2
Testuak / Textos: Olga García Ilustratzailea / Ilustrador: Pavel Nuño Argazkiak / Fotografías: Vicky Duro Diseinu grafikoa/ Diseño gráfico: Eñutt Comunicación www.arrieta-udala.net ARRIETAKO UDALA Arrieta Auzoen Sinesmenak la Fe de los Barrios ibilaldia gure inguruetako ermitetatik un paseo por nuestras ermitas

Diseinu grafikoa/ Diseño gráfico ... › es-ES › Turismo › Espacios... · Berau dugu mundu paganora kristautasuna zabaldu zuen San Pablori eskainitako antzinako ermitaren aztarna

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Diseinu grafikoa/ Diseño gráfico ... › es-ES › Turismo › Espacios... · Berau dugu mundu paganora kristautasuna zabaldu zuen San Pablori eskainitako antzinako ermitaren aztarna

Testuak / Textos: Olga GarcíaIlustratzailea / Ilustrador: Pavel Nuño Argazkiak / Fotografías: Vicky DuroDiseinu grafikoa/ Diseño gráfico: Eñutt Comunicación

www.arrieta-udala.net

ARRIETAKO

UDALA

ArrietaAuzoen Sinesmenak

la Fe de los Barrios

ibilaldia gure inguruetako ermitetatikun paseo por nuestras ermitas

Page 2: Diseinu grafikoa/ Diseño gráfico ... › es-ES › Turismo › Espacios... · Berau dugu mundu paganora kristautasuna zabaldu zuen San Pablori eskainitako antzinako ermitaren aztarna

Artzainen lurra, bizitza mendietan, zuhaitz sakratuak, sinesmen paganoak.

Tierra de pastores, vida en las montañas, árboles sagrados, creencias paganas.

Erromesak Bailaran, Donejakuerantz, gurutze sakratuak, babeslekuak, kristau-babesa.

Peregrinos en el Valle, camino a Santiago, cruces sagradas, espacios de cobijo,

protección cristiana.Sinesmenek, kulturek eta jainkoek bat egineta sortzen dira Mendialdeko Ermitak.Auzoen Sinesmenaren harrizko aztarna ezabaezinak.

Dándose un encuentro de creencias, de culturas y dioses,

surgen las Ermitas de Montaña.Imborrables huellas de piedra

de la Fe de los Barrios.

Bidea Krutzeperixoan, Libao auzoan hasiko dugu, auzo-arauen babespean.Herrira zetorren atzerritarrak harrera-erritua bete, eta herriaren aurrean errenditzen zen.Leku honetatik markatzen ziren Arrietako prozesioak, Bariku Santukoa edo oraindik gaur egun ere dirauen Gaztelugatxeko Donienetiko etorrerakoa, uztailaren 31n.

Iniciando el camino en el Humilladero, en el barrio de Libao, nos encontramos al resguardo de

las normas vecinales. Forastero que llegaba,

ritual de acogida al lugar que se daba.Espacio donde Arrieta marcaba sus procesiones,

la del Viernes Santo o la todavía presente llegada desde San Juan de Gaztelugatxe, el 31 de julio.

Berton dugu baita ere soloak bedeinkatzen zituena, Gurutzefikatua.Bidaiei ekin aurretik ere berari gomendatu behar izaten zen lapurretak eta kalteak ekiditeko.

También lugar donde se guardaba al que bendecía los campos, al Crucificado.

A quién había, así mismo, que encomendarse antes de iniciar viajes para evitar robos y percances.

“Kristautasunaren ataria”, bertan gizakia jainkozkoaren aurrean belaunikatzen zen, eta horrela izpiritua garbitzen zuen San Martin elizara sartu eta benetako elkartzea gertatu aurretik.

“Antesala cristiana” donde el ser humano se arrodillaba ante lo divino,

purificando su espíritu antes del verdadero encuentro, de su entrada a San Martín.

GR-280ko pausuak jarraitu eta gero, Perris aldetik, Gereka auzoraino helduko gara.

Después de seguir los pasos del GR-280 por la zona de Perris, llegamos hasta el barrio de Gereka.

Han, goian, bidegurutzean, arriskuak mehatxatzen zuen lekuan, erromesen zaindaria zen San Kristobalenganako benerazioa aurkitzen dugu.Uztailaren 10ean bisitatzen da, eta barruan gordetzen den olioarekin belarriak zaintzearen ohiturak oraindik bizirik dirau.

Allí, esperando en lo alto, en el cruce de caminos, donde el peligro acechaba,

descubrimos la veneración en San Cristóbalprotector de los peregrinos.

Visitada el 10 de julio, todavía está presente la costumbre de cuidar los oídos con el aceite que se guarda en su interior.

Jaitsi egingo gara eta Landaguren auzora abiatuko gara berdez beteriko paisaian,han-hemenka ortuak direla, lanerako abereak, eta baserriak, mendialdeko lur hauetako zaintzaile leialak.

Bajamos para dirigirnos al barrio de Landaguren,

entre un paisaje lleno de verdes, salpicado de huertas,

animales de trabajo y de caseríos, fieles guardianes de estas tierras de montaña.

Gonzagako San Luis jesuitari eskainitako ermitan sartuko gara.San Justo eta Pastor sainduen antzinako izena, haurtzaroaren zaintzaile bikoitza, binaka- binaka saindu hauek bezalaxe.

Entramos en la ermita dedicada al jesuita San Luis de Gonzaga.

Antigua advocación de los Santos Justo y Pastor,protectores de la infancia por partida doble,

de dos en dos como estos Santos.

Era berean Bizkaiko kanpairik zaharrenetakoaren kokalekua.Kanpaiak, probidentziazko kanpai-hotsa.Eliza, herrietako denboraren antzinako zuzendaria eta, mende luzeetan, bertokoen bizitzaren kudeatzailea.Denbora antolatzen duten kanpaiak.

También hogar de la campana más antigua de Bizkaia.

Campanas, repiqueo providencial.La Iglesia, regidora de antaño del tiempo de los pueblos y administradora durante siglos de la vida de sus habitantes.

Campanas que ordenan el tiempo.

Aurrera egingo dugu bidean Baieneta auzotik eta gogamenaren ermitara helduko gara, Santa Kurtzera, izadiari gurtza garbia egiten dion ermitara.Zuhaitzaren errepresentazioa, lur honen izpiritu paganoa,haritza, pagoa eta lizarra.Geroago Gurutzeak ordezkatu zuen,Kristautasun-kultuaren gaur egungo ikurra berau eta bizitza zikloaren ospakizunaren oinordekoa.Maiatzaren 3an, lurraren berpiztea.Irailaren 14an, lurraren atseden hartzea.

Continuamos nuestro camino por el barrio de Baieneta

hasta alcanzar la ermita del recuerdo,Santa Cruz, de clara veneración a la Naturaleza.

Representación del árbol, espíritu pagano de esta tierra,

roble, haya y fresno.Sustituido más tarde por la Cruz,

símbolo actual del culto del cristianismo y heredera de esta celebración del ciclo de la vida.

3 de mayo, el renacer de la tierra, 14 de septiembre, el descanso de la misma.

Aurrerago jarraitu eta Jainkoko Andra Mariren aurrean errendituko gara. Leku sakratu baten zaindaria mendeetan, gure arbasoen fedearentzat, beste garai batzuetako jainkoentzat toki berezia izan zela garbi adierazten duen kristau-aurreko hilarri baten zaindaria.

Gaur egun, Anderearen etxea, Ama babeslearena.Auzo-errituetako protagonista,haurdunak San Ramon Nonatoren bedeinkaziopean.Klima, uztak, lurraren oparotasuna Anderearen bedeinkaziopean.

Seguimos más adelante,para rendirnos ante Andra Mari de Jainko.

Guardiana durante siglos de un lugar sagrado,de una estela precristiana,

huella inequívoca de este lugar especial para la fe de nuestros ancestros,

para los dioses de otros tiempos.

Ahora, hogar de la Señora,de la Madre protectora.

Protagonista de los ritos vecinales,embarazadas bajo la bendición

de San Ramón Nonato.Clima, cosechas, fertilidad de la tierra

bajo la bendición de la Señora.

Lexarragarantz goazela, Jainko-Oleagatik ibilalditxo polita egin ondoren, Arrietako auzoak ikusteko leku pribilegiatu bateraino helduko gara.

Dirección Lexarraga y tras un bonito paseopor Jainko-Oleaga, llegamos hasta un mirador

privilegiado de los barrios de Arrieta.

Bidegurutze honetan, mendiaren eta bailararen arteko erdi aldera,soro artean, burdinazko gurutze bat aurkituko dugu.Berau dugu mundu paganora kristautasuna zabaldu zuen San Pablori eskainitako antzinako ermitaren aztarna bakarra.

En este cruce de caminos, a media altura entre la montaña y el valle,

descubrimos entre los cultivos, una cruz de hierro.

Único vestigio de la antigua ermita de San Pablo,predicador del cristianismo al mundo pagano.

Eta amaitzeko, Orbetik jaitsi eta erreka zeharkatu ondoren, Libao auzoaren erdigunera iritsiko gara, eta San Martin eliza bisitatuko dugu.Balio artistiko handiko erretaula “gotiko-berantiar”aren babesleku.Donejakue bidea seinalatzen duen Santuaren tenplua, Arrietan, bere historian, eta goi-goian dagoen herri honen etorkizun politiko eta erlijiosoan.

Y por último, bajando por Orbe y cruzando el río,nos devolvemos al barrio central de Libao, donde visitamos la iglesia de San Martín.

Salvaguarda de un Retablo “tardogótico” de gran valor artístico.Templo del Santo que marca

el camino a Santiago, instalado en Arrieta, en su historia y en el devenir político y religioso

de este pueblo de altura.

ArrietaAuzoen Sin

esmenak

la Fe de los Barrios

ibilaldia gure ingur

uetako ermitetatik

un paseo por nue

stras ermitas

Auzoen Sinesmenakla Fe de los Barrios

Krutzeperixoa, XVIII. mendea

Humilladero, s.XVIII

Euskal herri-estiloa, XVII. mendea

Estilo popular vasco, s. XVII

Oraintsuagoko ermita, XIX. mendea Ermita reciente, s. XIX

XVIII. mendean desagertutako ermita Ermita desaparecida en el s. XVIII

Erdi Aroko parrokia,

XIII. mendea

Parroquia medieval,

s. XIII

XVIII. mendean desagertutako ermita

Ermita desaparecida

en el s. XVIII

Eliza neoklasikoa, XIX. mendean berregindakoaIglesia neoclásica, se rehizo en el s. XIX