Cultura escrita e oralidade: investigacio n, recuperacio n, xestio n

Fernando Suárez Golán

Ana Cabana Iglesia

GUIA DOCENTE

2016/2017

2

Índice 1. DATOS DESCRIPTIVOS DA MATERIA ................................................................................... 3

1.1. Información xeral ...................................................................................................... 3

1.2. Outros datos .............................................................................................................. 3

1.3. Profesores que imparten a materia ............................................................................ 3

1.4. Horario e lugar de titorías .......................................................................................... 3

2. REQUISITOS PREVIOS ........................................................................................................ 4

3. OBXECTIVOS ...................................................................................................................... 4

4. COMPETENCIAS................................................................................................................. 4

5. CONTIDOS ......................................................................................................................... 5

6. BIBLIOGRAFÍA.................................................................................................................... 5

7. METODOLOXÍA DOCENTE E DISTRIBUCIÓN DA CARGA ECTS .............................................. 6

7.1. Indicacións metodolóxicas ......................................................................................... 6

7.2. Metodoloxía do ensino .............................................................................................. 7

7.3. Tempo de estudo e traballo persoal ........................................................................... 7

8. SISTEMA DE AVALIACIÓN .................................................................................................. 7

Recoñecemento – NonComercial – SinObraDerivada (by-nc-

nd): Non se permite un uso comercial da obra orixinal nin a xeración de obras derivadas.

3

1. DATOS DESCRIPTIVOS DA MATERIA

1.1. Información xeral Código: P5023203

Especialidade: Xestión dos bens culturais

Créditos ECTS: 6.00

Horas ECTS Criterios/Memorias

Clase Expositiva: 28.00

Clase Interactiva Seminario: 14.00

Horas de Titorías: 6.00

Traballo do Alumno ECTS: 102.00

Total: 150.0

Carácter: Optativo

Localización: Facultade de Humanidades, Campus de Lugo

1.2. Outros datos Tipo: Materia Ordinaria Máster RD 1393/2007 (Optativa)

Departamentos: Historia

Áreas: Historia Moderna, Historia Contemporánea

Centro: Facultade de Humanidades

Convocatoria: 2º Semestre de Titulacións de Grao/Máster

Docencia e Matrícula: Primeiro Curso (1º 1ª vez)

1.3. Profesores que imparten a materia ANA CABANA IGLESIA

Departamento: Historia, Área de Historia Contemporánea

Despacho: 118, Facultade de Humanidades, Campus de Lugo

Correo electrónico: ana.cabana@usc.es

Tlfno.: 9828 24728

Páxina web: http://histagra.usc.es/gl/persoa/ana-cabana/

FERNANDO SUÁREZ GOLÁN

Departamento: Historia, Área de Historia Moderna

Despacho: 122, Facultade de Humanidades, Campus de Lugo

Correo electrónico: fernando.suarez@usc.es

Tlfno.: 9828 24732

Páxina web:

http://www.usc.es/hmoderna/persoa/fernando_suarez_golan/?lang=gl

1.4. Horario e lugar de titorías As titorías presenciais ordinarias, de carácter individual, recibiranse nos despachos 118

e 122 da Facultade de Humanidades do Campus de Lugo nos días e horas que se

indicarán aos alumnos ao comezo do curso. En canto á resolución de dúbidas xerais de

interese común e para efectuar o seguimento das actividades non presenciais indicadas

nesta guía, abrirase un foro no Campus Virtual (cv.usc.es). Fóra do horario semanal

prefixado, os alumnos tamén poderán comunicarse cos profesores a través das

4

ferramentas correspondentes do campus virtual (foros e mensaxes), preferentemente,

ou ben a través do correo electrónico.

2. REQUISITOS PREVIOS

Non existen requisitos previos, no entanto, será necesario posuír as competencias de

comprensión, reflexión e redacción correspondentes exixible no nivel de posgrao.

3. OBXECTIVOS

1. Comprender e tratar as múltiples manifestacións socio-culturais do mundo actual e a súa

relación cos procesos do pasado.

2. Coñecer os diferentes ámbitos profesionais e de investigación vinculados aos servizos

culturais, tomando en consideración a especificidade das entidades públicas, semipúblicas

e privadas.

3. Aplicar as destrezas propias da recompilación e análise crítica de información

bibliográfica e documental e a aplicación de métodos e técnicas propios das ciencias

humanas no ámbito da historia da cultura e das institucións culturais.

4. Deseñar estratexias de intervención e actuación para cada un dos ámbitos e institucións

culturais.

5. Dar respostas adecuadas aos problemas expostos e fomentar o gusto pola innovación a

partir do fomento da análise crítica dos datos e teorías presentadas.

4. COMPETENCIAS

XENERAIS E BÁSICAS:

CB1 - Capacidade de manexar eficientemente a información proveniente de distintas canles

para a produción de coñecementos relacionados co ámbito da cultura

CB6 - Posuír e comprender coñecementos que acheguen unha base ou oportunidade de ser

orixinais no desenvolvemento e/ou aplicación de ideas, a miúdo nun contexto de

investigación

CB8 - Que os estudantes sexan capaces de integrar coñecementos e enfrontarse á

complexidade de formular xuízos a partir dunha información que, sendo incompleta ou

limitada, inclúa reflexións sobre as responsabilidades sociais e éticas vinculadas á aplicación

dos seus coñecementos e xuízos

CB9 - Que os estudantes saiban comunicar as súas conclusións e os coñecementos e razóns

últimas que as sustentan a públicos especializados e non especializados dun modo claro e

sen ambigüidades

TRANSVERSAIS:

CT1 - Aplicación do pensamento analítico, crítico, lóxico e creativo, demostrando dotes de

innovación

CT2 - Capacidade de autonomía no traballo con responsabilidade e iniciativa

5

CT8 - Capacidade de análise e síntese (saber analizar, sintetizar e resumir a información

recibida)

CT11 - Capacidade crítica e autocrítica (ter capacidade para valorar e discutir o propio

traballo)

ESPECÍFICAS:

CE9 - Adquisición dun coñecemento axustado dos principios e a metodoloxía da

recuperación da memoria histórica e cultural

CE13 - Adquisición dunha comprensión adecuada das correntes de influencia mutua entre

a cultura global e a cultura local

CE14 - Habilidade para traballar nunha contorna multicultural, coñecendo os movementos

sociais, as manifestacións artísticas e as crenzas máis significativas das sociedades

CE15 - Adquisición dunha adecuada comprensión das políticas de protección e das

dinámicas de recuperación do patrimonio histórico-cultural.

5. CONTIDOS

1. Cultura oral, escrita, visual… e historia.

2. Medios de transmisión cultural en sociedades e territorios bilingües e/ou rurais.

3. Institucións culturais formais e cultura informal.

4. Cultura letrada e cultura dirixida vs. Cultura popular e manifestacións comunitarias.

5. Tradición oral e patrimonio inmaterial.

6. Memoria escrita e memoria lembrada.

7. Fontes e metodoloxías específicas para a investigación da cultura escrita e a oralidade.

8. Estratexias de intervención, recuperación e xestión de institucións histórico-culturais, do

patrimonio inmaterial e a memoria histórica.

6. BIBLIOGRAFÍA

AGUILAR FERNÁNDEZ, P., Memoria y olvido de la guerra civil, Madrid, Alianza, 1996.

ARÓSTEGUI, J., La historia vivida: sobre la historia del presente, Madrid, Alianza, 2004.

BANDERA, J.; MARINAS, J.M., Palabra de pastor: historia oral de la trashumancia, León,

Universidad de León, 1996.

BENIGNO, F., Las palabras del tiempo: un ideario para pensar históricamente, Madrid, 2013.

BULLÓN DE MENDOZA, A.; DIEGO, A. de, Historias orales de la guerra civil, Barcelona, Ariel,

2000.

BURKE, P., ¿Qué es la historia cultural?, Barcelona, 2005.

BURKE, P., Hablar y callar: funciones sociales del lenguaje a través de la historia, Barcelona,

1996.

BURKE, P., Lenguas y comunidades en la Europa moderna, Barcelona, 2006.

BURKE, P., Visto y no visto: el uso de la imagen como documento histórico, Barcelona, 2001.

BURKE, P., Formas de historia cultural, Madrid, 2006.

BURKE, P., La cultura popular en la Europa Moderna, Madrid, 1991.

BURKE, P., Historia social del conocimiento: de Gutenberg a Diderot, Barcelona, 2002.

6

CAPITAN DIAZ, A., Historia de la educación en España. Madrid, 1991.

CASTELLANO, J.L. et al., La Pluma, la mitra y la espada: estudios de historia institucional en

la Edad Moderna, Madrid, 2000.

CASTILLO, A.; MONTERO, F. (coords.), Franquismo y memoria popular: escrituras, voces y

representaciones, Madrid, Siete Mares, 2003.

CHARTIER, R. y MARTÍN, H-J. (edt.), Histoire de l'edition française. París, 1989.

CHARTIER, R., Entre poder y placer: cultura escrita y literatura en la Edad Moderna, Madrid,

2000.

CHARTIER, R., Libros, lecturas y lectores en la Edad Moderna. Madrid, 1993.

CUESTA, J., (ed.), Memoria e Historia, Ayer, 32, 1998.

DUEÑAS CEPEDA, M.J. et al. (coord.), La voz del olvido: mujeres en la historia, Valladolid,

Universidad de Valladolid, 2003.

EISENSTEIN, E., La revolución de la imprenta en la Edad Moderna, Madrid, 1994.

FOLGUERA, P. et al., El mundo del trabajo en RENFE: historia oral de la infraestructura,

Madrid, Fundación de los Ferrocarriles Españoles, 2003.

FRASIER, R., Recuérdalo tú y recuérdalo a otros: historia oral de la Guerra Civil española,

Barcelona, Mondadori, 1997.

GIL FERNANDEZ, L., Panorama social del Humanismo español (1500-1800). Madrid, 1981.

GORDON, B. y MARSAHLL, P. (eds.), The place of the dead. Dead and remembrance in late

Medieval and early Modern Europe. Cambrigde, 2000.

GRAFF, H.J., Storia dell'alfabetizzazione occidentale. L'etá moderne. Bolonia, 1989.

HALBWACHS, M., Los marcos sociales de la memoria, Barcelona, Anthropos, 2004.

HISPANIA NOVA. REVISTA DE HISTORIA CONTEMPORÁNEA, nº 7, Dossier “Los discursos de

la memoria histórica en España”.

HOWARTH, K., Oral history: a handbook, Gloucestershire, Sutton, 1998.

JOUTARD, P. (1999), “Algunos retos que se le plantean a la Historia Oral del siglo XXI”,

Historia, Antropología y Fuente Oral, 21, pp. 149-162.

JULIA, D. y otros (eds.), Les Universités européennes du XVI au XVIII siècle : histoire sociale

des populations étudiants. París, 1986.

MATEOS LÓPEZ, A., Historia y memoria democrática, Madrid, Eneida, 2007.

PO-CHIA HSIA, R., El mundo de la renovación católica, 1540-1770, Madrid, 2010.

RIOUX, J.P., “Historia del Tiempo presente y demanda social”, Cuadernos de Historia

Contemporánea, 20, 1998.

TRUJILLANO SÁNCHEZ, J.M., (ed.), Jornadas “Historia y fuentes orales”. Memoria y sociedad

en la España Contemporánea, Ávila, UNED, 1992.

VALLS MONTÉS, R., Historia y memoria escolar, Valencia, PUV, 2009.

VANSINA, J. (2007), “Tradición oral, historia oral: Logros y perspectivas”, Historia,

Antropología y Fuente oral, 37, pp. 151-163.

7. METODOLOXÍA DOCENTE E DISTRIBUCIÓN DA CARGA ECTS

7.1. Indicacións metodolóxicas A materia impártese en modalidade semipresencial polo que a asistencia dos alumnos

ás sesións expositivas presenciais non é obrigatoria. A información e materiais utilizados

7

en devanditas sesións quedará dispoñible no campus virtual. No entanto, recoméndase

prestar atención ás indicacións e orientacións dos profesores na aula virtual, facer un

uso habitual da mesma, resolver as probas e actividades propostas nos tempos

establecidos e expor as dúbidas que poidan xurdir a través da ferramenta foro, para a

discusión por parte de alumnos e profesores, ou por mensaxe privada.

7.2. Metodoloxía do ensino — Actividade presencial: exposición polo profesor dos contidos teóricos e

metodolóxicos.

— Actividade presencial e a distancia: lecturas polos alumnos dos textos indicados polo

profesor.

— Actividade presencial e a distancia: realización de exercicios e traballos.

— Actividade presencial: debate en grupos reducidos.

— Actividade presencial: exposición oral.

— Actividade a distancia: foros e debate online.

— Actividade a distancia: exposición online.

7.3. Tempo de estudo e traballo persoal — Actividade presencial: clases teóricas para a presentación de contidos e a súa

discusión (sesións expositivas de asistencia voluntaria), 12 horas.

— Actividade presencial: clases prácticas (seminario, actividade práctica de asistencia

voluntaria), 6 horas.

— Actividade a distancia: aprendizaxe individual do alumno, 120 horas.

— Actividade presencial ou a distancia: titorías para orientar en temas teórico-

metodolóxicos, 4 horas.

— Actividade presencial: actividades de avaliación, 8 horas.

8. SISTEMA DE AVALIACIÓN

A avaliación da materia realizarase conforme aos criterios e ponderacións seguintes:

1) Traballo escrito (40%)

2) Exame (30%)

3) Actividades prácticas (20%)

4) Probas a través da plataforma virtual (10%)

A correcta realización e presentación de todas as probas e actividades anteriores é

obrigatoria e sen elas non será posible a superación da materia.

Os criterios de avaliación e o seu correspondente ponderación serán iguais tanto para a

primeira e segunda oportunidade da convocatoria como para os alumnos repetidores.

A avaliación positiva dunha ou máis actividades poderá ser conservada para a segunda

oportunidade na mesma convocatoria e/ou en convocatorias sucesivas, sempre que exista

acordo entre os profesores que impartan a materia.