1. ENERGIA energia motak: energia mekanikoa: mogitzen dagoan
objetuek daukien energia da. Argi energia: hainbat gorputzek argi
moduan igorten dabena da. Bero energia: gorputzek bero moduan
igorten dabena da.Energia kimikoa: hainbat sustantziatan batzen dan
energia da. Energia nuklearra: hainbat substantzatatik lortzen da.
Energia elektrikoa: etxeetan gehien erabiltzen den energia da.
2. Energia aldatu egiten da: Energia ez da sortzen, ezta
suntzitzen ere; aldatu egiten da. Hau da, hainbat motatako energiak
beste mota batzuetako energiak bihurtzen dira. Energia elektrikoa
errez lortu daiteke eta beste hainbat motatako energia bihurtu
daiteke, adibidez. Energia mekanikoa, argi energia edo bero
energia. Energia iturri barriztagarriak Eguzki panelen bidez
energia aprobetxatu eta bero energia edo energia elektriko bihurtu
daikegu. Aerosorgailuen bidez haize energia edo energia eolikoa
ustiatzen dogu, eta energia mekanikoa energia elektrikoa bihurtzen
da.
3. Presak eta urtegiak eraikiz, ura batzen da; eta, gero,
garaiera jakin batetik isurten da, uraren mogimendua
aprobetxatzeko. Instalazino maremotrizen bidez, itxasgorako eta
itxasbeherako ur masen mogimendua eta itxasoko olatuena erabili
daiteke. Materia organikoa (adibidez, landara hondakinak edo
zaborrak) errez edo tratatuz, energia lortzen da. Energia iturri
ez-barriztagarriak Energia iturri ez-barriztagarriak oso arin
kontsumitzen dira. Petrolioa mundu osoan gehien erabilten dan
energia iturria da. Ikatza erabiliz, zentral termikoek energia
elektrikoa lortzen dabe.
4. Gas naturala etxeetako sukaldeetan eta berokuntzan erabilten
da. Zentral nuklearretan, subtantzia erradiaktiboetatik abiatuta,
energia nuklearra lortzen da, eta gero, energia elektriko bihurtzen
da. Lurraren barruakdeko beroaren bidez, energia geotermikoa
lortzen da. Gaur egungo mundua eta energia iturriak Herrialde
garatuek eta garapen bidean dagozan herrialdeek energia asko
kontsumitzen dabe. Energia hori iturri ezbarriztagarrietatik
lortuta izaten da, modu nagusitan, eta, hori dala-eta, energia
konbeltzional deitutako energia da. Energia iturri ez-barriztagarri
horreek, urriak izateaz aparte, lurreko hainbat zonaldeetan
kontzentratuta dagoz.
5. Baleabide horreen kontsumoa murrizteko, gaur egun, energia
barriztagarrien kontsumoa sustatzeko neurriak hartzen dabilz.
Energiak ingurumenean sortzen dauzan ondorioak gasa, petrolioak edo
ikatza, lortzeko, meatzeak eta hobiak hondeatzen dira. Energia
lortzeko instalazinoek arriskuan jarri daikez inguru horretako
animalia espeziak. Erregaiak erretean, substantzia kutsagarri asko
eta asko igorten dira atmosferara. Zentral nuklearrek karbono
dioxido oso gitxi igorten dabe, baina hondakin nuklear deitutako
arrisku handiko beste hondakin batzuk sotzen dabez.
6. Ekintza kolekliboak: Energia garbia lortzeko enrgia
alternatiboen erabilera bultzatzen dabe. Energia eragingortsuna
hobetzen ahalegintzen dira. Energia aurreztea sustatzen dabe,
informazino kanpainen bidez banakako ekintzak: honexeek
dirakontxumo gitxiko bonbilak erabili, argiak eta makinak
amatatzea, berokuntzak eta aire girotua beharrezkoa danean besterik
ez erabiltea, garbigailua beteta dagoenean bakarrik jartea, bide
laburrak egiteko autoa ez erabiltea, gure udalak edo herriko
alkarteek sustatutako energia aurrezteko kanpainetan parte hartzea.
EGILEA: Arkaitz Aberasturi
7. Ekintza kolekliboak: Energia garbia lortzeko enrgia
alternatiboen erabilera bultzatzen dabe. Energia eragingortsuna
hobetzen ahalegintzen dira. Energia aurreztea sustatzen dabe,
informazino kanpainen bidez banakako ekintzak: honexeek
dirakontxumo gitxiko bonbilak erabili, argiak eta makinak
amatatzea, berokuntzak eta aire girotua beharrezkoa danean besterik
ez erabiltea, garbigailua beteta dagoenean bakarrik jartea, bide
laburrak egiteko autoa ez erabiltea, gure udalak edo herriko
alkarteek sustatutako energia aurrezteko kanpainetan parte hartzea.
EGILEA: Arkaitz Aberasturi