Embed Size (px)
Citation preview
CEN
Diario “Cen”. Edita Compañía de María A Coruña. Ano 100, nº 1
O Colexio Compañía de María da Coruña comeza as cele-
bracións do seu centenario
O Colexio Compañía de María
comezou as celebracións do seu
centenario, coa Festa da Nena María, o
xoves 10 de Novembro de 2016. Con
este acto inaugurouse a temporada de
festexos da mencionada efeméride.
Organizouse unha procesión na que se
portou a imaxe da Virxe, que foi levada
por alumnos de 2º de Bacharelato ao
longo da fachada principal do colexio
na rúa Calvo Sotelo. Os alumnos de
todos os cursos dispuxéronse en dúas
bandas deixando un corredor no centro
para que pasase a figura da Virxe. O
alumnado de 2º e algúns profesores
levaron da man os nenos de infantil.
O venres 11 celebrouse unha festa na
que se organizaron postos onde se
vendía comida para recadar cartos para
un proxecto no Congo. Entre os postos
mái s destacados e s taba o de
hamburguesas de 1º Bacharelato "C".
Tamén destacou o posto de gofres de 1º
"B" e o de hot-dogs 1º "A". Os restantes
cursos da ESO estableceron postos de
bebidas, pizza, pinchos, patacas fritas,
chocolate con churros e outros
produtos. Quinto e sexto de primaria
encargáronse da venda de lambetadas.
Os nenos de cursos inferiores a quinto
de primaria, puideron desfrutar da festa
mercando alimentos ou xogando nos
inchables. Entraron ás dez e media e,
tras desfrutar da festa marcharon á unha
e media.
Durante toda a semana de festas
leváronse a cabo diversas competicións
deportivas, entre elas fútbol masculino e
feminino, baloncesto masculino e
feminino e volleyball mixto. Os nenos
de dez a trece anos xogaron nos recreos
pola mañá, arbitrados polos maiores do
pavillón. A partir dos catorce anos as
competicións xóganse polas tardes.
Algunhas clases deseñaron e confeccio-
naron camisetas para xogar os partidos.
Este ano introducíronse innovacións na
celebración eucarística, como por exem-
plo o emprego dunha batería así como
varias guitarras eléctricas para acompa-
ñar as cancións, que engadiron un to-
que rockeiro. Como todos os anos reali-
záronse ensaios guiados por Miguel
Horjales e Marga Bello os días anterio-
res á celebración da eucaristía para evi-
tar calquera tipo de erro.
(Marta, Nuria, Adrián, Pedro, Celia.
1º Bacharelato)
2
NOTICIAS HISTÓRICAS
A Compañía de María funda
un colexio na Coruña (1917)
A orde relixiosa feminina Compañía de
María chegou á Coruña. A reverenda
Josefina Aguirre, procedente de Orduña
(Biscaia), acompañada de varias
relixiosas da orde da Compañía de
María, dos señores Oary e Olano, e dun
capelán, co obxectivo de establecer un
colexio para nenas nas proximidades da
estrada da Coruña a Santiago.
O obxectivo desta congregación é seguir
os pasos da fundadora desta orde -
creada no 1607 por Santa Xoana de
Lestonnac en Burdeos- e poder
establecer unha institución relixiosa para
que as nenas da capital poidan recibir
unha educación dende unha perspectiva
católica.
O recibimento foi moi agradable e as
institucións relixiosas de cidade están
emocionadas ante a noticia do
establecemento dun novo centro
relixioso para as rapazas da Coruña.
Inauguración da capela do Cole-
xio Compañía de María (1925)
Tivo lugar a inauguración da nova cape-
la do colexio que as relixiosas da orde
da Compañía de María da Coruña esta-
bleceron en Cidade Xardín, onde se co-
mezarán a impartir clases a partir do
vindeiro mes de outubro co traslado do
colexio de Monelos a un novo edificio
máis amplo e coas condicións óptimas
situado neste barrio da Coruña.
Para presenciar o acto da inauguración a
“Madre Provincial”, acompañada da súa
secretaria, viaxou desde San Sebastián,
tendo ambas as dúas unha benvida aga-
rimosa. Tamén asistiron ao acto repre-
sentantes do clero parroquial, outras
ordes relixiosas e distinguidas familias.
Foi un acto moi solemne, bendicido
polo Superior dos Xesuítas da Residencia
da Coruña, R. P. Arri, quen tamén se
encargou da misa. Na celebración, o
coro de relixiosas interpretou recoñeci-
dos motetes e composicións da música
sacra. Os exercicios da tarde estiveron
tamén moi concorridos, e remataron coa
reserva das irmás.
A inauguración da capela é o primeiro
paso antes de abrir as portas do novo
edificio, no que estudarán as rapazas a
partir do próximo outubro, deseñado
polo arquitecto Bastida e cuxo contratis-
ta de obras foi o Sr. Iturriaga. A idea dun
centro moito máis amplo no que educar
a máis e máis rapazas emociona enorme-
mente as relixiosas deste centro.
(Paula, Marina, Marta, Ana. 1º Bach)
Despoi s de se senta educando
exclusivamente rapazas, o colexio
Compañía de María decide neste curso
1977-1978 dar un gran paso e permitir a
educación mixta no seu centro. Rapaces
de todas as idades comezarán a estudar
neste colexio, sendo os primeiros de
múltiples xeracións vindeiras de cursos
mixtos, onde se trate por igual os nenos
e as nenas.
Seguindo sempre o modelo da
educación que a fundadora da orde
quixo impoñer ás rapazas cando creou a
Compañía de María, “tendéndolles a
man”, agora este centro busca ampliar
os seus horizontes impartindo clases a
mozos e mozas tratándoos por igual e
incu lcándol les unha educac ión
humanista e cristiá.
Debido ao gran cambio que supón
neste centro a mestura de nenos e nenas
nunha mesma clase, existe un gran
número de persoas en desacordo coa
nova decis ión. Moitas familias
manifestárono e debido a isto o número
de rapaces inscritos por agora non é
moi elevado. Algunhas ordes relixiosas,
como a das Xesuitinas, tamén
manifestaron a súa inquedanza coa
innovación do centro, pero a pesar de
todo isto este mantén firme a súa
decisión de ofertar dende este
momento unha educación igualitaria
para nenos e nenas.
A Compañía de María d'A Coruña convértese en mixto (1977)
Colexio. Historia
Estréanse novas aulas no colexio co
motivo da inclusión dun novo curso. A
nova etapa que se engadirá no colexio
é o primeiro curso do segundo ciclo de
Educación Infantil, que comprende a
idade de tres anos. O colexio
Compañía de María ofrece este servizo
para atender mellor as necesidades das
familias. Para levar a cabo o proxecto
adaptou o espazo co que contaba e
estableceu aulas para os máis pequenos.
Esta é unha importante iniciativa para o
centro xa que deste modo poderá
contar con máis alumnos. Ademais
mellorará a calidade da educación xa
que conta con máis espazos para xogar,
relacionarse e comunicarse.
As reformas do espazo leváronse a cabo
durante os meses de verán. Neste curto
período de tempo conseguíronse crear
tres espazos independentes para ofrecer
un bo servizo aos nenos e habilitáronse
novos lugares de xogos para que
p o i d a n c o m e z a r o s e u
desenvolvemento corporal.
Todo aconteceu como se esperaba, é
dicir: unha chea de nenos chorando no
hall, debido a que neste ano non se
incorporaron só os alumnos de
primeiro de infantil, senón que os
nenos de catro anos tamén comezaron
a súa nova etapa no colexio. Os
docentes amenizaron a mañá aos nenos
e, ademais de levar a cabo as
actividades programadas para ese día,
fixeron unha pequena presentación aos
seus pais.
(Inés, Marta, Raquel, Lucía. 1º Bach)
Inauguráronse as aulas de nenos de tres anos no colexio
Compañía de María para este vindeiro curso 2004.
Edificio do Colexio no Corgo (Monelos)
3
REPORTAXE: CEN ANOS DE COMPAÑÍA DE MARÍA NA CORUÑA
Nunha finca situada na zona do Corgo,
levantouse o primeiro centro da Com-
pañía de María na cidade da Coruña.
Corría o ano 1917 e a súa fundación foi
posible grazas a unha congregación de
relixiosas da Compañía de María que
procedían de Orduña, no País Vasco.
Case dúas décadas despois, o colexio
trasladouse a Cidade Xardín, onde per-
maneceu ata os nosos días formando a
miles de coruñeses, pero sobre todo
coruñesas, xa que até o ano 1977, tan
só as mulleres podían estudar alí.
En plena Primeira Guerra Mundial, nun
contexto de crise xeneralizada en toda
Europa, e tamén en España, onde a
creación dunhas asociacións de milita-
res, as Xuntas Parlamentarias, desafia-
ban o goberno do conservador Eduar-
do Dato. Na Coruña, gobernaba o al-
calde Manuel Casás Fernández, un de-
fensor da cultura e a lingua galega.
Nesta situación de crise, arribaron á
Coruña as monxas da Orde da Compa-
ñía de María de Orduña, e decidiron
realizar o desexo de Santa Xoana de
promover a educación feminina, e por
iso, construíron o colexio da Compañía
na finca do Corgo. Case dúas décadas
despois, decidiron trasladar o colexio a
Cidade Xardín, un lugar máis preto do
centro da cidade, que facilitaría ás mo-
zas coruñesas ir ao colexio. O arquitec-
to do edificio de Cidade Xardín foi
Leoncio Bescansa, un afamado arquitec-
to galego que tamén construíu outras
escolas na Coruña, como a de Labaca.
O edificio está aínda en pé nos nosos
días e ´´e dun estilo neogótico, moi de
moda naquel tempo.
Nos anos seguintes, o colexio seguiu
formando coruñesas nos valores da
Compañía de María, educadas na fe
cristiá; ademais o colexio sempre edu-
cou as súas alumnas no valor principal
de “tender a man” que aínda a día de
hoxe está presente en todos os colexios
da Compañía de María. En 1977, 60
anos despois de fundarse, o colexio deu
un xiro de 360 graos, xa que decidiron
permitir a entrada de nenos no colexio
Desta forma o centro deixou de ser
especificamente feminino. Eran os anos
70, respirábase modernidade en España
tras a fin da ditadura de Franco, e o
colexio soubo modernizarse e adaptarse
aos novos tempos.
Dende 1977 ata agora o colexio Com-
pañía de María segue educando coruñe-
ses combinando a tradición dos antigos
valores de Santa Xoana coa modernida-
de de novas técnicas de ensino e nestes
últimos anos o colexio modernizouse
introducindo as novas tecnoloxías.
En definitiva, a día de hoxe, poucas
similitudes quedan daquel colexio de
1917; o edificio trasladouse, cambiaron
as formas de ensinar, admitíronse nenos
no colexio, as clases impártense me-
diante a tecnoloxía máis moderna…
pero hai unha cousa que segue intacta:
os valores que a institución transmite na
súa educación, a solidariedade, a igual-
dade e a fe cristiá.
A Compañía de María da Coruña fai
cen anos. Este colexio soubo moderni-
zarse e adaptarse aos novos tempos sen
deixar atrás os seus principios funda-
mentais. Durante estes cen anos miles
de coruñesas e coruñeses formáronse
neste gran colexio, que a día de hoxe
segue tendendo a man a todo aquel
que a precise. Por moitos máis.
(Juan Martínez de la Colina. 1º Bach.)
Colexio. Historia
4
15 de setembro de 1937,
España leva un ano de
terrible enfrontamento
civil entre o bando
franquista (tamén
chamado o bando
sublevado ou bando
nacional) e o bando
republicano. O colexio
Compañía de María
atópase dividido en dúas
funcións: unha das
metades está sendo
empregada como centro
educativo para as nenas e
a outra metade
transformouse nun
pequeno hospital
destinado á curación dos
feridos desta guerra tan
cruenta.
Este pequeno hospital
estaba na parte do
colexio que agora
correspondería coa zona
do comedor xunto coas
aulas de 5º e 6º de
primaria e 1º e 2º da ESO.
O conflito foi deixando día tras día
unha gran cantidade de cadáveres de
soldados, que loitaban entre si para
poderen conseguir a vitoria para
cadanseu bando. Algún dos afortunados
que sobreviven son levados ao centro
sanitario improvisado na Compañía
durante a guerra. Este novo hospital
atendía unicamente os membros do
bando nacional, xa que foran eles os
que o formaran requisando ao colexio
parte das súas instalacións. Os mortos,
produto da confrontación bélica entre
ambos bandos, eran enterrados en foxas
comúns.
Entre as alumnas que asistían ao colexio
da Companía de María durante a guerra
estaba María Luisa, coa que tivemos a
enorme sorte de poder falar. Naquel
1937 tiña arredor de dez anos e as súas
dúas irmás aproximadamente dezasete.
Neste período as clases eran impartidas
polas propias monxas, que eran moi
estritas, segundo nos di María Luisa.
“As miñas irmás sempre foran unhas
lacazanas” dinos María, “ademais elas
estaban moi distraídas, porque andaban
demasiado pendentes dos soldados que
estaban no sanatorio improvisado no
colexio, especialmente a dous rapaces
soldados moi atractivos cos que falaban
sempre que podían”
Ou sexa: de entre os soldados feridos
escolleran os que máis lles gustaban.
“Nunca vira tan contentas a miñas
irmás no colexio desde que falaban cos
soldados en recuperación, aínda me
acordo deles: un recibira un balazo no
ombreiro e outro no xeonllo coa mala
sorte de que se lle infectou a ferida.
Pero un día mentres falaban cos
soldados foron vistas por unha monxa e
decidiron expulsalas do colexio.”
Finalmente esta historia de amor entre
os soldados e estas ligonas rapazas
rematou. María Luisa cóntanos que súas
irmás foron enviadas a un colexio
interno polos seus pais, que se
enfadaron moito. Eran outros tempos.
Unha vez rematada a guerra (1939),
restaurose a Compañía de María como
colexio, a súa función primordial dende
a súa creación. Dende entón, o colexio
leva 77 anos impartindo clase aos seus
alumnos.
(Román López-Riobóo 1º Bach)
Colexio. Historia
AMORÍOS DURANTE A GUERRA
5
Actualmente, no colexio Compañía de
María estase a producir o cambio dos
libros de papel polos ordenadores con
libros dixitais, como en moitos outros
centros escolares de Galicia por medio
do “Proxecto E-DIXGAL”. Este proxecto
potencia a integración plena das TIC na
práctica educativa, co obxectivo de
aproveitar de maneira efectiva os
contidos dixitais existentes nas redes dos
centros educativos (cada vez máis
preparados tecnoloxicamente). Non
obstante, este proxecto ten algúns
detractores, pois moitos cren que o
cambio de libros non é necesario.
“Os libros de papel son moito máis
eficaces á hora de estudar e son máis
cómodos”, afirma David Dorrego,
alumno de 5º de primaria do Colexio
Compañía de María, que por primeira
vez experimentou o cambio.
Por outro lado, a introdución deste
proxecto implica modificacións no
funcionamento das clases, que son moi
diferentes ás tradicionais. Cada mañá na
primeira clase, os alumnos sacan os
ordenadores do armario onde están
gardados por orde de lista para
empregalos durante todo o día.
Durante as clases, mentres o profesor
explica a lección, copian os exercicios
nos ordenadores, ademais de empregar
frecuentemente a aula virtual do
colexio para facer diferentes actividades
e exercicios. Por último, gárdanse os
ordenadores de novo no armario para,
ao día seguinte, volvelos utilizar.
“Cos ordenadores pérdese tempo
cando os sacamos do armario polo que
as clases son máis curtas e temos que
facer máis deberes na casa, que ás
veces, non podo facelos cando non
teño conexión á Internet”, explica
David, que prefire os libros tradicionais
de papel.
Sen embargo, os ordenadores ofrecen
unha gran variedade de material escolar
moi útil e eficaz para a aprendizaxe nas
aulas. O “Proxecto EDIXGAL” defende
este salto cualitativo no modelo
educativo galego para alcanzar a
resposta integral e de futuro aos retos
que presenta a educación dos máis
novos na sociedade do século XXI.
“O E-DIXGAL ofrece un material
didáctico de máxima calidade para
gozar dunha gran variedade de recursos
educativos cos que enriquecer a
experiencia didáctica”, declarou no seu
momento o ex-conselleiro Jesús
Vázquez Abad. “Ademais é unha
oportunidade para mellorar a
innovación educativa, de xeito que
academos o máximo potencial do
alumnado e para formar alumnos e
alumnas que teñan a competencia
dixital completa que a sociedade de
hoxe lles está a demandar”.
O “Proxecto E-DIXGAL” ofrécese
como principal proposta para cambiar e
modernizar o sistema educativo galego,
mellorar a calidade do ensino en Galicia
e reducir o fracaso escolar. Aínda que
moitos non o ven así e pensan que o
proxecto non é necesario, o único que
se sabe con exactitude é que EDIXGAL
continuará nas aulas guste ou non
guste.
(Pablo Dorrego 1º Bach)
EDIXGAL: un sistema diferente para un mundo diferente
Colexio. Actualidade
6
Estes últimos anos xurdiu o debate entre
o profesorado, o alumnado e as familias
sobre o uso das tablets e os ordenadores
persoais como substitutos dos libros de
texto. Non é un tema doado xa que
ambas opcións presentan vantaxes e
desvantaxes. É evidente que unha
análise fría dos pros e os contras do
emprego do libro de texto dixital fronte
ao libro de texto convencional en papel
desequilibraría a balanza cara aos
beneficios do libro electrónico. Estes
po s ib l e s bene f i c io s s e r í an : o
abaratamento dos custos pola compra
dos libros, a diminución do gasto da súa
impresión en papel, a posibilidade de
modificar o contido no medio do curso
(actualizacións), a facilidade de acceso á
súa lectura dende un só dispositivo (sen
necesidade de levalos na mochila) e
finalmente a comodidade ao evitar o
almacenamento en sobrecargados
andeis.
Por outra banda, está demostrado que
ler os libros en papel axuda a que exista
un maior recordo e compresión do
texto lido. Para investigadores coma M.
Wolf, da Univerdade Tufts (Estados
Unidos), o papel segue a ter vantaxes xa
que “Un texto é unha paisaxe escrita
que se asemella a un mapa topográfico
que guía á lectura”. O soporte dixital
restaría diferenzas: “Non vemos a
extensión, esquinas ou marxes”.
Ademais a memoria visual é moi
importante para fixar conceptos á hora
do estudo. Os formatos dixitais impiden
que o lector explore o texto de maneira
intuitiva e se forme unha imaxe mental
da súa estrutura (publicación da revista
Investigación e Ciencia en febreiro de
2014). Así mesmo, para estudar unha
materia ou preparar un traballo é moito
máis cómodo ter o libro físico de
soporte. Resulta que axuda a crear
mellores mapas conceptuais e a lograr
unha mellor comprensión dun texto, xa
que permite por exemplo o subliñado
con cores vistosas que chaman a
atención ou as anotacións ás marxes dos
libros. Incluso a propia textura do libro,
as cores, o tamaño, entre outros,
contribúen ao recordo visual.
Por outra banda, as pantallas dixitais
provocan unha fatiga tanto visual como
mental máis acusada que a lectura en
papel. A luz que emiten tanto os
ordenadores coma as tablets cansa a
vista e pode chegar a producir dores de
cabeza despois de moitas horas de
estudo. Tamén os ordenadores e os
aparellos electrónicos en xeral teñen
máis avarías e dan problemas coa
conexión WiFi, por exemplo. Isto pode
levar a retrasar o desenvolvemento,
debido ás constantes pausas para
arranxalos. En moitos colexios a
potencia do router para ter conexión
non é suficiente para toda unha clase, o
que leva a que algúns alumnos vaian
máis avanzados e que os demais nin
poidan conectarse nin realizar as tarefas
se precisan da Internet.
É certo que algunha destas diferenzas
poden ser subxectivas e quizais están
vinculadas ao feito de que os
adolescentes actuais non naceron nunha
época de xeneralización da lectura
dixital. Os anos na educación primaria
adquirindo hábitos de lectura en libros
de texto de papel é probable que
condicionen as posturas dos actuais
estudantes de Bacharelato. Para os
nativos dixitais (é dicir para aqueles
nenos que levan dende moi pequenos
empregando o ordenador para a
lectura) probablemente este debate xa
non vai ter lugar porque non coñeceron
o formato en papel. Pero para aqueles
que estaban acostumados a este
método, o cambio é moi grande e non
sempre gusta. Por exemplo, a maioría
dos alumnos que realizaron a súa
educación primaria e secundaria en
papel precisan deste soporte para
estudar e fixar conceptos: é habitual a
necesidade de imprimir parte dos libros
de texto á hora de preparar un exame.
Se ben os argumentos a favor do libro
de texto en papel son, en gran parte,
subxectivos, a realidade é que aínda que
sexan difíciles de comparar coas
vantaxes do soporte dixital, estes son os
que fan que moita xente decida escoller
o libro de texto antes que o ordenador.
(Marina, Marta, Paula, Ana. 1º Bach)
Colexio. Actualidade
DEBATE: LIBROS OU ORDENADORES?
A educación e a tecnoloxía, tan
presentes nas nosas vidas, non son boas
aliadas. En primeiro lugar, sería
conveniente mencionar a tan temperá
idade á que actualmente os pais
adquiren teléfonos móbiles para os seus
fillos, ou a permisividade destes para
que os seus descendentes accedan ás
redes sociais: a idade de doce anos, nin
máis nin menos.
En relación coa educación, claro está, o
uso dun teléfono móbil propio, a estas
idades tan temperás, trae como
consecuencia que viven nunha realidade
virtual totalmente inexistente; a
adicción, a falta de atención ao
realmente importante.
Desen t énde nse da s r e l a c i ón s
interpersoais, deixando de interactuar
entre compañeiros, xa que cada vez é
máis frecuente ver nos patios do recreo
grupos de rapaces que, pese a estar
todos reunidos, en lugar de falar ou
xogar, están atentos á pantalla;
desenténdense tamén de copiar os
apuntes ou os deberes na clase: “Total,
para que? Xa preguntarei ou pedirei
polo WhatsApp”. E non só os nenos;
tamén os pais se preocupan agora de
crear grupos desta rede social, preguntar
eles mesmos e preocuparse polo que
son, en realidade, as obrigas dos seus
fillos.
Na clase, non precisamente teléfonos
móbiles, pero si tablets, libros dixitais,
iPads ou ordenadores están substituíndo
os básicos e tradicionais libros de papel.
Esta substitución é ilóxica, xa que, ao fin
e ao cabo, pagar a compra, os amaños
ou roturas e as axeitadas aplicacións,
implica aproximadamente a mesma
achega económica que a compra de
todos os libros de papel.
Con respecto a isto, hai que destacar
que incluso hai países como Finlandia,
nos que deixarán de ensinar a escritura,
subs t i tu índoa polo en s ino da
mecanografía. Unha medida demasiado
extrema, pois a escritura é un signo de
identidade da persoa; ademais, esta é
imprescindible no desenvolvemento da
destreza manual e da capacidade
cognitiva.
Outro aspecto de vital importancia na
cuestión tratada é a redución de
inscricións que se está dando en
academias, cursos, clases particulares,
etc. O motivo? Os cursos on-line. A
maioría deles gratuítos ou dun custo
baixo, están facendo que, cada vez
máis, as persoas que queren iniciarse ou
perfeccionarse nun determinado campo,
xa nin saen da casa para facelo. En
moitos casos, ao final, a aprendizaxe
non se realiza de xeito correcto.
En último lugar, destacar a redución de
esforzo que supón na actualidade para
os mozos realizar un traballo escolar.
Antes, estes tiñan que acudir ás
bibliotecas e buscar alí a información
necesaria, mentres que, a día de hoxe,
buscar a información supón un só clic.
Isto supón un menor uso das
bibliotecas, nas que “de paso que ías
realizar un traballo, levabas para a casa
un par de libros”. Agora, os rapaces non
len máis de catro ou cinco libros ao ano
En conclusión, ler e o escribir de xeito
tradicional deberían seguir sendo algo
básico na educación, e que, por moito
que a tecnoloxía avance, esta tradición
secular debe conservarse, xa que, todos
os cambios chegan ao seu tempo.
(Marta Iglesias 4º ESO)
7
Lolita Garrido é unha monxa da
Compañía de María que dedicou a súa
vida á ensinanza, como profesora de
matemáticas e como directora do
Colexio. Nestes días concedeunos unha
entrevista na que puidemos realizarlle
algunhas preguntas ás que respondeu
encantada. É evidente que ten unha
gran experiencia na ensinanza e en
especial na do colexio.
-Cando te decataches de que querías
ser monxa?
-Eu estudei na Compañía de María de
Santiago e daquela era unha opción moi
normal, a maioría das nenas decidiamos
iso. De todas formas, eu non entrei ata
os 21 anos e nese momento tomei a
decisión.
-Exerciches como profesora no
colexio?
- Exercín. Levo aquí máis de corenta
anos e sempre dei clase de matemáticas
aos máis maiores, xa que é unha cousa
que desfruto moito. Librástesvos de min
(ri)
-Só chegaches a darlle clase ás nenas?
-Non. Hai uns trinta anos que hai
nenos no colexio, e eu deixei de dar
clases hai doce ou trece. Collín cando
empezaron os nenos e xa había moitos
deles. O colexio cambiou totalmente
coa presenza dos nenos. Os xogos eran
tan distintos que necesitaban máis
espazo, e para iso fixemos
polideportivos e tamén tivemos que
cambiar moitas das portas, xa que tiñan
máis forza e rompíanas.
-Que é o que máis che gusta de
exercer como monxa?
-Eu escollín a Compañía de María
porque o que máis me gusta é o ensino.
Meu pai tamén era mestre e sempre
tiven esta vocación. O que máis me
gusta verdadeiramente é o ensino que
se dá no colexio.
-Cambiarías algo do colexio?
-Moitas cousas! En canto á súa
estrutura, o colexio foi construído en
varias etapas, e polo tanto non está moi
ben organizado. Se puidese,
encantaríame mellorar as bibliotecas, as
aulas … pouco a pouco trataremos de
ilo cambiando.
-Desfrutas sendo monxa nun colexio
ou gustaríache adicarte ás misións?
-Cando entrei de nova quizais me
gustaría ir a misións. Como nunca me
fixeron a oferta e ademais, nada máis
acabar a carreira de matemáticas fun
destinada ao colexio, non tiven a
posibilidade. Pero si que me gustaría ter
esa experiencia.
-Se estudaches na Compañía de María
de Santiago, como chegaches ata aquí?
-Cando tes a carreira, a provincial
pódete enviar a calquera parte e
destináronme á Coruña, porque aquí
necesitábase unha profesora, e sentinme
tan a gusto aquí que nunca máis me
volveron cambiar a outro sitio.
-Antigamente as monxas adoitaban
axudar nos hospitais, axudaches ti
nalgún hospital?
-A nosa institución naceu para o ensino.
Ben é verdade, que cando axudamos
nalgunha misión como a do Congo, si
que puidemos participar na creación
dalgún hospital. Ao mellor ao que te
refires é que, na época da Guerra, o
colexio converteuse nun hospital de
sangue e as monxas que estaban aquí
axudaban os soldados durante a
Segunda República, arredor dos anos
1931-1932. Neste momento non se
interrompeu a vida do colexio, xa que
mentres continuaban as clases, os
soldados viñan aquí en busca de axuda
sanitaria. Tamén houbo un momento
no que non estivo permitido o ensino
relixioso e as monxas tivéronse que ir
vivir a casa de familiares. Tívose que
buscar un director que non fora
relixioso.
-Gustouche o comezo dos actos de
celebración do centenario?
-Gustoume moito. O feito de saír coa
virxe á rúa, é algo que se facía antes.
Antigamente a virxe saía ata a Praza do
Mestre Mateo, daba a volta por
Fernando Macías e volvía ao Colexio.
(Mar, Inés, Marta, Raquel e Lucía 1º
Bach)
LOLITA GARRIDO: "Eu nacín para o ensino"
O Colexio
¿Tiene sueño durante las clases por haber jugado a la consola hasta las mil? Pues no lo dude y compre el último pupitrolchón. No es de viscoelástico ni de látex, ¡es de madera! La empresa no se responsabiliza de las muescas o pintadas bolígrafo o rotulador que pueda haber en los pupitres. Se aconseja usar en clase de matemáticas
ANUNCIOS POR PALABRAS
¿Se te ha caído el balón hacia fuera del recinto del colegio? Pues ya puedes ir comprándote otro que sea bonito
SE OFRECE Se ofrece compañero de diversión en clases aburridas, a cambio de ser culpable en caso de bronca
¿Eres un vago y no estudias? Compra nues-tras gafas listillo, aparentarás ser más inteligente y aprobarás por la cara.
Se vende imaginación a buen precio, sirve para cualquier tipo de exámenes. Se venden apuntes de sociales, ¡Que los entiendas es cosa tuya!
8 O Colexio
O primeiro que se ve ao entrar no labo-
ratorio de robótica na procura dos fina-
listas do mundial de robótica son moto-
res, cables e pezas de Lego. Están no seu
hábitat natural.
É Carlos o que fala primeiro, un dos
integrantes do equipo de robótica do
colexio que participou o pasado No-
vembro no WRO (World Robotic Olim-
pics).
A actividade de robótica é unha extraes-
colar engadida recentemente, no 2014,
ao catálogo do centro. Carlos, o profe-
sor, introdúcelles ao máxico mundo da
programación. A maioría dos alumnos
son afeccionados á tecnoloxía e aos
videoxogos, e pasan a tarde do venres
entre ordenadores, motores e pezas de
Lego.
O equipo que participou na categoría
“WRO Fútbol” está constituído por
dous alumnos de segundo de Bacharela-
to, Carlos e Miguel, e Pancho, o máis
pequeno, de terceiro da ESO. A modali-
dade consiste en construír dous robots
de catro motores con pezas de lego, e
programalos como dianteiro e gardame-
ta. As súas máquinas enfróntanse entón
coas do outro equipo. Simplemente, o
que meta máis goles pasa á seguinte
fase.
Así pasaron da fase autonómica
(Galicia) á nacional, na Rioxa. Alí clasi-
ficáronse no segun-
do posto. Estaban
na nacional! “Foi
un golpe de sorte
por un fallo na pro-
gramación do noso
gardameta. Nin nós
nos críamos que
íamos viaxar a No-
va Dheli”.
A pesar de ser un
feito case histórico
na Galicia tecnoló-
xica, a Xunta de
Galicia nos lles ofre-
ceu ningunha axuda
económica, (e iso que a pediron), e
conseguiron os cartos do voo a través
da venda de galletas nos recreos do
colexio e dunha axuda da AMPA.
Chegou entón o 25 de novembro, tan
esperado, e o noso equipo, cos nervios
a flor de pel, chegou a Nova Dheli coas
esperanzas dun colexio enteiro na male-
ta. Aínda así non foron quen de vencer
os asiáticos. “Están moito máis avanza-
dos ca nós, adestran moitísimas horas á
semana, e teñen a programación como
obrigatoria. Poderíamos aprender de-
les”. Aínda que volveron ao hotel sen
ningún premio, a experiencia, aseguran,
foi inesquecible.
O equipo segue indo á actividade sema-
nalmente, aínda que aseguran que só é
un hobby. Carlos, por exemplo, baralla
medicina entre as posibles carreiras; e
Miguel é un apaixonado da cociña. Son
grandes estudantes, os tres con inquietu-
des e incontables extraescolares. É inevi-
table preguntarlles como conseguen
compaxinalo todo. “É verdade que hai
que dedicarlle tempo, pero é cuestión
de organización. Se te organizas, po-
des”. Todos saben que os seus coñece-
mentos de programación serán valiosísi-
mos para eles, “A robótica é o futuro”,
aseguran.
Nós despedímonos e deixámolos traba-
llar tranquilos.
(María, Paula, Laura, Jacobo. 1º Bach)
Alumnos da Compañía de María participan en Nova Delhi
nun concurso de robótica
Os nenos de 1º e 2º da ESO do colexio
Compañía de María recibiron con entu-
siasmo a Amanda Barciela, bióloga e
membro da ONG da fundación Jane
Goodall, quen deu unha charla expli-
cando a función do seu traballo e varios
proxectos que leva a cabo para esta
institución, amosando as actividades do
Instituto Jane Goodall en África.
Amanda comezou a charla dando a
coñecer o seu traballo como bióloga e,
que dende hai un ano, é voluntaria en
Senegal nun campamento da organiza-
ción Jane Goodall, para defender e
coidar a natureza e preservar os chim-
pancés do oeste africano que se atopan
en perigo de extinción.
Comentoulles tamén a explotación que
sofren os homes e as mulleres nas minas
de coltán, no Congo. Delas extráese o
mineral necesario para a fabricación dos
compoñentes de dispositivos electróni-
cos, e cuxa escaseza é un dos principais
problemas.
A finalidade de
Amanda coa súa
conferencia era
animar os rapaces
a colaborar na
c a m p a ñ a
“Movilízate pola
selva”, favorecen-
do a reciclaxe de
móbiles e así faci-
litar un menor
consumo do mi-
neral de coltán e
da explotación de
persoas. Para iso,
o Colexio decidiu
colaborar nesa
campaña e dúas
profesoras res-
ponsabilizáronse de recoller os móbiles
vellos que a xente puidera levar.
Ao rematar, os nenos decatáronse do
importante que é conservar a natureza
sen abusar dela para que no futuro non
ocorran desgrazas maiores.
CONFERENCIA SOLIDARIA “MOVILÍZATE POLA SELVA”
9
José María Aguado, tamén chamado
coloquialmente por alumnos e profeso-
res “Chema”, acepta a nosa petición de
entrevista ao instante. Asaltámolo xusto
ao principio do recreo das doce e dez,
no momento no que se dispoñía a saír
da sala de profesores. Como mestre de
relixión e EDES dentro do colexio Com-
pañía de María, Chema foi sempre
coñecido por ser un dos máis implicados
na organización dos eventos do centro,
como neste caso, na celebración do
centenario. Con apariencia relaxada
imponnos unha única condición: “Pero
podo comer o que trouxen mentres
tanto, verdade?”. Nas súas mans encón-
trase un pequeno tarro cheo co que
aparentemente parecen froitos secos.
Con moita amabilidade condúcenos ata
o despacho que se encontra en fronte
da sala de profesores. Dentro, ofrécenos
asento, e mentres a miña compañeira
acende a gravadora, comezo coas pre-
guntas:
- Como e cando xurdiu a idea de orga-
nizar este acontecemento polos cen
anos do centro?
-Eu levo cinco anos falando co equipo
directivo sobre esta festa, xa que todo
require traballo, tempo e organización.
A partir de que o propuxera, foron na-
cendo ideas que fomos acumulando ata
o ano pasado. Resumindo, esta idea
xurdiu hai cinco anos, pero a parte
máis importante do proxecto foi organi-
zada antes do verán do 2016.
- O que nos acabas de contar dá a en-
tender que tiveches un papel fundamen-
tal en todo isto. Pero cal foi concreta-
mente?
-Non, realmente non o considero que
fose algo “fundamental”, soamente
estimulei que os demais participasen e
reflexionasen máis sobre estes temas.
Podería dicirse que o meu papel foi o
de impulsar o proxecto xunto con ou-
tras persoas para que finalmente se leva-
se a cabo.
- Cal foi o maior reto ou obstáculo que
tivestes que superar durante este proce-
so?
- O maior reto sempre é o de coordinar
a mil e pico alumnos, a moitos profeso-
res, e conseguir que todo funcione e a
xente traballe. A idea é que todo o
mundo colabore e enriqueza coa súa
achega. Como traballamos anteriormen-
te na clase (referíndose á súa clase de
EDES de primeiro de Bacharelato), todo
o mundo ten a súa peculiaridade e
como “o que nos fai distintos nos fai
bonitos”, é importante que cada alum-
no e cada profesor colaboren no que se
poida.
- Consideras que conseguiches transmitir
os valores que se pretendían con este
evento?
-E ben, ten en conta que aínda non che-
gamos ao clímax desta celebración, aín-
da estamos en proceso de conseguilo. O
noso obxectivo é recuperar cousas do
pasado e aprender delas, como por
exemplo a importancia do que aportou
a Compañía de María á Coruña, a nós e
ás nosas vidas. Respecto a se considero
que logramos transmitir esta mensaxe,
non podo estar seguro xa que é dema-
siado pronto para consideralo. A educa-
ción é sempre algo que se mira a longo
prazo. O importante é que o que faga-
mos o fagamos ben e desfrutemos.
- E como última pregunta, pensas que
estades cumprindo as expectativas que
xera un acontecemento tan grande para
o Colexio e a Fundación?
- Eu persoalmente penso que quen están
gozando verdadeiramente con isto son
os antigos alumnos, e iso viuse reflecti-
do no éxito que tivo a exposición da
Nena María. Por outra parte os alum-
nos que se encontran actualmente estu-
dando aquí non o viven da mesma ma-
neira ni co mesmo entusiasmo, xa que
ese sentimento de nostalxia que fai este
acontecemento especial só é posible que
o sintan plenamente os máis veteranos.
-Moitas grazas polo teu tempo Chema.
-Grazas a vós. Espero que esta informa-
ción vos sexa útil.
Finalmente saímos do despacho satisfei-
tas e moi agradecidas pola actitude
aberta que mostrou Chema durante
toda a entrevista, o que a fixo moito
máis amena e natural. A impresión que
nos dá é a dun mestre realmente dedi-
cado ao colexio e a preservar a súa his-
toria. Non nos queda a máis mínima
dúbida de que o proxecto será un au-
tentico éxito e de que se o equipo direc-
tivo e o profesorado continúan desta
maneira, o centenario será recordado
dentro de moitos anos por ser un ver-
dadeiro homenaxe á memoria desta
institución.
(Ana e Covadonga 1ºA)
Chema Aguado: “O importante é que o que fagamos o fagamos ben e
desfrutemos"
O Colexio
10
Nun lugar recóndito do Congo, un ne-
no calquera, ao que imos chamar Bag-
du, chega á súa casa, feita de barro,
ramallos e algunha pedra, tras un longo
día de traballo nas canteiras. Bagdu ten
13 anos e nunca foi á escola, come só
unha vez ao día e carece dunhas condi-
cións mínimas de hixiene na súa casa.
Un día calquera chega á súa aldea a
noticia de que van traer cantidades de
roupa, comida e auga potable; pouco
despois un grupo de relixiosas comezan
o proceso de construción dun colexio
para todos os nenos. Bagdu logra ver
nos seus transportes : FISC
A FISC foi fundada e creada pola Com-
pañía de María desde unha espirituali-
dade cristiá, baseada no valor da solida-
riedade, que durante catro séculos vén
sendo o fundamento da propia congre-
gación para sustentar o desenvolvemen-
to educativo dos países e grupos huma-
nos máis desfavorecidos. Outra das mi-
sións desta ONGD (Organización Non
Gobernamental para o Desenvolvemen-
to) é lograr concienciar o resto de per-
soas das penosas e intolerables situa-
cións que están a pasar os sectores máis
empobrecidos da sociedade.
Tamén procura o financiamento e a
realización de actividades e proxectos
que permitan a mellora das condicións
materiais, sanitarias, educativas, cultu-
rais, deportivas, espirituais, de defensa
do medio ambiente, fomento da investi-
gación e promoción do voluntariado
dos distintos países en vías de desenvol-
vemento para promover o mesmo de
xeito integral e equilibrado e axude a
avanzar cara á fraternidade de todos os
seres humanos.
Ademais pretende facer ver aos máis
novos que estas persoas non só se ato-
pan nesas rexións africanas ou asiáticas,
senón tamén en cidades como a nosa.
Outra das metas da FISC é que o alum-
nado debe de tomar conciencia dos
problemas do mundo e que rapaces e
rapazas sexan capaces de analizar as
súas causas, así como comprender as
interrelacións entre economía, política,
cultura e sociedade. Conseguindo isto, a
xuventude actual xa estaría encamiñada
a formar cidadáns activos, que queiran e
poidan “actuar” sobre a realidade para
transformala, mellorala e que se identifi-
quen co “tender a man”.
Ao ser a Compañía de María a fundado-
ra desta importante asociación este cole-
xio proporciona numerosas opcións de
voluntariado como forma de participa-
ción dos seus alumnos na sociedade
mediante accións de carácter altruísta e
solidario.
Estas opcións de voluntariado divídense
en diferentes organizacións, colectivos,
programas ou proxectos concretos que
teñen como obxectivo principal o bene-
ficio dos máis desfavorecidos. Entre
moitas outras, destaca o voluntariado
de Padre Rubinos, no que se realiza
colaboración en diferentes actividades
de lecer coas persoas residentes no cen-
tro.
Outra actividade destacada é a de As-
pronaga, coa que os membros de vo-
luntariado colaboran asociación en acti-
vidades de normalización e mellora da
calidade de vida de persoas con discapa-
cidade. O obxectivo de voluntariado é
crear espazos onde os alumnos poidan
cumprir os seus desexos de participar en
accións solidarias durante o curso esco-
lar.
Grazas á FISC, moitos máis nenos como
Bagdu poden dispoñer duns servizos
básicos na súa vida, así como eses secto-
res desfavorecidos das cidades (anciáns,
discapacitados), que reciben moita axu-
da g r aza s a e s t a fundac ión .
(Pablo Chico 1º Bach)
REPORTAXE: Fundación Internacional de Solidariedade Compañía de María
A Compañía de María
11
María Ángeles Martínez, relixiosa da Compañía de María: "Escoitei os
avións que bombardeaban o Palacio da Moneda, en Chile”
María Ángeles Martínez naceu en 1934
no seo dunha familia adiñeirada (seu pai
era médico de familia). Estudou neste
colexio interna dende os once anos,
onde se lle inculcaron uns valores reli-
relixiosos que lle permitiron descubrir a
súa vocación. Mentres estaba interna
aprendeu a coñecerse a si mesma e deci-
decidiu marchar a Chile. Unha vez alí
estalou o golpe que deu lugar á ditadu-
ditadura de Pinochet; as relixiosas coas
que vivía acolleron a moitos prófugos
da xustiza. Resultou sen dúbida unha
das situacións máis impactantes que
experimentou.
Viviu catro décadas en Chile e decidiu
retornar á súa cidade natal onde conti-
continuou co seu labor de loitar contra
os malos tratos.
Por que decidiches entrar como interna
no colexio?
-Eu nacín en Pontedeume pero como
non había o equivalente ao Bacharelato,
aos once anos trasladeime a vivir coa
miña irmá Cuca á Coruña onde estudei
no Colexio Compañía de María. Ao
velo por primeira vez pensei que era “o
Castelo de irás e non volverás” debido a
que lía moitos contos de castelos e can-
cando vin o colexio xa presentín que a
miña vida xiraría en torno a el.
Que valores aprendiches?
-No colexio aprendín valores como o
compañeirismo (“unha amiga é un te-
tesouro”). Fixen moitas amizades femi-
femininas que aínda conservo, xa que
nese momento non había varóns no
colexio. Tamén descubrín a ser eu mes-
mesma e non compararme cos demais
(“sé ti mesma” ) e grazas á profesora
Elisa Fernández Vega que nos daba psi-
psicoloxía na antiga Biblioteca descubrín
a paixón que tiña pola escritura e come-
comecei a escribir na Revista Lestonnac.
Pero sobre todo aprendín uns valores
relixiosos e descubrín a miña vocación
pola relixión (en parte por rezar todos
os días dez minutos o Evanxeo), xa que
fun seducida por Xesús, aínda que nun
principio non o aceptaba, pero despois
decidín ser misioneira, en parte debido
a experiencia aos meus quince anos que
tivo a Madre Superiora (Amalia Sanjur-
Sanjurjo) en 1949 cando marchou a
África co motivo da Canonización de
Santa Xoana de Lestonnac. Eu preguntá-
preguntábame: se ela pode, por que eu
non?
Cando abandonas o colexio?
-Eu saín do colexio aos dezaoito anos,
no ano 1952, aínda que xa sabía que si
quería ir ao noviciado, a miña nai díxo-
díxome que esperase. Finalmente catro
anos máis tarde decidín entrar no novi-
noviciado para converterme en monxa
aos vinte e dous anos.
Estudaches algunha carreira universi-
universitaria?
-Si, marchei a Madrid estudar filosofía e
posteriormente trasladeime a Roma
estudar teoloxía, en pleno Concilio Vati-
Vaticano Segundo. Quedo a vivir en
Roma durante catro anos. E isto si que
me marca.
Despois de rematar os estudos que
fixeches?
R. -Unha vez en Roma tras falar con
moitos Bispos latinoamericanos e ver as
necesidades polas que atravesaban deci-
decidín marchar a Chile como Misionei-
Misioneira aos trinta e catro anos. Unha
vez alí axudei as mulleres maltratadas e
os alcohólicos que traballaban nas minas
de carbón a superar a súa adición co
alcohol .
Dentro desta vida misioneira sentinme
moi guiada pola virxe María a quen
considero unha verdadeira misioneira.
(continúa na páxina seguinte)
A Compañía de María
12
(vén da páxina anterior)
Que actividades altruístas realizas?
-Eu son unha das coordinadoras da
organización CONFER da Coruña, (na
que nos atopamos catro homes e tres
mulleres de distintas ordes relixiosas). A
CONFER reúne os relixiosos das dioce-
ses de Lugo, Ourense, Pontevedra, A
Coruña, Mondoñedo e Ferrol; onde
compartimos experiencias relixiosas, e
imparto retiros puntuais en Advento,
Coresma e Pascua. As nosas aspiracións
dentro da CONFER son unirnos con
organizacións como Cáritas e Manos
Unidas. Tamén, durante a miña estancia
en Chile cheguei a ser vicepresidenta da
confederación chilena, e tamén perten-
cín a CLAR (Confederación Latinoameri-
ca da vida relixiosa).
Como é o dia a día dunha relixiosa na
orde da Compañía?
-Ás oito menos cuarto rezamos os lau-
des, a continuación o Pai Henrique,
Xosé ou o pai Valeiro levan a cabo a
eucaristía. A partir de entón cada unha
realiza distintos oficios, como encargar-
se da Biblioteca; outras dan clases de
axuda, pero eu sobre todo trato con
mulleres maltratadas ou enfermas para
animalas e acompañalas. Unha vez ao
mes, os xoves pola tarde, xuntámonos
en Pontedeume coas mulleres maltrata-
das. Dous días á semana temos unha
lectura teolóxica espiritual, e as oito e
cuarto ceamos e despois descansamos.
O noso sistema é comunista, todas nos
axudamos e incluso todos os salarios
entran no fondo común, e o excedente
distribúese entre os diferentes proxectos
sociais.
Cal foi o momento mais duro que vivi-
ches na túa estancia en Chile?
- O peor momento que vivín alí foi ver
caer a democracia dun momento a ou-
tro convertida nun golpe de estado.
Escoitar os avións e os disparos cando
van bombardear a Moneda con Allende
(aínda que cren que se suicidou coa
baioneta que lle regalou Fidel Castro).
Ese medo que che fai esconderte, foi o
máis impactante da miña vida, e ao
mesmo tempo poder ocultar os prófu-
gos que se escapan é o máis gratificante.
Durante este período agochamos unha
parella, unha colombiana e un brasileiro
que se namoraron e chegaron a casar;
fun eu a madriña e o sacerdote e o pa-
driño (que era o mirista) chilenos. Eles
sobreviviron e chegaron a intercambiar-
se cartas, pero co motivo da ditadura
había que rompelas todas para non ser
condenados.
Como eran as procesións na túa época?
Gustouche a dos cen anos?
-Na miña época era a mesma figura da
virxe, que saía do colexio pola entrada
de hoxe en día, que nesa época perma-
necía pechada, e recorríamos toda a
praza de Mestre Mateo. Nós acompaña-
bamos a virxe coas nosas mellores galas
(velo branco, bandas e medallas). Cada
alumna podía acercarse á virxe e contá-
balle un segredo mentres lle poñíamos a
man no pé. Neses tempos había coro
no colexio e eu cantaba coas monxas na
eucaristía.
Xa para rematar, custouche máis volver
ou ir a Chile?
R. -Custa moito máis volver, xa que
estiven alí moito tempo, pero decidín
volver por min mesma, xa que tiña un
deber cunha irmá miña (Paulina) a quen
lle morreu o noivo antes de casar. A
decisión custoume moito xa que unha
amiga chilena estaba morrendo pero ela
mesma díxome que volvera que a miña
irmá me necesitaba. Se me permitides
un consello recordade esta frase: “Que
ninguén vos corte as ás, nin perdades
nunca a vosa identidade porque é o
único que tedes” (Celia, Adrián, Marta, Pedro, Nuria)
A Compañía de María
13
Mónica é unha misioneira que estivo un
tempo na antiga casa diocesana da
Compañía de María na Rigueira, unha
parte de Miño, unha vila próxima á
Coruña. Mónica preséntase e relátanos
como é a vida dunha misioneira, as
súas rutinas diarias, o por que da súa
elección vital, o apoio ou o rexeitamen-
to das persoas máis próximas, como foi
a súa chamada, como afrontou que tiña
que dedicar a súa vida a Deus, como se
sente ante a sociedade actual e as activi-
dades que levan a cabo para que os
mozos de hoxe en día se impliquen máis
nestes contextos de vida relixiosa.
- Por que quixeches ser misioneira?
- Eu quixen ser misioneira porque cando
tiña 18 anos, aínda sen ter a fe que teño
agora, fun facer unha misión a Chile,
onde me sorprendeu que a xente en vez
de pedir algo material, pedíronnos que
lle falaramos de Deus e da nosa expe-
riencia con El. Despois de estar con esas
persoas fun a unha capela na que lin
unha frase que dicía “Yo veo el sufri-
miento y yo te envío”. E nese momento
decateime de que servía para algo por-
que, nesa época da miña mocidade, eu
non me sentía importante. A partir dese
momento, eu tiña o que esas persoas
necesitaban e Deus quería que eu llelo
entregase. Deus estábame facendo feliz
ao coñecelo e isto podíallelo dar a ou-
tros, polo que decidín ser misioneira.
- A que comunidade relixiosa pertences?
- Somos unha comunidade, somos mi-
sioneiras e o noso alcume é “Servidoras
do Evanxeo”. Isto é porque o noso de-
sexo é servir os nosos irmáns e o evan-
xeo é servir a vida de Deus. Somos unha
comunidade moi nova, temos 14 anos e
estamos en 14 países.
- Como é a vida dunha misioneira?
- A vida dunha misioneira depende do
país onde esteas. En xeral, nós cada día
cando nos erguemos, imos xuntas á
capela e rezamos porque a vida dunha
misioneira non é só axudar a xente ou
facer misións, senón que tamén temos
que rezar para poder comunicarnos con
Deus. Despois, dependendo do día,
temos grupos de mozos onde lles ensi-
namos a coñecer a Deus, a descubrir
que facer das súas vidas, a acompañalos,
pero tamén facemos isto con matrimo-
nios ou familias. Tamén facemos misións
a outro lugar para visitar a xente e axu-
dala. Ademais, como vivimos en comu-
nidade, axudámonos entre nós para
vivir esta fe e esta vocación e para falar
das nosas vidas e axudarnos mutuamen-
te a melloralas. Ante todo isto, nunca
temos ningún día igual.
- Es máis feliz agora que antes de ser
misioneira?
-Si, sen dúbida. Dígoo segura aínda sa-
bendo que ser misioneira ten momentos
difíciles. Eu antes de ser misioneira, aín-
da que fora unha boa persoa e axudaba
a quen o necesitase, vivía moito para
min mesma e non me daba conta de
que o máis importante eran os outros.
Sendo misioneira comprobei que son
moito máis feliz por dúas cousas, por-
que coñezo máis a Deus e El faime feliz
e porque intento non vivir para min
senón para os demais.
- Apoiáronte no momento que o decidi-
ches?
-A miña familia, en xeral, apoioume en
todo pero custoulles porque, nada máis
entrar de misioneira, funme a outro
país, a Arxentina, e íanme ver menos.
Pero eles, aínda que pensasen outra
cousa para a miña vida, querían que eu
fora feliz e apoiábano. Os meus amigos,
pola contra, actuaron apoiándome e
outros desaparecendo da miña vida
pola súa vontade.
-. Moita xente cre que ser relixiosa é
soamente rezar e estar con xente necesi-
tada, pero dedicades algún tempo a
actividades que a xente non relacione
coa relixión?
- Si, pero depende do carisma de cada
comunidade. Por exemplo, nós temos
momentos para dedicar ao deporte ou
imos ao cine todas xuntas. Temos mo-
mentos nos que non estamos de misión
nin rezando e imos de paseo ou tomar
un café, porque hai moitas maneiras de
ser misioneiro no día a día, non só can-
do estás rezando ou dando unha charla,
hai moitas maneiras.
Que tipo de actividades levades
a cabo para que os mozos se
integren neste ámbito da reli-
xión?
- As actividades son de distinto tipo. Por
exemplo, unha actividade que estamos
levando a cabo agora en Guadalajara
cada un ou dous meses é un voluntaria-
do no que vamos a un centro que acolle
a refuxiados. Moitos non saben o idio-
ma nin as normas de España e nós imos
con mozos para aprenderlles o idioma
e como comportarse. Isto é unha forma
de que os mozos se sintan importantes e
que deixen un pouco os hábitos de obri-
gación, como os estudos, e os hábitos
de lecer, como saír de festa… E, así,
descubran que poden dar moito máis
do que cren. Outra das actividades é
levar os mozos que teñen máis fe, un
tempo determinado, a propoñer activi-
dades de dar a coñecer a Deus. Tamén
acabamos de crear en Guadalajara un
grupo de música, porque teñen moitos
talentos que poden ser aproveitados e
hai que poñelos ao servizo doutros. Os
mozos ofrécense para ir a dar un con-
certo nalgún s it io con xente.
(Soraya e Daniela 1º Bach)
Mónica Rodríguez: “Sendo misioneira coñezo máis a Deus e son máis feliz”
Actualidade
14 Actualidade. Opinión
As notas de corte
A nota de corte da universidade é algo
polo que todos os alumnos imos ter que
pasar, pero resulta unha inxustiza que
pode desvanecer as nosas ilusións ou
metas.Todos soñamos con traballar na-
quilo que tanto nos enche, pero que
pasaría se un número nolo impedise?
Este é o verdadeiro significado da nota
de corte, un número determinado polas
universidades para decidir que alumnos
estudan ou non a carreira dos seus so-
ños, baseándose unicamente no número
que se obtén nun exame.
Segundo un estudo feito por Howard
Garner, profesor da Universidade de
Harvard, existen oito tipos de intelixen-
cias múltiples, das cales o noso sistema
educativo só valora dúas. Entón estamos
desaproveitando as seis restantes.
Ademais, as persoas que non poidan
traballar do que lles gusta e teñan que
elixir outra profesión “obrigada”, senti-
ranse fracasados, deprimidos e desmoti-
vados no seu futuro traballo. Isto levará
a que desempeñen mal a súa función e
non obteñan resultados produtivos.
Tamén a nota de corte varía segundo as
comunidades autónomas, o que obriga á
xente que queira cumprir as súas metas a
separarse indefinidamente da súa familia.
Este desprazamento supón un gasto eco-
nómico que non todas as familias se po-
derían permitir.
En conclusión, a nota de corte da univer-
sidade leva os alumnos que non poden
acadala á depresión, desmotivación e
crea traballadores insatisfeitos coas súas
vidas.
Laura López Álvarez (4ºC)
Deberes escolares, si ou non?
Hoxe en día, os excesivos deberes que
deben levar a cabo os nenos tanto de
educación primaria como de secundaria
chegan a ser prexudiciais.
En primeiro lugar, o dito labor está
demasiado valorado para os pobres
beneficios que ten. A súa esaxerada
extensión fai que moitas veces os cati-
vos deixen de facer vida familiar, social
ou outras actividades, xa que logo, ade-
mais, hai que lle sumar o tempo para
estudar. Isto remata facendo que os
nenos aborrezan todo o relacionado
coas ditas materias.
En segundo lugar, os rapaces deben ter
un mínimo de tempo libre para xogar
cos seus amigos, xa que isto é unha
parte esencial da infancia, e tamén para
descansar despois de seis ou oito horas
de labor. Moitas veces vense sobresatu-
rados por tanto traballo, o que non é
nada saudable. Así mesmo, moitas veces
encontran problemas coa materia que
non poden ser resoltos polas persoas
dispostas a axudarlles na casa.
En terceiro lugar, para mellorar o ren-
demento académico rexeitando os de-
beres en abundancia, propoñería un
modelo educativo ao revés do que te-
mos agora. Desta maneira, os estudan-
tes lerían a materia o día anterior á
clase, e nesta, o profesor explicaría de
forma resumida a lección e faríanse os
exercicios na súa presenza, de forma
que as cuestións poderían ser aclaradas
por este.
Para concluír, vale a pena dicir que
evidencias como o informe PISA no cal
España ocupa un lugar pouco positivo,
nos son presentados e demóstrannos
que o noso país necesita realmente un
cambio do sistema educativo.
Irene Sáiz Briones , 4ºB
Se nadas, nada
En pleno século XXI, o mundo do de-
porte segue poñendo o fútbol como o
principal deporte, sen darlle importan-
cia a ningún máis. Neste caso a natación
sincronizada vese en moita desvantaxe
cos deportes aos que se lle pode chamar
dominantes, como o fútbol ou o balon-
cesto.
En primeiro lugar, un dos factores que
máis inflúen no deporte é o machismo,
polo que os deportes “principais” son
recoñecidos por espectadores de am-
bos os sexos, mentres que, neste caso, a
natación sincronizada, só conta con
espectadores femininos e non acostuma
ser practicada por homes. A consecuen-
cia disto é o desprezo dun deporte igual
que os outros, pouco defendido polo
feito de considerarse das mulleres.
Por outro lado, hai que ter en conta o
esforzo non recoñecido deste deporte,
sen deixar indiferente ao dos deportes
“principais”. Non se ten en conta o
tempo que hai que dedicarlle, e debido
a este descoñecemento desprézase e
infravalórase.
Outro aspecto que hai que ter en conta
son os cartos, xa que prefiren investilos
nos deportes que producen máis do que
consomen, en vez de patrocinar os que
se encontran en desvantaxe, debido a
que se non producen non lles interesan,
e sen non se invisten cartos nun depor-
te, nunca poderá chegar a producilos.
A modo de conclusión, o predominio
dalgúns deportes e a súa produtividade
non é de xustiza. Cómpre darlle máis
importancia aos deportes en desvantaxe
e deixar a un lado o machismo aínda
existente no século XXI.
Lis Vázquez Ramos, 4ºC
LEGALIDADE DA EUTANASIA
Un ser, ou a súa familia, coas calidades físicas ou psíquicas di-
minuídas en exceso, merece escoller o seu destino. A eutanasia
debe ser legal para as persoas que así o decidan.
En primeiro lugar, e en contra da opinión de moita xente,
todos temos dereito a unha morte digna, posto que todos
somos iguais e gozamos das mesmas liberdades.
Por outra parte, esta medida, evitaría o sufrimento tanto emo-
cional como físico da persoa que o solicita ou dos seus familia-
res e seres queridos, xa que ninguén merece sufrir por unha
enfermidade en contra da súa vontade.
O punto máis importante para que a eutanasia se poida levar
a cabo eficazmente é que os médicos que a practiquen deben
estar protexidos polo Estado e que non se considere homici-
dio. Ao mesmo tempo,
ningún ser humano e moito menos un médico debe ser obriga-
do a levala a cabo xa que pode ir en contra dos seus princi-
pios.
En conclusión, a axuda para deixar atrás a vida para aquelas
persoas que non son capaces de facelo por si mesmas, non
pode ser castigado polas autoridades, xa que só se lles está
axudando a cumprir os seus desexos.
Claudia Rocha López
4º ESO C
15
SUPLEMENTO CULTURAL
Escarlatina, a cociñeira defunta
Ledicia Costas
“Este libro gustoume moito; o seu conti-
do está elaborado: ten receitas para que
poidas facelas antes de comezar todos os
capítulos e é entretido, emocionante e
ensínache a que sempre persigas os teus
soños” (Eva Álvarez Sande)
“É un libro de aventuras intrigantes que
farán que se te poñan os pelos de punta ,
ademais conten moitas receitas de distin-
tos pratos para deixar de pedra aos teus
comensais. Non poderás parar de lelo,
sen dúbida, recoméndovolo” (Miguel
Suárez)
“A min paréceme un libro ideal para xen-
te con gusto literario de aventuras e ac-
ción. A historia está moi ben escrita e é
moi fácil de ler para nenos dende dez a
doce anos. O libro recibiu moitos pre-
mios moi merecidos, a súa escritora Ledicia Costas ten unha
imaxinación envexable en comparación con outros autores
infantís. Resumindo, o libro gustoume moito” (Luis Molina
Aba)
“Este libro paréceme unha moi boa opción para ler nos cole-
xios de Galicia. A prosa da escritora é fácil de ler, mais as ilus-
tracións de Víctor Rivas fan a lectura máis divertida e amena.
O aspecto que máis me gustou foi como se desenvolveron os
personaxes ao longo da historia e a cantidade de sinxelas recei-
tas que gardan relación coa historia” (Cristina Nieto Quiño-
nes )
“Eu recomendo este libro porque conta unha fermosa historia
sobre un neno ao que lle encanta cociñar e facer experimentos.
Sempre está disposto a axudar aínda que a súa vida corra peri-
go. O libro é moi entretido e divertido, nalgúns momentos
parece que todo vaia acabar mal, pero sempre se solucionan os
problemas. Anímote a lelo e espero que che guste moito”
(Almudena Delgado González)
“Gustoume moito o libro, porque tiña uns personaxes que che
facían entrar na historia como se foras un máis, sobre todo
Román, un neno que a pesar dos inconvenientes fai o posible
para ver a Escarlatina sorrir. Emocionoume saber o que pasa
no Inframundo e ademais paréceme que hai moi poucos libros
de literatura infantil que traten destes temas. Gústame tamén
porque o conta de maneira que che fai interesarte por un li-
bro” (Mª Elisa Parra Rois)
“Este libro gustoume moito polas receitas, que me parecen moi
boas para facer coa familia e cos amigos. Pero a min o mellor
do libro paréceme a orixinalidade dos personaxes. Son tan
raros que encaixan moi ben no seu cometido, e métente na
historia, que eu creo que moi bo para entender e interpretar
que ocorre na historia” (Tomás Prada Maroño)
“A min gustoume moito o libro porque concordaban moi ben
as emocións mais sen mesturalas; explícome: á vez que Escarla-
tina coa súa historia conmovedora che pode chagar ao cora-
zón, coma tamén a araña de Escarlatina pode alegrarche a
mañá e as aventuras de Román poden causarche ganas de ir
xunto a el. Gustáronme moito os personaxes e o seu papel.
Recoméndoo porque te podes sentir identificado cos persona-
xes” (Camino Guimaraens López-Riobóo)
Esta historia trata dun rapaz, que recibe un agasallo, o neno
chamábase Román. Monta o agasallo e ve que é unha cociñei-
ra defunta, ten que resucitala. Para iso debe viaxar ao Infra-
mundo e cociñar un prato que lles guste aos mortos e aos vi-
vos. É unha historia moi entretida ten moitas aventuras, ta-
mén é moi divertida e bonita. Recoméndovos lela” (Carmen
Yáñez Carpintero)
“Eu recoméndovos o libro “Escarlatina a cociñeira defunta”
escrito por Ledicia Costas e ilustrado por Víctor Rivas. A min
paréceme un libro moi interesante, cheo de acción (por exem-
plo na carreira de bólidos), misterio (cando Román (o prota-
gonista) abre o ataúde do que saíra Escarlatina), intriga e reen-
contros moi bonitos como o de Román e o seu defunto avó.
Ademais, inclúe moitas receitas (tanto de vivos coma de mor-
tos) moi orixinais que, para a xente que lle guste cociñar (coma
a min) pode resultarlles moi entretido e poden sacar ideas del.
Este libro é moi interesante xa que relata os abraiantes aconte-
cementos que lle ocorrerán a Román, o protagonista deste
libro dun xeito moi bonito que che fará que sigas querer len-
do” (Lucía Martínez Silva)
RECOMENDOS
16
Salpock, o val dos cegos. Henrique Torreiro
Este libro trata dun extraterrestre cuxa nave aterra por acciden-
te cerca dun planeta chamado Zakfart. Alí é secuestrado por
unha tribo liderada por Lord Kabros. El ponlle un colar que lle
impide fuxir. Un día el escapou a outro pobo, no que atopou
unha moza da que namorou. Lord Kabros encontrounos e
perseguiunos, pero no medio da persecución déronse de conta
de que só un podía ir na nave. A moza, Neda suicidouse, e
Salpock volveu a Zakfart a dicirlle aos escravos que o colar non
func ionaba para vingar se de Lord Kabros .
Recoméndollo á xente que lles gusten os libros de aventuras.
(Manuel Menendez 1º ESO A)
Dragal I: a herdanza do dragón. Elena Gallego
Este libro trata sobre un neno chamado Hadrián. Un día, o pai
de Hadrián morre nun accidente e Hadrián e máis a súa nai
múdanse a vila. Hadrián herda un medallón do seu pai. Por
unha cara representa un dragón desafiante e pola outra, un
dragón protexendo un ovo. Tras recibir o medallón, Hadrián
comeza a escoitar unhas voces procedentes dun dragón de
pedra que está na cornixa dunha igrexa. Nun traballo en gru-
po, Hadrián móstralle a Mónica, a súa única amiga na escola,
o seu segredo e unha sala secreta utilizada como biblioteca na
que atopan un libro. Hadrián investiga o libro e Mónica inves-
tiga no internet e ambos descobren algo moi estraño. Reco-
mendo este libro porque me encantou , creo que é o libro que
mais me gustou dos que lin, pareceume súper divertido , intri-
gante , orixinal. Encantoume!( Marta Dequidt Vilchez)
O poder de Amabel. Érica Esmorís
Recoméndovos moito este libro por que é fácil de entender.
O poder de Amabel trata dunha familia normal, pero a filla
pequena cre que a súa familia ten poderes e quere descubrir cal
é o seu e fai de todo para pescudalo. Gustoume por que é
entretido divertido e gracioso. (Isabel Camba Bermúdez de
Castro)
Os piratas da illa da esperanza
Uns rapaces fanse amigos dun vagabundo, que era moi bo
lector e moi boa persoa, o pai dun dos rapaces tiña un mapa
que conducía directamente a un tesouro situado nos mares da
costa da morte.
Os rapaces e o vagabundo roubaron un barco para cumprir o
seu soño. Os médicos déronse conta de que un dos rapaces
chamado Xan padecía dunha enfermidade chamada leucemia.
Él necesitaba a alguén que lle puidera doar unha médula ósea
compatible coa súa, a única persoa que tiña a mesma, era o
vagabundo el a doou,a operación resultou ben pero o vaga-
bundo quedara moi débil, e aos tres anos morreu.
Suplemento cultural
RECOMENDOS (continuación)
Desde que somos pequeños, aunque
nuestros padres no nos eduquen a ser
sexistas, las películas y la publicidad se
encargan de ello. Aparte de las películas
y publicidad,también hay familias que
son sexistas y el sexismo se transmite de
generación en generación. Un ejemplo
muy bueno es que la mujer haga las
tareas del hogar y el hombre se limite a
trabajar y viceversa.
Nos hemos dado cuenta de esto a tra-
vés de analizar películas y anuncios des-
tinadas al público infantil. Nos hemos
fijado especialmente en una película
llamada "¡CANTA!". Es una película de
dibujos animados que tiene como direc-
tor a "Garth Jennings". En esta película
hemos detectado diversos ejemplos de
machismo y estereotipos.
En la película había una pareja de cerdi-
tos; y era la mujer la que se encargaba
de cuidar a sus 25 cerditos y de limpiar
la casa, mientras que el hombre simple-
mente se dedicaba a trabajar, comer y
dormir.
También había 2 ratones, a la ratoncita
no le gustaba el ratón pero el ratón
apareció con ropa nueva y un coche
espectacular, y "como no" la ratoncita se
enamoró de él.Estos dos ejemplos de-
muestran la actitud tan machista que les
estamos enseñando a los más pequeños.
Un ejemplo de estereotipo es que había
un koala y una puercoespina, a ella no
le gustaba una canción, entonces le dijo
el koala: " Eres adolescente, eres mujer,
te tiene que gustar". Estos tres ejemplos
demuestran todo lo negativo que les
estamos inculcando a los niños peque-
ños sin saberlo. Esperamos que esto
inicie una profunda reflexión en uste-
des.
María Pérez, Natalia Rivera 1º ESO
EL SEXISMO SE INCULCA DESDE QUE SOMOS PEQUEÑOS
ANUNCIOS POR PALABRAS
- Se venden exámenes ya resueltos en el
departamento de imaginación
- Se busca la tecla E de ordenador, si la
encontráis llamad al 666
- Se vende borrador mágico, en vez de
borrar te escribirá las respuestas del exa-
men
- SE ALQUILA goma chuletera con un
sistema infalible que los profesores no
pueden pillar. Partida por la mitad con
un hueco en el centro esta goma te per-
mitirá darle una alegría a tus padres con
el mínimo esfuerzo.
- Se vende aula casi nueva solo con 53
promociones de alumnos con pizarra,
profesor y pantalla digital incluidos
- Se compra libreta con todos los apun-
tes de física y química, pagaremos con
haceros los deberes de mate. ¡ES UR-
GENTE!
-VENDEMOS PROFESORES ESPECIALI-
ZADOS EN TEMAS TOTALMENTE
ABURRIDOS
17 Suplemento cultural. Cine
CRÍTICA DE CINE
Un total de 18 salas de cines, entre ellas
los cines Marineda City de A Coruña
proyectaron el jueves 13 de octubre
'Astral', el reportaje documental del
programa 'Salvados' (laSexta) sobre el
drama de los refugiados que huyen des-
de África, arriesgando su vida al cruzar
el mar Mediterráneo, para alcanzar
Europa.
La recaudación obtenida de estas sesio-
nes será donada de manera íntegra a la
organización no gubernamental ProActi-
va Open Arms, con el objetivo de apo-
yar sus tareas de rescate de personas en
el mar Mediterráneo.
Este documental realizado por Jordi
évole narra la historia de un velero de
lujo que donó un empresario a la orga-
nización ‘Open Arms’. Este velero fue
transformado para rescatar a refugiados
en el mar. Los refugiados son personas
que huyen de su país a causa de guerras
y conflictos sociales.Hay refugiados de
varios países de África y también de
Siria, que está en guerra.
Las mafias hacen pagar a los re-
fugiados muchísimo dinero por un viaje
en lanchas de goma, con muchas más
personas de las que caben y, lo que es
peor, sin combustible suficiente para
llegar a su destino.
Su objetivo es alcanzar las costas
de Europa esperando ser acogidos. Pero
lo que ellos no saben es que probable-
mente se encuentren las puertas cerra-
das y muchos de ellos morirán en el
intento. A los que consigan llegar sanos
y salvos los recluirán en campos de refu-
giados, privándolos de derechos como
la educación, la libertad, la dignidad.
Cuando los tripulantes del Astral
se dirigen a la costa Libia encuentran
varias lanchas minúsculas a rebosar de
gente de todas las nacionalidades y
edades, incluso una mujer embarazada.
Este documental me ha produci-
do tristeza pero, sobre todo, he sentido
la desconsideración e irresponsabilidad
de los países de Europa y, entonces, me
he preguntado: ¿Por qué razón, después
de todo el esfuerzo que ha supuesto
rescatar a todas esas personas, Europa
no las acoge como es debido?
MAMMA MÍA!
El divertido musical de Mamma
Mía visitó el Palacio de la Ópero de A
Coruña del 24 al 27 de noviembre des-
pués de ocho temporadas en la cartelera
de los teatros españoles.
Este musical cuenta una historia
que comienza con el anuncio de una
boda y que tiene como protagonistas a
una madre, su hija y tres posibles padres
de esta. La intrigante trama se desarrolla
en un entorno incomparable: una isla
griega.
El repertorio musical incluye
canciones del grupo sueco Abba como
“Dancing queen”, “Honey, hony” o
“Money, money, money”. Los músicos
e intérpretes estuvieron a la altura de las
expectativas y el buen trabajo de Xavier
Torras se notó en el espectáculo. Nina y
Olga Hueso encarnan el papel de madre
y de hija respectivamente
y son las que llevan el
peso de la acción.
Mamma Mía ha
logrado convertirse en un
fenómeno mundial con el
que bailarás, cantarás y te
reirás. Este espectáculo ya
ha enamorado a casi 60
millones de espectadores.
Además de ser entreteni-
do lleva un mensaje que recorre todo la
trama del espectáculo: para saber quien
eres no necesitas a nadie
Animales fantásticos y dónde encontrar-
los es una película dirigida por David
Yates y supervisada por J.K. Rowling,
escritora de Harry Potter y del libro que
da título a la película.
La película está protagonizada por
Eddie Redmayne, Katherine Waterston,
Colin Farrel, Ezra Miller y Dan Fogier.
Newt Scamander, un mago británico
entra en Nueva York con una extraña
maleta llena de animales fantásticos. Por
equivocación, un joven llamado Jacob la
abre dejando así libres a los millones de
animales del mago Newt Scamander.
Pero estos animales deben ser capturados
de nuevo antes de que los
“muggles” (gente no mágica) puedan
verlos.
Es una película espectacular, espe-
cialmente para los fans de Harry Potter.
Además de ser una brillante historia,
cuenta con increíbles efectos especiales.
Son dos horas de imaginación en estado
puro.
Es una película basada en el libro
del mismo nombre, escrito por Patrick
Ness quien se ha encargado de supervi-
sar el guión, dirigida por Juan Antonio
Bayona y protagonizada por Liam
Neeson, Felicity Jones y Sigourney Wa-
ever.
Cuenta la historia de un joven
llamado Connor que, tras la separación
de sus padres, se convierte en el hombre
de la casa. Con su madre enferma de
cáncer, el pequeño intentará superar
todos sus miedos con la ayuda de un
monstruo. Fantasía, cuentos de hadas e
historias imaginarias de Connor, se ve-
rán las caras, no solo con la realidad
sino también con su abuela.
Es una película muy recomenda-
ble en la que se tratan temas como la
muerte, el acoso, el miedo, la soledad.
UN MONSTRUO VIENE A VERME
18 Suplemento cultural. Literatura
Manuel Rivas é un escritor,
poeta e periodista, cuxa obra
se desenvolve fundamental-
mente en galego, aínda que ás
veces el mesmo traduce ao
castelán, idioma no que escribe
artigos para El País. Naceu no
barrio de Montealto, seu pai
era albanel e a súa nai leiteira.
Comezou a traballar á idade
de 15 anos como xornalista no
Ideal Gallego, aínda así, seguiu
cos seus estudos e ao acabar a
secundaria trasladouse a Ma-
drid, onde estudou Ciencias da
Información e Comunicación.
Dende hai xa tempo vive en
Vimianzo, está casado con
María Isabel López Mariño e
ten dous fillos, Martiño Rivas,
un recoñecido actor, e Sol,
poetisa.
Como foi a túa infancia na
Coruña? En que colexio
estudaches?
Cada historia me suxire un conto e a infancia é unha parte moi
intensa da vida, pero ben, eu nacín na rúa da Marola, no ba-
rrio de Montealto, moi diferente ao que agora é, cerca da pri-
sión provincial. Lembro moi ben a presenza de xente con pa-
nos de cores, mantendo unha especie de comunicación visual
cos seus familiares ou amigos que se atopaban presos. Era aín-
da moi cativo, e non sabes moi ben o que pasa, pero sabes que
pasa algo, xente que non pode saír. Non había aínda xardíns
de infancia, polo menos para o ámbito social no que eu me
movía, meu pai estaba de emigrante en Venezuela e as fins de
semana traballaba de albanel, e a miña nai era leiteira. Miña
nai buscou un lugar onde nos puidesen coidar e mandounos a
un cuarto onde dúas mestras nos ensinaban a min e os outros
nenos, eu sentaba nunha maleta xunto a outro neno que nun-
ca souben quen era. Miña nai deume unha carteira, que non
abrín ata final de curso, xa que ninguén me dixo que a abrise.
Cando a abrín non había nada, algo que recordo porque me
sorprendeu moito.
Logo fun a unha escola pública que estaba no Castro de Elviña,
lugar que cando facía mal tempo semellaba un barco á deriva,
foi moi especial para min porque coñecín xente nova. O mes-
tre que tiñamos mandábanos cantar o himno falanxista "Cara
al Sol", agora deduzo que meus pais non estaban moi de acor-
do con ese réxime, xa que sempre me dicían que non pasaba
nada se chegaba un pouco tarde á escola, polo tanto sempre
chegaba tarde. Era un mestre moi autoritario que rara vez che
preguntaba algo. Na clase había un retrato de Franco e outro
de Primo de Rivera, pero daquela non te dabas conta do que
pasaba, eras aínda moi inocente.O que facíamos na escola era
unha especie de logopedia coa que tentaban quitarnos o acen-
to galego, miña familia falaba coa gheada, e a min e a moitos
dos nenos forzábannos a dicir ´los pajaros de Guadalajara tie-
nen la garganta llena de maíz` o cal era un fracaso xa que non
eramos capaces.
Por iso dise que todos levamos o acento pegado aos zapatos.
Mais tarde fun a unha escola na que ao mestre encantáballe o
boxeo e andaba con muletas, era miralo e sentir dor. Era un
apaixonado. Levábanos ver os combates de boxeo que emitían
na televisión, eu creo que tiña a intención de mostrarnos que a
vida é un auténtico combate de boxeo, que hai que loitar para
vivir. Mais maior entrei no primeiro instituto mixto, foi unha
experiencia moi boa, xuntábase xente moi nova con outra
máis maior, nenas e nenos. Fíxose unha película sobre esta
xeración de alumnos, a cal vimos mais adiante no cine os
alumnos, algo que nunca esquecerei.
Cales eran os teus principais hobbies cando eras pequeno? E
agora?
Do que recordo encantábame ler, pero eu penso que o que
máis me gustaba cando era pequeno era escoitar historias, gus-
tábame moito ver, por exemplo ver traballar a xente, acórdo-
me cando asfaltaron o camiño que ía dende Elviña ata o Cas-
tro de Elviña. Daquela esa zona era coma unha aldea, celebrá-
banse moito o Magosto e outras festas típicas galegas. Todo iso
encantábame.
Tamén me gustaba moito xogar ao pin pan pum, unha especie
de xogo como o escondite ou o quedas. Era de noite e xogá-
bamos nenos e nenas, o que ás veces daba lugar a algún tipo
de aventura erótica de vez en cando, arrimarse, sentir o calor,
ninguén se preocupaba de onde estabamos, andábamos por aí,
había moita liberdade para nós e de repente escoitabas berros
chamándote dende lonxe coma se viñesen do cosmos chamán-
dote e comezabas a facer o remolón, como que non escoitas,
pero ao final vas cedendo e vas para a casa.
No ano 1957, no castro de Elviña, uns arqueólogos atoparon
un tesouro, parte del consérvase no Castelo de San Antón, con
todos os espirais e detalles. É incrible que fose feito hai 3000
anos. Nós sabiamos que fora atopado e entón dedicabámonos
a buscar tesouros por alí, ata que un día, con moito esforzo,
demos a volta a unha pedra e encontramos figuras coma as
atopadas polos arqueólogos. Para nós foi coma atopar o te-
souro.
Pero ao chegar o inverno non podíamos ir, xa que había unha
Torre de alta tensión, que xa se conseguiu que a quitasen, pero
estivo durante décadas alí.
(continúa na páxina seguinte)
MANUEL RIVAS: “Os personaxes fálanche e fanche volver ter forzas para escribir”
19 Suplemento cultural. Literatura
Supúxoche un gran esforzo comezar na vida
laboral á idade de quince anos? Recibiches
recoñecemento por iso?
Para min foi unha sorte comezar, encontrei boa
xente que me axudou. Encontreime cunha per-
soa que traballaba alí e eu informeille de que
quería ser escritor, e díxome que me pasase por
alí, que ao mellor me encargaban algo.
Levei uns poemas e o meu libro de notas esco-
lar, (as cales eran moi boas xa que estudaba
moito) e recibín unha secretaria, que me dixo
que os meus poemas eran moi bos e axudoume
a entrar. Non me supuxo moito esforzo, ás
veces volvía camiñando e outras levábame en
coche algún compañeiro, pero gustábame espe-
rar a que o periódico saíse, cando aínda man-
chaba a tinta e ir ver os talleres, fascinábanme as máquinas que
había nos talleres, a rotativa, os tipógrafos… encantábame ver
como as palabras se convertían en material, a transformación
da lingua en materia.
Segundo coñecemos, es o único autor que actualmente escri-
bindo en galego é capaz de vivir diso. Que opinas disto?
Require moito traballo?
Ao mellor habería que relativizar, non é un traballo co que
teñas nada asegurado. Dentro do proceso de produción dun
libro o que menos leva é o autor. É algo parecido ao traballo
dos mariñeiros en Galicia, que ao final quen o fai é o que me-
nos leva. Eu non teño queixa xa que vivo ben do meu traballo,
pero o meu traballo tamén é escribir nos xornais.
Eu fago o que me apetece no momento, hai quen me pregunta
porque non fago unha segunda parte de "O lapis do carpintei-
ro", que tivo moito éxito, pero eu non sei sentar e escribir algo
en concreto: o que a xente pensa que lle gusta á xente non é o
meu concepto de literatura, faime moita graza cando nos li-
bros que acaban de saír pon “Bestseller”. Iso converteuse nun
xénero que atrae o público, un chisco de erotismo, un chisco
de glamour, un chisco de sadomasoquismo… son fórmulas:
unha falsa convención da Literatura dende o meu punto de
vista; cada un fai o que quere, eu dedícome a facer o que que-
ro, non a vixiar outros escritores.
Non é un oficio para facerse rico no sentido monetario, para
min non é só o traballo o que me permite vivir como quero,
senón que é unha forma de vivir con liberdade, algo impaga-
ble, o escribir faime ser libre, iso é o que máis me gusta.
Cal é a túa obra preferida dentro das que escribiches? Canto
tardaches en escribila?
Esa é unha pregunta moi difícil de contestar, non porque non
queira dicilo, senón porque depende, depende do día, do
tempo, hai obras que tiñas un pouco esquecidas e de repente
alguén che fala dela e lémbrala, de todas formas eu non escri-
bín libros por separado, senón que para min a relación que
existe entre todos compón un libro de libros, unha relación na
que por exemplo, "A lingua das bolboretas" naceu dun poema
que escribín a primeiros dos oitenta que se chamaba "Pan ne-
gro", que seguiu medrando e converteuse na semente para
escribir o relato este, que permitiu un alongamento da mirada,
despois de escribir unha cousa vas vendo máis, e veu "O lapis
do carpinteiro", e se non escribise esta, non podería escribir "Os
libros arden mal" Para min hai unha forte conexión entre cada
cousa que escribo.
Cal é a obra que máis tardaches en escribir?
"Os libros arden mal". Foi un traballo moi laborioso. Á parte
do que conta cada libro, cada un ten unha historia. É un libro
longo, aínda que escribín moito mais das 800 páxinas que que-
daron, pero os libros son parte da biografía, da vida dun mes-
mo, para min hai personaxes cos que teño máis relación que
con xente que realmente coñezo xa que estás moito tempo
convivindo con eses personaxes.
Foi moito esforzo, estiven a piques de deixalo xa que estaba a
pasar un mal momento, non por escribir, senón porque te vas
dando conta de cousas, cada libro ten unha certa parte real e
cousas que resultan desacougadoras e cheguei ao punto de
decidir deixalo, pero é curioso, porque son os personaxes que
os que che din: "pero que pasa?, non nos deixes agora!". É co-
ma unha especie de traizón, como que os personaxes che falan
e fanche volver ter forzas para escribir.
Participaches nalgunha organización benéfica?
Si, teño colaborado con moitas organizacións, entendendo a
palabra benéfica nun sentido xeral, como ONG. Ademais de
participar na fundación dalgunhas delas, colaborei con Green-
peace antes de que existise en España, onde hai historias curio-
sas, xa que aínda había caza de baleas e a organización loitaba
contra iso e era un pouco clandestina.
En Fisterra tirábanse todos os residuos radioactivos de diferen-
tes países europeos e a través de xente de Inglaterra filtrouse
un documento top secret e a partir de aí fixemos un traballo e
fundei Greenpeace España, xunto a outros cinco homes.
Teño colaborado con moitas organizacións, colaborei cos mé-
dicos sen fronteiras en Colombia, unha zona de guerra onde
escribín “La identidad del dolor”, antes de que se iniciase o
proceso de paz.
Ademais fixen un libro que se chama “Rumbo ás estrelas sen
dificultades”, para a fundación Vicente Ferrer, unha fundación
da India que teñen escolas, centros de cooperación e fan moití-
simo para as mulleres. Todos os dereitos de autor ían destina-
dos a esa asociación.
Cal é o teu xénero literario preferido?
Eu considérome unha persoa transxenérica. Por exemplo, "Un
millón de vacas" está formado por unha alternancia de poemas
e contos. Aínda así a poesía paréceme o primeiro círculo con-
céntrico da Literatura, entendendo a poesía como o xeito de
ollar o mundo, de ver o que non se ve, dicir aquilo que non se
di. Coa Literatura podes facer unha simbiose entre o mundo
dos sentidos e o mundo das ideas, do pensamento, da imaxi-
nación…
A Literatura permite esa conexión, non podes só escribila pen-
sando, tes que sentir todas as palabras, grazas ao sentir chegas
a zonas onde a razón non chega.
(continúa na páxina seguinte)
20
De todas as túas profesións cal é a túa preferida?
Penso que se resume en escribir. Para min o xornalismo é unha
rama da Literatura, hai quen o ve unha idea moi ousada, pero
de feito, cando escribo xornalismo, entendo que escribo Litera-
tura. Ambos teñen que ter a mesma bondade e o mesmo fin,
esa densidade e esa simetría.
Cando descubriches a túa profesión? Porque te decantaches
pola escritura?
Non podería situalo nun intre en concreto. Ti non vas por
Riazor e miras cara ao mar e dis, "quero ser escritor", é máis un
proceso de formación.
De pequeno eu sentía pracer escoitando persoas e ler considé-
roo un xeito de escoitar, entón si que penso que ten moito que
ver na miña decisión ese neno que escoita, mesmo cando me
mandaban para a cama eu baixaba sixilosamente a escoitar.
Hai esa especie de conexión co descoñecido, a Literatura é
unha viaxe ao descoñecido, a Literatura é unha especie de esca-
pe da ignorancia.
A cantas linguas foron traducidas as túas obras?
O mais traducido foi "O lapis do Carpinteiro", que foi traduci-
do a 35 ou 36 linguas. "Que me queres amor" tamén foi moi
traducido, sobre 20 linguas e algún dos contos por libre teñen
historias moi peculiares.
Un exemplo é o primeiro texto que se traduciu dunha lingua
de España ao tétum, a lingua de Timor Leste, que logo foi co-
lonia de Portugal e a educación polo tanto eliminouna das
escolas, pero logo da independencia recuperaron o tétum e
gustoulle moito ese conto e foi repartido nas escolas por unha
mestra.
Cal é a obra que máis éxito alcanzou?
Se o miras polo número de edicións e lectores, pois "O lapis do
Carpinteiro", que andará sobre as 10.000 exemplares en Gali-
cia, pero non creo que ese teña que ser o único factor para
medir o éxito dunha obra. Hai algunha que levou moi boas
críticas, coma "Os libros arden mal", que tivo recensións que o
que o nomeaban libro excepcional en Francia e en Inglaterra
saíron tamén boas críticas.
No teu día a día falas galego ou falas
castelán?
Sempre falo galego, agás coas persoas
que non me poden entender. Eu creo
que é unha sorte que teñamos esa diver-
sidade de linguas e é unha pena que se
estea a perder esa identidade de autono-
mía pola que tanto loitamos.
Unha experiencia que teño é o ver como
as persoas que falaban castelán na época
da ditadura porque eran forzados, sem-
pre que sentían emocións, felicidade ou
tristeza ou calquera outra, expresábanse
en galego, polo que eu identifico ese
galego como unha lingua de sentimentos,
cada quen ten a súa vivencia lingüística, a
miña é esta.
Que opinas da profesión do teu fillo
Martiño? Adoitas ver as series nas
que participa? Segues a súa carreira
profesional?
Procuro ver todo o que fai, penso que o
que máis me gustou do que fixo foi unha
obra de teatro, que se chamaba “La respi-
ración” que estivo unha tempada en Ma-
drid, no Teatro da Abadía e andan agora as fins de semana de
xira.
Respecto moitísimo a súa profesión, tanto o mundo do teatro
como o do cine. A súa é unha profesión que require moito
esforzo e ás veces a xente ten unha imaxe moi idealizada dese
mundo, que dende dentro é moi duro e esixente, especialmen-
te en España, que ter un traballo é unha cousa dificultosa, non
só no cine, senón en todas as ordes da vida. Admíroo.
Eu escribín guións para dous telefilmes e coñezo ben ese mun-
do: esixe moito traballo en equipo, hai que ter un gran espírito
cooperativo e loitador.
A miña filla, Sol, é poeta, o que admiro tamén moitísimo.
Xa dende pequeno Martiño tiña unha especie de vocación,
antes de comezar en Mareas Vivas, unha serie galega que fixo
cando era novo.
Nós estivemos unha tempada en Irlanda, el tiña seis ou sete
anos e na obra de teatro de final de curso representaba o mo-
zo que viña do oeste, xa que dicían que tiña un acento espe-
cial, ese acento era o galego, pero claro, para eles era diferente
e iso fíxolle encontrarse cómodo no mundo da interpretación,
polo que si, dende pequeno, xa tiña unha especie de vocación.
E para rematar, tes algún autor favorito no que te inspiras ao
escribir?
Non quero caer no tópico de dicir moitos e tamén teño un
pouco de medo a dicir autores, xa que eles non teñen a culpa
de como escribo eu, pero si que podería dicir algúns nomes,
coma Juan Rulfo, John Berger, que faleceu hai pouco, Alejo
Carpentier, Valle Inclán, Blanco Amor, ademais de mulleres
escritoras coma Alejandra Pizarnik.
En Portugal, Miguel Torga e Herberto Helder ou xente galega
que escribiu en castelán coma Emilia Pardo Bazán, que debería
estar moito máis valorada do que está, xa que foi pioneira do
relato curto e as súas novelas son magníficas. Conviviu a moi
pouca distancia de Rosalia de Castro e sería un tema moi inte-
resante profundar na relación das dúas, que tiñan olladas dife-
rentes da Literatura.
Suplemento cultural. Literatura
21 Suplemento cultural. Literatura
MICRORRELATOS
Es de noche y Lara está muy asustada. Todo está oscuro y solo, de vez en cuando, llega la luz del faro de la Torre de Hércules. To-
dos se han ido del Monte pero ella no sabe volver a casa. Estuvo jugando con unos niños que tenían una pelota y se perdió. Hace
mucho viento y llueve muchísimo. Está empapada. Ve los cañones y se acurruca debajo de uno de ellos para estar más caliente.
Hay ruidos extraños y terroríficos y Lara tiembla de miedo y suspira bajito. No quiere dormirse pero está tan cansada que se le cie-
rran los ojos. Cuando despierta, está envuelta en una manta en los brazos de Pedro. Ahora Lara mueve la cola y ladra feliz.
Víctor Palomo Atienza 4º C
La lluvia no siempre es triste.
Sofía salía de su habitación a dar paseos monótonos, siempre recorriendo los mismo lugares, siempre la misma gente.
Los días de sol significaban más cuidados, más gente, todo más abarrotado, pero realmente mucho más vacío.
Los días la gente salía, jugaba, reía, mientras ella veía siempre la misma imagen desde su pequeña y siempre cerrada ventana.
Pero los días de lluvia la gente salía menos, estaba menos preocupada y no había tantas visitas.
Sofía se escapó. Huyó a su sitio secreto, lleno de naturaleza. Lo malo es que no era tan secreto pero ¿quién en el hospital le iba a
decir a aquella pequeña que no jugase con la lluvia desde aquella ventana abierta?
Y es que la lluvia no siempre es triste.
Andrea Gómez 4ºC
Necesitaba actuar, quince años soportando a ese hombre, sus insultos, sus amenazas, sus presiones. Necesitaba terminar con esa
pesadilla y no saldría impune. Era el día oportuno, nos había dejado tranquilos, un viaje de negocios y yo era el encargado, su en-
cargado. Las seis de la mañana, una mañana diferente, especial…mi mañana. Tan sólo fue necesario dejar aquella vela encendida, el
resto fue obra del destino. Años después sigo paseando por la Galera y por la Franja y aún puedo oler las cenizas de ese titular
“Arde la sala más antigua de A Coruña, la 1906”…y sigo esbozando una sonrisa.
Juan Parra Rois 4ºC
Soñaba como una niña pequeña, soñaba con volar alto, soñaba. Pero todo aquello se quedó en un pequeño y mísero sueño en el
que sus pies no alcanzaban más que los cinco centímetros que medía la cadena a la que estaba unida. Y cuando terminó su batalla,
se sintió más orgullosa de lo que nunca se podría haber imaginado, al fin su lucha se había acabado y por fin se sentía libre de todo
aquello que la tuviese encadenada.
Una vez más luchaba contra aquel sentimiento arrebatador que la destrozaba y conseguía su propia liberación interna y sin retirarse
del juego pensó en que el amor renacerá en la inconsciencia o en la realidad. (Alejandra Dopico)
Allí estaba, en las puertas de su futuro lugar de trabajo.
Él era un actor en paro, había trabajado en varias películas de éxito pero esa época ya había pasado. Cuando le ofrecieron ese pa-
pel dudó, pero tenía que comer y la necesidad apretaba.
Ese trabajo era uno de los más difíciles y solo los mejores de su profesión podían ejercerlo ya que requería mentir bien, ser falso,
hipocresía, y un largo etcétera.
Cuando entró y vio a sus compañeros se dio cuenta de que había mucho nivel, sin duda eran los mejores actores que había visto, y,
entonces, comprendió que el papel le venía grande, no quería perder su dignidad.
Dio media vuelta y salió por la puerta del Congreso. (Alejandro Rodríguez)
22 Suplemento cultural. Literatura
MICRORRELATOS
Tras varios largos y desesperantes meses, finalmente Martín lo había descubierto, lo había descifrado. Había descubierto una fuerza
que superaría a todos los combustibles conocidos, incluso al mismísimo petróleo. Había descubierto una fuerza más poderosa que la
electricidad y que se remontaba a los comienzos de los primeros vestigios de vida humana en el planeta pero que nunca antes había
sido descubierta, porque nadie se había parado a pensar en ella.
Una fuerza majestuosa, que podía mover hasta la más grande de las montañas, y podía conseguir que cualquier persona realizase
hazañas nunca imaginadas por la mente humana, o incluso que llegase a lugares nunca antes explorados. Martín había descubierto
la fuerza motriz de la esperanza (Álvaro Romero)
En medio de la noche, una mujer llora desconsoladamente sentada en el borde de la acera. Su marido le ha pegado, como muchas
otras veces. Ha llamado a la policía y está esperando a que llegue.
Al poco tiempo, los agentes le preguntan dónde está su marido, ella no responde, solo llora. No les había llamado porque su mari-
do le hubiese pegado, sino porque ya nunca volvería a hacerlo (Andrea Romar)
Era un día como otro cualquiera, María
estaba sentada en su banco de siempre
viendo a la gente pasar.
Al cabo de un rato, se quedó muy sor-
prendida con una pequeña niña que co-
rría de un lado a otro desprendiendo
vitalidad en cada movimiento, se subía al
balancín, al tobogán...Hasta que fue deci-
dida a tirarse por el tobogán de mayores,
idea que siempre le rondaba por la cabe-
za y, sin que su madre pudiese hacer na-
da para impedirlo, la niña cogió impulso
y se precipitó por el largo tobogán dan-
do a parar a los brazos de su madre.
María se quedó pensando en aquella
niña decidida y atrevida que había sido y
que aún habitaba en ella. Se dio cuenta
de que, por muy difícil que fuera, tenía
que dar el paso y coger impulso para
conseguir sus metas.
¿Tú a qué esperas? Vence tus miedos y
vive lo momentos maravillosos que te
brinda la vida (Cristina Naveira)
Hola, me llamo James Love y hoy os voy a contar la historia de cómo me hice millonario. ¿Por qué os la cuento? Pues por una
razón muy simple, porque me apetece. El inicio de la historia se remonta a algún día del año 1993, cuando yo tenía 5 años, día en
que viví el primer sueño que recuerde. Ocurría en una estación de tren, donde simplemente soñé que cogía un tren a Manchester y
me sentaba en el asiento número 2086 (de Londres a Manchester hay 208,6 millas). Después de eso tuve infinidad de sueños más
que no os voy a contar, sólo que en todos aparecía ese número, el 2086. Al final pensé que eso debía significar algo, que sería al-
gún tipo de presagio, y acerté. Lo probé en muchas loterías, hasta que al final me tocaron cinco millones de libras en el euromillón,
pero, al contrario de lo que pensaba, esto no me trajo alegría, sino tristeza, mucha tristeza, ya que mi mujer no estaba de acuerdo
conmigo en el empleo del dinero y, tras unas semanas, al llegar a casa me encontré una nota de despedida en el espejo firmada
por mi mujer. (Marcos Losada)
HAIKUS
Iago Alés Olmedo
Esta pintura
Me hace sentir que voy
A vivir mejor
Pablo Allende Muñoz
Bonito cuadro
Lleno de emociones
Y de colores
Álvaro Álvarez Beneyto
Este silencio
Le hace la lengua
Azul al cielo
Paula Álvaro Casasola
Estas formas despiertan
En mi vida alegría y
Tristeza en mi dia a dia
Juana Baldó Comellas
Estos colores y
Estas formas me hacen sentir alegría
Y me hacen sonreír
Inés Ling Delgado
Los sueños de un niño
Son fantasía
Como peces nadando
Paula Garea Barbeito
Feliz o triste
Donde quiera que estés
Mi sueño serás
Pablo González Novóa
Si me dice Mi razón de vivir
Por ti solo es
Andy Hill García
Esta pintura
Me hace sentir bien
Y relajación
23
THE BEST DAY OF OUR LIVES
And, at last, it was the day. The day that we had to show everyone all our hard-work and effort. The day had been so long until
the moment of the concert. We were backstage and she was thinking about so many things; she thought that we were going to fail,
but I was sure that it was going to be amazing, because we had worked so hard on it.
From the beginning, it hadn't been an easy ride. We had gone through a lot of hard moments, moments of sadness and despera-
tion, and we'd even got really angry whit each other. But it all changed on February 12. That day we knew we could do it. We
were able to show all our hard-work and, in the end, we won the contest.
Finally, back to where I started; it all happened so fast. We left backstage and we stood in the auditorium. All I could say was that
we had done our best, and we couldn't have felt better. It was the best day of our lives. I'm just an instrument, but I know that
since that day she has been my best friend, and I know it because every time she plays me, her clarinet, she doesn't feel insecure
anymore.
By Marta Pedreira Aldao
MICRORRELATOS
THE OTHER WORLD
Every time I enter The Other World my body loses weight and my mind stars to sink in the darkness. I only feel a sensation of lone-
liness before a bright light covers me up. It is then when I truly start to feel alive.
Here I can be whatever I want to be. I can be a knight from the Middle Ages, an astronaut that reaches his own moon for the first
time, or even a member of the biggest rock band in the world. But my favourite thing to be is a bird. With my wings I always try to
reach the clouds and freedom.
Why is it so difficult to achieve? Maybe…because this is not the real world? Maybe…because this is not the real me?
I wonder, if I take off my virtual reality helmet, would I ever find happiness being just myself? I guess I will never know without
trying.
By Andrea Pardo Amil
BEHIND YOUR BACK
My name is Maya Anders and I work as a police inspector for the National Spanish Police Force. Coruña, where I’m working at
the moment, is a very peaceful city. Nothing strange has happened in recent months.
But this morning I received an urgent call from the station: a young woman had been violently murdered the night before, and I
had to investigate.
When I arrived at the crime scene, I immediately saw the corpse. The woman had been killed with a knife of some sort, and had
scratches all over her body. I spent the whole day looking for clues, much longer than I thought. But when I was about to give
up, I noticed the victim had something in her mouth: a note. Suddenly, I heard a horrible metallic noise behind me, just before
reading out loud: “You’re next”.
By María Macía Álvarez
MÁIS HAIKUS
Alicia Martínez Patiño
Mis enredos son
especiales, míos
y solo míos
Carlota Molina Pernas
Los días lentos
Se apilan, evocando
Un viejo antaño
Elisa Parra Rois
Estos colores
Estas formas despiertan vida en mi
Y me hacen sonreír
Daniela Penas García
Sale el sol
El cielo se ilumina
Y veo la alegría
María Peñamaría Caramés
En este cuadro
Hay una simetría,
Que alegría
Tomás Prada
Donde haya hombres
habrá dulces sentimientos
Llenos de deseos
MÁIS ANUNCIOS
- SE ALQUILA pupitre al fondo de la cla-
se, tapado por el más alto, con abrigos
detrás para las fría mañanas de enero y
con seguro anti-profesores que te vuelve
invisible evitándote unos cuantos negati-
vos.
- SE VENDE boli sin muelle para dejárselo
al pesado que siempre te lo pide
- Se venden pinganillos para copiar.
Son fáciles de camuflar, color carne con
alta tecnología para confundir a los pro-
fesores con gafas. Recomendados para
sociales, lingua, y matemáticas, para los
atrevidos vedemos uno especiales para
terrorlogía. Por la compra de dos llévese
una nota para no ir a comedor.
Suplemento cultural. Literatura
24
Xulio Villarino, fotógrafo gallego reunió esta exposición con la
intención de retratar el alma de la costa gallega y de la gente
que habita en ella. Nacido en Foz, decidió recorrer el mundo
sin separarse de su cámara, fotografiando todo lo que se cruza-
se ante su objetivo. Pero, tras este viaje, regresó a Galicia para
vivir a pocos metros del mar. Tantas horas frente al océano le
hizo amarlo y querer inmortalizar cada rincón de las costas
gallegas. Esta exposición se pudo ver en el Kiosco Alfonso en A Coruña
del 21 de septiembre al 27 de noviembre y se incluye en el
programa Festival Mar de mares. Sus fotografías retratan cómo
es la vida al lado del mar: el esfuerzo de las mariscadoras, de
los percebeiros y de los pescadores del misterio que envuelve a
los faros y los secretos que encierra el mar. Tras las fotografías
de Xulio Villarino se esconden años de experiencia que se refle-
jan en el buen uso de la luz y del enfoque.
“LA REALIDAD DEL IRREALISMO” Cuando escuchamos una pieza musical, no pretendemos que
reproduzca los sonidos cotidianos, nos dejamos llevar por el
ritmo, la armonía, las sensaciones. Y al leer o escuchar un poema de amor, no lo analizamos se-
gún nuestro concepto o nuestras vivencias, nos dejamos llevar
por el idealismo. Con el irrealismo pasa lo mismo. Es como la música o la poe-
sía, para entenderlo y disfrutarlo saquemos nuestras emociones
fuera, dejémonos llevar por su ritmo, su forma, su color, la
perspectiva nueva de las cosas. Rosa Guisán Con estas evocadoras palabras, se presentó la exposición de la
autora coruñesa Rosa Guisán en el Centro de Artesanos de la
calle Riego de Agua, 32, del 4 de octubre al 1 de noviembre. El
alumnado de 1º de ESO acudimos a verla y disfrutamos del
privilegio de una visita guiada con la autora de los cuadros.
Rosa Guisán, antigua profesora del colegio Compañía de Ma-
ría, nos ha explicado cómo la inspiración de mu-
chos de los motivos de su pintura proceden, preci-
samente, de su labor como docente. Su arte está
impregnado de imágenes sugerentes entrelazadas
entre sí como en un baile surrealista que nos evo-
can paisajes de la infancia, de los sueños en los que
todo es posible, en los que se unen la caracola y el
árbol, los peces y los pájaros. Y este baile está
acompañado por una sinfonía de colores que nos
introduce en la escena como participantes activos
de una historia que nosotros recreamos. …Y, tras la visita a la exposición, recreamos esas
historias, las hicimos nuestras y las dibujamos con
17 sílabas, formando una composición poética
denominada Haiku. Y entendimos cuánto cabe en
muy pocas palabras...
ARTE
25
El cielo de mi ciudad es una nube de agua
Teba Álvarez Rodríguez
El viento corre por las calles s
in saber de lo que escapa
Alejandro Taboada Esteban
El mar es la sábana de mi ciudad.
Irene Cortés Ferreño
Las hojas son el paraguas de las hormigas
Leslie Murillo Callomamani
Las nubes son emociones cíclicas
Marta Pedrido Fernández
El beso es el medio de transporte del amor
Paloma Recouso Vázquez
No puedo saltar al vacío
porque lo llenaría con mis emociones
Pablo Ballón Barreiro
Las calumnias vuelan más rápido que la verdad
porque las empujan los vientos de la mentira
Sara Adarvín Lorenzo
La música es el lugar en donde me gustaría vivir
Áurea Traba Rodríguez
El tiempo es la goma de borrar de los recuerdos
Gonzalo Nieto Veleiro
Los deberes son los dementores de la vida
Noa Benito Ruíz
La papelera es el secuestrador
de nuestras ideas fallidas
Iria García Somoza
Las cajas de los lápices guardan
los sueños de los niños
Sergio Pousada García
Hay las mismas posibilidades de que
encuentre la X de la ecuación que de que aparezca
un dragón dorado
Rocío Iglesias Bernal
A veces me gustaría ser la H para h
ablar por los codos sin que me escuchen
María Álvarez Bescansa
GREGUERÍAS
26 HORÓSCOPO LITERARIO
ARIES: 21 de marzo al 20 de abril: Querido Aries: tu carácter impulsivo te puede
jugar malas pasadas. ¡No siempre tienes que ser el Sinsajo de la rebelión! Ade-
más, ten cuidado; tu pareja podría resultar ser más fantasma que el padre de
Hamlet. En cuanto a tus amistades, recuerda cuáles son fieles como Sancho Panza
y cuáles unos basiliscos camuflados. Tu valentía Potteresca te diferencia de los
demás. ¡No lo olvides! Sigue ejercitándote diariamente: los demonios acechan en
cada esquina y tienes que hacerles frente sin ayuda de runas. Tus números de la
suerte son el 3, como las reliquias de la muerte; y el 451 (¿Sabías que es la tempe-
ratura a la que arde el papel?) María Macía, Paula Penedo, 1ºBach C
TAURO: 21 de abril al 21 de mayo: Parece que las fuerzas del destino se han
confabulado para que la desgracia se apodere de tu día. Lamentablemente sufri-
rás un terrible accidente, parecerá obra de Voldemort y sus mortífagos, pero
sobrevivirás.No obstante, no debería ser motivo de alegría, pues tu día no hará
más que empeorar por momentos. Tu pareja te engañará como Ana Ozores a su
marido, y, por si esto fuera poco, un amigo te traicionará como Snape al Señor
Tenebroso. ¡Te sentirás más desdichado que Lázaro! Claudia Alonso, Carolina
Dono, Almudena Elías, Ángela Franco, 1º Bach C
GÉMINIS: 22 de mayo al 21 de junio: Este mes te sucederá algo increíble e ines-
perado gracias a tu fe, tal y como sucede en la obra Milagros de Nuestra Señora,
pero en tu caso no será una Virgen la que realice el milagro, sino que serán dos
amigos muy cercanos a ti. Son tan próximos como si tú fueses Hermione Granger
y ellos Harry Potter y Ron Weasley. Pero, de todas formas, no todo será bueno:
tendrás que afrontar un problema tan grave como la muerte de Will en la serie
Divergente, aunque contarás con la ayuda de alguien para que te dé su consejo
como en El Conde Lucanor. A parte de eso, pasarás un mes de muchas aventuras
como en el relato legendario Simbad el marino y, aunque tienes algunos rasgos
característicos de antihéroe, como Calisto en La Celestina, no te desanimes, ya
que si tú quieres, puedes ser tan valiente como el Cid Campeador. Teresa Blanco,
Paloma Castaño, Julia Rodríguez-Losada, 1º Bach A
CÁNCER: del 22 de junio al 22 de julio: Esta última temporada no has pasado tu
mejor etapa en tus relaciones personales, pero no te vengas abajo: estas situacio-
nes difíciles te ayudarán a apreciar las pequeñas cosas, como en Intocable, obra
compuesta por Philippe Pozzo di Borgo. En cuanto a tu vida amorosa, tarde o
temprano encontrarás el amor verdadero, que durará tanto como metros hay en
el Viaje al centro de la Tierra, del grandioso autor Julio Verne. Temes tomar una
decisión equivocada por las repercusiones negativas que pueda tener, pero nada
será tan malo como te lo podrías haber imaginado. No hay decisión equivocada
ni decisión correcta, simplemente debes elegir la que te haga feliz a ti, y así,
conseguirás alcanzar la felicidad como le ocurría a Pipi Calzaslargas, fruto de la
imaginación de la novelista sueca Astrid Lindgren. Inés Fernández, Raquel Mí-
guez, 1º Bach B
LEO: 23 de julio al 23 de agosto: Amigo Leo, el rey de la manada. A ti te espera
lo mejor. Permítele a la Celestina hacer un Alohomora sobre tu corazón para que
así te vaya un poco mejor en el amor.Ten cuidado con salir a bajar la basura el 1
de Noviembre, te lo recomienda Beatriz. Aunque tu trabajo sea más pesado que
los doce de Hércules, siempre será mejor que ser Guardia de la Noche, así que te
animo a que no lo dejes si no deseas trabajar mucho más de lo que debes. Si te
para un tal Patronio por la calle, escúchale, lo han enviado los astros a solucionar
tu porquería de vida. Y, por último, por mucho que se alineen las estrellas, tú
nunca estarás debajo de ellas y permanecerás solo al igual que Quentin de Ciuda-
des de papel. Lea Estella, Inés González, Antonio Rabuñal, 1º Bach C
VIRGO: 24 de agosto al 22 de septiembre: Hoy discutirás con uno de tus compa-
ñeros de trabajo, pero no te preocupes: inspírate en Quevedo y mándalo a una
clínica de belleza a que se opere la nariz. En cuanto al amor, esta semana tu
amor platónico llamará a la puerta, así que no lo dejes pasar. Persíguelo con
ayuda de tu fiel amigo hasta un lugar de la Mancha de cuyo nombre no querrás
acordarte. En lo relativo a tu hogar, este mes será el momento propicio para
cambiar la decoración de tu casa. Empieza renovando los muebles. Ve a Ikea: te
podrías encontrar un armario que te lleve a un mundo donde
luchar contra la Bruja Blanca en compañía del equipo Narnia. Por
la salud no debes preocuparte, estás protegido, pues las velas que
has puesto a Nuestra Señora de los Milagros siguiendo el consejo
de Berceo han surtido efecto. Adrián Ferreiro, Enrique Núñez,
Pedro Romero, 1º Bach C
LIBRA: 23 de septiembre al 22 de octubre: Hoy será un día suma-
mente importante, ya que aprenderás una valiosa lección, tal como
hizo en numerosas ocasiones el Conde Lucanor ante los sorpren-
dentes consejos de su sabio consejero Patronio. Por otro lado,
harás frente a uno de tus miedos más oscuros, y saldrás victorioso
al igual que el valiente Mio Cid en una de sus diversas aventuras y
batallas recogidas dentro del Cantar del Mio Cid. No obstante,
tendrás un problema al ser juzgado injustamente por una persona,
al igual que el susodicho héroe, ya que fue desterrado inmerecida-
mente. ¡Pero no te preocupes!, hoy tus dotes humorísticas al fin
serán valoradas tal como ocurría durante el transcurso de la Edad
Media con los juglares, que iban de villa en villa narrando historias,
chistes, noticias… ante un gran número de personas. Finalmente,
estate bien atento ya que hoy te sucederá algo muy sorprendente e
increíble, digno de tu admiración, al igual que ocurría en los espec-
taculares milagros de la Virgen en favor de alguien que sentía devo-
ción por ella, como se narra en Milagros de Nuestra Señora de
Gonzalo de Berceo. Pablo Chico, Juan Fernández, Román López-
Rioboo, 1ºBach B
ESCORPIO: 23 de octubre al 21 de noviembre: Este año estarás de
suerte y encontrarás a tu media naranja, pero tu familia no apoyará la relación; a
pesar de ello viviréis una preciosa historia de amor, que eso sí, tendrá un trágico
final como el de Romeo y Julieta. En la salud, estarás perfectamente fuerte y
sana como Katniss de la saga Los juegos del hambre. En cuanto al dinero, estarás
de suerte, ya que lo tendrás en gran abundancia, como en la novela de F. Scott
Fitzgerald, El Gran Gatsby. Para conseguir tanto dinero trabajarás mucho, pero
para personas que no te tratarán como mereces ni apreciarán tu trabajo, como
en La Cenicienta. En cuanto a la amistad, a pesar de que hasta ahora has estado
algo solo, encontrarás a otras personas como tú, que te ayudarán y comprende-
rán como en el libro de Blue Jeans, Buenos días princesa. Ana López Goy, María
Ponte, Marta Rey, 1º Bach B
SAGITARIO: 22 de noviembre al 21 de diciembre: Amor: al igual que el Quijote
con las novelas de caballerías, tu adicción por los videojuegos y las series será tu
talón de Aquiles, ya que te acabarán aislando de la sociedad y te verás escribien-
do la segunda parte de Las ventajas de ser un marginado. Salud: pasarás una
época con altibajos en tu salud, pero toda enfermedad se puede combatir, así
que nunca desistas ante las dificultades que te presenta la vida, aunque estas
puedan ser injustas como el destierro del Cid de Burgos o la pérdida de Prim
para Katniss en Los juegos del hambre. Dinero: Tendrás que gestionar bien tu
dinero y ser un poco pícaro como el Lazarillo para sobrellevar los obstáculos que
te deparará tu día a día. No obstante, ten cuidado, ya que si actúas con avaricia
puedes acabar como Gollum en El Señor de los Anillos. Antón Fariña, María
López, Marta Míguez, 1º Bach. B
CAPRICORNIO: 22 de diciembre al 19 de enero: A los capricornianos os espera
un buen año, marcado principalmente por una nueva etapa profesional. Se
avecinan duras decisiones que serán las que determinen tu futuro. Es mejor que
lo pienses por ti mismo y decidas solo tu verdadera vocación, como Tris cuando
cambió Abnegación por Osadía. Igual que ella, también encontrarás a verdade-
ros compañeros en ese nuevo entorno que de verdad te entenderán y te consola-
rán. Si actualmente tienes una relación, ten cuidado, ya que sorpresas inesperadas
van a afectar a vuestro vínculo. Pero no te preocupes excesivamente, Patch y
Nora de Hush Hush consiguieron superar esos problemas con un poco de esfuer-
zo y entendimiento. Y si no tienes pareja, tranquilo, este año estarás muy solicita-
do. Expresa tus deseos abiertamente y ya verás como tu príncipe azul aparece
cuando menos te lo esperes para despertarte con un beso. Paula Calatrava,
Marina Méndez, 1º Bach C
ACUARIO: 20 de enero al 19 de febrero: Tras años de confianza y complicidad,
te darás cuenta de que una de tus mejores amistades se ha convertido en la
persona más importante para ti. No temas que vuestra relación se deteriore ya
que estáis hechos el uno para el otro como lo estaban Ron y Hermione. Tu vida
sufrirá grandes cambios, pero no pierdas la esperanza de alcanzar la estabilidad.
Aprende lecciones de tus errores y conseguirás salir adelante como lo hizo Láza-
ro. El próximo viaje que hagas cambiará tu vida por completo, te replantearás tu
forma de ver el mundo y llegarás a comprender los sentimientos de quienes te
rodean como lo hizo Cécile en Buenos días tristeza. Andrea Pardo, Covadonga
Torres, Patricia Sánchez, 1º Bach A
PISCIS: 20 de febrero al 20 de marzo: Amor: tu relación comenzará siendo una
farsa como le ocurrió a Doña Inés en la apuesta que hizo Don Juan Tenorio, por
esa razón el amor se acabará consumiendo hasta tal punto que será necesario
romper la relación para evitar problemas mayores. Dinero y trabajo: al ser avari-
cioso como lo fue Scrooge en la novela Cuento de Navidad de Charles Dickens
te hará acumular muchas riquezas que finalmente no consumirás de manera feliz
al no ser compartidas con la gente de tu entorno. Amistad: aunque en el amor
no te irá como te gustaría, encontrarás a una persona con la que tendrás muy
buena amistad llegando a ser como un hermano para ti, igual que la amistad
entre Hassan y Amir en Cometas en el cielo, publicado por Isabel Allende. Marta
Abia, Celia García, Nuria Martínez, 1º Bach C
27 PASATEMPOS
Sabes como se chama a miña profesora?
Ana Fariñas García, 4ºA
SEN NINGUÉN
Como estás?
Miguel Coira Vieito, 4ºC
-S
2XL Cal é a comida que menos che gusta?
Alexandra López Romero, 3ºC
-d
Que usas no verán para que a luz
non che dane a vista?
Jorge Martín Trillo, 3ºC
28 PASATEMPOS
-a+i
En que se parecen os gatos e os coellos?
Isabel Miguel López, 2ºC
Que estiveches facendo para estares tan canso?
NOTA
NOTA
3º E.S.O B
Alexandre Paradela Villamisar
Juan Francisco Dumont Rey
29
1 2 3 4 5 6 7
A
B
C
D
E
F
G
H
VERTICAL 1.Producir dor. Estrela
con luz propia ao redor da cual xira
a terra. 2.Característica dun alimen-
to que ten ausencia de sabor.
3.Palabra, sílaba o vocal que se
pronuncia sin acento. 4.Fixar con
claridade e exactitude a significación
dunha palabra. 5.Primeira letra do
alfabeto. Preposición. Preposición
que significa despois de. 6.Grandes
ou importantes. Determinante artigo
determinado masculino singular.
7.Primeira letra do alfabeto. Usase
como nexo de duas cláusulas. Velaí.
(Bea, Vanessa, Lola e Marisa. 3º “B”)
HORIZONTAL A. Complemento
decorativo para o cabelo, usado para
soster o pelo. B.O dia anterior ao
día de hoxe. Primeira letra do alfabe-
to. C. Conducto do sistema dixesti-
vo que une a farinxe e o estómago.
D. Siglas do Instituto Nacional de
Industria. Dise dunha persoa ten
ausencia de roupa. E. Nome utilizado
na antigua Asia menor para as vastas
extensións. F. Pronome usado para
afirmar algo. Conxugación do verbo
ir na terceira persoa de singular. G.
Nome propio de muller. Vocal situa-
da no noveno posto do alfabeto. H.
Pronome persoal átono da da tercei-
ra persoa do masculino singular.
Mamífero carnívoro de gran tamaño
que habita en diferentes partes do
mundo
DOWN:
2- An object used to build sandcastles. 3- Synonym of “to
conceal” 8- opposite of dangerous. 10- Adverb of frequency.
11- Object that referees have to indicate something during a
match. 12- Container that usually has drinks inside. 15- Ad-
verb of frequency, opposite of “always”
ACROSS:
1- To obtain something by paying money (in the past) 4-
Verb in past participle meaning “to execute something” 5- To
arrive at a destination. 6- Infinitive of what the Sun does on a
sunny day. 7- Object to clean the mouth. 9- To be able to
look at something.
13- Part of a wheel. 14- Adverb of frequency.
Atopa 10 palabras pertencentes ao cam-
po semántico das viaxes.
PASATEMPOS
(Carlota, Andrés, Diego, Pelayo. 3ºA)
(Sara, Blanca, Pablo, Laura. 3ºA)
30
XORNAL CEN
Neste proxecto participaron alum-
nos e alumnas de toda a ESO e 1º
Bacharelato nas materias de linguas,
(galega, castelá, inglesa, francesa).
Agradecemos a todos os participan-
tes a súa ilusión e compromiso con
esta idea, e esperamos que sirva
como comezo para desenvolvela en
anos posteriores. Departamentos de
Lingua Galega e Literatura, Lingua
Castelá e Literatura, Lingua Inglesa e
Lingua Francesa.
Colexio Compañía de María A Co-
ruña. Marzo de 2017
CEN
