Upload
vuthuy
View
219
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
FLORA DE LA GUÁSIMA,
CONCORDIA, SINALOA, MÉXICO
REGIÓN PRIORITARIA PARA LA CONSERVACIÓN
Thomas R. Van Devender 1,2
Marcela Ruiz Guerrero3
Ana Lilia Reina Guerrero2
Prisciliano Mejía Mora4
Sandra Guido Sánchez5
Albert M. van der Heiden3
1Sky Island Alliance
2University of Arizona Herbarium
3Centro de Investigación en Alimentación y Desarrollo, A.C., Unidad Mazatlán en
Acuicultura y Manejo Ambiental 4
SAGARPA-COTECOCA 5 CONSELVA, COSTAS Y COMUNIDADES, A.C.
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
2
Forma sugerida de citar este documento:
Van Devender, T.R., M. Ruiz Guerrero, A.L. Reina Guerrero, P. Mejía Mora, S. Guido
Sánchez y A.M. van der Heiden. 2012. Flora de La Guásima, Concordia, Sinaloa, México.
Región Prioritaria para la Conservación. Versión 1.0 (agosto 2012)., 49 pp. Disponible en
http://www.ciad.mx/herbario.
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
3
INTRODUCCIÓN
En el predio comunal conocido como La Guásima, en el sur del estado de Sinaloa, se han
llevado a cabo desde el año 2003 diversos estudios encaminados al uso sustentable de los
recursos naturales y la conservación de la flora y fauna regionales cuyos resultados
sirvieron de base para que La Guásima fuese declarado Región Prioritaria para la
Conservación por parte de la Comisión Nacional de Áreas Naturales Protegidas en el año
2005.
El presente documento que forma parte de este esfuerzo resume más de nueve años
de estudios florísticos desarrollados en dicho predio. Si bien la base de datos del Herbario
que se encuentra disponible en internet en http://www.ciad.mx/mazatlan contiene toda la
información vertida en este documento, nos pareció útil el preparar este listado de las
familias y especies que ocurren en La Guásima para que las personas que lo consulten
tengan un resumen inmediato y completo de la riqueza florística de La Guásima y en dónde
se encuentran formalmente depositadas las especies.
Para cada especie de planta vascular encontrada hasta la fecha en La Guásima se
proporciona el nombre científico, el nombre común que le otorgan los comuneros de La
Guásima, los números de registros de las colectas, los Herbaria donde están depositados los
especímenes, así como para algunas especies su categoría de riesgo de acuerdo a las normas
oficiales nacionales e internacionales (NOM-ECOL-059-SEMARNAT, CITES, IUCN). El
arreglo taxonómico aquí presentado se basa en el sugerido por el Missouri Botanical
Garden en su página de internet http://www.tropicos.org. Se indican además a las especies
no nativas (introducidas).
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
4
COMUNIDAD LA GUÁSIMA
La Comunidad La Guásima se conformó en el año 1967 y está integrada por un total de 95
comuneros, todos ellos originarios del poblado de La Guásima, en el Municipio de
Concordia, ubicado en el sur del estado de Sinaloa. El arribo a esta comunidad es a través
de la Carretera Federal MEX 40 que conecta a Mazatlán con Durango, y se localiza a unos
14 km al este de la ciudad de Concordia y a unos 45 minutos de la ciudad de Mazatlán. El
predio queda comprendido entre las coordenadas extremas siguientes: 23º25’8.07” N
106º01’1.23” W al norte, 23º18’4.73” N 105º57’38.86” W al sur, 23º19’54.22” N
105º55’2.24” W al este y 23º23’45.94” N 106º01’27.25” W al oeste. Tiene una extensión
de 7,876.23 ha y comprende el 3.68% de la superficie del municipio de Concordia. El
gradiente altitudinal de este territorio abarca desde los 200 a los 915 metros sobre el nivel
del mar.
Figura 1. Ubicación de La Guásima, en el sur del estado de Sinaloa, México.
La Guásima se encuentra en las faldas de la Sierra Madre Occidental y básicamente
consiste en lomeríos, con escasas superficies de terreno plano. En la parte norte se
encuentran algunos cerros altos con pendientes muy pronunciadas en forma de acantilados
y entre los cerros quebradas con pequeños arroyos con agua permanente en la mayoría. El
tipo de roca predominante en este predio es ígnea extrusiva ácida y los tipos de suelos son
el Regosol eútrico, el Cambisol crómico y en menor proporción el Litosol.
La principal corriente de agua en el área de estudio es el río Pánuco. Este río tiene
una longitud total de 85 km, nace a 8 km al noreste del poblado Pánuco y posteriormente,
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
5
cerca de la ciudad de Rosario, se une al Río Baluarte. Los principales arroyos dentro del
predio de La Guásima son el Arroyo El Coco, ubicado en la parte norte, el Arroyo
Magistral, ubicado hacia la parte central, y los Arroyos Colorado y San Pablo, hacia la parte
sur.
El clima que predomina en el municipio de Concordia es el cálido subhúmedo, con
lluvias en el verano. Particularmente, La Guásima se localiza en las zonas de humedad baja
a intermedia, para las cuales los registros de la temperatura media anual son mayores a
22ºC.
La vegetación predominante está conformada por bosque tropical seco caducifolio y
subcaducifolio mientras que el uso de los recursos sigue el sistema Agrosilvopastoril
aunque con tendencia a la sedentarización.
VEGETACIÓN Y FLORA
Los tipos de vegetación que se encuentran en la Comunidad La Guásima son el bosque
tropical caducifolio, bosque tropical subcaducifolio, el bosque de Quercus, escasamente
representado el bosque de Pinus-Quercus, así como pequeñas áreas de pastizales naturales
y pastizales inducidos.
La flora de La Guásima se compone hasta la fecha de 774 especies, 431 géneros y
112 familias, de entre las cuales destaca por su mayor número de especies la familia
Fabaceae con 110 especies, seguida de la familia Asteraceae con 84 especies, y de la
familia Poaceae con 64 especies. Los géneros mejor representados son Ipomoea con 18,
Euphorbia y Cyperus con 12 especies, y Senna, Sida y Solanum con 10 especies cada uno.
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
6
ESPECIALISTAS
Los siguientes especialistas prestaron su valioso conocimiento y tiempo para la identificación de
las especies de flora de La Guásima. Se menciona además de manera abreviada la Institución,
Universidad o Herbario al cual están adscritos (véase lista de los Herbaria a continuación) así
como la familia o género de su especialidad.
Frank Almeda (IBUG, Melastomataceae), C. y W. R. Anderson (MICH, Malpighiaceae),
G. Andrade (UNAM, Lysiloma), Daniel F. Austin (ARIZ, Convolvulaceae), Michael Bauer
(ARIZ, Fabaceae, Lasiacis) Allan Bornstein (SEMO, Piperaceae), Steve Boyd (RSA,
Pogostoma), Bradley Boyle (ARIZ, plantas tropicales), Kathleen Burt-Utley (UNO,
Begonia), Eleazar Carranza (IEB, Hippocratea), Mihai Costea (WLU, Cuscuta), Thomas
Croat (MO, Araceae, Marantaceae), Thomas F. Daniel (CAS, Acanthaceae), Alfonso
Delgado Salinas (MEXU, Fabaceae), Mark A. Dimmitt (ASDM, Orchidaceae, Tillandsia),
Richard S. Felger (ARIZ, Arecaceae, Orchidaceae), Mark Fishbein (HPSU, OSU,
Asclepiadaceae), G. Flores (MEXU, Chamaecrista), H. Flores (MEXU, Chenopodiaceae),
Michael Frohlich (KEW, Heliotropium), Paul A. Fryxell (RSA, Malvales), Susana Gama
(MEXU, Fabaceae, Stylosanthes), Shirley A. Graham (MO, Lythraceae), Rosaura Grether
González (MEXU, Mimosa), Ronald L. Hartman (RM, Drymaria villosa), Carlos Gómez
Hinostrosa (MEXU, Cactaceae), Martha González Elizondo (CIIDIR, Agave), Socorro
González Elizondo (CIIDIR, Cyperaceae), Debra R. Hansen (TEX, Pectis, Porophyllum),
James Henrickson (TEX, Colubrina, Mandevilla, Sideroxylon), Héctor M. Hernández
(MEXU, Zapoteca), Philip D. Jenkins (ARIZ, Picramnia, Trichospermum), H. Kennedy
(MO, Araceae), Job Kuijt (LEA, Loranthaceae, Viscaceae), Leslie R. Landrum (ASU,
Myrtaceae), Julio Lombardi (HRCB, Cissus), David H. Lorence (PTBG, Rubiaceae), Emily
J. Lott (Scrophulariaceae, Melasma), Harry Luther (FTG, Bromeliaceae), E. Martínez
(MEXU, Cucurbitaceae), Shelley McMahon (ARIZ, Fabaceae, Dalea), Mahinda Martínez
(QMEX, Physalis), Andrew McDonald (ARIZ, Ipomoea), Guy Nesom (BRIT), Paul M.
Peterson (US, Poaceae), J. Mark Porter (RSA, Polemoniaceae), Jim Pringle (HAM,
Gentianaceae), Philip Rafael Ramírez (CUCBA-UDG), Aarón Rodríguez (IBUG,
Solanaceae), Gerardo A. Salazar (MEXU, Orchidaceae), Mario Sousa S. (MEXU,
Fabaceae), Richard Spellenberg (NMC, Nyctaginaceae; Quercus), Oswaldo Téllez Valdés
(IZTA, Desmodium), Leticia Torres-Colín (MEXU, Fabaceae, Desmodium), R. Torres
(MEXU, Fabaceae, Bauhinia), Gordon Tucker (EIU, Cyperaceae), Andrew C. H. Ramos
(MEXU, Cucurbitaceae), Charlotte G. y John R. Reeder (ARIZ, Poaceae), Salywon (DES),
Victor W. Steinmann (IEB, Euphorbiaceae), Billie L. Turner (TEX, Asteraceae,
Scrophulariaceae), Rito Vega (UAS, Bignoniaceae), Sylvia Zumaya (UNAM,
Amaranthaceae), George Yatskievych (MO, helechos), David Yetman (UAZ-SwC,
Cactaceae)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
7
HERBARIA
El material florístico recolectado se encuentra depositado en los siguientes Herbaria en las
diferentes Universidades e Instituciones.
ARIZ, University of Arizona Herbarium, Tucson, Arizona
ASDM, Arizona-Sonora Desert Museum, Tucson, Arizona
ASU, Arizona State University, Tempe, Arizona
BRIT, Botanical Research Institute of Texas, Fort Worth, Texas
CAS, California Academy of Sciences, San Francisco, California
CIIDIR, Herbario del Centro Interdisciplinario de Investigación para el Desarrollo Integral
Regional, Ciudad Durango, Durango
DES, Desert Botanical Garden, Phoenix, Arizona
EIU, Eastern Illinois State University, Charleston, Illinois
FTG, Fairchild Tropical Garden, Sarasota, Florida
GH, Harvard University
HAM, Royal Botanical Gardens, Burlington, Ontario
HCIAD, Herbario del Centro de Investigación en Alimentación y Desarrollo, A.C., Unidad
Mazatlán, Mazatlán, Sinaloa
HCIB, Centro de Investigaciones Biológicas de Noroeste, La Paz, Baja California Sur
HPSU, Herbarium of Portland State University, Portland, Oregon
HRCB, Instituto de Biosciencias de Río Claro, Sao Paulo, Brazil
IBUG, Centro Universitario de Ciencias Biológicas y Agropecuarias (CUCBA),
Universidad de Guadalajara, Guadalajara, Jalisco
IEB, Instituto de Ecología del Bajío en Pátzcuaro, Michoacán
IZTA, Facultad de Estudios Superiores de Iztacala-UNAM, Tlanepantla, México
KEW, Royal Botanic Gardens, Kew, Richmond, United Kingdom
LEA, University of Victoria, British Columbia
MEXU, Herbario de la Universidad Nacional Autónoma de México, Ciudad de México,
D.F.
MICH, University of Michigan, Ann Arbor, Michigan
MISSA, Mississippi State University, Mississippi State, Mississippi
MO, Missouri Botanical Garden, Saint Louis, Missouri
NMC, New Mexico State University, Las Cruces, New Mexico
OSU, Oklahoma State University Herbarium
PTBG, Nacional Tropical Botanical Garden, KauaiHawaii
QMEX, Universidad Autónoma de Querétaro, Querétaro, Querétaro
RM, Rocky Mountain Herbarium, University of Wyoming
RSA, Rancho Santa Ana Botanical Garden, Claremont, California
SELBY, Marie Selby Botanical Gardens
SEMO, Southeastern Missouri University, Cape Girardeau, Missouri
TENN, University of Tennessee, Knoxville
TEX, University of Texas, Austin, Texas
UAMIZ, Universidad Autónoma Metropolitana, Ciudad de México, D.F.
UAS, Universidad de Sinaloa
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
8
UNO, The Herbarium Department of Cell Biology, Microbiology and Molecular Biology
University of South Florida
US, National Museum of Natural History, Smithsonian Institution, Washington, D.C.
USON, Universidad de Sonora, Hermosillo, Sonora
WLU, Wilfrid Laurier University, Ontario
AGRADECIMIENTOS
Se agradece todo el apoyo en campo ofrecido por las siguientes personas de la Comunidad
La Guásima: Mario González Sánchez, César Terán García, Rosalío Valenzuela Cázares,
Mauro Pasos Osuna, Guadalupe Lizárraga Guerrero, José Ocegueda Martínez †, Gustavo
García Medina, y Alfredo Pasos Cabrera.
Tambien se agradece la participación en campo del Ocean. Alwin van der Heiden y
el M.en C. Héctor Plascencia González.
Los resultados presentados en este documento son producto de proyectos
financiados por el Consejo Estatal de Ciencia y Tecnología – Sinaloa (2003), por la
Comisión Nacional de Àreas Naturales Protegidas (CONANP, 2005, 2007, 2010) y por la
Comisión Nacional Forestal (CONAFOR, 2010) y recibieron el apoyo Institucional del
Arizona Sonora Desert Museum y el CIAD, A.C.
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
9
* = no nativa
LISTA FLORISTICA
PTERIDOPHYTA
Anemiaceae
1. Anemia affinis Baker, helechillo; Reina G. 2004-1363 (HCIAD, MO), 2008-0736
(HCIAD, MO); Ruiz G. 2007-058 (HCIAD), 2009-162 (HCIAD, MO)
2. Anemia jaliscana Maxon, helechillo; Van Devender 2008-0706 (ARIZ, HCIAD, MO
3. Anemia pastinacaria Moritz ex Prantl, helechillo; Ruiz G. 2009-333 (HCIAD, MO)
Blechnaceae
4. Blechnum polypodioides Raddi, helechillo; Reina G. 2008-0735 (ARIZ, HCIAD,
MEXU, MO); Van Devender 2005-1361 (MO)
Lygodiaceae
5. Lygodium venustum Sw., helechillo de bejuco; Reina G. 2006-0128 (ARIZ, HCIAD,
HCIB, MEXU, MO, USON), 2007-1303 (HCIAD, MO); Van Devender 2007-0121
(HCIAD, MO)
Pteridaceae
6. Adiantopsis seemannii (Hook.) Maxon, helechillo; Reina G. 2008-0726 (MO)
7. Adiantum amplum C. Presl, helechillo; Reina G. 2004-1445 (HCIAD, MO), 2007-
0079 (ARIZ, HCIAD, MEXU, MO, USON), 2008-0700 (ARIZ, HCIAD, MO)
8. Adiantum braunii Mett ex Kuhn, helechillo; Reina G. 2005-1510 (HCIAD, MO); Van
Devender 2004-1338 (HCIAD, MO)
9. Adiantum lunulatum Burm. f., helechillo; Reina G. 2005-1507 (HCIAD, MO), 2008-
0755 (MO); Van Devender 2004-1524 (MO)
10. Adiantum patens Willd., helechillo; Reina G. 2004-1360 (HCIAD, MO); Ruiz G.
2008-120 (HCIAD), 2009-279 (HCIAD, MO); Van Devender 2005-1428 (HCIAD,
MO), 2008-0607 (HCIAD, MO)
11. Adiantum tricholepis Fée, helechillo; Reina G. 2006-0133 (MO)
12. Cheilanthes cf. chaerophylla (M. Martens & Galeotti) Kunze, helechillo; Reina G.
2005-1505 (HCIAD, MO)
13. Cheilanthes cf. hirsuta Link, helechillo; M. Ruiz G. 2004 (observado)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
10
14. Hemionitis subcordata (D.C. Eaton ex Davenp.) Mickel, helechillo; Reina G. 2004-
1450 (HCIAD, MO), 2005-1509 (HCIAD, MO), Reina G. 2008-0646 (HCIAD, MEXU,
MO)
15. Pityrogramma calomelanos (L.) Link var. calomelanos, helechillo; Reina G. 2008-
0743 (HCIAD, MO); Van Devender 2005-1353 (ARIZ, HCIAD, MO), 2005-1367
(HCIAD, MO), 2007-1221 (HCIAD, MO), 2008-0567 (HCIAD, MO)
Selaginellaceae
16. Selaginella hoffmannii Hieron., helechillo; Reina G. 2004-1446 (HCIAD, MO), 2008-
0645 (ARIZ, HCIAD, MEXU, MO); Van Devender 2005-1563 (HCIAD, MO)
17. Selaginella marginata (Humb. & Bonpl. ex Willd.) Spring., helechillo pata de rata;
Reina G. 2004-1362 (HCIAD, MO); Van Devender 2005-1529 (ARIZ, HCIAD, MO)
18. Selaginella pallescens (C. Presl) Spring., helechillo; Reina G., 2004-1361 (HCIAD,
MO), 2008-0704 (ARIZ, HCIAD, MO, USON); Ruiz G. 2004-109 (Observado), 2008-
108 (HCIAD); Van Devender 2005-1382 (HCIAD, MO)
19. Selaginella porphyrospora A. Braun, helechillo; Van Devender 2004-1350 (HCIAD,
MO). En Peligro de Extinción.
20. Selaginella schaffneri Hieron., helechillo; Van Devender 2010-0046 (HCIAD, MO)
21. Selaginella tenella (P. Beauv.) Spring, helechillo; Reina G. 2008-0702 (ARIZ,
HCIAD, MEXU, MO)
Woodsiaceae
22. Athyrium skinneri (Baker) Diels, helechillo; Reina G. 2004-1449 (HCIAD, MO)
CONIFEROPHYTA
GYMNOSPERMAE
Pinaceae
23. Pinus oocarpa Schiede ex Schltdl., pino; Van Devender 2005-1461 (ARIZ, HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
11
MAGNOLIOPHYTA
ANGIOSPERMAE
DICOTYLEDONEAE
Acanthaceae
24. Aphelandra madrensis Lindau, Reina G. 2007-1270 (ARIZ); Ruiz G. 2008-0695
(HCIAD, MO), 2009-409 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2004-1372 (CAS, HCIAD),
2006-0081 (ARIZ, CAS, HCIAD, HCIB, USON), 2007-1138 (ARIZ, HCIAD, HCIB)
25. Barleria oenotheroides Dum. Cours., Reina G. 2006-0121 (ARIZ, CAS, HCIAD,
MEXU, USON), 2007-0177 (CAS, HCIAD), 2007-1284 (HCIB); Ruiz G. 2007-0041
(HCIAD); Van Devender 2008-0710 (ARIZ, HCIAD)
26. Blechum brownei Juss., hierba del toro; Reina G. 2007-0099 (CAS); Ruiz G. 2004-051
(HCIAD), 2004-102 (HCIAD), 2005-023 (CAS); Van Devender 2006-0181 (ARIZ,
CAS, HCIAD, USON), 2007-1200 (CAS, HCIAD)
27. Carlowrightia arizonica A. Gray, hierba del toro; Reina G. 2006-0113 (CAS, HCIAD,
USON), Ruiz G. 2010-086 (HCIAD)
28. Dicliptera nervata Greenm., hierba del toro; Van Devender 2007-200A (CAS)
29. Dicliptera resupinata (Vahl) Juss., hierba del toro; Reina G. 2007-0175 (CAS); Van
Devender 2006-0084 (CAS, HCIAD), 2006-0180 (ARIZ, CAS)
30. Dyschoriste hirsutissima (Nees) Kuntze, hierba del toro; Reina G. 2006-0135 (ARIZ,
CAS); Van Devender 2007-1215 (CAS, HCIAD), 2008-0631 (CAS, HCIAD)
31. Elytraria imbricata (Vahl) Pers., pata de pollo; M.Ruiz 2004-077 (HCIAD), 2007-073
(HCIAD), 2008-051 (HCIAD); Van Devender 2005-1438 (ARIZ, CAS, HCIAD,
MEXU, TEX), 2005-1530 (USON)
32. Henrya insularis Nees, hierba del toro; Reina G. 2006-0115 (CAS, HCIAD); Ruiz G.
2006-383 (CAS, HCIAD)
33. Justicia caudata A. Gray, hierba del toro; Reina G. 2007-1288 (CAS, HCIAD); Ruiz
G. 2008-0131 (HCIAD); Van Devender 2007-0200 (ARIZ, CAS)
34. Justicia hilsenbeckii T.F. Daniel, hierba del toro; T.R.Van Devender 2008-0629 (CAS,
HCIAD)
35. Justicia ixtlania T.F. Daniel, hierba del toro; Reina G. 2007-0097 (CAS, HCIAD);
Van Devender 2007-0124 (CAS, HCIAD)
36. Justicia salviiflora Kunth, hierba del toro; Reina G. 2007-0089 (ARIZ, CAS, HCIAD)
37. Ruellia inundata Kunth, hierba del toro; Reina G. 2006-0042 (CAS), 2006-0116
(CAS), 2007-0074 (TEX), 2007-167 (TEX); Van Devender 2007-0122 (TEX), 2008-
586 (CAS, HCIAD), 2008-0633 (CAS, HCIAD)
38. Tetramerium nervosum Nees, hierba del toro; Ruiz G. 2004-095 (HCIAD), Van
Devender 2008-0632 (CAS, HCIAD)
39. Tetramerium tenuissimum Rose, hierba del toro; Reina G. 2006-0114 (ARIZ, CAS,
HCIAD), 2007-0090 (CAS), 2007-1348 (CAS); Van Devender 2006-167 (CAS,
HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
12
Adoxaceae
40. Sambucus nigra L. subsp. cerulea (Raf.) Bolli, sauco; Ruiz G. 2010-125 (ARIZ,
HCIAD). Cultivada
Aizoaceae
41. Trianthema portulacastrum L., Ruiz G. 2005-045 (HCIAD), 2008-079 (HCIAD)
Amaranthaceae
42. Achyranthes aspera L., aceitilla; Reina G. 2006-0045 (ARIZ, HCIAD, HCIB, NMC);
Ruiz G. 2006-0042 (HCIAD), 2009-339 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2004-1424
(USON)
43. Amaranthus spinosus L., bledo; Van Devender 2006-0093 (ARIZ, HCIAD, MEXU,
USON)
44. Amaranthus sp., quelite; Van Devender 2006-157 (HCIAD, MEXU)
45. Gomphrena cf. caespitosa Torr., Reina G. 2007-1256 (HCIAD, MEXU)
46. Gomphrena sonorae Torr., Reina G. 2004-1485 (HCIAD, USON); Van Devender
2004-1500 (ARIZ, HCIB)
47. Iresine angustifolia Euphrasén, Van Devender 2007-0220 (HCIAD, MEXU), 2007-
1139 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
48. Iresine interrupta Benth., Ruiz G. 2006-369 (HCIAD, MEXU)
49. Iresine serrata L., Reina G. 2007-1257 (MEXU)
Anacardiaceae
50. Comocladia engleriana Loes., hinchahuevos; Van Devender 2006-0103 (IBUG), 2007-
0142 (ARIZ, HCIAD, IBUG)
51. Spondias cf. purpurea L., ciruelo; Ruiz 2007-061 (HCIAD), 2010-124 (HCIAD)
Annonaceae
52. Annona reticulata L., anono; Ruiz G. 2008-075 (ARIZ, HCIAD)
53. Annona squamosa L., anono; Reina G. 2006-0145 (ARIZ, HCIAD, USON); Ruiz G.
2004-101 (HCIAD), Van Devender 2005-1560 (HCIAD, USON)
54. Sapranthus microcarpus (Donn. Sm.) R.E. Fr., cuero de vaca; Ruiz G. 2008-053
(ARIZ, HCIAD)
Apiaceae
55. Eryngium nasturtiifolium Juss. ex F. Delaroche, Van Devender 2010-0075 (ARIZ,
HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
13
Apocynaceae
56. Echites yucatanensis Millsp. ex Standl., bejuco de pulsera; Reina G. 2008-0734
(ARIZ, HCIAD, MO); Ruiz G. 2009-248 (HCIAD)
57. Laubertia contorta (M. Martens & Galeotti) Woodson, bejuco; Van Devender 2005-
1555 (ARIZ, HCIAD, MEXU, USON)
58. Mandevilla hypoleuca (Benth.) Pichon, guayabillo; Van Devender 2005-1409 (ARIZ,
HCIAD, TEX)
59. Matelea cyclophylla (Standl.) Woodson, Reina G. 2006-145A (HPSU); Ruiz G. 2009-
151 (ARIZ, HCIAD); T.R Van Devender 2007-118A (ARIZ, HPSU)
60. Plumeria rubra L., xacalasúchitl; Ruiz G. 2005-010 (HCIAD), 2007-049 (HCIAD)
61. Prestonia mexicana A. DC., bejuco; Reina G. 2008-0693 (ARIZ, HCIAD, MO)
62. Rauvolfia canescens L., aretillo, coquetito; Ruiz G. 2008-046 (ARIZ, HCIAD)
63. Rauvolfia tetraphylla L., aretillo, coquetito; Reina G. 2007-1161 (ARIZ, HCIAD); Van
Devender 2004-1339 (HCIAD, PTBG), 2005-1531 (ARIZ, PTBG)
64. Stemmadenia tomentosa Greenm., berraco; Ruiz G. 2004-082 (HCIAD), 2006-366
(HCIAD), 2009-017 (HCIAD), 2010-240 (HCIAD)
65. Thevetia ovata (Cav.) A. DC., regargar; Reina G. (ARIZ, HCIAD, IBUG, MO); Van
Devender 2004-1501 (ARIZ, HCIAD)
Araliaceae
66. Dendropanax arboreus (L.) Decne. & Planch., manoleón; Van Devender 2007-1227
(ARIZ, HCIAD)
Aristolochiaceae
67. Aristolochia buntingii Pfeifer, zapatito; Reina G. 2008-667 (ARIZ, HCIAD, MEXU);
Van Devender 2004-1436 (ARIZ, HCIAD), 2006-0150 (HCIAD)
68. Aristolochia taliscana Hook. & Arn., zapatito, guaco; Reina G. 2004-1367 (ARIZ,
HCIAD, USON), 2005-1513 (HCIAD, USON), 2007-0066 (HCIB); Ruiz G. 2006-408
(ARIZ, HCIAD); Van Devender 2007-0228 (MO), 2007-1206 (ARIZ)
Asclepiadaceae
69. Asclepias curassavica L., señorita; Reina G. 2005-1518 (ARIZ, HCIAD)
70. Asclepias ovata M. Martens & Galeotti, Reina G. 2008-680 (OSU)
71. Funastrum clausum (Jacq.) Schltr., talayote; Ruiz G. 2004-117 (Observado); Van
Devender 2006-0185 (HCIAD, HPSU)
72. Funastrum pannosum Schltr., huevos del toro; Van Devender 2005-1585 (HCIAD,
HPSU)
73. Gonolobus aff. uniflorus, (no descrito), talayote lonjudo; Reina G. 2005-1315 (HPSU);
Ruiz G. 2007-051 (HCIAD)
74. Marsdenia edulis S. Watson, huevo del toro; Reina G. 2004-1459 (MISSA); Ruiz G.
2006-0402 (HCIAD), 2007-052 (HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
14
Asteraceae
75. Acmella oppositifolia (Lam.) R.K. Jansen var. oppositifolia, Reina G. 2007-1294
(TEX); Van Devender 2007-0188 (ARIZ, TEX, USON)
76. Acmella radicans (Jacq.) R.K. Jansen var. radicans, Van Devender 2004-1353
(TEX), 2006-0096 (ARIZ, ASU, CAS, HCIAD, HCIB, TEX, USON), 2007-0213
(HCIAD, TEX), 2007-1132 (HCIAD, TEX)
77. Ageratella microphylla (Sch. Bip.) A. Gray ex S. Watson var. microphylla, Reina G.
2008-0663 (ARIZ, HCIAD, IBUG, MO, TEX)
78. Ageratina cf. choricephala (B.L. Rob) R.M. King & H. Rob, Reina G. 2006-0146
(ARIZ, HCIAD, TEX)
79. Ageratina malacolepis (B.L. Rob) R.M. King & H. Rob, Van Devender 2007-0147
(ARIZ, HCIAD, TEX)
80. Ageratum conyzoides L., Reina G. 2007-1269 (HCIAD, TEX); Van Devender 2007-
0191 (HCIAD, TEX), 2008-0576 (HCIAD, TEX)
81. Ageratum corymbosum Zucc., Ruiz G. 2007-060 (HCIAD), 2009-234 (HCIAD, TEX),
2009-338 (HCIAD, TEX); Van Devender 2004-1423 (TEX), 2004-1438 (HCIAD,
TEX), 2004-1518 (HCIAD, TEX)
82. Ambrosia ambrosioides (Cav.) W.W. Payne, chicura; Van Devender 2007-0107
(HCIAD, TEX)
83. Baccharis salicifolia (Ruiz & Pav.) Pers., jarilla; Ruiz G. 2004-053 (HCIAD), 2005-
041 (HCIAD, TEX), 2009-376 (ARIZ, HCIAD)
84. Baltimora geminata (Brandegee) Stuessy, rosa amarilla de ánima; Reina G. 2005-
1340 (HCIAD, TEX); Van Devender 2005-1565 (ARIZ, HCIAD, TEX), 2007-1211
(ARIZ, HCIAD, TEX)
85. Bidens leptocephala Sherff, Van Devender 2007-1213A (TEX)
86. Bidens mexicana Sherff, Reina G. 2007-1264 (HCIAD, TEX)
87. Bidens oligantha Brandegee, Ruiz G. 2009-296 (TEX), 2009-377 (HCIAD, TEX)
88. Bidens riparia Kunth, aceitilla; Reina G. 2007-1169 (TEX), 2007-1355 (ARIZ,
HCIAD, TEX); Van Devender 2004-1437 (TEX)
89. Bidens rostrata Melchert, Reina G. 2008-0643 (ARIZ, HCIAD, TEX); Van Devender
2004-1412 (TEX), 2007-1243 (ARIZ, HCIAD, MEXU, TEX)
90. Brickellia coulteri A. Gray var. adenopoda (B.L. Rob.) B.L. Turner, Reina G. 2006-
0043 (HCIAD, TEX), 2006-0105 (HCIAD, TEX), 2006-0147 (HCIAD, TEX, USON)
91. Brickellia diffusa (Vahl) A. Gray, Ruiz G. 2006-021 (HCIAD), 2008-109 (HCIAD);
Van Devender 2004-1431 (TEX), 2007-0115 (HCIAD, TEX)
92. Brickellia subligera (Schauer) B.L. Turner, Van Devender 2004-1494 (HCIAD,
TEX), 2010-048 (HCIAD, TEX)
93. Calea urticifolia (Mill.) D.C. var urticifolia, Van Devender 2004-1414 (TEX), 2006-
0187 (TEX), 2006-0189 (TEX)
94. Centratherum punctatum Cass., hierbabuena cimarrona; Van Devender 2007-0108
(HCIAD, TEX)
95. Chloracantha spinosa var. jaliscensis (McVaugh) S.D. Sundb., Van Devender 2007-
1219 (ARIZ, HCIAD, TEX)
96. Chromolaena collina (DC.) R. M. King & H. Rob., Ruiz G. 2009-353 (HCIAD, TEX)
97. Chromolaena odorata (L.) R.M. King & H. Rob., tacote de bejuco; Reina G. 2004-
1452 (ARIZ, HCIAD, TEX, USON), 2006-0041 (ASU, HCIAD, HCIB, NMC, TEX),
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
15
2006-0139 (CAS, HCIAD, TEX); Ruiz G. 2005-020 (HCIAD, TEX), 2009-016
(HCIAD, TEX), 2009-373 (HCIAD, TEX)
98. Chromolaena ovalifolia (Hook. & Arn.) R.M. King & H. Rob., tacote; Reina G.
2006-0125 (ARIZ, HCIAD, TEX), 2006-0137 (HCIAD, TEX)
99. Cosmos crithmifolius Kunth, Van Devender 2005-1411 (HCIAD, TEX)
100. Cosmos sulphureus Cav., Ruiz G. 2008-134 (HCIAD), Ruiz G. 2009-281 (TEX);
Van Devender 2004-1391 (TEX)
101. Critonia quadrangularis (DC.) R.M. King & H. Rob., lengua del buey; Reina G.
2006-0054 (ARIZ, HCIAD, TEX, USON)
102. Dahlia coccinea bCav., jícama; Ruiz G. 2005-036 (HCIAD), 2009-114 (HCIAD,
TEX)
103. Decachaeta haenkeana DC., Ruiz G. 2009-259 (HCIAD, TEX)
104. Decachaeta scabrella (B.L. Rob.) R.M. King & H. Rob., Reina G. 2006-0122
(HCIAD, TEX); Ruiz G. 2009-288 (HCIAD, TEX)
105. Delilia biflora (L.) Kuntze, Ruiz G. 2007-039 (HCIAD); Van Devender 2004-1337
(HCIAD, USON)
106. Dyssodia cancellata (Cass.) A. Gray, cempasúchitl; Reina G. 2007-0156 (ARIZ,
HCIAD, MO, TEX); Van Devender 2004-1519 (HCIAD, TEX), 2007-1232 (HCIAD,
TEX, USON), 2008-0638 (HCIAD, HCIB, NMC, US), 2010-0057 (ARIZ, HCIAD,
USON)
107. Eclipta prostrata (L.) L., Ruiz G. 2004-116 (observado)
108. Elephantopus spicatus B. Juss. ex Aubl., malva de burro; Reina G. 2010-071
(HCIAD, TEX); Ruiz G. 2009-400 (HCIAD, TEX); Van Devender 2006-0101
(HCIAD, TEX, USON), 2007-0139 (ARIZ, HCIAD, TEX)
109. Erigeron sp., Van Devender 2007-0218 (BRIT, HCIAD)
110. Galinsoga parviflora Cav., Van Devender 2005-1451 (HCIAD, TEX)
111. Koanophyllon albicaule (Sch. B.P. ex Klatt) R.M. King & H. Rob., azafrán
silvestre; Reina G. 2005-1506 (HCIAD, TEX)
112. Koanophyllon monanthum (Sch. Bip.) T.J. Ayers & B.L. Turner, Van Devender
2007-0130 (ARIZ, HCIAD, MEXU, MO, TEX)
113. Koanophyllon palmeri (A. Gray) R.M. King & H. Rob. var. palmeri, tacotillo; Van
Devender 2004-1521 (ARIZ, HCIAD, TEX)
114. Koanophyllon sinaloense B.L. Turner, Van Devender 2007-1240 (ARIZ, HCIAD,
TEX)
115. Laennecia sophiifolia (Kunth) G.L. Nesom, Van Devender 2005-1402 (BRIT,
HCIAD)
116. Lagascea decipiens Hemsl., Ruiz G. 2007-013 (HCIAD)
117. Lasianthaea ceanothifolia (Willd.) K.M. Becker var. gracilis (W.W. Jones) K.M.
Becker, tacote; Van Devender 2004-1526 (HCIAD, TEX)
118. Lasianthaea macrocephala (Hook. & Arn.) K.M. Becker, árnica de flor anaranjada;
Reina G. 2004-1366 (HCIAD, TEX), 2006-0049 (HCIAD, TEX), 2006-0142
(HCIAD, TEX), 2007-1167 (ARIZ, HCIAD, TEX), 2007-1302 (HCIAD, TEX), 2008-
0690 (ARIZ, HCIAD, MEXU, MO, TEX, USON); Ruiz G. 2009-258 (ARIZ,
HCIAD)
119. Lasianthaea zinnioides (Hemsl.) K.M. Becker, árnica de flor roja; Van Devender
2004-1433 (TEX), 2005-1398 (TEX)
120. Melampodium appendiculatum B.L. Rob., rosa amarilla; Reina G. 2008-0676 (TEX)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
16
121. Melampodium divaricatum (Rich.) DC., rosa amarilla; Reina G. 2005-1293 (ARIZ,
HCIAD, TEX), 2007-1347 (TEX), 2008-0694 (HCIAD, TEX); Ruiz G. 2009-348
(HCIAD, TEX); Van Devender 2004-1373 (TEX), 2005-1566 (HCIAD, TEX), 2006-
0095 (CAS, HCIAD, HCIB, TEX, USON), 2007-1172 (HCIAD, TEX), 2007-1204
(HCIAD, TEX), 2008-564A (TEX)
122. Melampodium rosei B.L. Rob., margarita, rosa amarilla; Reina G. 2005-1299 (ARIZ,
HCIAD, TEX); Ruiz G. 2008-096 (HCIAD, TEX), 2009-125 (HCIAD, TEX)
123. Melampodium tenellum Hook. & Arn., Reina G. 2004-1484 (TEX); Van Devender
2004-1398 (TEX)
124. Montanoa leucantha var. arborescens (DC.) B.L.Turner, Ruiz G. 2009-275
(HCIAD, TEX)
125. Montanoa speciosa DC., teresita; Reina G. 2005-1346 (TEX)
126. Otopappus tequilanus (A. Gray) B.L. Rob, tacote de guía, bejuco de tacote; Van
Devender 2004-1351 (ARIZ, HCIAD, TEX, USON), 2005-1549 (HCIAD, HCIB,
TEX)
127. Otopappus tequilanus (A. Gray) B.L. Rob. var. tequilanus, Santa María; Ruiz G.
2009-100 (HCIAD, TEX), 2009-134 (HCIAD, TEX), 2009-357 (TEX)
128. Oxypappus scaber Benth., Van Devender 2007-1245 (HCIAD, TEX)
129. Parthenium hysterophorus L., hierba del burro; Reina G. 2005-1294 (HCIAD, TEX)
130. Pectis prostrata Cav., limoncillo; Ruiz G. 2005-046 (HCIAD), 2009-225 (HCIAD,
TEX); Van Devender 2004-1493 (HCIAD, TEX)
131. Pectis uniaristata DC. var. jangadensis (S. Moore) D.J. Keil, limoncillo; Van
Devender 2004-1488 (ARIZ, HCIAD, MEXU, TEX, USON)
132. Pectis uniaristata DC. var. uniaristata, limoncillo; Van Devender 2006-0069
(HCIAD, TEX)
133. Perityle microglossa Benth. var. microglossa, Reina G. 2006-0134 (HCIAD, TEX,
USON); Van Devender 2004-1377 (TEX)
134. Perymenium beckeri J.J. Fay, Van Devender 2005-1423 (HCIAD, TEX)
135. Pluchea salicifolia (Mill.) S.F. Blake, Van Devender 2007-0137 (ARIZ, HCIAD,
MEXU, TEX)
136. Porophyllum macrocephallum DC., Reina G. 2008-717 (HCIAD, TEX)
137. Porophyllum ruderale (Jacq.) Cass. subsp. macrocephalum (DC.) R.R. Johnson,
Reina G. 2007-1275 (ARIZ, HCIAD, TEX)
138. Psacalium pachyphyllum (Sch. Bip.) Rydb., Ruiz G. 2009-404 (HCIAD, TEX)
139. Pseudognaphalium luteoalbum (L.) Hilliard & B.L. Burtt, Van Devender 2005-
1462 (HCIAD)
140. Pseudogynoxys chenopodioides (Kunth) Cabrera var. chenopodioides, llamarada;
Van Devender 2005-1587 (TEX), 2007-104 (HCIAD, TEX)
141. Sclerocarpus divaricatus (Benth.) Benth. & Hook. f. ex Hemsl., Van Devender
2008-0564 (TEX)
142. Sonchus oleraceus L., Van Devender 2007-1196 (HCIAD, TEX)
143. Stenocarpha filiformis (Hemsl.) S.F. Blake, Ruiz G. 2009-287 (HCIAD, TEX); Van
Devender 2004-1382 (ARIZ, HCIAD, TEX), 2007-1122A (TEX), 2007-1238
(HCIAD, MEXU, TEX, USON)
144. Tagetes erecta L., cempasúchitl; Ruiz G. 2009-369 (HCIAD, TEX)
145. Tagetes subulata Cerv., cempasúchitl; Van Devender 2004-1503 (HCIAD, TEX)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
17
146. Tagetes tenuifolia Cav., cempasúchitl; Reina G. 2007-1309 (TEX), 2008-0627
(HCIAD, TEX)
147. Tithonia calva Sch. Bip. var. lancifolia (B.L. Rob. & Greenm.) McVaugh, Ruiz G.
2009-236 (HCIAD, TEX), 2009-284 (HCIAD, TEX)
148. Tithonia tubiformis (Jacq.) Cass, mirasol; Reina G. 2005-1485 (ARIZ, TEX, USON)
149. Tridax procumbens L., Ruiz G. 2005-039 (HCIAD), Van Devender 2006-0199
(HCIAD, TEX)
150. Trixis pterocaulis B.L. Rob. & Greenm., Reina G. 2007-1158 (HCIAD, TEX)
151. Vernonia patens Kunth, Ruiz G. 2006-381 (HCIAD, TEX)
152. Vernonia vernonioides (A. Gray) Bacig., rosa amarilla; Reina G. 2008-0671 (TEX);
Van Devender 2008-0635 (ARIZ, HCIAD, TEX)
153. Viguiera sp., n. sp., mirasol; Van Devender 2004-1408 (HCIAD, TEX)
154. Wedelia scabra (Cav.) B.L. Turner, rosa amarilla de llano; Ruiz G. 2009-040
(HCIAD, TEX); Van Devender 2005-1465 (TEX), 2007-1150 (HCIAD, TEX)
155. Zinnia angustifolia Kunth var. angustifolia, rosa amarilla; Reina G. 2007-0163
(HCIAD, TEX), 2008-0741 (HCIAD, TEX); Van Devender 2004-1439 (TEX,
USON), 2004-1520 (ARIZ, HCIAD, TEX), 2005-1357 (HCIAD, TEX), 2005-1413
(HCIAD, TEX), 2005-1469 (TEX), 2007-1124 (HCIAD, TEX), 2007-1255 (HCIAD,
TEX)
156. Zinnia angustifolia Kunth var. littoralis (B.L. Rob. & Greenm.) B.L. Turner, Rosa
amarilla; Van Devender 2008-0622 (HCIAD, TEX)
157. Zinnia peruviana (L.) L., Tostón; Van Devender 2004-1402 (TEX)
158. Zinnia zinnioides (Kunth) Olorode & Torres, rosa amarilla; Reina G. 2005-1338
(ARIZ, HCIAD, TEX); Ruiz G. 2004-110 (Observada), 2009-128 (ARIZ, HCIAD)
Begoniaceae
159. Begonia heracleifolia Schltdl. & Cham., agrito; Reina G. 2007-187 (ARIZ), 2007-
1300 (HCIAD, IBUG), 2008-0724 (ARIZ, HCIAD); Ruiz G. 2006-038 (HCIAD),
2007-001 (HCIAD), 2007-008 (HCIAD)
160. Begonia jaliscana Burt-Utley, agrito; Reina G. 2008-647 (ARIZ, HCIAD)
161. Begonia palmeri S. Watson, agrito; Van Devender 2005-1482 (ARIZ, MEXU,
USON)
162. Begonia portillana S. Watson, agrito; Ruiz G. 2008-067 (ARIZ, HCIAD)
163. Begonia stigmosa Lindl., agrito; Reina G. 2008-0647 (ARIZ, HCIAD); Ruiz G.
2004-057 (HCIAD)
164. Begonia uruapensis Sessé & Moc., agrito; Ruiz G. 2008-117 (HCIAD), 2009-261
(ARIZ, HCIAD)
Bignoniaceae
165. Adenocalymma inundatum Mart. ex DC., bejuco rechinador; Ruiz G. 2004-069
(HCIAD); Van Devender 2005-1473 (ARIZ, HCIAD), 2008-0575 ARIZ, HCIAD)
166. Amphilophium paniculatum (L.) Kunth, Reina G. 2007-1160 (ARIZ, HCIAD); Van
Devender 2008-0729 (ARIZ, HCIAD)
167. Crescentia alata Kunth, tecomate; Ruiz G. 2004-088 (HCIAD), 2007-006 (HCIAD),
2008-035 (HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
18
168. Cydista aequinoctialis (L.) Miers, bejuco rechinador; Ruiz G. 2008-037 (ARIZ,
HCIAD)
169. Macfadyena unguis-cati (L.) A.H. Gentry, cachora, güico; Reina G. 2008-0760
(ARIZ, HCIAD, USON); Ruiz G. 2004-096 (HCIAD), 2005-040 (HCIAD)
170. Tabebuia chrysantha G. Nicholson, amapa barcina, amapa prieta de flor amarilla;
Reina G. 2007-1260 (ARIZ, HCIAD); Ruiz G. 2004-125 (Observado), 2009-032
(ARIZ, HCIAD). Amenazada.
171. Tabebuia impetiginosa (Mart. ex DC.) Standl., amapa prieta; Van Devender 2010-
0062 (ARIZ, HCIAD)
172. Tabebuia rosea (Bertol.) A. DC., amapola; Reina G. 2007-1190 (HCIAD, USON);
Ruiz G. 2005-001 (ARIZ, HCIAD), 2005-021 (ARIZ, HCIAD), 2010-215 (HCIAD);
Van Devender 2004-1523 (HCIAD)
Bixaceae
173. Amoreuxia palmatifida DC., Ruiz G. 2008-083 (ARIZ). Sujeta a Protección Especial.
Bombacaceae
174. Ceiba acuminata (S. Watson) Rose, pochote; Ruiz G. 2007-053 (HCIAD), 2010-219
(HCIAD), 2010-236 (HCIAD); Van Devender 2005-1541 (HCIAD, USON)
175. Ceiba pentandra (L.) Gaertn., ceiba; Ruiz G. 2010-079 (HCIAD)
176. Pseudobombax ellipticum (Kunth) Dugand, batoco; Van Devender (observado)
177. Pseudobombax palmeri (S. Watson) Dugand, clavellín, clavellina; Ruiz G. 2004-122
(Observado), 2006-287 (HCIAD), 2010-234 (HCIAD)
Boraginaceae
178. Cordia alliodora (Ruiz & Pav.) Oken, amapa blanca; Ruiz G. 2007-047 (HCIAD);
Van Devender 2004-1510 (ARIZ, ASU, HCIAD, HCIB, USON)
179. Heliotropium angiospermum Murray, Reina G. 2007-0174 (KEW), Van Devender
2008-573 (ARIZ, HCIAD, USON)
180. Heliotropium fruticosum L., Reina G. 2005-1297 (HCIAD, USON)
181. Heliotropium indicum L., hierba del sapo; Reina G. 2005-1320 (HCIAD, USON);
Van Devender 2004-1432 (ARIZ, HCIAD), 2005-1477 (HCIAD, USON), 2007-0216
(KEW)
182. Tournefortia hartwegiana Steud., Van Devender 2006-0193 (ARIZ, HCIAD), 2007-
0105 (HCIAD, KEW)
183. Tournefortia mutabilis Vent., tachinole; Reina G. 2008-0748 (ARIZ, HCIAD)
Burseraceae
184. Bursera excelsa (Kunth) Engl., copal de la virgen; Ruiz G. 2008-020 (ARIZ,
HCIAD), 2009-239 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2007-1135 (ARIZ, HCIAD)
185. Bursera fagaroides (Kunth) Engl., papelillo verde, paguay; Ruiz G. 2004-086
(HCIAD); 2006-380 (HCIAD)
186. Bursera grandifolia (Schltdl.) Engl., papelillo; Ruiz G. 2009-233 (ARIZ, HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
19
187. Bursera simaruba (L.) Sarg., jiote, palo mulato, papelillo; Ruiz G. 2005-032
(HCIAD), 2007-055 (HCIAD), 2009-410 (ARIZ, HCIAD)
Cactaceae
188. Acanthocereus occidentalis Britton & Rose, tasajo; Reina G. 2007-0101 (HCIAD).
CITES II
189. Acanthocereus tetragonus (L.) Hummelinck, tasajo; Ruiz G. 2009-174A
(Fotovoucher en HCIAD, MEXU), 2010-179 (HCIAD). CITES II
190. Echinocereus subinermis Salm-Dyck ex Scheer subsp. ochoterenae (J.G. Ortega)
N. P. Taylor, cardoncillo; Reina G. 2010-063 (HCIAD, fotovoucher en: ARIZ, ASU,
DES, HCIB, MEXU, TEX, USON, UTEP); Ruiz G. 2004-124 (Observado), 2010-161
(HCIAD). Sujeto a Protección Especial,CITES II, endémica del sur de Sinaloa
191. Hylocereus purpusii (Weing.) Britton & Rose, tasajo; Ruiz G. 2008-092 (CUCBA-
UDG). CITES II
192. Nopalea karwinskiana (Salm-Dyck) K. Schum., lengua de vaca; Ruiz G. 2005-054
(Observado), 2006-024 (HCIAD), 2006-389 (HCIAD). CITES II
193. Opuntia puberula Pfeiff., nopal, tuna llanera, nopal de tortuga; Ruiz G. 2004-107
(Observado), 2007-012 (HCIAD)
194. Opuntia wilcoxii Britton & Rose, nopal; Ruiz G. 2006-404A (HCIAD). CITES II
195. Pachycereus pecten-aboriginum (Engelm. ex S. Watson) Britton & Rose, cardón;
Ruiz G. 2009-037 (HCIAD), 2010-013 (HCIAD), 2010-080 (HCIAD); Van Devender
(Observado). CITES II
196. Pereskia aculeata Mill., uña de gato; Ruiz G. 2007-084 (HCIAD). CITES II
197. Pereskiopsis cf. aquosa (F.A.C. Weber) Britton & Rose, Ruiz G. 2008-104
(Observado); Van Devender 2007-1210 (ARIZ). CITES II
198. Pilosocereus alensis (F.A.C. Weber) Byles & G.D. Rowley, viejito; Ruiz G. 2007-
018 (HCIAD), 2010-499 (HCIAD); Van Devender 2010-070 (HCIAD). CITES II
199. Stenocereus kerberi (K. Schum.) A.C. Gibson & K.E. Horak, tasajo; Van Devender
(observado), CITES II
Cannabaceae
200. Aphananthe monoica (Hemsl.) J.-F. Leroy, Reina G. 2007-080 (ARIZ, HCIAD)
201. Celtis iguanaea (Jacq.) Sarg., garabato blanco; Reina G. 2004-1469 (USON,
HCIAD); Van Devender 2005-1542 (USON, HCIAD)
202. Celtis pallida Torr., garabato blanco; Ruiz G. 2009-185 (ARIZ, HCIAD)
203. Trema micrantha (L.) Blume, bejuco; Van Devender 2005-1365 (ARIZ, IBUG,
HCIAD)
Capparaceae
204. Capparis verrucosa Jacq., Ruiz G. 2008-101 (ARIZ, HCIAD)
205. Cleome pilosa Benth., Reina G. 2007-1181 (ARIZ, HCIAD)
206. Cleome viscosa L., Ruiz G. 2005-047 (HCIAD)
207. Crateva tapia L., perihuete; Ruiz G. 2004-186 (HCIAD), 2006-371A (Observado),
2008-016 (HCIAD); Van Devender 2005-1550 (ARIZ, HCIAD, USON)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
20
208. Morisonia americana L., Reina G. 2007-0184 (ARIZ, HCIAD)
Caryophyllaceae
209. Caryophyllaceae sp, Van Devender 2005-1415 (HCIAD, PTBG)
210. Drymaria villosa Schltdl. & Cham. subsp. palustris (Schltdl. & Cham.) J.A. Duke, Van Devender 2007-0223 (RM)
Celastraceae
211. Wimmeria mexicana (DC.) Lundell, barreta; Van Devender 2004-1489 (ARIZ,
USON, HCIAD)
Chenopodiaceae
212. Chenopodium murale L., quelite fraile, quelite cimarrón; Ruiz G. 2007-023 (HCIAD)
Chrysobalanaceae
213. Couepia polyandra (Kunth) Rose, zapotillo; Reina G. 2004-1457 (ARIZ, HCIAD,
MEXU), 2007-0078 (HCIAD, IBUG), 2007-0169 (ARIZ, HCIAD, MO); Ruiz G.
2006-388 (ARIZ, HCIAD, USON)
Cochlospermaceae
214. Cochlospermum vitifolium (Willd.) Spreng., rosa amarilla; Ruiz G. 2007-011
(HCIAD), 2007-020 (HCIAD), 2010-231 (HCIAD); Van Devender 2005-1383
(HCIAD)
Combretaceae
215. Combretum fruticosum (Loef.) Stuntz, angarilla, peinetilla, peineta; Ruiz G. 2004-
003 (HCIAD), 2006-375 (ARIZ, HCIAD)
Convolvulaceae
216. Cuscuta americana L., fideo, hongo; Reina G. 2006-117 (USON, HCIAD, WLU);
Ruiz G. 2004-111 (Observado)
217. Cuscuta costaricensis Yunck., hongo; Van Devender 2006-0074 (ARIZ, HCIAD,
USON, WLU)
218. Cuscuta gracillima Engelm., hongo; Reina G. 2007-152A (HCIAD, WLU), 2007-
1170 (WLU); Van Devender 2006-0160 (HCIAD, WLU), 2006-0166 (HCIAD,
WLU), 2006-0182 (ARIZ, HCIAD, USON, WLU), 2007-0215 (HCIAD, WLU)
219. Cuscuta macrocephala W. Schaffn. ex Yunck., hongo; Reina G. 2006-0104
(HCIAD, WLU), 2007-1310 (HCIAD, WLU); Van Devender 2007-1208 (WLU)
220. Cuscuta ortegana Yunck., hongo; Van Devender 2007-1146 (HCIAD, WLU)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
21
221. Evolvulus alsinoides (L.) L., Reina G. 2005-1298 (ARIZ, HCIAD); Ruiz G. 2004-
063 (HCIAD), 2007-065 (HCIAD), 2007-080 (HCIAD), 2008-115 (HCIAD), 2009-
193 (ARIZ, HCIAD), 2009-208 (ARIZ, HCIAD), 2009-223 (ARIZ, HCIAD); Van
Devender 2007-1250 (HCIAD, USON)
222. Evolvulus nummularius (L.) L., encaje; Reina G. 2005-1301 (ARIZ, HCIAD,
USON), 2007-1194 (ARIZ, HCIAD)
223. Ipomoea arborescens (Humb. & Bonpl. ex Willd.) G. Don, palo blanco; Ruiz G.
2006-197 (ARIZ, HCIAD), 2006-198 (ARIZ), 2006-199 (ARIZ, HCIAD), 2006-200
(ARIZ, HCIAD), 2006-201 (ARIZ, HCIAD), 2006-202 (ARIZ), 2006-404 (ARIZ,
HCIAD); Van Devender 2006-0179 (ARIZ, HCIAD)
224. Ipomoea arborescens (Humb. & Bonpl. ex Willd.) G. Don var. arborescens, palo
blanco; Ruiz 2006-194 (ARIZ, HCIAD), 2006-195(ARIZ), 2006-242 (ARIZ, HCIAD)
225. Ipomoea bracteata Cav., bejuco blanco, salia; Ruiz G. 2006-367 (HCIAD), 2007-024
(HCIAD); Van Devender 2004-1442 (ARIZ, HCIAD)
226. Ipomoea capillacea (Kunth) G. Don, Van Devender 2005-1442 (ARIZ, HCIAD)
227. Ipomoea cristulata Hallier f., bejuco trompillo, chuponcito; Ruiz G. 2004-061
(HCIAD), 2008-105 (HCIAD), 2008-113 (HCIAD), 2009-267 (ARIZ, HCIAD),
2009-347 (ARIZ)
228. Ipomoea dumosa (Benth.) L.O. Williams, Ruiz G. 2009-253 (ARIZ)
229. Ipomoea hederifolia L., Reina G. 2007-1345 (ARIZ)
230. Ipomoea indica (Burm.) Merr., Ruiz G. 2009-278 (ARIZ)
231. Ipomoea meyeri (Spreng.) G. Don, trompillo; Reina G. 2007-1182 (ARIZ, HCIAD);
Ruiz G. 2009-249 (ARIZ, HCIAD), 2009-307 (ARIZ), 2009-314 (ARIZ, HCIAD);
Van Devender 2004-1381 (ARIZ), 2006-0169 (ARIZ, HCIAD)
232. Ipomoea microsepala Benth., trompillo; Van Devender 2006-0192 (ARIZ, HCIAD,
MEXU, USON), 2007-0106 (HCIAD, HCIB, NMC, TEX)
233. Ipomoea minutiflora (M. Martens & Galeotti) House, bejuco; Ruiz G. 2004-081
(HCIAD), 2009-226 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2008-708A (ARIZ)
234. Ipomoea parasitica (Kunth) G. Don, bejuco San Francisco, trompillo; Reina G.
2004-1474 (ARIZ), 2005-1514 (HCIAD, USON); Ruiz G. 2006-385 (ARIZ)
235. Ipomoea pedicellaris Benth., Ruiz G. 2004-131 (Observado), 2007-064 (HCIAD),
2009-254 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2005-1463 (ARIZ)
236. Ipomoea quamoclit L., clavel de flor roja, clavelito; Reina G. 2005-1504 (ARIZ,
HCIAD); Ruiz G. 2008-121 (HCIAD), 2009-271 (ARIZ, HCIAD), 2009-318
(HCIAD); Van Devender 2007-0212 (ARIZ)
237. Ipomoea scopulorum Brandegee, bejuco trompillo; Reina G. 2005-1295 (ARIZ,
HCIAD, USON); Ruiz G. 2009-140 (ARIZ, HCIAD), 2009-173 (ARIZ, HCIAD)
238. Ipomoea ternifolia Cav. var. leptotoma (Torrey) J.A. McDonald; Reina G. 2008-
658 (ARIZ, HCIAD); Ruiz G. 2009-246 (ARIZ, HCIAD), Van Devender 2004-1413
(ARIZ),
239. Ipomoea trifida (Kunth) G. Don, bejuco San Francisco; Reina G. 2004-1479 (ARIZ,
HCIAD), 2007-1312 (HCIB), 2007-1313 (ARIZ); Van Devender 2007-0222 (HCIAD,
USON), 2008-615 (ARIZ), 2008-713 (ARIZ, HCIAD), 2008-722 (ARIZ, HCIAD)
240. Ipomoea triloba L., trompillo; Ruiz G. 2009-220 (ARIZ, HCIAD), 2009-336 (ARIZ,
HCIAD); Van Devender 2004-1418 (ARIZ), 2005-1457 (USON, HCIAD), 2005-1546
(ARIZ), 2007-1198 (HCIAD, HCIB, USON), 2008-712 (ARIZ, HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
22
241. Merremia palmeri (Hallier) Hallier f., bejuco; Van Devender 2005-1381 (ARIZ,
HCIAD)
242. Merremia umbellata (L.) Hallier f., trompillo; Reina G. 2006-0037 (HCIAD), 2007-
0155 (HCIAD, MEXU, NMC); Van Devender 2006-196 (ARIZ, HCIAD, HCIB,
USON)
243. Operculina pteripes (G. Don) O’Donnell, bejuco San Miguel, bejuco estrellita,
machacuana; Reina G. 2004-1481 (ARIZ, HCIAD), 2007-1279 (HCIAD); Ruiz G.
2006-371 (ARIZ, HCIAD), 2009-139 (ARIZ, HCIAD), 2009-147 (ARIZ), 2009-252
(ARIZ, HCIAD)
244. Turbina corymbosa (L.) Raf., Reina G. 2007-1271 (ARIZ, HCIAD, MEXU), 2008-
738 (ARIZ, HCIAD, MO); Van Devender 2008-612 (ARIZ, HCIAD),
Cucurbitaceae
245. Apodanthera sp, Ruiz G. 2006-370 (HCIAD, MEXU)
246. Cayaponia attenuata (Hook. & Arn.) Cogn., mata de rata; Reina G. 2007-1352
(HCIAD, IBUG); Ruiz G. 2006-410 (HCIAD)
247. Cucurbita argyrosperma Huber subsp. sororia (L.H. Bailey) Merrick & D.M.
Bates, chicayota; Reina G. 2005-1502 (MEXU); Ruiz G. 2006-411 (Observado)
248. Echinopepon racemosus (Steud.) C. Jeffrey, bejuco; Van Devender 2005-1478
(HCIAD, MEXU)
249. Melothria sp, sandía de culebra; Ruiz G. 2004-092 (HCIAD)
250. Momordica charantia L., bejuco; Van Devender 2007-0207 (HCIAD)
251. Polyclathra cucumerina Bertol., retama; Reina G. 2004-1480 (HCIAD, MEXU);
Ruiz G. 2006-397 (HCIAD, MEXU), 2008-125 (HCIAD), 2009-250 (ARIZ, HCIAD);
Van Devender 2004-1425 (HCIAD, MEXU), 2006-0087 (HCIAD, MEXU), 2008-
0563 (ARIZ, HCIAD, TEX)
252. Rytidostylis longisepala (Cogn.) C. Jeffrey, bejuco armadillito; Reina G. 2004-1448
(MEXU), 2005-1521 (HCIAD, MEXU); Ruiz G. 2009-230 (HCIAD); Van Devender
2005-1481 (MEXU)
Ebenaceae
253. Diospyros sinaloensis S.F. Blake, guaiparín; Reina G. 2007-1358 (ARIZ, HCIAD)
Erythroxylaceae
254. Erythroxylum havanense Jacq., chinito; Reina G. 2008-0733 (ARIZ, HCIAD); Ruiz
G. 2004-085 (HCIAD), 2009-041 (ARIZ, HCIAD), 2009-110 (ARIZ); Van Devender
2006-71 (USON)
Euphorbiaceae
255. Acalypha cincta Müll. Arg., golondrina; Ruiz G. 2007-010 (HCIAD), 2008-062
(HCIAD, IEB), 2009-079 (HCIAD, IEB)
256. Acalypha hispida Burm. f., gusanito; Van Devender 2007-0116 (IEB)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
23
257. Acalypha microphylla Klotzsch, golondrina; Reina G. 2004-1454 (IEB), 2005-1300
(ARIZ, HCIAD, IEB, USON), 2005-1311 (IEB, HCIB), 2005-1319 (IEB), 2008-674
(HCIAD, IEB); Ruiz G. 2007-059 (HCIAD); Van Devender 2005-1370 (IEB, NMC),
2006-0173 (IEB), 2006-0174 (CAS, HCIAD, IEB, MEXU, TEX), 2007-0119 (IEB),
2007-0210 (IEB)
258. Acalypha polystachya Jacq., candelilla cimarrona; Ruiz G. 2009-086 (HCIAD, IEB)
259. Acalypha subviscida S. Watson, golondrina; Reina G. 2004-1447 (ARIZ, HCIAD,
IEB, USON), 2006-0152 (IEB), 2007-1131 (HCIAD, IEB, MEXU), 2007-1143
(HCIAD, IEB)
260. Cnidoscolus sp, copal de chicle; Reina G. 2004-1458 (HCIAD, IEB); Ruiz G. 2008-
026 (IEB), 2008-060 (IEB)
261. Croton draco Schltdl. & Cham., cuero de vaca; Ruiz G. 2009-089 (HCIAD, IEB),
2009-113 (HCIAD, IEB), 2010-015 (HCIAD, IEB); Van Devender 2005-1379 (ARIZ,
HCIAD, IEB)
262. Croton hirtus L’Hér., Van Devender 2005-1455 (HCIAD, IEB), 2005-1467 (HCIAD,
IEB)
263. Croton repens Schltdl., Van Devender 2005-1439 (HCIAD, IEB)
264. Croton roxanae Croizat, curandera; Ruiz G. 2008-034 (HCIAD, IEB), 2008-061
(HCIAD, IEB), 2009-077 (HCIAD, EIB); Van Devender 2005-1561 (ARIZ, HCIAD,
IEB)
265. Croton varelae V.W. Steinm., Ruiz G. 2009-192 (HCIAD, IEB); Van Devender
2005-1433 (ARIZ, HCIAD, CAS, HCIB, IEB, USON)
266. Dalechampia scandens L., Reina G. 2008-675 (IEB); Ruiz G. 2004-120 (Observado);
Van Devender 2004-1504 (HCIAD, IEB)
267. Euphorbia cymosa Poir., candelilla; Van Devender 2005-1568 (HCIAD, IEB)
268. Euphorbia dioeca Kunth, Van Devender 2005-1416 (HCIAD, IEB), 2007-0195
(IEB)
269. Euphorbia graminea Jacq., golondrina; Reina G. 2007-1163 (HCIAD, IEB), 2008-
678 (ARIZ, CAS, HCIAD, HCIB, IEB, MEXU, MO, TEX, USON); Ruiz G. 2007-
040 (HCIAD), 2009-361 (IEB); Van Devender 2004-1343 (HCIAD, IEB), 2007-0127
(HCIAD, IEB)
270. Euphorbia heterophylla L., nochebuena, lechoso; Ruiz G. 2004-048 (HCIAD), Van
Devender 2005-1397 (HCIAD, IEB)
271. Euphorbia hirta L. var. hirta, golondrina; Ruiz G. 2004-090 (HCIAD), 2005-049
(HCIAD); Van Devender 2007-1147 (IEB)
272. Euphorbia humayensis Brandegee, Reina G. 2008-725 (IEB)
273. Euphorbia hypericifolia L., Van Devender 2005-1458 (ARIZ, IEB)
274. Euphorbia hyssopifolia L., carnavalillo, golondrina de monte, riñosán; Reina G.
2005-1308 (IEB, HCIAD), 2007-1350 (ARIZ, HCIAD, IEB, MICH, USON); Ruiz G.
2009-202 (IEB); Van Devender 2004-1355 (HCIAD, IEB), 2006-0064 (HCIAD,
NMC), 2007-0196 (IEB), 2007-1252 (HCIAD, IEB)
275. Euphorbia ocymoidea L., golondrina; Reina G. 2006-0044 (ARIZ, HCIAD, HCIB,
IEB, USON), 2007-1346 (IEB, MEXU, MICH); Ruiz G. 2009-329 (HCIAD, IEB)
276. Euphorbia pulcherrima Willd. ex Klotzsch, nochebuena, catalina; Reina G. 2007-
1177 (HCIAD, MICH); Ruiz G. 2009-368 (IEB), 2010-505 (HCIAD); Van Devender
2005-1386 (HCIAD, IEB), 2006-77 (ARIZ, HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
24
277. Euphorbia subreniformis S. Watson, Van Devender 2004-1426 (IEB), 2007-1254
(ARIZ, HCIAD, IEB)
278. Euphorbia thymifolia L., golondrina; Reina G. 2004-1451 (ARIZ, HCIAD, IEB,
USON), 2005-1316 (ARIZ, HCIAD, IEB), 2007-0070 (HCIAD, IEB, MICH); Ruiz G.
2008-040 (HCIAD, IEB); Van Devender 2007-0197 (HCIAD, IEB, MICH)
279. Hura polyandra Baill., haba; Ruiz G. 2006-389A (HCIAD), 2008-095 (HCIAD)
280. Jatropha curcas L., sangregado; Ruiz G. 2008-019 (HCIAD, IEB), 2009-124
(HCIAD, IEB); Van Devender 2005-1526 (HCIAD, IEB)
281. Jatropha malacophylla Standl., sangregado; Ruiz G. 2004-121 (Observado)
282. Jatropha peltata Cerv., bonete; Van Devender 2005-1527 (ARIZ, HCIAD, HCIB,
IEB, NMC, USON)
283. Manihot chlorosticta Standl. & Goldman, pachuca; Ruiz G. 2008-0081 (HCIAD,
IEB), 2009-083 (HCIAD, IEB)
284. Microstachys corniculata (Vahl) Griseb., Van Devender 2005-1447 (IEB), 2007-
1241 (IEB)
285. Phyllanthus amarus Schumach. & Thonn., Van Devender 2008-641 (ARIZ,
HCIAD, IEB, IBUG, MO, TEX, USON)
286. Phyllanthus coalcomanensis Croizat, oreja de cochi; Reina G. 2010-060 (HCIAD,
IEB); Ruiz G. 2008-065 (HCIAD, IEB); Van Devender 2007-1144 (IEB, HCIAD)
287. *Ricinus communis L., higuerilla; Ruiz G. 2007-074 (HCIAD); Van Devender 2007-
0204 (HCIAD). Nativa a África y Eurasia.
288. Sapium sp., hiza; Van Devender 2004-1491 (IEB), 2005-1540 (IEB)
Fabaceae
289. Acacia cochliacantha Humb. & Bonpl. ex Willd., güinole, huinole, vinolo,
huizache; Ruiz G. 2004-008 (HCIAD), 2004-062 (HCIAD); Van Devender 2004-1430
(HCIAD, MEXU), 2004-1493A (HCIAD, MEXU), 2004-1509 (MEXU)
290. Acacia farnesiana (L.) Willd., huizache, huizache blanco, güinorama; Ruiz G. 2004-
064 (HCIAD)
291. Acacia hindsii Benth., jarretadera, garratadera; Ruiz G. 2006-378 (HCIAD, MEXU),
2008-042 (HCIAD)
292. Acacia macracantha Humb. & Bonpl. ex Willd., güinole blanco; Ruiz G. 2005-024
(HCIAD, MEXU)
293. Acacia pennatula (Schltdl. & Cham.) Benth., güinole espino, espinito; Ruiz G.
2004-119 (observado), Van Devender 2007-1231 (HCIAD, MEXU)
294. Aeschynomene americana L., Reina G. 2008-739 (MEXU); Van Devender 2010-064
(HCIAD)
295. Aeschynomene americana L. var. flabellata Rudd, tamarindillo; Reina G. 2004-
1483 (MEXU), 2007-1258 (MEXU), 2007-1278 (HCIAD, MEXU), 2007-1287
(HCIAD, MEXU)
296. Aeschynomene brasiliana (Poir.) DC., Van Devender 2005-1456 (MEXU)
297. Aeschynomene fascicularis Schltdl. & Cham., tamarindillo; Van Devender 2007-
1212 (MEXU)
298. Aeschynomene petraea B.L. Rob var. grandiflora Rudd, Reina G. 2007-0161
(HCIAD, MEXU)
299. Aeschynomene simulans Rose, Ruiz G. 2005-018 (MEXU)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
25
300. Aeschynomene villosa Poir., Reina G. 2008-739A (MEXU)
301. Albizia occidentalis Brandegee, trucha; Reina G. 2006-0154 (ARIZ, HCIAD,
MEXU); Ruiz G. 2005-007 (HCIAD, MEXU)
302. Bauhinia pauletia Pers., cabra, pata de cabra; Ruiz G. 2008-135 (HCIAD); Van
Devender 2005-1556 (HCIAD, MEXU), 2007-1230 (ARIZ, HCIAD, MEXU, TEX)
303. Bauhinia ungulata L., cabra, pata de cabra; Reina G. 2007-0091 (ARIZ, HCIAD,
MEXU, NMC, TEX); Van Devender 2005-1554 (HCIAD, MEXU), 2008-0617
(ARIZ, HCIAD, MEXU)
304. Brongniartia glabrata Hook. & Arn., gallito; Reina G. 2006-0056 (MEXU), 2006-
0057 (HCIAD, MEXU), 2006-0148 (MEXU); Ruiz G. 2006-392 (HCIAD, MEXU),
2007-063 (HCIAD); Van Devender 2004-1499 (HCIAD, MEXU), 2006-0076
(HCIAD, MEXU), 2007-0114 (HCIAD, MO, NMC), 2007-0180 (MEXU)
305. Caesalpinia pulcherrima (L.) Sw., tabachín; Ruiz G. 2008-133 (HCIAD)
306. Calliandra houstoniana (Mill.) Standl., peinetilla, tabardillo; Ruiz G. 2004-093
(HCIAD), 2009-301 (ARIZ, HCIAD)
307. Calliandra tergemina (L.) Benth., palo fierro; Ruiz G. 2008-055 (HCIAD, MEXU)
308. Calopogonium galactioides (Kunth) Benth. ex Hemsl., frijolillo; Reina G. 2006-
0138 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
309. Calopogonium mucunoides Desv., frijolillo, bejuco peludo, huatoso; Van Devender
2004-1434 (HCIAD, MEXU), 2006-0073 (HCIAD, MEXU), 2006-0168 (HCIAD,
MEXU), 2007-1223 (MEXU), 2007-1249 (HCIAD, MEXU), 2008-0568 (HCIAD,
MEXU)
310. Canavalia acuminata Rose, cuchillito; Reina G. 2006-0109 (ARIZ, HCIAD,
MEXU), 2008-696 (HCIAD, MEXU); Ruiz G. 2006-391 (HCIAD), 2007-0025
(HCIAD); Van Devender 2004-1406 (HCIAD, MEXU)
311. Canavalia brasiliensis Mart. ex Benth., cuchillito; Reina G. 2007-1259 (ARIZ,
HCIAD, MEXU, NMC), 2008-718 (HCIAD, MEXU)
312. Centrosema sagittatum (Humb. & Bonpl. ex Willd.) Brandegee, Reina G. 2007-
1164 (HCIAD, MEXU, NMC); Ruiz G. 2010-082 (HCIAD); Van Devender 2004-
1352 (HCIAD, MEXU)
313. Chamaecrista nictitans (L.) Moench var. jaliscensis (Greenm.) H.S. Irwin &
Barneby, tamarindillo; Ruiz G. 2005-031 (MEXU); Van Devender 2005-1414
(HCIAD, MEXU)
314. Chamaecrista punctulata (Hook. & Arn.) H.S. Irwin & Barneby, bicho de llano;
Van Devender 2005-1422 (ARIZ, HCIAD, MEXU, NMC)
315. Chamaecrista rotundifolia (Pers.) Greene, Van Devender 2005-1392 (HCIAD,
MEXU), 2007-1234 (HCIAD, MEXU), 2008-608 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
316. Chamaecrista serpens (L.) Greene, Van Devender 2005-1432 (ARIZ, HCIAD,
MEXU, NMC, USON)
317. Chamaecrista viscosa (Kunth) H.S. Irwin & Barneby var. viscosa, frijolillo; Reina
G. 2006-0131 (HCIAD, MEXU), 2007-0162 (HCIAD, MEXU), 2008-649 (ARIZ,
MEXU); Van Devender 2007-0149 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
318. Chloroleucon mangense (Jacq.) Britton & Rose, cucharo, ébano blanco; Reina G.
2007-1189 (HCIAD, MEXU); Ruiz G. 2004-007 (HCIAD), 2008-119 (HCIAD),
2009-018 (ARIZ, HCIAD), 2009-042 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2005-1528
(MEXU)
319. Clitoria polystachya Benth., Van Devender 2005-1400 (MEXU)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
26
320. Conzattia multiflora (B.L. Rob.) Standl., navío; Ruiz G. (Observado)
321. Coursetia caribaea (Jacq.) Lavin var. caribaea, garabato; Reina G. 2007-1295
(MEXU), Ruiz G. 2010-085 (HCIAD), 2010-087 (HCIAD)
322. Coursetia mollis B.L. Rob & Greenm., garabato de río, garabato blanco; Reina G.
2007-0166 (ARIZ, MEXU); Van Devender 2006-0097 (MEXU, HCIAD)
323. Crotalaria cajanifolia Kunth, tronador; Van Devender 2005-1354 (HCIAD, MEXU),
2005-1374 (HCIAD, MEXU)
324. Crotalaria filifolia Rose, tronador; Van Devender 2005-1391 (HCIAD, MEXU)
325. Crotalaria longirostrata Hook. & Arn., chipil; Reina G. 2007-1356 (ARIZ, HCIAD,
MEXU)
326. Crotalaria mollicula Kunth, tronador; Van Devender 2004-1340 (HCIAD, MEXU)
327. Crotalaria sagittalis L., tronador; Van Devender 2005-1355 (HCIAD, MEXU)
328. Dalea cliffortiana Willd., Ruiz G. 2009-322 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2004-
1407 (MEXU, NMC), 2004-1515 (ARIZ, HCIAD, NMC), 2006-0063 (NMC)
329. Dalea foliolosa (Aiton) Barneby, Van Devender 2008-591 (ARIZ, HCIAD, MEXU),
2008-624 (MEXU)
330. Desmanthus virgatus (L.) Willd., Reina G. 2008-749 (ARIZ, MEXU, USON)
331. Desmodium affine Schltdl., Reina G. 2008-0688 (MEXU); Van Devender 2005-1564
(HCIAD, MEXU), 2007-1224 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
332. Desmodium barbatum (L.) Benth., mata pegajosa; Van Devender 2004-1435 (ARIZ,
MEXU)
333. Desmodium chartaceum Brandegee, mata pegajosa; Van Devender 2004-1416
(ARIZ, MEXU)
334. Desmodium hookerianum D. Dietr., mata pegajosa; Reina G. 2004-1462 (MEXU);
Van Devender 2008-577 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
335. Desmodium orbiculare Schltdl. var. rubricaule (Rose & Painter) B.G. Schub. &
McVaugh, Van Devender 2005-1426 (ARIZ, HCIAD, MEXU, NMC, USON)
336. Desmodium psilocarpum A. Gray, mata pegajosa; Van Devender 2007-0221
(MEXU)
337. Desmodium scorpiurus (Sw.) Desv., mata pegajosa; Van Devender 2004-1507A
(MEXU), 2007-0171 (MEXU), 2007-1249A (MEXU), 2008-0640 (HCIAD, MEXU)
338. Desmodium tortuosum (Sw.) DC., mata pegajosa; Reina G. 2004-1468 (HCIAD,
MEXU), 2007-1307 (HCIAD, MEXU)
339. Diphysa puberulenta Rydb., bicho, huiloche, güilochi; Ruiz G. 2006-393 (MEXU,
HCIAD), Van Devender 2007-0111 (ARIZ, MEXU, NMC, TEX)
340. Entada polystachya (L.) DC., bejuco compio, bejuco de agua; Reina G. 2008-731
(ARIZ, HCIAD, MEXU)
341. Enterolobium cyclocarpum (Jacq.) Griseb., huanacaxtle, guanacaste; Ruiz G. 2006-
377 (HCIAD)
342. Erythrina flabelliformis Kearney, colorín; Ruiz G. 2006-409 (HCIAD, MEXU)
343. Erythrina lanata Rose, colorín; Ruiz G. 2008-069 (MEXU)
344. Erythrina lanata Rose subsp. occidentalis (Standl.) Krukoff & Barneby, colorín;
Ruiz G. 2008-028 (HCIAD, MEXU); Van Devender 2004-1371 (MEXU)
345. Eysenhardtia polystachya (Ortega) Sarg., cuate, palo cuate; Ruiz G. 2004-065
(HCIAD)
346. Haematoxylum brasiletto H. Karst., brasil, palo de brasil; Ruiz G. 2005-003
(HCIAD), 2007-014 (HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
27
347. Hymenaea courbaril L., mata de rata; Reina G. 2007-1351 (HCIAD, MEXU)
348. Indigofera cuernavacana Rose, Van Devender 2004-1393 (HCIAD, MEXU)
349. Indigofera suffruticosa Mill., platanillo; Reina G. 2008-0727 (ARIZ, HCIAD,
MEXU, USON)
350. Inga eriocarpa Benth., vainillo; Ruiz G. 2006-376 (HCIAD); Van Devender 2005-
1366 (ARIZ)
351. Inga vera Willd., vainillo; Van Devender 2007-0118 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
352. Leucaena leucocephala (Lam.) de Wit., guajillo; Ruiz G. 2009-272 (HCIAD)
353. Lonchocarpus lanceolatus Benth., cabo de hacha, taliste; Reina G. 2007-1262
(HCIAD, MEXU); Ruiz G. 2008-027 (HCIAD, MEXU)
354. Lysiloma acapulcense (Kunth) Benth., tepeguaje; Van Devender 2004-1507
(MEXU)
355. Lysiloma auritum (Schltdl.) Benth., tepeguaje; Reina G. 2007-0075 (ARIZ, HCIAD,
MEXU, NMC)
356. Lysiloma microphyllum Benth., mauto colorado, tepemezquite colorado; Reina G.
2004-1464 (HCIAD, MEXU), 2007-1311 (MEXU); M.Ruiz 2006-086A (HCIAD);
Van Devender 2007-1148 (HCIAD, MEXU)
357. Machaerium salvadorense (Donn. Sm.) Rudd, cañuela; Reina G. 2008-745 (HCIAD,
MEXU); Ruiz G. 2006-0372 (HCIAD, MEXU), 2008-002 (ARIZ, HCIAD, MEXU);
Van Devender 2005-1350 (ARIZ, HCIAD, MEXU, NMC, USON), 2007-1225
(HCIAD, MEXU)
358. Marina scopa Barneby, Ruiz G. 2009-277 (ARIZ)
359. Mariosousa russelliana (Britton & Rose) Seigler & Ebinger, mauto blanco,
tepemezquite blanco; Reina G. 2004-1467 (HCIAD, MEXU)
360. Mimosa affinis B.L. Rob., muérete caporal; Reina G. 2005-1302 (ARIZ, HCIAD,
UAMIZ); Ruiz G. 2009-209 (HCIAD, MEXU); Van Devender 2008-605 (HCIAD,
MEXU)
361. Mimosa albida Humb. & Bonpl. ex Willd. var glabrior B.L. Rob., cuca, cuquilla,
cuatante; Reina G. 2005-1336 (HCIAD, UAMIZ), 2008-642 (ARIZ, HCIAD,
MEXU); Ruiz G. 2009-169A (HCIAD, MEXU); Van Devender 2004-1370 (UAMIZ)
362. Mimosa albida Humb. & Bonpl. ex Willd. var. strigosa (Willd.) B.L. Rob.,
cuatante negro; Van Devender 2007-1235 (ARIZ, MEXU)
363. Mimosa guatemalensis (Hook. & Arn.) Benth., juilón blanco, cuca; Reina G. 2008-
666 (ARIZ, HCIAD, MEXU); Ruiz G. 2009-337 (HCIAD, MEXU); Van Devender
2004-1395 (HCIAD, UAMIZ), 2007-1123 (MEXU)
364. Mimosa occidentalis Britton & Rose, Van Devender 2005-1356 (ARIZ, HCIAD,
MEXU, NMC, UAMIZ, USON)
365. Mimosa polyantha Benth., cuca de llano, juiloncillo; Van Devender 2004-1492
(HCIAD, UAMIZ)
366. Mimosa quadrivalvis L. var. jaliscensis (Macbr.) Beard ex Barneby, Ruiz G. 2009-
159 (MEXU), 2009-242 (HCIAD, MEXU)
367. Mimosa sinaloensis Britton & Rose, cuatante; Reina G. 2007-1166 (HCIAD,
MEXU); Van Devender 2008-569 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
368. Nissolia fruticosa Jacq., frijolillo, bejuco; Van Devender 2004-1378 (MEXU)
369. Phaseolus lunatus L., frijolillo; Reina G. 2007-0154 (MEXU), 2008-747 (ARIZ,
HCIAD, MEXU)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
28
370. Pithecellobium dulce (Roxb.) Benth., guamúchil, conchi; Reina G. 2007-1159
(HCIAD, MEXU)
371. Platymiscium trifoliolatum Benth., palo santo; Ruiz G. 2006-396 (HCIAD, MEXU),
2010-243 (HCIAD); Van Devender 2007-0113 (HCIAD, MEXU)
372. Ramirezella crassa (McVaugh) Ochot.-Booth & A. Delgado, Van Devender 2005-
1472 (HCIAD, MEXU)
373. Rhynchosia minima (L.) DC., frijolillo; Ruiz G. 2007-022 (HCIAD)
374. Rhynchosia precatoria (Humb. & Bonpl. ex Willd.) DC., orozus; Van Devender
2007-1216 (HCIAD, MEXU)
375. Senegalia retusa Raf., carbonera, arrendadora; Ruiz G. 2003-004 (HCIAD), 2007-
026 (HCIAD); Van Devender 2006-0191 (HCIAD, MEXU)
376. Senna alata (L.) Roxb., bicho de gorro; Reina G. 2004-1478 (MEXU, HCIAD); Ruiz
G. 2005-022 (HCIAD), 2008-102 (HCIAD)
377. Senna atomaria (L.) H.S. Irwin & Barneby, mora hedionda; Ruiz G. 2003-003
(HCIAD), 2004-005 (HCIAD, MEXU), 2006-401 (HCIAD, MEXU), 2008-097
(MEXU), 2009-126 (ARIZ, HCIAD)
378. Senna fruticosa (Mill.) H.S. Irwin & Barneby, cagada de gato, caño fístula; Reina
G. 2005-1335 (HCIAD, MEXU), 2006-059 (MEXU), 2007-0094 (HCIAD, MEXU,
NMC); Ruiz G. 2008-084 (MEXU), 2009-317 (ARIZ), 2009-334 (ARIZ, HCIAD);
Van Devender 2004-1384 (HCIAD, MEXU), 2005-1559 (ARIZ, HCIAD, MEXU),
2008-0600 (ARIZ, HCIAD, NMC)
379. Senna hirsuta (L.) H.S. Irwin & Barneby, bicho; Ruiz G. 2004-097 (HCIAD),
2008-103 (HCIAD); Van Devender 2005-1575 (MEXU), 2006-0178 (HCIAD,
MEXU)
380. Senna mollissima (Humb. & Bonpl. ex Willd.) H.S. Irwin & Barneby, mora
hedionda; Reina G. 2005-1494 (MEXU); Ruiz G. 2008-032 (MEXU)
381. Senna mollissima (Humb. & Bonpl. ex Willd.) H.S. Irwin & Barneby var.
glabrata (Benth.) H.S. Irwin & Barneby, mora hedionda; Reina G. 2005-1494
(MEXU); Van Devender 2007-0199 (HCIAD, MEXU)
382. Senna obtusifolia (L.) H.S. Irwin & Barneby, bicho; Reina G. 2005-1304 (HCIAD,
MEXU)
383. Senna occidentalis (L.) Link, bicho; Reina G. 2005-1313 (MEXU, HCIAD, NMC)
384. Senna pallida (Vahl) H.S. Irwin & Barneby, abejoncillo, bicho; Ruiz G. 2004-004
(HCIAD), 2004-098 (HCIAD), 2006-022 (HCIAD), 2006-386 (HCIAD), 2009-346
(ARIZ, HCIAD); Van Devender 2005-1534 (ARIZ, MEXU, NMC)
385. Senna uniflora (Mill.) H.S. Irwin & Barneby, bicho de temporal; Van Devender
2004-1354 (HCIAD, MEXU), 2007-0198 (MEXU), 2007-1199 (HCIAD, MEXU)
386. Stylosanthes humilis Kunth, Van Devender 2008-0619 (ARIZ, HCIAD). CITES II.
387. Stylosanthes mexicana Taub., Van Devender 2008-589 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
388. Stylosanthes viscosa (L.) Sw., Van Devender 2004-1415 (MEXU), 2005-1396
(HCIAD, MEXU)
389. Stizolobium pruriens (L.) Medik var. utilis, mocuna; Reina G. 2007-1171 (HCIAD,
MEXU)
390. Tamarindus indica L., tamarindo; Reina G. 2008-715 (ARIZ, HCIAD)
391. Tephrosia crassifolia Benth., Ruiz G. 2009-011 (Observado)
392. Tephrosia aff. leucantha Kunth, Van Devender 2008-606 (MEXU)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
29
393. Tephrosia rhodantha Brandegee, Van Devender 2005-1358 (ARIZ, HCIAD,
MEXU), 2007-1248 (HCIAD, MEXU)
394. Tephrosia submontana (Rose) Riley, Van Devender 2004-1358 (HCIAD, IZTA),
2005-1393 (ARIZ, HCIAD, MEXU, NMC, USON)
395. Vigna gentryi (Standl.) Stainier & F. Horvat, Van Devender 2004-1390 (HCIAD,
MEXU), 2005-1359 (MEXU)
396. Vigna peduncularis (Kunth) Fawc. & Rendle, Reina G. 2008-652 (HCIAD, MEXU)
397. Zapoteca formosa (Kunth) H.M. Hern. subsp. rosei (Wiggins) H.M. Hern.,
tabardillo; Reina G. 2005-1290 (ARIZ, HCIAD, MEXU, USON)
398. Zornia reticulata J.E. Smith, Van Devender 2005-1394 (HCIAD, MEXU)
Fagaceae
399. Quercus aristata Hook. & Arn., encino; Reina G. 2007-1263 (HCIAD, NMC), 2008-
0651 (HHCIAD, NMC), 2008-0659 (HCIAD, NMC); Ruiz G. 2003-001 (HHCIAD,
NMC), 2005-016 (ARIZ, HHCIAD, NMC), 2010-230 (HHCIAD)
400. Quercus magnoliifolia Née, roble; Ruiz G. 2003-002 (HHCIAD), 2005-017
(HHCIAD); Van Devender 2004-1383 (NMC), 2004-1385 (HCIAD, NMC), 2004-
1399 (HCIAD, NMC)
Flacourtiaceae
401. Casearia arguta Kunth, pico de pájaro; Reina G. 2007-082 (MO), 2007-170 (ARIZ,
USON); Ruiz G. 2006-364 (HCIAD), 2008-064 (ARIZ, HCIAD); Van Devender
2004-1512 (HCIAD, USON), 2007-1226 (ARIZ, HCIAD)
402. Casearia dolichophylla Standl., garrapatilla; Ruiz G. 2004-190 (HCIAD), 2008-064
(ARIZ, HCIAD); Van Devender 2005-1579 (ARIZ)
403. Xylosma aff. flexuosa (Kunth) Hemsl., junco; Van Devender 2006-0082 (ARIZ,
HCIAD), 2007-188B (ARIZ, HCIAD, MEXU, MO, TEX, USON)
Gentianaceae
404. Centaurium sp, Van Devender 2006-0061 (HCIAD, TEX), 2007-0229 (TEX)
405. Schultesia guianensis (Aubl.) Malme, Van Devender 2004-1487 (ARIZ, HCIAD,
HAM, MEXU)
Gesneriaceae
406. Achimenes fimbriata (Hook.) Hend., Ruiz G. 2009-115 (ARIZ, HCIAD), 2009-138
(ARIZ, HCIAD)
407. Achimenes glabrata (Zucc.) Fritsch, Van Devender 2005-1360 (ARIZ, HCIAD)
Hernandiaceae
408. Gyrocarpus americanus Jacq., palo amargo, jútamo; Ruiz G. 2006-384 (HCIAD);
Van Devender 2007-1209 (ARIZ, HCIAD, USON)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
30
Hippocrateaceae
409. Hippocratea aff. volubilis L., chile del rey; Reina G. 2004-1460 (HCIAD, IEB); Van
Devender 2005-1586 (ARIZ, HCIAD, IEB)
Hydroleaceae
410. Hydrolea spinosa L., Ruiz G. 2007-031 (HCIAD), 2009-325 (ARIZ, HCIAD), 2009-
402 (HCIAD); Van Devender 2006-0066 (HCIAD), 2008-0636 (ARIZ, HCIAD,
MEXU, MO, TEX)
Lamiaceae
411. Hyptis albida Kunth, salvia; Ruiz G. 2007-066 (HCIAD); Van Devender 2007-0117
(ARIZ, HCIAD, MEXU)
412. Hyptis cf. congesta Leonard, Ruiz G. 2009-194 (HCIAD, TEX)
413. Hyptis rhytidea Benth., salvia; Reina G. 2006-0149 (HCIAD, USON)
414. Hyptis stellulata Benth., salvia; Reina G. 2006-0055 (ASU, CAS, HCIAD, HCIB,
TEX), 2006-0140 (ARIZ, HCIAD, USON), 2007-0088 (MEXU); Ruiz G. 2009-006
(ARIZ, HCIAD)
415. Hyptis suaveolens (L.) Poit, chan; Reina G. 2006-0047 (HCIAD, USON), 2008-687
(MEXU); T.R. Van Devender 2008-0623 (MEXU)
416. *Leonotis nepetifolia (L.) R. Br., carrete; Van Devender 2005-1368 (ARIZ, HCIAD).
Maleza pantropical.
417. *Ocimum basilicum L., albahacar; Reina G. 2005-1292 (ARIZ, HCIAD, MEXU,
USON). Nativa a África.
418. Salvia lasiocephala Hook. & Arn., salvia; Ruiz G. 2007-033 (HCIAD), 2007-042
(HCIAD), 2008-112 (HCIAD), 2008-116 (HCIAD), 2009-276 (ARIZ, HCIAD); Van
Devender 2004-1380 (HCIAD)
419. Salvia setosa Fernald, salvia; Ruiz G. 2004-106 (Observado), 2005-271 (HCIAD),
2008-130 (HCIAD)
420. Stachys pacifica B.L. Turner, Reina G. 2004-1444 (ARIZ, HCIAD); Ruiz G. 2009-
243 (ARIZ, HCIAD)
421. Vitex mollis Kunth, walamo; Ruiz G. 2004-183 (HCIAD), 2006-405 (ARIZ,
HCIAD), 2007-028 (HCIAD), 2008-023 (HCIAD), 2009-039 (HCIAD), 2010-087A
(HCIAD)
422. Vitex pyramidata B.L. Rob., negrito, negrito coyote; Reina G. 2007-0095 (HCIAD,
IBUG); Ruiz G. 2008-082 (ARIZ, HCIAD), 2009-235 (ARIZ, HCIAD), 2010-235
(HCIAD); Van Devender 2004-1513 (HCIAD, USON), 2008-0625 (USON)
Loasaceae
423. Gronovia scandens L., bejuco pegajoso; Reina G. 2005-1487 (MEXU)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
31
Loganiaceae
424. Buddleja sessiliflora Kunth, reposa; Van Devender 2007-0109 (ARIZ, HCIAD)
425. Strychnos panamensis Seem., Reina G. 2008-0728 (ARIZ, HCIAD, IBUG, MEXU,
MO, TEX)
Loranthaceae
426. Ixocactus inconspicuus (Benth.) Kuijt, muérdago, mal de ojo; Reina G. 2006-0111
(ARIZ, HCIAD, LEA, MEXU), 2008-657 (HCIAD, LEA)
427. Psittacanthus americanus (L.) Mart., muérdago; Van Devender 2005-1395 (ARIZ,
USON)
Lythraceae
428. Cuphea appendiculata Benth., Van Devender 2005-1349 (HCIAD, MO)
429. Cuphea ferrisiae Bacig. var. ferrisiae, Reina G. 2005-1496 (HCIAD, MO)
430. Cuphea flavisetula Bacig., Reina G. 2007-1299 (HCIAD, MO)
431. Cuphea laminuligera Koehne, Van Devender 2004-1378A (MO), 2004-1388 (MO)
432. Cuphea lobophora Koehne var. occidentalis S.A. Graham, Ruiz G. 2008-093 (MO);
Van Devender 2005-1371 (HCIAD, MO), 2005-1421 (MO), 2005-1424 (HCIAD,
MO)
433. Cuphea vesiculigera R.C. Foster, Van Devender 2005-1573 (ARIZ, HCIAD, MO)
434. Rotala ramosior (L.) Koehne, Reina G. 2005-1488 (HCIAD, MO)
Malpighiaceae
435. Bunchosia palmeri S. Watson, borreguillo; Ruiz G. 2009-213 (ARIZ, HCIAD); Van
Devender 2004-1404 (HCIAD, MICH), 2005-1536 (MEXU, USON), 2005-1580
(ARIZ, HCIAD)
436. Byrsonima crassifolia (L.) Kunth, nanchi; Van Devender 2005-1392A (IBUG),
2005-1430 (ARIZ, HCIAD), 2007-0143 (ARIZ, HCIAD)
437. Carolus sinemariensis (Aubl.) W.R. Anderson, Ruiz G. 2008-057 (ARIZ), Van
Devender 2004-1347 (HCIAD, MICH)
438. Galphimia floribunda C.E. Anderson, Reina G. 2007-0092 (ARIZ, HCIAD, MICH,
MO, TEX, USON); Ruiz G. 2009-005 (HCIAD)
439. Heteropterys cotinifolia A. Juss., bejuco palillo; Reina G. 2008-0732 (ARIZ,
HCIAD, MO)
440. Heteropterys laurifolia (L.) A. Juss., bejuco; Ruiz G. 2006-406 (HCIAD, MICH)
441. Heteropterys palmeri Rose, bejuco negro; Reina G. 2004-1368 (ARIZ, HCIAD,
MICH), 2007-1165 (HCIAD, MICH)
442. Tetrapterys schiedeana Schltdl. & Cham., bejuco; Van Devender 2004-1345 (ARIZ,
HCIAD, MICH)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
32
Malvaceae
443. Abutilon trisulcatum (Jacq.) Urb., pelotazo; Reina G. 2007-0064 (HCIAD, RSA);
Ruiz G. 2005-025 (TEX); Van Devender 2007-1276 (ARIZ, HCIAD, MEXU, RSA,
USON)
444. Anoda acerifolia Cav., malva; Reina G. 2007-0068 (ARIZ, HCIAD, RSA), 2007-
0185 (HCIAD, RSA)
445. Anoda cristata (L.) Schltdl., payasito; Reina G. 2006-0040 (RSA), 2007-1188
(HCIAD, RSA); Ruiz G. 2009-186 (HCIAD, RSA); Van Devender 2004-1497
(HCIAD, TEX), 2005-1581 (TEX)
446. Briquetia inermis Fryxell, pelotazo; Reina G. 2006-0046 (RSA, HCIAD), 2006-0151
(HCIAD, RSA)
447. Briquetia spicata (Kunth) Fryxell, pelotazo, malva; Reina G. 2006-0051 (HCIAD,
RSA); Ruiz G. 2009-327 (HCIAD, RSA); Van Devender 2004-1389 (TEX), 2007-
1133 (ARIZ, HCIAD, HCIB, MEXU, RSA, USON), 2008-0581 (HCIAD, RSA)
448. Herissantia crispa (L.) Brizicky, jamaica; Reina G. 2007-1267 (ARIZ, HCIAD,
RSA); Van Devender 2007-1213 (HCIAD, RSA)
449. Hibiscus sabdariffa L., quemadora; Reina G. 2007-1151 (HCIAD, RSA)
450. Malachra capitata (L.) L., Reina G. 2005-1342 (ARIZ, TEX)
451. Malvastrum coromandelianum (L.) Garcke., malva; Reina G. 2005-1345 (HCIAD,
TEX), 2008-0754 (ARIZ, HCIAD, MEXU, MO, RSA, USON); Ruiz G. 2004-076
(HCIAD)
452. Sida aggregata Presl, malva de llano, pelotazo; Reina G. 2006-0107 (ARIZ, HCIAD,
RSA), 2006-0136 (HCIAD, RSA), 2006-0144 (RSA); Ruiz G. 2008-110 (HCIAD)
453. Sida alamosana S. Watson, malva; Reina G. 2007-1179 (HCIAD, RSA); Van
Devender 2007-1125 (HCIAD, RSA)
454. Sida ciliaris L., malva; Reina G. 2004-1443 (HCIAD, TEX); Ruiz G. 2005-048
(HCIAD); Van Devender 2005-282 (HCIAD)
455. Sida cuspidata (A. Robyns) Krapov., malva cimarrona, malva prieta de escoba;
Reina G. 2004-1456 (ARIZ, HCIAD, TEX), 2005-1303 (HCIAD, TEX); Ruiz G.
2009-219 (HCIAD, RSA), 2009-245 (HCIAD, RSA); Van Devender 2004-1502
(HCIAD, TEX), 2005-1548 (HCIAD, TEX), 2007-1145 (ARIZ, HCIAD, RSA), 2008-
0709 (HCIAD, IBUG, MO, RSA), 2010-0047 (HCIAD, RSA)
456. Sida glabra Mill., malva; Reina G. 2006-0141 (HCIAD, RSA); Van Devender 2007-
1229 (ARIZ, HCIAD, RSA, USON)
457. Sida hirsutissima Mill., malva escoba; Reina G. 2004-1477 (TEX), 2005-1341
(HCIAD, TEX), 2005-1492 (HCIAD, TEX); Van Devender 2007-1192 (ARIZ,
HCIAD, RSA)
458. Sida hyssopifolia C. Presl, malva escoba; Van Devender 2007-1233 (HCIAD, RSA)
459. Sida linifolia Cav., malva; Reina G. 2008-0665 (HCIAD, RSA); Van Devender 2004-
1421 (TEX), 2005-1417 (HCIAD, TEX)
460. Sida cf. rhombifolia L.; Van Devender 2010-074 (RSA, HCIAD)
461. Sida ulmifolia Mill., malva escoba; Van Devender 2007-1233A (HCIAD, RSA)
462. Wissadula hernandioides (L`Hér.) Garcke, pelotazo; Reina G. 2006-0054A
(HCIAD, RSA), 2006-0153 (HCIAD, RSA); Van Devender 2006-0156 (HCIAD,
RSA, USON), 2007-1141 (ARIZ, HCIAD, HCIB, RSA)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
33
Martyniaceae
463. Martynia annua L., cuerno de borrego, uña de gato; Ruiz G. 2005-038 (HCIAD),
2009-097 (ARIZ, HCIAD), 2009-106 (ARIZ, HCIAD), 2009-148 (ARIZ, HCIAD),
2009-168 (ARIZ, HCIAD)
Melastomataceae
464. Clidemia sp, Van Devender 2005-1434 (ARIZ, HCIAD)
465. Conostegia xalapensis (Bonpl.) D. Don ex DC., cacahuananchi, cacalinanchi; Ruiz
G. 2008-077 (HCIAD); Van Devender 2004-1397 (HCIAD, USON), 2005-1466
(HCIAD, USON)
466. Miconia saxicola Brandegee, Reina G. 2008-0671 (ARIZ, HCIAD, CAS, IBUG,
MEXU)
467. Pterolepis trichotoma (Rottb.) Cogn., Van Devender 2007-1251 (ARIZ, HCIAD)
Meliaceae
468. Swietenia humilis Zuccarini, venadillo; Ruiz G. 2004-089 (observado). CITES II
469. Trichilia hirta L., Van Devender 2007-0136 (ARIZ, HCIAD, IBUG)
Menispermaceae
470. Cocculus diversifolius DC., Ruiz G. 2007-029 (HCIAD)
Molluginaceae
471. *Mollugo verticillata L., Reina G. 2005-1324 (ARIZ, HCIAD, HCIB, MEXU,
USON), Ruiz G. 2007-071 (HCIAD)
Moraceae
472. Brosimum alicastrum Sw., capomo; Ruiz G. 2004-083 (HCIAD), 2010-045 (ARIZ,
HCIAD)
473. Cecropia mexicana Hemsl., trompeta; Reina G. 2004-1472 (HCIAD, USON), 2007-
1191 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2005-1377 (USON)
474. Dorstenia drakena L., culito del gallo, gallito; Ruiz G. 2004-060 (HCIAD), 2008-041
(HCIAD), 2008-090 (HCIAD); Van Devender 2006-0080 (HCIAD, USON)
475. Ficus cotinifolia Kunth, camichina; Ruiz G. 2008-017 (HCIAD), 2009-163 (HCIAD)
476. Ficus insipida Willd., higuera, higuera blanca; Reina G. 2004-1453 (HCIAD,
USON), 2005-1484 (ARIZ, HCIAD, USON)
477. Ficus pertusa L. f., higuera blanca; Ruiz G. 2006-311 (HCIAD), 2008-058 (HCIAD)
478. Ficus petiolaris Kunth, higuera; Ruiz G. 2004-127 (Observado)
479. Ficus trigonata L., chalata; Ruiz G. 2009-266 (ARIZ, HCIAD), 2009-366 (ARIZ,
HCIAD); Van Devender 2010-0051 (ARIZ, HCIAD)
480. Maclura tinctoria (L.) D. Don ex Steud. subsp. tinctoria, mora amarilla; Van
Devender 2005-1537 (USON)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
34
Myrsinaceae
481. Ardisia revoluta Kunth, laurel, capulín; Reina G. 2006-0052 (ARIZ, ASU, HCIAD,
HCIB, NMC); Ruiz G. 2005-019 (HCIAD), 2007-036 (HCIAD), 2010-463 (HCIAD);
Van Devender 2004-1401 (HCIAD, USON), 2007-0144 (ARIZ, ASU)
Myrtaceae
482. Eugenia sinaloae Standl., guayabillo; Reina G. 2008-0758 (ARIZ, ASU, HCIAD,
IBUG, MO, TEX); Van Devender 2007-1203 (ASU, HCIAD)
483. Psidium guineense Sw., guayabo agrio; Van Devender 2007-1130 (ARIZ, ASU,
HCIAD, MEXU), 2007-1253 (ARIZ, HCIAD)
484. Psidium sartorianum (O. Berg.) Nied., arrayán; Reina G. 2007-0076 (ARIZ, ASU,
HCIAD); Ruiz G. 2003-006 (HCIAD); Van Devender 2007-76 (ARIZ, ASU, HCIAD)
Nyctaginaceae
485. Boerhavia coccinea Mill., Reina G. 2007-1274 (HCIAD, NMC); Ruiz G. 2007-069
(HCIAD)
486. Boerhavia erecta L., Mochis, mochitl; Reina G. 2005-1343 (HCIAD, NMC), 2007-
1291 (HCIAD, NMC); Ruiz G. 2008-052 (HCIAD, NMC); Van Devender 2006-0161
(HCIAD, NMC, USON), 2008-0595 (NMC)
487. Pisonia capitata (S. Watson) Standl., garabato prieto; Ruiz G. 2004-010 (HCIAD),
2007-030 (HCIAD), 2010-078 (HCIAD), 2010-083 (HCIAD); Van Devender 2005-
1578 (HCIAD, USON)
488. Salpianthus purpurascens (Cav. ex Lag.) Hook. & Arn., quelite cimarrón; Ruiz G.
2004-087 (HCIAD), 2009-331 (ARIZ, HCIAD)
Ochnaceae
489. Ouratea mexicana (Humb. & Bonpl.) Engl., chico, mango, mangle; Ruiz G. 2009-
012 (ARIZ, HCIAD), 2010-056 (ARIZ, HCIAD), 2010-220 (HCIAD)
Onagraceae
490. Lopezia semeiandra Plitmann, P.H. Raven & Breedlove, Van Devender 2007-0151
(ARIZ, HCIAD)
491. Ludwigia octovalvis (Jacq.) P.H. Raven, payaso; Ruiz G. 2004-046 (HCIAD), 2007-
032 (HCIAD); Van Devender 2008-594 (ARIZ, HCIAD)
Opiliaceae
492. ?Agonandra sp., Ruiz G. 2008-100 (HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
35
Orobanchaceae
493. Buchnera pusilla Kunth, Reina G. 2008-0653 (ARIZ, HCIAD, MEXU, NMC, TEX,
USON); Ruiz G. 2009-407 (HCIAD)
494. Melasma physalodes (D. Don) Melch., tomatillo; Reina G. 2006-0129 (HCIAD,
TEX)
Oxalidaceae
495. Oxalis corniculata L., agrito; Ruiz G. 2005-034 (HCIAD)
496. Oxalis jacquiniana Kunth, agrito; Ruiz G. 2008-066 (ARIZ), 2008-0089 (HCIAD)
Papaveraceae
497. Argemone ochroleuca Sweet, cardo santo, cardo; Ruiz G. 2004-100 (HCIAD)
498. Bocconia arborea S. Watson, Reina G. 2007-1286 (HCIAD); Van Devender 2007-
0206 (HCIAD)
Passifloraceae
499. Passiflora bryonioides Kunth, pata de ratón, pasiflora; Reina G. 2005-1511 (BH,
HCIAD), 2008-0723 (ARIZ, HCIAD)
500. Passiflora filipes Benth., pata de ratón, pasiflora; Reina G. 2008-737 (HCIAD, MO);
Ruiz G. 2007-038 (HCIAD); Van Devender 2006-0079 (HCIAD), 2007-0129 (ARIZ,
HCIAD), 2008-0583 (ARIZ, HCIAD, HCIB, USON)
501. Passiflora mexicana Juss., pata de ratón, pasiflora; Ruiz G. 2007-017 (HCIAD)
Phyctolaccaceae
502. Rivina humilis L., chichiquelite, hierba mora, frutillo; Reina G. 2004-1473 (ARIZ,
HCIAD), 2005-1517 (HCIAD, HCIB); Van Devender 2005-1577 (HCIAD, USON)
503. Petiveria alliacea L., hierba zorrillo; Reina G. 2005-1523 (ARIZ, HCIAD); Ruiz G.
2004-218 (HCIAD)
504. Stegnosperma cubense A. Rich., bejuco de cantarilla, bejuco de cantería; Reina G.
2005-1483 (IEB, USON)
Phrymaceae
505. Mimulus floribundus Douglas ex Lindl., Ruiz G. 2007-027 (HCIAD)
Picramniaceae
506. Alvaradoa amorphoides Liebm., chichalaco; Reina G. 2007-0164 (HCIAD), 2008-
0742 (ARIZ, HCIAD); Ruiz G. 2009-269 (ARIZ, HCIAD)
507. Picramnia antidesma Sw., rabia; Reina G. 2008-0701 (ARIZ, HCIAD, IBUG, MO)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
36
Piperaceae
508. Peperomia sp, Reina G. 2007-1185 (ARIZ, HCIAD, SEMO); Van Devender 2007-
0131 (SEMO)
509. Piper amalago L., palo hueso; Reina G. 2007-1176 (ARIZ, HCIAD, SEMO, TEX)
510. Piper brachypus Trel., palo hueso; Van Devender 2006-0078 (ARIZ, HCIAD,
SEMO, USON)
511. Piper dilatatum Rich., palo hueso; Van Devender 2005-1569 (ARIZ, HCIAD, MO)
512. Piper jaliscanum S. Watson, palo hueso; Reina G. 2008-0644 (ARIZ, HCIAD,
SEMO); Van Devender 2004-1392 (HCIAD, USON)
513. Piper karwinskianum (Kunth) Kunth ex C. DC., palo hueso; Reina G. 2007-1184
(ARIZ, HCIAD, SEMO)
514. Piper novogalicianum Bornst., palo hueso; Van Devender 2005-1558 (ARIZ,
HCIAD, IEB, SEMO)
515. Piper rosei C. DC., palo hueso; Ruiz G. 2008-068 (HCIAD, MO); Van Devender
2006-078A (ARIZ, SEMO)
Plantaginaceae
516. Mecardonia procumbens (Mill.) Small, hierbabuena silvestre; Reina G. 2005-1330
(HCIAD, USON); Ruiz G. 2008-039 (HCIAD); Van Devender 2006-0164 (ARIZ,
HCIAD, HCIB)
517. Russelia elongata Carlson, Van Devender 2005-1372 (HCIAD)
518. Russelia furfuracea Brandegee, Reina G. 2006-0123 (ARIZ), 2007-0093 (HCIAD,
HCIB, MEXU), 2007-1239 (HCIAD, MEXU, USON); Ruiz G. 2007-005 (HCIAD),
2008-106 (HCIAD); Van Devender 2004-1357 (HCIAD, USON), 2007-0150
(HCIAD, NMC, TEX)
519. Russelia tetraptera S.F. Blake, Reina G. 2007-0087 (ARIZ, HCIAD, HCIB, TEX);
Van Devender 2006-0091 (USON)
520. Scoparia dulcis L., hierba del golpe; Reina G. 2005-1321 (ARIZ, HCIAD), 2005-
1519 (USON); Ruiz G. 2008-024 (IBUG)
521. Stemodia durantifolia (L.) Sw., Ruiz G. 2007-015 (HCIAD); Van Devender 2008-
0708 (ARIZ, HCIAD, USON)
522. Stemodia pusilla Benth., Van Devender 2007-0202 (HCIAD, TENN, TEX)
523. Stemodia verticillata (Mill.) Hassl., Reina G. 2005-1524 (HCIAD, TEX); Van
Devender 2007-194A (ARIZ, HCIAD, MEXU, TEX)
Plumbaginaceae
524. Plumbago zeylanica L., Reina G. 2006-0038 (ARIZ, HCIAD), 2007-1180 (HCIAD);
Ruiz G. 2004-099 (HCIAD), 2009-362 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2007-1205
(ARIZ, HCIAD, HCIB, MEXU, USON)
Polemoniaceae
525. Bonplandia geminiflora Cav., Ruiz G. 2004-058 (HCIAD), 2006-040 (HCIAD),
2007-035 (HCIAD), 2008-126 (HCIAD), 2009-384 (HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
37
526. Loeselia glandulosa (Cav.) G. Don subsp sonorae, Van Devender 2010-50 (HCIAD,
RSA)
527. Loeselia involucrata G. Don, Reina G. 2007-0098 (RSA); Van Devender 2006-0065
(ARIZ, HCIAD, RSA)
Polygonaceae
528. Antigonon leptopus Hook. & Arn., bejuco coronilla, coronilla; Reina G. 2005-1339
(HCIAD, HCIB), 2007-1175 (ARIZ, HCIAD)
529. Polygonum sp., canutillo; Ruiz G. 2004-104 (HCIAD)
530. Rumex sp., lengua de vaca. Ruiz G. (observado). Maleza.
Portulacaceae
531. Portulaca oleracea L., verdolaga; Ruiz G. 2007-050 (HCIAD), 2008-049 (HCIAD),
2008-054 (HCIAD)
532. Portulaca umbraticola Kunth, verdolaga; Ruiz G. 2004-188 (HCIAD), 2005-051
(HCIAD)
533. Talinum paniculatum (Jacq.) Gaertn., Ruiz G. 2008-0132 (HCIAD)
Primulaceae
534. Anagallis pumila Sw., Reina G. 2008-683 (ARIZ, HCIAD, IEB, MO)
Ranunculaceae
535. Clematis acapulcensis Hook. & Arn., barba de viejo; Reina G. 2006-0050 (ARIZ,
HCIAD, IBUG); Ruiz G 2009-358 (ARIZ, HCIAD), 2009-395 (ARIZ, HCIAD),
2010-084 (HCIAD); Van Devender 2007-1134 (ARIZ, HCIAD, IBUG)
Rhamnaceae
536. Colubrina heteroneura (Griseb.) Standl., brasilillo; Reina G. 2007-0159 (ARIZ,
HCIAD, MO, NMC); Ruiz G. 2007-057 (HCIAD); Van Devender 2004-1405 (ARIZ,
HCIAD), 2005-1538 (TEX, HCIAD, USON), 2007-0112 (HCIAD, HCIB, MEXU,
USON)
537. Colubrina triflora Brongn. ex Sweet, guasimilla; Reina G. 2007-1261 (ARIZ,
HCIAD); Ruiz G. 2003-007 (HCIAD); Van Devender 2004-1387 (HCIAD, USON)
538. Gouania rosei Wiggins, bejuco; Reina G. 2007-1354 (ARIZ, HCIAD, USON); Ruiz
G. 2004-091 (HCIAD), 2009-355 (ARIZ); Van Devender 2005-1474 (ARIZ, HCIAD)
539. Karwinskia humboldtiana (Willd. ex Roem. & Schult.) Zucc., piojillo; Ruiz G.
2004-079 (HCIAD), 2008-0050 (ARIZ, HCIAD), 2009-155 (ARIZ, HCIAD), 2009-
306 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2005-1532 (HCIAD, USON)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
38
Rubiaceae
540. Arachnothryx leucophylla (Kunth) Planch., huele de noche; Reina G. 2006-0106
(ARIZ, HCIAD, PTBG), 2008-691 (HCIB); Ruiz 2008-118 (HCIAD); Van Devender
2006-0075 (PTBG), 2006-0089 (HCIAD, PTBG), 2007-0138 (ARIZ, HCIAD, MO,
PTBG, TEX)
541. Bouvardia longiflora (Cav.) Kunth, tempranilla; Ruiz G. 2008-073 (HCIAD, PTBG)
542. Bouvardia tenuifolia Standl., Ruiz G. 2009-333 (PTBG)
543. Cephalanthus salicifolius Bonpl., mimbre; Ruiz G. 2004-047 (HCIAD), 2006-368
(HCIAD, PTBG), 2009-022 (ARIZ, HCIAD)
544. Chomelia barbata Standl., crucecilla; Reina G. 2006-0112 (PTBG), 2008-0689
(ARIZ, HCIAD, MEXU, PTBG); Van Devender 2006-0083 (ARIZ, HCIAD, PTBG),
2006-0100 (HCIAD, PTBG), 2007-1127 (HCIAD, PTBG)
545. Chomelia protracta (Bartl. ex DC.) Standl., crucecilla; Van Devender 2008-0620
(ARIZ, HCIAD, PTBG)
546. Crusea coccinea DC. var. breviloba Loes., Ruiz G. 2009-143 (PTBG)
547. Crusea hispida (Mill.) B.L. Rob., hierba del soldado; Ruiz G. 2009-240 (HCIAD,
PTBG)
548. Crusea hispida (Mill.) B.L. Rob. var. hispida, hierba del soldado; Van Devender
2005-1547 (ARIZ, HCIAD, PTBG)
549. Crusea parviflora Hook. & Arn., Van Devender 2008-0597 (PTBG), 2008-0630
(HCIAD, PTBG)
550. Crusea psyllioides (Kunth) W.R. Anderson, hierba del soldado; Reina G. 2005-1333
(HCIAD, PTBG, USON), 2005-1387 (ARIZ, HCIAD, PTBG); Van Devender 2005-
1553 (PTBG)
551. Glossostipula blepharophylla (Standl.) Lorence, estrellito; Reina G. 2006-0130
(ARIZ, HCIAD, PTBG); Van Devender 2004-1359 (HCIAD, PTBG), 2008-0618
(ARIZ, HCIAD, PTBG)
552. Guettarda filipes Standl., negrito; Reina G. 2007-0067 (HCIAD, PTBG); Van
Devender 2004-1356 (HCIAD, PTBG), 2005-1557 (HCIAD, PTBG)
553. Hamelia versicolor A. Gray, sangre de toro, rabia; Van Devender 2004-1428
(PTBG), 2005-1552 (HCIAD, PTBG), 2007-1220 (PTBG)
554. Mitracarpus hirtus (L.) DC., hierba del soldado; Ruiz G. 2007-062 (HCIAD); Van
Devender 2004-1409 (PTBG), 2004-1411 (PTBG), 2004-1419 (PTBG), 2006-0171
(HCIAD, PTBG), 2007-0132 (PTBG), 2007-0217 (HCIAD, PTBG), 2008-0601
(HCIAD, PTBG)
555. Mitracarpus linearifolius A. Rich., Ruiz G. 2009-177 (HCIAD, PTBG)
556. Mitracarpus rhadinophyllus (B.L. Rob.) L.O. Williams, Van Devender 2005-1464
(ARIZ, HCIAD, PTBG)
557. Oldenlandia corymbosa L., Van Devender 2008-0566 (ARIZ, HCIAD, PTBG)
558. Randia aculeata L. var. aculeata, crucecilla de bolita; Reina G. 2006-0110 (HCIAD,
PTBG), 2008-0697 (HCIAD, PTBG), 2008-697 (HCIAD, PTBG); Ruiz G. 2008-098
(HCIAD, PTBG); Van Devender 2004-1396 (PTBG), 2008-0602 (ARIZ, HCIAD,
PTBG)
559. Randia armata (Sw.) DC. subsp. armata, crucecilla; Reina G. 2006-0118 (HCIAD,
PTBG), 2006-0119 (HCIAD, PTBG), 2008-0698 (ARIZ, HCIAD, PTBG); Van
Devender 2007-0146 (ARIZ, HCIAD, PTBG, USON)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
39
560. Randia echinocarpa Moc. & Sessé ex DC., crucecilla de papache; Reina G. 2005-
1296 (HCIAD, PTBG)
561. Randia induta Standl., crucecilla; Reina G. 2004-1465 (HCIAD, PTBG)
562. Randia laevigata Standl., negrito, negrito coyote; Van Devender 2004-1514
(HCIAD, PTBG)
563. Randia malacocarpa Standl., crucecilla; Van Devender 2006-0094 (ARIZ, HCIAD,
PTBG)
564. Randia monantha Benth., crucecilla; Ruiz G. 2008-071 (HCIAD, PTBG)
565. Randia tetracantha (Cav.) DC., crucecilla; Ruiz G. 2005-20B (HCIAD), 2006-373
(HCIAD); Van Devender 2004-1422 (PTBG), 2005-1334 (PTBG)
566. Randia thurberi S. Watson, crucecilla de papache; Reina G. 2004-1466 (HCIAD,
PTBG), 2006-0120 (HCIAD, PTBG); Ruiz G. 2008-030 (HCIAD, PTBG), 2009-023
(HCIAD, PTBG); Van Devender 2004-1441 (PTBG), 2005-1584 (HCIAD, PTBG)
567. Richardia scabra L., hierba del soldado; Van Devender 2005-1390 (ARIZ, HCIAD,
PTBG), 2006-0175 (HCIAD, PTBG), 2007-0227 (PTBG)
568. Spermacoce densiflora (DC.) Alain, cañuela, hierba del soldado; Reina G. 2005-1305
(ARIZ, HCIAD, PTBG); Van Devender 2005-1445 (PTBG), 2005-1459 (HCIAD,
PTBG)
569. Spermacoce ocymifolia Willd. ex Roem. & Schult., hierba del soldado; Van
Devender 2005-1373 (ARIZ, HCIAD, HCIB, PTBG, USON)
570. Spermacoce ovalifolia (M. Martens & Galeotti) Hemsl., Van Devender 2005-1369
(HCIAD, PTBG)
571. Spermacoce prostrata Aubl., Reina G. 2008-0682 (HCIAD, PTBG); Van Devender
2004-1429 (PTBG), 2005-1448 (PTBG), 2005-1572 (ARIZ, HCIAD, PTBG)
572. Spermacoce suaveolens (G. Mey.) Kuntze, Van Devender 2005-1403 (HCIAD,
PTBG)
573. Spermacoce verticillata L., Van Devender 2004-1379 (PTBG), 2006-0068 (PTBG),
2008-598 (ARIZ, HCIAD, PTBG), 2008-639 (HCIAD, PTBG)
574. Tessiera lithospermoides DC., Van Devender 2004-1410 (ARIZ, PTBG), 2008-0590
(PTBG), 2008-0599 (HCIAD, MO, PTBG), 2008-0604 (ARIZ, HCIAD, PTBG)
Rutaceae
575. Casimiroa edulis La Llave & Lex., zapote dormilón; Reina G. 2007-1349 (ARIZ,
HCIAD)
576. Zanthoxylum arborescens Rose, zorrillo, palo zorrillo; Ruiz G. 2006-0087 (HCIAD);
Van Devender 2005-1535 (ARIZ, HCIAD)
577. Zanthoxylum fagara (L.) Sarg., muelilla; Ruiz G. 2004-201 (HCIAD), 2006-150
(HCIAD), 2008-122 (HCIAD)
Salicaceae
578. Salix taxifolia Kunth, tarai, pinito de río; Reina G. 2005-1486 (ARIZ, NMC)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
40
Sapindaceae
579. Cupania dentata DC., Van Devender 2007-0125 (ARIZ, HCIAD), 2007-1222 (ARIZ,
HCIAD)
580. Paullinia sp, bejuco de tres costillas; Ruiz G. 2009-169B (ARIZ, HCIAD), 2009-260,
2009-356 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2005-1543 (ARIZ, HCIAD)
581. Paullinia sessiliflora Radlk., bejuco; Reina G. 2008-0752 (ARIZ, HCIAD)
582. Sapindus saponaria L., bolichillo; Ruiz G. 2004-206 (HCIAD), 2007-068 (HCIAD)
583. Serjania mexicana (L.) Willd., Ruiz G. 2007-016 (HCIAD), 2007-044 (HCIAD);
Van Devender 2008-0571 (ARIZ, HCIAD)
Sapotaceae
584. Sideroxylon persimile (Hemsl.) T.D. Penn. subsp. subsessiliflorum (Hemsl.) T.D.
Penn., bebelamo, cupía; Reina G. 2007-0083 (ARIZ, MEXU); Ruiz G. 2004-001
(HCIAD), 2006-395 (ARIZ, HCIAD), 2007-056 (HCIAD), 2009-360 (ARIZ,
HCIAD), 2009-387 (ARIZ, HCIAD), 2009-394 (HCIAD); Van Devender 2004-1427
(USON)
585. Sideroxylon tepicense (Standl.) T.D. Penn., chico; Ruiz G. 2005-008 (HCIAD)
Scrophulariaceae
586. Capraria frutescens (Mill.) Britt., Reina G. 2007-0069 (HCIAD, IBUG, TENN,
TEX), 2007-1283 (ARIZ, HCIAD, TEX); Van Devender 2007-1201 (HCIAD, TEX),
Van Devender 2004-1420 (ARIZ)
587. Pogostoma saxifragaefolia (Schltdl. & Cham.) Schrad., Van Devender 2006-0177
(ARIZ, HCIAD, RSA)
Solanaceae
588. Capsicum annuum L., chile chiltepín; Ruiz G. 2009-111 (HCIAD)
589. Datura discolor Bernh., toloache, tolvache; Reina G. 2005-1291 (ARIZ, HCIAD),
2008-0714 (IBUG); Van Devender 2007-0103 (HCIAD, CUCBA-UDG)
590. Jaltomata procumbens (Cav.) J.L. Gentry, tomatillo; Ruiz G. 2004-129 (Observado)
591. *Nicotiana glauca Graham, Van Devender 2007-0205 (HCIAD). Nativa a
Sudamérica.
592. *Nicotiana tabacum L., tabaquillo; Ruiz G. 2006-382 (HCIAD, CUCBA-UDG).
Nativa a Sudamérica.
593. Physalis cordata Mill., tomatillo; Reina G. 2005-1332 (HCIAD, QMEX); Van
Devender 2006-0098 (ARIZ, HCIAD, QMEX), 2006-099 (QMEX), 2006-0163
(HCIAD, QMEX), 2007-0226 (QMEX)
594. Physalis hederifolia A. Gray, tomatillo; Van Devender 2007-1197 (HCIAD, QMEX)
595. Physalis leptophylla (B.L. Rob.) Greenm., tomatillo de monte; Reina G. 2005-1495
(HCIAD, QMEX)
596. Physalis pruinosa L., tomatillo de monte; Reina G. 2005-1489 (ARIZ, HCIAD,
QMEX), 2007-1289 (QMEX)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
41
597. Physalis pubescens L., tomatillo de monte; Reina G. 2005-1493 (QMEX); Van
Devender 2007-0123 (QMEX), 2007-0135 (HCIAD, QMEX), 2007-0145 (HCIAD,
MO, QMEX), 2007-0193 (HCIAD, QMEX), 2008-0582 (QMEX)
598. Physalis sordida Fernald, tomatillo; Reina G. 2007-1352A (ARIZ, HCIAD, QMEX)
599. Solanum adscendens Sentdn., chichiquelite, hierba mora; Reina G. 2005-1314
(HCIAD, IBUG)
600. Solanum americanum Mill., chichiquelite; Van Devender 2004-1490 (HCIAD,
MISSA)
601. Solanum candidum Lindl., chichilegua; Reina G. 2006-0048 (HCIAD, IBUG); Van
Devender 2004-1506 (HCIAD, MISSA)
602. Solanum erianthum D. Don, sonora blanca, berenjena; Ruiz G. 2006-020 (HCIAD)
603. Solanum ferrugineum Jacq., sacamanteca, berrenjo, berenjena; Reina G. 2005-1508
(HCIAD), 2007-0063 (IBUG); Ruiz G. 2004-103 (HCIAD), 2006-130 (HCIAD); Van
Devender 2006-0195 (HCIAD, IBUG)
604. Solanum grayi Rose var. grayi, huevos de gato; Reina G. 2007-1265 (HCIAD,
IBUG); Van Devender 2007-0225 (IBUG), 2007-1120 (HCIAD, IBUG)
605. Solanum hazenii Britton, sonora blanca, berenjena; Van Devender 2005-1384
(IBUG), 2005-1551 (IBUG), 2006-0188 (HCIAD, IBUG), 2007-1129 (HCIAD,
IBUG)
606. Solanum lanceolatum Cav., Reina G. 2007-0186 (IBUG)
607. *Solanum lycopersicum L., tomate; Ruiz G. 2007-0070 (HCIAD). Planta cultivada
nativa de México a Sudamérica.
608. Solanum refractum Hook. & Arn., toronjillo; Van Devender 2004-1394 (ARIZ,
HCIAD), 2006-0190 (CUCBA-UDG), 2007-1128 (HCIAD, IBUG)
Sterculiaceae (Malvaceae)
609. Ayenia abutilifolia (Turcz.) Turcz., Reina G. 2007-1174 (HCIAD, RSA); Van
Devender 2005-1544 (HCIAD, TEX), 2005-1574 (HCIAD, TEX, USON), 2005-1576
(ARIZ, HCIAD, TEX)
610. Ayenia glabra S. Watson, Van Devender 2008-578 (HCIAD, TEX), 2010-056 (RSA,
HCIAD)
611. Ayenia filiformis S. Watson, malva de llano; Reina G. 2005-1344 (HCIAD, TEX),
2006-0143 (HCIAD, RSA), 2007-1273 (HCIAD, RSA), 2008-0668 (ARIZ, HCIAD,
RSA); Ruiz G. 2004-0193 (HCIAD)
612. Ayenia jaliscana S. Watson, guasimilla; Van Devender 2004-1525 (HCIAD, TEX)
613. Ayenia wrightii B.L. Rob., guasimilla; Van Devender 2007-1228 (ARIZ, HCIAD,
MEXU, RSA)
614. Byttneria aculeata (Jacq.) Jacq., barbasco, bejuco; Ruiz G. 2004-080 (HCIAD); Van
Devender 2005-1570 (HCIAD, TEX)
615. Byttneria catalpifolia Jacq. subsp. catalpifolia, barbasco, bejuco; Reina G. 2004-
1471 (ARIZ, HCIAD, TEX), 2008-0744 (HCIAD, RSA); Ruiz G. 2009-371 (ARIZ,
HCIAD); Van Devender 2007-0120 (RSA), 2007-0201 (ARIZ, HCIAD, MO, NMC,
RSA),
616. Guazuma ulmifolia Lam., guásima; Ruiz G. 2006-149 (HCIAD), 2008-044
(HCIAD), 2009-380 (HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
42
617. Melochia nodiflora Sw., Reina G. 2004-1482 (TEX), 2007-0152 (RSA), 2008-0681
(HCIAD, RSA); Ruiz G. 2009-372 (RSA)
618. Melochia pyramidata L., Van Devender 2006-0176 (HCIAD, RSA)
619. Melochia tomentella (C. Presl) Hemsl., Reina G. 2010-061 (HCIAD, RSA); Ruiz G.
2009-257 (HCIAD, RSA)
620. Waltheria acuminata Rose, majahuilla; Reina G. 2008-0656 (RSA), 2008-0759
(HCIAD, RSA, USON); Ruiz G. 2009-238 (HCIAD, RSA), 2009-270 (HCIAD,
RSA); Van Devender 2007-1277 (ARIZ, RSA)
621. Waltheria cf. preslii Walp., Van Devender 2008-0621 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
622. Waltheria indica L., manrubio; Reina G. 2006-0036 (HCIAD, RSA), 2007-0073
(RSA), 2007-0160 (HCIAD, RSA, USON); Ruiz G. 2004-078 (HCIAD), 2005-028
(HCIAD); Van Devender 2007-1149 (HCIAD, RSA)
Theophrastaceae
623. Jacquinia macrocarpa Cav. subsp. pungens (A. Gray) Ståhl, San Juan; Reina G.
2005-1337 (ARIZ, HCIAD); Ruiz G. 2004-075 (HCIAD), 2005-004 (HCIAD), 2008-
025 (HCIAD)
Tiliaceae
624. Corchorus cf. aestuans L., malva colorada; Reina G. 2005-1516 (HCIAD, TEX)
625. Corchorus hirtus L., malva colorada; Ruiz G. 2005-044 (HCIAD), 2007-072
(HCIAD); Van Devender 2007-0208 (HCIAD)
626. Heliocarpus cf. occidentalis Rose, cadillo de árbol; Van Devender 2005-1380
(HCIAD, TEX)
627. Heliocarpus palmeri S. Watson, cadillo de árbol; Ruiz G. 2009-172 (HCIAD, RSA),
2009-268 (HCIAD, RSA)
628. Luehea candida (Moc. & Sessé ex DC.) Mart., algodoncillo; Ruiz G. 2007-009
(HCIAD), 2009-025 (HCIAD); Van Devender 2004-1369 (ARIZ, HCIAD)
629. Trichospermum insigne (Baill.) Kosterm., Ruiz G. 2009-088 (ARIZ, HCIAD), 2009-
375 (ARIZ, HCIAD), 2010-009 (ARIZ); Van Devender 2005-1376 (ARIZ, HCIAD)
630. Triumfetta discolor Rose, cadillo; Van Devender 2005-1425 (HCIAD, TEX)
631. Triumfetta galeottiana Turcz., cadillo; Van Devender 2008-0610 (RSA)
632. Triumfetta lappula L., cadillo, guasimilla; Reina G. 2007-1353 (HCIAD, RSA)
633. Triumfetta paniculata Hook. & Arn., cadillo; Ruiz G. 2009-295 (RSA); Van
Devender 2007-0158 (ARIZ, HCIAD, RSA, TEX)
634. Triumfetta cf. simplicifolia (Sessé & Moc.) Fryxell, cadillo; Ruiz G. 2009-274
(HCIAD, RSA)
Turneraceae
635. Turnera coerulea Sessé & Moc. ex DC., malva; Van Devender 2005-1435 (HCIAD,
TEX), 2005-1470 (TEX)
636. Turnera ulmifolia L., Van Devender 2007-1246 (HCIAD, RSA)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
43
Urticaceae
637. Pilea hyalina Fenzl, Reina G. 2008-0685 (HCIAD, IBUG, TEX), 2008-703 (ARIZ,
HCIAD, IEB, MO)
638. Pilea microphylla (L.) Liebm., Reina G. 2007-1168 (HCIAD, IBUG)
639. Urera caracasana (Jacq.) Gaudich. ex Griseb., cuero de toro, tachinole, quemadora;
Ruiz G. 2004-205 (HCIAD), 2005-030 (HCIAD), 2008-029 (ARIZ, HCIAD), 2009-
024 (ARIZ, HCIAD), 2009-087 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2005-1376A
(HCIAD), 2005-1562 (HCIAD)
Verbenaceae
640. Citharexylum berlandieri B.L. Rob., Reina 2008-753 (ARIZ, MO)
641. Lantana camara L., frutillo; Reina G. 2006-108 (TEX); Ruiz G. 2004-074 (HCIAD),
2009-300 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2005-1419 (ARIZ)
642. Lantana hispida Kunth, frutillo; Van Devender 2008-0634 (ARIZ, HCIAD)
643. Lippia umbellata Cav., nacare; Reina G. 2006-0039 (ARIZ, HCIAD); Ruiz G. 2009-
007 (ARIZ, HCIAD); Van Devender 2006-0194 (HCIAD, HCIB, NMC, TEX,
USON), 2007-0188A (HCIAD, TEX)
644. Priva lappulacea (L.) Pers., Reina G. 2008-0692 (TEX); Van Devender 2005-1385
(HCIAD)
Violaceae
645. Hybanthus attenuatus (Humb. & Bonpl. ex Schult.) Schulze-Menz, Van Devender
2005-1582 (HCIAD), 2006-0086 (ARIZ, HCIAD, USON)
Viscaceae
646. Phoradendron quadrangulare (Kunth) Griseb., muérdago, injerto; Reina G. 2007-
1290 (LEA); Ruiz G. 2006-379 (HCIAD); Van Devender 2006-0184 (ARIZ, HCIAD,
HCIB, LEA, NMC, USON)
Vitaceae
647. Cissus microcarpa Vahl, tripa de zopilote; Van Devender 2005-1420 (HCIAD,
HRCB)
648. Cissus tiliacea Kunth, tripa de zopilote; T.R.Van Devender 2004-1341 (ARIZ,
HCIAD)
649. Cissus verticillata (L.) Nicolson & C.E. Jarvis subsp. verticillata, tripa de zopilote;
Reina G. 2004-1476 (HCIAD, USON), 2005-1522 (HCIAD, HRCB), 2005-1525
(HCIAD, HRCB)
Zygophyllaceae
650. Kallstroemia hirsutissima Vail, verdolaga; Reina G. 2005-1503 (ARIZ, HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
44
MONOCOTYLEDONEAE
Amaryllidaceae
651. Hymenocallis sonorensis Standl., lirio de río; Reina G. 2005-1490 (ARIZ, HCIAD);
Ruiz G. 2004-115 (Observado)
652. Manfreda jaliscana Rose, Reina G. 2008-0650 (ARIZ, HCIAD)
Araceae
653. Anthurium nizandense Matuda, cola de faisán; Reina G. 2007-0183 (HCIAD, MO);
Ruiz G. 2007-002 (HCIAD)
654. Philodendron warszewiczii K. Koch & C.D. Bouché, mano de león, concunaria;
Ruiz G. 2004-094 (HCIAD); Reina G. 2007-0173 (HCIAD, MO); Van Devender
2006-0088 (MO)
655. Xanthosoma mexicanum Liebm., Ruiz G. 2009-092 (HCIAD, MO)
656. Xanthosoma robustum Schott, colomo; Reina G. 2007-0181 (HCIAD, MO); Van
Devender 2005-1349A (Observado), 2006-0090 (HCIAD, MO)
Arecaceae
657. Acrocomia aculeata (Jacq.) Lodd. ex Mart., cocoyol; Van Devender 2007-1218
(ARIZ, FTG). IUCN Red List Categories and Criteria: Version 3.1
Asparagaceae (Agavaceae)
658. Agave americana L., maguey; Ruiz G. 2010-206 (CIIDIR)
659. Agave angustifolia Haw., maguey; Reina G. 2007-0168 (HCIAD, DES); Ruiz G.
2010-205 (HCIAD), 2010-343 (HCIAD, CIIDIR)
660. Agave angustifolia Haw. var. rubescens (Salm-Dyck) Gentry, Ruiz G. 2009-009
(Observado)
661. Agave impressa Gentry, lechuguilla; Ruiz G. 2009-093 (Foto); Van Devender 2007-
0126 (ARIZ, DES, HCIAD). Endémica, Amenazada.
662. Agave ornithobroma Gentry, lechuguilla; Ruiz G. 2009-010 (Observado), 2009-031
(ARIZ, HCIAD), 2009-096 (Foto). Sujeta a Protección Especial. Endémica según
CONABIO.
663. Agave vilmoriniana A. Berger, mezcal del monte; Ruiz G. 2006-399 (CIIDIR,
HCIAD), 2009-003 (HCIAD)
Bromeliaceae
664. Aechmea bracteata (Sw.) Griseb. var. pacifica Beutelsp., injerto; Ruiz G. 2008-129
(HCIAD); Reina G. 2007-0085 (ARIZ, HCIAD)
665. Bromelia karatas L., cuicuixtle; Reina G. 2007-0096 (ARIZ, HCIAD, FTG), 2007-
1186 (HCIAD, FTG)
666. Pitcairnia palmeri S. Watson, injerto; Reina G. 2004-1365 (ARIZ, HCIAD)
667. Tillandsia capitata Griseb.; Ruiz G. 2009-152 (HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
45
668. Tillandsia caput-medusae E. Morren, injerto, pinita de los palos; Reina G. 2007-
0178 (FTG); Ruiz G. 2008-136 (HCIAD); Van Devender 2004-1527 (ARIZ, HCIAD),
2006-0092 (FTG)
669. Tillandsia caput-medusae E. Morren x T. mazatlanensis Rauh, injerto, pinita de los
palos; Van Devender 2005-1545 (FTG, HCIAD)
670. Tillandsia fasciculata Sw., injerto; Ruiz G. 2010-212 (FTG), 2010-242 (HCIAD).
IUCN Red List Categories and Criteria: Versión 3.1, Conservation Status: Least
Concern
671. Tillandsia ionantha Planch., injerto; Van Devender 2004-1528 (ARIZ, HCIAD)
672. Tillandsia recurvata (L.) L., injerto; Ruiz G. 2009-034 (ARIZ, HCIAD); Van
Devender 2006-0102 (HCIAD, FTG)
673. Tillandsia schiedeana Steud., injerto; Reina G. 2007-100 (ARIZ, HCIAD, FTG);
Van Devender 2004-1529 (ARIZ, HCIAD), 2006-0183 (FTG)
Commelinaceae
674. Callisia filiformis (M. Martens & Galeotti) D.R. Hunt, sinverguënza; T.R.Van
Devender 2005-1539 (ARIZ, IBUG, HCIAD)
675. Callisia monandra (Sw.) Schult. & Schult. f., sinvergüenza cimarrona; Ruiz G.
2004-070 (HCIAD)
676. Commelina diffusa Burm. f., Van Devender 2010-052 (ARIZ, HCIAD)
677. Commelina erecta L., sinvergüenza; Reina G. 2005-1497 (HCIAD, IBUG); Ruiz G.
2004-112 (observado), 2009-316 (ARIZ, HCIAD); T.R.Van Devender 2005-1479
(HCIAD, USON)
678. Tinantia longipedunculata Standl. & Steyerm., belén, tiernito; Reina G. 2005-1498
(ARIZ, HCIAD, IBUG); Ruiz G. 2009-108 (ARIZ), 2009-131 (ARIZ, HCIAD), 2009-
142 (HCIAD); Van Devender 2005-1480 (ARIZ, HCIAD, IBUG)
679. Tinantia macrophylla S. Watson, belén, tiernito; Ruiz G. 2009-107 (Foto); Van
Devender 2005-1475 (HCIAD)
Costaceae
680. Costus sp., Reina G. 2007-183A (HCIAD, MO)
Cyperaceae
681. Bulbostylis vestita (Kunth) C.B. Clarke, Ruiz G. 2010-426 (CIIDIR, HCIAD);Van
Devender 2005-1436 (CIIDIR, EIU, HCIAD)
682. Cyperus amabilis Vahl, Ruiz G. 2010-438 (CIIDIR, HCIAD)
683. Cyperus canus J. Presl & C. Presl, Reina G. 2007-0179 (EIU, HCIAD), 2007-1282
(EIU)
684. Cyperus compressus L., zacate de anillo; Reina G. 2005-1312 (EIU, HCIAD), 2005-
1317 (HCIAD, EIU), 2005-1325 (HCIAD, EIU), 2005-1499 (EIU, HCIAD); Van
Devender 2005-1364 (EIU)
685. Cyperus dentoniae G.C. Tucker, Van Devender 2005-1454 (CIIDIR)
686. Cyperus entrerianus Boeck., Ruiz G. 2010-271 (CIIDIR, HCIAD)
687. Cyperus fugax Liebm., Reina G. 2005-1327 (CIIDIR)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
46
688. *Cyperus iria L., zacate de conejo; Reina G. 2005-1348 (CIIDIR, EIU, HCIAD),
2007-1301 (EIU); Ruiz G. 2009-137 (CIIDIR, HCIAD); Van Devender 2005-1362
(CIIDIR, HCIAD). Nativa a África y Australasia.
689. Cyperus ischnos Schltdl., Van Devender 2005-1412 (CIIDIR, HCIAD)
690. Cyperus mutisii (Kunth) Andersson, Ruiz G. 2010-495 (CIIDIR, HCIAD)
691. *Cyperus rotundus L., zacate de coco; Reina G. 2005-1309 (EIU, HCIAD). Nativa a
África y Australasia.
692. Cyperus surinamensis Rottb., Reina G. 2008-0740 (EIU)
693. Cyperus tenerrimus J. Presl & C. Presl, zacate de conejo; Ruiz G. 2005-043
(HCIAD), 2008-0021 (EIU, HCIAD), 2010-339 (CIIDIR, HCIAD); Van Devender
2004-1400 (EIU)
694. Fimbristylis annua (All.) Roem. & Schult., Reina G. 2005-1326 (CIIDIR); Ruiz G.
2010-428 (CIIDIR, HCIAD); Van Devender 2005-1401 (CIIDIR)
695. Fimbristylis autumnelis (L.) Roem. & Schult., Ruiz G. 2010-419 (CIIDIR, HCIAD)
696. Fimbristylis decipiens Kral, Van Devender 2005-1363 (CIIDIR, HCIAD)
697. Fimbristylis dichotoma (L.) Vahl, Van Devender 2007-1236 (EIU, HCIAD)
698. Killinga odorata Vahl, Ruiz G. 2010-432 (CIIDIR, HCIAD)
699. Rhynchospora contracta (Nees) J. Raynal, zacate; Van Devender 2004-1348 (EIU)
700. Rhynchospora tenuis Willd. ex Link, Van Devender 2005-1437 (CIIDIR, EIU,
HCIAD)
Dioscoreaceae
701. Dioscorea convolvulacea Schltdl. & Cham., bejuco de hueso; Van Devender 2006-
0197 (ARIZ, HCIAD, USON)
Liliaceae
702. Bessera elegans Schult. f., cebollina, aretillo; Ruiz G. 2008-015 (HCIAD); Van
Devender 2005-1443 (ARIZ, HCIAD)
Marantaceae
703. Calathea atropurpurea Matuda, platanillo; Ruiz G. 2009-035 (HCIAD, MO), 2009-
036 (HCIAD, MO)
704. Maranta arundinacea L., bandera; Ruiz G. 2009-104 (HCIAD, MO), 2009-141
(HCIAD, MO), 2009-167 (MO)
Orchidaceae
705. Barkeria barkeriola Rchb. f., orquídea; Ruiz G. 2004-114 (observado), 2006-023
(HCIAD), 2007-037 (HCIAD), 2009-246A (foto), 2010-501 (MEXU); Van Devender
2008-0584 (HCIAD). CITES II
706. Clowesia dodsoniana Ag. León, orquídea; Ruiz G. 2009-112 (HCIAD), 2010-285
(HCIAD), 2010-289 (MEXU); Van Devender 2008-0672 (HCIAD). CITES II.
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
47
707. Encyclia adenocarpa (La Llave & Lex.) Schltr., orquídea; Ruiz G. 2004-257
(observado), 2009-030 (HCIAD), 2010-238 (HCIAD, MEXU), 2010-299 (HCIAD,
MEXU); Van Devender 2008-0587 (HCIAD, foto)
708. Epidendrum cilioccidentale Hágsater & L. Sánchez S., orquídea; Ruiz G. 2010-467
(HCIAD, MEXU)
709. Habenaria lizbethae R. González & Cuevas Figueroa, orquídea; Ruiz G. 2005-033
(ARIZ), 2005-035 (HCIAD), 2009-196 (HCIAD), 2010-413B (HCIAD, MEXU).
CITES II.
710. Trichocentrum cebolleta (Jacq.) M.W. Chase & N.H. Williams, orquídea; Ruiz G.
2005-002 (HCIAD). CITES II.
Poaceae
711. Acroceras zizanioides (Kunth) Dandy, Reina G. 2007-1298 (ARIZ, HCIAD, NMC,
US)
712. *Andropogon gayanus Kunth, zacate llanero; Ruiz G. 2005-013 (HCIAD); Van
Devender 2006-0198 (ARIZ, HCIAD). Forraje nativa a África.
713. Anthephora hermaphrodita (L.) Kuntze, zacate fresadilla; Reina G. 2005-1328
(ARIZ); Van Devender 2004-1517 (ARIZ)
714. Aristida adscensionis L., zacate; Ruiz G. 2009-290 (ARIZ, HCIAD)
715. Aristida appressa Vasey, zacate de llano; Van Devender 2006-0186 (ARIZ, HCIAD)
716. Aristida jorullensis Kunth, zacate de llano; Van Devender 2004-1440 (ARIZ), 2004-
1495 (ARIZ, HCIAD), 2004-1511 (MEXU, USON), 2005-1449 (ARIZ, HCIAD),
2005-1450 (ARIZ), 2006-0070 (HCIAD, TEX)
717. Aristida orizabensis E. Fourn., zacate; Ruiz G. 2009-201 (ARIZ, HCIAD)
718. Aristida ternipes Cav. var. ternipes, zacate de llano; Reina G. 2004-1463 (ARIZ,
HCIAD), 2007-1266 (HCIAD, USON); Ruiz G. 2008-114 (HCIAD); T.R.Van
Devender 2005-1440 (ARIZ, HCIAD), 2007-1266 (HCIAD, US)
719. *Arundo donax L., carrizo; Reina G. 2004-1461 (ARIZ, HCIAD), 2007-1357
(HCIAD); Ruiz G. 2006-374 (HCIAD). Nativa a Asia.
720. Axonopus compressus (Sw.) P. Beauv., zacate de guásima; Reina G. 2005-1329
(ARIZ, USON); Van Devender 2004-1344 (ARIZ, HCIAD)
721. *Bothriochloa pertusa (L.) A. Camus, Van Devender 2007-1268 (HCIAD, US).
Nativa a África y Asia.
722. Bouteloua repens (Kunth) Scribn. & Merr., zacate; Van Devender 2004-1516
(ARIZ, HCIAD)
723. *Chloris barbata Sw. zacatito de llano; Van Devender 2005-1452 (ARIZ, HCIAD),
2007-1315 (HCIAD-US). Nativa a Australia.
724. Chusquea cf. simpliciflora Munro, otatillo; Reina G. 2008-673 (HCIAD, US)
725. *Cynodon dactylon (L.) Pers., gangrena; Ruiz G. 2007-045 (HCIAD). Nativa a Asia.
726. *Dactyloctenium aegyptium (L.) Willd., zacate; Van Devender 2004-1375 (ARIZ),
2005-1404 (ARIZ). Nativa a la zona tropical del Mundo Viejo.
727. Diectomis fastigiata (Sw.) P. Beauv., zacate; Van Devender 2004-1417 (ARIZ)
728. Digitaria argillacea (Hitchc. & Chase) Fernald, zacate; Van Devender 2005-1407
(ARIZ)
729. *Digitaria bicornis (Lam.) Roem. & Schult., zacate fresadilla; Reina G. 2004-1322
(ARIZ); Van Devender 2006-0170 (HCIAD, USON). Nativa a Asia y Australia.
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
48
730. Digitaria ciliaris (Retz.) Koeler, zacate; Reina G. 2007-172 (ARIZ, HCIAD); Van
Devender, 2005-1407C (US)
731. *Echinochloa colonum (L.) Link, zacate de laguna; Reina G. 2004-1455 (ARIZ),
2005-1347 (ARIZ, HCIAD, HCIB, USON), 2007-1293 (HCIAD, US); Van Devender
2005-1389 (ARIZ, HCIAD), 2005-1408 (HCIAD). Nativa a la zona tropical del
Mundo Viejo.
732. *Echinochloa crus-galli (L.) Beauv., zacate; Ruiz G. 2004-118 (observado). Nativa a
Asia.
733. Eleusine indica (L.) Gaertn., zacate de pito; Van Devender 2004-1342 (ARIZ),
2004-1498 (USON), 2005-1375 (ARIZ, HCIAD, USON), 2006-0165 (HCIAD, US),
2007-0203 (HCIAD)
734. *Eragrostis ciliaris (L.) R. Br., zacate de conejo; Reina G. 2007-1156 (HCIAD, US);
Van Devender 2005-1453 (ARIZ), 2006-0159 (ARIZ, HCIAD), 2007-0211 (ARIZ),
2007-1214 (HCIAD-US). Nativa a África y Asia.
735. Eragrostis maypurensis (Kunth) Steud., zacate; Reina G. 2004-1364 (ARIZ,
HCIAD), 2007-1153 (HCIAD, US); Van Devender 2004-1508 (ARIZ, HCIAD),
2005-1468 (ARIZ, HCIAD), 2005-1471 (HCIAD), 2006-0060 (HCIAD, HCIB, NMC,
US), 2007-1237 (HCIAD, US)
736. Eragrostis pectinacea (Michx.) Nees var. miserrima (E. Fourn.) J. Reeder, zacate;
Van Devender 2005-1410 (ARIZ)
737. Eragrostis tenella (L.) P. Beauv. ex Roem. & Schult., zacate de llano; Reina G.
2007-1154 (HCIAD, US); Van Devender 2005-1399 (ARIZ), 2006-0067 (ARIZ,
HCIAD)
738. *Hackelochloa granularis (L.) Kuntze, zacate; Van Devender 2005-1405 (HCIAD).
Nativa a África y Australasia.
739. Heteropogon melanocarpus (Elliott) Benth., Reina G. 2007-1297 (HCIAD, USON)
740. Hilaria ciliata (Scribn.) Nash, zacate; Reina G. 2005-1307 (ARIZ, HCIAD)
741. Lasiacis nigra Davidse, cañuela; Van Devender 2005-1352 (ARIZ, HCIAD, USON)
742. Lasiacis procerrima (Hack.) Hitchc., zacate de monte; Reina G. 2006-0124 (ARIZ,
HCIAD, US, USON); Van Devender 2005-1446 (ARIZ, HCIAD)
743. Lasiacis ruscifolia (Kunth) Hitchc., cañuelas, carricillo; Reina G. 2004-1470 (ARIZ,
HCIAD); Ruiz G. 2007-054 (HCIAD), 2008-107 (HCIAD); Van Devender 2007-1119
(HCIAD-US)
744. Leptochloa panicea (Retz.) Ohwi var. brachiata (Steud.) N.W. Snow, zacate; Reina
G. 2005-1500 (HCIAD), Van Devender 2006-0162 (ARIZ, HCIAD, HCIB, USON)
745. *Melinis repens (Willd.) Ziska subsp. repens, Van Devender 2005-1460 (ARIZ).
Nativa a África y Asia.
746. Muhlenbergia scoparia Vasey, zacate cola de zorra; Reina G. 2007-0165 (ARIZ,
HCIAD, US, USON); Van Devender 2005-1441 (ARIZ, HCIAD)
747. Muhlenbergia tenella (Kunth) Trin., zacate; Ruiz G. 2008-0127 (HCIAD); Van
Devender 2004-1349 (ARIZ, HCIAD, USON)
748. Muhlenbergia tenuissima (J. Presl) Kunth, hierba del toro; Van Devender 2006-
0062 (ARIZ, HCIAD)
749. Olyra latifolia L., Reina G. 2007-1306 (HCIAD, US); Van Devender 2007-128
(ARIZ, HCIAD)
Van Devender, Ruiz, Reina, Mejía, Guido, van der Heiden. Flora de La Guásima
49
750. Oplismenus burmannii (Retz.) P. Beauv., cañuelilla; Reina G. 2007-1157 (HCIAD,
USON); Van Devender 2004-1336 (HCIAD, USON), 2004-1376 (ARIZ), 2004-1486
(USON)
751. Oplismenus compositus (L.) P. Beauv. var. rariflorus (J. Presl) U. Scholz,
cañuelilla; T.R.Van Devender 2004-1522 (ARIZ, HCIAD, MEXU)
752. Otatea acuminata (Munro) C.E. Calderón & Soderstr., otate, otate de hueso; Reina
G. 2006-0132 (ARIZ, HCIAD, USON), 2007-0084 (ARIZ, HCIAD, MEXU); Van
Devender 2004-1386 (ARIZ, HCIAD)
753. Panicum cf. ghiesbreghtii E. Fourn., Reina G. 2007-1292 (HCIAD, US)
754. Panicum hirticaule J. Presl var. hirticaule, zacate fresadilla; Reina G. 2005-1501
(ARIZ)
755. Panicum hirticaule J. Presl var. verrucosum Zuloaga & Morrone, zacate fresadilla;
Reina G. 2005-1306 (ARIZ)
756. Panicum laxum Sw., Van Devender 2007-1217 (HCIAD, US)
757. Panicum trichoides Sw., cañulillo, cañuelilla, zacate; Reina G. 2007-0176; Ruiz G.
2004-105 (observado), 2007-034 (HCIAD), 2008-111 (HCIAD); Van Devender 2006-
0172 (ARIZ, HCIAD)
758. Paspalum clavuliferum C. Wright, zacate; Van Devender 2005-1407D (ARIZ,
HCIAD)
759. Paspalum conjugatum P.J. Bergius, Reina G. 2007-1272 (HCIAD, US)
760. Paspalum convexum Humb. & Bonpl. ex Flüggé, zacate; Van Devender 2005-1406
(ARIZ, HCIAD)
761. Paspalum langei (E. Fourn.) Nash, zacate; Reina G. 2004-1475 (ARIZ)
762. Paspalum plicatulum Michx., zacate; Reina G. 2007-1281 (HCIAD, US); Van
Devender 2005-1444 (ARIZ, HCIAD)
763. Pennisetum ciliare (L.) Link, zacate Buffel; Ruiz G. 2007-021 (HCIAD)
764. Pennisetum setosum (Sw.) Rich., zacate de elefante; Reina G. 2007-1280 (HCIAD,
US)
765. Schedonorus arundinaceus (Schreb.) Dumort., Van Devender 2008-0570 (SI)
766. Schizachyrium sanguineum (Retz.) Alston var. hirtiflorum (Nees) S.L. Hatch,
zacate colorado; Reina G. 2006-0127 (ARIZ, HCIAD, US)
767. Setaria longipila E. Fourn., Reina G. 2005-1515 (ARIZ); Van Devender 2005-1351
(ARIZ, HCIAD)
768. Setaria macrostachya Kunth, Reina G. 2007-1304 (HCIAD, US)
769. *Sorghum halepense (L.) Pers., zacate Johnson; Ruiz G. 2004-055 (HCIAD). Nativa
a África y Asia.
770. Trachypogon secundus (J. Presl) Scribn., zacate de llano; Van Devender 2005-1431
(ARIZ, HCIAD)
771. Tripsacum cf. dactyloides (L.) L., Reina G. 2007-1296 (HCIAD, US)
772. Tristachya avenacea (J. Presl) Scribn. & Merr., aceitilla; Van Devender 2005-1418
(ARIZ, HCIAD)
773. Urochloa aff. distachya (L.) T.Q. Nguyen, zacate; Reina G. 2006-0126 (ARIZ, US)
774. Urochloa fusca (Sw.) B.F. Hansen & Wunderlin, zacate fresadilla; Reina G. 2005-
1310 (ARIZ, HCIAD), 2005-1512 (ARIZ, HCIAD); T. R. Van Devender 2006-162A
(HCIAD, HCIB, US, USON)