DBH3 8gaia

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    1/28

    242

    Leku geometrikoak.

    Irudi lauak8

    PARALELOGRAMOAK

    ETA TRIANGELUAK

    EDOZEIN

    POLIGONO

    ZIRKUNFERENTZIAREN

    LUZERA

    IRUDI ZIRKULARREN

    AZALERA

    POLIGONOEN

    ANGELUAK

    ZIRKUNFERENTZIAREN

    ANGELUAK

    IRUDI LAUENANGELUAK

    POLIGONOEN

    PERIMETROAK

    ETA AZALERAK

    POLIGONO

    ERREGULARRAK

    ARKU BATEN

    LUZERA

    ZIRKULUAREN

    AZALERA

    IRUDI ZIRKULARREN

    PERIMETROAK ETA AZALERAK

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    2/28

    Jakintsuen aberastasuna

    Hura gehiegizkoa zen: hain jakintsua izanda aberatsa ez izateak barkamenik ez zuelaleporatzen zion amak berak. Lehenago ere entzun izan zuen arren,inoiz baino min handiagoa egin zion Tales Miletokoari.Etxean sartu eta plan bat prestatzeari ekin zion.

    Astroak aztertu zituen eta urtea laborantzarakooso ona izango zela aurresan zuen.Beraz, zuen diru guztia eta maileguz lortu ahalizan zuena bildu eta Miletoko nahiz albokoKios herriko olio-prentsa guztiak bereganatu zituen.

    Klimari buruz aurresandakoa erabat bete zen. Auzokoakpozik zeuden oliba-uztak etekin onak emango zizkielakoan.

    Baina olibak ehotzera joan zireneanirribarrea okertu zitzaien, Talesek eskatutakoaordaintzea beste irtenbiderik ez zutelako.

    Mendekua burutu eta aberastu ondoren, prentsaketa lurrak saldu, eta filosofia eta matematika ikasteariekin zion. Baina aurrez hau esan zien auzokoei:Zeuek hartu kontuan gainerakoei ematen dizkiezuen aholkuak.

    Talesen postulatuetako batek dioenez, zirkunferentzierdibatean inskribatutako angeluak angelu zuzenak dira beti.

    Nola egingo zenuke 4 cm-ko hipotenusa duentriangelu angeluzuzena?

    Konpasa erabiliz, 2 cm-ko erradioko

    zirkunferentzia marraztu eta diametro bat

    markatu behar da. 4 cm-ko luzera izango

    du eta hipotenusa da. Gero, zirkunferentziaren

    edozein puntu hartu (diametrokoa ez dena),

    A, eta puntua diametroaren bi muturrekin

    elkartuz, triangelu angeluzuzena

    lortzen da.

    A

    2cm

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    3/28

    244

    ARIKETAK

    Marraztu koadernoan baldintza hauek betetzen dituzten puntuen leku

    geometrikoa.

    a) 6 cm-ko luzera duen zuzenki baten muturrekiko distantziakideak dira.

    b) 90-ko angeluaren aldeekiko distantziakideak.

    c) Ppuntutik 2 cm-ra daude.

    a) Leku geometrikoa 6 cm-ko luzerako zuzenki baten erdibitzailea da.

    b) Leku geometrikoa 90-ko angeluaren erdikaria da.

    c) Leku geometrikoa 2 cm-ko erradioko eta P zentroko zirkunferentzia da.

    Zehaztu zuzen batekiko distantziakideak diren puntuen leku geometrikoa.

    Zuzen batekiko distantziakideak diren puntuak bi zuzen paralelo dira eta

    jatorrizko zuzenetik distantzia berera daude.

    Definitu zuzen gorriak, leku geometriko gisa.

    a)

    b)

    a) Leku geometriko bat da, r zuzenetik distantziara

    dagoena.

    b) r-tik d distantziara eta P puntuarekin lerrokatuta dauden puntuek

    osatutako leku geometrikoa da, harekin zuzena osatzen dutela.

    Marraztu irudiko triangeluen zirkunferentzia zirkunskribatuak.

    a) b)

    a) b)

    004

    d

    2

    003

    002

    001

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    dr

    r

    dP

    d

    2

    d

    2

    A

    C

    A B

    C

    B

    A

    C

    B

    C

    B

    A

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    4/28

    245

    8

    Marraztu triangelu aldeberdin bat, eta adierazi barizentroa eta zirkunzentroa. Ba al

    dago ezer aipagarririk? Gauza bera gertatzen al da edozein triangelu aldeberdinetan?

    Edozein triangelu aldeberdinetan, barizentroa

    eta zirkunzentroa bat datoz,

    erdibitzaileak eta erdibidekoak

    bat datozelako.

    Definitu barizentroa leku geometriko gisa.

    Barizentroa aurkako aldeetarako distantzia erpinetarako distantziaren

    halako bi duten puntuen leku geometrikoa da.

    Marraztu triangelu hauetako bakoitzean inskribatutako zirkunferentzia.

    a) b)

    a) b)

    Marraztu triangelu aldeberdin bat eta adierazi ortozentroa zein intzentroa. Ba al

    dago ezer aipagarririk? Gauza bera gertatzen al da edozein triangelu aldeberdinetan?

    Edozein triangelu aldeberdinetan,

    ortozentroa eta intzentroa bat datoz,

    erdikariak eta altuerak bat

    datozelako.

    Definitu zirkunferentzia inskribatua leku geometriko gisa.

    Zirkunferentzia hau betetzen duen leku geometrikoa da: puntu guztietatik

    intzentrorako distantzia eta intzentrotik triangeluaren aldeetarako distantzia

    berdinak dira.

    32 cm eta 24 cm-ko katetoak dituen triangelu angeluzuzenean, kalkulatu

    hipotenusa.

    a = + = =32 24 1 600 402 2 . cm

    010

    009

    008

    007

    006

    005

    ERANTZUNAK

    C

    A B

    C

    A

    B

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    5/28

    246

    Aztertu ea neurri hauek triangelu angeluzuzen baten aldeen luzerak

    diren.

    a) 8 cm, 5 cm eta 4 cm b) 10 cm, 8 cm eta 6 cm

    a) Ez da angeluzuzena, 82 52 + 42 delako.

    b) Angeluzuzena da, 102 = 82 + 62 delako.

    Triangelu angeluzuzen baten bi alde 28 eta 21 cm-koak dira. Zer luzera du

    hirugarren aldeak?

    Alde ezagunak katetoak badira:

    Alde ezagunak hipotenusa eta kateto bat badira:

    Azaldu zergatik ezin den izan angeluzuzena 35, 77 eta 85eko aldeak dituen

    triangelua.

    35 eta 77 7ren multiploak direnez, haien berbiduren batura ere

    7ren multiploa da, eta 85 ez denez 7ren multiploa, haren berbidura

    ere ez da izango. Beraz, Pitagorasen teorema ez da betetzen.

    Kalkulatu zenbatekoa den a, triangelu aldeberdinean eta karratuan.

    a) b)

    a)

    b)

    Kalkulatu karratu baten aldearen luzera, jakinik diagonala 8 cm-koa dela.

    Kalkulatu 28 cm-ko altuera duen triangelu aldeberdinaren aldearen luzera.016

    d2 2 2 2 22 64 2 32 5 66= + = = = =l l l l l , cm

    015

    a= + = =6 6 72 8 492 2 , cm

    a= = =4 2 12 3 462 2 , cm

    014

    013

    a= = =28 21 343 18 522 2 , cm

    a= + = =28 21 1 225 352 2 . cm

    012

    011

    l l

    l l

    l

    2 2

    2

    22

    2

    282

    7844

    4 3 136

    = +

    = +

    =

    . ++ = =

    =

    l l l

    l

    2 2 23 3 1363 136

    3

    32 33

    ..

    , cm

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    4 cma

    6 cma

    h

    =

    28cm

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    6/28

    247

    8

    Kalkulatu poligono hauen azalera.

    a) Trapezioa. Oinarriak, 12 eta 8 cm; altuera, 5 cm.

    b) 12 cm eta 9 cm-ko diagonalak dituen erronboa.

    a) b)

    Kalkulatu irudiaren azalera.

    Azalera osoa = Laukizuzenaren azalera + 1. triangeluarena + 2. triangeluarena

    Laukizuzenaren azalera = 26 2 = 52 cm2

    1. triangeluaren azalera =

    2. triangeluaren azalera =

    Azalera osoa = 52 + 16 + 30 = 98 cm2

    Kalkulatu 3 cm-ko altuera eta 5 cm-ko diagonala dituen laukizuzenaren azalera.

    Azalera = 4 3 = 12 cm2

    Kalkulatu triangelu bakoitzaren azalera.

    Alboko triangeluak berdinak dira:

    Erdiko triangeluaren azalera: A =

    Kalkulatu heptagono erregular baten apotema. Aldea: 6 cm; azalera: 130,8 cm2.

    Kalkulatu 7 cm-ko aldea duen karratuaren azalera, poligono erregularren

    azaleraren formula aplikatuz.

    A = A = A = = 49 cm228

    7

    2

    2

    42

    l l

    2

    P a

    2

    022

    A P a

    a A

    P=

    =

    =

    =

    2

    2 2 130 8

    6 76 23

    ,, cm

    021

    12 10

    260

    = cm2.

    A =

    =12 5

    230 cm2

    020

    Oinarria cm= = =5 3 16 42 2

    019

    10 6

    230

    = cm2

    16 2

    216

    = cm2

    018

    A =

    =12 9

    254 cm2A =

    + =

    ( )12 8 5

    250 cm2

    017

    ERANTZUNAK

    10 cm

    2 cm

    6 cm

    26 cm4 cm

    10 cm

    12 cm

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    7/28

    248

    Kalkulatu 6 cm-ko aldea duen hexagono erregularraren azalera.

    Apotema 6 cm-ko aldea duen triangelu aldeberdinaren altuera da; triangelu

    hori bi triangelu angeluzuzenetan bana daiteke.

    Kalkulatu alboko irudiaren azalera. Kontuan hartu barrukoa

    hexagono erregularra dela.

    Azalera 2 cm-ko aldea duen hexagonoaren azalera halako.

    bi da. Apotema 2 cm-ko aldea duen triangelu

    aldeberdinaren altuera da.

    Irudiaren azalera: 2 10,38 = 20,76 cm2.

    Kalkulatu 2 dm2-ko azalera duen triangelu aldeberdinaren altuera eta perimetroa.

    Altuera aldearen mende:

    h= 0,87 2,14 = 1,86 dm

    P= 3 2,14 = 6,42 dm

    Kalkulatu 6 cm-ko diametroa duen zirkuluaren azalera.

    r= r= = 3 cm

    L= 2r L= 2 3 = 18,84 cm

    A= r2 A= 32 = 28,26 cm2

    Bi zirkunferentzia zentrokideren erradioak 5 eta 3 cm-koak dira, hurrenez

    hurren. Kalkulatu bien arteko koroa zirkularraren azalera. Kalkulatu sortzen

    dituzten zirkuluen azalerak ere.

    Koroaren azalera = (R2 r2) = (52 32) = 16 = 50,24 cm2

    Zirkulu handienaren azalera = r2 = 52 = 25 = 78,5 cm2

    Zirkulu txikienaren azalera = r2 = 32 = 9 = 26,26 cm2

    027

    6

    2

    d

    2

    026

    A = =

    = =20 87

    2

    4

    0 872 14

    l ll

    ,

    ,, dm

    h=

    = =l l

    l l.2

    22

    2

    3

    40 87,

    025

    A =

    =12 1 73

    210 38

    ,, cm2

    a= = =2 1 3 1 732 2 , cm

    024

    A =

    =36 5 2

    293 6

    ,, cm2

    a= = =6 3 27 5 22 2 , cm

    023

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    2 cm 2 cm

    2 cm 2 cm

    2 cm

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    8/28

    Kalkulatu 120-ko eta 20 cm-ko erradioko sektorearen segmentu zirkularraren

    azalera.

    AZuzenkia= ASektorea ATriangelua

    ASektorea=

    r2 = h2 + h= = 17,3 cm

    ATriangelua=

    AZuzenkia= 418,67 173 = 245,67 cm2

    Zer erlazio dago bi zirkunferentziaren erradioen artean, bien arteko koroa

    zirkularraren azalera zirkulu handienaren azaleraren erdia bada?

    Zirkunferentzia handienaren azalera txikienaren azaleraren bikoitza da; beraz,

    zirkunferentzia handienaren erradioa txikienarena bider da.

    ARIKETAK

    Erlazionatu elementu hauek.

    a) Barizentroa 1) Altuerak

    b) Intzentroa 2) Erdibitzaileak

    c) Zirkunzentroa 3) Erdibidekoak

    d) Ortozentroa 4) Erdikariak

    a) 3) c) 2)

    b) 4) d) 1)

    Marraztu zenbait triangelu angeluzuzen eta adierazi ortozentroa.

    Non dago?

    Angelu zuzenaren erpinean dago.

    031

    030

    2

    029

    b h=

    =

    2

    20 17 3

    2173

    ,cm2

    20 10 3002 2 =r

    2

    2

    =

    20 120

    360418 67

    2

    , cm2

    028

    249

    8ERANTZUNAK

    C C

    C

    BA

    B

    ABA

    H

    H

    H

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    9/28

    250

    Marraztu lerrokatuta ez dauden hiru puntu eta haietatik igarotzen den

    zirkunferentzia.

    Puntuak elkartzen dituzten zuzenkiak eta

    erdibitzaileak marraztuko ditugu. Ebakidura-puntua

    zirkunferentziaren zentroa da.

    Marraztu triangelu angeluzuzen bat eta haren erdibitzaileak. Ondoren, adierazi

    zirkunzentroa. Zer hauteman duzu?

    Zirkunzentroa hipotenusaren erdiko puntuan

    dago.

    Triangelu angeluzuzen isoszele batean, hipotenusa 10 cm luze da.

    Zirkunferentzia zirkunskribatua bada, zenbatekoa da erradioa?

    Intzentroa hipotenusaren erdiko puntuan dagoenez, hipotenusa da

    diametroa; beraz, erradioa 5 cm-koa da.

    36 cm-ko perimetroa duen triangelu aldeberdinean, zirkunferentzia

    zirkunskribatua egin dugu. Erdibidekoa 10,39 cm-koa dela jakinik, zenbatekoa

    da zirkunferentziaren erradioa?

    Triangelu aldeberdinetan zuzen eta puntu nabarmenak bat datozenez,

    erradioa barizentrotik zentrorako distantzia da: r= 10,39 2 : 3 = 6,93 cm.

    Triangelu angeluzuzenetan, barizentroa, ortozentroa, zirkunzentroa eta intzentroa

    hemen egoten dira:

    a) Triangelutik kanpo. c) Alde batean.

    b) Triangeluaren barruan.

    Intzentroa eta barizentroa barruko puntuak dira; ortozentroa eta

    zirkunzentroa, berriz, alde batean daude.

    Triangelu angeluzuzen isoszele batean, adierazi zirkunzentroa eta ortozentroa.

    Triangeluaren bi puntu lotzen dituen zuzenkia hau da:

    a) Erdibidekoa b) Erdibitzailea c) Altuera d) Erdikaria

    Triangelu angeluzuzen eskalenoetan ere betetzen al da hori?

    Zuzenkia bat dator erdibideko, erdibitzaile,

    altuera eta erdikari batekin. Triangelua eskalenoa

    bada, hori ez da betetzen.

    037

    036

    035

    034

    033

    032

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    A B

    C

    O

    A

    C

    O

    H

    BA

    B

    C

    O

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    10/28

    251

    8

    Triangelu angeluzuzen isoszeleetan:

    a) Hipotenusaren altuera kateto bat baino handiagoa al da?

    b) Hipotenusaren erdibidekoa kateto bat baino handiagoa ala

    txikiagoa da?

    a) Ez. Izan ere, altuerak bi triangelu angeluzuzen osatzen ditu eta haien

    hipotenusa hasierako triangeluaren katetoa da. Hipotenusa alde handiena da.

    b) Erdibidekoa altuerarekin bat dator eta txikiagoa da, a) atalean

    adierazitakoagatik.

    Triangelu angeluzuzen baten hipotenusa 12 cm-koa da, eta kateto bat, 6 cm-koa.

    Kalkulatu beste katetoaren luzera.

    Kalkulatu triangelu angeluzuzen bakoitzean falta den aldearen luzera

    (a hipotenusa da).

    a) a= 34 cm, b= 30 cm b) b= 28 cm, c= 21 cm

    a)

    b)

    Kalkulatu triangelu angeluzuzen baten hipotenusaren luzera, jakinik katetoen

    arteko kendura 2 cm-koa dela eta txikienak 6 cm dituela.

    Katetoen luzera: 6 cm eta 6 + 2 = 8 cm. Hipotenusaren luzera:

    Adierazi ea angeluzuzenak diren triangelu hauek. Hala diren kasuetan, adierazi

    hipotenusaren eta katetoen neurriak.

    a) 5, 12 eta 13 cm-ko aldeak dituen triangelua.

    b) 6, 8 eta 12 cm-ko aldeak dituen triangelua.

    c) 5, 6 eta cm-ko aldeak dituen triangelua.

    d) 7, 24 eta 25 cm-ko aldeak dituen triangelua.

    a) Angeluzuzena. Hipotenusa 13 cm luze da,

    eta katetoak, 12 cm eta 5 cm luze.

    b) Ez da angeluzuzena.

    c) Angeluzuzena. Hipotenusa cm luze da, eta

    katetoak, 6 cm eta 5 cm luze.

    d) Angeluzuzena. Hipotenusa 25 cm luze da,

    eta katetoak, 24 cm eta 7 cm luze.

    25 24 7 6252 2= + =

    6161 5 62 2= +

    12 8 6 100 102 2 + = =

    13 12 5 1692 2= + =

    61

    042

    a = + = =36 64 100 10 cm

    041

    a = + = =784 441 1 225 35. cm

    c = = =1 156 900 256 16. cm

    040

    b = = =144 36 108 10 39, cm

    039

    038

    ERANTZUNAK

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    11/28

    252

    Kalkulatu adierazitako zuzenkien luzera.

    a) b)

    a)

    b)

    Triangelu isoszele baten alde berdinak 7 cm-koak dira, eta beste aldea,

    4 cm-koa. Kalkulatu altuera.

    72 = h2 + 22

    h2

    = 72 22

    h2

    = 49 4

    h = 6,71 cm

    Kalkulatu 30 cm-ko perimetroa duen triangelu aldeberdinaren altuera.

    Aldea: 30 : 3 = 10 cm. Altuera:Azalera: 10 8,66 : 2 = 43,3 cm2.

    Kalkulatu triangelu isoszele baten oinarriaren luzera, jakinik alde berdinak

    17 cm-koak direla, eta altuera, 8 cm-koa.

    Oinarriaren erdiak, altuerak eta aldeetako batek triangelu aldeberdina

    osatzen dute. Pitagorasen teorema aplikatuz gero,

    hau lortuko dugu:

    bb

    217 8 225 15 302 2= = = =cm cm

    046

    100 25 75 8 66 = = , cm

    045

    h = 45

    044

    FE = + =18 16 34

    FB FC FD = + = = + = = + =4 4 8 1 8 3 9 9 18

    EB EC ED = + = = + = = + =1 4 5 1 5 6 1 6 7

    043

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    2 cm

    4cm

    2 cm

    1cm

    3cm

    2 cmA

    A F

    E

    E?

    ?

    DD

    B B

    CC

    1cm

    1cm

    1cm

    7 cm 7 cm

    h

    4 cm

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    12/28

    Kalkulatu triangelu isoszele baten alde berdinen luzera, jakinik alde desberdinak

    42 cm dituela eta altuera 20 cm-koa dela.

    Oinarriaren erdiak, altuerak eta aldeetako batek triangelu aldeberdina

    osatzen dute. Pitagorasen teorema aplikatuko dugu:

    Kalkulatu 6 cm-ko altuera duen triangelu aldeberdinaren aldearen

    luzera.

    Oinarriaren erdiak, altuerak eta aldeetako batek triangelu aldeberdinaosatzen dute. Pitagorasen teorema aplikatuko dugu:

    049

    h2 2

    2

    2 2

    2

    3

    436

    3

    448 6 93=

    = = = =l l

    l l l , cm

    048

    l = + = =21 20 841 292 2 cm

    047

    EGIN HONELA

    NOLA KALKULATZEN DA EDOZEIN TRIANGELUREN ALTUERA, ALDEEN LUZERA

    JAKINIK?

    Kalkulatu 5 cm, 8 cm eta 10 cm-ko aldeak dituen triangeluaren altuera.

    LEHENA. Triangelua marraztu eta elementu guztiak izendatu behar dira.

    Altuerak oinarria bi zatitan banatzen du:

    AH; haren luzerari x esango diogu.

    HB; haren luzera 10 xizango da.

    BIGARRENA. Lortutako bi triangelu angeluzuzenei Pitagorasen teorema aplikatu

    behar zaie.

    AHC triangeluan: 52 = x2 + h2 h2 = 52 x2

    HBC triangeluan: 82 = (10 x)2 + h2 h2 = 82 (10 x)2

    HIRUGARRENA. Bi adierazpenak berdindu eta ekuazioa ebatzi behar da.

    25 x2 = 64 (100 + x2 20x)

    25 x2 = 64 100 x2 + 20x

    20x= 61 x= 3,05 cm

    LAUGARRENA. hkalkulatu behar da.

    h x h2 2 2 2 25 5 3 05 3 96= = = , , cm

    h x

    h xx x

    2 2 2

    2 2 2

    2 2 25

    8 105 8 10

    = =

    =

    ( )( ))2

    253

    8ERANTZUNAK

    5 cm 8 cm

    C

    A H B

    x 10 x

    h

    10 cmG F

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    13/28

    254

    Kalkulatu triangelu baten altuera, jakinik aldeen luzerak hauek direla:

    a) AB= 4 cm BC= 7 cm CA = 9 cm

    b) AB= 6 cm BC= 10 cm CA = 14 cm

    c) AB= 5 cm BC= 11 cm CA = 15 cm

    a)

    16 x2 = 49 81 + 18x x2

    18x= 48 x= 2,67 cm

    b)

    36 x2 = 100 196 + 28x x2

    28x= 132 x= 4,71 cm

    c)

    25 x2 = 121 225 + 30x x2

    30x= 129 x= 4,3 cm

    Kalkulatu Ppuntuaren eta A puntuaren arteko distantzia, CP zuzenkiaren eta

    DPzuzenkiaren luzerak berdinak izan daitezen grafikoetan.

    a) b)

    a) Baldin CP= PD= d

    4 + x2 = 9 + 49 14x+ x2

    14x= 54 x= 3,86 cm

    b) Baldin CP= PD= d

    4 + x2 = 9 + 36 12x+ x2

    12x= 41 x= 3,42 cm

    d x d2 2 22 4 18 49 3 96= + = + = , , cm

    d x

    d xx x

    2 2 2

    2 2 2

    2 2 2 22

    3 62 3 6

    = +

    = +

    + = +

    ( )( )

    d x d2 2 24 16 18 49 5 56= + = + = , , cm

    d x

    d xx x

    2 2 2

    2 2 2

    2 2 2 24

    3 74 3 7

    = +

    = +

    + = + ( )

    ( )

    051

    h x h2 2 25 25 18 49 2 55= = = , , cm

    h x

    h xx

    2 2 2

    2 2 2

    2 2 25

    11 155 11 15

    =

    =

    =

    ( )( x)2

    h x h2 2 26 36 22 22 3 71= = = , , cm

    h x

    h xx

    2 2 2

    2 2 2

    2 2 26

    10 146 10 14

    =

    =

    =

    ( )( x)2

    h x h2 2 24 16 7 11 2 98= = = , , cm

    h x

    h xx x

    2 2 2

    2 2 2

    2 2 2 24

    7 94 7 9

    =

    =

    =

    ( )( )

    050

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    7 cm

    4 cm

    C

    A

    P

    D

    B 6 cm

    2 cm3 cm 3 cm

    C

    A

    P

    D

    B

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    14/28

    255

    8

    Kalkulatu zer luzera duen x-k irudietan.

    a) c)

    b) d)

    a)

    b)

    c)

    d)

    Behatu irudiari eta kalkulatu.

    a) Erronboaren aldea.

    b) AB, katetoaren luzera, ACkatetoarena eta BChipotenusarena.

    a)

    b)

    Kalkulatu irudi hauen perimetroa.

    a) b)

    a)

    P= 28 + 25 + 18 + 26,93 = 97,93 cm

    b)

    P= 17,46 + 14 + 28 + 12 + 18,44 + 8,6 + 5 + 28 + 16 = 147,5 cm

    c = + = =14 12 340 18 442 2 , cm

    b = + = =5 7 74 8 62 2 , cm

    a = + = =16 7 305 17 462 2 , cm

    x = + = =25 10 725 26 932 2 , cm

    054

    BC AC AB AC = + = + =2 2 2 224 18 30 cm

    AB d

    d= + = + =2

    12

    212 18 cm

    AC D

    D= + = + =2

    16

    216 24 cm

    l = + = + = =8 6 64 36 100 102 2 cm

    053

    x = = = =117 9 117 81 36 62

    2 cm

    x = + = =8 5 89 9 432 2 , cm

    10100

    250 7 072 2 2 2= + = = =x x x x , cm

    x = + = =4 4 32 5 662 2 , cm

    052

    ERANTZUNAK

    117

    cm

    4 cmx

    x

    5 cm

    10cm x

    9 cm

    8 cm

    x

    G F

    12 cm

    G

    F

    16cm

    C

    l

    A B

    25 cm

    28 cm 18 cm

    12 cm

    5 cm16 cm

    14 cm

    7 cm

    28 cm

    a

    c

    b

    x

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    15/28

    256

    Behatu irudiari.

    Laukizuzenaren aldeak 15 eta 20 cm luze badira,

    zer luzera du zirkunferentziaren erradioak?

    Erradioa diagonalaren erdia da:

    Demaguntangram txinatarraren zazpi pieza hauek ditugula.

    Kalkulatu tangramhonen pieza bakoitzaren

    azalera.

    Karratuaren diagonala kalkulatuko dugu:

    ATriangelu handiena=

    ATriangelu ertaina= = 12,5 cm2

    ATriangelu txikiena=

    AKarratua=

    AErronboidea= b h= AErronboidea= 5 2,5 = 12,5 cm2

    Pieza guztien azaleren batura karratuaren azalera osoaren berdina dela

    egiaztatuko dugu, 102 cm2:

    2 25 + 12,5 + 2 6,25 + 12,5 + 12,5 == 50 + 12,5 + 12,5 + 12,5 + 12,5 = 100 cm2

    Aukeratu erantzun zuzena, kasu bakoitzean.

    a) 2 cm eta 4 cm-ko diagonalak dituen erronboaren azalera hau da:

    I) 4 cm2 III) 6 cm2

    II) 2 cm2 IV) 12 cm2

    b) 10 cm eta 8 cm-ko oinarriak eta 6 cm-ko altuera dituen trapezioaren azalera:

    I) 240 cm2 III) 108 cm2

    II) 54 cm2 IV) 60 cm2

    c) 10 cm-ko aldea duen triangelu aldeberdinaren azalera hau da:

    I) 86,6 cm2 III) 43,3 cm2

    II) 50 cm2 IV) 100 cm2

    a) I) 4 cm2 b) II) 54 cm2 c) I) 86,6 cm2

    057

    l l

    2 4

    d

    4

    10 2

    4

    100 2

    16

    2 2

    =

    =

    = 112 5, cm2

    d d

    4 4

    2

    10 2

    4

    10 2

    4

    2

    100 2

    16 26 25

    =

    =

    = , cm2

    5 5

    2

    5 2 5 2

    2

    25 2

    225

    =

    = cm2

    d d= + = =l l l2 2 2 10 2 cm

    056

    r= +

    = =400 225

    2

    625

    212 5, cm

    055

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    20 cm

    15 cm

    G

    5 cm

    5 cm

    2,5 cm

    2,5cm

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    16/28

    257

    8

    Triangelu isoszele baten azalera 24 m2-koa da, eta alde desberdinaren luzera,

    6 m-koa. Kalkulatu beste aldeen luzera.

    Triangelu angeluzuzen baten azalera 12 cm2-koa da, eta kateto baten luzera,

    6 cm-koa. Kalkulatu hipotenusaren luzera.

    Beste katetoaren luzera: 12 2 : 6 = 4 cm

    eta hipotenusarena:

    Kalkulatu 90 cm-ko perimetroa duen triangelu aldeberdinaren azalera.

    Aldea: 90 : 3 = 30 cm

    Altuera:

    Azalera =

    Triangelu aldeberdin baten azalera 30 cm2-koa bada, kalkulatu aldearen luzera.

    Aldea xbada, altuera: h =

    Azalera = 30 = x= 8,32 cm

    Kalkulatu 13 cm-ko hipotenusa duen triangelu angeluzuzenaren azalera,

    kateto bat 5 cm-koa bada.

    Beste katetoa:

    eta azalera: (5 12) : 2 = 30 cm2.

    Kalkulatu karratu baten azalera, jakinik diagonala 7,07 cm-koa dela.

    Karratua erronbo gisa hartzen badugu,

    azalera: (7,07 7,07) : 2 = 25 cm2.

    Kalkulatu laukizuzen honen azalera.

    Oinarriaren erdia: ,

    eta beraz, azalera: 10 8 = 80 cm2.

    Kalkulatu laukizuzen baten azalera. Oinarria: 10 cm; diagonala: cm.

    Altuera: eta azalera: 10 4 = 40 cm2.116 100 4 = cm

    116065

    41 16 5 = cm

    064

    063

    169 25 144 12 = = cm

    062

    x x

    x

    =

    3

    2

    2

    3

    4

    2

    x x x

    =

    2

    3

    2.

    061

    25 98 30

    2789 7

    ,,

    = cm2

    30 15 675 25 982 2 = = , cm.

    060

    36 16 52 7 21+ = = , cm.

    059

    A b h h

    h=

    =

    =

    =

    = + = +

    224

    6

    2

    24 2

    68

    3 8 9 642 2 2 2

    m

    l l ll = =73 8,54 m

    058

    ERANTZUNAK

    4 cm41

    cm

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    17/28

    258

    Kalkulatu laukizuzen baten azalera; oinarria: 7 cm; perimetroa: 24 cm.

    7 + 7 + 2h = 24 2h = 10 h = 5 cm

    Azalera = 5 7 = 35 cm2

    Kalkulatu margotutako gunearen azalera.

    A = 6 8 + 4 9 + 11 8 + 9 4 = 48 + 36 + 88 + 36 = 208 cm2

    068

    067

    066

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    4 cm

    6 cm

    9 cm

    4 cm 11 cm

    8 cm

    F

    EGIN HONELA

    NOLA KALKULATZEN DA TRAPEZIO ISOSZELE BATEN AZALERA, ALTUERA JAKIN GABE?

    Kalkulatu trapezio

    isoszele honen

    azalera.

    LEHENA. Altuera mugatzen duen triangelu angeluzuzenaren oinarria kalkulatu behar

    da. Trapezio isoszelea denez, altuerek bi triangelu angeluzuzen berdin mugatzen

    dituzte; haien oinarriak trapezioaren oinarrien arteko kenduraren erdia dira.

    BIGARRENA. Altuera mugatzen duen triangelu angeluzuzenari Pitagorasen teorema

    aplikatu behar zaio.

    1,52 + h2 = 2,52

    h2

    = 2,52 1,52 = 4

    HIRUGARRENA. Azalera kalkulatu behar da.

    A B b h

    =+

    =+

    =( ) ( )

    2

    8 5 2

    213 2cm

    h = =4 2 cm

    AE FB AB CD

    = =

    =

    =

    2

    8 5

    21,5 cm

    5 cmD C

    A 8 cm

    2,5 cm

    B

    5 cmD

    hh

    C

    A 8 cm

    2,5 cm2,5 cm

    1,5 1,5

    BE F

    D

    h

    A

    2,5 cm

    1,5

    E

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    18/28

    259

    8

    Kalkulatu trapezio isoszele hauen azalera.

    a) c)

    b) d)

    a)

    b)

    c)

    d)

    Kalkulatu irudi hauen azalerak:

    a) 2 cm-ko aldeko hexagono erregularrarena.

    b) 48 cm-ko perimetroko oktogono erregularrarena.

    a) Apotema hau da:

    b) Aldea 6 cm luze da.

    6 18 4 24

    4 246

    27 24

    2 2 2= + = =

    = + =

    =

    x x x

    a

    A P a

    ,

    , ,

    cm

    cm

    22

    48 7 24

    2173 76=

    =

    ,, cm2

    a

    A P a

    = = =

    =

    =

    =

    2 1 3 1 73

    2

    12 1 73

    210 38

    2 2 ,

    ,,

    cm

    cm2

    070

    b

    A B b h

    = =

    = +

    = +

    =

    14 2 4 6

    2

    14 6 3

    230

    m

    m2( ) ( )

    AE

    B AB

    = = =

    = = + =

    4 13 3 5 4 81 2 19

    7 2 2 19 11 3

    2 2, , , ,

    , ,

    m

    88

    2

    11 38 7 4 13

    237 95

    m

    m2A B b h

    = +

    = +

    =( ) ( , ) ,

    ,

    h DE

    A

    = = ( )

    = =16424 16

    2148 12 17

    22

    , m

    == +

    = +

    =( ) ( ) ,

    ,B b h

    2

    24 16 12 17

    2243 4 m2

    h DE

    A B b

    = =

    = =

    = +

    310 6

    25 2 242

    2

    ,

    ( )

    cm

    hh

    2

    10 6 2 24

    217 92=

    + =

    ( ) ,, cm2

    069

    ERANTZUNAK

    6 cm 7 m

    16 m

    24 m 14 m

    4 m3 m

    3 cm3,5 m

    4,13 m

    10 cm

    164 m

    6cm

    x

    x

    x

    D C

    EA F B

    a

    a

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    19/28

    260

    Kalkulatu irudiko zuzenki gorriaren luzera.

    Zuzenkiaren erdibitzailea marratuz gero,

    erpinerako distantzia erradioaren erdia da, 3 cm,

    eta triangelu aldeberdina osatzen du hexagonoaren

    alde batekin eta zuzenkiaren erdiarekin. Beraz,

    zuzenkiaren erdia:

    eta zuzenkia 10,4 cm-koa da.

    Adierazi zer azalera duten margotutako guneek.

    a) Karratu handiena Karratu txikiena 2 triangelu

    A=

    b) Hexagonoa osatzen duten triangelu aldeberdinak marraztuz gero,

    margotutako gunea triangelu bakoitzaren erdia da, eta beraz, hexagonoaren

    azaleraren erdia izango da. Hexagonoaren apotema 3,46 cm-koa denez,

    azalera 41,57 cm2

    -koa da, eta margotutako gunearena, 20,78 cm2

    -koa.c) Hexagonoa osatzen duten triangelu aldeberdinak marraztuz gero,

    margotutako gunea triangelu oso bat eta beste biren erdiak dira; hau da,

    bi triangeluren baliokidea da edo hexagonoaren herena. Hexagonoaren

    apotema 2,6 cm-koa denez, azalera 23,4 cm2-koa da, eta margotutako

    gunearen azalera, 7,8 cm2-koa.

    d)

    Azalera osoa triangeluen azalera da:

    x=

    A= Triangelu handiena + Triangelu txikiena == 5,54 5,54 : 2 + 5,54 1,15 : 2 = 18,53 cm2

    Kalkulatu 6 cm eta 8 cm-ko katetoak dituen triangelu angeluzuzeneanzirkunskribatutako zirkuluaren azalera.

    Hipotenusa 10 cm-koa da eta diametroarekin bat dator; erradioa 5 cm-koa

    da, eta azalera, 25 = 78,5 cm2-koa.

    Kalkulatu 8 cm-ko aldeko karratuan zirkunskribatutako eta inskribatutako

    zirkunferentziek mugatutako koroa zirkularraren azalera.

    Barruko zirkunferentziaren erradioa aldearen erdia da: 4 cm; eta kanpokoa

    diagonalaren erdia ( ): 5,66 cm.

    Azalera = (32 16) = 50,24 cm264 64 128 11 31+ = = , cm

    074

    073

    9 7 67 1 33 1 15 = =, , , cm.

    5 2 5 25 2 5

    26 252 2

    =,

    ,, cm2

    072

    36 9 27 5 2 = = , cm,

    071

    6 cm

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    4 cm 3 cm5 cm

    3 cm

    a) b) c) d)

    G

    5,54 cm

    x

    3cm5,5

    4cm

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    20/28

    261

    8

    Kalkulatu 60-ko anplitudea eta 12 cm-ko luzerako zirkunferentziaren erradioa

    dituen sektore zirkularraren azalera.

    Zirkunferentzia 12 cm-koa bada, erradioa 6 cm-koa da. Sektorea

    zirkuluaren seiren bat denez, azalera:

    Kalkulatu zirkulu baten azalera, jakinik haren diametroa eta 7 cm-ko aldea duen

    karratuaren perimetroa berdinak direla.

    Diametroa 28 cm-koa da, erradioa 14 cm-koa eta azalera: 196 = 615,44 cm2.

    5 cm-ko erradioa duen zirkunferentzian triangelu angeluzuzen isoszele bat

    inskribatu da. Kalkulatu zirkuluaren eta triangeluaren arteko azalera.

    Triangeluaren oinarria eta diametroa bat datoz, bai eta altuera eta erradioa

    ere; beraz, azalera: 10 5 : 2 = 25 cm2. Zirkuluaren eta triangeluaren

    arteko azalera: 25 25 = 53,5 cm2.

    Kalkulatu margotutako gunearen azalera, jakinik zirkunferentziaren diametroa

    10 cm-koa dela.

    a) 25 2 6,25 = 39,25 cm2

    b) 5 cm-ko aldea duen hexagonoaren azalera: , eta

    gunearen azalera: 25 64,95 = 13,55 cm2.

    c) Zirkuluaren erdia da: 25 : 2 = 39,25 cm2.

    Kalkulatu irudi hauen azalera.

    a) Zirkuluerdi bat da, azalera jakin bat batuta eta kenduta; beraz, azalera

    zirkuluerdiarena da: A = 36 = 113,04 cm2.

    b) Zirkuluerdi bat gehi zirkulu-laurden bat da; hau da, zirkuluaren hiru

    laurden gehi triangelu aldeberdin bat.

    A = 0,75 4 + 2 1,73 : 2 = 11,15 cm2

    079

    30 4 33

    264 95

    =

    ,, cm2

    078

    077

    076

    36

    618 84

    = , .cm2

    075

    ERANTZUNAK

    10 cm

    b)a) c)

    10 cm

    10 cm

    4 cm

    a)

    12 cm

    b)

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    21/28

    Kalkulatu irudi hauen azalera.

    a) Laukizuzen bat ken karratu bat da: A = 7 5 3 3 = 26 cm2.

    b) Irudiari azalera jakin bat kendu eta batu zaio; beraz, azalera jatorrizko

    irudiaren azalera da: A = 10 4 = 40 cm2.

    c) Karratu bat gehi triangelu aldeberdin bat ken zirkulu bat da:

    h= = 4,33 A = 5 5 + (5 4,33) : 2 4 = 23,27 cm2.

    d) Irudiari azalera jakin bat kendu eta batu zaio; beraz, azalera jatorrizko

    irudiaren azalera da: A = 2,5 2,5 = 6,25 cm2.

    081

    5 2 52 2 ,

    080

    EGIN HONELA

    NOLA KALKULATZEN DA TRAPEZIO ZIRKULAR BATEN AZALERA?

    Kalkulatu bi erradiok

    mugatutako koroa

    zirkularraren zatia

    (trapezio zirkularra).

    LEHENA. Bi sektore zirkularren azalera kalkulatu behar da.

    Kasu honetan, 30-ko anplitudea dute, eta erradioak 20 eta 8 cm-koak dira,

    hurrenez hurren.

    BIGARRENA. Bi sektoreen azaleren kenketa egin.

    Trapezio zirkularraren azalera 87,92 cm2-koa da, gutxi gorabehera.

    A A1 22104 67 16 75 87 92 = =, , , cm

    A2

    228 30

    36016 75=

    =

    , cm

    A1

    2220 30

    360104 67=

    =

    , cm

    262

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    a) c)

    5 cm

    7 cm

    5 cm

    5 cm

    2 cm

    b) d)

    10 cm 2,5 cm

    2,5 cm4 cm

    3 cm

    8cm

    20 cm

    30F

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    22/28

    10m

    6 m

    263

    8

    Kalkulatu aurreko ariketako koroa zirkularrak sortutako trapezio zirkularraren

    azalera, anplitudea 120-koa bada.

    Hiruko erregela aplikatuz, hau lortuko dugu:

    Kalkulatu trapezio zirkular baten azalera. Erradioak: 12 eta 6 cm. Anplitudea: 270.

    ASektore handiena=

    ASektore txikiena =

    ATrapezioa= 339,12 84,78 = 254,34 cm2

    Behatu bitxiloreari eta kalkulatu lore-hosto bakoitzaren zati zuriaren azalera, zati

    horiarena eta guztizko azalera.

    Zati zuriko sektore bakoitzaren azalera:

    A = = 6,28 cm2

    Zati horiko sektore bakoitzaren azalera:

    A'= = 18,84 cm2

    Azalera osoa:

    AOsoa= 6 (A + A') = 6 (6,28 + 18,84) = 6 25,12 = 150,72 cm2

    Behatu dorreari eta haren itzalari.

    Zer distantzia dago dorrearen punturik

    altuenaren eta itzalaren muturraren artean?

    d2 = 1502 + 2002 d2 = 62.500

    d= 250 m

    10 m-ko eskailera bat horma baten kontra dago jarrita.

    Eskaileraren oinaren eta hormaren artean 6 m daude.

    Zer altuera hartzen du eskailerak horman?

    102 = h2 + 62 h2 = 100 36 = 64

    h= 8 m

    086

    085

    =

    ( ) , ( )8 4 45

    360

    3 14 64 16 45

    360

    2 2

    4 45

    360

    2

    084

    =

    6 270

    36084 78

    2

    , cm2

    =

    12 270

    360

    339 122

    , cm2

    083

    30 87 92

    12087 92 4 351 68

    ,, ,

    AA

    = = cm2

    082

    ERANTZUNAK

    4 cm45

    GG

    10 m

    6 m

    h

    200 m

    150m

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    23/28

    264

    Lau angeluko lur-sail baten aldeetan 32 zuhaitz landatu dituzte, 5 m-ko tarteak

    utzita. Zer azalera du lur-sailak? Zer luzera du aldeak?

    32 zuhaitz daudenez eta karratuaren perimetroa osatzen denez,

    5 m-ko 32 tarte egongo dira; hau da:

    P= 32 5 = 160 m 4l = 160 l = 40 m

    Azalera hau da: A = l2 A = 402 = 1.600 m2.

    Bide-seinale honek nahitaez gelditu beharra adierazten du.

    Kalkulatu azalera, 90 cm-ko altuera eta 37 cm-ko aldea baditu.

    Apotema altueraren erdia da: 45 cm;perimetroa: 37 8 = 296 cm.

    Eraikin bateko 50 etxebizitzen oinplanoa irudian ikus

    daitekeena da. Hexagonoaren aldea 30 m-koa da.

    Lurreko moketaren prezioa 20 /m2-koa

    bada, kalkulatu zenbat ordaindu duten eraikin

    osoko moketa.

    Apotema hau da: a=

    AHexagonoa =

    AKarratua = 302

    = 900 m2

    ATriangelua =

    Solairu baten azalera: 2.340 + 900 + 390 = 3.630 m2.

    Solairu bateko moketaren prezioa: 3.630 20 = 72.600 .

    Eraikin osoko moketaren prezioa: 50 72.600 = 3.630.000 .

    Mikelek erronboide formako

    lorategia du. Bide bat ere

    badago, eta bidearen neurriakbadakizkigu. Kalkulatu

    lorategiaren azalera eta

    perimetroa.

    Perimetroa: P= 2 (x+ y) + 2 45 =

    = 2 (15,4 + 46,4) + 2 45 = 213,6 m

    Azalera: A = b a= (x+ y) 38 =

    = (15,4 + 46,4) 38 = 2.348,4 m2

    y = =60 38 46 42 2 , m

    x = =41 38 15 42 2 , m

    090

    1

    230 30

    3

    2390 = m2

    P a A = =2

    6 30 262

    2 340 . m2

    30 15 675 262 2 = = m.

    089

    A =

    =296 45

    26 660. cm2

    088

    087

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    30 m

    6dam

    4,1

    dam

    38

    m

    4,5

    dam

    60m

    45

    m

    38 m

    y

    x

    41 cm

    G

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    24/28

    265

    8

    Beirate triangeluar bat jarri dugu. Kalkulatu beira gorrizko

    gunearen azalera, jakinik leihoa 1 m-eko aldea duen

    triangelu aldeberdina dela.

    Triangelu gorri bakoitza aldearen 1/8 m da eta aldeberdina;

    beraz, altuera hau da:

    At=

    27 triangelu gorri daudenez, azalera osoa hau da:

    A= 27 0,007 = 0,189 m2

    Pista zirkular batean 15 kg hondar bota dituzte metro koadroko.

    Guztira 4.710 kg hondar bota badituzte, zer erradio du pistak?

    Lehendabizi, pistak zenbat metro koadro dituen kalkulatu

    behar da:

    4.710 : 15 = 314 m2

    A= r2 314 = r2 r2 = 100 r= 10 m

    30 m-ko diametroa duen pista zirkular batean, 30 kg hondar bota nahi dituzte

    metro koadroko.

    a) Zenbat tona hondar behar dira?

    b) Eskorga mekaniko batean 5na kg-ko 157 zaku jarri dituzte. Zenbat bidaia

    egin beharko dituzte?

    D= 30 m r= 15 m A= 152 = 706,5 m2

    a) 30 kg/m2 706,5 m2 = 21.195 kg 21,2 t hondar behar dira.

    b) Bidaia bakoitzean: 5 157 = 785 kg.

    Beraz, = 27 bidaia egin beharko dituzte.

    Lorategi karratu batean, zirkulu bat egin nahi dute,

    lauzak erabiliz, irudian ageri den moduan.

    a) Zer azalera du lauzatutako gainazalak?

    b) Zer azalera du soropila duen gainazalak?

    a) AZirkulua= r2 A= 52 = 78,5 m2

    b) AKarratua= 102 = 100 m2

    ASoropila= AKarratua AZirkulua= 100 78,5 = 21,5 m2

    094

    21 195

    785

    .

    093

    092

    b h=

    =

    2

    1 8 0 11

    2

    0 007/

    m2,

    ,

    h=

    = =1

    8

    1

    16

    1

    64

    1

    256

    32 2

    1160 11= , m

    091

    ERANTZUNAK

    1 m

    10 m

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    25/28

    266

    Gozogile batek azukrea bota du irudikoaren moduko

    200 erroskillaren goialdean. 5 kg azukre erabili baditu,

    zenbat gramo azukre beharko dira erroskilla baten

    1 cm2 estaltzeko?

    Erroskila bakoitzaren goiko aldearen (laua)

    azalera kalkulatuko dugu:

    A= (R2 r2) A= (8,52 2,52) = 66= 207,24 cm2

    200 erroskila direnez, estali beharreko azalera:

    200 207,24 = 41.448 cm2

    5 kg azukre erabili badira, cm

    2

    -ko kantitate hau behar da:5.000 g : 41.448 cm2 = 0,12 g

    Monokulo baten armazoia egin dugu, 10 cm burdin hari erabiliz.

    Zer azalera izango du armazoian ahokatzen den leiarrak?

    L= 2r 10 = 2r r= 1,6 cm

    A= r2 A= 1,62 = 8 cm2

    Kalkulatu disko trinko baten gainazal grabagarriaren azalera (argazkian urdinez

    ageri da). Diskoaren azalera osoaren zer ehuneko erabiltzen da grabatzeko?

    A= (62 22) = 32 = 100,5 cm2

    Erabilitako azalera = 100 = % 88,9

    Lorezain batek soropila landatu du

    koroa zirkular bat osatuz. Koroa

    zirkularrean marraz daitekeen

    zuzenkirik handiena 15 m-koa da?

    Zer azalera du lorezainaklandatutako soropilak

    Eskatutako azalera koroa zirkularrarena da:

    A = (R2 r2)

    Zuzenkia 15 cm luze denez, Pitagorasen teorema

    aplikatuko dugu:

    R2 =r2 + R2 r2 = 7,52

    Ordezkatuz, hau lortuko dugu:

    A= (R2 r2) = 7,52 = 176,63 m2

    15

    2

    2

    098

    100 5

    113

    ,

    097

    096

    095

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    R

    7,5

    r

    6cm

    5cm

    G

    F

    G

    F

    6 cm

    2 cm

    G

    FGF

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    26/28

    267

    8ERANTZUNAK

    A B C1.500 m 3.200 m

    Hona hemen Brasilgo bandera. Neurtu eta

    kalkulatu azalera osoaren zer ehuneko dagokion

    kolore bakoitzari.

    AZirkulua= 62

    = 113 mm2

    AErronboa= D d= 27 18 = 486 mm2

    ALaukizuzena= 37 24 = 888 mm2

    Urdina = 100 = % 12,7 Horia =

    Berdea =

    A hiriko teleferikoa mendi baten

    oinetik atera eta gailurreraino

    iristen da. Handik B edo C hirira

    joaten da.

    a) Zer distantzia egiten du

    teleferikoak A eta C

    hirien artean?

    b) Eta A eta B hirien artean?

    a) Distantzia (A-Gail.) =

    Distantzia (Gailurra-C) =

    = 3.298,48 mDistantzia (A-C) = 1.700 + 3.298,48 = 4.998,48 m

    Pintore batek irudi hauek erabili ditu hesi bat apaintzeko. Margotutako hesiaren

    metro koadroko 32 kobratzen badu, zenbat kobratuko du irudi bakoitza?

    1. irudia: hesiko irudia lau aldiz errepikatzen da. Irudiaren azalera 2 m-ko

    erradioa duen zirkuluerdiaren azalera da; hau da: A= 4 : 2 = 6,28 m2.

    4 irudi direnez, azalera 25,12 m2

    -koa da, eta prezioa:

    32 = 0,08 = 8 zentimo

    2. irudia: 5 m-ko aldea duen karratu batean inskriba daitezkeen 8 lore-hosto

    dira, karratuaren diagonalarekiko simetrikoak. Erdi bakoitzaren azalera hau

    da: 90-ko angelua eta 5 m-ko erradioa dituen sektore zirkularrarena ken

    5 m-ko oinarria eta altuera dituen triangeluarena: .

    Lore-hostoaren azalera 14,25 m2-koa da, eta 8 lore-hostoena, 114 m2-koa;

    prezioa: 32 = 0,36 = 36 zentimo.114

    10 000.

    25

    4

    5 5

    27 125

    = , m2

    25 12

    10 000

    ,

    .

    101

    10 240 000 640 000 10 880 000. . . . .+ = =

    2 250 000 640 000 2 890 000 1 700. . . . . .+ = = m

    100

    888 486

    888100 45 3

    = % ,

    486 113

    888100 42

    = %

    113

    888

    099

    4 m

    10 m

    800 m

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    27/28

    268

    Triangelu batean, edozeinetan, erdibidekoak marraztu ditugu, eta 6 triangelu

    eratu dira, barizentroa erpin komuna dutela. Azaldu zergatik duten guztiek

    azalera bera. Hori aintzat hartuta, frogatu barizentrotik erpin bakoitzerako

    distantzia barizentrotik aurkako aldearen erdiko punturakoaren bikoitza dela.

    A eta B triangeluen oinarriak berdinak dira (erdibidekoaren definizioadela-eta), eta altuerak ere berdinak direnez, azalerak bat datoz.

    Hau da, SA= SB, SC= SD, SE= SF.

    Triangelu osoa kontuan hartuta eta arrazoiketa berari jarraituz:

    SA+SB+SC=SD+SE+SF.

    SC= SD denez SA+SB=SE+SF 2SA= 2SE SA= SE.

    Beraz, SA=SB=SE= SF, eta arrazoiketa edozein erdibidekorekin errepikatuz,SC eta SD-ren berdinak direla lortuko dugu:

    SA= SB= SC= SD= SE= SF.

    denez eta , eta gainera, SB=SC=SD:

    Zer da handiena, ABC triangelu angeluzuzenaren

    azalera ala L1 eta L2-ren azaleren batura?

    (Irudiko zirkunferentzien diametroak triangeluaren

    aldeak dira.)

    A1 eta A2 L1 eta L2-ri dagozkien zirkuluerdi osoen azalerak balira, hiru

    zirkuluerdien azalera hauek lirateke:

    A1= A2= A3=

    Pitagorasen teorema aplikatuz:

    A1+ A 2= = = = =A 3

    Triangeluari zirkuluerdi handienaren azalera izateko falta zaion azalera

    L1 eta L2-ri falta zaiena da. L1 eta L2-ren azalera triangeluaren bera da.

    r32

    2

    (r12 +r2

    2)

    2

    r22

    2

    r12

    2

    r32

    2

    r22

    2

    r12

    2

    103

    b b h

    h

    b1

    2 2

    2 2=

    =2

    2 2

    1 2b h b h

    =

    2

    2 2

    1 2b h b h

    =

    S S b h

    C D+ = 2

    2S

    b hB=

    1

    2

    SA= SB; SE= SF

    102

    Leku geometrikoak. Irudi lauak

    C

    A B

    L1L2

    F

    A B

    E D

    C

    D

    Ch

    B

    b2

    b1

  • 8/12/2019 DBH3 8gaia

    28/28