ERREFUXIATU KANPAMENDUAK    

     Naiara Martin Liu Castro Luken Porras  DBH 3. E  

Aurkibidea:

1.Sarrera

2.Zergatik eta non daude errefuxiatuak?

3.Zer dira errefuxiatu kanpamenduak?

4.Elikagaiak, ura eta energia iturriak

5.Haurrak

6.Emakumeak

7.Gizonak

8.GKEak

9.Nafarroan egiten dituzten hainbat eginkizun saharauiei laguntzeko

ERREFUXIATU KANPAMENDUAK

Errefuxiatuak kanpamenduetan bizi dira Marokotik jasandako inbasioengatik. Saharako

ipar-mendebaldean. Beste kanpamendu batzuk Tinduf-eko hirian daude desertuaren

erdian. Tinduf Argelian dago, Afrikako ipar-ekialdean. Tinduf-en hainbat kanpamendu

daude; Aussard, Dajla, Smara, El Aaiún eta Rabuni kanpamenduak. Klima latza dute

beraien aurka eta bizimodu oso muturretan bizi dira. Egunean bero jasanezina egiten

du, eta gauean, hotz ikaragarria. Egunean 40ºC-ak pasa ditzake eta gauen -0ºC-ak.

Errefuxiatu kanpamenduetan, Jaimetan eta pezuzko eraikinetan bizi dira. Denborazko

kokalekuetan. Jaimak, oihalez egindako kanpadendak dira. Hemen Saharako iheslariak

bizi dira, milaka pertsona. Kanpamendu hauek hainbat gobernuk antolatzen dituzte

edo bestela GKEak. Errefuxiatu kanpamenduak orokorrean bizitzeko behar diren

gauzak izaten dituzte. Bizitzeko gutxienekoa dute. Oso gogorra da kanpamendu

hauetan bizitzea.

Errefuxiatu kanpamenduetan oso gutxitan lor ditzakete elikagaiak, ura edo energia

iturriak. Elikagaiak lortzeko arazo larriak izaten dituzte. Abeltzainak dira eta hortik

beren janariaren zati handi bat lortzen dute. Gameluak, ahuntzak eta dromedarioak

dira abere nagusiak. Landareak ia ez dira hazitzen, hortaz, ezin dute ezer landatu.

Ura lortzeko orduak ibiltzen joan behar dira eta gehienetan ura egoera txarretan

egoten ohi da. Horrez gain kanpotik ere ura eta elikagaia ekartzen dizkiete.

Energiaren gehiena kanpotik lortzen dute baina beren generadore txiki batzuk ere

dituzte.

Haurren egoera kaxkarra da. Ez dira hemengo haurrak bezalakoak, hots, ez dituzte

jostailurik, ez daude parkerik, ez jokalekurik, ez dute ezer. Kanpamendu batzuetan

eskolak daude baina gehienetan ez. Hauek, ikasten duten dena beren amak irakatsi

diete. Gainera mutikoak hazitzen direnean gizon guztiak bezala ez dira

kanpamenduetan geratuko. Nafarroara eta beste leku batzuetara, uda pasatzeko

haurrak etortzen dira. Etortzen direnean, hainbat gauza egiten dituzte; ondo

elikatzen dira, medikura joaten dira, ikasten dute, ondo pasatzen dute...

Emakumeen egoera oso ona da, beste herrialde musulmanekin konparatuta. Familian

paper oso garrantzitsua jokatzen dute: Jaimak eraikitzen dituzte, janaria prestatzen

dute, haurrak zaintzen dituzte, gauzak irakasten diete, ur bila joaten dira… Beraiek

dena edo ia dena egiten dute. Beraiek gabe, kanpamenduak oso gaizki funtzionatuko

lukete.

Gizonen egoera ez da oso ona. Ez dira kanpamenduetan ia egoten, kanpora lan egitera

joan behar dira eta. Gainera gehienak Frente Polisarioan sartzen dira beren lurraldeak

berreskuratzeko.

Saharauiak ezin lirateke bizi GKEak ematen dieten laguntzarik gabe. Hauek

elikagaiak, ura, energia eta hainbat gauza gehiago bidaltzen diete bereziki. Asko

eskertzen diete beren laguntzak, nagusiki medikuei. Kanpamenduetan, gaixotasun

txiki batekin oso larri jarri ahal zara. Oso gogorra da gaixorik egotea, ez dituzte

medikamenduak. Izaten dituzten mediku bakarrak, GKEekin datozenak dira. Hauek

etortzen direnean, funtzio garrantzitsu bat egiten dute.

Euskal Herrian Saharauiei laguntzeko hainbat eginkizun egiten dira. Oso famatua da

maratoi bat. 20 eta 30KM-koa. Maratoi honetan jende asko parte hartzen du. Egin

zuten azken aldia 2010eko Otsailaren 22an izan zen. Bilketak ere egiten dituzte.

Janari, arropa, diru, jostailu eta beste hainbat gauza biltzen dituzte.

BIBLIOGRAFIA

KANPAMENDUEN BIZIMODUA

GKEak

http://www.alboan.org/noticias/documentos/africaim06pam.pdf ALBOAN proiektuak

COORDENADORA DE ONGD DE NAVARRA

http://www.congdnavarra.org/v1/article.php3?id_article=4809&var_recherche=sahar

a manifestuak

http://www.congdnavarra.org/v1/article.php3?id_article=6299&var_recherche=sahar

a medikuak

EGINKIZUNAK

http://blogak.com/saharamarathon/sahara-marathoiko-informazioa MARATOIA

http://www.amigosdelsahara.net/2014/02/vi-carrera-popular-slolidaria-andalucia-en

-ayuda-a-los-ninos-saharauis-2014/ KARRERA

http://placida.blogia.com/2008/010701-janari-bilketa-saharako-errefuxiatuen-kanpa

menduen-alde.php JANARI BILKETAK

ERREFUXIATU KANPAMENDUAK

http://www.statehoodandfreedom.org/es/la-lucha-saharaui/los-campamentos-de-ref

ugiados-en-tinduf TINDUFen dauden hainbat kanpamendu. http://www.saharagranada.com/campos-de-refugiado/ http://www.arso.org/05-3s.htm