Upload
departament-dagricultura-ramaderia-pesca-alimentacio-i-medi-natural-generalitat-de-catalunya
View
119
Download
2
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Presentació feta al CFEA el 31 de maig de 2012. F. Reguant.
Citation preview
1
Crisi econòmica i sector agrari
Francesc Reguant
CFEA31 de Maig de 2012
Nota: Les opinions expressades en aquesta presentació son les de l’autor i només a ell comprometen
SECRETARIA GENERAL ESTUDIS I PROSPECTIVA
2
De què parlarem?
CRISI I AGRICULTURA
LA CRISI MÉS GREU DES DE 1929
ESTEM INICIANT UNA NOVA ÈPOCA
3
ResumA la crisi hi convergeixen vectors de diferent procedència que generen unes resultants diferenciats. De fet, podem parlar de diferents crisi que coincideixen en el temps i es retroalimenten
Tot això al si d’un marc estructuralment complex que anomenarem “escenari segle XXI”
En bona part es tracta d’un gran reajust estructural i de reassignació de rols, de poder i de riquesa entre els diferents actors de la dinàmica econòmica global
A l’agroalimentació la crisi té connotacions singulars.
L’agroalimentació s’ha manifestat com a sector anticíclic i clau per a sortir de la crisi conjuntural econòmica-financerai com a eina per a fer front a la crisi estructural.
CRISI I AGRICULTURA
4
De quina crisi parlem?
CRISI
CRISIECONOMICOFINANCERA
CRISISCONJUNTURALS
AGRÀRIES
CRISIESTRUCTURAL
SEGLE XXI
CRISIINSTITUCIONAL
CRISISISTÈMICA
CRISI I AGRICULTURA
5
De quina crisi parlem?
CRISI
CRISI I AGRICULTURA
CRISIECONOMICOFINANCERA
Crisi de demandaCrisi sistema financer
Crisi de confiançaDèficit públic
Manca de crèditMorositat
Recessió i atur
CRISISCONJUNTURALS
AGRÀRIES
Demanda inelàsticaOferta erràticaVolatilitat de preus
CRISISISTÈMICA Creixement per si mateix
No objectiu benestarIncapacitat per refer equilibrisVisió a curt terminiMalbaratament OligopoliDesigualtat Destrucció de diversitatCrisi de valors
CRISIINSTITUCIONAL
Atzucac a la zona euroMenys Europa a la UE
Crisi OMC
CRISIESTRUCTURAL
SEGLE XXI
Increment poblacióDesenvolupament
Combustibles fòssilsSeguretat alimentària
Medi ambient i canvi climàticAigua
Sòl agrícola
6
Impactes a l’agricultura
CRISII
OPORTUNITATS
CRISI I AGRICULTURA
CRISIECONOMICOFINANCERA
Manca de crèditMorositat
Menys demanda de qualitat
Sector anticíclic CRISISCONJUNTURALS
AGRÀRIES
Dinàmica cíclica de l’agriculturaRisc d’estrangulaments
CRISISISTÈMICA
Cadena assimètricaAbús posició dominant oligopolisEstandarditzacióNo consideració rols no productivistes de l’agricultura
Valors ruralitat
CRISIINSTITUCIONAL
Menys PAC,Menys mercat únic
Comerç no equitatiuNoves demandes
• Més aliments•Energia
• Gestió mediambiental• Mitigació canvi climàtic
• Altres serveis públics
CRISIESTRUCTURAL
SEGLE XXI
Energia més caraAliments més carsMés volatilitatRegions dependents més pobres
7
Crisis molt interrelacionades
CRISI I AGRICULTURA
CRISIECONOMICOFINANCERA
CRISISCONJUNTURALS
AGRÀRIES
CRISIESTRUCTURAL
SEGLE XXI
CRISIINSTITUCIONAL
CRISISISTÈMICA
Afegeix dificultats
Potencial estabilitzador
CercleViciós
autodestructiu
Incapacita solucions Vector de crisi estructural
Einaestratègica
Incrementatensions
Menys PACMenys Mercat Únic No consideració
rols no productivistesde l’agricultura
Mercatsassimètrics
8
En una conjuntura complexa
MÉS VOLATILITATMENYS RENDIBILITAT
MÉS RISC
ESTRUCTURACADENA
ALIMENTARIA
POSICIÓNEGOCIADORAASSIMÈTRICA
PAC + OMC
GLOBALITZACIÓONADA NEO-LIBERAL
MENYS AJUTSMENYS REGULACIÓ MERCATS
MERCATS MÉS OBERTS
TENSIONSESTRATÈGICO
ESTRUCTURALSEnergia
Nova demandaCanvi climàtic
…
MÉS COSTOS INPUTS
PRESSIÓ INFLACIONISTA LATENT
CRISIECONÒMICAFINANCERA
MENYS DEMANDA
MENYS FINANÇAMENT
MÉS VOLATILITATMENYS RENDIBILITAT
MÉS RISC
ESTRUCTURACADENA
ALIMENTARIA
POSICIÓNEGOCIADORAASSIMÈTRICA
ESTRUCTURACADENA
ALIMENTARIA
POSICIÓNEGOCIADORAASSIMÈTRICA
PAC + OMC
GLOBALITZACIÓONADA NEO-LIBERAL
MENYS AJUTSMENYS REGULACIÓ MERCATS
MERCATS MÉS OBERTS
PAC + OMC
GLOBALITZACIÓONADA NEO-LIBERAL
MENYS AJUTSMENYS REGULACIÓ MERCATS
MERCATS MÉS OBERTS
TENSIONSESTRATÈGICO
ESTRUCTURALSEnergia
Nova demandaCanvi climàtic
…
MÉS COSTOS INPUTS
PRESSIÓ INFLACIONISTA LATENT
CRISIECONÒMICAFINANCERA
MENYS DEMANDA
MENYS FINANÇAMENT
CRISIECONÒMICAFINANCERA
MENYS DEMANDA
MENYS FINANÇAMENT
SISTÈMIC
INSTITUCIONAL
CICLE ECONÒMIC
ESTRUCTURAL
CRISI I AGRICULTURA
9
Estratègies des de l’agricultura
CRISIversusCANVI
CRISI I AGRICULTURA
CRISIECONOMICOFINANCERA
CompetitivitatProductivitat
IntegracióEficiència cadena
TecnologiaRegadiu
CRISISCONJUNTURALS
AGRÀRIES
Amortir el cicleInternalitzar cicle complertInformació i transparència mercatsRegular els mercatsDiversificarModerar riscos econòmics
CRISISISTÈMICA
Reorientar, regular, posar límitsExcepció agrària a competència• Negociació col.lectiva• Contractació obligatòriaContractació dilatada en el tempsControl i regulació futurs
CRISIINSTITUCIONAL
Coordinació globalMés Europa
PAC equitativaRevisió OMC
Comerç equitatiuSeguretat alimentaria global
Intensificació sostenibleMés autoproveïment• Tecnologia• Regadiu
CRISIESTRUCTURAL
SEGLE XXI
Més agricultura, sostenible i equilibradaDues agricultures, dues estratègies
Desenvolupament ruralAgricultura de qualitatMercats de proximitat
Sinèrgies urbà-ruralPagament serveis públics
10
CRISI I AGRICULTURA
DIFERENTS RESPOSTES
Resistència al canviVisió a curt terminiPaper clau dels ajutsVisió només localInsuficient innovacióNo integració, no economies d’escala
• Oberta al canvi• Visió estratègica• Emprenedora • Innovadora en tecnologia i gestió• Optimització potencials de regadiu• Organització empresarial competitiva (oportunitat per les
cooperatives de concepció moderna)• Integració productiva horitzontal i vertical• Integració comercial• Diversificació• Millora eficiència de la cadena alimentària• Agricultura de qualitat• Agricultura sostenible• Sinèrgies urbà-rural• Mercat global des de la força del mercat local• Coresponsabilitat públic i privat
TRADICIONALO D’ESPERA
MÉS I MILLORAGRICULTURA
Camí obert a que empreses competitives substitueixin l’activitat de
l’explotació
12
ANNEXES
CRISI I AGRICULTURA
13
L’agroalimentació com a sector anticiclic
OCUPATSCOMERÇ INTERNACIONAL
PRODUCCIÓ INDUSTRIAL
CRISI I AGRICULTURA
OCUPACIÓ (nº ocupats)
Abast indicador 2007 2011 % Inc 11/07
Sector agrari 56.553 60.667 7,27Industria alimentària 73.438 74.524 1,48
TAXA COBERTURA COMERÇ INTERNACIONAL
Abast indicador 2007 2011 p.p Inc 11/07
Sector agroalimentari 65,32 80,17 14,85
INDEX DE PRODUCCIÓ INDUSTRIAL (IPI)
Abast indicador 2007 2011 p.p Inc 11/07
Industrial alimentaria 100,7 103,0 2,3Index General 107,0 84,4 ‐22,6
CONSUM A LES LLARS
CONSUM PER PERSONA (€/any)
Abast indicador 2007 2010 % Inc 11/07
Aliments i begudes 1.954 1.958 0,2Total consum 12.861 12.165 ‐5,4
14
Agricultura en un món dels monopolis
CONCEPTE NÚM
COMPANYIES
CONTROL
MUNDIAL
COMERÇ DE GRA 5 75-90 %
COMERÇ MINORISTA 10 40 %
OFERTA FERTILITZANTS 7 100 % (quasi)
MERCAT AGROQUIMICS 5 68 %
MERCAT DE LLAVOR CERTIFICADA 3 50 %
CRISI I AGRICULTURA
15
CRISI I AGRICULTURA
PREVISIONS I OBJECTIUS GLOBALS
9.000 M hab. X 70 %
DEMANDA D’ENERGIAAMB POLITIQUES ACTUALS
NECESSITAT REDUCCIÓEMISSIONS CO 2 FINS 2035
POBLACI Ó MUNDIAL A 2050
NECESSITAT AUGMENT PRODUCCI Ó D ’ALIMENTS
A 2050
2009 2035
Mtoe 12.132 18.302
Inc % 51 %
2009 2035
Mt 28.844 21.574
Inc % -25 %
IEA
FAO
16
DUES AGRICULTURES NO EXCLOENTS
AGRICULTURA SUFICIENT
Base de la seguretat alimentària
Necessàriament intensiva
Necessàriament sostenible
AGRICULTURA NECESSÀRIAMés costosaOpció de qualitatDemanda real però limitadaNo generalitzable avui per garantir la seguretat alimentàriaDe gran importància en estratègies de desenvolupament rural en regions amb limitacions naturals.
CRISI I AGRICULTURA
AGRICULTURA POTENCIALMENT COMPETITIVA
AGRICULTURA DE DESENVOLUPAMENT RURAL
17
CRISI I AGRICULTURA
OBJECTIU: ALIMENTAR EL MÓN
la FAO considera que per incrementar la producció d’aliments un 70 %fins al 2050 més del 80 % del increment haurà de procedir de l’augmentde la productivitat de les terres.
Amb regadiuCOM?Amb tecnologia
OBJECTIU
18
CRISI I AGRICULTURA
AUTOPROVEÏMENT AMB PEUS DE FANG