Arte Erromaniko

a

EUROPA IV. mendean

Erromatar inperioaren erortzearen ondoren:

- Inbasioak.

- Segurtasun-gabezia.

- Nekazal gunearen indarpena.

- Lurraldeen zatiketa.

EUROPA VII. mendean

Musulmanen hedapena Europako hegoaldetik ematen da.

EUROPA XI. mendeanEgonkortasun aldiaErrekuperazio ekonomikoaFeudalismoa

INGURUNE HISTORIKOA

Sistema feudala

- Noblezia eta eliza dira talde pribilegiatuak mezenas artistikoak

Elizak nagusitasun sozial eta ekonomikoa mantentzen du:

- Kultura mantendu eta gordetzen du.

- Zabalkuntza monastikoa ematen da.

- 1000 urtearekiko beldurra Peregrinazioak

- Estilo artistiko berdinaren zabalkuntza eta batasuna.

Arte Erromanikoarenezaugarri orokorrak

XI, XII eta XIII.eko zati batean, Europako estilo nagusia.

Erromatar artea

desagertu zenetik

lehenengo arte

internazionala da.

Europa mendebaldean garatzen

da.

Italia Frantzia

Ingalaterra Espainia

Lurralde bakoitzean berezitasunak daude (eskolak), baina elementu komunak dituzte.

Erlijioaren zerbitzura dagoen artea.

Teozentrismoa.

Funtzio didaktikoa: Biztanleria analfabeto bati

Eskritura sakratuak irakastea.

Santiago de Compostela

Arkitekturaren lehentasuna eskultura

eta pinturarekiko. Azkeneko hauek

arkitekturaren menpe aurkitzen dira

normalean

Erromanikoaren sorrera bultzatu zuten faktoreak:

- Kristautasuna: Elementu bateratzailea.- 1000 urteari beldurra: gudak, goseteak, gaixotasunak,

apokalipsia.- Erromesaldiak: Cluny-ko benediktiarrek erlikiak gurtzeko ohitura

zabaldu zuten. Ondorioz erromesak egiten hasiko dira Jerusalenera, Erromara eta Santiago de Compostelara.

- Feudalismoa: – Gizartean bi talde nagusi:

- Pribilejiorik gabeak: nekazariak.- Pribilegiodunak: noblezia eta eliza.

- Hirien gainbeherak merkataritza harremanak apurtu zituen. Lurraren jabetza aberastasuna eta boterearen isla izango da. Ondorioz noblezia eta eliza izango dira artearen mezenas.

- Orden erlijiosoen jabetza monasterioen inguruan egingo da.

- Elizak nekazal gune txikietan eraikiko dira.

- Gurutzadak.

ARKITEKTURA ERROMANIKOA

Oinarrizko printzipioak:

- Monumentaltasuna: elizaren handitasuna eta garrantzia zabaltzeko monumentaltasunera joko dute pixkanaka.

- Iraunkortasuna: Erlijio kristauaren iraunkortasunaren zentzua zabaltzeko, eraikin iraunkorrak egingo dituzten material eta

teknikak erabiliko dituzte.

Arte lan erlijiosoa mundu honen eta beste munduaren arteko loturaren sinboloa da.

MATERIALAK:- Harria:

-Iraunkortasuna.-Sinbolismoa.

- Harlandua.-Egurra alde batera uzten joango dira, suteak baztertzeko.

OINPLANOAK

Basilikala

- Gurutzadura nabariarekin edo ez nabariarekin oinarrian.

- Burualdean abside erdizirkularrak.

- Askotan portikoak sarreran.

- Modelo honetatik gurutzadura handitzen joango da gurutze latindarreko oinarria sortu arte.

San Martín.Frómista

San Isidoro. León San Clemente. Tahull

Nabeak:

Zenbaki bakoitiak: 1, 3, 5

Transeptoa:

Beste nabeekin gurutzatzen den zeharkako nabea.

Normalean nabe kopuru berdina edukitzen du.

Burualdea:

Aldarea kokatzen den lekua.

Abside batean bukatzen da.

Nabeak

TranseptoaZeharkako

nabea

BurualdeaTestero

Santa Cruz. Serós. Huesca

Gurutze latindarreko oinplanoa:

Erromesaldi gurutze latindarraren oinplanoa

12

34

5 6 7

8

Sainte-Foy. Conques. Frantzia

Erromesaldi elizen gurutze latindarraren oinplanoak- Girola edo deanbulatorioa gehitzen da(6): atzeko partetik presbiterioa inguratzen duen pasilloa, kapera erradial edo absidioloei sarrera emanez.

- Batzuetan tribunak eraikitzen dira aldeetako nabeen gainean.

1 Nabe nagusia.

2 Alboetako nabea.

3 Gurutzadura.

4 Transeptoa edo gurutzadura nabea.

5 Burualdea edo testeroa.

6 Girola edo deanbulatorioa.

7 Absidiolo edo kapera erradialak.

8 Absidea.

Arkitektura erromanikoaren sinbologia:

Nabeen arteko karratuak: Mundutarra,gizakiaren inperfekzioaren sinboloa.

Absidea: Zerutarra.Irudi perfektua, bidearen bukaera.

Gurutzadura: Transizioa.Oinarri karratua (mundutarra)eta kupula biribila (jainkotarra).

Sinbolikoki eliza erromanikoak salbaziorako bidea hiru arlotan banatzen du:

1- Mundutarra: Nabeen arteko karratuek osatzen dute.Karratua gizakiaren inperfekzioaren sinboloa da. Baina erromaniko elizetan zati hauek aldarerantz doaz.

2- Trantsizioa: Gurutzadura edo kruzeroaren espazioa. Oinarri karratuaren gaineko kupulak, jainkotiarra eta mundutarra den munduaren arteko lotura adierazten du.

Zirkulua: Bukaera eta hasierarik gabeko sinboloa, perfekzioa.

Karratua: Gizakia.

3- Zerutiarra: Erdi zirkularra den absidea, irudi perfektua da. Bertan eraikinaren egituraren linea guztiak biltzen dira.Absidea bidearen bukaera eta muga da. Ekialderantz kokatua egoten da, beraz eguna hastean argitzen den lehenengo espazioa da.

Ekialdea: argia: jainkoaMendebaldea: Ilunpea: heriotza.

Gurutze latindar erromesaldiko oinplanoa

Sant Sernin, Toulouse.

Oinplano zentralizatua

- Ez da ohikoena

-Normalean zirkularra edo oktogonala.

- San Vital de Rávena eta tenplarioen modeloen eragina.

- La Vera Cruz (Segovia).

- Eunate. Nafarroa