13
Revisión_ _________________________________________________ Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo_–_agosto_2011:_107-119 107 1_Instituto_de_Reproducción_Animal_de_Córdoba_(Argentina)._ 2_Clínica_ de_ Reproducción_ Animal,_ Facultad_ de_ Medicina_Veterinaria_ y_ de_ Zootecnia,_ Universidad_ Nacional_de_Colombia,_sede_Bogotá._Carrera_30_nro._45-03,_Bogotá_(Colombia). *Autor_para_correspondencia:[email protected]. CRIOPRESERVACIÓN DE EMBRIONES BOVINOS PRODUCIDOS IN VITRO P. Rodríguez, 1* C. Jiménez 2 Artículo recibido: 8 de octubre de 2010; aprobado: 9 de diciembre de 2010 RESUMEN La_criopreservación_de_embriones_se_ha_venido_desarrollando_en_los_últimos_años_con_el_ propósito_de_conservar_embriones_obtenidos_de_vacas_superovuladas._Las_investigacio- nes_han_continuado_su_desarrollo_y_se_han_dirigido_hacia_la_criopreservación_de_oocitos_ y_embriones_ in vitro,_los_cuales_necesitan_diferentes_metodologías_para_lograr_una_su- pervivencia_aceptable._Por_consiguiente,_los_métodos_tradicionales_de_criopreservación_ se_han_tenido_que_modificar_para_obtener_mejores_tasas_de_supervivencia_poscriopreser- vación_que_serán_discutidas_en_esta_revisión. Palabras clave:_embriones,_biotecnología,_criopreservación,_embriones_producidos_ in vitro. CRYOPRESERVATION OF IN VITRO DERIVED EMBRYOS ABSTRACT Embryo_cryopreservation_techniques_have_developed_in_order_to_preserve_embryos_ob- tained_from_superovulated_cows._Research_has_followed_trying_to_cryopreserve_embr- yos_and_oocytes_manipulated_under_ in vitro_conditions_due_to_the_low_survival_rates_ obtained_with_traditional_cryopreservation_methods._e_different_methodologies_are_ discussed_in_the_present_review. Key words:_embryos,_biotechnology,_cryopreservation,_in vitro_produced_embryos. INTRODUCCIÓN Durante_ los_ últimos_ veinte_ años,_ se_ ha_ observado_ que_ la_ producción_ de_ em- briones_ bovinos_ ha_ crecido_ de_ forma_ progresiva,_ en_ especial_ en_ el_ área_ de_ la_ producción_in vitro_(PIV),_lo_que_ha_he- cho_que_esta_se_convierta_en_una_técnica_ importante_ no_ solo_ en_ el_ ámbito_ cien- tífico,_ académico,_ sino_ también_ en_ el_ comercial._ Consecuentemente,_ esto_ ha_ generado_ la_ necesidad_ de_ criopreservar_ los_ excedentes_ de_ embriones_ de_ dicha_ producción._Sin_embargo,_la_criopreser- vación_de_embriones_producidos_in vitro_ a_través_de_los_métodos_convencionales,_ no_ ha_ alcanzado_ tasas_ de_ supervivencia_ satisfactorias_(Vajta_2000)._Debido_a_sus_ características_físicas,_principalmente_en_ la_membrana_donde_el_embrión_ in vitro_ presenta_una_mayor_cantidad_de_lípidos_ que_ impiden_ su_ fácil_ congelamiento,_ se_ ha_ optado_ por_ el_ empleo_ de_ métodos_

Criopreservación. Dra Claudia Jimenez

Embed Size (px)

DESCRIPTION

criopreservación de embriones bovinos

Citation preview

  • Revisin__________________________________________________ Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119

    107

    1_Instituto_de_Reproduccin_Animal_de_Crdoba_(Argentina)._2_Clnica_ de_Reproduccin_Animal,_ Facultad_ de_Medicina_Veterinaria_ y_ de_Zootecnia,_Universidad_Nacional_de_Colombia,_sede_Bogot._Carrera_30_nro._45-03,_Bogot_(Colombia).

    *Autor_para_correspondencia:[email protected].

    CRIOPRESERVACIN DE EMBRIONES BOVINOS PRODUCIDOS IN VITRO

    P. Rodrguez,1* C. Jimnez 2

    Artculo recibido: 8 de octubre de 2010; aprobado: 9 de diciembre de 2010

    RESUMENLa_criopreservacin_de_embriones_se_ha_venido_desarrollando_en_los_ltimos_aos_con_el_propsito_de_conservar_embriones_obtenidos_de_vacas_superovuladas._Las_investigacio-nes_han_continuado_su_desarrollo_y_se_han_dirigido_hacia_la_criopreservacin_de_oocitos_y_embriones_in vitro,_los_cuales_necesitan_diferentes_metodologas_para_lograr_una_su-pervivencia_aceptable._Por_consiguiente,_los_mtodos_tradicionales_de_criopreservacin_se_han_tenido_que_modificar_para_obtener_mejores_tasas_de_supervivencia_poscriopreser-vacin_que_sern_discutidas_en_esta_revisin.Palabras clave:_embriones,_biotecnologa,_criopreservacin,_embriones_producidos_in vitro.

    CRYOPRESERVATION OF IN VITRO DERIVED EMBRYOS

    ABSTRACTEmbryo_cryopreservation_techniques_have_developed_in_order_to_preserve_embryos_ob-tained_from_superovulated_cows._Research_has_followed_trying_to_cryopreserve_embr-yos_and_oocytes_manipulated_under_in vitro_conditions_due_to_the_low_survival_rates_obtained_with_traditional_cryopreservation_methods._The_different_methodologies_are_discussed_in_the_present_review.Key words:_embryos,_biotechnology,_cryopreservation,_in vitro_produced_embryos.

    INTRODUCCIN

    Durante_ los_ ltimos_ veinte_ aos,_ se_ ha_observado_ que_ la_ produccin_ de_ em-briones_ bovinos_ ha_ crecido_ de_ forma_progresiva,_ en_ especial_ en_ el_ rea_ de_ la_produccin_in vitro_(PIV),_lo_que_ha_he-cho_que_esta_se_convierta_en_una_tcnica_importante_ no_ solo_ en_ el_ mbito_ cien-tfico,_ acadmico,_ sino_ tambin_ en_ el_comercial._ Consecuentemente,_ esto_ ha_generado_ la_ necesidad_ de_ criopreservar_

    los_ excedentes_ de_ embriones_ de_ dicha_produccin._Sin_embargo,_la_criopreser-vacin_de_embriones_producidos_in vitro_a_travs_de_los_mtodos_convencionales,_no_ ha_ alcanzado_ tasas_ de_ supervivencia_satisfactorias_(Vajta_2000)._Debido_a_sus_caractersticas_fsicas,_principalmente_en_la_membrana_donde_el_embrin_in vitro_presenta_una_mayor_cantidad_de_lpidos_que_ impiden_su_ fcil_ congelamiento,_ se_ha_ optado_ por_ el_ empleo_ de_ mtodos_

  • Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119__________________________________________________Revisin

    108

    alternativos_ como_ la_ vitrificacin._ Este_mtodo,_con_curvas_de_enfriamiento_su-periores_a_las_de_la_congelacin_conven-cional,_permite_la_reduccin_del_tiempo_de_exposicin_del_embrin_en_los_puntos_crticos_ de_ temperatura,_ con_ lo_ cual_ se_disminuyen_ los_ daos_ trmicos_ y_ me-cnicos_ causados_ durante_ la_ formacin_de_hielo,_ y_ se_ aumenta_ la_ viabilidad_de_los_ embriones_ posteriormente_ a_ su_ vi-trificacin_ (Lazar_ et_ l._ 2000;_ Vajta_ y_Kuwayama_ 2006;_ Mucci_ et_ l._ 2006)._No_obstante,_es_importante_resaltar_que_a_ pesar_ del_ alcance_ conseguido_ con_ es-tas_ tcnicas_hasta_hoy,_ an_ es_necesario_el_ desarrollo_ de_ nuevos_ mtodos_ y_ la_bsqueda_ de_ nuevas_ perspectivas_ que_optimicen_ la_vitrificacin_de_embriones_producidos_ in vitro._ La_ presente_ revi-sin_pretende_mostrar_ los_avances_en_el_rea_de_la_criobiologa,_en_especial_en_el_mtodo_de_vitrificacin,_que_constituye_hoy_en_da_la_principal_alternativa_para_la_criopreservacin_tanto_de_oocitos_como_de_embriones_producidos_.

    Criopreservacin de embrionesCon_ el_ nacimiento_ del_ primer_ bovino_producido_ in vitro_ por_ Brackett_ et_ l._(1982),_la_tcnica_de_fertilizacin_in vitro_comenz_a_ser_reconocida_mundialmen-te;_sin_embargo,_su_estado_del_arte_haca_que_fuera_una_metodologa_an_restrin-gida_ al_ mbito_ experimental,_ adems_de_ que_ las_ condiciones_ de_mercado_ en_la_dcada_de_los_ochenta_y_noventa_res-tringan_su_aplicacin_comercial_ (Viana_y_Camargo_2007)._As_mismo,_la_intro-duccin_de_la_transferencia_de_embriones_in vitro_estimul_el_aumento_no_solo_de_la_produccin,_sino_tambin_de_la_distri-bucin_ de_ este_ tipo_ de_ embriones._ Sin_embargo,_en_algunos_pases_se_ha_incre-mentado_de_forma_cuantiosa_el_nmero_

    de_embriones_producidos,_superando_el_nmero_de_receptoras,_creando_as_la_ne-cesidad_ de_ criopreservar_ los_ embriones_excedentes_ para_ su_ posterior_ comercia-lizacin_ alrededor_ del_mundo_ (Viana_ y_Camargo_2007;_Cutaia_y_B_2007).

    Uno_de_los_principios_ms_importan-tes_de_ la_criopreservacin_de_embriones_es_ lograr_ su_ almacenamiento_ en_ condi-ciones_ de_ bajas_ temperaturas_ (-196C),_intentando_ mantener_ su_ integridad_ a_travs_de_la_remocin_del_mximo_volu-men_posible_de_agua_antes_de_su_congela-miento,_con_lo_cual_se_evita_la_formacin_de_ hielo_ (Seidel_ 1986)._ Dentro_ de_ los_mtodos_ms_ importantes_ para_ la_ crio-preservacin_se_encuentran_el_mtodo_de_congelacin_convencional_y_el_de_vitrifi-cacin._El_mtodo_de_congelamiento_fue_el_primero_en_ser_ introducido,_y_hoy_es_el_ms_ utilizado_ comercialmente_ (Vajta_2000)._ Su_ curva_ de_ congelacin_ lenta_permite_mantener_el_equilibrio_entre_los_factores_que_pueden_causar_dao_celular,_como_la_formacin_de_cristales_de_hielo,_la_ fractura_del_ embrin,_ el_ dao_ txico_y_ osmtico,_ as_ como_ las_ alteraciones_de_ las_ organelas_ intracelulares_ y_ del_ ci-toesqueleto_ (Vajta_ y_ Kuwayama_ 2006;_Dobrinsky_ 1996;_ Vanderzwalmen_ et_l._2002)._Durante_ este_procedimiento,_los_ embriones_ normalmente_ van_ a_ ser_equilibrados_ dentro_ de_ bajas_ concen-traciones_ de_ crioprotectores,_ en_ pajillas_de_ inseminacin_ de_ 0,25_ml,_ con_ tasas_de_ enfriamiento_ entre_ 0,3_ y_ 1C/min,_hasta_alcanzar_los_-30_a_-35C,_para_pos-teriormente_poder_ser_ sumergidos_en_el_nitrgeno_ lquido._ Por_ su_ parte,_ la_ vi-trificacin_ es_una_metodologa_definida_como_la_gelificacin_de_un_lquido,_pro-ducida_no_por_la_cristalizacin,_sino_por_una_ extrema_ elevacin_ de_ la_ viscosidad_durante_el_enfriamiento,_por_lo_cual_esta_

  • Revisin__________________________________________________ Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119

    109

    es_ la_ nica_ tcnica_ de_ criopreservacin_que_ permite_ la_ eliminacin_ total_ de_ la_formacin_ de_ hielo,_ tanto_ en_ la_ clula,_como_en_el_medio_que_la_rodea_(Fahy_et_l._1984)._En_la_vitrificacin,_la_curva_de_enfriamiento_ es_ ms_ rpida_ (2500C/min)_y_necesita_de_la_presencia_de_crio-protectores_ms_concentrados,_que_per-mitan_la_formacin_del_llamado_estado_vtreo,_ que_ disminuye_ los_ daos_ qu-micos_y_mecnicos_causados_por_el_paso_entre_los_puntos_crticos_de_congelacin_(Dobrinsky_1996;_Martino_et_l._1996)._La_formacin_del_estado_vtreo_evita_tales_daos,_al_promover_la_distribucin_ini-ca_del_lquido_e_impedir_la_formacin_de_cristales_de_hielo_(Rall_y_Fahy_1985;_Arav_1992;_Kasai_2002).

    Vitrificacin frente a congelamientoEl_ congelamiento_ convencional_ tiene_una_ ventaja_ comparativa_ frente_ a_ los_otros_ mtodos_ de_ criopreservacin,_ al_ser_ una_ metodologa_ que_ permite_ la_utilizacin_ de_ bajas_ concentraciones_ de_crioprotectores_ y_ permite_ la_ transferen-cia_directa_de_los_embriones_despus_de_la_ descongelacin_ (Volkel_ y_Hu_ 1992)._Sin_embargo,_su_habilidad_para_prevenir_la_formacin_de_hielo_intracelular_an_es_limitada,_adems,_los_resultados_in vitro_de_la_criopreservacin_de_embriones_han_sido_variables_(Hasler_et_l._1995;_Massip_et_l._1995;_Hochi_et_l._1996;_Kaidi_et_l._ 2001)_ y_menores_ en_ comparacin_ a_los_datos_obtenidos_en_embriones_in_vivo_(Alvarenga_ et_ l._ 2007;_Dinnyes_ y_Ne-dambale_2009).

    La_razn_por_la_cual_existe_esta_varia-cin_ en_ la_ viabilidad_ de_ los_ embriones_producidos_in vitro,_en_comparacin_con_los_producidos_in_vivo,_es_probablemen-te_ por_ las_ caractersticas_ fsicas_ propias_del_primer_tipo_de_embriones,_que_hacen_

    que_sean_ms_sensibles_a_bajas_tempera-turas_(Dinnyes_y_Nedambale_2009;_Ro-drigues_1996;_Vajta_1997)._Entre_dichas_caractersticas,_ se_ encuentran_ diferen-cias_no_ solo_morfolgicas_ sino_ tambin_fisiolgicas,_ como:_1)_ el_ aumento_ en_ el_nmero_de_vacuolas_(Shamsuddin_et_l._1992),_ 2)_ mayor_ fragilidad_ de_ la_ zona_pelcida_ (Duby_et_ l._1997),_3)_menor_compactacin_ embrionaria_ (Van_ Soom_et_ l._ 1992),_ 4)_ un_ menor_ nmero_ de_blastmeras,_sobre_todo_en_la_masa_celu-lar_interna_(Iwasaki_et_l._1990;_Rizos_et_l._2002),_5)_alteraciones_en_la_expresin_gnica_ (Niemann_ y_ Wrenzychi_ 2000;_Lazzari_ et_ l._ 2002;_ Rizos_ et_ l._ 2003;_Lonergan_et_l._2003),_6)_mayor_tasa_de_apoptosis_ (Pomar_ et_ l._ 2005)_ y_ 7)_ au-mento_en_el_alto_contenido_citoplasmti-co_de_lpidos_(Massip_et_l._1995).

    Por_estas_razones,_y_en_especial_la_lti-ma,_se_ha_considerado_que_el_mtodo_de_congelacin_ convencional_ genera_ unas_tasas_ de_ viabilidad_ considerablemente_disminuidas_ en_ este_ tipo_ de_ embriones_(Pereira_ y_Marques_ 2008)._ El_ aumento_de_los_tiempos_de_exposicin,_debido_al_descenso_ progresivo_ de_ la_ temperatura_durante_el_congelamiento,_permite_que_el_embrin_permanezca_un_ tiempo_mayor_en_la_franja_de_temperatura_termotrpi-ca_de_la_transicin_de_los_lpidos_(16C-4C),_lo_cual_genera_un_mayor_dao_en_la_membrana,_afectndolo_considerable-mente_(Zeron_et_l._1999)._Mucci_et_l._(2006)_confirmaron_esta_observacin,_al_comparar_la_criopreservacin_de_embrio-nes_bovinos_producidos_in vitro;_por_me-dio_de_las_dos_metodologas,_los_autores_observaron_un_aumento_en_la_viabilidad_72_horas_despus_del_descongelamiento_de_los_embriones_que_fueron_conservados_por_medio_de_la_vitrificacin_(114/265;_43%),_en_comparacin_con_los_que_fue-

  • Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119__________________________________________________Revisin

    110

    ron_congelados_(33/275;_12%)._De_igual_forma,_ varios_ autores_ reportaron_ el_ au-mento_de_las_tasas_de_viabilidad_no_solo_in vitro,_sino_tambin_in_vivo,_despus_de_la_vitrificacin,_al_comparar_las_dos_me-todologas_(Hasler_et_l._1995;_Kaidi_et_l._2001;_Dinnyes_et_l._1995;_Reinders_et_l._1995;_Agca_et_l._1996;_Lane_et_l._1999;_Mezzalira_ et_ l._ 2004)._ Adems,_la_vitrificacin_es_una_ tcnica_que_ tiene_otras_ ventajas_ comparativas_ frente_ a_ la_congelacin_ tradicional,_ ya_ que_ utiliza_procedimientos_ms_simples,_no_necesi-ta_ de_ equipos_ costosos_ y_ requiere_ poco_tiempo_ para_ su_ realizacin_ (Baril_ et_ l._2001).

    VitrificacinGracias_a_sus_posibles_efectos_benficos,_esta_ tcnica_ ha_ tomado_ gran_ impor-tancia_ en_ la_ criopreservacin_ no_ solo_de_embriones_ in vitro,_ sino_ tambin_de_oocitos_y_embriones_producidos_in_vivo._Sin_ embargo,_ desde_ el_ primer_ procedi-miento_realizado_con_xito_en_embriones_mamferos_ por_ Rall_ y_ Fahy_ (1985),_ la_vitrificacin_ha_sufrido_mltiples_modi-ficaciones,_ en_el_ intento_por_ simplificar_sus_ procedimientos_ y_ mejorar_ las_ tasas_de_ viabilidad._ Algunas_ de_ estas_ tienen_relacin_con_el_uso_de_diferentes_criopro-tectores,_sitemas_de_empaque_de_los_em-briones_u_oocitos_y_el_uso_de_nitrgeno_spercongelado.

    CrioprotectoresVarios_de_los_estudios_han_sido_enfocados_a_la_disminucin_de_los_efectos_txicos_y_osmticos_causados_por_las_altas_concen-traciones_de_ los_crioprotectores_(Kasai_y_Mukaida_ 2004)._ La_ vitrificacin,_ al_ ser_una_tcnica_que_consiste_en_la_criopreser-vacin_a_travs_del_aumento_de_la_visco-sidad_ de_ las_ soluciones_ crioprotectoras,_

    necesita_ de_ concentraciones_ de_ criopro-tectores_mayores_(4-8_M)_a_las_utilizadas_normalmente_en_las_tcnicas_convencio-nales_de_congelacin_(1-2_M)_(Woods_et_l._ 2004)._Por_ lo_ tanto,_ la_ bsqueda_de_la_disminucin_de_estos_efectos_deletreos_se_ha_encaminado_a_ travs_de_diferentes_tcnicas,_ como_ por_ ejemplo,_ el_ uso_ de_crioprotectores_menos_txicos,_el_estable-cimiento_de_volmenes_mnimos,_niveles_de_concentracin_menores_por_medio_de_la_asociacin_de_ms_de_un_crioprotector,_la_adicin_progresiva_de_los_crioprotecto-res,_as_como_cambios_de_temperatura_y_tiempos_en_el_momento_de_su_exposicin_(Liebermann_et_l._2003)._

    El_uso_de_ soluciones_crioprotectoras_con_bajo_peso_molecular_es_una_de_estas_estrategias;_ los_ crioprotectores,_ al_ tener_una_mayor_ permeabilidad,_ permiten_ la_reduccin_de_los_tiempos_de_exposicin_y_ la_ concentracin,_ con_ lo_ cual_ se_ pre-viene_ el_ dao_ osmtico_ causado_ en_ la_celula_ (Kasai_ y_ Mukaida_ 2004)._ Entre_los_crioprotectores_de_bajo_peso_molecu-lar,_el_ms_usado_es_el_etilenglicol_(EG)_(Massip_2001)._Sin_embargo,_varios_ex-perimentos_sugieren_que_crioprotectores_como_ 1-2_ propanediol_ (PROH),_ glice-rol_ (GLY),_ dimetilsulfoxido_ (DMSO)_y_ sus_posibles_combinaciones_con_otros_crioprotectores,_ son_ igualmente_ buenos_candidatos_para_ser_empleados_en_la_vi-trificacin_de_embriones_(Ishimori_et_l._1992;_Hublek_2003)._De_ igual_ forma,_la_ asociacin_de_uno_o_ms_ crioprotec-tores_ con_ caractersticas_ ms_ estables,_permitir_ la_ utilizacin_ de_ soluciones_ms_simples_y_la_reduccin_de_su_toxici-dad_especfica._De_acuerdo_con_algunos_investigadores,_ la_ permeabilidad_ de_ la_combinacin_ de_ crioprotectores_ es_ma-yor_que_la_de_sus_componentes_de_forma_individual_(Vajta_y_Nagy_2006)._La_aso-

  • Revisin__________________________________________________ Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119

    111

    ciacin_ ms_ comnmente_ utilizada_ en_vitrificacin_ es_ la_ compuesta_ por_EG_ y_DMSO_ (Mezzalira_ et_ l._ 2004;_Vajta_ y_Nagy_2006),_sin_embargo,_esta_puede_ser_reemplazada_por_otro_tipo_de_combina-ciones_de_agentes_crioprotectores,_como_el_EG_y_PROH,_con_lo_cual_se_obtienen_excelentes_resultados_en_la_vitrificacin_de_embriones_producidos_in vitro_y_oocitos_inmaduros_(Vieira_et_l._2008)._La_adi-cin_ de_ crioprotectores_ no_ permeables,_tales_como_disacridos_(sucrosa,_trealosa)_o_macromolculas_(Ficoll,_poilivinilalco-hol_(PVA),_polivinilpirrolidona_(PVP)),_igualmente_contribuye_a_la_reduccin_de_su_ toxicidad,_ya_que_ayuda_a_disminuir_las_ concentraciones_ del_ crioprotector_dentro_de_ las_ clulas_ (Kasai_ y_Mukaida_2004;_Liebermann_et_l._2003).

    Sistemas de empaqueLos_ grandes_ volmenes_ de_ crioprotec-tores_tambin_son_limitantes_de_las_tasas_de_ enfriamiento._ Los_ primeros_ elemen-tos_de_empaque_utilizados_con_xito_en_la_ vitrificacin_de_ oocitos_ y_ embriones,_fueron_ las_ pajillas_ de_ inseminacin_ de_bovinos,_ las_ cuales_ utilizaban_ relativa-mente_ grandes_ volmenes_ (>_ 20_ L)_ y_solo_alcanzaban_tasas_de_enfriamiento_de_2.500C/min_(Palasz_y_Mapletof,_1996)._Posteriormente,_ con_ el_ desarrollo_ de_empaques_de_menor_volumen_(

  • Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119__________________________________________________Revisin

    112

    TABlA 1. Viabilidad posvitrificacin de embriones bovinos producidos in vitro en diferentes tipos de empaque

    Mtodo Autores

    Viabilidad

    % Eclosin % Preez

    Pajilla 0,25 mL Massip et l. (1987) - 38%

    Open pulled straws (OPS) Vajta et l. (1998) 94% -

    Cryoloop Lane et l. (1999) 80% -

    Mnimo volumen de congelacin (MVC) Hamawaki et l. (1999) 75% -

    Pajilla 0,25 mL (microvolumen) Pugh et l. (2000) 71% 32%

    Hemi-pajilla Vanderzwalmen et l. (2000) 44% -

    Gel loading tips Tominaga y Hanada (2005) 17% -

    Micropipeta de vidrio (GMP) Vieira et l. (2006) 75% 19%

    Cryotop De Rosa et l. (2007) 75% -

    Micropipeta de vidrio (GMP) Rios et l. (2010) 61,30% -

    OPS sellada (CPS) Yu et l. (2010) 34,7%

    FIgURAS 1 Y 2. Comparacin del dimetro interno entre la pajilla convencional ( di: 1,7 mm) OPS ( di: 0,8 mm) y GMP ( di: 0.3 mm)

    30.000C/min._ Varios_ autores_ demos-traron_esta_eficacia,_al_alcanzar_mayores_tasas_ de_ congelacin_ con_ micropipetas_de_vidrio_(GMP)_en_comparacin_con_las_OPS,_y_mayores_tasas_de_sobrevivencia_in vitro_posvitrificacin._En_el_experimento_realizado_ con_ embriones_ bovinos,_ por_ejemplo,_ se_ obtuvieron_ 36/63_ (57,1%)_

    de_ blastocitos_ eclosionados_ al_ ser_ vitri-fcados_con_ las_GMP_en_comparacin_a_28/54_ (51,8%)_ con_ las_OPS,_ debido_ a_la_mayor_conductividad_del_ empaque_y_la_utilizacin_de_un_menor_volumen_de_crioprotectores_ (Kong_et_l._2000;_Cho_et_l._2002)_(figuras_1_y_2).

  • Revisin__________________________________________________ Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119

    113

    Nitrgeno spercongeladoPor_ ltimo,_ otra_ de_ las_ estrategias_ para_aumentar_ la_velocidad_de_congelamien-to_ha_ sido_ la_ reduccin_de_ temperatura_del_ nitrgeno_ lquido._El_ uso_ de_ nitr-geno_ spercongelado_ (slush de_ nitrge-no,_SN2)_reduce_el_punto_de_ebullicin,_mediante_la_estabilizacin_a_travs_de_la_presin_negativa,_minimizando_el_efecto_aislante_del_vapor_del_nitrgeno,_lo_cual_permite_mayor_ eficiencia_ en_ la_ transfe-rencia_ de_ calor_ entre_ las_ muestras_ y_ el_nitrgeno_ lquido_ (Vieira_ et_ l._ 2008)._De_esta_ forma,_ al_ evitar_ el_ revestimien-to_de_ las_capas_de_nitrgeno_durante_ la_inmersin,_ el_ nitrgeno_ lquido_ puede_alcanzar_ temperaturas_hasta_de_ -210C,_con_curvas_de_congelamiento_ms_rpi-das_(32.200C/min),_que_reducen_la_po-sibilidad_ de_ recristalizacin_ (formacin_irregular_ de_ hielo_ intracelular),_ que_ se_puede_presentar_en_ las_muestras_duran-te_el_descongelamiento,_y_la_vitrificacin_de_ muestras_ ms_ sensibles_ como_ en_ el_caso_ de_ los_ oocitos_ humanos_ (Arav_ et_l._2000;_Santos_et_l._2006)._Sobre_este_sistema,_se_han_realizado_varios_trabajos_que_demuestran_su_efecto_positivo,_aun_con_ el_ procedimiento_ de_ envases_ sella-dos,_y_ se_han_alcanzado_ tasas_de_ super-vivencia_ in vitro_ superiores_ (56%)_ en_comparacin_ con_ las_ de_ un_ sistema_ de_vitrificacin_ convencional_ en_nitrgeno_lquido_a_-196C_(10%)_(p_

  • Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119__________________________________________________Revisin

    114

    vitrificacin_(Seidel_2006)._La_adicin_de_la_hialurona_(Palasz_et_l._2008)_o_cido_linoleico_(Hochi_et_l._1999;_Laowtam-mathron_et_l._2005;_Pereira_y_Marques_2008)_ tambin_ aumenta_ la_ criotoleran-cia_ de_ los_ embriones_ bovinos_ in vitro,_cultivados_en_medios_de_cultivo_libres_de_suero._

    Por_otro_lado,_se_puede_reducir_igual-mente_el_alto_nivel_de_lpidos_que_se_en-cuentra_en_los_embriones_producidos_in vitro,_por_medio_de_la_remocin_de_lpi-dos_ por_ centrifugacin_ o_ a_ travs_ de_ la_micromanipulacin_por_medio_del_des-nudamiento_por_micropipeta_o_pipetea-do_intenso,_con_lo_cual_se_aumentan_las_tasas_de_ sobrevivencia_de_ los_embriones_criopreservados._

    Por_su_parte,_la_formacin_de_radicales_libres_durante_la_criopreservacin_puede_causar_dao_celular_y_disminuir_la_viabi-lidad_de_los_embriones._Por_esta_razn,_la_adicin_de_EDTA_(0,1_mM)_y/o_gluta-tion_(GSH;_1_mM)_en_el_cultivo_antes_de_la_vitrificacin_puede_llegar_a_mejorar_el_desarrollo_de_los_embriones,_al_disminuir_la_oxidacin_de_las_membranas_celulares_insaturadas_de_ lpidos,_promoviendo_ su_integridad_ celular_ (Aksoy_ et_ l._ 1999)._Adems,_ la_ adicin_de_ agentes_ como_ el_EDTA_ y_ el_ -_mercaptoetanol,_ pueden_llegar_a_aumentar_sustancialmente_las_ta-sas_ de_ sobrevivencia,_ aun_ en_ ambientes_con_bajos_niveles_de_oxgeno,_al_proteger_al_embrin_de_los_radicales_libres_y_la_au-toperoxidacin_de_lpidos_(Nedambale_et_l._2006).

    Otras_estrategias_de_optimizacin_del_proceso_de_vitrificacin_pueden_realizar-se_por_medio_de_ la_modificacin_de_ las_caractersticas_propias_del_embrin_antes_de_ ser_ expuesto_ al_ proceso_ de_ criopre-servacin._Por_ ejemplo,_ la_ inyeccin_de_trealosa_ en_ oocitos_ aumenta_ la_ protec-

    cin_ de_ las_ estructuras,_ principalmente_en_las_membranas,_y_disminuye_los_efec-tos_ deletreos_ debido_ a_ la_ toxicidad_ de_los_crioprotectores_(Eroglu_et_l._2003)._Por_otra_parte,_la_reduccin_artificial_del_fluido_blastoclico,_al_modificar_el_volu-men_de_lquido_intracelular,_consigue_re-ducir_el_shock_osmtico_y_los_problemas_de_permeabilidad,_as_como_la_formacin_de_ cristales_ de_ hielo_ (Vanderzwalmen_et_ l._ 2002;_ Chen_ et_ l._ 2001;_ Son_ et_l._ 2003)._ Por_ ltimo,_ la_ utilizacin_ de_estabilizadores_ del_ citoesqueleto_ con_ la_adicin_de_citocalasina_B_(Dobrinsky_et_l._2000)_reduce_la_despolimerizacin_de_los_ microfilamentos_ y_ microtbulos,_ y_mejora_ las_ tasas_de_ sobrevivencia_de_ los_oocitos_y_embriones_criopreservados._Por_lo_tanto,_todas_estas_metodologas_sern_probablemente_tiles_al_minimizar_cier-tas_ anormalidades_ celulares_ propias_ de_los_embriones_producidos_in vitro,_y_ha-cer_que_cada_vez_sean_menos_sensibles_a_la_vitrificacin.

    CONClUSIN

    La_ utilizacin_ de_ la_ vitrificacin_ como_mtodo_ de_ criopreservacin_ de_ em-briones_ producidos_ in vitro_ ha_ abierto_nuevas_ perspectivas_ en_ relacin_ con_ la_mejora_ de_ los_ sistemas_ de_ preservacin_o_ congelacin_ de_ embriones_ y_ oocitos,_ya_que_ha_disminuido_el_riesgo_de_lesin_del_embrin_producido_por_los_mtodos_convencionales._ Sin_ embargo,_ an_ se_necesitan_varias_modificaciones_y_mejo-ras_en_su_metodologa_para_que_sea_una_herramienta_aplicada_ampliamente_en_el_mbito_comercial.

    REFERENCIAS1._ _ Agca_Y,_Monson_R,_Northey_D,_Schaefer_D,_

    Rutledge_ J._ 1996._Postthaw_pregnancy_ rates_comparison_ of_ vitrified_ and_ frozen_ in vitro_

  • Revisin__________________________________________________ Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119

    115

    produced_ bovine_ embryos._ Theriogenology._45:_175.

    2._ _ Alvarenga_ MA,_ Fernandes_ CB,_ Landim-Alvarenga_ FC._ 2007._ Criopreservation_ of_equine_embryos._Acta_Scientiae_Veterinariae._35(Supl_3):_799-809.

    3._ _ Aksoy_M,_Takahashi_Y,_Hishinuma_M,_Els-heikh_ AS,_ Tanaka_ H,_ Kanagawa_ H._ 1999._Influences_ of_ retrieval_ stages_ and_ glutathio-ne_ addition_ on_ post-thaw_ viability_ of_ quick_frozen_mouse_morula_during_in vitro_culture._Theriogenology._51(4):_681-687.

    4._ _ Arav_ A._ 1992._ Vitrification_ of_ oocytes_ and_embryos._In:_Lauria_A,_Gandolfi_F_(ed),_Em-bryonic_ development_ and_ manipulation_ in_animal_production._London_and_Chapel_Hill:_Portland_Press._p._255-264.

    5._ _ Arav_A,_Zeron_Y,_Ocheretny_A._2000._A_new_device_and_method_for_vitrification_increases_the_ cooling_ rate_ and_ allows_ successful_ cryo-preservation_of_ bovine_ oocytes._Theriogeno-logy._53:_248.

    6._ _ Baril_ G,_ Traldi_ AL,_ CogniY,_ Leboeuf_ B,_Cbeckers,_JF,_Mermillod_P._2001._Successful_direct_ transfer_ of_ vitrified_ sheep_ embryos._Theriogenology._56(2):_299-305.

    7._ _ Brackett_ BG,_ Bousquet_D,_ Boice_ML,_Do-nawick_ WJ,_ Evans_ JF,_ Dressel_ MA._ 1982._Normal_development_following_in vitro_ferti-lization_in_the_cow._Biol_Reprod._27(1):_147-158.

    8._ _ Bunn_S,_Bertolini_M,_Cruz_FB,_Martins_LT,_Gaudncio_Neto_S,_Wentz_KC,_ et_ l._2006._Reduction_ in_ cryoprotectant_ concentrations_on_ the_ vitrification_of_ immature_bovine_oo-cytes,_under_a_high_cooling_rate._Acta_Scien-tiae_Veterinariae._34_(Supplement_1):_309.

    9._ _ Chen_ SU,_ Lien_ YR,_ Cheng_ YY,_ Chen_ HF,_Ho_ HN,_ Yang_ YS._ 2001._ Vitrification_ of_mouse_ oocytes_ using_ closed_ pulled_ straw_(CPS)_achieves_a_high_survival_and_preserves_good_patterns_of_meiotic_spindles,_compared_with_conventional_straws,_open_pulled_straws_(OPS)_ and_ grids._ Human_ Reprod._ 16(11):_2350-2356.

    10._Cho_SK,_Cho_SG,_Bae_ IH,_Park_CS,_Kong_IK._2002._ Improvement_ in_post-thaw_viabi-lity_ of_ in vitro-produced_ bovine_ blastocysts_

    vitrified_by_glass_micropipette_(GMP)._Anim_Reprod_Sci._73(3):_151-158.

    11._Cremades_N,_Sousa_M,_Silva_J,_Viana_P,_Sousa_S,_Oliveira_C,_ et_ l._2004._Experimental_ vi-trification_of_human_compacted_morulae_and_early_ blastocysts_ using_ fine_ diameter_ plastic_micropipettes._Human_Reprod._ 19(2):_ 300-305.

    12._Cutaia_LE,_B_GA._2007._Cattle_embryo_pro-duction_and_trade_in_Argentina._Acta_Scient_Vet._35(Supl_3):_931-944.

    13._De_Rosa_A,_Attanasio_L,_Boccia_L,_Vecchio_D,_Campanile_G,_Gasparrini_B._2007._Cryotop_vitrification_for_in_vitro_produced_bovine_and_buffalo_ (Bubalus_ bubalis)_ embryos_ at_ diffe-rent_stages_of_development._Italian_Journal_of_Animal_Science._6(2s).

    14._Desai_ N,_ Lawson_ J,_ Goldfarb_ J._ 2000._ As-sessment_ of_ growth_ factor_ effects_ on_ post-thaw_ development_ of_ cyopreserved_ mouse_morulae_to_the_blastocyst_stage._Human_Re-prod._15:_410-418.

    15._Dinnyes_A,_Carolan_C,_Loneragan_P,_Solti_L,_Massip_A,_Mermillod_P._ 1995._ In_ vitro_ sur-vival_of_IVF_bovine_embryos_frozen_or_vitri-fied_by_techniques_suitable_for_direct_transfer._Theriogenology._43(1):_197.

    16._Dinnyes_ A,_ Dai_ Y,_ Jiang_ S,_ Yang_ X._ 2000._High_ development_ rates_ of_ vitrified_ bovine_oocytes_following_parthenogenetic_activation,_in_vitro_fertilization,_and_somatic_cell_nuclear_transfer._Biol_Reprod._63:_513-518.

    17._Dinnyes_A,_Nedambale_TL._2009._Cryopre-servation_ of_manipulated_ embryos:_ tackling_the_double_ jeopardy._Reproduction._Fertility_and_Development._21(1):_45-59.

    18._Dobrinsky_Jr._1996._Cellular_approach_to_cr-yopreservation_ of_ embryos._Theriogenology._45(1):_17-26.

    19._Dobrinsky_ JR,_Pursel_VG,_Long_CR,_ John-son_LA._2000._Birth_of_piglets_after_transfer_of_embryos_cryopreserved_by_cytoskeletal_stabi-lization_and_vitrification._Biol_Reprod._62(3):_564-570.

    20._Duby,_RT,_Hill,_ JL,_OCallaghan_D,_Overs-trom_EW,_Boland_MP._1997._Changes_indu-ced_in_the_bovine_zona_pellucida_by_ovine_and_bovine_oviducts._Theriogenology._47(1):_332.

  • Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119__________________________________________________Revisin

    116

    21._Eroglu_ A,_ Lawitts_ JA,_ Toner_ M,_ Toth_ TL._2003._Quantitative_microinjection_of_ treha-lose_into_mouse_oocytes_and_zygotes,_and_its_effect_ on_ development._ Cryobiology._ 46(2):_121-134.

    22._Fahy_ GM,_ MacFarlane_ DR,_ Angell_ CA,_Meryman_ HT._ 1984._ Vitrification_ as_ an_approach_ to_ cryopreservation._ Cryobiology._21(4):_407-426.

    23._Hamawaki_ A,_ Kuwayama_ M,_ Hamano_ S._1999._Minimum_volume_cooling_method_for_bovine_blastocyst_vitrification._Theriogenolo-gy._51:_165.

    24._Hasler_ JF,_Henderson_WB,_Hurtgen_PJ,_ Jin_ZQ,_McCauley_AD,_Mower_SA_et_l._1995._Production,_ freezing_ and_ transfer_ of_ bovine_IVF_embryos_and_subsequent_calving_results._Theriogenology._43(1):_141-152.

    25._He_X,_ Park_ EYH,_ Fowler_ A,_ Yarmush_ML,_Toner_ M._ 2008._ Vitrification_ by_ ultra-fast_cooling_ at_ a_ low_ concentration_ of_ cryopro-tectants_ in_ a_quartz_micro-capillary:_ a_ study_using_murine_embryonic_stem_cells._Cryobio-logy._56(3):_223-232.

    26._Hochi,_ S,_ Semple_ E,_ and_ Leibo_ SP._ 1996._Effect_ of_ cooling_ and_warming_ rates_ during_cryopreservation_ on_ survival_ of_ in vitro-produced_ bovine_ embryos._ Theriogenology._46(5):_837-847.

    27._Hochi_S,_Kimura_K,_Hanada_A._1999._Effect_of_ linoleic_ acid-albumin_ in_ the_ culture_me-dium_ on_ freezing_ sensitivity_ of_ in vitro-produced_ bovine_ morulae._ Theriogenology._52(3):_497-504.

    28._Hredzak_R,_Ostr_A,_Zdilov_V,_Toporcerov_S,_Kacmrik_J._2005._Clinical_experience_with_a_modified_method_of_human_embryo_vitrifi-cation._Ceska_Gynekol._70(2):_99-103.

    29._Hublek,_ Z._ 2003._ Protectants_ used_ in_ the_cryopreservation_ of_ microorgamisms._ Cryo-biology._46(3):_205-229.

    30._Isachenko_V,_Folch_J,_Isachenko_E,_Nawroth_F,_Krivokharchenko_A,_Vajta_G,_et_l._2003._Double_vitrification_of_ rat_embryos_at_diffe-rent_developmental_stages_using_an_identical_protocol._Theriogenology._60(3):_445-452.

    31._Ishimori_H,_Takahashi_Y,_Kanagawa_H._1992._Viability_of_vitrified_mouse_embryos_using_va-

    rious_cryoprotectant_mixtures._Theriogenolo-gy._37(2):_481-487.

    32._Iwasaki_S,_Yosiba_N,_Ushijima_H,_Watanabe_S,_Nakahara_T._1990._Morphology_and_pro-portion_of_ inner_ cell_mass_of_bovine_blasto-cysts_fertilized_in-vitro_and_in-vivo._J._Reprod_Fertil._90(1):_279-284.

    33._Kaidi_ S,_ Bernard_ S,_ Lambert_ P,_ Massip_ A,_Dessy_F,_Donnay_I._2001._Effect_of_conven-tional_ controlled-rate_ freezing_ and_ vitrifica-tion_on_morphology_and_metabolism_of_bo-vine_blastocysts_produced_in vitro._Biology_of_Reproduction._65(4):_1127-1134.

    34._Kasai_M._2002._Advances_in_the_cryopreser-vation_of_mammalian_oocytes_and_embryos:_development_ of_ ultrarapid_ vitrification._ Re-prod_Med_Biol._1:_1-9.

    35._Kasai_M,_Mukaida_T._2004._Cryopreservation_of_ animal_ and_ human_ embryos_ by_ vitrifica-tion._Reprod_Biomed_Online._9(2):_164-170.

    36._Kong_ IK,_Kong,_Lee_SI,_Cho_SG,_Cho_SK,_Park_CS._2000._Comparison_of_open_pulled_straw_ (OPS)_ vs_ glass_ micropipette_ (GMP)_vitrification_ in_mouse_ blastocysts._Therioge-nology._53(9):_1817-1826.

    37._Kuwayama_ M,_ Vajta_ G,_ Leda_ S,_ Kato_ O._2005._Comparison_ of_ open_ and_ closed_me-thods_for_vitrification_of_human_embryos_and_the_ elimination_ of_ potential_ contamination._Reprod_Biomed_Online._11(5):_608-614.

    38._Lane_M,_Bavister_BD,_Lyons_EA,_Forest_KT._1999._Containerless_vitrification_of_mamma-lian_ oocytes_ and_ embryos._ Nat_ Biotechnol._17:_1234-1236.

    39._Laowtammathron_ C,_ Lorthongpanich_ C,_Ketudat-Cairns_ M,_ Hochi_ S,_ Parnpai_ R._2005._ Factors_ affecting_ cryosurvival_ of_ nu-clear-transferred_ bovine_ and_ swamp_ buffalo_blastocysts:_effects_of_hatching_stage,_linoleic_acid-albumin_in_IVC_medium_and_Ficoll_su-pplementation_to_vitrification_solution._The-riogenology._64(5):_1185-1196.

    40._Lazar_L,_Spak_J,_David_V._2000._The_vitrifi-cation_of_in vitro_fertilized_cow_blastocysts_by_the_open_pulled_straw_method._Theriogenolo-gy._54:_571-578.

    41._Lazzari_G,_Wrenzycki_C,_Herrmann_D,_Du-chi_R,_Kruip_T,_Niemann_H_et_l._2002._Ce-

  • Revisin__________________________________________________ Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119

    117

    llular_and_molecular_deviations_ in_bovine_ in vitro-produced_embryos_are_related_to_the_lar-ge_ offspring_ syndrome._ Biol_Reprod._ 67(3):_767-775.

    42._Leibo_SP,_Loskutoff_NM._1993._Cryobiology_of_in vitro-derived_bovine_embryos._Therioge-nology._39(1):_81-94.

    43._Liebermann_J,_Tucker_MJ,_Graham_JR,_Han_T,_Davis_A,_Levy_MJ._2002._Blastocyst_deve-lopment_after_vitrification_of_multipronuclear_zygotes_using_the_Flexipet_denuding_pipette._Reproductive_ Biomed_ Online._ 4(2):_ 146-150.

    44._Liebermann_ J,_ Dietl_ J,_ Vanderzwalmen_ P,_Tucker_ MJ._ 2003._ Recent_ developments_ in_human_oocyte,_ embryo_and_blastocyst_ vitri-fication:_where_are_we_now?_Reprod_Biomed_Online._7(6):_623-633.

    45._Lonergan_P,_Rizos_D,_Gutirrez-Adn_A,_Mo-reira_PM,_Pintado_B,_de_la_Fuente_J,_Boland_MP._ 2003._Temporal_ divergence_ in_ the_ pat-tern_of_messenger_RNA_expression_in_bovine_embryos_ cultured_ from_ the_ zygote_ to_ blas-tocyst_stage_in vitro_or_in_vivo._Biol_Reprod._69(4):_1424-1431.

    46._Mahmoudzadeh_AR,_Van_Soom_A,_Ysebaert_MT,_de_Kruif_A._1994._Comparison_of_two-step_vitrification_versus_controlled_freezing_on_survival_of_in vitro-produced_cattle_embryos._Theriogenology._42:_1389-1397.

    47._Martino_ A,_ Songsasen_ N,_ Leibo_ SP._ 1996._Development_ into_blastocysts_of_bovine_oo-cytes_ cryopreserved_ by_ ultra-rapid_ cooling._Biol_Reprod._54(5):_1059-1069.

    48._Massip_ A,_ Van_ der_ zwalmen_ P,_ Hectors_ F._1987._ Recent_ progress_ in_ cryopreservation_of_ cattle_ embryos_ preserved_ by_ vitrification._Cryo-Letters._27:_270-273.

    49._Massip_ A,_ Mermillod_ P,_ Dinnyes_ A._ 1995._Morphology_ and_ biochemistry_ of_ in-vitro_produced_ bovine_ embryos:_ implications_ for_their_cryopreservation._Hum_Reprod._10(11):_3004-3011.

    50._Massip_ A._ 2001._ Cryopreservation_ of_ em-bryos_of_ farm_animals._Reprod_Dom_Anim._36:49-55.

    51._Matsumoto_H,_Jiang_JY,_Tanaka_T,_Sasada_H,_Sato_ E._ 2001._Vitrification_ of_ large_ quanti-

    ties_of_immature_bovine_oocytes_using_nylon_mesh._Cryobiology._42(2):_139-144.

    52._Mezzalira_ A,_ Barbieri_ DP,_ Mller_ F,_ Pinho_CC,_Silva_CAM,_Rubin_MIB,_et_l._1999._Vi-trificao_de_ocitos_bovinos_em_micropipetas_de_vidro._Acta_Scient_Vet._27:_262.

    53._Mezzalira_ A,_ Mezzalira_ JC,_ Moraes_ AN._2004._Vitrification_of_bovine_embryos:_age_of_embryos_and_exposure_time_to_cryoprotectant_influences_viability._Arch_of_Vet_Sci._9:_107-111.

    54._Mucci_ N,_ Aller_ J,_ Kaiser_ GG,_ Hozbor_ F,_Cabodevila_ J,_ Alberio_ RH._ 2006._ Effect_ of_estrous_ cow_ serum_ during_ bovine_ embryo_culture_on_blastocyst_development_and_cryo-tolerance_ after_ slow_ freezing_or_ vitrification._Theriogenology._65(8):_1551-1562.

    55._Nedambale_ TL,_ Du_ F,_ Yang_ X,_ Tian_ XC._2006._ Higher_ survival_ rate_ of_ vitrified_ and_thawed_in_vitro_produced_bovine_blastocysts_following_culture_in_defined_medium_supple-mented_with_-_mercaptoethanol._Anim_Re-prod_Sci._93(1-2):_61-75.

    56._Niemann_H,_Wrenzycki_C._2000._Alterations_of_ expression_ of_ developmentally_ important_genes_in_preimplantation_bovine_embryos_by_in_ vitro_ culture_ conditions:_ implications_ for_subsequent_ development._ Theriogenology._53(1):_21-34.

    57._Palasz_ AT,_Mapletof_ RJ._ 1996._ Cryopreser-vation_of_mammalian_embryos_and_oocytes:_recent_ advances._ Biotechnology_ Advances._14(2):_127-149.

    58._Palasz,_AT,_Brea,_PB,_Martinez,_MF,_Perez-Garnelo_ SS,_ Ramirez_ MA,_ Gutirrez-Adn_A,_De_la_Fuente_J._2008._Development,_mo-lecular_ composition_ and_ freeze_ tolerance_ of_bovine_ embryos_ cultured_ in_ TCM-199_ su-pplemented_with_hyaluronan._Zygote._16(1):_39-47.

    59._Pereira_RM,_Marques_CC._2008._Animal_oo-cyte_and_embryo_cryopreservation._Cell_Tis-sue_Bank._9(4):_267-277.

    60._Pomar_FJ,_Teerds_KJ,_Kidson_A,_Colenbran-der_B,_Tharasanit_T,_Aguilar_B._2005._Diffe-rences_in_the_incidence_of_apoptosis_between_in_vivo_and_ in_vitro_produced_blastocysts_of_farm_ animal_ species:_ a_ comparative_ study._Theriogenology._63(8):_2254-2268.

  • Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119__________________________________________________Revisin

    118

    61._Pugh_ PA,_ Tervit_ HR,_ Niemann_ H._ 2000._Efects_ of_ vitrification_ medium_ composition_on_ the_ survival_ of_bovine_ in_ vitro_produced_embryos,_following_in_straw_-_dilution,_in_vi-tro_and_in_vivo_following_transfer._Anim_Repr_Sci._58(1-2):_9-22.

    62._Rall_WF,_Fahy_GM._1985._ Ice-free_ cryopre-servation_ of_ mouse_ embryos_ at_ -196C_ by_vitrification._Nature._313:_573-575.

    63._Reinders_ JMC,_ Wurth_ YA,_ Kruip_ TAM._1995._ From_ embryo_ to_ a_ calf_ after_ embryo_transfer,_a_comparison_of_in_vivo_and_in vitro_produced_embryos._Theriogenology._43:_306.

    64._Rios_ GL,_ Mucci_ NC,_ Kaiser_ GG,_ Albeiro_RH._ 2010._ Effect_ of_ container,_ vitrification_volume_ and_ warming_ solution_ on_ cryosur-vival_ of_ in_ vitro-produced_ bovine_ embryos._Anm_Repr_Sci_Animal_reproduction_science._Anim_Repr_Sci._118(1):_19-24.

    65._Rizos_D,_Fair_T,_Papadopoulos_S,_Boland_MP,_Lonergan_ P._ 2002._ Developmental,_ qualita-tive,_ and_ ultrastructural_ differences_ between_ovine_and_bovine_embryos_produced_in_vivo_or_in vitro._Mol_Reprod_Dev._62:_320-327.

    66._Rizos_D,_Gutirrez-Adn_A,_Prez-Garnelo_S,_de_la_Fuente_J,_Boland_MP,_Lonergan_P._2003._Bovine_embryo_culture_in_the_presence_or_ab-sence_ of_ serum:_ Implications_ for_ blastocyst_development,_ cryotolerance,_ and_ messenger_RNA_ expression._ Biol_ Reprod._ 68(1):_ 236-243.

    67._Rodrigues,_JL._1996._Effect_of_pre-equilibra-tion_in_1.5_or_3.6_M_Ethylene_glycol_on_the_survival_of_day-7_IVMFC_bovine_blastocysts_vitrified_in_EFS_solution._Theriogenology._45:_168.

    68._Santos_RM,_Barreta_MH,_ Frajblat_M,_Cr-dova_Cucco_D,_Mezzalira_ JC,_Bunn_S_et_l._2006._ Vacuum-cooled_ liquid_ nitrogen_ in-creases_the_developmental_ability_of_vitrified-warmed_ bovine_ oocytes._ Cincia_ Rural._ 36:_1501-1506.

    69._Saha_ S,_ Suzuki_T._ 1997._ Vitrification_ of_ in vitro_ produced_ bovine_ embryos_ at_ different_ages_ using_ one-_ and_ three-step_ addition_ of_cryoprotective_ additives._Reprod_ Fertil_Dev._9(7):_741-746.

    70._Seidel_GE_Jr._1986._Principles_of_cryopreser-vation_of_mammalian_embryos._En:_Techni-

    ques_for_freezing_mammalian_embryos:_short_course_ proceedings._ Fort_ Collins:_ Colorado_State_University-Animal_Reproduction_Labo-ratory._p._6.

    71._Seidel_GE_ Jr._ 2006._Modifying_oocytes_ and_embryos_ to_ improve_ their_ cryopreservation._Theriogenology._65(1):_228-235.

    72._Shamsuddin_ M,_ Larsson_ B,_ Gustaffson_ H,_Gustari_ S,_ Bartolome_ J,_ Rodriguez-Marti-nez_ H._ 1992._ Comparative_ morphological_evaluation_of_ in vitro_ and_ in vitro_produced_bovine_ embryos._ International_ Congress_ on_Animal_Reproduction_3:_1333-1335.

    73._Son_WY,_Yoon_SH,_Yoon_HJ,_Lee_SM,_Lim_JH._ 2003._ Pregnancy_ outcome_ following_transfer_ of_ human_ blastocysts_ vitrified_ on_electron_microscopy_ grids_ after_ induced_ co-llapse_of_the_blastocoele._Hum_Reprod._18(1):_137-119.

    74._Tominaga_K,_Hamada_Y._2001._Gel-loading_tip_ as_ container_ for_ vitrification_ of_ in vitro-produced_ bovine_ embryos._ J_ Reprod_Deve-lop._47:_267-273.

    75._Vanderzwalmen_P,_Bertin_G,_Debauche_Ch,_Standaert_V,_van_Roosendaal_E,_Vandervorst_M,_et_l._2000._In vitro_survival_of_metapha-se_II_oocytes_(MII)_and_blastocyst_after_vitri-fication_in_an_hemi-straw_(HS)_system._Fertil_Steril._74:_215-216.

    76._Vajta_G._1997._Vitrification_of_bovine_oocytes_and_ embryos._ Embryo_ Transfer_ Newsletter._15(2):_12-18.

    77._Vajta_G,_Holm_P,_Kuwayama_M,_Booth_PJ,_Jacobsen_H,_Greve_T,_et_l._1998._Open_pu-lled_straw_(OPS)_vitrification:_a_new_way_to_reduce_cryoinjuries_of_bovine_ova_and_embr-yos._Mol_Reprod_Develop._51(1):_53-58.

    78._Vajta_ G._ 2000._ Vitrification_ of_ the_ oocytes_and_embryos_of_domestic_animals._Anim_Re-prod_Sci._60-61:_357-364.

    79._Vajta_ G,_ Nagy_ ZP._ 2006._ Are_ programable_freezers_ still_ needed_ in_ the_ embryo_ labora-tory?_ Review_ on_ vitrification._ Reproductive_Biomedicine_Online._12(6):_779-796.

    80._Vajta_ G,_ Kuwayama_ M._ 2006._ Improving_cryopreservation_ systems._ Theriogenology._65(1):_236-224.

    81._Van_Soom_A,_Van_Vlaenderen_I,_Mahmoud-zadeh_AR,_Deluyker_H,_Kruif_A._1992._Com-

  • Revisin__________________________________________________ Med._Vet._Zoot._58(II),_mayo__agosto_2011:_107-119

    119

    paction_rate_of_in vitro_fertilized_bovine_embr-yos_related_to_the_interval_from_insemination_to_first_cleavage._Theriogenology._38(5):_905-919.

    82._Vanderzwalmen_P,_Bertin_G,_Debauche_Ch,_Standaert_V,_van_Roosendaal_E,_Vandervorst_M,_ et_ l._ 2002._ Births_ after_ vitrification_ at_morula_and_blastocyst_stages:_effect_of_artifi-cial_reduction_of_the_blastocoelic_cavity_before_vitrification._Hum_Reprod._17(3):_744-751.

    83._Viana_ JHM,_ Camargo_ LSA._ 2007._ Bovine_embryo_production_in_Brazil:_a_new_scenario._Acta_Scient_Vet._35(Supl_3):_915-924.

    84._Vieira_AD,_Forell_F,_Feltrin_C,_Rodrigues_JL._2008._Calves_born_after_direct_transfer_of_vi-trified_ bovine_ in vitro-produced_ blastocysts_derived_from_vitrified_immature_oocytes._Re-prod_Dom_Anim._43:_314-318.

    85._Volkel_SA,_Hu_YX._1992._Direct_ transfer_of_frozen-thawed_bovine_embryos._Theriogeno-logy._37(1):_23-37.

    86._Woods_ EJ,_ Benson_ JD,_Agca_Y,_Critser_ JK._2004._ Fundamental_ cryobiology_ of_ repro-ductive_cells_and_tissues._Cryobiology._48(2):_146-156.

    87._Yavin_S,_Aroyo_A,_Roth_Z,_Arav_A._2009._Em-bryo_cryopreservation_in_the_presence_of_low_concentration_ of_ vitrication_ solution_ with_sealed_pulled_straws_in_liquid_nitrogen_slush._Human_Reproduction._24(4):_797-804.

    88._Yu_ XL,_ Deng_ W,_ Liu_ FJ,_ Li_ YH,_ Li_ XX,_Zhang_ YL,_ Zan_ LS._ 2010._ Closed_ pulled_straw_vitrification_of_in_vitro-produced_and_in_vi.vo-produced_bovine_embryos._Theriogeno-logy._73(4):_474-479.

    89._Zeron_Y,_Pearl_M,_Borochov_A,_Arav_A._1999._Kinetic_ and_ temporal_ factors_ influence_ chi-lling_ injury_ to_ germinal_ vesicle_ and_mature_bovine_oocytes._Cryobiology._38(1):_35-42.