7
2. GAIA: ERLAZINO FUNTZIOA ZENTZUMENAK IKUSMENAK Objektuen koloreari, formeari eta gugandiko distantziariari buruzko informazinoa emoten dau. Ikusmenaren organoa BEGIA da. 1.- Argia begi ninia ren bidez sartzen da. 2.- Irisa uzkurtu eta dilatatu egiten da, zenbat argi pasatuko dan graduatzeko. 3.- Kristalinoak objektuak fokuratzen dauz. 4.- Erretineak kristalinoak fokuratutako irudiak jasoten dauz, eta lehenengo irudia sortzen da hor. 5.- Ikusmen nerbioak erretinan sortutako irudia garunera igorten dau eta gaunean guk ikusten dogun irudia sortzen da. DASTAMENAK ETA USAIMENAK

Erlazino funtzioa maide

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Erlazino funtzioa maide

2. GAIA: ERLAZINO FUNTZIOA

Z E N T Z U M E N A K

I K U S M E N A K

O b j e k t u e n k o l o r e a r i , f o r m e a r i e t a g u g a n d i k o d i s t a n t z i a r i a r i b u r u z k o i n f o r m a z i n o a e m o t e n d a u . I k u s m e n a r e n o r g a n o a B E G I A d a .

1 . - A r g i a b e g i n i n i a r e n b i d e z s a r t z e n d a .

2 . - I r i s a u z k u r t u e t a d i l a t a t u e g i t e n d a , z e n b a t a r g i p a s a t u k o d a n g r a d u a t z e k o .

3 . - K r i s t a l i n o a k o b j e k t u a k f o k u r a t z e n d a u z .

4 . - E r r e t i n e a k k r i s t a l i n o a k f o k u r a t u t a k o i r u d i a k j a s o t e n d a u z , e t a l e h e n e n g o i r u d i a s o r t z e n d a h o r .

5 . - I k u s m e n n e r b i o a k e r r e t i n a n s o r t u t a k o i r u d i a g a r u n e r a i g o r t e n d a u e t a g a u n e a n g u k i k u s t e n d o g u n i r u d i a s o r t z e n d a .

D A S T A M E N A K E T A U S A I M E N A K

H u r r u n e z h u r r u n , z a p o r e e i e t a u s a i n e i b u r u z k o i n f o r m a z i n o a e m o t e n d e u s k u e n p a r t i k u l a t x i k i a k e z a g u t z e n d a b e z . D a s t a m e n a r e n o r g a n o a M I H I A d a e t a u s a i m e n a r e n a , S U D U R R A .

Page 2: Erlazino funtzioa maide

1 . - A i r e a s u d u r r e t i k s a r t z e n d a , e t a s u d u r h o b i e t a r a d o a .

2 . - A i r e a p i t u i t a r i a r a h e l t z e n d a , e t a h o r r e k u s a i n s e n t s a z i n o a k g a r u n e r a i g o r t e n d a u z , u s a i m e n n e r b i o a r e n b i d e z .

D a s t a m e n p a p i l a k m i h i n e a n d a g o z , e t a h o r r e e n b i d e z z a p o r e a k e z a g u t z e n d i r a . H o r r e e t a n , i n f o r m a z i n o a g a r u n e r a i n o e r o a t e n d a b e n d a s t a m e n n e r b i o a k s o r t z e n d i r a .

E N T Z U M E N A K

E n t z u m e n s e n t s a z i n o a k j a s o t e n d a u z . E n t z u m e n o r g a n o a r i B E L A R R I A d e i t z e n j a k o .

1 . - K a n p o k o b e l a r r i a : s o i n u a b e l a r r i t i k s a r t z e n d a , e t a k a n p o k o e n t z u m e n h o d i a n a u r r e r a e g i t e n d a u .

2 . - E r d i k o b e l a r r i a : s o i n u a t i n p a n o a r a h e l t z e n d a , e t a t i n p a n o a b i b r a t z e n h a s t e n d a .

3 . - B a r r u k o b e l a r r i a : M a i l u , i n g u d e e t a e s t r i b o i z e n e k o h i r u h a z u r t x o k o s o t u t a k o k a t e a k b i b r a z i n o a k j a s o t e n d a u z , e t a b a r r u k o b e l a r r i a h e l d u a z o t e n d a u z .

Page 3: Erlazino funtzioa maide

I K U S M E N A K

H a i n b a t s e n t s a z i n o j a s o t e n d a u z ; a d i b i d e z , o b j e k t u e n g o g o r t a s u n a , e g i t u r e a e d o t e n p e r a t u r e a . I k u m e n a r e n o r g a n o a A Z A L A d a .

D e r m i s a a z a l a r e n e r d i k o g e r u z e a d a , e t a g e r u z a h o r r e t a n d a g o z i k u m e n s e n t s a z i n o a k j a s o t e n d a b e z a n n e r b i o a m a i e r a k .

N E R B I O S I S T E M A

N e r b i o s i s t e m a k z a t i n a g u s i b i d a u k a z : n e r b i o s i s t e m a z e n t r a l a e t a n e r b i o s i s t e m a p e r i f e r i k o a .

N E R B I O S I S T E M A Z E N T R A L A

E n t z e f a l o a z e t a b i z k a r r a z u r e r r a b o i l a z o s a t u t a d a g o .

Page 4: Erlazino funtzioa maide

E N T Z E F A L O A : g a r u n a z , z e r e b e l o a z , e t a b i z k a r r a z u r e r r a b o i l a z o s a t u t a .

G A R U N A K : e n t z e f a l o a r e n z a t i r i k h a n d i e n a d a . O r o i m e n a , e m o z i n o a k e t a b o r o n d a t e z k o e k i n t z a k k o n t r o l a t z e n d a u z . Z e n t z u m e n e k j a s o t a k o s e n t s a z i n o a k i n t e r p r e t a t z e n d a u z .

Z E R E B E L O A K : o r e k e a e t a m o g i m e n d u a k o o r d i n a t z e n d a u z .

B I Z K A R R A Z U R E R R A B O I L E A K : e n t z e f a l o a e t a b i z k a r r a z u r m u i n a l o t z e n d a u z e t a o h a r t u b a k o m o g i m e n d u a k k o n t r o l a t z e n d a u z : a r n a s k e t e a , b i h o t z a r e n t a u p a d a k , b e t a z a l e n m o g i m e n d u a .

B I Z K A R R A Z U R M U I N A : b i z k a r r a z u r r a r e n b a r r u a n d a g o . N e r b i o e h u n e z k o k o r d o i b a t d a , n e r b i o e n b i d e z g o r p u t z a t a l a k e n t z e f a l o a g a z l o t z e n d a u z e n a , e t a e k i n t z a e r r e f l e x u e z a r d u r a t z e n d a .

N E R B I O S I S T E M A P E R I F E R I K O A

G o r p u t z o s o a n z a b a l d u t a d a g o z a n n e r b i o e k o s o t z e n d a b e . M o t a b i k o a k d i r a : z e n t z u m e n n e r b i o a k e t a n e r b i o m o t o r r a k .

Z E N T Z U M E N N E R B I O E K : b o s t z e n t z u m e n e k j a s o t a k o i n f o r m a z i n o a e n t z e f a l o r a e r o a t e n d a b e .

N E R B I O M O T O R R E K : e n t z e f a l o a k e r a b a g i t a k o e r a n t z u n a m u s k u l u e t a r a i n o e r o a t e n d a b e .

Page 5: Erlazino funtzioa maide

2 . - G A R U N .

3 . - H I P O F I S I A .

6 . 7 , 9 - B I Z K A R R A Z U R E R R A B O I L E A

8 . - Z E R E B E L O A

L O K O M O Z I N O A P A R A T U A

H a z u r s i s t e m e a z e t a m u s k u l u s i s t e m a z o s o t u t a d a g o .

H A Z U R S I S T E M E A e d o E S K E L E T O AG u r e g o r p u t z a r i f o r m e a e m o t e a z e t a e u s t e a z a r d u r a t z e n d a . H a i n b a t b i z i ó r g a n o b a b e s t e n d a u z . H a z u r r e k e t a k a r t i l a g o e k o s o t z e n d a b e .

H A Z U R R A K : ó r g a n o g o g o r r a k e t a z u r r u n a k d i r a . 2 0 0 h a z u r b a i n o g e h i a g o d a g o z . H i r u m o t a k o a k : h a z u r l u z e a k ( f e m u r r a ) , l a b u r r a k ( e s k u k o h a z u r r a k ) e t a z a p a l a k ( f r o n t a l a ) . H a z u r b i e d o g e h i a g o a l k a r t z e n d i r a n e a n , a r t i k u l a z i n o a k o s o t z e n d a b e z . M o t a b i k o a r t i k u l a z i n o a k b e r e i z t e n d i r a : f i n k o a k , l o t u r a o s o e s t u a d a n e a n e t a m o g i k o r r a k , h a z u r r a k m o g i m e n d u a k , t x i k i a g o a k e d o h a n d i a g o a k , e g i t e n d a b e z a n e a n .

K A R T I L A G O A K : m a l g u a k e t a g o g o r r a k d i r a . O r g a n o a k o s o t z e n d a b e z ( b e l a r r i a k e d o s u d u r r a ) .

Page 6: Erlazino funtzioa maide

M U S K U L U S I S T E M E AH a i n b a t m o g i m e n d u e g i t e n d a b e z a n 6 0 0 m u s k u l u z e d o ó r g a n o e l a s t i k o z o s o t u t a d a g o . U z k u r t z e a n , l a b u r t u e g i t e n d i r a e t a e r l a x a t z e a n l u z a t u . G u r e g o r p u t z a o s o t z e n d a b e n m u s k u l u a s k o t e n d o i e n b i d e z h a z u r r e i l o t u t a d a g o z .