Upload
mally-vendedor
View
222
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
1/34
EL VALOR DE LA JURISPRUDENCIA EN LA CASACIÓN LABORAL ANTE LADESAPARICIÓN DEL PRECEDENTE Ramón Escovar León
EL VALOR DE LA JURISPRUDENCIA EN LA CASACIÓN LABORAL ANTE LADESAPARICIÓN DEL PRECEDENTE
Ramón Escovar León [1]INTRODUCCIÓNSe!n "a #$s%$nc$ón %ra#$c$ona"& e" 'rece#en%e e()$va"e a *)r$s'r)#enc$a o#oc%r$na v$nc)"an%e + es $n,eren%e a "os s$s%emas #e" common "a-. m$en%ras ()e"a *)r$s'r)#enc$a corres'on#e a" s$s%ema con%$nen%a"& %$ene va"or 'ers)as$vo +carece #e /)er0a v$nc)"an%eS$n emaro& es%a #$/erenc$a 2s$ se a#m$%e ()e ,a e3$s%$#o2 ense4a 5$c,e"eTar)//o& no o/rece +a n$n!n va"or #escr$'%$vo6 En e/ec%o& en e" s$s%emaan"osa*ón se )sa cons%an%emen%e "a "e+ escr$%a& a" ')n%o ()e var$as 7reas #ees%os s$s%emas es%7n 8co#$/$ca#os9& como acon%ece con e" #erec,o mercan%$" +con e" #erec,o 'rocesa"[:]6 En e" s$s%ema #e" #erec,o c$v$"& como oc)rre en e"
caso vene0o"ano& se )san $ns$s%en%emen%e amos conce'%os a" e3%remo ()e&"as m7s #e "as veces& se so"a'an6No es a*ena a "a Sa"a #e Casac$ón C$v$" "a )%$"$0ac$ón com$na#a #e amosvoca"os c)an#o se re/$ere a" 8'rece#en%e *)r$s'r)#enc$a"9[;]6 Lo m$smo oc)rrecon "a Sa"a #e Casac$ón Soc$a" ()e )sa $n#$s%$n%amen%e amos voca"os comoe()$va"en%es6 Como se ver7 m7s a#e"an%e& "as Sa"as #e" TSJ )%$"$0an'rece#en%e como s$nón$mo #e *)r$s'r)#enc$a& "o c)a"& #e en%ra#a& a)%or$0a aa/$rmar ()e "as #$/erenc$as vene0o"anas en%re amos conce'%os& s$ "as ,a+& sonm)+ s!%$"es[
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
2/34
en s) sen%enc$a n!mero 1; #e /ec,a : #e oc%)re #e : #esa'"$có ene*erc$c$o #e" con%ro" #$/)so& e" ar%?c)"o 1 #e "a Le+ Or7n$ca Procesa" #e"Traa*o 'or cons$#erar"o $ncons%$%)c$ona"[F]6 Pese a e""o& "a SC no e3')so "asra0ones #e %a" $ncons%$%)c$ona"$#a#& ')es%o ()e só"o asó en "a %es$s& se!n "ac)a" e" !n$co 'rece#en%e ()e #ee se)$rse con car7c%er v$nc)"an%e es e" ()e
#$c%a "a SC a" $n%er're%ar normas +Go 'r$nc$'$os cons%$%)c$ona"es6En%onces& e" es()ema vene0o"ano 'arece ()e#ar re#)c$#o a )n s$s%emaoerna#o 'or e" 'rece#en%e só"o en ma%er$a cons%$%)c$ona" + 'or "a *)r$s'r)#enc$a en e" 7rea c$v$" + "aora"& + es "o ()e vamos aor#ar en es%e%raa*o& #es#e "a $n%er're%ac$ón #e "a re/er$#a sen%enc$a n!mero 1; #e "a SC+ a 'ar%$r #e )nas re/erenc$as a "os conce'%os #e 'rece#en%e + *)r$s'r)#enc$a616 LA DEHINICIÓN DE PRECEDENTEEn "a #e/$n$c$ón #e" 'rece#en%e "aora" son a'"$ca"es "as m$smas re"as )sa#asen "a #e"$m$%ac$ón #e" 'rece#en%e cons%$%)c$ona"[]& e" c)a" se #e"$m$%a a 'ar%$r #e"a v$s$ón ma3$ma"$s%a + "a v$s$ón m$n$ma"$s%a6 En es%e sen%$#o& es%amos an%e e"es()ema ma3$ma"$s%a c)an#o #e "a #ec$s$ón ()e con%$ene e" 'rece#en%e se
')e#e e3%raer )na re"a as%rac%a6 A" con%rar$o& c)an#o no es 'os$"e e3%raer #$c,a re"a& en%onces ,ar7 ()e ac)#$r a "a $#en%$#a# /7c%$ca en%re "os #oscasos 'ara 'o#er ,a"ar #e" 'rece#en%e6 En e/ec%o& e" 'rece#en%e "aora"& a"menos en e" %erreno %eór$co& res'on#e a #os mo#a"$#a#es #e ac)er#o con "av$s$ón ma3$ma"$s%a + "a m$n$ma"$s%a6 E" 'r$mero s)'one ()e #e" caso concre%o see3%rae )na re"a as%rac%a6 e" se)n#o& re()$ere "a $#en%$#a# /7c%$ca en%re e"caso ()e es%a"ec$ó e" 'rece#en%e + a()>" en e" c)a" se #esea a'"$car e"m$smo[]6En amos en/o()es& ma3$ma"$s%a + m$n$ma"$s%a& se re()$ere se'arar "a ra%$o#ec$#en#$ #e "os o$%er #$c%)m& s$en#o "a 'r$mera e" /)n#amen%o #e" /a""o ()econ%$ene "a re"a ()e #ee se)$rse& 'or recoer e" 'rece#en%e. + "a se)n#a&son mo%$vac$ones o /)n#amen%os ()e se '"asman a ma+or a)n#am$en%o6En n)es%ro me#$o& se ,a #esarro""a#o e" conce'%o #e 'rece#en%e con m)c,aam$e#a#& como "o e3')s$mos rec$en%emen%e[]& a" e3%remo ()e en "a v$#a/orense co%$#$ana se )sa como s$nón$mo #e *)r$s'r)#enc$a6Para /ac$"$%ar "a e3'os$c$ón Kre$%eramos2 ()e en )na manera #e se'arar e"'rece#en%e #e *)r$s'r)#enc$a es ()e e" 'r$mero %$ene car7c%er o"$a%or$o + e"se)n#o "o %$ene só"o 'ers)as$vo6 Es%o es "o ()e ,a ""eva#o a )n sec%or #e "a#oc%r$na nac$ona" a /orm)"ar cr?%$cas a" car7c%er v$nc)"an%e ) o"$a%or$o 'ara "os *)eces #e $ns%anc$a #e" 'rece#en%e& 'or c)an%o cons%$%)+e )n os%7c)"o a "a$n#e'en#enc$a #e "os *)eces[1]6 Es%a #oc%r$na #em)es%ra& con e*em'"os& cómo
#ec$s$ones #$c%a#as s$n a*)s%arse a" 'rece#en%e ,an s$#o e" ')n%o #e 'ar%$#a #e)n n)evo 'rece#en%e e& $nc")so& #e )na re/orma "ea"6 Por eso 'ensamos ()ee" *)e0 #e $ns%anc$a ')e#e se'ararse #e" 'rece#en%e& s$em're + c)an#o e3'ona só"$#as ra0ones()e as? "o *)s%$/$()en6De acoerse "a %es$s #e )n 'rece#en%e s$n car7c%er v$nc)"an%e& ()e cons%r)+e)na re"a #e #erec,o as%rac%a& se es%ar?a a4a#$en#o )n raso #e "$er%a# 'ara"os *)eces a" momen%o #e /)n#amen%ar s)s #ec$s$ones& 'ero no 'o#r?a ser )na"$er%a# ()e 'erm$%a "a ar$%rar$e#a# só"o se ')e#en se'arar c)an#o "o *)s%$/$()en ra0ona#amen%e s) #ec$s$ón6:6 EL PRECEDENTE LA CASACIÓN SOCIAL
La LOPT + "a LOPNNA "e ,an as$na#o a "a #oc%r$na #e casac$ón[11] )n raso#e ma+or /)er0a ()e e" va"or ()e e" CPC as$na a "a *)r$s'r)#enc$a #e "a SCC&
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
3/34
')es "e a%r$)+e e" car7c%er #e o"$a%or$a + as? "a conv$er%e conce'%)a"men%e en'rece#en%e6 S$n emaro& "a SC Kcomo ()e#ó se4a"a#o2 #es'o*ó a "a #oc%r$na#e "a SCS #e s) /)er0a o"$a%or$a 'or "o ()e "a conv$r%$ó& s$n m7s& en *)r$s'r)#enc$a a secas& + con e""o "a e()$'ara a *)r$s'r)#enc$a 'ers)as$va6E" 'rece#en%e "aora" consara#o en e" ar%?c)"o 1 #e "a LOPT #esc)re )n
n)evo mo%$vo #e casac$ón& 'or $n/racc$ón #e" m$smo& 'or /a"%a #e a'"$cac$ón&/a"sa a'"$cac$ón o errónea $n%er're%ac$ón6 En ver#a# "a LOPT no "o consaracomo mo%$vo #e casac$ón 'ero a" es%a"ecerse "a o"$a%or$e#a# #e "os *)eces#e se)$r e" cr$%er$o es%a"ec$#o con e" 'rece#en%e& en%onces res)"%an%eco,eren%e a#m$%$r"o como mo%$vo #e casac$ón. 'ero a" ()e#ar #es'rov$s%o #e/)er0a o"$a%or$a 'or "a SC& "a v$o"ac$ón #e )n 'rece#en%e carece Ken es%asc$rc)ns%anc$as2 #e" car7c%er #e mo%$vo a)%ónomo #e casac$ón[1:]6 En a#$c$ón& a"consararse e" mo%$vo en>r$co #e casac$ón& como "o recoe e" ar%?c)"o
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
4/34
@$ S$ se %ra%a #e )na #ec$s$ón ()e /"e3$$"$0a K'or()e am'"?a o /ac$"$%a "a%>cn$ca #e casac$ón2 e" n)evo cr$%er$o se #ee a'"$car a" caso concre%o& a)n()ea" momen%o #e cons$nac$ón #e" escr$%o >s%e no se ,)$ese amo"#a#o a "a%>cn$ca 'rocesa" $m'eran%e 'ara esa /ec,a. cr$%er$o es%e ()e se mo#$/$ca'os%er$ormen%e& +a ()e es%a n)eva #oc%r$na %$ene e/ec%os e3 %)nc6 As? %enemos
"a sen%enc$a #e "a SCC n!mero FF #e" 66F6 En es%e caso se '"an%eó "a$n/racc$ón 'or om$s$ón #e )na m73$ma #e e3'er$enc$a + "a SCC cam$o s)#oc%r$na a" res'ec%o en e" sen%$#o 'erm$%$r es%e %$'o #e #en)nc$as %an%o 'or acc$ón Kcomo "o era an%es #e "a n)eva sen%enc$a2 como 'or om$s$ón[1] ()econs%$%)+e e" n)evo cr$%er$o o #oc%r$na6 En e/ec%o& con an%er$or$#a# a "a re/er$#asen%enc$a n!mero FF só"o se 'o#?a #en)nc$ar "a $n/racc$ón #e )na m73$ma #ee3'er$enc$a c)an#o ,)$ese s$#o a'"$ca#a mas no c)an#o no ,)$ese s$#o#e*a#a #e a'"$car& 'ese a "a e3$s%enc$a #e c$rc)ns%anc$as ()e "a ,ac?an a'"$ca"ea" caso& en v$s%a #e ()e e" *)e0 8em$%e 'ron)nc$am$en%os o cr$%er$os ()e es%7nre4$#os con e""a96 En%onces& e3$s%e $n/racc$ón %an%o s$ e" *)e0 se e()$voca a"a'"$car )na m73$ma #e e3'er$enc$a como c)an#o #e*a #e a'"$car"a6 Es%e cr$%er$o
*)r$s'r)#enc$a" es a'"$ca"e #e $nme#$a%o6@$$ Pero s$ se %ra%a #e e3$$r )na n)eva re"a o %>cn$ca 'rocesa"& e" n)evocr$%er$o #ee %ener e/ec%os e3 n)nc @#es#e a,ora + ,ac$a e" /)%)ro6 As? %enemos"as #ec$s$ones ()e e3$en )na n)eva %>cn$ca casac$ona"& "as c)a"es só"o se')e#en a'"$car ,ac$a e" /)%)ro& ')es caso con%rar$o se $n/r$ne e" 'r$nc$'$o #e "acon/$an0a "e?%$ma& como "o es%a"ec$ó "a Sa"a Cons%$%)c$ona" en sen%enc$an!mero : #e /ec,a F6F616 En es%a #ec$s$ón "a SC es%a"ec$ó )n $m'or%an%e+ sa")#a"e cr$%er$o 'ara n)es%ro /oro en e" sen%$#o #e $n#$car ()e e" n)evocr$%er$o #ee a'"$carse ,ac$a e" /)%)ro6En ver#a#& s$ se es%a"ece )na re"a o %>cn$ca 'rocesa"[:] no v$en%e 'ara "a/ec,a #e 'resen%ac$ón #e )n escr$%o casac$ona" "a m$sma no ')e#e a'"$carses$no con 'os%er$or$#a# a "a ')"$cac$ón #e" /a""o en e" c)a" se cons$na e" n)evocr$%er$o6 De no ser as?& se v$o"a e" 'r$nc$'$o #e "a con/$an0a "e?%$ma oe3'ec%a%$va '"a)s$"e6 A,ora $en& "a menc$ona#a sen%enc$a n!mero : #e "aSC se es%a"ec$ó ()e "a v$enc$a #e" n)evo cr$%er$o ser?a a'"$ca"e )na ve0 ()e,a+an %ransc)rr$#o ; #?as a 'ar%$r #e "a ')"$cac$ón #e "a sen%enc$a ()ees%a"ece e" n)evo cr$%er$o 'or a'"$cac$ón ana"ó$ca 8#e" "a'so 'rev$s%o en e"ar%?c)"o :F61 #e" Có#$o #e Proce#$m$en%o C$v$"96 S$ $en es%a #ec$s$ón sere/$ere a" caso es'ec?/$co #ec$#$#o 'or "a SC #e )na s$%)ac$ón #e aan#ono #eam'aro cons%$%)c$ona"& 'arece 'r)#en%e a'"$car es%e "a'so #e %re$n%a #?as a%o#os "os casos ()e $nvo")cren e" es%a"ec$m$en%o #e )n n)evo cr$%er$o ()e
mo#$/$()e )na re"a 'rocesa" 'ara res%r$n$r e" e*erc$c$o #e )n #erec,o& o a'"$car )n /orma"$smo 'rocesa" s$n a'o+o "ea"6=6 LA OPINIÓN DO5INANTE& PRECEDENTE JURISPRUDENCIA6Res)"%a a,ora $n%eresan%e ,acer re/erenc$a a "a noc$ón #e "a o'$n$ón #om$nan%e+ s) re"ac$ón con "a /)er0a v$nc)"an%e #e" 'rece#en%e6 En e/ec%o& >s%a no es "ao'$n$ón #e 8"os ()e man#an9 como a")nos $rón$camen%e "o '$ensan #e"'rece#en%e cons%$%)c$ona"6 A)n()e e" conce'%o #e o'$n$ón #om$nan%e ')e#e enerar con%rovers$as& comoacer%a#amen%e "o '"an%ea "a #oc%r$na[:1]& en es%e %raa*o& + 'ara s$m'"$/$car e"%ema& vamos a e()$'arar o'$n$ón #om$nan%e con o'$n$ón ma+or$%ar$a #e "a#oc%r$na6 A#em7s& en e" caso #e ()e )n reconoc$#o a)%or cons$ne
a$s"a#amen%e s) o'$n$ón sore )n %ema 'oco %ra%a#o o só"o %ra%a#o 'or >"& se'o#r?a %am$>n cons$#erar como #om$nan%e a es%a o'$n$ón6
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
5/34
La o'$n$ón #om$nan%e #e "os *)eces& re/"e*a#a en s)s #ec$s$ones& se e()$'ara a"a noc$ón #e *)r$s'r)#enc$a #om$nan%e6 Es 'os$"e ()e amas noc$ones&#oc%r$na #om$nan%e + *)r$s'r)#enc$a #om$nan%e& o 'rece#en%e& se!n e" caso&se enc)en%ren en con/"$c%o 'ero %am$>n ')e#en co$nc$#$r& ')es no sone3c")+en%es6
S$m'"$/$ca#o e" as)n%o& a" e()$'arar "a o'$n$ón #om$nan%e con o'$n$ónma+or$%ar$a& %en#r?amos ()e es%e conce'%o nos ""eva a sos%ener ()e $nvocar "ao'$n$ón #om$nan%e es a'e"ar a" ar)men%o #e a)%or$#a#6 es sa$#o ()e es%amo#a"$#a# ar)men%a%$va& %an /rec)en%e en e" /oro vene0o"ano& s)e"e con#)c$r a"a /a"ac$a #e a)%or$#a#& a" 're%en#er a'"$car "a o'$n$ón #e a"!n a)%or @o #e "a *)r$s'r)#enc$a a )n as)n%o /7c%$co #$s%$n%o a" e3am$na#o 'or e" a)%or c)+ao'$n$ón se $nvoca6 De a""? ()e e" )so #e es%a mo#a"$#a# ar)men%a%$va #ee ser e3am$na#a con #e%en$m$en%o6 En es%e sen%$#o %enemos e" caso #e "a sen%enc$aN 1=< #e /ec,a :6116 @caso Orac"e #e Vene0)e"a& en "a c)a" "a Sa"aCons%$%)c$ona" cons$#eró ()e e" 'r$nc$'$o #e "a rea"$#a# sore "as /ormas e3ar%?c)"o 61 #e "a Cons%$%)c$ón só"o o'era en ene/$c$o #e" %raa*a#or&
a'ar%7n#ose #e" cam$no se4a"a#o 'or "a #oc%r$na #om$nan%e en es%a ma%er$a6F6 EL RAONA5IENTO EN EL DERECMO LABORAL VENEOLANO6E" ra0onam$en%o #e" aoa#o en se#e "aora" /orma 'ar%e #e" ra0onam$en%o *)r?#$co en enera"6 En re"ac$ón con es%e %ema es necesar$o re/er$rse a )n%raa*o c"7s$co sore e" %ema6 Se %ra%a #e" "$ro #e C"arence 5orr$s& %$%)"a#oCómo ra0onan "os aoa#os[::]& e" c)a" /)e comen%a#o 'or "a #oc%r$nanac$ona"[:;] 'ara #es%acar ()e e" ra0onam$en%o *)r?#$co es 'ro"em7%$co +'r7c%$co[:
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
6/34
se!n "a c)a" 8e" 'ensam$en%o $)sna%)ra"$s%a en n)es%ro me#$o no ,a "ora#o#esarro""ar )na me%o#o"o?a co,eren%e con s)s 'os%)"a#os /$"osó/$cos& 'or "o()e $nc")so "os *)r$s%as ()e a#o'%an #$c,as $#eas %$en#en a ana"$0ar "a rea"$#a#norma%$va 'or me#$o #e ,erram$en%as %?'$cas #e )na 'ers'ec%$va'os$%$v$s%a9[:F]6 A %a"es e/ec%os se menc$ona e" e*em'"o #e L)$s Sano*o& ()$en se
'roc"ama $)sna%)ra"$s%a& 'ero ")eo )%$"$0a m>%o#os #e ra0onam$en%o 'ro'$os #e"'os$%$v$smo[:]6 Es%o ""eva acer%a#amen%e a "a 'ro/esora 5ar?a L)$sa Tos%a aa/$rmar ()e s$ $en Sano*o e3'one #ec"arac$ones $)sna%)ra"$s%as& s$n emaro e"m>%o#o )%$"$0a#o en %o#a s) ora es en%eramen%e 'os$%$v$s%a[:]6Ta" ve0 sea conven$en%e e3'oner a")nas $#eas ()e 'erm$%an ac"arar "o ()e're%en#emos e3'oner[:]6 En ver#a# 'ensamos ()e es%e as)n%o se ')e#ereso"ver #e/$n$en#o "a $#ea #e" Derec,o ()e %enemos6 As?& s$ en%en#emos ()e e"#erec,o no es só"o "a norma *)r?#$ca s$no ()e aarca o%ros conce'%os& como "amora"& "os 'r$nc$'$os *)r?#$cos& "a #oc%r$na *)r?#$ca + "as m73$mas #e e3'er$enc$a&%en#r?amos ()e e" cam'o #e an7"$s$s #e $n%er're%ac$ón se am'"?a6En%onces 'o#r?amos )sar )n e*em'"o 'ara #emos%rar ()e ,a+ 7reas #e
$n%er're%ac$ón ()e se /)n#amen%an @$ en e" $)sna%)ra"$smo + @$$ ()e en%ra4an()e e" ra0onam$en%o *)r?#$co es $n#)c%$vo2#e#)c%$vo + no a" rev>s6 En e/ec%o& s$se 're%en#e #esv$r%)ar "a 'res)nc$ón #e "aora"$#a# e3 ar%?c)"o F= #e "a Le+Or7n$ca #e" Traa*o& se #ee '"an%ear e" #enom$na#o %es% #e "aora"$#a# ()e,a e"aora#o "a Sa"a #e Casac$ón Soc$a" en s) *)r$s'r)#enc$a6 D$c,o %es%re()$ere "a /orm)"ac$ón #e )na ser$e #e 're)n%as consara#as en "a sen%enc$an!mero
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
7/34
es%os s$s%emas es%7n 8co#$/$ca#os9& como acon%ece con e" #erec,o mercan%$" +con e" #erec,o 'rocesa"[;1]6 En e" s$s%ema #e" #erec,o c$v$"& como oc)rre en e"caso vene0o"ano& se )san $ns$s%en%emen%e amos conce'%os a" e3%remo ()e&"as m7s #e "as veces& se so"a'an6;6 No es a*ena a "a Sa"a #e Casac$ón C$v$" "a )%$"$0ac$ón com$na#a #e amos
voca"os c)an#o se re/$ere a" 8'rece#en%e *)r$s'r)#enc$a"9[;:]6 Lo m$smo oc)rrecon "a Sa"a #e Casac$ón Soc$a" ()e )sa $n#$s%$n%amen%e amos voca"os comoe()$va"en%es6 Como se ver7 m7s a#e"an%e& "as Sa"as #e" TSJ )%$"$0an'rece#en%e como s$nón$mo #e *)r$s'r)#enc$a& "o c)a"& #e en%ra#a& a)%or$0a aa/$rmar ()e "as #$/erenc$as en%re amos conce'%os& s$ "as ,a+& son s)%$"es[;;]6
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
8/34
[;] V>ase& en%re o%ras& sen%enc$a N
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
9/34
[1=] CUENCA& M)mer%o C)rso #e Casac$ón C$v$"6 Caracas& Un$vers$#a#Cen%ra" #e Vene0)e"a& E#$c$ones #e "a B$"$o%eca& 1& '6;6 Comen%a C)enca()e se!n "as Par%$#as 8se re()er?an %re$n%a /a""os sore )n m$smo caso& en )n"a'so #e ve$n%e o %re$n%a a4os& 'ara sen%ar *)r$s'r)#enc$a96 A" m$smo %$em'o&Pero )na *)r$s'r)#enc$a cara#a #e r)%$na + #e cas)?s%$ca& ()e )%$"$0a e" a'ara%o
*)#$c$a" como $ns%r)men%o #e 'ersec)c$ón 'o"?%$ca o como me#$o #eo'or%)n$smo o/$c$a"$s%a& #es%r)+e "a se)r$#a# #e" Es%a#o + acarreaesce'%$c$smo + #ece'c$ón en "a ora #e" Po#er J)#$c$a"6[1F] I#em6[1] 8Se!n "as Par%$#as Kense4a C)enca2 se re()er?an %re$n%a /a""os sore )nm$smo caso& en )n "a'so #e ve$n%e o %re$n%a a4os& 'ara sen%ar *)r$s'r)#enc$a9@I?#66[1] CUENCA I?#6[1] La SCC en s) sen%enc$a N FF #e" 66F a/$rmó "o s$)$en%e 8Demanera ()e& #es#e "a /ec,a en ()e se ')"$()e "a 'resen%e #ec$s$ón& "av$o"ac$ón #e "as m73$mas #e e3'er$enc$a se con/$)rar7 en "os casos s$)$en%es
a c)an#o e" *)e0 ase s) #ec$s$ón en )na m73$ma #e e3'er$enc$a + "a v$o"e o$n/r$n*a. +& c)an#o e" *)e0 no a'"$()e en s) #ec$s$ón )na m73$ma #ee3'er$enc$a +& s$n emaro& em$%e 'ron)nc$am$en%os o cr$%er$os ()e es%7nre4$#os con e""a& %o#o "o c)a" se %ra#)ce en ()e e" ()eran%am$en%o #e "asm73$mas #e e3'er$enc$a se ')e#e 'ro#)c$r 'or acc$ón ) 'or om$s$ón&res'ec%$vamen%e96
[:] Es%o s$n 'er*)$c$o #e" car7c%er $ncons%$%)c$ona" #e "as 8%>cn$cas #ecasac$ón96[:1] P)$'e"a% 5ar%?& Hrancesca H)nc$ones + J)s%$/$cac$ones #e "a O'$n$ónDom$nan%e en e" D$sc)rso J)r?#$co6 Barce"ona& Bosc,& 1 5 Es%)#$os #e H$"oso/?a#e" Derec,o6 Tr$)na" S)'remo #e J)s%$c$a& Co"ecc$ón #e Es%)#$os J)r?#$cos N& :;& ''6ase DELXADO& Hranc$sco La I#ea #e Derec,o en "a Cons%$%)c$ón #e16 Caracas& Un$vers$#a# Cen%ra" #e Vene0)e"a& Hac)"%a# #e C$enc$asJ)r?#$cas + Po"?%$cas& Ser$e Traa*os #e Xra#o N 1F& :& ''6 1
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
10/34
+ ")eo #$ce ()e conoc$#o e" sen%$#o #e "a "e+& ,a+ ()e oservar"a')n%)a"men%e& 'or enc$ma #e %o#o& a)n s$ se o'one a "a e()$#a# o a "a ra0ón6E" 'os$%$v$smo con%en$#o en "a !"%$ma c$%a& [%ranscr$%a an%es en e" %e3%o #e"%raa*o] 'arece re/"e*ar me*or "a )$cac$ón #e es%e a)%or s$ se %$ene en c)en%a e"m>%o#o #e %raa*o ()e a#o'%a en "a ora comen%a#a [Comen%ar$os a" Có#$o #e
Proce#$m$en%o J)#$c$a" #e Vene0)e"a] + en "as oras ()e escr$e a "o "aro #es) v$#a96 TOSTA La H$"oso/?a #e" Derec,o + "a Doc%r$na Vene0o"ana c$%& '6 :=6[:] Des#e ")eo ()e #e*amos 'ara o%ra o'or%)n$#a# e" #esarro""o #e "a %es$s()e e3'onemos& ')es%o ()e no es o*e%o #e es%e %raa*o re/)%ar "a %es$s #e "os'os$%$v$s%as6 Tan só"o 'ensamos ()e e" m>%o#o #e" $)sna%)ra"$s%a ')e#e ser %oma#o #e $)s'os$%$v$smo6 Lo ()e oc)rre es ()e ,a+ )na %ercera v?a @D-orW$n()e %$ene )na $#ea #e" #erec,o m7s am'"$a ()e "a ()e %$enen "os 'os$%$v$s%as6[;] En sen%enc$a N
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
11/34
[;:] V>ase& en%re o%ras& sen%enc$a N m$co #$s%$n)$#o& c)+a o'$n$ón s$em're see3'resa con "a a)%or$#a# #e" maes%ro. e" e3'er%o ()e ,a s$#o reconoc$#o en s)cam'o 'or e" órano es'ec$a"$0a#o& "a Oran$0ac$ón In%ernac$ona" #e Traa*o. e",omre '!"$co ()e s) ')e"o "o ,a e"eva#o a "as m7s a"%as res'onsa$"$#a#es'o"?%$cas +& a#em7s )n ran am$o 'ersona" + #e Cos%a R$ca6To#o %raa*o #ee en/ren%ar #$versas "$m$%ac$ones #er$va#as& en%re o%ras& #e"
%ema #e ()e va a %ra%ar& #e "a e3%ens$ón ()e se "e as$na a" a)%or + #e" '"a0oconce#$#o 'ara s) en%rea6E" %ema #e "as H)en%es #e" Derec,o en enera"& es $m'or%an%e& am'"$o& +com'"e*o #e" ()e& en 'r$nc$'$o& #eer?amos oc)'arnos como 'aso 'rev$o a"an7"$s$s #e "a *)r$s'r)#enc$a como /)en%e #e" #erec,o6 Pero& s$ a "o an%er$or )n$mos "as 'ar%$c)"ar$#a#es ()e %$enen "as /)en%es #e" Derec,o #e" Traa*o& "o()e res)"%a $m'resc$n#$"e ,acer& 'or ser e" #es%$na%ar$o #e es%e ,omena*e e"#$s%$n)$#o + reconoc$#o es'ec$a"$s%a en "a ma%er$a& Dr6 Ra/ae" A")r()er()e& e"re%oa!n es ma+or6Por e""o& ,e o'%a#o 'or '"an%ear so"o a")nos %emas es'ec?/$cos +/)n#amen%a"es en %orno a "a *)r$s'r)#enc$a como /)en%e #e" Derec,o + #ar"em7s re"evanc$a a a")nosas'ec%os es'ec?/$cos ()e se 'resen%an en e" Derec,o #e" Traa*o& como son "a%rascen#enc$a #e "a sen%enc$a co"ec%$va& "a *)r$s'r)#enc$a emana#a #e "as#ec$s$ones #e "os óranos #e con%ro" #e "a Oran$0ac$ón In%ernac$ona" #e"Traa*o. + )no #e es'ec$a" re"evanc$a "a *)r$s'r)#enc$a v$nc)"an%e + "a$n#e'en#enc$a #e" J)e06Va"e "a oservac$ón #e ()e c)an#o se ,aan re/erenc$as a" #erec,o 'os$%$vo #ea"!n 'a?s& )s)a"men%e $n%ro#)c$#as 'or a"!n a)%or c$%a#o& se re/$eren a esemomen%o ,$s%ór$co + no %$ene "a 're%ens$ón #e ac%)a"$#a#& a)n()e s? "a #e 'o#er
$")s%rar a"!n as'ec%o o e*em'"o #e $n%er>s 'ara e" %ema %ra%a#o6PARTE ILA JURISPRUDENCIA CO5O HUENTE DEL DERECMO16 XENERALIDADESUs)a"men%e se reconoce a" %>rm$no 8J)r$s'r)#enc$a9 #os ace'c$ones6 La'r$mera como 8c$enc$a #e" #erec,o9 +& "a se)n#a& como 8e" con*)n%o #e'r$nc$'$os + #oc%r$nas con%en$#as en "as #ec$s$ones #e "os %r$)na"es691 Es%ase)n#a ace'c$ón es a "a ()e nos re/er$remos en e" 'resen%e %raa*o. + ()e&s$)$en#o a Xarc?a Hern7n#e0& se ,a en%en#$#o como 8e" con*)n%o #ereso")c$ones #$c%a#as 'or *)eces + %r$)na"es a" en*)$c$ar "as con%rovers$as ()e"e son some%$#as6 Lo ()e com'"emen%a e" or#enam$en%o *)r?#$co no es&
e3ac%amen%e& "a *)r$s'r)#enc$a s$no en "a #oc%r$na ()e es%a"ece e" Tr$)na"
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
12/34
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
13/34
'ron)nc$am$en%os #e "a Proc)ra#)r?a Xenera" cons%$%)+en *)r$s'r)#enc$aa#m$n$s%ra%$va& + son #e o"$a%or$o aca%am$en%o 'ara"a A#m$n$s%rac$ón P!"$ca69E" Re"amen%o #e" Re$s%ro P!"$co& reconoce car7c%er norma%$vo a "a *)r$s'r)#enc$a re$s%ra"61 e" ar%?c)"o 1; #e "a Le+ #e "a J)r$s#$cc$ón
Cons%$%)c$ona" es%a"ece ()e "a *)r$s'r)#enc$a #e "a *)r$s#$cc$ón cons%$%)c$ona"es v$nc)"an%e 8era omnes9& sa"vo 'ara s? m$sma611S$n emaro& $n#e'en#$en%emen%e #e" s$s%ema& "o recono0ca "a "e+e3'resamen%e o no& ,a+ consenso sore s) $m'or%anc$a + #e ()e en "a rea"$#a#se com'or%a como )na a)%>n%$ca /)en%e #e #erec,o6 Por "o ()e a#()$ere '"enava"$#e0 "o se4a"a#o 'or Caane""as a" ca"$/$car es%a #$sc)s$ón como 8$0an%$na9a" #ec$r 8Lo m$smo s)'one 'r7c%$camen%e ()e "a "e+ 'roc"ama ()e "a *)r$s'r)#enc$a es /)en%e #e" #erec,o ()e e" s$"enc$o )ar#a#o a" res'ec%o& +cas$ "a 'ro,$$c$ón ()e se osara es%a"ecer6 La "e+ ,a+ ()e a'"$car"a& $nc")socon amena0a 'ena" 'ara e" *)e0 ()e no /a""e esc)#7n#ose en s) osc)r$#a# o$ne3$s%enc$a. + como no "as ,a+ en %o#os "os casos& n$ %o#os son #e mer$#$ana
$n%er're%ac$ón& ')es& "as 'ar%es #$s$en%en 'rec$samen%e en ca#a "$%$$o soree""as& esa #ec$s$ón es e" sen%$#o #e "a "e+6 La *)r$s'r)#enc$a es en #e/$n$%$va "a"e+ ()e v$ve& #>se"e e" nomre %>cn$co ()e se 're/$ere res'ec%o #e "as /)en%es *)r?#$cas691:S$ $en& %$ene )n com'or%am$en%o norma%$vo& #$/eren%es ra0ones se a')n%an'ara cons$#erar ()e "a *)r$s'r)#enc$a es m7s )na e3'ec%a%$va ()e )na cer%e0aa "a $n#e'en#enc$a + a)%onom?a #e" *)0a#or ()e ')e#e v7"$#amen%e #$scre'ar #e" cr$%er$o #e" s)'er$or. "a #$/$c)"%a# #e 'rever cómo a'"$car7n "a "e+&%r$)na"es ()e 'er%ene0can a *)r$s#$cc$ones #$/eren%es @como e" or#encon%enc$oso a#m$n$s%ra%$vo + e" or#en soc$a" en Es'a4a c e" 'r$nc$'$o #e$)a"#a# en "a a'"$cac$ón #e "a "e+ res'ec%o #e "a *)r$s'r)#enc$a "o ()e $m'"$caes ()e s$ >s%a es mo#$/$ca#a& %$ene ()e ser #e$#amen%e *)s%$/$ca#a. # "amo#$/$cac$ón #e "a *)r$s'r)#enc$a no $m'"$ca rev$sar sen%enc$as an%er$oresasa#a en $)a" cr$%er$o 'or()e ser?a $ncom'a%$"e con "a se)r$#a# *)r?#$ca61;La o'c$ón #e cons$#erar "a *)r$s'r)#enc$a como )na /)en%e #e" Derec,o& $m'"$ca#e%erm$nar %am$>n var$as c)es%$ones "os re()$s$%os ()e se re()$eren 'ara ()ese ')e#a cons$#erar es%a"ec$#a )na "?nea *)r$s'r)#enc$a". "a neces$#a# #e')"$car"a6:6 REUISITOS PARA UE SURJA LA JURISPRUDENCIADe%erm$nar c)7n#o se cons$#era ()e 8,a nac$#o9 )na *)r$s'r)#enc$a& es a"o()e se es%a"ecer7 7s$camen%e 'or )na #$s'os$c$ón norma%$va #e" res'ec%$vo
or#enam$en%o *)r?#$co6 Xenera"men%e se e3$e )na re$%erac$ón #e /a""ossos%en$en#o )na $n%er're%ac$ón )n$%ar$a61< Por o%ro "a#o& va"e como *)r$s'r)#enc$a "a #oc%r$na ()e ,a+a s$#o mo%$vo #ec$sor$o #e" rec)rso61= A#em7s& #ee emanar #e" %r$)na" #e ma+or rano6 En e" caso #e Es'a4a& e"Tr$)na" S)'remo61FEn e" caso #e 5>3$co& se!n e3'one Xarc?a 5a+nes&1 'ara ()e "as#ec$s$ones #e "a S)'rema Cor%e #e J)s%$c$a o"$)en a >s%a + a "os #em7s%r$)na"es& se neces$%a ()e 8"o res)e"%o en e""os se s)s%en%e en c$nco sen%enc$asno $n%err)m'$#as 'or o%ra en con%rar$o96 A#em7s& se re()$ere #e )n vo%oca"$/$ca#o @1< m$n$s%ros o $n%eran%es #e "a Cor%e6C$%an#o e" ar%?c)"o : #e "a Le+ ;:F #e : #e #$c$emre #e 1=;& "e+ sore
'roce#$m$en%o #e casac$ón& Merrera Car)cc$a se4a"a ()e en "a Re'!"$caDom$n$cana en )nos s)')es%os as%a )na so"a #ec$s$ón 'ara es%a"ecer e"
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
14/34
'rece#en%e. es e" caso #e "as sen%enc$as ""ama#as #e 8'r$nc$'$o96 E" o%ros)')es%o a" ()e ,ace re/erenc$a es e" #e "a 8*)r$s'r)#enc$a cons%an%e9 ()e 8es"a "?nea #e/$n$#a *)#$c$a"men%e 'ara #e%erm$na#os casos en )na ma%er$a #e#erec,o o 'roce#$m$en%o& *)r$s'r)#enc$a ()e es /orma#a 'or "os %r$)na"es #e'r$mer& se)n#o& o #e %r$)na"es s)'er$ores91
Pero& en enera"& ""ama "a a%enc$ón ()e )n conce'%o %an $m'or%an%e& sea ()e se"e cons$#ere /)en%e norma%$va /orma" e3'resa& o con e/ec%os s$m$"ares& no es%>$en re)"a#o en "os or#enam$en%os o "o es%> en /orma $ns)/$c$en%e& ()$07 cone3ce'c$ón #e" caso #e 5>3$co c$%a#o6 Po#r?amos ,acernos var$as 're)n%ass$ "os vo%os #e" Tr$)na" res'ec%$vo #een ser )n7n$mesQ& as%ar?a )n vo%o#e ma+or?aQ& 'o#r?an "os *)eces $n%eran%es #e" res'ec%$vo %r$)na" $n%ro#)c$r no%as ac"ara%or$as ()e var?en e" /)n#amen%o %eór$co #e "a sen%enc$a& 'ero no e"8'or %an%o9 o res)"%a#o esenc$a" #e" /a""oQ& + 'or s)')es%o& e" n!mero #esen%enc$as& con/ormes #e %o#a con/orm$#a#& 'ara es%a"ecer "a #oc%r$na *)r$s'r)#enc$a"6Por "o #$c,o ,as%a a,ora& sea c)a" sea "a 'os$c$ón ()e a#o'%e )n or#enam$en%o
*)r?#$co res'ec%o a "a *)r$s'r)#enc$a es $nnea"e ()e se "e #ee #ar ')"$c$#a#&m7s a!n s$ e3'resamen%e es%7 reconoc$#a como "e+ /orma"6 Por eso& son$m'or%an%es en %o#os "os 'a?ses "as reco'$"ac$ones *)r$s'r)#enc$a"es6Con%$n)an#o con e*em'"os %oma#os #e "a e3'er$enc$a cos%arr$cense "a "e+es%a"ec$ó "a o"$ac$ón #e "a ')"$cac$ón #e "as sen%enc$as #e "as sa"as #ecasac$ón& "o ()e se ,$0o a#ec)a#amen%e #)ran%e m)c,os a4os ,as%a ()e "acan%$#a# #e /a""os& 'ro"emas 'res)')es%ar$os& en%re o%ros& 'rovocó ()e& #e,ec,o& se #escon%$n)ara6 En "a ac%)a"$#a#& "as n)evas %ecno"o?as ,an'ro'$c$a#o reac%$var + me*orar "a ')"$c$#a# #e "a *)r$s'r)#enc$a6 Las #$/eren%esSa"as #e Casac$ón + "a Sa"a Cons%$%)c$ona" %$enen s$%$os en "a re#& en "a ()e es'os$"e encon%rar& #e$#amen%e s$s%ema%$0a#os crono"ó$camen%e + 'or ma%er$a&"as sen%enc$as6 Us)a"men%e e" /a""o es%7 $nc")$#o en "a res'ec%$va '7$na a m7s%ar#ar a" mes #e #$c%a#o61;6 PROBLE5AS EN TORNOA LA JURISPRUDENCIA A "a *)r$s'r)#enc$a se "e $m')%an #$versos 'ro"emas + se "e reconocenvar$a#as v$r%)#es6 A" e3%remo #e "as cr?%$cas 'o#emos )$car "a ,ec,a 'or )n #es%aca#o *)r$s%acos%arr$cense& #on R$car#o J$m>ne0 Oream)no& ()e en #$versos momen%os /)ePres$#en%e #e "a Re'!"$ca& en %res 'er?o#os cons%$%)c$ona"es. Pres$#en%e #e"'ar"amen%o + 'res$#$ó %am$>n "a Cor%e S)'rema #e J)s%$c$a& res'ec%$vamen%e&()$en 'reoc)'a#o 'or "a a'"$cac$ón mec7n$ca& #ec?a ()e 8"a *)r$s'r)#enc$a es
e" %r$""o 'or #on#e 'asan "os *)eces 'ere0osos69: Creo ()e es )na /orma m)+r7/$ca #e 'resen%ar "o ()e ,a s$#o ""ama#o 'or MerreraCar)cc$a 8se)$#$smo9& 8/a"%a #e an7"$s$s9 o 8re/"e3$ón9 'or 'ar%e #e "os%r$)na"es $n/er$ores ()e no ,acen )n an7"$s$s a#ec)a#o #e "a s$%)ac$ón an%er$or "$m$%7n#ose a )scar 8seme*an0as o $)a"#a#es69:1O%ro #e "os 'ro"emas ()e se se4a"a es #er$va#o #e" marco $ns%$%)c$ona" #e "a *)s%$c$a #e" Traa*o& ()e ')e#e 'ro'$c$ar ()e "os *)eces no sean es'ec$a"$0a#os6Por e*em'"o& se se4a"a res'ec%o #e Ur))a+ ()e e" cam$o en e" 'roceso"aora" marc,a "en%o + ()e no ')e#e ,a"arse #e ()e e3$s%a )na ma$s%ra%)raes'ec$a"$0a#a6:: En Cos%a R$ca "a s$%)ac$ón es 'arc$a"men%e s$m$"ar a "a #eUr))a+6 Los *)eces #e 'r$mera $ns%anc$a #e "a *)r$s#$cc$ón "aora"& #e ,ec,o
son es'ec$a"$0a#os @no aca#>m$camen%e 'or c)an%o so"o conocen ma%er$a"aora"6 En c)an%o a "os %r$)na"es s)'er$ores se #an #os s$%)ac$ones e" #e"
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
15/34
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
16/34
T$ene )na $m'or%anc$a %rascen#en%a" s)'"$en#o "as #e/$c$enc$as #e )na#e%erm$na#a "e$s"ac$ón& $n%eran#o& com'"e%an#o& esc"arec$en#o 8normase3ces$vamen%e 'ocas& $ns)/$c$en%es o no%or$amen%e 'recar$as9; + #an#o )nsen%$#o e3ac%o a "os %e3%os& as? como co"man#o "a)nas6P)e#e ser mo#$/$ca#a 'or "a #$n7m$ca *)#$c$a" s$n neces$#a# #e re/ormas
"e$s"a%$vas6;1Por s) 'ar%e& Br)n "e reconoce a "a *)r$s'r)#enc$a )n es'?r$%) $nnova#or6Sos%$ene ()e "e #a a)%or$#a# a "os 'r$nc$'$os en a)senc$a #e" %e3%o "ea"&%am$>n $n#$ca ()e ne)%ra"$0a %e3%os "ea"es 'e"$rosos6;:V$""asm$" man$/$es%a ()e e" car7c%er crea%$vo #e" *)e0& 'ro'$o #e" s$s%emaan"osa*ón& se e3'resa %am$>n en "os s$s%emas con%$nen%a"es cons$#eran#o()e "a e3$s%enc$a #e c"7)s)"as enera"es @como e*em'"o se4a"a "a 8)ena /e9 +conce'%os *)r?#$cos $n#e%erm$na#os es )na /orma #e #e"eac$ón #e 'o#er a" *)e0 ()e ana as? ca'ac$#a# #ec$sor$a 'ara ""enar "os vac?os #e "a 'ro'$a"e$s"ac$ón6;;Ins'$ra n)evas "e+es o re/ormas #e "as e3$s%en%es6 En e/ec%o& se #es%aca ()e es
)s)a" en m)+ #$versos or#enam$en%os ()e "a re)"ac$ón #e )n %ema concre%o+a ,a s$#o es%a"ec$#o en "as #ec$s$ones #e "os %r$)na"es + ()e e" Po#er Le$s"a%$vo se $ns'$ra en es%a "?nea #e 'ensam$en%o a "a ,ora #e 'rom)"ar "e+es6;<=6 ALXUNAS CIRCUNSTANCIAS UE I5PACTAN LA JURISPRUDENCIA6La 'ermanenc$a #e )na #e%erm$na#a "?nea *)r$s'r)#enc$a" se ve a/ec%a#a 'or mo%$vos $n%ernoso e3%ernos6En e/ec%o& "a *)r$s'r)#enc$a no es $nm)%a"e6 Por "o %an%o& ')e#e oc)rr$r )ncam$o ()e "a mo#$/$()e6 C)an#o es%o se 'resen%a se 'ro#)ce )n /enómenonea%$vo 'or()e va a oc)rr$r e" e()$va"en%e a #ar"e 8e/ec%o re%roac%$vo a )na "e+9con e" $nconven$en%e #e ()e no ')e#e 'reverse en ()> momen%o "a var$ac$ónva a 'ro#)c$rse + 'or "o %an%o se "e a'"$car7 "a n)eva *)r$s'r)#enc$a a casos'resen%a#os a "os %r$)na"es an%es #e "a var$ac$ón + en "os ()e se)ramen%e "osaoa#os + "as 'ar%es '"anearon s) es%ra%e$a %oman#o en c)en%a e" cr$%er$oan%er$or6;= Pero no se ')e#en a/ec%ar "os casos +a /a""a#os6O%ro s)')es%o es "o ()e oc)rre c)an#o "a norma ()e $n%er're%a "a *)r$s'r)#enc$a es #ec"ara#a $ncons%$%)c$ona"6 En es%e caso "a *)r$s'r)#enc$a8#ecae9& 'ero "os casos ()e +a ,a?an s$#o /a""a#os no se a/ec%an6 Comose4a"a A"onso Xarc?a& "a #ec"ara%or$a #e $ncons%$%)c$ona"$#a# #e )na norma nocrea #erec,o 8'ero s$ #$ce "o ()e no es #erec,o9 + "o #e#)ce #e" ar%?c)"o 1F161
#e "a Cons%$%)c$ón es'a4o"a ()e #$ce 8"a #ec"arac$ón #e "a $ncons%$%)c$ona"$#a##e )na norma *)r?#$ca& con rano #e "e+& $n%er're%a#a 'or "a *)r$s'r)#enc$a&a/ec%ar7 a >s%a& s$ $en "a sen%enc$a o sen%enc$as reca?#as no 'er#$eran e" va"or #e cosa *)0a#a69;FS$ "a *)r$s'r)#enc$a es /)en%e #e Derec,o no 'o#r?a %ener car7c%er re%roac%$vo a"$)a" ()e oc)rre con "a "e+6 Es%o ()$07s es )no #e "os %emas m7s com'"$ca#os()e '"an%ea "a *)r$s'r)#enc$a como /)en%e #e" Derec,o6 S$ "a *)r$s'r)#enc$a%)v$era e/ec%o re%roac%$vo 'er#er?a )na #e s)s carac%er?s%$cas como es "a'os$$"$#a# #e cam$o + #e a#a'%ac$ón a n)evas c$rc)ns%anc$as6La Sa"a Cons%$%)c$ona" #e Cos%a R$ca es%$mó ()e "a *)r$s'r)#enc$a %$enecar7c%er #e /)en%e ma%er$a"& no escr$%a 8c)+o /$n es a)3$"$ar& sec)n#ar$a Ken
'r$nc$'$o2 ()e or$en%a + a+)#a a "os o'era#ores #e" #erec,o a en%en#er& a'"$car + #ar"e s)s$s%enc$a a "a "e+& 'ero no se cons$#era /)en%e en s? m$sma crea#ora
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
17/34
#e #erec,o96PARTE II ALXUNAS PARTICULARIDADES DE LAS HUENTES DEL DERECMO EN ELCA5PO LABORAL16 LAS HUENTES DEL DERECMO DEL TRABAJO
Las carac%er?s%$cas 'ar%$c)"ares ()e o/rece e" Derec,o #e" Traa*o& ,ace ()em7s a""7 #e "a c"7s$ca c"as$/$cac$ón #e "as /)en%es& en rea"es o ma%er$a"es +/orma"es& #$versos a)%ores $n%en%aron c"as$/$cac$ones #e "as /)en%es es'ec?/$cas'ara es%a #$sc$'"$na6;5ar%?n Va"ver#e& Ro#r?)e02 Sa4)#o X)%$>rre0 + Xarc?a 5)rc$a; #$s%$n)enen%re /)en%es es%a%a"es + /)en%es e3%raes%a%a"es6 Den%ro #e "as e3%raes%a%a"es seenc)en%ran "as s)'ranac$ona"es e $n%ernac$ona"es. + "as /)en%es 'ro/es$ona"es6T$enen en com!n "a neces$#a# #e "o ()e "os c$%a#os a)%ores ""aman 8)na norma#e reconoc$m$en%o9 en e" or#enam$en%o es%a%a"6;Barae"a%a en)nc$a& #en%ro #e" s$s%ema #e /)en%es #e" Derec,o #e" Traa*o "oss$)$en%es "os 'r$nc$'$os + #$s'os$c$ones cons%$%)c$ona"es. "os conven$os
$n%ernac$ona"es #e" %raa*o. "a "e$s"ac$ón or#$nar$a. "os conven$os co"ec%$vos. "os"a)#os + sen%enc$as norma%$vas. "os re"amen%os $n%ernos. "as /)en%es noescr$%as e $n/orma"es6
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
18/34
#e" Traa*o6s%econ "as #em7s ramas o sec%ores #e" or#enam$en%o *)r?#$co69=1Pero e" Derec,o #e" Traa*o %$ene /)en%es 'ro'$as + carac%er?s%$cas como e"conven$o co"ec%$vo6=:Pero "as /)en%es ()e e" Derec,o #e Traa*o& com'ar%e& se 8mo#e"$0an9 #e /ormam)+ s$n)"ar en "a ma%er$a "aora" ()e 'ro'orc$ona )na 'ers'ec%$va 'r$v$"e$a#a
#e con%em'"ac$ón #e" s$s%ema "oa" #e /)en%es #e" #erec,o6=;Caane""as #es%aca 'rec$samen%e como )no #e "os 8r$esos en>r$cos9 #e "a *)r$s'r)#enc$a "aora" e" ()e "a sen%enc$a& en a")nos casos& or$$na "a creac$ón#e )na norma enera"& re/$r$>n#ose a" s)')es%o #e "a sen%enc$a co"ec%$va en "oscon/"$c%os co"ec%$vos 'or e" car7c%er 8era ommes9 ()e %$ene& %o#a ve0 ()e sea'"$ca $nc")so a ()$enes no ,a+an s$#o 'ar%e #e" *)$c$o a" en%en#er ()e es%7nre'resen%a#os 'or "a res'ec%$va asoc$ac$ón6=<Se4a"a Hon%& re/$r$>n#ose a" caso #e" Ur))a+& ()e #a#a "a $m'or%anc$a ()e%$ene "a /ormac$ón #e normas 'roven$en%es #e" 'o#er a)%ónomo +a)%orre)"a#or #e "as 'ar%es soc$a"es 8res)"%ar?a v$r%)a"men%e $ne3%r$ca"e #e noser 'or "a "aor #e $n%er're%ac$ón&$n%erac$ón + a'"$cac$ón #esarro""a#a 'or "a *)r$s2'r)#enc$a con e" a'o+o + "aor$en%ac$ón #e )na 'ro/)sa + r$ca #oc%r$na69==;6 I5PORTANCIA CRECIENTE DE LA JURISPRUDENCIA LABORALDen%ro #e "a re"a%$v$#a# + s)*e%$v$#a# ()e con""eva& ')e#en o s)e"en$#en%$/$carse #$versos /ac%ores ()e 'o%enc$an e" 'a'e" #e "a *)r$s'r)#enc$a en e"cam'o "aora"6Por e*em'"o& en Ur))a+ se se4a"an "as s$)$en%es a "a '>r#$#a #ere'resen%a%$v$#a# #e" mov$m$en%o s$n#$ca" ()e ""eva a "os %raa*a#ores a" 7m$%o *)#$c$a" 'ara reso"ver s)s 'ro"emas. #er$va#o #e "o an%er$or& %am$>n 8e"#ec$#$#o $nreso #e" #erec,o co"ec%$vo en e" cam'o *)#$c$a". c "os cam$os en "a
econom?a )r))a+a + "os consec)en%es rea*)s%es es%r)c%)ra"es en e" '"ano"aora" +. # "a $m'or%anc$a + var$e#a# #e "os o'era#ores *)r?#$cos6=F
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
19/34
Barae"a%a= se4a"a ()e "as sen%enc$as norma%$vas %en?an en s) 'a?s )ncar7c%er aso")%amen%e e3ce'c$ona" @16 I)a"men%e& #es%aca ()e #es#e()e en%ró en v$enc$a "a "e+ No6 16'oca e" !n$co ()e conoc?a a'e"ac$ones en ma%er$a "aora" en e" 'a?s2 ")eo #e
"a casac$ón "aora"& $n#$có ()e e" /a""o com'ren#?a a %o#os "os %raa*a#oresac%)a"es #e "a em'resa6 Con )na #$/erenc$a "a Sa"a #$s%$n)e "a /ec,a #ev$enc$a #e "os #erec,os ()e emanan #e "a sen%enc$a co"ec%$va. 'ara "os/$rman%es #e "a #eman#a #es#e "a 'resen%ac$ón #e >s%a. 'ara "os #em7s%raa*a#ores& a 'ar%$r #e "a /$rme0a #e" /a""o6No se a'"$ca a "os ()e se con%ra%en ")eo #e "a sen%enc$a62 Im'or%anc$a #e "a *)r$s'r)#enc$a "aora" en e" '"an $n%ernac$ona"6La *)r$s'r)#enc$a %$ene %am$>n )na /ace%a ()e se man$/$es%a en e" '"ano$n%ernac$ona"6En e/ec%o& #es#e ,ace var$os a4os& como consec)enc$a #e "a "oa"$0ac$ón #e"a econom?a& se ,a ven$#o es%a"ec$en#o )na es%rec,a re"ac$ón en%re e"
comerc$o $n%ernac$ona" + "os #erec,os "aora"es6 Se )sca ev$%ar e" 8#)m'$nsoc$a"96 As?& #es#e m)+ #$versos 7m$%os& como e" #e "os re()$s$%os )n$"a%era"es
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
20/34
()e es%a"ecen "os 'a?ses 'ara acce#er a s)s merca#os& como es e" caso #e"os Es%a#os Un$#os + "a Un$ón E)ro'ea& "os %ra%a#os #e "$re comerc$o& "asnormas #e res'onsa$"$#a# soc$a" em'resar$a"& "as 'res$ones #e r)'os #econs)m$#ores& e%c6& es /rec)en%e ()e 'ara acce#er a )n #e%erm$na#o merca#o&o%ener #e%erm$na#as ven%a*as arance"ar$as& ser ace'%a#o como 'rovee#or #e
)na em'resa& man%ener "a $maen #e )na marca& sea necesar$o res'e%ar "os#erec,os /)n#amen%a"es #e "os %raa*a#ores $n%ernac$ona"men%ereconoc$#os6F; A'arece como )n ,ec,o $nnea"e ()e "a #e%erm$nac$ón #e "os a"cances #eesos #erec,os /)n#amen%a"es #e "os %raa*a#ores $n%ernac$ona"men%ereconoc$#os #ee ser ,ec,o 'rec$samen%e& a)n()e no necesar$amen%e so"o 'or e""a& 'or "a $ns%$%)c$ón ()e en e" s$s%ema #e Nac$ones Un$#as es "a es'ec$a"$0a#aen "a ma%er$a "aora" + a()? a#()$eren es'ec$a" re"evanc$a "as #ec$s$ones #e "osóranos #e con%ro" #e "a Oran$0ac$ón In%ernac$ona" #e" Traa*o "a Com$s$ón #eE3'er%os en a'"$cac$ón #e conven$os + recomen#ac$ones& "a Com$s$ón #ea'"$cac$ón #e normas #e "a Con/erenc$a& e" Com$%> #e L$er%a# S$n#$ca"& "as
com$s$ones #e enc)es%a + "os com$%>s %r$'ar%$%os A# ,oc6 Las #ec$s$ones #ees%os óranos no ')e#en a'"$carse coac%$vamen%e& 'ero s) 'res%$$o& ser$e#a# +a)%or$#a# mora" es %a" ()e& s$n #)#a& s)s #ec$s$ones son %em$#as 'or "osEs%a#os +& #e ,ec,o es%a"ecen 'rece#en%es ()e en "a 'r7c%$ca %$enen "osm$smos e/ec%os #e "a *)r$s'r)#enc$aa n$ve" nac$ona"6Ma+ ()e #es%acar ()e en Co"om$a& "a Cor%e Cons%$%)c$ona" ,a es%a"ec$#o ens) *)r$s'r)#enc$a ()e& como #er$vac$ón #e "as o"$ac$ones con%ra?#as 'or e"Es%a#o a" s)scr$$r + ra%$/$car e" Tra%a#o Cons%$%)%$vo #e "a OIT& "asrecomen#ac$ones #e "os óranos #e con%ro"& como "os em$%$#os 'or e" Com$%>#e L$er%a# S$n#$ca"& no son meras #$rec%r$ces& )?as o "$neam$en%os ()e #eese)$r e" Es%a#o co"om$ano& s$no ()e e""as cons%$%)+en )n or#en e3'resov$nc)"an%e 'ara e" Es%a#o + ca#a )no #e s)s óranos6F< A#em7s& s$ 'ar%$mos #e" ,ec,o #e ()e "a Oran$0ac$ón In%ernac$ona" #e"Traa*o& a %rav>s #e" Cen%ro In%ernac$ona" #e Hormac$ón #e "a O6I6T con se#e enT)r?n& rea"$0a cons%an%emen%e c)rsos #e ca'ac$%ac$ón 'ara *)eces +ma$s%ra#os en #$versas 'ar%es #e" m)n#o en re"ac$ón con "os #erec,os/)n#amen%a"es #e "os %raa*a#ores + s) $ncor'orac$ón a" #erec,o nac$ona"& as?como sore "as #ec$s$ones #e "os óranos #e con%ro"& es 'rev$s$"e ()e esa%en#enc$a ()e se ,a $n$c$a#o en Co"om$a se acen%!e6En e/ec%o& en es%os c)rsos se 'rom)eve e" )so #e"
#erec,o $n%ernac$ona" @#e" %raa*o 'or 'ar%e #e "os%r$)na"es $n%ernos #es#e c)a%ro 'ers'ec%$vas "a a'"$cac$ón #$rec%a #e" #erec,o$n%ernac$ona" 'ara reso"ver e" "$%$$o& es%o en #os sen%$#os& 'ara a'ar%ar )nanorma $n%erna c)+o con%en$#o es menos /avora"e ()e "a norma $n%ernac$ona"& +'ara co"mar )na "a)na #e" #erec,o $n%erno. e" #erec,o $n%ernac$ona" como)?a #e $n%er're%ac$ón #e" #erec,o $n%erno. "a creac$ón #e 'r$nc$'$os$n%ernac$ona"es + "a re/erenc$a #e" #erec,o $n%ernac$ona" 'ara re/or0ar )naso")c$ón asa#a en e" #erec,o nac$ona"6 A#em7s& en%re "os $ns%r)men%os #e#erec,o $n%ernac$ona" a em'"ear 'or "os %r$)na"es$n%ernos se en)nc$a a "os %ra%a#os& 'ac%os + convenc$ones ra%$/$ca#as. "os%ra%a#os& 'ac%os + convenc$ones a!n s$n ra%$/$car. "os $ns%r)men%os no some%$#os
ara%$/$cac$ón + # "a *)r$s'r)#enc$a $n%ernac$ona"6
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
21/34
c6 La *)r$s'r)#enc$a v$nc)"an%e + "a $n#e'en#enc$a #e" *)e0No cae "a menor #)#a #e ()e "a $n#e'en#enc$a #e" *)e0 es e" e"emen%oesenc$a" 'ara e" )en /)nc$onam$en%o #e "a a#m$n$s%rac$ón #e *)s%$c$a + 'ara()e en #e/$n$%$va c)m'"a s) $m'or%an%e 'a'e"6 Im'"$ca )na $n#e'en#enc$aenera" #e" Po#er J)#$c$a" /ren%e a "os #em7s 'o#eres #e" Es%a#o&
es'ec$a"men%e #o%7n#o"o #e "os rec)rsos necesar$os 'ara s) a#ec)a#o/)nc$onam$en%o. #7n#o"es es%a$"$#a# a %o#os "os *)eces6 E" J)e0 #ee ser $n#e'en#$en%e& no #ee ace'%arse como recomen#a"e + e3$$"e "a/$sca"$0ac$ón #e" s)'er$or sore "a "aor *)r$s#$cc$ona" @s? ser?a v7"$#o e" con%ro"#e" ren#$m$en%o + o%ros as'ec%os a#m$n$s%ra%$vos& + 'or "o %an%o& "a /)er0av$nc)"an%e #e "a *)r$s'r)#enc$a ')e#e v$o"ar "a $n#e'en#enc$a& ')es "e $m'one)na manera #e $n%er're%ar "a norma6F=La Sa"a Cons%$%)c$ona" #e "a Cor%e S)'rema #e J)s%$c$a #e Cos%a R$ca& en )na$m'or%an%e sen%enc$a& re#ac%a#a 'or e" 5a$s%ra#o L)$s Pa)"$no 5ora 5ora&man$/es%ó "o s$)$en%e 8As? "as cosas& "a *)r$s'r)#enc$a o"$a%or$a es o%raman$/es%ac$ón #e ese $rres'e%o #e "a $n#e'en#enc$a #e" *)e0 ()e cam'ea en "a
re$ón6 H7c$"men%e se *)s%$/$ca como $ns%$%)c$ón ()e 'ro'$c$a "a se)r$#a# *)r?#$ca& ')es conoc$en#o "o res)e"%o 'or "os Tr$)na"es S)'er$ores 'o#emosor$en%arnos en "a $n%er're%ac$ón #e "a "e+ + es%a"ecer con mer$#$ana se)r$#a#"a /orma en ()e %o#os "os a#m$n$s%ra#ores #e *)s%$c$a "a ,ar7n& 'ero en rea"$#a#re#)ce e" 7m$%o #e $n%er're%ac$ón en ()e #ee ac%)ar e" *)e0 + enconsec)enc$a "e a/ec%a en s) $n#e'en#enc$a& ')es se "e $m'one )na /orma #e$n%er're%ar "a norma6 En n)es%ro s$s%ema& "a Le+ ()e r$e "a *)r$s#$cc$óncons%$%)c$ona"& en s) ar%?c)"o 1;& #$s'one "a v$nc)"ac$ón #e %o#os a "a *)r$s'r)#enc$a + 'rece#en%es #e esa *)r$s#$cc$ón& a" se4a"ar ()e La *)r$s'r)#enc$a + "os 'rece#en%es #e "a *)r$s#$cc$ón cons%$%)c$ona" sonv$nc)"an%es era omnes& sa"vo 'ara s? m$sma6̂ Des#e ")eo ()e esav$nc)"a%or$e#a# ')e#e con""evar ma+or se)r$#a# + or#en en "a $n%er're%ac$ón#e "as normas& 'ero esa )ena $n%enc$ón 2#ee reconocerse2 a/ec%asens$"emen%e "a $n#e'en#enc$a #e" *)0a#or& ()e #eer7 a%enerse a )na$n%er're%ac$ón ()e no "e es 'ro'$a6 Es%$mo ()e s? es v7"$#a )na sa"ve#a# enre"ac$ón con "a o"$a%or$e#a# #e "a *)r$s'r)#enc$a& 'ro'$a #e "os %r$)na"escons%$%)c$ona"es c)an#o )%$"$0an "a /ac)"%a# #e "a $n%er're%ac$ón con/orme& ae/ec%o #e sa"var "a $ncons%$%)c$ona"$#a# #e )na norma& en "os casos en ()e as?se 'roce#e + se se4a"a ()e "a #a#a es "a !n$ca $n%er're%ac$ón con/orme a"marco cons%$%)c$ona"& 'arece ()e "os *)eces #een a%enerse a e""a& no enres'e%o #e" an%ece#en%e s$no #e"
marco cons%$%)c$ona"69FFPo#emos c)es%$onarnos& con )en /)n#amen%o& s$ e" ar%?c)"o 1; #e "a Le+ #e "aJ)r$s#$cc$ón Cons%$%)c$ona" ()e consara ese 'r$nc$'$o #e "a o"$a%or$e#a# #e"as sen%enc$as #e ese a"%o %r$)na"& ')e#e res)"%ar $ncons%$%)c$ona"6 E" %ema esm7s ()e 'o">m$co6 En e/ec%o& en Cos%a R$ca& "a Cons%$%)c$ón Po"?%$ca %$ene )n'r$nc$'$o s$m$"ar a" ()e consara "a cons%$%)c$ón es'a4o"a + es e" #e ()e e"Po#er J)#$c$a" so"o es%a some%$#o a "a Cons%$%)c$ón + a "a "e+ @ar%?c)"o 1=
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
22/34
+ evac)aron "a cons)"%a en e" sen%$#o ()e es $ncons%$%)c$ona" ()e "os *)eces +%r$)na"es #e" or#en com!n #esa'"$()en "a *)r$s'r)#enc$a cons%$%)c$ona"v$nc)"an%e6FPo#r?an s)r$r c)es%$onam$en%os& + +a ,an oc)rr$#o6 En e/ec%o& en )nasen%enc$a& "a Sa"a Se)n#a #e "a Cor%e S)'rema #e J)s%$c$a& en /orma e3'resa&
#esa'"$có )na *)r$s'r)#enc$a #e "a Sa"a Cons%$%)c$ona"6 E" caso concre%o %ra%ó#e "o s$)$en%e "a menc$ona#a Sa"a ,a es%a"ec$#o ()e 'ara e" #es'$#o #ec)a"()$er %raa*a#or@a '!"$co es necesar$o se)$r e" #e$#o 'roceso ()ees%a"ece "a Le+ Xenera" #e "a A#m$n$s%rac$ón P!"$ca& a!n s$ se %ra%aa #e )na%raa*a#ora emara0a#a6 Res'ec%o #e es%as 'ersonas e" Có#$o #e Traa*oes%a"ece ()e necesar$amen%e #e 'rev$o a" #es'$#o& se #ee 'e#$r "aa)%or$0ac$ón #e" 5$n$s%er$o #e Traa*o& 'ero "a Sa"a Cons%$%)c$ona" cons$#eró()e as%aa con e" 'r$mer 'roce#$m$en%o6 A'"$can#o "a *)r$s'r)#enc$acons%$%)c$ona" se #es'$#$ó a )na %raa*a#ora en es%a#o #e emara0o& se "eres'e%ó e" #e$#o 'roceso re/er$#o& 'ero no se '$#$ó a)%or$0ac$ón a" 5$n$s%er$o#e Traa*o6 En /orma e3'resa "a Sa"a Se)n#a #e "a Cor%e S)'rema #e J)s%$c$a
se se'aró #e "a "?nea *)r$s'r)#enc$a" #e" %r$)na" cons%$%)c$ona" a"ean#o ()e8Por "o %an%o& en e" caso #e #o4a 6& e" #es'$#o /)e $"ea" 'or $nc)m'"$r con e"'roce#$m$en%o e3$$#o 'or "a norma "ea" ()e& como ()e#a #$c,o& v$no aes%a"ecer en /orma en>r$ca e" /)ero #e ma%ern$#a# @re/orma a" ar%?c)"o < #e"Có#$o #e Traa*o& ()e no es e3c")+en%e #e" s$s%ema enera" #e" #e$#o'roceso ()e r$e 'ara %o#os "os %raa*a#ores #e" sec%or '!"$co6 De mo#o ()es$ )na %raa*a#ora #e" sec%or '!"$co $nc)rre en )na /a"%a ()e a)%or$ce e"#es'$#o& es%e se 'o#r7 e*ec)%ar ,as%a ()e se ,a+a o%en$#o "a a)%or$0ac$ón #e"órano a#m$n$s%ra%$vo a" ()e "a "e+ "e #$o com'e%enc$a 'ara %)%e"ar e"c)m'"$m$en%o #e" /)ero 'or ma%ern$#a#69Cons$#eró "a Sa"a ()e a#em7s #e no es%ar 'erm$%$#o #$s%$n)$r #on#e "a "e+ no"o ,ace& + ()e "os *)0a#ores so"o es%7n some%$#os a "a Cons%$%)c$ón + a "asLe+es @ar%?c)"o 1=< cons%$%)c$ona"& e" ar%?c)"o < no 'erm$%e ,acer "a$n%er're%ac$ón ()e ,$0o "a Sa"a Cons%$%)c$ona" 'ara e3c")$r a "as serv$#oras'!"$cas #e" /)ero con%ra e" #es'$#o #$scr$m$na%or$o 'or ma%ern$#a#& e" c)a" se'res)me sa"vo 'r)ea $#ónea en con%rar$o& m$smo ()e 'or 'r$mera ve0 se creócon "a re/orma %an%as veces c$%a#a& #e manera ()e& ac)#$en#o a "a o"$ac$ónemana#a #e" ar%?c)"o 1=< en re"ac$ón con "os n)mera"es =1 + 1cons%$%)c$ona"es + < #e" Có#$o #e Traa*o& #esa'"$có e" 'rece#en%e #e "a Sa"aCons%$%)c$ona" con%en$#o en e" vo%o 2& 'or es%$mar ()e >s%e no ')e#e"$m$%ar "a o"$ac$ón cons%$%)c$ona" ()e %$ene es%a Sa"a #e reso"ver "os casos
a'"$can#o "as "e+es es'ec$a"es como "a ()e a()? se ana"$0a& ()e 'or s)vocac$ón %)%e"ar #e %o#as "as %raa*a#oras emara0a#as o en 'er$o#o #e"ac%anc$a& ma" ,ar?amos en #esa'"$car"a 'ara e" caso concre%o& ')es nos%rans/ormar?amos %7c$%amen%e en "e$s"a#ores #an#o )na $n%er're%ac$óna)%>n%$ca ()e es com'e%enc$a #e" "e$s"a#or or#$nar$o& #e mo#o ()e en cr$%er$o#e es%a *)0a#ora e" 'rece#en%e cons%$%)c$ona" an%es c$%a#o no %$ene "a v$r%)# #e"e$%$mar a "os *)0a#ores "aora"es 'ara #e*ar #e a'"$car e" ar%?c)"o < a %o#as"as serv$#oras #e" sec%or '!"$co ()e ,a+an s$#o o*e%o #e #es'$#o s$n con%ar con "a a)%or$0ac$ón #e "a Ins'ecc$ón Xenera" #e Traa*o #e" 5$n$s%er$o #eTraa*o + Se)r$#a# Soc$a"9FPero& m7s a!n& "a 'o">m$ca es%7 m7s ()e '"an%ea#a c)an#o "a Sa"a Tercera #e
"a Cor%e S)'rema #e J)s%$c$a& en /orma e3'resa + conv$ncen%emen%e ra0ona#a&en e" /a""o :11 #e "as 111= ,oras #e" 1 #e mar0o #e :=& %am$>n sos%)vo
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
23/34
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
24/34
Lo 'o">m$co #e" %ema ,a ()e#a#o n)evamen%e #e man$/$es%o en e" #$sc)rso #e$na))rac$ón #e" a4o *)#$c$a" es'a4o" #e" Pres$#en%e #e" Tr$)na" S)'remo #onJos> Mernan#o San%$ao& #a#o e" 1; #e se%$emre #e :=& ()$en reconoce()e en e" %ema "as 'os$c$ones es%7n 'o"ar$0a#as + con escasas 'os$$"$#a#es #econcer%ac$ón en%re e""as6<
E" 'r$mer %ema ()e "e 'reoc)'a es "a a'ar$c$ón #e sen%enc$as con%ra#$c%or$asres'ec%o #e ,ec,os s)s%anc$a"men%e $#>n%$cos + 'ara e" ()e e" #erec,o o*e%$voa'"$ca"e es e" m$smo& con "a consec)enc$a #e $nse)r$#a# *)r?#$ca + "a r)'%)raen "a 'r7c%$ca #e" 'r$nc$'$o #e $)a"#a# an%e "a "e+6 #es%aco )n ,ec,o #em)c,a va"$#e0 "a *)r$s'r)#enc$a con%ra#$c%or$a #es"e$%$ma a "os *)eces an%e "osc$)#a#anos 'or "a $nse)r$#a# ()e enera=& ()$enes a#em7s& #esconocen()e "as ver#a#es 'rocesa"es ')e#en ser #$/eren%es ()e "as ver#a#es rea"es6Pero en e" '"an%eam$en%o #e" $")s%re ma$s%ra#o ,a+ )n s)')es%o 'ro'$o #e "area"$#a# es'a4o"a& + se)ramen%e ()e no 'o#emos enera"$0ar 'ara m)c,os'a?ses& 8()e "a $n#e'en#enc$a *)#$c$a" o "a /a"%a #e conce'c$ón no sonc)es%$ones #e "as ()e #eamos 'reoc)'arnos en e3ceso69F a/$rma en /orma
con%)n#en%e& 8%am'oco se a/ec%ar7 "a $n#e'en#enc$a *)#$c$a"6 Como essa$#o& esa $n#e'en#enc$a no es o%ra cosa ()e )na aran%?a $ns%$%)c$ona"encam$na#a a ase)rar "a s)*ec$ón e3c")s$va& s$n $n*erenc$as o 'res$ones #e "os *)eces a" $m'er$o #e "a "e+6 Pero 'oco *)eo %$ene #en%ro #e esa $n#e'en#enc$a"a "$er%a# #e cr$%er$o #e" J)e06 La $n#e'en#enc$a es o*e%$va& /)nc$ona"men%ea/ec%a#o a" $m'er$o #e "a "e+ + 'rev$s$"e& ')es s) con%en$#o es e" con%en$#o #e"a "e+6 E" cr$%er$o res)"%a s)*e%$vo& 'ersona" + 'or %an%o $m'resc$n#$"e6 N$n!n'ro"ema e3$s%e& ')es& en m$ o'$n$ón& 'ara )n$/$car "os cr$%er$os a %rav>s #e "a *)r$s'r)#enc$a& s$em're + c)an#o nos man%enamos #en%ro #e "os con/$nes #e"a "e+& es #ec$r& #e "a me*or $n%er're%ac$ón + a'"$cac$ón #e "a "e+ #$c,os 'or e"%r$)na" s)'remo69 A#em7s& a 'esar #e ser #$veren%e& en "o esenc$a"& con "o ()e ,emos '"an%ea#o+ con e" 'ensam$en%o c$%a#o #e Mern7n#e0& reconoce "o 'os$%$vo #e "a r$()e0a#e an7"$s$s sore )n #e%erm$na#o %ema ()e s)re #e" 8#$7"oo9 'ermanen%een%re "os J)eces $n/er$ores + e" Tr$)na" S)'remo ()e 'ro'$c$a "as re/"e3$ones&an7"$s$s + 'ers'ec%$vas& + 'ro#)ce me*ores conc")s$ones /$na"es + a+)#a a ()e"a *)r$s'r)#enc$a no se 'e%r$/$()e6 A)n()e '$enso ()e esos e/ec%os /avora"es')e#en "orarse 'or o%ras v?as ()e no 'rovo()e "os 'ro"emas #e "asreso")c$ones con%ra#$c%or$as& a %rav>s #e o'c$ones #e 'o"?%$ca "e$s"a%$va& ()e no$n#$ca6Nos en/ren%amos a )na o'c$ón en%re se)r$#a# *)r?#$ca o $n#e'en#enc$a
*)#$c$a"Lo 'r$mero ')e#e enerar %o#os "os v$c$os o #e$"$#a#es ()e se a')n%an a%r7sa "a *)r$s'r)#enc$a6Lo se)n#o e" *)e0 $n#e'en#$en%e +& en enera"& e" Po#er J)#$c$a" son/)n#amen%a"es 'ara "a #emocrac$a6 Pero s$ se cons$#era #e m7s va"or "a$n#e'en#enc$a #e" *)e0 ()e "a se)r$#a# #eer $r acom'a4a#a #e %o#a )naama #e me#$#as 're'arac$ón en "a /ormac$ón )n$vers$%ar$a + c)rsos #e$n$c$ac$ón en "a /ormac$ón #e" *)e0. carrera *)#$c$a" me#$an%e conc)rsos #eo'os$c$ón. /ormac$ón 'ermanen%e& en%re o%ros& %o#o #e mo#o %a" ()e& a" ser )n *)e0 $en /orma#o + es%)#$oso& ()e cono0ca am'"$amen%e "a #oc%r$na *)r$s'r)#enc$a" + c$en%?/$ca& a%en!e "as 'os$"es con%ra#$cc$ones + se a/ec%e as?
"a se)r$#a# *)r?#$ca6
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
25/34
En "o 'ersona"& o'%o 'or "a $n#e'en#enc$a #e" *)e0& s$n "a c)a" es%$mo no ')e#e/)nc$onar "a a#m$n$s%rac$ón #e *)s%$c$a + 'or "o %an%o "a #emocrac$a& se)r$#a#()e #e %o#as /ormas va a s)/r$r 'or e" car7c%er cam$an%e e $nnova#or ()e a!nen "os s)')es%os #e *)r$s'r)#enc$a o"$a%or$a + )n$/$cac$ón #e >s%a& se ')e#e'ro#)c$r6
La *)r$s'r)#enc$a o"$a%or$a + "a $n#e'en#enc$a #e" *)e0 'o#r7n ser com'a%$"es en e" %an%o "a !n$ca consec)enc$a 'ara e" *)0a#or #e $rres'e%ar&sea "a #e ()e& a" "?m$%e& s)s /a""os "e sean revoca#os6 Pero en e" %an%o "asen%enc$a sea ra0ona"emen%e $en /)n#a#a + no $nc)rra en ne"$enc$aman$/$es%a o #o"o& esa ser?a "a !n$ca consec)enc$a6 D$/eren%e ser?a "a s$%)ac$óns$ e" $rres'e%o o v$o"ac$ón #e "a "?nea *)r$s'r)#enc$a" ()e /$*a ()$en %$enea)%or$#a# 'ara e""o ')e#e #ar or$en a )na ca)sa 'or #esaca%o6La $n#e'en#enc$a *)#$c$a" ""ea a" ')n%o #e ()e #ee ace'%ar e" ()e e" J)e0& ens) sen%enc$a& ')e#e ""ear a e()$vocarse s$n ()e %a" s$%)ac$ón "e enereres'onsa$"$#a#& sa"vo en e" caso #e #o"o en "o 'ena" o c)"'a rave ()e "e sea$m')%a"e6
San Jos>& mar0o #e :No%asZ5a$s%ra#o #e "a Sa"a Se)n#a #e "a Cor%e S)'rema #e J)s%$c$a& Ca%e#r7%$co#e Derec,o #e" Traa*o #e "a Un$vers$#a# #e Cos%a R$ca& 5$emro #e "a Aca#em$a Ieroamer$cana #e Derec,o #e" Traa*o + "a Se)r$#a# Soc$a"& E3 KDecano #e "a Hac)"%a# #e Derec,o #e "a Un$vers$#a##e Cos%a R$ca61 v$#6 Xarc?a 5a+nes& E#)ar#o& 8In%ro#)cc$ón a" es%)#$o #e" Derec,o96 5>3$co&E#$%or$a" Porr!a& V$>s$ma e#$c$ón& 1:& '76 F6: Xarc?a Hern7n#e0& 5an)e"& 85an)a" #e Derec,o #e" Traa*o9& E#$%or$a" Ar$e"&Barcer"ona& 1& '76 =6; v$#6 A"$o" 5on%es$nos& Inac$o. Cam'os R)$0& L)$s 5$)e". Ló'e0 Xan#?a&J)an. Sa"a Hranco& Tom7s6 8Com'en#$o #e Derec,o #e" Traa*o96 T$ran% LoB"anc,& Va"enc$a& :F& Tomo I& '76 F;6< I?#em '76 F;6= Mernan#o San%$ao& Hranc$sco Jos>& 8J)r$s'r)#enc$a v$nc)"an%e )naneces$#a# #e" Es%a#o #e Derec,o9& #$sc)rso #a#o e" 1; #e se%$emre #e :=6Crón$ca #e "a *)r$s'r)#enc$a #e" Tr$)na" S)'remo6 A4o J)#$c$a" :
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
26/34
Ro#r?)e0& 5arco #e Jes!s& 8La *)r$s'r)#enc$a como /)en%e #e #erec,o96 SanJos>& E#$%or$a" J)r$scen%ro& 1: '7s6 1= + ss #es%aca "as s$)$en%escarac%er?s%$cas ()e #e#)ce #e "a #$s'os$c$ón c$%a#a a no ')e#e con%rar$ar normas escr$%as e3$s%en%es& a)n()e >s%as sean $ns)/$c$en%es& no ')e#e reso"ver 8con%ra "een9. "a *)r$s'r)#enc$a en es%a ma%er$a es m)%a"e& no e3$s%e "a
re"a #e" 'rece#en%e o"$a%or$o. c no e3$s%e )na *erar()?a 're#e%erm$na#a 'or e" "e$s"a#or& en%re *)r$s'r)#enc$a& cos%)mre + 'r$nc$'$os enera"es #e #erec,o6 X)%$>rre0 Ro#r?)e0& 5arco #e Jes!s& o'6 c$%& '7s6 1 + 16 Se4a"a "ass$)$en%es carac%er?s%$cas a o'era e" 'rece#en%e o"$a%or$o. no se %ra%a #e#ec$s$ones *)#$c$a"es s$no #e #$c%7menes 'ro/es$ona"es61 D$c,o Re"amen%o #$s'one 8Ar%?c)"o
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
27/34
1F I?#em& '76 r$co& 8A")nas re/"e3$ones sore "a *)r$s'r)#enc$a enma%er$a "aora" en es%os !"%$mos ve$n%$c$nco a4os9& Derec,o Laora"&
5on%ev$#eo& Tomo _VI& No6 & J)n$o #e 1;& '76 :s$ma E#$c$ón& '76 16; P"7 Ro#r?)e0& Am>r$co o'6 c$%& '7s6 :re0 Bo%$*a a/)en%es #e 'ro#)cc$ón& /)en%es *)r?#$cas 'os$%$vas6
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
28/34
#e Ernes%o ro%osc,$n a rea"es. /orma"es6 2 C"as$/$cac$ón #e Jean D6Po00o a /)en%es /orma"es #e car7c%er enera". /)en%es /orma"es 'ar%$c)"ares#e" Derec,o #e Traa*o& v$#6 Devea"$& 5ar$o& 8Tra%a#o #e Derec,o #e" Traa*o9La Le+& Se)n#a E#$c$ón ac%)a"$0a#a + am'"$a#a& B)enos A$res& '7s6 rre0& Herm?n + Xarc?a5)rc$a& Joa()?n& 8Derec,o #e" Traa*o9 Tecno& 5a#r$#& Dec$mo%ercera E#$c$ón&:
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
29/34
= Barae"a%a& M>c%or M)o 8Derec,o #e" Traa*o9& 5on%ev$#eo& Hon#o #eC)"%)ra Un$vers$%ar$a& Vo"6 I& '7s6 < + =6= O'6 c$%& '76 =6F Devea"$& 5ar$o L6 8Tra%a#o #e Derec,o #e" Traa*o9& B)enos A$res& La Le+&Soc$e#a# Anón$ma e#$%ora e Im'resora& :#a6 E#$c$ón 1& Tomo I& '7s6 =1< +
=1=6F1 Devea"$& 5ar$o L6& o'6c$%& '76 =1r$ca& "os 'a?ses cen%roamer$canos + "aRe'!"$ca Dom$n$cana& conoc$#o como CAHTA2RD& "os s$)$en%es e" #erec,o#e asoc$ac$ón& e" #erec,o a oran$0arse + neoc$ar co"ec%$vamen%e. "a'ro,$$c$ón #e" )so #e c)a"()$er /orma #e %raa*o /or0oso ) o"$a%or$o& )nae#a# m?n$ma 'ara e" em'"eo #e n$4os& + "a 'ro,$$c$ón + e"$m$nac$ón #e "as'eores /ormas #e %raa*o $n/an%$" + con#$c$ones ace'%a"es #e %raa*o& res'ec%oa sa"ar$os m?n$mos& ,oras #e %raa*o& se)r$#a# + sa")# oc)'ac$ona"6
F< Sen%enc$a No6 F;2; #e" :; #e *)"$o #e :;6F= van #er Laa% Ec,everr?a& Bernar#o& 8La J)r$s'r)#enc$a "aora" + e" /)%)ro #e"Derec,o #e" Traa*o9& I Conreso sore Xerenc$a& Le+ + J)r$s'r)#enc$aLaora"& s) $m'ac%o en e" #esarro""o soc$oeconóm$co& Caracas& 1; a" 1= #enov$emre :=& '7s6 ;= + s%es6FF Sa"a Cons%$%)c$ona" #e "a Cor%e S)'rema #e J)s%$c$a& sen%enc$a No6 = #e"as 1F:1 ,oras #e" 11 #e aos%o #e 16 Acc$ón #e $ncons%$%)c$ona"$#a#&'romov$#a 'or Sare% #e Cos%a R$ca S6A6F Sa"a Cons%$%)c$ona" vo%o No6 1==2F6F Sen%enc$a Sa"a Se)n#a No6 :=2F;& #e "a 1
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
30/34
normas "ea"es a'"$ca"es a" caso concre%o. 'ero& %am$>n& "a res'onsa$"$#a#s)re& s$ ,a ac%)a#o con #esc)$#o ev$#en%e en e" es%)#$o #e "a "$%$s& ()e ,aa$m'os$"e *)s%$/$car s) 'roce#er96 Sen%enc$a n!mero == #e "as n)eve ,oras%re$n%a + c$nco m$n)%os #e" ca%orce #e *)"$o #e" :
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
31/34
con%en$#a en sen%enc$as #$c%a#as 'or es%a Sa"a con an%er$or$#a# a" /a""o$m')na#o& rea"$0an#o as? )n erra#o con%ro" #e cons%$%)c$ona"$#a# a" a'"$car $n#e$#amen%e "a norma cons%$%)c$ona"6 n )n erra#o con%ro" cons%$%)c$ona"96
As$m$smo& "a Sa"a ,a es%a"ec$#o en "a c$%a#a sen%enc$a ()e 8[] ')e#e enc)a"()$er caso #eses%$mar "a rev$s$ón [] mo%$vac$ón a")na& c)an#o en s)cr$%er$o& cons%a%e ()e "a #ec$s$ón ()e ,a #e rev$sarse& en na#a con%r$)+a a "a)n$/orm$#a# #e "a $n%er're%ac$ón #e normas + 'r$nc$'$os cons%$%)c$ona"es []96
De es%a manera& "a rev$s$ón cons%$%)c$ona" ,a s$#o 'rev$s%a en e" ar%?c)"o ;;F #e"a Cons%$%)c$ón #e "a Re'!"$ca Bo"$var$ana #e Vene0)e"a como )na #e "as
a%r$)c$ones #e "a Sa"a Cons%$%)c$ona" #e" Tr$)na" S)'remo #e J)s%$c$a&es'ec?/$camen%e en e" n)mera" 1. e""o& con e" /$n #e res)ar#ar e" or#en'!"$co cons%$%)c$ona"& + aran%$0ar "a #e$#a a'"$cac$ón + correc%a $n%er're%ac$ón#e "os va"ores cons%$%)c$ona"es. #e a""? ()e "a 'o%es%a# #e rev$s$ón a%r$)$#a a "aSa"a Cons%$%)c$ona" cons%$%)+e )n mecan$smo or$en%a#o a "a correc%a a'"$cac$ón#e" or#enam$en%o *)r?#$co& ()e a s) ve0 aran%$0a "a oservanc$a #e "as$n%er're%ac$ones v$nc)"an%es e/ec%)a#as 'or es%a Sa"a Cons%$%)c$ona" en %an%o573$mo $n%>r're%e #e "a Cons%$%)c$ón #e "a Re'!"$ca Bo"$var$ana #e Vene0)e"a6
La 'o%es%a# #e rev$s$ón se aseme*a a" 8r$,% o/ cer%$orar$9 'ro'$o #e" s$s%emaan"osa*ón en c)an%o "e $n%eresa e" conoc$m$en%o #e a()e""os casos #ere"evanc$a cons%$%)c$ona"& 'or "o ()e en 'roc)ra #e" /$n an%es a#ver%$#o& "a cosa *)0a#a #e a()e""os /a""os some%$#os a rev$s$ón ')e#e verse a/ec%a#a con e"'ro'ós$%o /$na" #e rea/$rmar "os va"ores s)'remos #e" Es%a#o #emocr7%$co +soc$a" #e Derec,o + #e J)s%$c$a ()e 'roc"ama e" ar%?c)"o : #e "a Cons%$%)c$ón #e"a Re'!"$ca Bo"$var$ana #e Vene0)e"a& + "orar "a *)s%$c$a 'os$%$va en e" casoconcre%o6
As? en%onces& "a rev$s$ón cons%$%)c$ona" no cons%$%)+e )na %ercera $ns%anc$a& n$)n rec)rso or#$nar$o conce$#o como me#$o #e #e/ensa an%e "as v$o"ac$ones o$n*)s%$c$as s)/r$#as 'or a ra?0 #e #e%erm$na#os /a""os& s$no )na 'o%es%a#
e3%raor#$nar$a + e3ce'c$ona" #e es%a Sa"a Cons%$%)c$ona" c)+a /$na"$#a# esman%ener "a )n$/orm$#a# #e "os cr$%er$os cons%$%)c$ona"es en res)ar#o #e "aaran%?a #e "a s)'remac?a + e/ec%$v$#a# #e "as normas + 'r$nc$'$oscons%$%)c$ona"es& "o c)a" rea/$rma o%ro va"or como "o es "a se)r$#a# *)r?#$ca6@Sen%enc$a N 1:=G:; #e" :; #e *)n$o& reca?#a en e" caso Carmen Bar%o"aX)erra. 'or "o %an%o& no ,a+ n$n)na #)#a sore e" car7c%er em$nen%emen%e#$screc$ona" #e "a rev$s$ón + con com'onen%es #e 'r)#enc$a *)r?#$ca& es%an#o'or %an%o #es%$na#a a va"orar + ra0onar normas sore ,ec,os concre%os a /$n #ecrear )na s$%)ac$ón *)r?#$ca !n$ca e $rre'e%$"e6
De a""? ()e ')e#a a/$rmarse ()e "a rev$s$ón cons%$%)c$ona" %$ene como /$na"$#a#
,acer va"er "os 'r$nc$'$os cons%$%)c$ona"es ()e s)s%en%an e" car7c%er norma%$vo#e "a Cons%$%)c$ón + "a )n$/orm$#a# en "a $n%er're%ac$ón #e "as normas
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
32/34
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
33/34
caso concre%o n$ s) $m'ac%o soc$a" es s$m$"ar. "o con%rar$o $m'"$car?a an%e "a$nvocac$ón #e s$%)ac$ones *)r?#$cas a'aren%emen%e s$m$"ares& )na s)er%e #eanc"a*e #e "a 'o%es%a# rev$sora #e "a Sa"a. c)an#o 'or s) 'ro'$a na%)ra"e0a e"e*erc$c$o #e )na 'o%es%a# es $m're#ec$"e6 As? se #ec"ara6
Por e""o& "a rev$s$ón cons%$%)c$ona" a%r$)$#a a es%a Sa"a no ')e#e n$ #eeen%en#erse como )na %ercera $ns%anc$a n$ como 'ar%e #e "os #erec,os a "a#e/ensa& a "a %)%e"a *)#$c$a" e/ec%$va + a" am'aro consara#os en "a Cons%$%)c$ón+ en "as "e+es& s$no como )n mecan$smo e3%raor#$nar$o c)+a /$na"$#a# cons$s%een man%ener "a )n$/orm$#a# a "a $n%er're%ac$ón #e "a norma + 'r$nc$'$oscons%$%)c$ona"es. #e$en#o en%en#erse como e3'res$ón *er7r()$ca + 'rocesa" #esa"va)ar#a #e "a Cons%$%)c$ón. 'or "o %an%o& s$ $en "as #ec$s$ones #$c%a#as ene*erc$c$o #e #$c,a 'o%es%a# cons%$%)+en& en caso #e ()e as? se #$s'ona&'rece#en%es v$nc)"an%es 'ara "os #em7s %r$)na"es #e "a Re'!"$ca e $nc")so'ara "as #em7s Sa"as ()e $n%eran es%e A"%o Tr$)na". no ')e#en "as 'ar%esso"$c$%an%es en rev$s$ón $nvocar"os 'ara v$nc)"ar a "a Sa"a Cons%$%)c$ona"& +a ()e
en s) con#$c$ón #e 573$mo + !"%$mo $n%>r're%e #e "a Car%a 5ana& ')e#ees%$mar"o $na'"$ca"e a" caso concre%o o ')e#e $nc")so mo#$/$car o ree3am$nar s)s cr$%er$os& an%e n)evos + #$s%$n%os a"ea%os ()e no ,a?an s$#o e3')es%os as) conoc$m$en%o con an%er$or$#a#& + ()e "a ""even a cons$#erar n)evasv$o"ac$ones a 'r$nc$'$os + #erec,os cons%$%)c$ona"es& 'ara "o c)a" "a Sa"a #eer7mo%$var s)s #ec$s$ones 'ara *)s%$/$car "a ra0ona$"$#a# #e" /a""o con%en%$vo #e"n)evo cr$%er$o6
Des#e es%a 'ers'ec%$va& %$ene /$rme as$#ero "a 'os$$"$#a# #e ()e es%a Sa"aCons%$%)c$ona" rev$se& $nc")so #e o/$c$o& #ec$s$ones& a)%os o sen%enc$as #e "as#em7s Sa"as #e" Tr$)na" S)'remo #e J)s%$c$a ()e con%rar?en "a Cons%$%)c$ón o"as $n%er're%ac$ones ()e sore s)s normas o 'r$nc$'$os ,a+a /$*a#o "a Sa"a. a /$n#e aran%$0ar Kse $ns$s%e2 "a s)'remac?a cons%$%)c$ona" con/orme a" es%a#o #e#erec,o + *)s%$c$a 'roc"ama#o 'or "a Cons%$%)c$ón6
As? en%onces& "a rev$s$ón 'rev$s%a en e" n)mera" 1 #e" ar%?c)"o ;;F #e "aCons%$%)c$ón #e "a Re'!"$ca Bo"$var$ana #e Vene0)e"a& no 'erm$%e a "as 'ar%es)na n)eva 'os$$"$#a# #e a%acar "as #e%erm$nac$ones *)#$c$a"es #e 'r$mero +se)n#o ra#o6 S) sen%$#o + ra0ón cons$s%en en ase)rar ()e& 'or 'ar%e #e"%r$)na" ()e %$ene a s) caro "a )ar#a #e "a $n%er$#a# + s)'remac?a #e "aCar%a 5ana& se )n$/$()en "os cr$%er$os con ase en "os c)a"es e""a se $n%er're%a
+ a'"$ca en ma%er$a #e #erec,os& se e"aore "a #oc%r$na cons%$%)c$ona" + se%racen "as 'a)%as #e "a *)r$s'r)#enc$a& a 'ro'ós$%o #e casos 'ara#$m7%$cos&sore e" a"cance #e "os 'r$nc$'$os& 'os%)"a#os& 'rece'%os + re"as #e "aCons%$%)c$ón& corr$$en#o& s$ ,a+ ")ar a e""o& "as #esv$ac$ones + errores #ee()$voca#as $n%er're%ac$ones + #ec$s$ones *)#$c$a"es6
De es%a manera& e" e*erc$c$o #e "a menc$ona#a 'o%es%a# #$screc$ona" "e 'erm$%ea "a Sa"a Cons%$%)c$ona" reservarse "as ra0ones 'or "as c)a"es #ec$#e rev$sar ono )n caso en 'ar%$c)"ar. s$en#o '"a)s$"e s$ as? "o es%$ma 'er%$nen%e e3'"$car&como se se4a"ó& e" 'or ()> #e %a" #ec$s$ón6
Coro"ar$o #e "o an%er$or& + s$n ()e e""o $m'"$()e )na v$o"ac$ón #e" 'r$nc$'$o s%are#ec$s$s& "a Sa"a Cons%$%)c$ona" #ec$#$r7 ca#a caso some%$#o a s) cons$#erac$ón
8/17/2019 El Valor de La Jurisprudencia en La Casación Laboral Ante La Desaparición Del Pr
34/34
me#$an%e "a rev$s$ón cons$#eran#o )na s$%)ac$ón *)r?#$ca concre%a + s$n ()e es%>necesar$amen%e v$nc)"a#a a "a a"ea#a a'"$cac$ón #e cr$%er$os sen%a#os encasos #e rev$s$ón 'rev$os. ')es se $ns$s%e ()e "as s$%)ac$ones *)r?#$cas en ()ese enc)en%ran "os *)s%$c$a"es son s)sce'%$"es #e s)/r$r var$ac$ones #e )n casores'ec%o a o%ro& 'or %an%o "as #$s%$n%as 'os%)ras a#o'%a#as 'or es%a Sa"a en
e*erc$c$o #e s) 'o%es%a# rev$sora no %$enen e" m$smo va"or s$ "as #$s%$n%ass$%)ac$ones a"ea#as 'or "os 'ar%$c)"ares ,an var$a#o. ace'%ar "o con%rar$os)'on#r?a )na es'ec$e #e 'e%r$/$cac$ón #e s) 'o%es%a# rev$sora en #e%r$men%o#e s) /)nc$ón #e )ar#$7n + !"%$mo $n%>r're%e s)'remo #e "a Cons%$%)c$ón #e "aRe'!"$ca Bo"$var$ana #e Vene0)e"a6666