Onapres

ere 50 urte baino gehiagoan erre-

erentziazkoa izan da mota asko-

tako prentsa hidraulikoak disei-

natzen eta abrikatzen: trokelen

probak egitekoak, produkziokoak,

konpontzaileak, press-hardening

-ak, piezak SMC eta composite-n

edo orjan abrikatzekoak.

Bi enpresak elkarrekin kola-

boratzen zebiltzan azken urteetan,

"begi bistakoa" zelako bai bezero

eta bai produktuetan zuten siner-

gia, batez ere automobil sektorean,

bezero hauekin: Volkswagen,

Ford, Audi, General Motors, Ges-

tamp, Benteler, Ogihara, PSA,

Volvo eta abar.

Helburua da automobil sek-

toreko bezeroendako "irtenbide

integral eta osoak" emateko gai

izango den partner globala sor-

tzea, "edozein alorretan ekipoak

inplantatu ditzakeena; piezek

behar duten edozein materia-

lentzat, bai metal edo composi-

te-zkoak izan; edozein teknolo-

giarekin, mekanikoa zein hidrau-

likoa; produktu-sorta integratua

eta berezkoa duena", esan du

konpa in i ako bozeramale

batek.

Mkin-rrmint kizl hndintk btsrtuk dut Fr arrst t onprskB pb b , ep m-mz b , 800 zzp

Fagor Arrasateren lantegian zenbait behargin. | goiena

l.k. | arrasate

Gipuzkoako Foru Aldundiak

iruzur fskalaren aurkako pau-

soak ematen jarraitzen du eta,

horretarako, Arabako eta Biz-

kaiko oru aldundiekin eta Zer-

ga Koordinazio Organoarekininormazioa konpartitzeko pro-

tokolo bat egiteko proposamena

edo lan-dokumentua bidali zien

erakunde horietako arduradunei,

joan den martitzenean. Larraitz

Ugarte oru bozeramaleak hone-

la dio: "Estatuko Zerga-Agen-

tziarekin egindako hitzarmena

erabili dugu oinarri gisa. Gaur

egun inormazioa konpartitzen

dugu, baina modu inormalean,

eta helburua da mekanismo

ormal batzuk sortzea eta elka-

rren datu-baseetako inormazioa

erabili ahal izatea". Protokoloak

norberaren datuak babesteko

Espainiako Lege Organikoa

beteko du.

Ezkutuko informazioaGipuzkoako Foru Aldundiak,

hitzarmenen bidez, baldintzak

eta prozedurak ezarri nahi ditu

inormazioa gainerako oru

aldundiekin eta Zerga Koordi-

nazio Organoarekin trukatzeko

eta datu-baseetarako elkarren

sarrerak arautzeko. Gipuzkoa-

ren proposamenak elkarren

artean trukatu beharreko inor-

mazioa, epeak, prozedurak,

segurtasuna, jarraipen batzor-

dearen osaketa eta bestelakoalderdi batzuk zehazten ditu.

Inormazioa konpartitzearen

helburua da ezkutuan dagoen

inormazioa azalera ateratzea,

eta jabeak aitortu ez dituen onda-

sunak ondorioz, Ogasunari

iruzurra eginez detektatu ahal

izatea. Lehenengo ase baten,

Euskal Autonomia Erkidegoko

inormazioa konpartitu ahal

izango da, baina Gipuzkoako

Foru Aldundiaren asmoa da

lankidetza Europan zabaltzea.

Aurretik, beste bi pausoIruzur fskalaren aurka azke-

naldian emandako beste pauso

batzuk hauek dira: Ogasun

departamentuan 10 lanpostu

sortu ditu; bestetik, iruzurraren

aurkako oru arau aurreproiek-

tua egin du eta jendaurreko

inormazio tramitean dago.

Beste estatu batean izandako

ondasunak aitortzera derrigor-

tzen du arau horrek.

eaek zr-infrmzirsrrr rutu nhi dugipuzkk ldundik

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

7/40

gOIENA | 2013-05-20 | astelehena 7debagoiena

ENEkO AzkArAtE | arrasate

2005etik 2009ra bezalako gogotsu

eta grinatsu heldu dio aro berria-

ri Patxi Baztarrikak, Hizkuntza

Politikarako sailburu orde lanetan.

Euskararen egoera, Jaurlaritzaren

lehentasunak, dirulaguntzak eta

Tokikom bezalako elkarguneak

ditu berbeta gai elkarrizketa hone-

tan.

Diuai daoione oainoa bainoue opaoaoa bii ian eniuen

auei Jaulaian. zailaoa da

eoea bei honean lan eiea?

Gutxiagorekin gehiago egiten

ahaleginduko gara eta lehen egi-

ten ziren gauzak beste era bate-

ra egin beharko ditugu orain,

eraginkorragoak izan... Elkarla-

na areagotu egin beharko dugu

baliabideei etekin handiagoak

ateratzeko. Baina dena ez da dirua.

Esaterako, berrikuntza bat: eus-

karari zehar-lerroa aitortu eta

onartuz gobernuaren jardun guz-

tian, Jaurlaritzako sail bakoitzean

euskara unitate bat sortuko dugu,sail bakoitza hizkuntza politika-

ren ispiluaren aurrean jarrita.

Adminisaioa eusalduneo

modu ba?

Jakina. Modu eraginkorrez ber-

matze aldera herritarrei aitortuak

zaizkien hizkuntza eskubideak.

Euskara ez da gauza sektoriala,

jendarte eta herri aginte osoaren

kontua da. Gobernu osoak euska-

raren alorrean egiten duenaren

arabera neurtuko da gobernu horren

eraginkortasuna. Lortu nahi dugu

sail guztien inplikazio handiagoa

hizkuntza politikan.

zei emano dioue lehenasu-na?

Bi gauza nabarmendu ditugu:batetik, helduen euskalduntzea

jendarte elebidun orekatua lor-

tzeko. Horretarako, pertsona

elebidunak behar ditugu. Eta,

hortaz, euskaltegiek 2013an izan-

go dute 2012an izan zuten fnan-

tzazio bera, nahiz eta Jaurlaritzak

%10 gutxiago izan gastatzeko.

Gainera, ikasleentzako dirula-

guntzak berreskuratu ditugu

700.000 eurorekin, iaz Gobernuak

ezabatu ondoren. Beste lehenta-

suna? Euskarazko hedabideak.

Iazko kopuru berbera izango

dute. Aurreko hiruzpalau urtee-

tan, dirulaguntzak etengabe

behera joan dira. Aurten, nahiz

eta diru sarrerak txikitu, geratu

egin dugu beherakada hori. Eus-

ko Jaurlaritzaren aurrekontua

batez beste %10 jaitsi bada, Hiz-

kuntza Politikarena %9 jaitsi

da.

Maa oia aipaen du Uullu,

baina hiuna poliia e du aipa-

en

Hizkuntza politikaren ardura izan-

da ere, neure egiten ditut lehen-

dakariak markatu dituen marra

gorriak: hezkuntzako oinarrizko

zerbitzuak, osasunekoak, pobre-

ziaren kontrako dirulaguntzak;

enplegua sortzeko edo hari euste-

ko neurriak Uste dut eguneroko

bizitzan egiten duguna dela. Ikusi,

bestela, Debagoieneko kooperatibek

ze neurri hartu dituzten langileek

euren soldatak jaitsiz enpleguari

eusteko.

zela baloaen duu Heimen edotoiom bealao elaunea so-

u iana eusaao hedabide epublioe?

Oso garrantzitsuak dira euskaraz-

ko hedabide ez publikoak. Heda-

bideen munduan, nagusia, publi-

koa, EITB daukagu, baina besteen

ekarria ezinbestekoa da. Batetik,

euskararen erabilera bultzatzeko,

baina baita aniztasunari eusteko

edo bultzatzeko. Horrek eskatzen

du hedabideak ahalik eta eragin-

korrenak izatea. Sinergiak batze-

ko ahaleginak egitea, elkarguneak

sortzeko ahaleginak egitea. Toki-

komen kasuan, toki hedabideak

bideragarriago egiteko Jaurla-

ritzako aurrekontuan aurreikusi-

ta geneukan Tokikomekin hitzar-

mena egitea bi urterako eta aurre-

kon tua onar tu e z d enez ,

luzatutako aurrekontuan ez dagoen

arren horretarako diru partidarik,

aurkituko ditugu bideak aurrei-

kusi genuen dirulaguntza izan

dezan Tokikomek 2013 eta 2014an.

Garrantzi handia ematen diegutoki hedabideei eta hauen bidera-

garritasun eta eraginkortasuna

ahalbidetzeari.

Adminisaioaen ea toiom edo

Heimen bealao elauneen ae-o elalanean sinesen duu?

Bai, jakina, ezinbestekoa da. Ez

herri aginteek, ezta herri ekime-

neko erakunde edo taldeek, inork

ezin du bakarrik jardun. Ez da

komeni. Eta, ostera, elkarrekin

gauza asko egin ditzakegu. Eta,

elkarlana hedabideen artean ere

bai. Hedabideen kontsumitzaileak

diren horien beharrak asetzeko

moduko produktuak egin behar

dira. Eta beti kontuan izanda

kontsumitzaileok askotarikoak

garela. Kolore bakarreko produk-

tuak, askotan, mutu geratzen dira.

Euskarazko hedabideak eragin-

korrak izango badira, sortu behar-

ko dituzte produktu propioak,

gaztelaniazkoen mimetismoan

erori gabekoak. Eta, kontsumi-tzaileentzako erakargarriak izan-

go diren produktuak egiteaz gain,

aniztasuna bermatzeko gauza

izatea ere beharrezkoa da. Hortaz,

hedabideen arteko elkarlanak

bateragarri izan beharko du aniz-

tasunarekin, elkarrekiko erres-

petuarekin, ikuspuntu ugaritasu-

na mantentzearekin. Askotarikoen

errespetuan oinarritzen ez diren

elkarlanek bide motza dute. Ziur

nago euskarazko hedabideek aur-

kituko dutela bide egokia.

Arrasate Press eusaao heda-

bide loalen aean aiindai ea

eefeenia nausia ian enasou ela 25 ue beeo dia au-

en, abenduaen 2an, hain jusuee. zenbaeainoo aania ianuenArrasate Press -en soea

eusaaen ea eusaao heda-

bideen nomaliaioan?

Gogoan dut atera zen eguna.

Andoainen nengoen Udaleko

Euskara Zerbitzuan. Bide berri

bat ireki zuenArrasate Press-ek.

Doako prentsa, hurbileko inor-

mazioa herritar guztien eskura

jartzea. Inormazio lokala euska-

raz. Bide erakusle izan zen bes-

teentzako. Irakurleak irabazi

zituen sorreratik Esan dezaket

hura izan zela gaur egun Goiena

denaren hazia. Une hau aprobe-

txatu nahi dut zorionak emateko

Joxe Arantzabali.

Eusaa auea ala aea doa?

Zalantzarik gabe, aurrera doa.

Etengabe hazten ari den hizkun-

tza da euskara. Bereziki, Euskal

Autonomia Erkidegoko errealita-

tearengatik. Eta bertan bizi gare-

lako Euskal Herriko biztanleen

%80 eta euskal hiztun gehienak.

Nahiz eta Naarroan euskarak

izan duen bilakaera oso motela

eta Iparraldean atzeraka doan.

Euskararena hazkunde baten his-

toria da. Horrek ez du esan nahi,

ordea, euskarak etorkizun oparoa

bermatuta daukanik. Euskara

hazi bada, ahalegin berezia egin

dugulako izan da. Gauzak ondoegiten badira, hazi egiten da, Eus-

kal Autonomia Erkidegoan beza-

la; motel, apal, makal doa, Naa-

rroan bezala; edota galerak izan

ditzake, Iparraldean gertatu den

moduan. Honek erakusten du

aurrera egitea posible dela gauzak

ondo egiten badira. Eta etorkizu-

na bermatuko dugu gaur egiten

dugunaren arabera. Munduan,

hizkuntzak biziberritzeko ekime-

nei dagokienez, esku bateko hatze-

kin konta daitezke euskararen

moduko kasu aurreratuak. Askok

aitortzen dutena baino egoera

hobea da euskararena, baina bes-

te askok nahiko genukeena baino

apalagoa.Ipaaldeo ea Nafaoao iaso-

lei diu launduo die Jaulai-a?

Seaskaren ikastolek 30 urte bete

dituzte aurten eta horra ailegatu

badira izan da herritarren babe-

sarengatik, egin duten lanaren-

gatik eta baita, neurri batean,

elkartasunagatik. Eta horretan,

Jaurlaritzarena izan da nagusia.

2005-2008 legealdian, Seaskako

ikastolek milioi euro ugari jaso

zituzten Eusko Jaurlaritzaren-

gandik. Eta aurrerantzean ere

lagunduko diegu. Oraintsu, 400.000

euro jarri ditugu Iparraldean

euskararen sustapenean lanean

diharduten eragileen artean eta

horien artean dago Seaska.

Patxi Baztarrika Arrasaten, Goienaren egoitzatik gertu. | eneko azkarate

Patxi baztarrika | Hizkuntza Politikarako sailburu ordea

"elkarlana aragotu gin harko dugu

aliaidi tkin handiagoak atratzko"Bi u, dmiii i im d b jdu b du

"hdu udu u dbid di gu u Jui"

"Lou nahi duusail uieninpliaio handiaoahiuna poliian"

"zalanai abe,eusaa auea doa;eenabe haen aiden hiuna da"

"Beha diahedabideeaaaia eapluala"

"Aso aioenduena baino eoeahobea daeusaaena"

Elaiea osoa:

u Qr d u

pii.

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

8/40

2013-05-20 | astelehena | gOIENA8 iritzia

GipuzkoakoForu Aldundia

ArrasatekoUdala

BergarakoUdala

AretxabaletakoUdala

EskoriatzakoUdala

OatikoUdala

AntzuolakoUdala

AramaiokoUdala

ElgetakoUdala

LeintzGatzagakoUdala

E s J l l l GOIENAkez du bere gain hartzen IRITZIA eta GUTUNAKorrialdeetan, edo bestelakoorriald eetakokolaboratzaileek, adierazitakoirit zien erantzukizunik.

aleGoiena Komunikazio

Taldea Kooperatiba Elkartea

E05 Basabe Poligonoa,

20550 ARETXABALETA

LeheEstepan Plazaola

zesIban Arantzabal

ze EnekoAzkarate

EeebUbane Madera

Sle Xabi Urtzelai

(Kirola), Iaki Iturbe (Diseinua), Mireia

Larraaga (Publizitatea)

aseb e

GoiatzArana

MeIaki Iturbe, Kepa Martelo

alImanol Soriano

Pble Mireia Larraaga,

Amaia Mundiano, Ziortza Martin,

Imanol Elortza

teseeeSergioAzkarate

Hpe e be Marta Leturia

amsAgurtzane Gaintzarain,

Ane Berezibar, Iratxe Bengoa

EgoitzanaguSia- goiEnaPaPEra

ArrAsAte 20500:

Otalora Lizentziaduna 31 | 132posta-kutxa

Tel.: 94325 05 05 | Faxa: 943 25 05 00

ordEzkaritza

AretxAbAletA20550:

E05 Basabe Poligonoa

Tel.: 94325 05 05 | Faxa: 943 25 05 09

Pble Aretxabaleta 20550

E05 Basabe Poligonoa | Tel.: 94325 05 05

Faxa: 94325 05 09 | publi@goiena.com

HpeAretxabaleta 20550

E05 Basabe Poligonoa | Tel.: 94325 05 05

harpidetza@goiena.com

Leegl: SS-0088/04

iSSn:2173-707X

t:5.000 ale

dfs:4.383ale

KOMUNIKAZIO tAlDeA

LAGUNTZAILEAK

Debagoienetik fan nintzan baina ez guztiz, agindutakoa

zor. Gai delikatu bat hartuta dokumental bat egin behar

dogu Atxabaltako Arteman kooperatibagaz. Doluaz. Edo

zer gertatzen jakun maite dogun nonor hiltzen danean:

amesgaizto batean gagozala, ez dakigu noz sartu garen ezta noz

atarako be, baina holako batean esnatu eta alboan ama, aita,

emaztea, senarra, ahizta, anaia, alaba edo semea edukiko ditu-

gula. Mina, hori holan ez dala gertatuko jabetzean. Eta hasarrea

bizitzagaz, senideekin, medikuekin, jaungoikoagaz. Tristura,

urdintasuna, burumakurtasuna. Eta azkenean, laster edo beran-

du, pakea. Ahanztura barik,

baina pakea.

Musika osagai garrantzitsua

izatea da beste helburu bat,

mamia eta irudiekin batera.

Hamen, geure hizkuntzaz eta

azken bi hamarkadetan egin-

dako abestiak izango dira.

Protagonistei jagokienez,

hiru txantxikuk eta atxabaltar

eta arrasatear banak parte hartuko dabe. Aloako mendiek,

Arantzazuko atxek, Urkuluk, Udalatxek eta Apotzagako bazter

eder horrek be bai. Mondragoeko urteetan ezagututako jentea-

ri esker izango da hau guztia hein handi batean, batzuk ager-

tuko dira pantailan eta beste batzuk izpirituan. Botxotar erral-

doi bi, easotar harribitxi eta aitabitxi bana, Errenteriako

urrezko meategia eta kaliforniar euskalduna. Gurutzetako azken

ibilbide honetan topautako horiek be eseriko dira aulki hutsen

ondoan. Txagorritxuko lagunak. Eta aita, noski.

Iruean, beste pertsonaia erraldoi bategaz, ekin deutsagu

errodatzeari pasa dan astean. Datozan asteotan jo eta ke ibiliko

gara batetik bestera.

Urtea amaitu baino lehen prest edukitzea gura dogu, eta

hortik aurrera osasun foroetan, unibertsitateetan eta herrizherri egindako emonaldietan aurkezteko asmoa deukogu. Horie-

tako batean alkar ikusiko dogu, gura badozue, gonbidatuta

zagozie. Osasuna!

IAkI pEAp://goi./iizi/

Aulki hutsak

"Ze etatzen

ja aite donnono hiltzendanean?"

z a b a l i k

E

skubaloi jokalari eta entrenatzaile ohi eta eskubaloizale

naizen aldetik, asko poztu naiz Ford Mugarriren igoera-

rekin. Hirugarrenean lortu dute, eta lortutakoa balentria

itzela da. Punta-puntako eskubaloiaz gozatzeko aukeraizango dugu irailetik aurrera: Lehenengo Nazional Mailako

eskubaloiaz. Beste erritmo bat, beste teknika bat, beste presta-

keta bat... eskatzen duen maila da, baina ez daukat zalantzarik

arrasatearrek maila horretan ondo jokatzeko oinarriak dituzte-

la. Zale naizen aldetik, gustura ikusiko ditut partiduak, eta

kazetari naizen aldetik, gozamena izango da euren jarraipena

egitea. Esandakoa, zorionak Ford Mugarriri!

mIrEIA bIkuA | mbiku@goi.com

Punta-puntako eskubaloia

u s t e a k u s t e

h a n d i k e t a h e m e n d i k

ErantzunaJoana Aletib.og/bogk/jo-b/

Euskara dakidanetik zalantza

hau eduki dut, nola esan

NAZARrekoa edo NAZARkoa.

GaurBerria egunkarian

iritzi atalean horren gainean

ikusi ditudan lerroek animatu

naute EIBARko leku honetara

betidanik eduki dudan zalantza

ekartzera:Nola esan Nazarrekoa naiz

ala Nazarkoa naiz.

Nik uste dut biak daudela

ondo, Nazarrekoa naiz edo

Nazarkoa naiz. Ez dakit

zergatik nik betidanik,

euskaraz hitz egiten dudanetik

beti esan dut NAZARREKOA

naiz. Baina konturatu naiz

beste herri batzuekin ez dudala

berdin egiten, eta horrela

idazten eta hitz egiten dudala:

Eibarko eta ez Eibarreko,

Parisko eta ez Pariseko,

Madrilgo eta ez Madrileko,

Leringo eta ez Lerineko,

Gastiango eta ez Gastianeko,

Antzingo eta ez Antzineko,Bearingo eta ez Bearineko,

Andoaingo eta ez Andoaineko.

Dena den, nire kasuan ez

zait soilik Nazar hitzarekin

gertatzen, badaude beste herri

batzuk, uste dut s eta r

bukatzen diren herriekin joera

daukadala -ekojartzeko,

adibidez: Mirafuentes

(Mirafuenteseko), Aras

(Araseko), Mues (Mueseko),

Armaantzas

(Armaantzaseko), Kodes

(Kodeseko), Arronitz

(Arronitzeko), Agilar

(Agilarreko), Lakar

(Lakarreko), Munitibar

(Munitibarreko), Berriz

(Berrizeko)...

Ea baten batek laguntzen

didan!

Langabeakespektakulubihurtuta.Fribolitatea, alanire umore falta?maijo Deoaciasp://bogk.goi./mijo/

Nahikoa gogorra ez urtebete

langabezian egotea, lana

topatzeko moduak etaestrategiak asmatzen eta

berritzen ibili beharra eta,

orain, telebista saio batean

espektakuluaren parte izateko

aukera datorkigu.

Berria-n irakurri dudanez,

ekoiztetxekoek diote ez dutela

nahi lehiakideen egoeraz

aprobetxatu, "langabeek

egoera zailei umorearekin

aurre egiteko gaitasuna

dutela erakutsi nahi"

dutela.

Txirigotan aritzen

direnen artean, langabezian

daudenekin taldea osatzen

badute lehiakearako,

akabo!

Ez da beharko beste

lehiakiderik!

Niri neuri fribolitateairuditzen zait.

Diru premiak eraman

zaitzake "soluzio

alternatiboak" bilatzera,

baita telebista baten

espektakulu baten parte

hartzera ere.

Batez ere, norberaren

curriculuma erakusteko

aukera eskainita.

Izan ere, diotenez, 'Full

Monty. El regreso'

introducir una fcha

personal, a modo de

currculum, que mostrar sus

bondades como proesionales.

"Bondades de como

proesionales"?!Enplegurik gabe

dagoenari bere duintasunak

laguntzen dio aurrera egiten

eta tragatu beharra duenari,

ez dut uste era publikoan

egitea gustatuko

litzaiokeenik.

k a l e i n k e s t a

juan mari

egaaarrasate

"Ez dut ohitura handirik

bidegorrian ibiltzeko.Oatira lanera bizikletan

joateko elektrikoa erosi

beharko nuke".

cristina

arriaran arregiarrasate

"Bai, Aretxabaletara

joaten naiz. Nik uste dutbidegorri sare ona dugula,

eta lanera bizikletan

joateko oso egokia dela".

iaki

cachoarrasate

"Egunero joaten naiz

Aretxabaletara bizikletan.Kanpoaldeko sarea ondo

dago, baina herri barrukoa

ez hainbeste".

javier

san pedroarrasate

"Ez dut erabiltzen, hortaz

ez dut ezagutzen. Ustedut lanera ez

nintzatekeela bizikletan

joango".

Baduzu bidegorria erabiltzeko ohiturarik?

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

9/40

gOIENA | 2013-05-20 | astelehena 9publizitatea

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

10/40

2013-05-20 | astelehena | gOIENA10

Herriak

ImANOl gAllEgO | arrasate

Debagoienako ospitalera sartzean

zein hizkuntza erabiltzen dugu?

Galdera uste baino sakonagoa

da. Urteetan Osakidetzak berekartel eta argibide-taula gehie-

netan bi hizkuntzak erabiltzen

duen arren, zoritxarrez kalean

gertatzen den moduan, elebitasun

hori ez da egunerokotasunean

betetzen. Zenbait langileek ere

argi dute euren euskara maila,

ez dela oso altua.

Horregatik eta administrazio

erabat elebidun bat izateko, Osa-

kidetzat bigarren euskalduntze

plan bat izango du. Hala ere lan-

gileek argi dute "huts egite handia

erabilera faltan egiten dugu".

Azken ueean ahalegin handiaOsakidetzatik argi dute, bide luzea

egin arren, luzeago gelditzen zaie-

la. "Gehienok euskaraz hitz egi-

teko gai gara" dio ospitaleko lan-

gile batek. Harekin luze hitz egin

ostean, Osakidetzak egin dituen

aurrera pausoak hobeto ulertzen

dira. Kartelak, argibide-taulak...

era guztiko kurtsoak jaso dituzte,

baina hutsuneak ere aipatzen

ditu. "Osakidetza oso handia, da

eta askotan paper kontuak bate-

ra eskatzen direnez...". Egia da

ospitaleratzeko agiria oraindik

gaztelania hutsean dagoela. Pape-ra erakutsi bezain laster langile

berak bizkor argitzen digu inpri-

maki berriak eskatuta dituela eta

laster elebidunak izango direla.

Arlo guztietan baina ez da

horrela gertatzen, mediku eta

erizainek beste iritzi bat dute.

"Jendearen mediku historiak

euskaraz daude" dio erizain batek.

Puntu honek polemika sortzen

duela dirudi. "Mediku guztiek

onartu ez dakite euskara" dio

batek, "betiko kontua" erantzuten

dio besteak. Mediku baten esal-

diak bukatzen du eztabaida, "argi

geratzen da, langile guztiek eus-

kara jakin arte, ez da elebitasu-

nik egongo".

Eokizun ixaopenuaHezkuntzak eragin handia izan

du. Erabiltzaileen euskara maila

igo den moduan, langileena ere

igo da. "Duela urte gutxi arte,

elebidun gehienak ez ziren alfa-

betatuak. Orain hezkuntza eus-

karaz egin dutenak dira gehien-

goa eta euskararen presentzia

gero eta agerikoagoa da", dio

mediku batek. Erabiltzaile batek

ere antzerako iritzia dauka, "nireerrua onartzen dut, baina medi-

ku bati euskaraz egitea arraroa

egiten zitzaidanez gaztelaniara

jotzen nuen". Zorionez, konplexu

horiek gero eta urriagoak dira

"orain, nik euskaraz zerbait esan

aurretik medikuak euskaraz

agurtzen nauenez euskaraz egi-

tera ohitu naiz" azpimarratzendu erabiltzaile berak.

Itxuraz, Osakidetzak ez ezik

gizarteak ere elebitasun osoa lor-

tzeko pausu ugari behar ditu.

Osasun zerbitzu elebidunbat izateko bidea egitenOo o d opko zbzu b d u o

Opk uk kouk jozko kk b bdu

Ospitaleko eta anbulatorioko argibide-taula eta gainontzeko abisu gehienak bi hizkuntzatan daude. | ima nOl gallegO

Igogailuko hau gazteleraz dago. | i.g.

Kartel gehienak elebidunak dira. | i .g.

ArrAsAtE

amaia iturbe

erabiltzailea

"Baietz esango nuke.Euskaraz mintzatu

naizenean betierantzun didate

euskaraz. Egia da kasu

puntual batzuetan ezdela horrela izan baina

bestela bai".

mertxe vegas

x-izpi teknikaria

"Langileen %90akdaki euskara eta bi

hizkuntzatan egitendugu lan. Hasierako

agurrak esaten digu

erabiltzaile horrekinzein hizkuntzatan

egin behar dugun".

arantzazu ugarte

medikua

"Adin bateko jendeakeuskaraz hitz egiteko

aukera ematea askoeskertzen du. Egia da

mediku historiak

gaztelaniaz daudela,baina gainontzeko

guztia elebiduna da".

omar revuelta

erabiltzailea

"Nik ez dut kontrakoaigarri. Mediku, erizain

eta harrerakoek betierabili izan dituzte bi

hizkuntzak.

Argibideak azaltzendiren kartela ere bi

hizkuntzatan gaude".

Bigarren

euskaldutzeplanaJon Darpon Osasun

sailburuak aipatu moduan,

Eusko JaurlaritzakOsakidetzan bigarren

euskalduntze plan bat

abiaraziko du laster.

Bigarren plan honek bihelburu nagusi izango ditu.

Batetik osakidetzako

langileek euskara ikasteneta sakontzen jarraitzea,

eta bestetik eguneroko

arloetan euskararenerabilera ere sustatzea.

Darpon sailburuak adierazi

zuen moduan,"euskaldunei zerbitzu

hobeago bat emateko

lanean gabiltza".

Osakidetza elebiduna dela uste duzu?

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

11/40

gOIENA | 2013-05-20 | astelehena 11pazkoak 2013 bergaraN

'Guti' eta 'Felixin-entzat' jai bereziak izan dira . | i.s. Gazteek ederki pasa zuten barraketan. | i.s.

ImANOl gAllEgO | bergara

Pentekoste jaiek gonbidatu ez

dituzten bi bisitari gogaikarri

izan dituzte aste bukaeran: euria

eta hotza. Egubakoitz arratsaldean,

ohi moduan, San Martin plaza

bete egin zen txupinazorako, bai-

na aurreko urteetako koloretako

alkandorak ikusi beharrean, ater-

ki itsaso handi bat besterik ez

zen ikusten. Euriak Bitoriana-

txoren jaitsiera errespetatu zuen

arren, ondorengo minutuetan

gogotik bota zuen, eta bandak

une polit hori girotu arren, San

Martin plaza hutsik geratu zen

berehala.

'Guti' eta 'Felixin'Eguraldiarekin batera aurtengo

jaietako bi protagonista nagusiak

Luis Mari GutierrezGutieta Felix

Iiguez de Heredia Felixin izan

dira. Aurtengo txupinazo bikoi-

tzaren ostean lehen omenaldia

jaso zuen bikoteak. Mikel Las-

kuarin aurkezleak esan moduan,

"33 urte eta gero erretiratu ostean,

merezitako omenaldia da hau".

"33 urte" bizkor esaten den esaldi

horietako bat da baina, Bergarak

omenaldi hauen bitartez argi utzi

dien moduan, azken urte haue-

tako festetako arima izan dira.

Hauek izan dira "aktiboan"

gozatu dituzten azken jaiak, eta

erraldoien konpartsak ere egin

die omenalditxoa. Biek, oso alai,

eskerrak eman ostean, omenaldia

bukatu eta gero, bertan zeuden

umeen gozamenerako, inoiz bai-

no bonba japoniar gehiago bota

zituzten; "Nik bost bonba erosi

ditut", zioen Gutik. Argi dago,

herriak egindako omenaldiak

eskertu arren, jaietan egindako

lanarekin ere asko disfrutatu

dutela.

Zeruari begiraHerritarrak, zinegotziak... eki-

taldietara baino, zerura begira

egon dira bergarar gehienak.

Euriak bustiko ez balitu beza-

la, txosna gunean, gauero, gazte

ugari batu dira. Egubakoitzean

Gozategiren kontzertuarekin

gogotik disfrutatu zuten eta Gua-

ka eta Iheskiderekin antzera

gertatu zen.

Hirugarren egunean, eguzkia

agertu zen atzo azkenean eta,

horri eskerrak, beste animu bat

zuten bergararrek, eta beste itxu-

ra bat kaleek. Kostata izan bada

ere, bide onetik jarrita, ea gaur-

ko eta biharko egunez jaiak behar

den moduan ospatzen dituzten.

Gogorik ez zaie falta.

Barrutik baino, kanpotik busti

ziren bergararrak Pentekosteetaneu z , z kd Z Ud pku z zuz

Ud dk, dk, x uk... zdu kkk jd k k zu

Euriak txupinazoa busti arren, plaza jendez bete zen. | imanol soriano

Arazki ehiao:

ku Qr kd u

pkkk.

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

12/40

2013-05-20 | astelehena | gOIENA12 pazkoak 2013 bergaran

Umeek ook en zue be xosn unen. | josetxo arantzabal Duhldek xosnune bee zuen. | j.a.

Konpsk umeenzko Elhuy nen eldo bek ukezu zuen. | i.s. Nusek bklo een zuen ben, exeko xkek lok en zuzen. | i.s.

EgitaraUa

AstelehenA 20

11:30t herrikirol p,

-p. xp z

ic mu.

12:30DantzalDia nuv

tm ,ep.

14:30h bazkaria,

l d.

Dj a m.

od, f u .

ad

du d u.

kd du

d u du

, m

p.

18:00D t l

Pw-

. eud du

Mu p

du z

f.

18:30ed eskola

ibiltaria ,

-p. s: 2 .

19:00b h Pilota

ptut f, U

Pu.

23:00DantzalDia bud s M p.

23:00Cmp dd nuvtm d,ep.

TxosneTako egiTaraUa

22:30ku bd:

l, em Dj bu.

MArtitzenA 21

09:00bigantxak,

-p. s: 2 .

11:00-14:00 hud

jolas Parkea. eud du ip ii-

du z f

.

12:00 herri kirol

erakUsTaldia s

M p. e

ep Bihurri

hd ep ,

k ru d

a ab pd

j

o .

12:30-14:00VoCes

naVarras eud

du M. d i

du sm a p.

17:00-20:00hud

jolas Parkea. eud

du ip ii-

du z f

.

17:00 ap p p

u 1. mPilota d pf.

18:00bingo d

MUs TxaPelkeTa eu

du Mu

p du

ud up.

18:30 errekortaDore

eskola ,

-p, ic

u.

s: 2 .

20:30-21:00 Dj Festa

o V, s

M p.

22:30-00:00 Dj Festa

o V, s

M p.

00:00 bitorianatxo

, ic

, s M

p.

auen joko umeek heko fesen pe hzeko onb e on-eo jso zuen. | iManol soriano

itziAr

MUrUAMendiArAz

"Euldk fesk hondu du.Ez du pln zehz b en, bn

euld pel honek... Hl ee,

klen blko nz. Jobeeendko on-eon eon nz

e hemendk ue kusko

duu! Zeb eno duu".

Mikel

ilArdUiA

"Fesk lnen hs du: mhk

munu, hesk j... e ueno

fesk hoel psko du. Pens,

he bzkn zno nz, bnlnen. Ez du, ode, umoe

lzen; zu oxk b eeko

denbo huko dudl".

selene

Perez

"Fesk on doz. E d

euldk ez duel ehe

lundu, bn ez d lehen ldzn. Den den, euldk ez du

ne plnk lduko. gueneen juko du bk ebenn eono nz".

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

13/40

gOIENA | 2013-05-20 | astelehena 13pazkoak 2013 bergaran

Sukaldeko altzariak eta osagarriak

BERGARA

Aitziturri 4, 193 posta-kutxa

Tel.: 943 76 19 95 Faxa: 943 76 07 49E-posta: bergara@servimasa.com

LEZO

103 industria poligonoaTel: 943 52 05 00 Faxa: 943 515757

www.servimasa.com

Birziklatzeko erraztasunak ematen dizkizugu.

Zatoz eta informa zaitez!

hiru txirlo txapelketa Urteetan ia desagertua zegoela iruditu arren, tradizioari gogor

eutsi dio. Zapatukoa Gipuzkoako txapelketako jardunaldia zen eta Bergarako nahiz inguruko

herrietako parte-hartzaileek ederki pasa zuten San Joxepe egoitzako bolatokian.

imanol soriano

txosnak tinko Eguraldiari aurre eginez, txosnek gaueko giro ia guztia batu dute.

Egubakoitzeko Gozategiren kontzertuan karpa lepo bete zen, eta zapatuan ere jende dezente

ibili zen. Atzo, Anje Duhalderen txanda izan zen eta horrek ere jende ugari batu zuen.

imanol soriano

bandaren kontzertua Klasikoetan klasikoa, baina Bergaran sekulako arrakasta duen

ekitaldi horietako bat. Aurtengo emanaldia frontoian izan da, eta musikaz gozatu nahi izan

duen orok aukera ezin hobea eduki du bertan.

josetxo arantzabal

bikoteka bai, baina solte Aurtengoa XXXVI. Dantza Askatuko Txapelketa izan da eta,

azken urteetan ez bezala, herriko bikote batek parte hartu du. Ordu eta erdiz, bikoteka,

arin-arina eta fandangoa dantzatzen jardun ostean, sari nagusia Azpeitira joan da.

j.a.

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

14/40

2013-05-20 | astelehena | gOIENA14 asteburuari begiratua

IurE EIzAgIrrE | antzuola

San Isidro eguna ospatu zuten

zapatu goizean antzuolarrek. Egu-

raldiak behartuta, aurten eskola-

ko aterpean egin den artisau

azokan bildu zen jende gehien.

Ganadu eria herriko plazan

izan zen eta, ardiak, behiak, astoak

eta pottokak euripean egon ziren.

Herritarren begiradak eta gura-

soekin joandako haurren laztanak

jaso zituzten.

Aa aka apaKanpoan zeuden bost kukuma-

rroek egin zieten artisau azoka-

rako harrera herritarrei. Barruan,

jatekoak, belarritakoak, kandelak,

txotxongiloak eta bestelako arti-

sau produktuak erosteko aukera

izan zuten. Taloak edo bazkalon-

dorako postre gozoa erosten zeu-

denek ilararen bat ere jasan behar

izan zuten. Beste batzuek, bitar-

tean, azokan zeudela aprobetxa-

tu eta ekoizleekin iritziak eta

zalantzak elkarbanatu zituzten.

Azokaren erdian egon zen

trikitilari taldeak eta egindako

lanaren emaitza aztertzen eta

erakusten aritu zen txistu-egileak

alaitu zuten azoka.

San Isidro azokak eskolakoaterpea izan du erdigune

Jd d kk k k

e , k k p k

Adin guztietako jendea ibili zen artisau azokako postuak ikusi eta produktuak erosten. | iure eizagirre

Plazan aurreko urteetako giroa izatea oztopatu zuen euriak. | i.e.

I.E. | oati

Errekalde auzoko esten antola-

tzaileak gustura daude jaiek

izandako harrerarekin. Euria

egin arren, jende asko ibili da.

Zapatuko goitibehera jaitsie-

ran 30 partaide inguru izan ziren;

herritik kanpokoak gehiago, oa-

tiarrak baino.

Igandeko auzo-bazkariak eta

ondorengo mus-txapelketak ere

arrakasta izan zuten. Lehenengoan

50 pertsona inguru bildu ziren

eta bigarrengoan, berriz, 17 biko-

tek eman zuten izena.

Aak, baakFesten azken egunean oatiarren

eta arrasatearren arteko bertso

lehia egin zuten. Iaki Olalde eta

Urko Egaa bertsolariak izan

ziren Oatiko ordezkariak, eta

Jokin Labaien eta Ane Zuazubiz-

kar, berriz, Arrasatekoak.

Jaietako azken orduetan eguz-

kia izan zuten lagun eta jaiak

azken unera arte bizitzeko gogoz,

gauerdian bukatu zituzten estak

etxafero jaurtiketarekin.

Jendearen parte-hartzea handiaizan da Errekaldeko jaietan

Giro ona egon zen ostiral gaueko kontzertuetan. | i manol soriano Auzo-bazkariaren ostean soinu jotzaileek alaitu zuten giroa. | Josetxo arantzabal

mertxe mArtijAantzuola

"Buelta bat eman eta zer dagoen

ikustera etorri naiz. Egon naiz

ganadu ferian, nahiko animaliazeuden baina eguraldi txarra nola

dagoen, ez zebilen jende asko".

dAni sAnchezantzuola

"Eguna oraingoz oso ondo doa.

Gaur lagun arteko bazkaria egin

behar dugu eta egunpasa egingo

dugu hemen, Antzuolan. Ume etaguzti etorri gara".

nAgore dosAntosantzuola

"Taloak egiten egon gara eta goiza

ondo joan da. Hasieran kosta izan

da baina jende dezente etorri da.Urtero egiten dugu Lizarragako

auzokoek senideentzako dirua

lortzeko horrelako ekintza bat".

AntzuolA

oAti

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

15/40

gOIENA | 2013-05-20 | astelehena 15ArrAsAte

j.b. | arrasate

Arrasaten bizi diren andalu-

ziarrek urtero antolatzen duten

Kultura Asteak aurten ere ez

du hutsik egin. Atzean utzi

berri dugun aste bukaeran

hasi ziren ekintzekin eta hila-

ren 26ra arte ez da aspertzeko

astirik izango. Gaur bertan

Al-Andaluseko abesbatzaren

saioa (19:30) eta argazki era-

kusketa baten irekiera izango

dute (20:00). Bihar Andaluzia-

ko gozoak eta ardoak dasta-

tuko dituzte, 19:00etan. Etzi

pintxo-pote berezia egingo

dute, Andaluziako jakiekin.

Ekintzez jositako asteburuaEgubakoitzean umeendako

jokoak (18:30) egongo dira eta

gero Blas Infanteren gaineko

pelikula ikusteko aukera egon-

go da (20:00). Zapatukoa izan-

go da egun handia: sevillanak

eta parrillada (12:30), Al-An-

daluseko koroaren saioa

(13:30), gala-afaria (21:30) eta,

eguna borobiltzeko, Roc-tula-

dor umoristaren bakarrizke-

ta eta dantzarako tartea.

Domekan, amaitzeko, Alegria

de la Sierra koroaren ema-

naldia egongo da, 13:30ean.

Abian daAl-Andaluselkartearen 24.

Kultura Astea

Emakume musikariak euskal

rock esparruan duen presen-

tzia islatzea helburu duen

Emarock erakusketa joan den

egubakoitzean inauguratu

zuten. Euskal Herriko asko-

tariko herri eta jaialdietako

kontzertuetako zuzeneko

argazkiez gain, elkarrizketak,

prentsan argitaratutako arti-

kuluak eta diskoen azalak

daude ikusgai Kulturatekoklaustroan. Hilaren 31ra arte

egongo da zabalik, martitze-

netik domekara. Ordutegia,

17:30etik 20:30era.

Emarock Kulturatekoklaustroan, hilaren31ra bitartean

Kajoi tabernaren ekimenez,

Ardoaren Astea izango da

oraingoa. Denetariko ardoak

dastatzeko aukera egongo da:

gaur Palacios Remondo upa-

tegiko ardoa dastatu ahalko

da, bihar Dominio Berzal upa-

tegiaren txanda izango da

etzi, berriz, Cillar de Silos

-eko ardoa dastatu ahalko da

Kajoi tabernara gerturatzen

denak. Ardoaren Astearekin

amaitzeko eguenean, hilak

23, Artajo upategiko ardoare-

kin dastatze berezia egingo

dute.

Ardoaren Asteaospatuko dute Kajoin,eguenera arte

j.b. | arrasate

Udala hasi da auzo-konposta egi-

teko beharrezkoak diren konpos-

tagailuak jartzeko obrak egiten.

Aurrez bilera informatiboak egin

ziren auzoetan eta, Udalaren ara-

bera, 140 bat familia gertu ager-

tu dira modu horretan konposta

egiteko. Obrak hasita daude Nafa-

rroa etorbidean ospitale ondoan

eta Laubide plazan; laster hasiko

dira Uribe auzoan. Laubide pla-

zan zortzi konpostagailua jartzea

den hasierako asmoa 310 litrokoa

bakoitza; Nafarroa etorbidean

16 konpostagailu 310 litrokoak

eta Uriben, azkenik, zortzi 700

litrokoak. Obra horiek Excava-

ciones Arrasate enpresari eslei-

tu dizkio Udalak.

Helburua da herritarrei auke-

ra ematea ortua edo lorategia ez

dutenei euren etxeetan sortzen

duten materia organikoarekin

konposta egiteko.

Ikastarora joatea, beharrezkoaAuzo-konposta egin gura duenak

oraindik badu aukera, baina

beharrezkoa da Udalak proposa-

tzen duen ikastaro bat egitea.

Konposta egiteko bete beharreko

baldintzak azaltzen dira ikastaro

horietan, besteak beste.

Auzo-konpostagailuakjartzeko obrak hasi dituzte

j.b. | arrasate

Arrasateko Udal Sexologia zer-

bitzuak hitzaldi interesgarria

antolatu du hilaren 29rako.

Amaia Vazquez psikologo, peda-

gogo eta sexologoak menopau-

sia eta andropausia izango ditu

hizpide Kulturateko Jokin Zai-

tegi aretoan emango duen hitzal-

dian:Menopausia eta andro-

pausia. Gure bizit za aukera

berriez hornitzeko erronkak.

Menopausiak emakumeen

bizitzan suposatzen dituen alda-

ketak eta andropausiak, berriz,

gizonezkoetan nola eragiten

duen izango du berbagai Vaz-

quezek, besteak beste. Herna-

nikoa jaiotzez, gurera datorren

sexologoa eta psikologoak urte

asko daramatza ikastetxeetan

ikasle, irakasle eta gurasoekin

lana egiten.

Herritarren zerbitzuraSexologia zerbitzuak gogora

ekarri duenez, hitzaldiaren gai-

neko edo beste edozein infor-

mazio jasotzeko egokiena da 943

25 20 66 telefono zenbakira dei-

tzea. Ordutegia, honakoa: aste-

lehenetan 10:00etatik 13:00etara

eta martitzen zein eguenetan

16:00etatik 19:00etara.

Menopausiaren gainekohitzaldia hilaren 29an

jOkIN bErEzIArtuA | arrasate

Mondraren urteurreneko ekintzak

gainean ditugu dagoeneko. Iaki

de Mujikarekin jarriko dute mar-txan egitarau berezia, bihar; Herri

Irratiko esataria Kulturaten egon-

go da, hainbat jokalari ohirekin

irratsaioa egiten; Inazio Korta-

barria, Jon Sagasta, Jesus Aran-

barri, Aitor Lopez Rekarte eta

Mikel Gonzalez izango ditu ondoan

esatari ospetsuak, guztiak Reala

gertutik bizi dutenak. 19:00etan

hasiko da saioa.

Danborradan, konpartsa berriaHurrengo ekintza berezia ekai-

naren 8rako antolatu dute, Ardo

eta Gazta Egunarekin batera.

Sanjuanetan ere protagonismo

berezia hartuko du Mondrak.

Izan ere, San Juan bezperako

danborradan konpartsa propioa

osatuko dute: goiko mailan joka-tzen duten 32 neska-mutilek egin-

go dituzte danbor-jotzaile lanak.

80 urtetik gorako Mondrako joka-

lari ohiekin afaria egingo dute

lehenik, eta omenaldia jasoko

dute gero, udaletxeko balkoira

irteterakoan.

Taldearen ereserki berria

izango da bigarren berrikuntza:

Jose Ramon Vitoriak berritu du

eta helduen nahiz txikien dan-

borradan, bietan, joko dute. Eta

nagusien danborradaren biha-

ramunean ere, ekainaren 24an,

izango da himno berritu hori

entzuteko aukera, Arrasateko

Bandaren eskutik, Monterronen.

Jaiak pasata, ekainaren 28an,

Gipuzkoako Futbol Federazioa-

ren batzarra hartuko du Amaiaantzokiak.

Realaren aurka uztailaren 5eanUztail hasieran erakusketa ire-

kiko dute Kulturaten. Argazki

zaharrak, ikus-entzunezkoak eta

irabazitako garaikurrak ikusi

ahalko dira, besteak beste. Hala

ere, ekitaldi potoloenetako bat

Realaren bisita izango da. Hila-

bete askotako hartu-emanen

ostean, uztailaren 5ean etorriko

dira txuri-urdinak Mojategira.

Hala, gauzak ondo bidean,

Europako Txapeldunen Ligan

jokatuko duen Reala izango dugu

uztailaren 5ean egubakoitza

izango da Arrasaten, eta hain

zuzen, txuri-urdinendako denbo-

raldi hasiera izango da: "Realekoek

uztailaren 1ean hasiko dituzte

entrenamenduak, eta handik egun

gutxitara izango ditugu Mojategin.

Mondrako jokalariak oporretan

izango dira ordurako, baina asmoa

da herriko jokalariek hainbat

entrenamendu saio egitea parti-

du txukuna ikusi ahal izateko",

kontatu zigun Mondrako Zuzen-

daritza taldeko Fernando Las-

piurrek, albistea konfirmatu

zenean.Bi talde horien artean dagoen

aldeaz galdetuta, Laspiurrek gar-

bi dauka Realaren helburua ez

dela sekulako errepasoa ematea,

eta bai jai batean parte-hartzea:

"Asmoa da arrasatearrak Moja-

tegira gerturatzea". Ziur, baloia-

ren atzetik korrika egitea tokatu

zaien arren, Mondrako jokala-

riendako egun ahaztezina izango

dela. Uztailaren 17an batzar nagu-

sia egingo dute 19:00etan, Kultu-

raten. Urte berezia amaitu aurre-

tik beste hainbat ekintza ere

antolatu dituzte; izango duzue

horien berri.

Mendeurrena ospatzekoekintzak gainean ditugul ki i ig d: Iki d Muik d Kuu, 19:00

Mondrako jokalariak Mojategiko futbol zelaira irteten, etxean jokatutako azken partiduan. 2-1 irabazi zuten zerrajeroek Lagun Onak-en aurka. | josetxo arantzabal

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

16/40

16 2013-05-20 | astelehena | gOIENAArrAsAte

zurIE vElEz dE mENdIzAbAl

Hilabete pasatxo geratzen da San

Juan jaiei hasiera emateko eta

dagoeneko herritar asko hasi

dira esten nondik norakoak

zehazten.

Herritarrekin bilerakHerriko estak antolatu guran

Arrasateko Udalak parte hartze

prozesu bidez herriko eragile

ezberdinekin bilera irekiak egin

ditu. "Lau bider elkartu gara herri-

ko kultura taldeekin-eta, azkena

iragan eguenean. Ongi joan dira,

bakoitzak bere arloaz egin du

berba, estetatik zer aldatuko

lukeen eta zer hobetu adierazi

du.". Hala azaldu du Kepa Urtea-

ga Kultura zinegotziak. "Ez dugu

dena zehaztu, baina ohiko kontuez

gainera, berritasunen bat edo bes-

te egongo da. Eta urtero aaltzeko

elkargune bilakatu den Dragoi

jana ere egunez aldatu da".

Dragoi txuletak, lehenagoUrteagak aurreratu bezala, Dragoijana dataz aldatu dute aurten eta

ekainaren 24an barik, 22an izan-

go da. AEDk antolatzen du eta

Itxaro Artolak erabakiaren zer-

gatia adierazi digu: "Arrazoi nagu-

sia aurten AEDk 30 urte betetzen

dituela da eta zerbait berezia egin

gura genuen. Zapatuan elkartuko

gara Herriko Plazan dragoi-txu-

letez-eta disrutatzeko".

Artolak gaineratu duenez,

"euskaltzaleen topagune" bilakatu

gura dute ekimena, eta jatekoaz

gainera, bestelako ekintzak ere

prestatzen ari dira: "Guztiz zehaz-

tu barik dugu ekainak 22ko egi-

taraua, baina ikuskizunen bat

egongo da, bertso-saio berezi

bat..."

Danborrak astintzenEta noski, San Juanetan ez dute

hutsik egingo danbor hotsek. Hau-

rren danborradarako entseguak

hasi dituzte dagoeneko eta SUDCe-

ko Juan Luis Arkauzek aipatu

duenez, 250 neska-mutil irtengo

dira aurten ere. "Hasi dituzte

entseguak, zapatutan dira, 11:00e-

tan San Viatorren". Helduen

kasuan, hilaren 27an egingo dute

aurrenekoa, eta astelehen eta

eguaztenetan bilduko dira, 20:30ean,

ordubetez, toki berean.Herriko plazan iaz Dragoi jana egin zuteneko une bat | goiena

Aurten lehenago erreko

dituzte dragoi-txuletakUdk d zdk kk du d s Juk u zz

z.v.d.m. | arrasate

Hirugarren aldiz antolatu du

Arrasateko St. Pauli taldeak

Beste bat! Eguna; zapatuan izan-

go da. Areto utbol norgehiago-

ka egingo dute St.Paulikoek;

Iturripen IluntzBeste bat! tal-

deen arteko partidua izango da,11:00etan hasita.

Seber Altube plazara lekual-

datuko da jaia ondoren eta baz-

karia egingo dute 14:30ean.

"Dagoeneko Iluntz eta DAT

tabernetan daude txartelak sal-

gai, 10 eurotan. Jendea animatu

gura dugu estarekin bat egite-

ra!". Hala azaldu du taldeko kide

Dirk Morenweiser-ek. "Berrita-

sun moduan, Iigo Almandoz

magoa arituko dela bazkalostea

girotzen".

Familia giroan"Beste bat! Egunean amilia giroa

nagusitzen da, eta guztientzakoegitarua prestatu dugu". Umeen-

tzako jolasak egongo dira (16:30

-19:30) eta McOnak (17:00) eta

ZZ blues Band taldeen emanal-

diak (18:30) Seber Altuben.

Gauean musika nagusituko

da gaztetxean, 22:00etan hasita:

Brutal Calling, Fight to Lie eta

Aggressive Combat.

Futbol areto txapelketa, herribazkaria eta kontzertuak St.Pauliren Beste Bat! Egunean

2011ko argazki erraldoia; aurten ere egingo dute. | beste bat!

Martitzeneko zinearen bai-

tan, Un asunto real ilm

historiko-dramatikoa eman-

go dute Amaia antzokian

bihar, 20:30ean hasita. Niko-

laj Arcel zuzendariaren

lanak, herriaren askatasu-

nagatik dena arriskatzen

duten pertsonaia idealista

batzuen istorioa kontatzen

du. Baina batez ere nazio

bat guztiz eraldatu zuenmaitasun-harreman zirra-

ragarri eta debekatua pan-

tailaratzen du Arcelek ilm

honetan.

'Un asunto real' flmaeskainiko dute biharAmaia antzokian

Arte azoka egingo dute dato-

rren zapatuan, hilak 25, Seber

Altube plazan. Bertan izango

dira Arrasate Margo Taldeko

kideak, bai euren lana era-

kusten, baina baita saltzen

ere. Gainera, goiz eta arra-

tsaldez plaza margotzeko

baliatuko dute herriko artis-

tek. Arte azoka egun osoan

zehar egingo dute, 10:30etik

14:00ak arte eta 17:00etatik

20:00ak bitartean. Herriko

artistak eta euren lanak eza-

gutzeko modu aproposa zapa-

tukoa.

Herriko margolarienlanak ezagutzekoaukera Arte azokan

z.v.d.m. | arrasate

Azoka Plazak etorkizunean izan-

go duen irudia zein izango den

erabakitzeko aukera dute herri-

tarrek ostirala ezkero, hilaren

31ra arte.

Hain zuzen ere, BAZen eta

azokan bertan daude ikusgai

Bagarak martxan ipinitako lehia-

ketara aurkeztutako 29 lanetatik

fnalista izan diren bi irudiak.Azokan erabiltzeko 5 euroko des-

kontu bonoak zozketatuko dituz-

te, gainera, bozkatzera animatzen

diren herritar guztien artean.Esan bezala, 29 lan aurkeztu

dira lehiaketara, horietatik 8

arrasatearrek egin dituzte, eta

15 Euskal Herriko beste tokieta-

tik jaso dituzte eta 6 estatutik.

Etorkizuneko Azoka Plazaren irudiaaukeratu dezakete herritarrek

Irudi fnalista. | bagara

Irudi fnalista. | bagara

z.v.d.m. | arrasate

Eguen honetan Bartzelonako

The Capaces taldeak bisita-

tuko du Arrasateko Gaztetxea

Kooltur Ostegunak ekimena-

ren baitan.

"Europako punk-hardcore

-rock eszenako talde betera-

noa da eta talde askok nahi-

ko lukete Martillo moduko

rontwoman bortitza izatea".

Hala adierazi du Iker Baran-

diaran Koolturreko kideak.

Europatik biranThe Capaces taldeak 1998ean

kaleratu zuen aurreneko dis-

koa eta lau dira gaur egune-

ra bitartean argitaratutakoak:

Born to punk (2003),Ampli-

fred(2005), The Restless Breed

(2007) eta Whatever it is,I'm

against it!(2010).

Europan zein AEBn biran

ibiliak dira The Capaceseko

musikariak. "Europatik barre-

na egiten ari diren azken bira

honetan, Arrasaten geldiunea

egingo dute Kooltur Ostegu-

nak ekimenaren barruan".

Beti bezala, kontzertua

eguenean izango da, 22:00etan

hasita, Arrasateko Gazte-

txean.

The Capaceskataluniarrakgaztetxeko

oholtza gainean

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

17/40

gOIENA | 2013-05-20 | astelehena 17Bergara

Pol-Pol taldeko beteranoak Errioxa

eta Soria inguruan ibili zirenmaiatzaren 12an; Ortigosa de

Cameros eta Viniegra de Abajoherrien arteko 19 kilometroko

ibilbidea burutu zuten. 54 lagun

elkartu ziren. Hurrengo irteera biegunetakoa (ekainaren 15-16)

izango da, Sabianigora, Pico del

Aguila mendira.

Pol-Polekolagunek Soriaeta Errioxarairteera

pol pol mendi taldea

A.b. | bergara

Bergarako Udalak eta Bisika-

sik antolatuta hiru ikastaro

egingo dituzte datozen astee-

tan. Lehenengoa Ortuzaintza

ekologikoa izeneko ikastaroa

izango da. Angiozar auzoko

Pagomendi elkartean egingo

dute maiatzaren 30ean eta

ekainaren 6an eta 13an. Hama-

bi ordu iraungo ditu eta pla-

zak mugatuak dira.

Elikagaien manipulatzai-

le baimena ateratzeko ikas-

taroa ere antolatu dute. Ekai-

naren 17an eta 18an izango

da, 16:00etatik 19:30era.

Azkenik, ogia egiten ikas-

teko tailerra egingo dute

uztailaren 6an Angiozarko

Pagomendi elkartean. Lau

ordu iraungo ditu. Ikastaro

horien gaineko inormazio

gehiago nahi izanez gero 943

76 93 94 teleonora deitu.

Bizikasikantolatutakohainbat

ikastaro

ArrItxu bArrusO | bergara

Bergarako Udaleko Kirol Zerbi-

tzuek 2015 urtera arteko Kirol

Plana aurkeztu dute. Egoeraren

hausnarketa sakona egin ostean,

datozen urteetan jarraitu beha-

rreko ildo nagusiak fnkatu dira

bertan. Helburu nagusia bat eta

garbia da: herritar aktiboak lor-

tzea. "Demostratuta dago jardue-

ra fsikoak eta kirolak bizi-kali-

tatean eragiten duela. Gure hel-

b u r u a d a h e r r i t a r r e i

kirol-eskaintza ahalik eta ego-

kiena egitea beraien bizi kalita-

tea hobetzeko", azaldu du Kirol

teknikari Iaki Ugarteburuk.

Kiol Konseilen lnHelburu hori lortzeko pasa den

urtean Kirol Kontseilua eratu

zen, Bergarako kirol sistema osa-

tzen duten eragile guztien par-

taidetza bermatzeko eta horien

guztien iritzia kontuan hartzeko.

Kirol Kontseilua urtean bitan

batzen da eta bertan erabaki dira

plan estrategikoaren ildo nagu-

siak.

Eoeen hsnkeHasteko eta behin, egoeraren

hausnarketa sakona egin dute,

ahuldadeak, mehatxuak, indarrak

eta aukerak identifkatuz.

Ondorio nagusien artean, eta

ahuldade moduan, azpimarratu

dute kirol instalakuntzen aldetik,

Agorrosingo kirolgunea, berria

izanda, oso egoera onean dagoen

arren, gainontzeko herriko kirol

instalakuntzen egoera ez dela

horren ona.

Kirol zerbitzuen benetako

kostua ere beste ahuldade bat

litzateke. Udalaren ustez zerbi-

tzuen prezioak, benetako kostua-

ren azpitik ezarrita daude eta

apurka-apurka desberdintasun

hori parekatzen joan beharko

da.Dena dela, alderdi positiboak

ere badaude, noski. Aukeren

artean kokatzen dute, esaterako,

Bergara kirol tradizio handiko

herria izatea. Gaur egun 4.000

bazkide dituzte Udaleko kirol

zerbitzuek eta 1.000 tik gora era-

biltzaile. Debagoieneko kirol

zerbitzuen egitura aproposa ere

azpimarratzen du Kirol Planak.

Non ein zehz deEgoera aztertu eta argazki oro-

korra atera ondoren ekintza pla-

na zehaztu dute eta hainbat arda-

tzetan eragin nahi dute bereziki.

Egituratu gabeko jarduera fsikoa

litzateke bat. Hau da, antolatu

gabeko jarduera espontaneoak

eta osasuna hobetzeko asmoare-kin burututako jarduerak bul-

tzatzea. Gauza bera kirol eskain-

tza egituratuarekin; Eskola kiro-

laren eremuan antolatzen diren

jarduerak, kirol elkarteen eskain-

tza eta Udalak antolatutako kirol

eskaintza aztertu eta hobetu nahi

da. Elkartegintza sustatzeari ere

garrantzia emango diote. Azkenik,

kirol ekipamenduen egoera hobe-

tzea eta Bergarako Kirol Zerbi-

tzuen kudeaketa bera hobetzea

lortu nahi da. Plan estrategikoa

eginda 2012-2015 epealdian ardatz

bakoitzean bete beharreko hel-

buruak fnkatuko dituzte.

2015 urtera arteko Kirol

Plana landu du Udalakek kz z z k k z

Agorrosin kirolguneko gimnasioa. | arritxu barruso

Bergara Hiria argazki lehia-

ketako sari-banaketa ekitaldia

egingo dute egubakoitzean,hilak 24, Aroztegi aretoan

20:00etan. Lau sari banatuko

dira: 210, 180, 150 eta 120 euro;

guztiak garaikurrarekin bate-

ra. Sari banaketarekin gaine-

ra, ekainaren 9ra arte Aroz-

tegin bertan ikusgai egongo

den erakusketa inauguratuko

dute.

Bergara Hiria argazkilehiaketako saribanaketa, barikuan

Maiatzaren 24tik ekainaren

21era, martitzenetan eta egu-

bakoitzetan, Bergarako ludo-tekak ate irekien jardunaldiak

egingo ditu. Edozein herritar

joan ahal izango da ludoteka-

ra eta ez da beharrezkoa izan-

go aurrez izena ematea. Ludo-

tekako arduradunek azaldu

dute ekintzak ludotekan ber-

tan eta kalean ere egingo

dituztela.

Ate irekienjardunaldiak egingodituzte ludotekan

Bertsozale Elkarteak antola-

tuta Inprobisazioa eta umorea

eskenategian izeneko tailerra

egingo dute ekainaren 28an,

29an eta 30ean. Asteburuko

egonaldia egingo dute Berga-

rako Aibar baserrian. Oihu-

lari Klown taldeko Virginia

Imazek eta Karmelo Muozek

gidatuko dute tailerra eta 25

ordukoa izango da.

Inprobisazioa etaumorea lantzekotailerrak ekainean

Kirol Planarenardatzak

Egituratu gabeko

eskaintza fsikoa

sustatu

Kirol eskaintza

egituratua hobetu

Kirol elkartegintzasustatu

Kirol ekipamenduak

hobetu

Kirol Zerbitzuenkudeaketa hobetu

"Prezioen etakostuaren

arteko aldeatxikitzen joanbehar gara"

K p z uk.Kiol Planakdio, eeak

ee, zeizen pezioa

ea eneako koa ez dao-zela a.Zzk zk u-k k -z . u kz z

k k z- kz j z fnantzatu zerbitzuak.

Zenai kiol inalaknzahoe ehaa ee iki da

plan eaeikoan.Zz, a k- , z z -z kzk.K kzz -, , z zkkk z ; b-, k-k k...

IaKI ugartEburuKirol teKniKaria

iaKi ugarteguru

7/30/2019 Astelehenekoa 410 (2013-05-20)

18/40

2013-05-20 | astelehena | gOIENA18 oati

Hasi dira hondakinen bilketarako zintzilikarioak ipintzen. | oihana elortza

Hondakinenbilketako materiala,

eguaztenetik aurreral iuu kd bukdu kubk, pk, d, m

m.b. | oati

Hilaren 22tik aurrera hasiko

dira hondakinen bilketarako

materiala banatzen (eguaztena):

Bidaurretatik beherako bizila-

gunek kiroldegian jaso beharko

dute eta handik gorakoek,

Larraa Institutuan, 10:00etatik

13:00etara eta 16:00etatik 20:00e-

tara. Baserri auzoetako bizila-

gunek auzo-alkateen bitartez

jasoko dute guztia. Materiala

jasotzeko orduan NA erakutsi

beharko da. Udalak prentsau-

rrekoa egin zuen egubakoitzean

material bilketaren gainekoak

kontatzeko, eta herritarrak "ani-

matu" zituen euren materiala

batzera joateko.

60 poltsa horiOntziak, poltsak, imanak, gida

eta hiztegia dira familia bakoi-

tzak jasoko duen materiala.

Lau ontzi jasoko dituzte:

marroi koloreko bi organikoa-

rendako; gris koloreko bat erre-

fusarendako; eta urdin kolore-

ko bat paperarendako eta kar-

toiarendako. Azken horiek era

komunitarioan jasotzea eraba-

ki duten atariek guztira, 98

ontzi handia jasoko dute.Bes-

talde, familia bakoitzak hori

koloreko 60 poltsa izango ditu.

Ekainetik abendura arte, astean

bitan, plastikoak eta ontzi ari-

nak ateratzeko adina poltsa.

Azkenik, gida, hiztegi eta

iman bana jasoko dute. Lehe-

nengo biek hondakin bakoitza

noiz eta nola atera behar den

azaltzen dute. Hozkailuan edo

labean ipintzeko imanak bilke-

taren egutegia zehazten du:

astelehenetan papera eta kartoia;

martitzenetan egubakoitzetan

eta domeketan organikoa; eguaz-

tenetan eta zapatuetan ontzi

arinak; eta eguenetan errefusa.

Komertzioek, ostalariek eta

industria-guneek beste egutegi

bat izango dute.

Konpresak eta pixoihalak

egunero atera ahal izango dira

poltsetan.

'Azken egunak Gurian' dokumentala aurkeztukoduteeguaztenean, kultura etxean, 20:00etan

Aitor Arregik egindakoAzken egunak Gurian dokumentala

kultura etxean aurkeztuko dute hilaren 22an, 20:00etan.

Dokumentalean, Guria tabernaren azken 15 egunetako bizitza

kontatzen da: taberna barruan eta kanpoan grabatutako

irudiekin eta jabeek, langileek eta bezeroek esandako berbe-

kin. "Taberna mitikoarekin" hartu emana izan zuten pertso-

nak gonbidatu ditu Arregik estreinaldira, eta baita taberna-

rekin zerikusirik ez izan arren dokumentala ikusi gura

dutenak ere.

Txantxiku Ikastolak kantu-afaria egingo du hilaren24an, herriko elkarte gastronomiko batean

Kantu-afaria antolatu dute Txantxiku Ikastolako euskara talde-

ko kideek hilaren 24rako. Herriko elkarte gastronomiko batean

egingo dute, eta afari osteko giroa zuzeneko musikarekin alai-

tuko dute: eurek abestuko dute. Bada, kantu-afarira joan gura

duenak izena eman behar du ikastolako idazkaritzan edo telefo-

noz (943 78 12 04) hara deituta. Apuntatzeko azken eguna etzi da,

eguaztena, hilaren 22a.

oihana elortza

Otadui zuhaiztiko bidegorriarikolorea aldatu diote: bizikletek

erabili beharreko tramuko marrak

gorriz margotu dituzte, hain zuzenere. Lanak egin zituztenean,

bidegorria eta bideak banatzekomarra guztiak zuriz margotuzituzten. Horrek, baina,

erabiltzaileen artean kezka

sorrarazi zuen: bidegorria zein zenjakiteko arazoak zituzten. Hori

ikusita, Udalak bidegorriko marrak

gorriz margotzeko eskaera egin

zion Aldundiari.

Kasablankakobidegorrikomarrak gorrikolorearekin

oihn Mrtinez de albeniz | Erizaina

"Umeak larrialdiren bat

duenean, burua hotzizatea komeni da"

mIrEIA bIkuA | oati

Elkar Hezi ikastetxeak umeekin

larrialdiren bat dagoenean nola

jokatu behar den erakusteko tai-

ler praktikoa antolatu du hilaren

25erako. Oihana Martinez de

Albeniz erizainak emango ditu

azalpenak.

Noendao da apoposa tailea?Umeekin ibiltzen direnendako,

batez ere, zaintzaileendako: gura-

so, aitaita-amama, anai-arre-

ba...

Nola joat eha d ea za-ien at denean?Zauria txikia bada, ondo garbitu

eta tirita ipinita nahikoa da. Zau-

ria sakonagoa bada eta odol-jario

handia badu, zapi bat gainean

ipini eta presionatu egin behar

dugu odol-jarioa mozteko. Ondo-

ren, gertuen daukagun osasun

etxera eramango dugu.

uee an olpea hatzenditzt