GAIA: EMMI PIKLER• ESPERIENTZIA: ALBAOLAKO LARRUZKO .... hh.pdf · Proiektuak ala mozorroak? Elixabete Ansa 30galdeidazue Zein eragin dute telesailek neska nerabeen sozializazioan?

hhGAIA: EMMI PIKLER • ESPERIENTZIA: ALBAOLAKO LARRUZKO BELAONTZIA •EKARPENAK: PROIEKTUAK ALA MOZORROAK? • GALDEIDAZUE: MAKE IRIGOIEN• BARATZE BASERRI ESKOLA • ATZEKO ATETIK: MAITE GURRUTXAGA

148hik hasi4 EURO • 2010EKO MAIATZA EUSKAL HEZIKETARAKO ALDIZKARIA

MARIAM BILBATUA“Metodologiak duen garrantzia handia da”

ELKARRIZKETA

aurkibidea8gaia

MONTSE FABRESKataluniako Mestres per l’autonomia taldeko kide den MontseFabres andreak Emmi Pikler pediatraren ekarpena izan zuenhizpide, eta ikuspegi orokorretik zehatzerako bidaia proposatuzuen. Jatorduen unea izan zen bere hitzaldiaren ardatz nagusia.

16elkarrizketak

MARIAM BILBATUAMondragon Unibertsitateko HUHEZIko irakasleak “Irakasle-ikasleeta ikasleen arteko interakzioak irakurketa eta idazketaren ikasteprozesuaren hastapenetan”tesia egin berri du. Haren ondorioak e-ta hezkuntza,oro har,izan ditu aztergai.

Argitaratzailea: XANGORINErrekalde hiribidea, 59. Aguila eraikina, 1. solairua. 20018 DONOSTIA GIPUZKOA. Tel: 943/ 371 408 ; www.hikhasi.com; Posta Elektronikoa:[email protected]; Lege Gordailua: SS-1001/95. ISSN: 1135-4690. Erredakzioa: Joxe Mari Auzmendi,Ainhoa Azpiroz, Izaskun Beraza eta Arantxa Urbe. Erredakzio batzordea: NereaAgirre, Miren Guilló, Mari Karmen Irastorza, Pello Jauregi,Aritz Larreta, Josi Oiarbide, Maite Saenz, Xabier Sarasua. Aholkulkariak: Nerea Alzola,Abel Ariznabarreta, Felix Basurko, Be-goña Bilbao,Mariam Bilbatua, Aines Dufau,Luis Mari Elizalde,Lore Erriondo,Gurutze Ezkurdia,Idoia Fernandez,Xabier Isasi,Irene Lopez-Goñi,Izaskun Madariaga,Karmele Perez Urraza,Amaia Vazquez,Lontxo Oihartzabal,Fito Rodriguez eta Matilde Sainz. Administrazioa:Arantxa Goiburu. Diseinua:TRAM•Graf!k. Maketazioa: Xangorin. Inprimategia:ANtzA S.A.L. Azalekoirudia:hik hasi. Hezkuntza,Unibertsitate eta Ikerketa Sailak onetsia (2010-04-14). Kopurua:3.700 ale.

hik hasiko artikuluez edonon eta edonoiz balia zaitezke. Kasu horietan iturria aipatzea eskertuko genizuke. hik hasik ez ditu beregain hartzen bertan plazaratutako iritziak ezta bat etorri ere derrigorki haiekin.

5 editoriala

6 kronika

8 gaiaEMMI PIKLER (II)JATORDUETAKO ZAINTZA

16 elkarrizketaMARIAM BILBATUA

24 esperientziakAlbaolako elkartea eta larruzko belaontziaren proiektuaPasaia-Lezo lizeoa

27 ekarpenakProiektuak ala mozorroak?Elixabete Ansa

30 galdeidazueZein eragin dute telesailek neska nerabeen sozializazioan?Make Irigoien Peruarena

33 berriak

40 nora joango gara?Baratze Ingurugiro Heziketa EskolaEsperientzia bizi-bizia

42 Atzeko atetikMaite Gurrutxaga

www.hikhasi.com

Harpidetza orria

hik hasiren harpidedun izan nahi dut, urtean 10 ale eta atera daitezkeen ale bereziak etxean jasoz

Izena 1. Deitura

Telefonoa

Posta Kodea

2. Deitura

Helbidea

Herria Herrialdea

Lantokiaren herriaLantokia

IFZ-NAN

Entitatea Sukurtsala K.D. Zenbakia

Sinadura

hik hasi Euskal heziketarako aldizkariaErrekalde hiribidea, 59 Aguila eraikina, 1. solairua

20018 DONOSTIA. GIPUZKOA Tel: 943/37 14 08 Faxa: 943/37 21 54

HARPIDETZA SARIAK (BEZ barne) 50 euro

Prezio horren barruan 10 aldizkari, ale monografikoaketa Euskal Herriko baliabidepedagogikoen gida.Horrez gain, prezio bereziakUdako Topaketetan etaargitararatzen ditugungainontzeko materialetan

hik hasik zure parte-hartzeaezinbestekoa du,harpide zaitez!50 euro urtean

Posta elektronikoa

148. zenbakia. 2010eko maiatza • hik hasi • 5

e d i t o r i a l am a i a t z a

JJeennddaarrttee kkoohheessiiooaann iinnoorr eezziinn ddeellaakkoo bbaazztteerr uuttzzii

Euskal Herritar askok “Formacióndel Espiritu Nacional” jaso zuten berenikasketetan. Izan ere, frankismo ga-raian, batxillergoan derrigorrezko asig-natura zen.

Ebaluatu egiten zen, eta gainditze-ko nahiko erraza omen zen; ezagutzabaino gehiago neurtzen omen baitzenjarrera.

Formazio hartan, beste hainbat al-derdiren artean, biktimekiko begiru-nea eta atxikimendua lantzen zen, eta,batez ere, borreroekiko gaitzespena.

Hala, euskal herritar askoren burueta irudimen samurretan, komunistak,gorriak, deabruaren pareko izaki bel-durgarriak bihurtu zituzten. Eta gorri,berriz, erregimenaren postulatuetatikat zegoen guztia.

Herritar haietako asko frankismoa-ren basakeria krudela zuzenean paira-tzen ari baziren ere, etxeko sufrimen-dua isiltzen eta ezkutatzen ikasi beharizan zituzten. Biktimek, eta haien seni-deek, diktadurak idatzitako izen-abize-nak baitzituzten.

baztertuta bizi direnenak…Eta hori guztia kudeatzen dugu

egunero, denok elkarbizitzeko ahale-gina eginez. Zertarako? Jendarte kohe-sioan sakondu behar dugulako.

Horri guztiari izkin eginez, Hezkun-tza arduradunek Indarkeriari legiti-mazioa kentzea eta bizikidetza demo-kratikoa (2010-2011) plana aurkeztueta martxan jarriko dute, horretarakoinposizioa erabili behar badute ere.

Kezkagarria, tamalgarria, tristea, la-rria da arduradun horiek eskoletan egi-ten den lanaren gainean zein ezagutzagutxi duten ikustea –edo gutxi axolazaielako da?–.

Hezitzaileok ez dugu nahi aurretikprobatuak diren eta inora ez daramatenbideak berregin. Bizikidetza demokra-tikoan sakontzen ari gara jada, eta bidehorretan ezin zaio inori bere sufrimen-dua edo biktima sentimendua ukatu.Denak kontuan hartzen jarraitu nahidugu, denen arteko elkarrizketak etadenen ikuspuntuak ahalbideratukobaitituzte aurrerako urratsak.

Garai haiek aspaldi atzean utziakgenituelakoan geunden asko. Ordutik,besteak beste, munduak ere aurreraegin duelako.

Eskoletan, elkarbizitzaz, pertsonagisa eta herri gisa ditugun eskubideezeta denontzako jendarte bidezkoagoaberma dezaketen ereduez aritzen saia-tzen ari ginen. Jakinik, denok parte ga-ren jendarte hau zerbait izatekotan ani-tza dela.

Gure jendartea mila sufrimendutanpuskatuta dago; sufrimenduak, izan,milaka aurpegi baititu.

Hori zen eskolan orain arte indarke-riari legitimazioa kentzeko egiten ari gi-nen ahalegina. Gelan, indarkeria motaaskotako biktimak baititugu: Espainia-ko Gerra Zibiletik desagertuta jarrai-tzen dutenen, fusilatu zituztenen, kar-tzelan eta erbestean daudenen, tortura-tuen eta baita ETAko ekintzak jasan di-tuztenen etxekoak ditugu. Langabe-tuen seme-alabak, lan istripuak paira-tzen dituztenenak, tratu txarrak eta ge-nero indarkeria jasan dituztenenak,

Eskoletan, elkarbizitzaz, pertsonagisa eta herri gisa dituguneskubideez eta denontzako jendartebidezkoagoa berma dezaketenereduez aritzen saiatzen ari gara.Jakinik, denok parte garen jendartehau zerbait izatekotan anitza dela.

6 • hik hasi • 148. zenbakia. 2010eko maiatza

Europako BatasunekoHezkuntza Ministroek goi mailako

titulua duten hiritarren kopuruahanditzeko apustua egin dute.

Unibertsitate ikasketetan ez ezik,baita Goi-Mailako LanbideHeziketan ere egingo dute

ahalegina. Madrilen bildu zirenjoan den apirilaren erdialdera

Europako Batasuneko hezkuntzaministroak, eta besteak beste,

hezkuntzaren alorrean Europakdituen erronken gainean hitz

egitekoak ziren. Eskola uztearenportzentaiak jaisteko beharrari

arreta berezia eskainiz, Herrialdebakoitzeko ordezkariek beren

ikuspuntua plazaratu zuten.Datorren ekainean bilduko da

Europako Kontseilua eta bertanzehaztuko dituzte hurrengohamarkadarako helburuak,

zenbakitan. Angel GabilondoEspainiako Gobernuko Hezkuntza

Ministroa eskola uztea %10erajaistearen alde agertu zen. Gauregun, Europako bataz-bestekoa

%15ekoa da. Euskal Herrian ere%15ekoa da, eta, Espainiako

estatuan, aldiz, %30ekoa.

kronika

Nafarroako Parlamentuan aurkez-

tutako mozio baten bidez, eskola mapa

berraztertzea proposatu zuen apirilean

PSNk. Egungo Nafarroako hezkuntza

sistemaren beharrak kontuan hartuta,

DBHri dagokionez bereziki, eskola

mapa moldatzeko eskatu du.

Alderdi sozialistak Hezkuntza De-

partamentuak eskola maparen azter-

keta eta analisia egitea nahi du. Maria

Victoria Arraiza PSNko Hezkuntza Ba-

tzordeko eledunaren hitzetan, “Nafa-

rroako eskola mapa 1990eko hamarka-

da hasieran zehaztu zen, eta, beraz, ez

ditu aintzat hartzen azken 20 urteetan

izan diren gizarte aldaketak”. Adierazi

duenez, gizarte dinamika berriak eta

ikasleria anitzaren beharrak direla eta,

beharrezkoa da mapa aldatzea.

PSNk aurkeztutako mozioak bi es-

kaera jasotzen ditu. Batetik, eskola ma-

paren berrazterketa egitea. Horrekin

batera, arreta berezia eskatu du PSNk,

«azken hamarkadan Nafarroara bizitze-

ra etorri diren etorkinen seme eta ala-

ben hezkuntza mailan».

Etxetik ahalik eta hurbilenBestetik, Hezkuntza Departamen-

tuak DBHko etapari behar adinako ga-

rrantzia ematea eskatu du. «Ikasleek

euren bizilekutik ahalik eta gertuen

ikasteko aurkeztu dugu mozioa, beste-

ak beste», azaldu du Arraizak. Egun,

Nafarroako hainbat tokitako gazteek

Iruñeko institutuetan egin behar izaten

dituzte DBHko ikasketak, euren he-

rrietan instituturik ez dagoelako. Hala,

eskola mapa berria egiten bada, hain-

bat ikaslek herritik gertuago ikasi ahal

izatea ahalbidetu beharko da. PSNko

eledunaren hitzetan «mozioak aukera

paregabea eskainiko du eskola mapa

gizartearen errealitatera eta hezkuntza

beharretara egokitzeko».

Eskola mapa egungo

beharretara moldatzeko

eskatu du PSNk


“Juleni ez diot inoiz esango futbolean abilidadealdetik zer egin behar duen: hori berak ikusikodu. Baina hamaikakoan solidarioa izan behardela, bai; entrenamenduetara beti puntual iritsibehar dela, bai; eta ordezko dagoenean aurpegitxarrik ez dela jarri behar, bai...”

Andoni EgañaNafarroako Hezkuntza Sailak

bertan behera utzi ditu Arantzakoeta Beintza-Labaiengo euskarazko

kanpaldiak. Antza denez, arrazoiekonomikoak izan dira tarteko;

Hezkuntza Sailak adierazi duenezikastetxe publikoetako eskolaz-

kanpoko ekintzetarakoaurrekontua izugarri murriztu

baita. Iaz 195.000 eurokoaurrekontua zuten eta aurten,

aldiz, 65.000 eurokoa. Diruhorrekin, Hezkuntza Sailak,

astebeteko egonaldiak antolatuditu Arantzan urtarriletik ekainera

bitartean. Iaz, Arantza eta Beintza-Labaiengo udalekuetan 873

haurrek parte hartu ahal izanzuten. Horietako 693 A ereduko

haurrak ziren, eta euskaraindartzeko baliatu zuten

egonaldia. Krisiak, ordea, ez die guztiei

neurri berean eragiten.Euskarazko kanpaldiak bertan

behera geratu badira ere,ingelesezko eta frantsesezko

udalekuak mantendu egin dituHezkuntza Sailak.

Haurtzaindegietako

langileek protesta egin

dute Baionako kaleetan

Ipar Euskal Herriko haurtzaindegi

askotako langileek greba eguna izan

zuten apirilean Frantziako Gobernuak

burutu nahi duen erreforma gaitzesteko.

Frantziako Gobernuak haurtzain-

degi batek har dezakeen gehieneko

kopurua %20 igo nahi du. Erreforma

onartuko balitz, 2 eta 3 urteko haurren

geletan aldi berean pertsona batek zaz-

pi haurren ardura izan dezake. 40 haur

baino gehiago dituzten haurtzainde-

gietan bertze haur batzuk hartzeko ko-

purua %20 emendatzen bada, legeak

arautzen duen gehiegiko kopurua

urratzen dela salatu dute sindikatuek.

Haurtzaindegiaren funtzioa haurren

hezkuntza goiztiarra suspertzea bada

kopuru jakin batetik gora eginkizun

hori ezin dela bermatu diote haurtzain-

degietako langileek.

Langileen prestakuntza ere errefor-

maren jomugan dago. Izan ere, bi langi-

letik batek tituluduna izan behar du

gaur egun. Erreformaren ondorioz,

titulurik ez duten pertsonen kopurua

%60ra heltzea nahi du Frantziako Go-

bernuak.

Ekonomiak lehentasunaHaurtzaindegietako langileek izen-

petze kanpaina abiatu zuten errefor-

maren xedea gaitzesteko. Mila sinadu-

ra baino gehiago bildu dituzte Nafarroa

Beherean eta Lapurdin. Sinadura ho-

riek Familien Laguntzarako Kutxako

arduradunei eta Kontseilu Nagusiari

helarazi zizkieten.

«Kontseilu Nagusiaren ardura da

haurtzaindegietako kalitatea berma-

tzea», sindikatuen ustez. Hezkuntzan

ere irizpide ekonomikoek dute lehen-

tasuna Frantziako Gobernuarentzat,

eta hori onartezina da haurtzaindegien

kasuan, haurren segurtasuna delako

jokoan», dio Jean Pierre Etxeberri

CFDTko sindikatuko kideak.

G A I A


Emmi Pikler (II)

Jatorduetako zaintza

Emmi Pikler: jatorduetako zaintza uneansakonduz

Autonomiaz ari garenean, oinarriz-ko hainbat ideia hartu behar ditugu ain-tzat. Lehenik eta behin, haurrari aitortuegin behar zaio izateko, egiteko, auke-ratzeko eta bere kabuz erabakitzekoduen ahalmena. Hitz potoloak dira,baina pixkanaka xehetuko ditugu.

Haurra pertsonatzat hartu behardugu, bete-betean. Izan ere, haurrakekintza autonomoak egiten ditu, etaekimena dauka. Horiek guztiak haurra-ren interesetatik sortutakoak izaten di-ra, eta gogobete egiten dute. Gainera,horien bidez eskuratzen dituen emai-tzek indartu egiten dute haurra. Espe-rientzia batek beste bat izatea ahalbide-tzen dio, hots, pixkanaka, bizipenak pi-latzen joaten da. Hori dela eta, ezinbes-

tekoa da haurra subjektu gisa ikustea.Ohituta gaude haurrek gure heziketajaso baino ez dutela egiten pentsatzera,eta ez dugu aintzat hartzen haurrek eki-teko duten gaitasuna.

Niri asko gustatzen zait praktikazhitz egitea. Neure eguneroko jardune-an, bai eta beste irakasle talde batzueilaguntzen ere, frogatu ahal izan dut al-dez aurretik ezarritako eragiketa hauxedaukagula gure buruan: autonomia =ohiturak. Gustatu egiten zait hori aipa-tzea, ziurrenik dagoeneko konturatu-ko zinetelako autonomiak ez duela ze-rikusirik une zehatz batean egiten jaki-teko ohiturarekin. Horixe da gertatzenzaiguna: autonomia esan, eta ohituraklantzeari ekiten diogu. Autonomia, bai-na, hori baino askoz gehiago da. Erai-kuntza bat da, prozesua bat. Autono-mia ez da soilik mugimendu trebetasu-na izatea, nahiz eta sarritan horixe usteizan. Horrekin batera, beharrezkoa daprozesu kognitiboak eta afektiboak eregaratzea. Horiek guztiak lotuta daude,eta harremana dute, era berean, hau-rrak helduarekin izaten duen elkarre-kintzarekin. Guztiak oso garrantzi-tsuak dira autonomiaren eraikuntzaprozesuan. Besteak beste, haurraren e-ta helduaren arteko feedback horretangarrantzia handia dutelako.

Bestalde, haurraren garapen auto-nomoa sustatzeak eta laguntzeak duen

G

“Emmi Pikler: haurraren au-tonomia” jardunaldietan,EuskalHerriko Pikler-Loczy sareko ki-deak ez ezik,Kataluniatik etorri-tako hizlariak ere izan ziren gu-rean; besteak beste,KataluniakoMestres per l’autonomia taldekokide den Montse Fabres andrea.Emmi Pikler pediatraren ekarpe-na izan zuen hizpide Fabresek,eta ikuspegi orokorretik zeha-tzerako bidaia proposatu zienjardunaldietan parte hartu zute-nei. Jatorduen unea izan zen Fa-bresen hitzaldiaren ardatz nagu-sia. Ondorengo lerroetan dagojasota Montse Fabresek Donos-tian azaldutakoa. On egin!


Montse FABRES

Emmi PIKLER


Emmi Pikler: autonomia

garrantzia azpimarratu nahi nuke. La-gundu egin behar diogu, dituen gaita-sunei mesede eginez, ez aurreratuz…Haurrak gauzak modu autonomoanegin eta ezagut ditzan ahalbidetzea dagure lana. Hasieran esandakoa errepi-katzera noa, baina helduak aitortu eginbehar ditu haurrak dituen gaitasun ho-riek guztiak. Heldu batekin harremaniraunkorra eta segurua izatea bermatubehar diogu haurrari. Ezinbestekoa dahaurra maitatua, errespetatua eta segu-ru sentitzea. Eta, era berean, haurraksentitu behar du zaintzen duen helduhorrek konfiantza osoa duela bere gai-tasunetan. Autonomoa izateko fidako-rra izan behar du haurrak. Zerbait ger-tatzen zaionean helduaren laguntzaizango duela jakin behar du, eta pixka-naka, helduarengan konfiantza izatenikasiko du. Hezitzaileak konfiantzaerakusten badio, haurrak ere bere gai-tasunengan konfiantza izaten ikasikodu. Hezitzailearengan konfiantza iza-ten ez ezik, bere buruarekin ere kon-fiantza izaten ikasi behar baitu haurrak.

Ezin da haurraren autonomia susta-tu helduaren inposaketatik abiatuta.Atseginagatik autonomo izatea, horixeda Loczyn ikusten duguna. Autonomiaalaitasunez bereganatzea, esperien-tziaren bidez eta ez inposatuta. Horrekesan nahi du, modu batean edo beste-an, haurrari garrantzia eman beharzaiola. Izan ere, gauzak bakarrik eginnahiko ditu. Plazera senti dezala gau-zak bakarrik egin ditzakeelako, harkhala nahi duelako, interesatzen zaiola-ko... Bere burua gauzak bakarrik egite-ko gai ikusten duelako, eta indartsusentitzen delako egingo du hori. Horre-

la, besteak beste, bere autoestimuaeraikitzen joango da. Zergatik? Badahelduak horretarako aukera emandiolako, haren gaitasunak aitortu di-tuelako.

Ez dadila bakarrik sentituBaina horrek ez du ekarri behar haurrabakarrik sentitzea. Sarritan, ohitura iza-ten dugu haurrari honelakoak esateko:Zuk badakizu, egin dezakezu baka-rrik, heldua zara zapatak zuk zeukjanzteko… Oker gabiltza, haurrak ezindu sekula bakarrik utzi dugula sentitu:Egin al dezakezu zuk? Bestela lagun-duko dizut… eta horrelako esapideakerabiltzea egokiagoa litzateke. Gainera, haurra den aldetik erronkabati aurre egiteko eskatu ohi diegu, bai-na, erronka gainditzeko beharrezkogaitasunak oraindik eskuratu ez badi-tu, porrot egin duela senti dezake. Be-raz, laguntzen diogun bitartean haurrazein unetan dagoen ikusi behar dugu.Horrela, hasi duen ekintza bete deza-keen ala ez ikusi ahal izango baitugu.Zer eska diezaioket une honetan hau-rrari? Edo zenbateraino itxaron behardut berak egin dezan? Azken bateanhaurra ondo ezagutzea, haurrari begi-ratzea da. Ekintza autonomoa errespetatzeaz arinaizenean, esan nahi dut haurrarenekimenak eta haren mugimendu aska-tasuna errespetatu behar direla. Haurraafektiboki eta fisikoki seguru sentitze-ak garrantzi handia du. Haurrak segur-tasunik ez duenean, ezin du autono-moa izan; segurtasunik gabe mugi-mendu askatasunik ez duelako. Beldu-rra duenean, haurrak ezin du mundura

zabaldu, ez delako seguru sentitzen.Beraz, mugimendu askatasuna eta se-gurtasuna guztiz lotuta daude, eta ezinda autonomiarik izan mugimendu as-katasunik gabe. Haur bat prozesu osoa gauzatu aurretikzutik jartzen badugu, haren mugimen-du askatasuna mugatzen ari gara. Se-gurtasunik eskaintzen ez dion jarrerabatean ipini dugu, eta, heldu batenmenpe jarriz, ukatu egiten diogu auto-nomia.

Itxaroten ikasiFuntsezkoa da denbora ematea ere.Haurraren prozesuari itxaron egin be-har zaio, segurtasunez eta konfiantzaz.Piklerrek zioen ezin ditugula haurrakezer egitera behartu sekula, denboraeman behar diegula. Autonomia guztizlotuta egongo da denbora emateare-kin, haurra prozesuaren zein unetandagoen behatzearekin. So egiten etaitxaroten jakitea ezinbestekoak dira.

Kontuan izan beharreko faktoreak


G A I A Emmi PiklerJatorduetako zaintza

Harremana, arreta eta errespetua, ho-riexek dira gako hitzak zaintza unee-tan. Memento horiek, nire iritziz, kalita-tezkoak eta plazerean oinarrituak izanbehar dute. Bai haurrari eta bai heldua-ri dagokienez ere. Egunerokotasuneanmurgilduta dauden zainketa une ho-riek guztiak harreman iraunkorrak sor-tzeko une pribilegiatuak dira. Garran-tzitsua da gure kargu dugun haur ba-koitzarekin harreman afektiboa eraiki-tzea; lotura segurua, iraunkorra etakonfiantzazkoa ezartzea, hain zuzen.Haurra emozionalki aseta baldin bada-go soilik egongo da prest mundura za-baltzeko eta inguruarekin harremane-tan jartzeko. Funtsezkoa da haurrez arduratzen denhezitzaile taldearen iraunkortasunaere; eta ahal izanez gero, haur bakoitza-rekin bakarkako harremana izatea.Haurrak ongi ezagutzen dituen pertso-nen kopuru jakin batekin lotura iraun-korra izatea da onena, eta harremanpribilegiatu bat eraikitzea, beti, helduberarekin. Talde batean bi edo hiru he-zitzaile baldin badaude, haur talde txikibatekin harreman iraunkorra edukiahal izatea da onena. Oso zaila da, ba-dakit, ratioak oso handiak izaten dire-lako. Dena den, bi lagunekin antolagaitezke zainketa une berezi horietan–pixoihala aldatzean, jaten ematean,lo-kuluxka tarteetan...– harreman pri-bilegiatu hori haur talde txiki batekineraikitzen duena pertsona bakarra izandadin. Haurrak ongi ezagutzen dituen pertso-na gutxi batzuekin lotura egonkorraizatea eta heldu batekin pribilegiozkoharreman iraunkorra izatea ezinbeste-ko baldintzak dira bere buru osasune-

rako, bai eta haurrak bere lehendabizi-ko sozializazioa arrakastaz egiteko ere. Une horietan guztietan, garrantzitsuada haurra kide aktibotzat hartzea. Ha-rremanak bi noranzkotakoa izan behardu, bi pertsonaren artekoa. Helduakentzun egiten dio haurrari, haren beha-rrak ase behar ditu. Baina, era berean,umearen ekimenei ere arreta jarri behardie. Haurraren gorputzak helduari hitzegiten dio. Haurra bere buruaren kon-tzientzia hartzen ari da, eta hezitzailea-rengandik jasotzen duen tratuaren ara-bera eraikiko du bere buruaren irudia.Hezitzailearengandik jasotzen duenhorren araberakoa izango da, ondoren,gainerakoei eskaini ahal izango diena.

Komunikazio elementuakGuk adierazteko edo komunikatzekodugun modua ezinbestekoa da haurra-rentzat. Sarritan, komunikazioa aipa-tzen dugunean, hitz egiteaz soilik go-goratzen gara. Baina gure gorputz osoaari da etengabe komunikatzen, eta hau-rrarekin egoteko moduak ere badu ga-rrantzia. Begirada, ahotsaren tonua,

hitz egitea, haurrari gertatuko denaazaltzea, keinu leunak, heltzeko mo-dua, baimena eskatzea, entzuten jaki-tea, haurrari behar adina denbora ema-tea… kontuan izan beharreko komuni-kazioaren elementuak dira. Haurra leuntasunez tratatu behar badaere, harreman mekaniko bat izatekoarriskua saihestu behar da. Errituale-kin, koreografiekin, gauza asko ikas di-tzakegu, baina badute arrisku bat: me-kanikoak izatera irits daitezkeela. Gureekintzek, baina, ezin dute mekanikoakizan, azken baten bi pertsonaren artekoharremanaz ari garelako. Haurrarenekimena kontuan hartu behar delako.Beraz, ezin du harreman mekanizatuaizan. Hezitzailearen eta haurraren arte-ko elkarrekintzan oinarritutako bene-tako harremana izan behar du. Eta ezin-bestekoa da bien arteko elkarrizketasortzea. Keinu mekanikoetara muga-tzen bagara, harremanaren kalitateagalduko dugu. Erlazio batean, arreta ja-rri behar zaio esaten dugunari, bainabaita esaten digutenari ere, bi pertsona-ren arteko komunikazioa baita.

Heziketa zaintza uneetanPiklerrek zioen ezin ditugula haurrak ezer egitera behartu sekula,denbora eman behar

diegula. Autonomia guztiz lotutaegongo da denbora ematearekin,

haurra prozesuaren zein unetan dagoen behatzearekin. So egiten eta itxaroten jakitea

ezinbestekoak dira.



Kontuan hartu beharreko hiru fak-tore nagusi daude jatorduaren memen-toan. Lehena, haurraren behar fisikoakasetzea litzateke. Haurrak jan egin be-har du, elikatu egin behar du… Azkenbatean, bizirik irauteko elikatu egin be-har dugu gizakiok, eta haurrek baitahazteko ere.

Aintzat hartu beharreko bigarrenelementua jatorduetan parte hartzenduten ohituren multzoa litzateke: gi-zartekoak, kulturalak… Helduak fun-tsezko zeregina betetzen du gizartearau horiek jatorduetan txertatzekounean. Hirugarrenik, haurra modu gar-bian, egokian eta autonomoan jatekogai izan dadin eragin behar du hezitzai-leak. Beharrak eta gizarte ohiturak dau-de tartean, baina modu autonomoan,zikindu gabe eta behar bezala jatenikasteko prozesua ere bada.

Halaber, garrantzi handia du jateagauza onuragarritzat aurkezteak. Hauda, plazeragatik jateak. Horrek askoesango digu eskolan kontuan izan be-har ditugun hainbat elementuren gai-nean: jarrerak, ingurunea, haurrei nolalagundu, jatorduetan zer eskatu… Ko-meni da plazerean pentsatzea, jatea bi-zitza osoan bidelagun izango dugungauza atsegingarri gisa hartzea.

Lehen aipatutako gizarte ohiturahoriek ez dira arau naturalak. Kultural-ki jasotakoak dira, eta, beraz, pixkana-ka ikasi beharko ditu haurrak. Onartuegin beharko ditu, eta mailaz maila in-tegratuz joango da, baina inongo inpo-saketarik gabe. Nolabait esateko, hau-rra ez dugu arau horiek guztiak ikasterabehartuko, gakoa pixkanaka haurrakarau horien zergatia ulertzea izango da.

Jatorduak

Haurrak asko dauka ikasteko bizi-tzako lehendabiziko hiru urteetan:edalontzitik edaten ikasi behar du, koi-lara erabiltzen, mozten, ez zikintzen,mahaia ez narrasten, ikaskideei traba-rik ez egiten, hainbat zaporeri gustuahartzen…. Aldaketa asko dira, eta gu ezgara konturatzen. Iruditzen zaigu egunbatetik bestera ikasi behar dituela guz-tiak. Jatorduetan gauza asko gertatzendira, eta garrantzitsua da une hori nolaantolatuko dugun pentsatzea.

Egiten duena aintzat hartuBestalde, haurraren garapena ez

dute arazoek gidatu behar, eta sarri ger-tatzen zaigu horrelakorik familian eta,batez ere, eskolan: haur honek ez duoraindik koilara hartzen, beste horrekez du edalontzia hartzen, gaur ez duprobatu nahi izan, bihar ere ez…Behin eta berriz aipatzen dugu egitenez duena, egiten ez dakiena, egin nahiez duena, baina garrantzitsuena egitenduenari arreta jartzea da: Zer egiten ari

da? Zer egiteko gai da? Zer onartzendu? Zer proposa diezaioket orain? Le-henengo, balioa eman beharko diotegiten duenari, eta gero, pixkanaka,gehiago eskatu ahal izango diot. Azkenbatean edalontzia erdi hutsik edo erdibeteta ikustea da aldea. Garrantzitsuada dagoena ikustea, eta horri balioaematea.

Eta berdin jokatu behar da haurra-ren garapenaren alor guztietan, gara-pena prozesu bat baita. Batzuetan az-karregi iritsi nahi izaten dugu helmuga-ra. Eta guk unean unekoari balioa ema-ten badiogu, familiei behar bezala azal-du eta lasaitasuna transmititu ahal izan-go diegu. Azken batean, haurrarenikaskuntza prozesu osoari eman behardiogu balioa. Lehen esan bezala, betiizan behar dugu presente jatordua uneatsegina dela. Izan ere, asko kezkatzennau jangelara joan behar duten uneanhezitzaileak tentsioan jartzen direlaikusteak. Gauza asko gertatzen dira ja-torduetan eta guztiak kontrolatu nahiditu hezitzaileak.

Garrantzi handia du jatea gauzaonuragarritzat aurkezteak.

Hau da,plazeragatik jateak. Horrek asko esango digu eskolan

kontuan izan behar ditugun hainbat elementuren gainean:

jarrerak, ingurunea,haurrei nolalagundu, jatorduetan zer eskatu…Komeni da plazerean pentsatzea,

jatea bizitza osoan bidelagun izango dugun gauza

atsegingarri gisa hartzea.


G A I A Internet eta eskolaGero eta aukera gehiagoG A I A Emmi Pikler


1.- Haurraren erritmoak,beharraketa nahiak errespetatzea

Haur txikienen ordutegiak errespe-tatzeari buruz hitz egin nahi nuke atalhonetan, sarritan oso zaila izaten baita.Galdera nagusia hauxe da: nola eran-tzun adin ezberdinetako haurrek dituz-ten beharrei? Erritmoa ez ezik, neurriaere hartu behar dugu aintzat. Haur guz-tiek ez dute neurri berean jaten. Gehie-netan aldez aurretik prestatuta iristenzaizkigu janariak, baina haurrek beharduten kopurua ez da berdina izaten be-ti. Batzuei platera beteta ipintzen die-gu, eta horrela, ezin dute sentitu plateraguztiz amaitzeak ematen duen plazera.

Era berean, zapore eta uki berriakere pixkanaka eskaini behar zaizkie,haur bakoitzak bere momentua baitau-ka. Akaso amak esango digu hasia delaetxean gauza berriak probatzen. Or-duan, guk ere saiakera egingo dugu,baina aurretik jaten zuen hori errotikkendu gabe. Pixkanaka joango garaberria sartzen, haurra esperientzia berri

horretan murgiltzen joan dadin. Zen-baitetan bi gauza berri ere proposatzendizkiegu aldi berean. Bada, egokiagoada banaka egitea, aldaketa handia baitahaurrentzat. Haurrak erantzutekoduen gaitasuna ere errespetatu beharda. Haurrak esan egiten digu ez duelaaldaketarik nahi. Haren erantzunaerrespetatzea gauza berri bat eskain-tzen diodanean arreta osoa eskaintzeada. Erantzuteko gaitasunak behar be-zala funtzionatzen ez badu, elikaduraarazoak sor daitezke. Batzuk gero etagutxiago jaten hasten dira, jatea atsegi-na ez den zerbait bilakatu delako be-raientzat. Haurrek badute erantzutekogaitasuna, baina behin eta berriz gaita-sun hori garatzeko aukera ukatzen ba-diegu, ez dute erabiliko eta galdu egindezakete.

Halaber, haurraren garapen proze-sua errespetatu behar da bere parte-hartzea mailakatua izan dadin. Zeresan nahi du horrek? Esaterako, gara-pen psikomotorra beharrezkoa da koi-

lara bat hartzeko. Eta guk, sarritan, be-harrezko garapena izan aurretik, koila-rari heltzeko eskatzen diogu. Eta gaine-ra, erabiltzen jakin dezala, eta ez dadilazikindu, eta ez dezala jolas egin jator-duan… Baina prozesu bat da, eta haurguztiak ez dira prozesu horretan uneberean egoten. Hori dela eta, hasieranjatordua banakakoa izatea komeni da,hainbeste aldaketa izaten dituen pro-zesuan lagundu ahal izateko.

Egarria duenean ere errespetatubehar da haurra. Gorputzak beharrez-koa du ura, eta garrantzitsua da, hau-rrak egarria sentitzen duenean ura es-kuratzeko aukera izatea. Askotan, es-koletan, hezitzaileok erabakitzen duguhaurrak noiz edango duen ura. Hark,ordea, egarria sentitzen du, beharradauka eta, zerbait egitera doa. Zer egindezaket nik haurrak bere kabuz edate-ko aukera izan dezan? Edo zer egin de-zaket haurrak bere keinuen bidez ega-rria duela adieraz dezan? Ura edatekoaukera kontrolatzen badugu, haurra-ren gaitasun bat mugatzen ari gara. Az-ken batean, desio bat izan du, eta senti-tu duen egarria asetzeko edalontziahartu eta ura edateko bidea ixten ari ga-ra gu. Beraz, egarria duenean ura esku-ratu ahal izateko aukera errespetatubehar dugu.

Elikagai bat probatu nahi ez duene-an ere errespetatu egingo dugu. Berriadelako, koloreagatik, usainagatik,ukiagatik, haurra igarotzen ari den une-agatik, hezitzailearekin duen harrema-nagatik… Alderantziz ere gertatzen da.Haurrak gehiago nahi badu ere, erres-petatu egin beharko dugu: Apur batgehiago nahi al duzu? Emango al di-

Irizpide pedagogikoak



tasunarekin. Askotan jakin badakiguez dugula haserretu behar, baina plate-ra kentzen diogu haurrari ziztu bizian,ia jaramonik egin gabe. Gauza askoesaten ari gara keinu horrekin: “Ez naizhaserretuko, ados, baina ez dut onar-tzen gehiago jan nahi ez duzunik!” Bes-te batzuetan haurra limurtzen saiatzengara, oso era finean: “Ea, azkeneko koi-larakada, besterik ez…” Ahots liluraga-rria eta begirada ezin ederragoa baliaditzaket, baina beste mezu bat helaraz-ten ari naiz haurrari; hark ezetz esanarren, ni ez naizela onartzen ari. Ohitu-ta gaude jatorduari amaiera guk ema-ten, guk dakigu-eta zer behar duenhaurrak. Horregatik diot oso lan zailadela. Baina posible dela ohartzen zare-nean, haurrarekin duzun harremanaeta konfiantza izugarri aldatzen dira.Hasieran jatordua larritasunarekin lo-tzen bazen ere, pixkanaka gozatzekoune bilakatzen da bientzat.

Ez saiatu haurra konbentzitzenBaina oso zaila da. Izan ere, kon-

tuan hartu behar dira bakoitzaren bizi-penak ere. Esaterako, edozein taldetanbi hezitzaile baldin badaude, oso an-tzekoa den egoera baten aurrean guz-tiz ezberdinak diren bi erantzun ikus di-tzakegu. Oso garrantzitsua da akordio-etara iristea, betiere oso irizpide sendo-etan oinarrituta eta egiten dugun horre-tan benetan sinetsita. Bestela, oso zailaizango da. Haurrak ez jatea axola ez ba-litzaigu bezala jokatzen badugu, edohaurra oso modu finean konbentzitzensaiatzen bagara, esan dezakegu ez ga-rela haurra benetan behar den bezalazaintzen ari, hutsune bat dugula.

3.- Prestaketa Ezinbestekoa da zaintza uneetan

zer gertatuko den aurreratzea. Hezi-

tzaileari segurtasuna ematen dio, zeresanik ez haurrari. Behar dugun guztiaantolatu behar dugu; esaterako, adur-zapia haurrak jan behar duenean ipinibehar da, ez lehenago, eta, beraz, ezguztiei batera. Izan ere, haurrari adur-zapia jartzea oso garrantzitsua da geroetorriko dena jakiteko, seinale argi batda. Eta ez bada haren txanda, kontuhandiz ibili behar da, ez baitugu zaineduki behar.

Era berean, haurrari tresna eta altza-ri egokiak eskaini behar dizkiogu. Guz-tiak egon behar du egokituta, haurrakbere autonomia prozesua garatzekoaukera izan dezan. Altzariak erosoak ezbadira, koilara handiak ematen badiz-kiogu, hartu ezin dituen edalontziakipintzen baditugu… nola baliatuko dubere autonomia haurrak?

4.- Erritualak antolatuGarrantzitsua da erritualak edo ko-

reografiak ikastetxeko talde pedagogi-ko osoak adostuak izatea: nola egingodugu? Zer egingo dugu lehendabizi?Gauza txikiak izanagatik ere adostuegingo ditugu eta haurrari erreferentezehatza eskaini. Ordutegiak, espazio-ak, helduarekiko harremanak…, erre-ferentzia horiek guztiek segurtasunaematen diote haurrari, eta ahalik eta ar-gienak izan behar dute.

zut gehiago? Dena den, beti izango damuga bat eta garrantzitsua izango dahaurra amaiera horretarako prestatzea:Hauxe izango da azkena, ados?Amai-tzen ari zara dagoeneko! Hezitzaileakjartzen du muga, hark ezartzen duamaiera. Mugak zehaztea ere funtsez-koa da autonomiarako. Modu bateanedo bestean amaitzera doala jakiteakere segurtasuna emango baitio haurra-ri. Badaki amaitzera doala, hezitzaileakhala azaldu diolako.

Zailena, dena den, haurrak kei-nuen bidez, hitzez edo mugimendue-kin esandakoa errespetatzea da. Ba-tzuetan baztertu egiten du platera edohezitzaileari eman, zenbaitetan baitajanaria bota ere. Azken batean entzunegin behar diogu haurrari, eta Piklerrekbehin eta berriz esaten zuena presenteeduki: “Ez eman haur bati gogoz hartu-ko ez duen koilarakada bakar batgehiago”. Eta haurrak berehala esatendigu noiz ez duen gehiago jan nahi. He-zitzaileak asko kezkatzen dituen gaiada azken hau, baina haurraren autono-miaren parte da, eta aintzat hartu beha-rra dago.

2.- ElkarreraginaHezitzailearen ekintzak eta haurra-

renak modu aktiboan ipini behar diraelkarrekintzan. Jatorduetan hezitzaile-en egitekoa ez da, soilik, haurraren sa-bela betetzea. Harreman bat sortzenda, komunikazioa dago. Hezitzailea-ren inplikazioa eskatzen du, eta hau-rraren desioak betetzean datza, ez daahoa betetzea bakarrik. Plazerak pre-sente egon behar du, eta gure jarrerakegokia izan behar du, ez ditugu meka-nikoki elikatu behar.

Gainera, tentu handiz aritu behardugu haurrei helarazten dizkiegun me-zuekin, gure hitzekin, gure axolagabe-

Oso garrantzitsua da akordioetara iristea.

Haurrak ez jatea axola ez balitzaigu bezala jokatzen

badugu,edo haurra oso modu finean konbentzitzen saiatzen

bagara,esan dezakegu ez garela haurra benetan

behar den bezala zaintzen ari,hutsune bat dugula.


G A I A Internet eta eskolaGero eta aukera gehiagoG A I A Emmi Pikler


Era berean, erraztu egin behar duguhaurrak modu aktiboan parte hartuahal izatea. Hitz eginez, janaria bere au-rrean zerbitzatuz, eskuak eta besoak li-bre dituela ziurtatuz, edalontzia eta koi-lara eskura jarriz… Ikasketa prozesubat da, eta haurrak saiakera ugari eginbehar ditu aurrera egiteko.

Txikitatik jatorduetako arauak eza-gutzea eta pixkanaka ulertzen joateaere garrantzitsua da. Jakin egin behardu jatordua ez dela jolas egiteko unea,ezin duela ahoa beteta duenean hitzegin, eserita jan behar duela, ezin duelabesteen janaria ukitu… Uste dut ga-rrantzia duela haurrak arau horiek guz-tiak ezagutzeak, haren segurtasun sen-timendua indartzeko baliagarriak izan-go baitira. Azken batean, jatordua ereekintza soziala baita.

5.- Nola jan?Lehenengo, janaria bakarka eman-

go diegu, hezitzailearen belaunen gai-nean ipinita. Zergatik? Etzateko aulkie-tan zaila delako mugimenduak erres-petatzea. Haurrak gure belaunetan ese-rarazten baditugu, elkarrekintza han-diagoa da, elkarrizketa tonikoa erehandiagoa da, eta errazagoa da haurrakbere mugimenduarekin helarazten di-dana jasotzea. Gainera, erosoagoa da,bai haurrarentzat eta baita hezitzailea-rentzat ere. Begiradarekin kontaktuarieusteko ere erraztasun handiago es-kaintzen du jarrera horrek. Lasaitasunhandiagoa dago, eta baita kontzentra-zio handiagoa ere.

Haurra prest dagoeneanGainera, jolasean dabiltzan beste

umeek ezin dute janaria ukitu, eta ezdute jaten ari den haurrarengana iriste-ko modurik. Askotan etzateko aulkihorietan bat-batean haurrak hurbiltzenzaizkigu, ez diote haurrari jaten uzten,

ez digute jaten ematen uzten, ez gaudeeroso, urduri gaude, guztia kontrolatunahian... Eta horrela zaila da jatorduaplazer une bilakatzea.

Baina noiz eseriko dugu haurra aul-ki batean, noiz egingo diogu proposa-men hori? Bada, bera horretarako gaidenean. Haurra modu autonomoanesertzeko eta zutitzeko gai denean. Be-tiere, altzari egokiak eskaintzea izangoda gure egitekoa. Haurrak ulertu eginbehar du zer espero dugun beragandik.Haurrak erakutsi egin behar du partehartzeko gogoa duela, esertzeko gaidela , koilara hartu nahi duela... Adiera-zi egingo digu bere unea dela. Akasoguk aldaketa proposatzen diogu, bainahaurrak oraindik ez du nahi, ez da gaisentitzen. Ez da ezer gertatzen, berrirobelaunen gainean eseraraziko dugu,eta kitto! Eta ahal izanez gero, banakaeman behar diegu jaten. Ezin dugu bostedo sei haurrekin batera egin. Gauzaasko ikasi behar dute, prozesu berri bathasi dute eta hezitzaileak ezin die guz-tiei batera erantzun, oso zaila da. Ondo-ren, pixkanaka, egin ahal izango ditugutalde txikiak, baina badakit zaila dela.Egunerokoan ez dela horrelakoetara-ko aukera handirik izaten.

6.- Piklerrek utzitako ondareaGarrantzi handia du atseginez jate-

ak eta modu egokian elikatzeak zeresan nahi duen jakiteak. Loczyko espe-rientziak hainbat ekarpen egiten dizki-gu: presente egoteko bide bat eta sa-murtasuna eta ongizatea eskaintzekomodu bat erakusten dizkigu. Era bere-an, haurraren beraren ekimenak erres-petatzeko esaten digu, autonomiarakobidean eta sozializazio prozesuan hau-rraren alboan egoteko. Jatorduek sa-murtasunez betetako une izan beharlukete, baita elkarrizketarako eta kon-plizitaterako tarte ere. Badakit horiekguztiak hitz potoloegiak izan daitezke-ela. Badakit zaila dela, baina posible da.

Izugarri gustatzen zaidan esaldi ba-tekin amaitu nahi nuke hitzaldia: hau-rrari bere garapen prozesuaren prota-gonista izaten utzi behar diogu. Lagun-du egin beharko diogu, betiere, harengarapen erritmoa eta haren ikaskuntzaprozesua errespetatuz, esku-hartzerikgabe. Horrela egiten badugu, haur la-saiagoak, autonomoagoak eta osasun-tsuagoak izango ditugu, bai fisikoki etabaita psikikoki ere. Horixe da Emmi Pi-klerrek Loczyn egindako lan guztiare-kin uzten digun ondarea.

“Metodologian hausnarketa sakonaegin behar dugu. Zergatik ez dituztekonpetentzia handiagoak lortzenikasleek? Hori da gakoa ”

Mondragon Unibertsitateko HUHEZIko irakaslea.

mariam bilbatuaE L K A R R I Z K E TA


18 • hik hasi • 148.zenbakia. 2010eko maiatza

mariambilbatua

E

“Gaiak haurrekbizi duten, ikusi duten,

egin duten... zerbaitekinlotzen saiatu behar duirakasleak. Askotan ez

diogu girotze horribehar duen denbora eta

garrantzia ematen.Egindako azterketan

ikusi ahal izan dutzentzua emateak eta

girotzeak eragin handiaduela inplikazioan.

Haurren ulermenprozesua askoz

errazagoa da, zertarakoegiten den jakiten

dutenean.

”

Urte hasieran defendatu zuenDonostian Mariam Bilbatua Mon-dragon Unibertsitateko HUHEZI Hu-manitate eta Hezkuntza Zientzienfakultateko irakasleak bere doktore-go tesia. “Irakasle-ikasle eta ikasle-en arteko interakzioak irakurketaeta idazketaren ikaste prozesuarenhastapenetan”,horixe izan du azter-gai. Lan horretatik ateratako ondo-rioak eta hezkuntza,oro har, izan di-tu hizpide Hik Hasirekin izandakosolasaldian.

Marian Bilbatuak hezkuntzarengaineko artikulu eta lan ugari argita-ratu ditu. Gainera, hainbat argitale-txerekin materialgintzan aritua da.Eskarmentu handiko irakasle etaikerlari ezaguna ere bada.

Zein izan da zure tesiarenaztergaia?

Tesian, bereziki, ikasle eta irakasle-en arteko elkarrekintzak aztertu dituttestuinguru zehatz batean. Azterketairakurketa eta idazketaren ikaskuntzaprozesuaren hastapenetan, hau da,bost urteko geletan egin dut. Lau gelaaztertu nituen, eta nire helburua gelakokomunikazioa aztertzea izan zen. Ge-lako elkarreraginak nola eraikitzen di-ren ikusi eta eraikuntza horretan zeinfaktorek eragiten duten behatzea. Eraberean, elkarrekintza horrek ikaskun-tza prozesuan nola eragiten duen azter-tu nahi izan dut.

Irakasle eta ikasleen artekokomunikazioa?

Bai, bien arteko elkarrekintza. Nikarreta irakaslearengan jarri nuen; bereesku-hartzeak ikasleen ikaskuntzaprozesuan zein eragin duen ikusteko.Hasierako asmoa zen ikasturtean zeharelkarrekintzan zein garapen ematenzen ikustea. Horretarako hiru sekuen-tzia didaktiko grabatu nituen, baina se-gituan ohartu nintzen ezinezkoa zelaguztiak aztertzea, datu kopuru ikaraga-rria zelako. Orduan erabaki nuen azter-keta osoa sekuentzia didaktiko bateninguruan egitea. Hasierako asmoa, az-terketa hainbat testu generoren ingu-ruan egitea bazen ere, amaieran muga-tu egin behar izan nuen, eta Olentzero-ri idatzitako gutunaren inguruan egindut ikerketa. Lau gela izan nituen azter-gai, bi eremu erdaldunetakoak eta bes-te bi eremu euskaldunetakoak. Bidebatez ikusi nahi nuelako zein eraginduen ama-hizkuntzak irakasle-ikasle-en arteko elkarreragin horretan. Lau-rak, baina, D ereduko gelak ziren.

Komunikazioa izan dut, beraz, az-


tergai; eta nagusiki, irakaslearen ber-baldia aztertu dut. Baina irakaslearenberbaldia ez modu isolatuan, baizik etagelan kokatuta. Sekuentzia didaktikozehatz batean, eta jarduera zehatz ba-tzuetan. Ikuspegi soziokulturaletik be-hatu ditut irakasleen berbaldiak, eta ira-kasle-ikasleen arteko komunikazioaknola eragiten duen ezagutzaren erai-kuntzan.

Eta zer ikusi zenuen sekuentziahorietan?

Olentzerori gutuna egitea izan zenaukeratutako sekuentzia, hala adostugenuen. Alde batetik, ikusi nahi nuenirakasleek aitortzen zuten ikuspegi me-todologikoa, hots, ikuspegi eraikitzai-lea, nola islatzen zen geletako prakti-kan. Adostutako sekuentzia irakaslebakoitzak bere gelan nola garatzenzuen ikusi nahi nuen. Hori zen helbu-ruetako bat: irakasleen arteko ezber-dintasunak ikustea. Baina baita, des-berdintasun horietan ama-hizkuntzakzein eragin izan zezakeen aztertzea ere.

Beste aldetik, ikaste prozesuan ze-har irakasleek beren esku-hartzea nolaaldatzen zuten ere aztertu dut. Teorianbanuen hipotesi bat: sekuentzia didak-tikoan zehar irakaslearen esku-hartzeanolabait ikasleen esku geratuko zela.Transferentzia bat egogo zela. Hau da,sekuentzia didaktikoaren hasieran ira-kaslearen interbentzioa zehatzagoaizango zela, eta gero, ikasleen eskuutziko zuela. Hipotesi hori ez dut baiez-tatu, sekuentzia didaktikoaren bilakae-rak baino jardueren xedeak garrantzigehiago eduki baitute.

Horretarako, hainbat elementu az-tertu ditut. Batetik, “hizketako-egin-tzak”, hots, ea zertarako erabiltzenduen hizkuntza irakasleak. Galdetze-ko, informazioa emateko, feedbackaemateko… Era berean bere berbaldienbidez jardueraren inguruan zein kon-trol egiten duen ere aztertu dut. Hau da,zein motatako laguntzak ematen diz-kieten: galdera orokorrak, zehatzak, ir-tenbideei zuzendutako informazioaeskaintzen dutenak, pentsarazteko-ak... Beraz, berbaldiaren funtzioak,

funtzio horien aldaketa eta kontrola az-tertu ditut. Horrez gain, irakasleek ko-munikazioa zein eskemaren araberaantolatzen duten ere behatu nahi izandut.

Nolako eskemak dira horiek? Hainbat eredu daude patroi edo es-

kemak aztertzeko. Patroi bat Sinclai-rrek eta Coulthardek dezente aztertudutena da: HEF (Hasiera, erantzuna, fe-edbacka) eskema, hain zuzen. Eskemahorretan irakasleak hasiera ematen diokomunikazioari, ikasleek erantzun egi-ten dute eta irakasleak feedbacka bide-ratzen du. Esan dezakegu irakaskuntzatradizionalaren patroi klasikoa edo es-kema klasikoa dela hori. Dena den, ba-dago beste eskema bat, ikuspegi eraiki-tzailearekin bat etor daitekeena: ezta-baidaren eskema. Kasu horretan ira-kasleak gai bat proposatzen du, bainaikasleen esku uzten du elkarrizketa.Beraien arteko parte-hartzea berma-tzen saiatzen da, hasieran proposatzenduen galdera irekia izaten da, normale-an, eta arrazoitzea eskatzen die.

Orokorrean, zeintzuk izan diraatera dituzun ondorio nagusiak?

Lehenik eta behin, berbaldiak ga-rrantzia handia duela ikaste prozesuan.Informazioak emateko, galderak plan-teatzeko, feedbacka emateko moduekeragina eduki dezakete ikaste proze-suan. Horrekin batera, jardueren ga-rrantziaz ohartu naiz. Jarduerak berbal-dia kontestualizatzeko edo deskontes-tualizatzeko balio du. Izan ere, haur txi-kiei zaila egiten zaie euskarririk gabeberaien aurrezagutzak aktibatzea, be-raien arteko komunikazioa sustatzea...Horrela, tartean jarduera zehatz bat ezdagoenean, gehiago ematen da HEFeskema. Irakasleak joan behar du gal-detzen, eta esan dezakegu ez dela ikas-leen bapateko parte-hartzea sustatzen.Aldiz, haurrek eurek aurretik zerbaitegin badute, edo etxetik ekarri badutezerbait... Hau da, esateko zerbait baldinbadute, errazago lortzen da komunika-zioa. Bestaldetik, ikusi dut oso garran-tzitsua dela girotzea. Girotzeak ere era-gin izugarria duela ikasleen parte har-tzean. Eta girotze horretan oso garran-

20 •hik hasi • 148. zenbakia. 2010eko maiatza

mariambilbatua

E

“Erabiltzenduzun hizkuntzaren

arabera,arrazonamendua

bultzatzen ariko zara,gauzen arteko erlazioakbideratzen, zure menpe

egongo da edo berekabuz pentsatuko du...Eta irakasleok horren

konsziente izateafuntsezkoa datransmisioan

oinarritutako hezkuntzabatetik ikasleek euren

kabuz pentsatu, etaautonomia izango dutenhezkuntza batera pasatu

nahi badugu.

”

tzitsua de-la ikasleen bizipenak aktibatzea.

Irakasleak, orduan,haurrenganaino iristen saiatubehar du?

Bai, inplikazioa bilatu behar du.Gaiak haurrek bizi duten, ikusi duten,egin duten... zerbaitekin lotzen saiatubehar du irakasleak. Askotan ez diogugirotze horri behar duen denbora etagarrantzia ematen. Eta uste dut hori ezdela txikiekin bakarrik gertatzen, mailaguztietan pasatzen da. Egindako azter-ketan ikusi ahal izan dut zentzua ema-teak eta girotzeak eragin handia duelainplikazioan. Haurren ulermen proze-sua askoz errazagoa da zertarako egi-ten den jakiten dutenean. Hori izangolitzateke ondorio bat; zein garrantziaduen zentzuak edo jarduera kontin-genteak egitea.

Eta horrek eraginik ba al duemaitzetan?

Jaso ditut, baina ez ditut haurrenekoizpenak aztertu, eta hori da nireikerketaren mugetako bat. Baina, mo-menturen batean moztu behar nuendatuen azterketa eta prozesuan zentra-tzea erabaki nuen... Dena den, ikusiahal izan dut irakaslearen berbaldiaketa ikaste prozesuan sortzen diren elka-rreraginak zein eragin duen ikasleenerantzunetan, hots, haurrak nola jabe-tzen diren ezagutzaz eta nola islatzenduten ikasitakoa beraien erantzunetan,eta ikasitakoa erabiltzeko erakustenduten autonomian edo autonomiaezan. Autonomiaren ildotik nire hipo-tesia ez nuen baieztatu, izan ere, proze-suaren bukaeran ikasleen ekoizpena-ren aurrean ikasitakoa berreskuratze-

ko estrategiak bultzatuko zituztela es-pero nuen, jardueraren kontrola ikasle-en esku utziko zutela espero nuen etaez zen horrela gertatu. Sekuentzia di-daktikoan bi momentu behatu ditut.Batetik lanketa saioak: horietan irakas-leek eta ikasleek elkarrekin eraiki zutengutun eredu bat. Horma-irudi modukobat eta beste gutun batzuk irakurriz etaberaiek ezagutzen zituzten gauzak ko-mentatuz jostailuen zerrenda osatzenjoan ziren. Hori aurrean zutela, norkbere gutuna idatzi zuen irakaslearen la-guntzaz. Nire hasierako hipotesiaren a-rabera, eredu hori eraikitzeko proze-suan irakasleak laguntza handia eman-go zien ikasleei. Eta gero, idazteko mo-mentuan, nolabait, ikasleen esku utzi-ko zuen ekoizpena. Hori, baina, ez dagertatu. Irakasleek produktua jarri zu-ten xedetzat, produktua ongi egitea.Beraz, ekoizpena ikasleen esku utzi be-harrean, areagotu egin zuten kontrola.

Gela barruan gertatzen denarierreparatzea garrantzitsua da oso.

Hala da bai, ondorio nagusi gisa ai-patuko nuke zein garrantzitsua denikasgela barruan gertatzen dena ikus-tea. Formazioan egin ditugun ikastaro-etan maiz landu ditugu irakasleekin se-kuentzia didaktikoak. Baina progra-mazioan geratu gara beti. Edukiak hau-tatu, egoera funtzional bat identifikatu,prozedura bat adostu... Hori guztia pa-perean idaztea oso ongi dago, baina,gero, gelara joatean, ohartzen gara pro-gramazioa egiterakoan kontutan edu-kitzen ez ditugun gauza asko gertatzendirela. Eta nola ez, gelako komunika-zioak duen garrantzia ere aipagarria da.Irakasleok gure berbaldien gainekokontzientzia handia eduki beharko ge-nukeela uste dut. Oso inportatea da gu-re hizketaldien bidez erabiltzen eta bul-tzatzen dugun komunikazio eredua.

Ikasleen interesetatik abiatzeagarrantzitsua dela esaten da beti.Baina praktikan egitea zaila delaikusi duzu ezta?

Paperean horrelakoak oso ongi ge-ratzen direla esan dut ezta? Eta horixe


idazten dugu, beraien interesetik abia-tu behar dela, funtzionala izango delatestua... Baina gelara sartzerakoan pro-zesuan funtzionala izan daitekeen zer-bait oso abstraktua bilakatu dezakegu.Gure azterketaren kasuan, helburuaOlentzerori gutuna idaztea zen, ez testugenero bat lantzea. Baina etengabe gu-tuna nola idazten den esateko formu-lak idazten baditugu, eta bizitzatikurruntzen bagara, oso erakargarria denzerbait oso gauza formala, artifiziala,pisutsua bilakatu dezakegu. Eta horre-la, haurrentzako duen interesa erabatgalduko du. Horregatik ikusten dutprestakuntzan gauza horietan haus-nartu behar dugula.

Baina egoera horiek ezagutzen ezbadituzu, formazioaren bidez horitransmititzea ez al da oso zaila?

Nik orain egingo dudan hausnarke-ta ez da berria. Gu Mondragon Uniber-tsiateko irakasle eskolan horren ingu-ruan ari gara hausnartzen. Eta ondoriobatzuk ere atera ditugu: guk programa-tutako gauza batzuk, gure berrikuntze-tan aurreikusitako zenbait gauzek, ezdute funtzionatzen. Beharbada loturahori egiten ez dakigulako. Eta hor dago,nire ustez, guztiontzako erronka.

Bakoitzaren interesen muinera jobehar da. Horrek izugarrizko garran-tzia du metodologian. Norbera partesentitzea, hain zuzen. Emozioekin lotu

daiteke, baina baita garrantzitsua senti-tzearekin ere. Ikasten ari garenak zen-tzua duela, funtsezkoa dela ohartzea-rekin, alegia. Are gehiago, baita gauzaksakontzeko gaitasunarekin ere. Edo a-zalean ez gelditzeko gaitasunarekin.

Egindako azterketan bada galderazailak egiten dituen irakasle bat. Bainaerronka moduan botatzen ditu; erabil-tzen duen intonazioaren bidez, pentsa-tzera gonbidatzen ditu umeak. Aldiz,beste batzuk oso modu lauan egitendute hori. Beraz, ez dakit emozioetatiksoilik aztertu daitekeen. Izan ere, esa-ten duen guztiak garrantzia duela uler-tarazi behar die irakasleak haurrei. Etahori berbaldietan, harridura keinue-tan... nabaritu egiten da.

Garrantzia handia ematen zaioahozkotasunari, eta zure azterketaere bide horretatik joan da.

Bai, hori da. Hizkuntza ikaskuntzaprozesuan modu konszientean nolaerabil daitekeen ikusi nahi nuen. Eta ez,soilik, hizkuntza aberasteko. Izan ere,askotan ahozkotasuna aztertzen duguhizkuntza objektu bezala. Nik, aldiz,ezagutza orokorrean ipini dut arreta.Ezagutza eraikitzeko prozesuan uler-men partekatua eman dadin irakaslea-ren hizkuntza erabiltzeko moduak ze-resan handia dauka. Ez, soilik, bere hiz-kuntzaren aberastasunak. Baizik eta,intentzionalitateak.

Zer da ulermen partekatu hori? Bada, ebaluatu ahal izateko soilik

galdetzen baduzu, ez duzula erantzunbera jasoko. Esan duena arrazoitzekoeskatzen ez badiozu, egiten dituzungalderen bidez konparaketak bultza-tzen ez badituzu... ez duzu haurren-gandik emaitza bera jasoko. Erabiltzenduzun hizkuntzaren arabera, arrazona-mendua bultzatzen ariko zara, gauzenarteko erlazioak bideratzen, zure men-pe egongo da edo bere kabuz pentsa-tuko du... Eta ez dakit irakasleok horrenguztiaren jakitun ote garen. Eta horrenkonsziente izatea funtsezkoa da trans-misioan oinarritutako hezkuntza bate-tik ikasleek euren kabuz pentsatu, etaautonomia izango duten hezkuntzabatera pasatu nahi badugu.

Hori da, ikerketa honetan ikusi du-dana, baina baita nire praktikan soma-tzen dudana ere. Azken batean nik ereparametro berdinekin egiten dudalakolan.

Aldatu dugu formatua, ados, bainaaldatu al dugu ikasteko era? Ez da nahi-koa izango irakasleen artean beste di-namika bat sortzen ez badugu: inplika-tu, pentsatu, konparatu, zentzua

22 •hik hasi • 148. zenbakia. 2010eko maiatza

mariambilbatua

E

“Helburua ezda trebetasun zehatza,

jarduera globalabaizik. Hor erakutsiko

dugu benetankonpetenteak garen

ala ez. Beraz,jarduerak aldatu behar

ditugu. Irakaslemoduan zeren aurrean

aurkituko garen etaarazo edo erronka

horiei nola aurreegingo diegun

pentsatu.

”

eman... Oso lan zaila da. Gainera, gukegin behar dugu bidea, baina ikasleakere ohituta daude transmisioan oinarri-tutako ikaskuntza batean aritzera.

Horregatik, besteak beste,ikasleentzat salto handia izangoda konpetentziak jorratzea.Gainera Europatik, kanpotikezarria izateak, ez al du aregehiago zailtzen?

Bai, kanpotik dator, baina beharba-da ezinezkoa zen hori barrutik atera-tzea. Horretarako sistemak mobiliza-tzeko gaitasuna eduki behar du. Barru-tik atera behar duen zerbait da, bainairakasleek onartu egiten badute berengelan %30eko porrota egotea... Kanpo-tik etorri beharko du norbaitek horimugitzera, ezta?

Baina konpetentziak bultzatzendiren bitartean sistema beramantentzen bada? Esaterakohautaproba edo selektibitatea?

Bai, egia da, sistemak berak aldatubeharko luke. Dena den, nik uste dutaldaketa horrek bereziki eragin beharduela roletan. Formazioan hori landu-ko nuke bereziki. Lehen aipatu dudanbezala, konpetentziak lantzeko bada-kigu irakaslearen rola aldatu behar du-gula. Aldatu behar ditugula jarduerak,aldatu behar ditugula baliabideak etaaldatu behar dugula, nolabait, ikasleenparte-hartzea.

Orain gutxi, prestakuntza saio ba-tzuetan egon naiz eta erabili dugu An-toni Zabala irakasleak erabiltzen duenirudi bat. Niri beharbada ez zait gehiegigustatzen erabiltzen duen eredua bai-na tira. Esaten du konpetentzien lanke-ta futbol zelai batekin alderatu dezake-gula. Futbolean entrenamendu zeha-tzak daude, baina guztia testuingurubatean dago kokatua, hau da, partida-ren unean. Beraz, jarduera zehatz batdago eta jarduera horretan erabakiakhartzeko une batzuk daude. Besteekinkontatuz, estrategia egokiena hautatubehar duzu. Une horretan irakasleakedo entrenatzaileak zein paper joka-tzen du? Nolabait eremu horretan dau-

den elementu guztiak kontutan hartubehar ditu, gauza zehatzetan eta bakoi-tzaren beharren arabera laguntza espe-zifikoa eman, entrenamendu espezifi-koak eskaini... Entrenamendu horiek,baina, ez dira modu isolatuan egin be-har, jarduera orokor bati begira baizik.Horixe da ideia. Hau da, konpetentzienlanketan ezin dugula trebetasun zeha-tzetara mugatu. Trebetasun zehatz ho-riek jokaldi edo eremu orokor bateantxertatu behar baititugu.

Ezagutza eta prozedura zehatzakmenperatu behar ditugula argi edukibehar dugu, baina horiek guztiak–konpetentziak direnak behintzat–egiten jakin horren inguruan txertatubehar ditugu. Eta prestakuntzarekinzuzenean lotuta honakoa da lehenen-go ondorioa: helburua ez da trebetasunzehatza, jarduera globala baizik. Horerakutsiko dugu benetan konpetente-ak garen ala ez. Beraz, jarduerak aldatubehar ditugu. Nire kasuan, unibertsita-tean, jarduera profesionalekin lotu be-har dugu. Irakasle moduan zeren au-rrean aurkituko garen eta arazo edoerronka horiei nola aurre egingo die-gun pentsatu. Eta uste dut lanean ari di-ren irakasleei begira gauza bera eginbeharko genukeela.

Konpetentziak garatu nahi baditu-gu, gauden lekutik zein aldaketa emanbeharko genituzkeen aztertu beharkogenuke.

Uste dut, une honetan, betiko eske-


metan jausteko arriskua dugula. Orainkonpetentziak datozela eta, irakastendiegu nola programatzen diren konpe-tentziak, zeintzuk diren irizpideak kon-petentzia bat ondo definitzeko, zehaz-ten ditugu konpetentzia bakoitzareninguruan egon daitezkeen jarduerak,ebaluazio irizpideak... Uste dut horre-tan geratzeko arriskua daukagula etahausnarketa sakon bat egin beharkogenuke. Zer lortu nahi dugu? Zein jokoeremutan garatuko da ezagutza hori?Idatzizko hizkuntzan, ulermenean...Zer behar du ikasle batek testu on batidazteko? Horiek dira egin beharrekogalderak. Nola garatu estrategia zeha-tzak hori lortzeko? Nola bermatu es-trategia horiek erabiltzeko gai izangodela?

Horrekin batera, dena den,beharrezkoa izango da hezkuntzakdaukan garrantzia sentitzea.Bokazioa elikatu al daiteke?

Ez dakit hori transmititu daitekeenedo sor daitezkeen horren inguruanhausnartzeko egoerak. Nik esango nu-ke, zenbait irakasgaitan saiatzen garelaikasleen arreta hor fokalizatzen. Bainaaskotan, eta hasierako formazioaz arinaiz, zaila egiten da eskola ezagutu ga-be hori sentiaraztea.

Bestalde gure ikasleek badute nola-baiteko sozializazioa eskoletan. Etahan ikusten dute gurean entzuten dute-na eta ondoren bizitzen dutena bat da-tozen edo ez. Ez da transmisio soila. Be-raiek gai izan behar dute ikusten dituz-ten gabezien aurrean ere jarrera akti-boa izateko. Hori da niretzat zailena.

Orain gutxi praktika aldiari buruzhitz egiten aritu gara, eta askotan aipa-tzen zuten: “fakultatean ikasi dugunutopia...”. Bai, bai. Utopia hitza erabilidute etengabe! “Utopia horrek ez dau-ka zer ikusirik errealitatearekin!”, esa-ten digute. Horren aurrean sentitzendut gure egitekoa dela honakoa esatea:zuek utopian pentsatu behar duzue. Ezduzue pentsatu behar eskola errealita-tea dela eta formazioa dela utopia.

Gurean bada kultur eta hizkuntzaerrealitate berezi bat. Nafarroan,Iparraldean... Zein utopiarantzjoan beharko genuke.

Tesiarekin eta maneiatu ditugungogoetekin bat datorren ideia da, etaoso garrantzitsua da niretzat. Adibidebatekin azalduko dizut:

Mondragon Unibertsitatean ikasgaibatean, euskal curriculumari sarreraemateko simulazio antzeko bat egitendugu, jolas bat. Ikasleak binaka jartzenditugu eta lehiaketa moduko bat anto-latzen dugu. Minutu batean bururatzenzaizkien emakume ospetsuen izenakidazteko eskatzen diegu: idazleak, mu-sikariak... eta ondoren arbelean idaz-ten ditugu. Emaitzak negargarriak iza-ten dira. Euskal kulturaren ezagutzaoso pobrea da, eta euren kultura, orohar, ere bai. Komunikabideetako pro-grama arruntetan azaltzen diren pertso-naiak agertzen dira zerrenda horietan.Eta horixe baliatzen dugu elkarrekingogoeta egiteko.

Epe laburrean, irakasleak izangodira eta transmisio hori nola gauzatukoduten galdetzen diegu. Jarraian, be-raien eskola bizitza aztertzen saiatzengara. Gehienak, gure testuinguruan, Dereduan ikasi dute, ikastoletan... Beraz,printzipioz, bermatuta eduki behar lu-kete euskal kulturaren ezagutza. Eta

zergatik ez da hala gertatzen? Hainbatarrazoi ematen dituzte. Batetik, komu-nikabideen eragina aipatzen dute. Bes-te batzuk, ordea, honakoa diote: “Bai,bai, gauza horiek ikasten genituen bai-na, soilik, azterketetarako eta geroahaztu egin ditugu”. Niretzat hori da ga-koa; eta bat dator komentatu dugunguztiarekin. Ikasleak kultura honenparte sentitzea lortu behar dugu; izenhoriek ahaztezinak bilakatzea. Euskalkulturarekin edo historiarekin lotuta-koak. Arazoa ez da ez dituztela landu–beno hori ere gerta daiteke– baina be-raiek aitortzen dute zenbait gauza ikasidituztela. Hori da terriblea, ez dituztebere egin! Ez zaie atsegina egiten, ezdute baliagarria ikusten, ez dute gus-tuko... Azterketan, soilik, pentsatzendute.

Dena den, azpimarratu behar daegon daitezkeela zenbaitzuk horreta-rako aukera izan ez dutenak. Hau da,unibertsitateak ez dituelako lantzen,behar beste, landu beharko lituzkeenarloak; historia, artea... Hutsune handiadaukagu gure ezagutzan, eta uste duthori ere azpimarratu behar dugula. Bai-ta Curriculum propioa eratzeko ditu-gun zailtasunak. Hainbat gauza herriikuspegia sakontzeko lanketa eginbehar da, eskolak horiek guztiak lan-tzeko baliabideak izan ditzan. Uste dut,azpimarratu behar dugula metodolo-gian hausnarketa sakona egin behardugula. D ereduan lortzen diren emai-tzak metodologiaren ikuspuntutik az-tertu beharko genituzke. Zergatik ez di-tuzte konpetentzia handiagoak lor-tzen? Hori da gakoa.


e k a r p e n a k

Zorionez, gaur egun, proiektukaeta txokoka lan egitea oso zabaldutadago. Hala ere, sarritan, lan egiteko mo-du horien gaineko ikuspegi oso beste-lakoekin egiten dugu topo. Egunero-

koan murgilduta, ikastetxe gehienetanez dugu pedagogiaz edota gure irakas-le jardunak sorrarazten dizkigun kez-kez hitz egiteko tarterik izaten. Horre-kin batera, prestakuntzarako edo eral-daketetarako izaten den gogo faltakontuan hartzen baditugu, bakoitzaknahi duena egiten du proiektu hitzarenazpian.

Nik, sarritan, haurrak engainatzenari nintzela pentsatu izan dut. Uste dutez dela guztiz egokia nire gelara erama-tea maila bereko beste irakasleekinprestatutako proiektuak, lanak, fitxak,jarduerak…

Izan ere, haurren berezitasunez,hartu beharreko denboraz eta bakoi-tzaren garapen uneak errespetatzeazhitz egiten dugu etengabe, eta gero,guztiz kontrakoa egiten dugu. Progra-mazioak nola prestatzen ditugun ikusibesterik ez dago: “Saio bat fitxa hauegiteko, beste bat matematikako libu-

Proiektuak ala mozorroak?

Ikasturte berezia izango da aur-tengoa niretzat, lehenengo aldiz HaurHezkuntzako “funtzionarioa” izangonaizelako. Orain arte, ordezko ibilinaizenean ikasi eta landutakoak zerpentsatua eman dit, eta nire buruta-zioak zuekin elkarbanatzea otu zait.Ez bainaiz egoera berri honetara ohi-tzen.

Proiektuka lan egitea ez da kontuberria. Nik 30 urte pasatxo ditut, etaikastolan izan nuen modu horretanikasteko aukera. Bizi izandako guz-tiak, noski, nire lana hobeto egitekoindarra eta gogoa eman dit.

Elixabete ANSANAFARROAKO IRAKASLEA

rukoa egiteko, bestea…”. Joxe Ripiautaldeak aspaldi abesten zuen kantu ba-tek ere hala zioen: Beti presaka, betipresaka, inora ez iristeko.

Baina tira, ez gaitezen zuloan erori!Ez dakit, agian oraindik ez dut sinetsiere egiten oposaketak gainditu dituda-la, baina ikasturte honetan egokitu zai-dan taldearekin izandako esperien-tziak proiektuen inguruan sortu zaizki-dan zalantzak modu praktikoago bate-an hausnartzeko balio izan dit, eta inorilagungarri bazaio, on egin!

GITARRAren proiektuaApur bat kokatze aldera, azalduko

dudan lana Orkoiengo (Nafarroa) SanMigel ikastetxe publikoko Haur Hez-kuntzako 3. mailako talde batekin egindut. Taldea 21 haurrek osatzen dute: 12mutilek eta 9 neskek, hain zuzen.

Ikasturtea hasi zenean, Jacson Po-llock izeneko artista bati buruzko uni-


tate didaktiko bat egin genuen. Gukunitate didaktiko horri proiektua dei-tzen genion arren, haurrek gertuago zi-tuzten gauzen inguruko proiektu berribat abiatu behar genuela iruditzen zi-tzaidan niri.

Bi aldiz pentsatu gabe, haurrei on-doko proposamena egin nien: “Ekarrietxetik gustuko duzuen gauzaren bat”.Hala, astebeteko epean ikasle guztieketxetik zerbait ekarri zuten, eta etxetxokoa zena haurrek ekarritakoekin jo-las egiteko txokoa bilakatu genuen.

Etxetik ekarritako gauza guztiakbildu ostean, gehien gustatzen zitzaie-na aukeratu eta hari buruz zerbait ikasgenezakeela esan nien. Bozketa egite-ko gomets bana eman nien haurrei, etabakoitzak bere aukeraketa egin zuen.Ezer ulertzea zaila bazen ere, emaitzakohar batean idazten saiatu ziren:

- 9 lagunek gitarra aukeratu zuten.- 8 lagunek motorrak. - 2 lagunek loreak.- Hanburgesak eta printzesak boto

bana izan zuten.“Gitarra? Eta orain, zer egin behar

ote dut?”, pentsatu nuen emaitzak ikusibezain pronto. Lehenengo gauza, nolaidazten den ikustea izan zen: ‘gitarra’ala ‘kitarra’? Bai, hiztegian hala dago: gi-tarra. Haurrek ez zekiten oso ongi zerikasi nahi zuten, baina “Rock! Rock!”errepikatzen zuten. Beno, hori baka-rrik ez: oholtza batera igotzea ere pro-posatu zuten, gitarra jotzaileak gonbi-datzea eta kontzertu bat ikustea. Ez dagutxi!

Ordura arte, proiektuekin aritzennintzenean, galdera orokor batzuk egi-ten nituen haurrekin proiektua abiatuaurretik. Hainbat saiotan ondorengogalderei erantzuten saiatzen ginen:

- ZER DAKIGU … (R)I BURUZ?- ZER JAKIN NAHI DUGU …(R)I

BURUZ?- NOLA IKASIKO DUGU?

Niri, baina, nahiko artifiziala egitenzitzaidan. Iruditzen zait, askotan, hau-rrak gehiegi bideratzen ditugula. Ba-tzuetan, gure hitzak haien ahotan en-tzun nahi izaten ditugu, eta horrek es-kola zaharreko dinosauroen garaietaraeramaten nau, aaaaa!!!

Nire ezjakintasunetik abiatuta, do-kumentazio lana egin ondoren, liburu-tegi txokoan jartzeko liburu bat egiteabururatu zitzaidan. Haurrek esandako-etatik eta gitarrei buruz zer landu daite-keen ikusita, liburuxka horretan ondo-rengo atalak jarri nituen:

1. Hitzaren definizioa eta etimolo-gia.

2. Gitarraren historia.3. Gitarra motak.4. Gitarraren atalak.5. Musika estiloak: rocka eta rock &

rolla.

Ikastolan nola lan egiten genuenoroituta, haur bakoitzari atal horietakozein aukeratuko lukeen galdetzea eta,proiektuak iraun bitartean, taldetan ba-natzea pentsatu nuen. Horrela, gaine-rako ikaskideak txokoetan zeuden bi-tartean, talde bakoitzak aukeraturikoazpigaiaren inguruko informazioa bil-du, jaso eta gainerako lagunei azaltze-ko lana izango zutela azaldu nien.

Proiektuak iraun bitartean, haurrek


material ugari ekarri zuten etxetik: libu-ruak, jostailuzko gitarrak, bi gitarraelektriko, pua edo ziri bat… Eta gelakoespazioa moldatzeko aukera probestunuen. Etxe txokoa kenduta genuenez,gitarraren txokoa sortu genuen. Aul-kiak, mikrofonoak, partiturak, musikaikurren jolasa… Eta onena: haurrakabestien doinuak eta hitzak asmatzenhasi ziren!

Talde txikian ginela liburuxka era-bili nuen gida moduan. Baina, denaden, gelan ordenagailua eta, batik bat,gitarraren txokoan genuen materialaerabili ditugu. Era berean, ikasitakoanolabait idatziz jasotze aldera, aparte-ko fitxa batzuk ere sortu nituen. Taldebakoitzak, fitxa horietan, egokitu zi-tzaien atalaren inguruko hitz gako ba-tzuk idatzi behar izan zituen.

Ikasteko bizi egin behar duteNeurri batean zehatzegia edo zo-

rrotzegia izan nintzela aitortu behardut. Agian, haurrei ez zitzaizkien gehie-gi interesatzen gitarraren historia edofidicula bezalako hitz potoloak. Behar-bada, ez zen beharrezkoa hainbestexehetasun jakitea. Azken batean, egin-dako lan haiek nire liburuxkako hitzenkopiak ziren, ez haurrek esandako hi-tzen bilduma.

Horrela, konturatu nintzen nikegindako lana ez zela nahikoa, haurrekzerbait ikasiko bazuten, euren larruanbizi behar zutela. Eta hara non, gelakoikasle baten lehengusuak kontzertubat antolatzeko aukera eskaintzen di-gun! Haurren artean sortutako arrakas-ta medio, bigarren aldiz etorri beharizan zuen gitarra elektrikoarekin etaanplifikadorearekin .

Gure musikariari elkarrizketa bategiteko galderak prestatu zituzten hau-rrek eta, txandaka, beraiei otu zitzaiz-kien galderak egin zizkioten: “Nola jo-tzen da rocka? Nola heltzen da mikrofo-noa? Nola jotzen da agertokian? Piano-arekin jo daiteke?”. Hasieran erdi lotsa-turik, baina, azkenean, Ilargia abestia-ren arrakastaz, doinu eta hitz bakoitza

bestearen atzetik dotore josi zituen.Beste ikasle baten izebak ere ikasitakohainbat kantu jo zizkigun. Une politaketa zirraragarriak izan ziren biak ere.

Arteaz asko jakin ez arren, deneta-tik egin behar izaten dugunez, eskola-ko Haur Hezkuntzako laguntza irakas-learekin batera hainbat proposamenartistiko egin genituen. Etxean gitarrabana izatea ezinezkoa zenez, zapatakutxekin eta gomekin jostailuzko gita-rrak egin zituzten haurrek. Gitarren xe-hetasunak eta atalak lantze aldera, buz-tinetik gitarrak atera eta margotu zituz-ten. Azkenik, Pop Art teknika baliatuz(Andy Warhol) gitarrak nahierara mar-gotu zituzten.

Amaieran, ebaluazio jarduera mo-duan, taldeka zer ikasi zuten edo zergogoratzen zuten azaldu behar izanzioten elkarri. Azalpenak egin ahala,talde bakoitzak egindako lana liburute-giko horma irudian ipini genuen. Or-dura arte egin gabe neukana frogatunahi izan nuen, eta esan behar dut eznengoela batere ziur. Ez dakit lehenen-go aldia izan zelako edo zergatik, bainasaiook zuzenduegiak izan zirela eta to-kiz kanpo geratu zirela esango nuke.Gehiegi estutu ote ditut?

Buru bat eta bi eskuOhartu naizenerako berandu da.

Azken finean, lasai aski, nik proiektudeitu diodana unitate didaktikoa ereizan daiteke. Zergatik ez? Ni ere zulo be-rean erori ote naiz? Zergatik ez da unita-tea izango, proiektuetan bete beharre-ko galderak eta pausoak bete ditugula-ko? Haurren nahiak asebetetzeko nahi-koa al zen? Zer dago sobera?

Gauzak aldatzeko gogoa bai, bainasarritan gogoa baino zerbait gehiagobehar da lanean asmatu ahal izateko.Haurrei egiten uzteko eta esaten dute-na entzuteko, ez da aski buru batekineta bi eskurekin. Nik behintzat hala bizidut, eta ez nuke esango sentimenduhori duen bakarra naizenik. Oker nabil?Oraingoz zuei hauek esanda, behin-tzat, lasaiago nago.

Iruditzen zait, askotan,haurrak gehiegi bideratzen

ditugula. Batzuetan,gurehitzak haien ahotan entzun

nahi izaten ditugu,eta horrekeskola zaharreko

dinosauroen garaietaraeramaten nau,aaaaa!!!

e s p e r i e n t z i a k

Euskal itsas ondarea babestekoeta berreskuratzeko asmoz sortu zenAlbaola elkartea. Horretarako, baina,ezinbestekoa du gazteen parte har-tzea, eta hori dela eta bultzatu zuenlarruzko belaontzia eraikitzekoproiektua. Pasaiako badiako gazteekeraiki zuten ontzia,Albaolako ontzio-lako teknikarien zuzendaritzapean.Trintxerpeko Gaztelekuko gazteakhasi ziren ontzia eraikitzen, eta, on-doren, Pasaia-Lezo Lizeoko HEZEtaldeak eman zion jarraipena.

Pasaia-Lezo Lizeoko taldeak Histo-riaurrekoak bezalako larruzko belaon-tzi bat egiteaz gain, bazituen beste hain-bat helburu proiektuan murgildu zene-an: arraunean ikasi eta itsasoaz goza-tzea, batetik, eta euskal itsas ondareagehiago ezagutzea, bestetik. Larruzkobelaontzia eraikitzeko, asteazkenerojoaten ziren ikasleak Donibaneko on-tziolara. Eta gainerako egunetan, esko-lan bertan euskal itsas ondareari buruz-ko hainbat lan teoriko egiten aritu ziren.Besteak beste, larruzko kanoek EuskalHerrian izan duten presentzia aztertuzuten, Andres Urdaneta itsas gizonarenirudia landu zuten, Pasaiako badiazaintzeko dekalogoa osatu zuten, etaTxanpa aldizkarirako proiektuarentxostena ere idatzi zuten.

Baina zergatik hartu lan hori guztia?Bada, proiektua polita izateaz gain, as-

ko ikasteko baliagarria ere izango zi-tzaiela uste zutelako: lantegi batean lanegitea zer den ikusteko, lanerako tres-nak ongi erabiltzeko (behar bezalazainduz, bere lekuan utziz), talde lane-an ongi aritzeko, ardurak hartu etagaraiz betetzeko, arraunean ikasteko,lanean gozatzen ikasteko, Pasaiakobadia beste ikuspuntu batetik ezagu-tzeko…. Oro har, kanoaren proiektua-rekin bi irakaspen nagusi jaso zituztenikasleek: “lana hobeto egiten ikasizuten eta alboan dugun itsaso horihobeto ezagutu zuten”.

Ikasleek zazpi metroko luzera etalau tosta dituen larruzko belaontziaeraiki zuten, zura, larrua eta soka balia-tuz. Iturri arkeologikoei erreparatutaegindako diseinuaren arabera, leheniketa behin, berotasuna aplikatuz zuraitxuraldatu eta okertu egin behar izanzuten, itxura kakotua emanez. Ondo-ren, gila, karela eta saihets nagusiaklotu zituzten. Gero, larrua josi eta egitu-rara lotu zuten. Eta, uretaratu aurretik,larrua ongi tenkatuta zegoen ziurtatu

zuten eta koipea eman zioten ontziari.Lan guztiak txukun-txukun bete oste-an, iazko ekainaren 20an ontzia Pasaia-ko badian uretaratu zuten.

Hiru protagonistaEkimenak, parte hartzaile ugari iza-

nagatik ere, hiru protagonista nagusiditu. Ane Miralles, Pasaia-Lezo Lizeokoirakaslea eta Albaola elkarteko kidea,Markos Sistiaga, Albaolako kidea etaabenturazalea, eta Mike Newmeyer,zailtasunak eta behar bereziak dituztennerabeekin lan egiten duen ontzigilea,hain zuzen.

Markos Sistiaga“Xabier Agote pasaitarrak duela ha-

maika urte sortu zuen Albaola elkartea.Itsasoaren inguruko hainbat kezka zi-tuen, eta AEBko Maine estatuan ontzi-gintza ikasketak egin zituen. AEBetan,itsasontzi edo batel klasikoen eskolan,Euskal Herrian baino tradizio eta indarhandiagoa dute. Euskal Herrira itzulizenean, euskal itsas ondarearen gaine-

Albaola elkartea eta larruzko belaontziaren proiektuaPasaia-Lezo Lizeoa

Larruzko belauntziaren oinarria.


ko elkarte bat sortzea bururatu zitzaion. Hasteko, traineru bat eraikitzea otu

zitzaion. Hemen ez zuen laguntzarikizan, eta AEBetan, euskal etxeen lagun-tzarekin, euskal diasporaren opari gisa,eraiki zuten trainerua, hango ikaslee-kin. Gero, Euskal Herrira ekarri zuentrainerua, eta horrela jarri zen abianAlbaola elkartea Pasaian bertan.

Pixkanaka, Oarsoaldea agentzia-ren bidez, besteak beste, aurrera egitealortu zuen. Horrela, elkartea ezagutze-ra eman eta proiektua indartzeko as-moz, Bilbotik Pasaiarako bidea egin zu-ten herriz herri traineruarekin. Une ho-rretan bertan, Ane eta biok Hiru pausohiru norabide espediziorako entrena-mendua egiten ari ginen, eta hara nonikusi genituen Xabier eta kideak traine-ruarekin olatuetan gora eta behera.

Elkartearekin bat egin eta hainbatproiektutan parte hartu genuen geroraAnek eta nik Albaolako kideekin: Urdi-na Itsasoari, Galiziatik Pasaiaraarraunean eta Gure Ibaiak proiek-tuetan, esaterako. Giro horretan, ontzizaharrak berritzen eta berriak egitenere aritu gara. Hurrengo erronka, Pa-saian bertan Hondartxo Itsas Ondareababesteko eta lantzeko zentroa abianjartzea da. Hezkuntza proiektu sendobatekin gai horren inguruko transmi-sioa egiteko”.

Ane Miralles

“Ontzigintzari buruz ikasitakoa Pa-saia Lezoko Lizeoan jarri dut abian. Izanere, hango irakaslea naiz DBHko le-hendabiziko bi mailetan. Hainbat zail-

tasun dituzten ikasleekin tutore lanaegiten dut ordu batzuetan. Ikasle ho-riek motibatzea oso zaila izaten da, etaaurreko batean sukaldaritza landu zu-ten ildo beretik, hiruhileko batean on-tziolan zerbait egitea proposatu nien.Lantegira joan ginen, ikasleei beraieizein lan egin zezaketen galdetu genien,eta denen artean gauzatu zuten larruz-ko kanoaren proiektua”.

Gelako lana ontziolako proiektua-rekin uztartuz, larruzko ontzi tradizio-nal bat egin zuten ikasleekin. “Proiek-tuaren helburu eta erronka nagusiaikasleak lanerako motibatzea eta ustedutena baino gehiago egiteko gai direlaerakustea izan zen. Eta, era berean, tal-de bateko partaide izateak dituenonurak baliatzeari garrantzi handiaeman zitzaion. Euren buruan sinetsizgero, gauzak, hasi eta bukatu, arrakas-taz egin daitezkeela ikusarazi nahi nienikasleei. Izan ere, zenbaitetan ikasleeksinetsi egiten dute ez dutela ezertarakobalio, eta dituzten gaitasun guztiak lan-tzen lagundu behar lieke eskolak”.

Ontziaren itsasoratze ekitaldia arra-kastatsua izan zen herrian, eta ikasle-irakasle taldearen lan eskerga aitortze-ko modu ezin hobe bilakatu zen.

Mike Newmeyer

Bretainian bizi den estatubatuar ho-nek ere itsasontziak egiten ditu. Albao-la elkartekoekin hainbat irteera eta el-karlan egindakoa da, eta euskal itsasondarearen gaineko interes handia du.


Xabier Agote Albaola elkartearen sor-tzailearen ikaskidea izan zen Mainen(AEB), eta gerora harremanari eutsidiote. Newmeyerrek hainbat hezkun-tza proiektu gidatu ditu AEBko ontziolazaharrenean.

Askotariko zailtasunak eta beha-rrak dituzten nerabeekin egiten du lan,bereziki. Bizitzan euren tokia aurkitzeneta lanbide bat ikasten laguntzen die.Itsasoari eta ontzigintzari esker norabi-de bat bilatzen laguntzen die. Nantesko(Frantzia) 16 neraberekin egin zituenlehenengo integrazio lanak, 1996an.Gazte horiekin lau ontzi eraikitzekoproposamena jaso zuen, eta osoproiektu arrakastatsua izan zen. Ederkipasatzeaz gain itsasontziak egiten ira-katsi zien. Proiektuaren helburu nagu-sia nola lan egin behar zuten erakusteaizan zen, hau da, gazte horiek bizitzara-ko prestatzea.

Experiencial Education, learningby doing izena zuen proiektuak; hauda, Esperientzia bidezko hezkuntza,eginez ikasten. Newmeyerrek ziurta-tzen duenez, lan eginez ikasi egiten da,eta ardurak hartuz pertsona indartzealortzen da. “Pertsona bakoitzak daukabere buruaren ardura, eta hortaz ohar-tzen direnean, ikasleek, gehienetan,zailtasunetatik irteteko adorea biltzendute”.

Proiektu horren arrakasta eta onu-rak ikusita, proiektu berri batean mur-gildu zen: Atlantic Challenge. Hasiera-ko ekimen hartan bezala, zailtasunakdituzten nerabeei itsasontziak egitenerakutsiz egiten dute lan berak eta Pie-rre Pinon bere lagunak. Mission Localelkartea sortu eta urtean 45 ikasle ingu-ru izaten dituzte. Hamasei eta hogeitabost urte bitarteko gazteekin ari dira la-nean; guztiak hezkuntza sistematikkanpo egoten dira. Ikasle horiei presta-kuntza eta lanbide orientazioa eskain-tzeaz gain, gizarteratzeko hainbat irtee-ra proposatzen zaizkie.

Lehenengo urtean ikasle gehieneklana lortu zuten, eta beste batzuek tre-bakuntza ikastaroetan eman zuten ize-na. Egun ere, ia ikasle guztiak bidera-tzea lortzen dute. Ikasle horien jarraipe-

na egitea lan erraza ez den arren, askoklan egokia topatu eta familia bat osatzealortzen dute. Horixe da sari ederrenaNewmeyerrentzat.

Orain, Albaolako Xabier Agotere-kin batera bere eskola propioa sortunahian dabil. Europa osorako proiek-tua izango da, eta kokalekua PasaiakoHondartxon izango du. Nazioarteanitsasontziak egiten jarraitu nahi dute,nabigazio tradizionala irakatsi eta nera-beekin gizarteratze programak egitensegi; baita behar bereziak (gurpildunaulkian daudenak, esaterako) dituztenikasleekin ere.


Zein eragin dute telesailekneska nerabeen sozializazioan?

Zeintzuk dira Hezkuntzaren erronkak?

2009ko Ikerketa lan baten ondorioak.

Jakina da telebistak pertsonenganduen sedukzio-boterea, ikuslea harra-patu eta irensteko duen gaitasuna.Gaur egun gazteen artean bestelakopantaila batzuen presentzia indartzenari bada ere, telebista da, oraindik, pro-tagonista nagusia. Duela urte pare ba-teko ikerketa batek1 argitu zuen euskalnerabeentzat fikziozko serieak direlatelebista programazioko produkturikgogokoena eta bereziki neskentzat,horietako %79ak ikusten baititu1.

Ikus-entzunezko fikziozko pro-duktu horiek ikusleen arrazoimenarihitz egin beharrean, haien mapa afekti-boen gainean lan egiten dute eta egitu-ra irudikariak, sentimentalak, emo-ziozkoak... transmititu edo/eta sortzendituzte. Hori dela eta, zein ondorio izanditzakete fikziozko telesail horiek nes-ka gazteen bizitzan, eraikitzen dituzten

harremanetan, beraien desioetan, itxa-ropenetan, eremu publiko zein priba-tuan egoteko moduan...? Ze balio etamezu hedatzen ote dituzte? Fikzioa fik-zio soila ote da? Edo telesailak bizitza

erreala moldatzeraino iristen dira? Era-kusten al dituzte gizartean ematen aridiren bizimodu-aldaketak eta harre-manak eratzeko estilo berriak? Eta az-kenik, hezkuntzak zer egin ahal izangoluke telesail horiekin ikasleen heziko-munikazio prozesuan?

Iaz galdera horien erantzunen bilaaritu nintzen EHUko Ikasketa Feminis-ta eta Generokoak Masterraren mar-koan eginiko ikerketa-lanarekin. Nola?Bilboko DBH 4. mailako zenbait neska-ikasleri hitza emanez.

Zer diote neskek? Denek telebista zein telesail-ikusle

gisa esperientzia handia zutela erakutsizuten eta agertu zituzten iritzi asko batetorri ziren. Física o Química eta El In-ternado izan ziren gehien aipatu zituz-ten telesailak. Hona hemen neskek

galdeidazue

?Make IRIGOIEN PERUARENA

IRAKASLEA


1 BASTERRETXEA, Jose Inazio [et al.]. Alfabetizazio berriak: Euskal Herriko neska-mutilak eta komunikabideak. Vitoria-Gasteiz: EuskoJaurlaritzaren Argitalpenak, 2007. (Soziologiazko Euskal Koadernoak-22).

2 Mutilen artean, aldiz, %55ak.

3 BASTERRETXEA, Jose Inazio [et al.]. Alfabetizazio berriak: Euskal Herriko neska-mutilak eta komunikabideak. “Komunikabideen kul-turan alfabetatua –hots, mediatikoki alfabetatua– egon nahi duen orok landu beharko lukeen trebezia da".


Zenbait gizarte aldaketa islatzen saiatzen diren arren,estetikoki modernoak direntelesailek eta horietako protagonistek argieta garbi jarraitzen duteemakumeentzakozein gizonentzako genero-estereotipo ezberdinak produzitzen eta transmitizen.

?

esandakoaren laburpena: · Zer dira telesailak? Beraientzat

fikziozko-telesailak entretenimendueta dibertsio iturri dira.

· Zergatik lortzen dute haien inte-resa eta fideltasuna? Beraiek bizitzendituzten egoeren antzekoak erakustendituztelako, adin berekoekin konparti-tzen dituzten bizi-espazioan, hau da,ikastetxean. Dena den, elkarrizketatubatzuk onartzen dute telesailek, sarri-tan , ez dutela beraien errealitatearenaniztasuna.

· Ez dute somatzen fikziozko-tele-sailek bere identitate-garapenean era-giteko inolako boterea dutenik. Aldiberean, ordea, bizitza errealean nola jo-katu erakusten dutela diote.

· Nolakoak dira telesailetako nera-berik arrakastatsuenak? Emakumeenezaugarriak: batez ere gainerakoei la-guntzen inplikatzen dira, maitekorrak,ideia garbiak dituztenak eta azkarrakdira. Ez dira batere menekoak eta muti-lak bereganatzeko duten erakargarrita-suna sotilki erabiltzen dakite. Elkarriz-ketatuen arabera, adin batetik aurrera“liberalegia” izatea ez da komeni eta fa-milia izaten pentsatzen hasi beharko lu-kete. Mutilen ezaugarriak biltzean bitalde agertu dira: alde batetik, gizon go-gor itxura dutenak, afekturik erakutsiez eta inguruan kalte ugari sortzen du-tenak. Hala ere, barru-barruan onak di-rela diote eta elkarrizketatuen ustez es-timagarriak dira. Bestetik, mutil maite-korrak, adeitsuak, jatorrak, maitaberaketa emakumeekin babesle agertzen di-renak daude. Batzuk eta besteak, bel-durrik aitortzen ez duten gizon-ere-duak dira. Elkarrizketatu guztien ustezestetika, fisikoa eta janzkera oso eraba-kigarria da pertsonaiek arrakasta izate-ko edo ez izateko. Neska ilehoriak etaargalak dira gehien baloratuak. Neskenartean inbidia eta etsaitasuna ere aipa-tzen dituzte.

· Ligatzea omen da neska nerabehauen gustukoak diren telesailen ar-datz nagusia: horretarako neskek gor-putzaren "edertasun-eredua" betetzeaezinbestekoa da. Harreman heterose-xualak dira ia eredu bakarra. Mutilek

hasiera batetik emakumeak objektu se-xual bezala ikusten dituzte. Salbuespe-na: mutilen arteko harreman homose-xual bat da eta elkarrizketatuek honakohitzak lotzen dizkiote: adieraztekoezintasuna, diskriminazioa, tratu txa-rrak...

· Eta arazoen aurrean ze jarreradute telesailetako protagonista nera-beek? Emakumeak ia beti konpontzensaiatzen dira eta, ezin badute, laguntzaeskatu ohi dute. Prozesu horri lotutakohitzak: beldurra, zalantzak, berehala-kotasuna eta zenbaitetan etsipena. Mu-tilei dagokienez, batzuetan zalantzakdituzte: aurre egin edo ez, beharrezkoabada laguntza eskatu... Beste batzuetanpaso eta ihes egiten dute drogak, alko-hola... erabiliz. Prozesu horri lotutakohitzak: haserrea, urduritasuna, amo-rrua eta gatazka berrien sorrera.

· Fikzioa eta bizitza erreala lotutaal daude? Telesaila ikusi eta biharamu-nean komentatzeko uneak lotura zuze-na duela diote elkarrizketatutako nes-ka ikasle guztiek. Kapituluan gertatuta-koaren inguruko komentarioak, kriti-kak, proiekzioak... egitea izango baitalagunen arteko harreman-bidea. Ho-rregatik ematen diote kapitulu bakoitzaemisio-unean bertan ikusteari erabate-ko lehentasuna.

· Fikzio-telesailek balio pedagogi-korik ba al dute? Elkarrizketatu guz-tien esanetan irakasleek sekulan ez di-tuzte irakasgai-material bezala erabili.Denek diote oso interesgarri eta balia-garri izango litzatekeela. Zergatik?Atsegina, entretenigarria, motibaga-rria, bestelako ikuspegiak ikusteko era-bilgarria, ikasteko modu errazagoa...izango litzatekeelako. Are gehiago,ikasle batek esan zuen komenigarriaizango litzatekeela irakasleok telesailahoriek ikustea bertan gauza asko ikasi-ko genituzkeelako.

Nesken iritzietatik zeharka eratorri-tako ondorioak:

Zenbait gizarte aldaketa islatzensaiatzen diren arren, estetikoki moder-noak diren telesailek eta horietako pro-tagonistek argi eta garbi jarraitzen dute

emakumeentzako zein gizonentzakogenero-estereotipo desberdinak erre-produzitzen eta transmititzen: janzke-ran, itxura fisikoan, izaeran, bizitzaikusteko moduan, pertsona-barrukoeta pertsonen arteko harremanak era-tzeko estiloetan, gatazkak kudeatzekomoduan, harreman afektibo-sexualakeraikitzean... Horren ondorioz, adibi-dez, elkarrizketatutako neska-ikasleek‘naturalizatu’ eta justifikatu egiten di-tuzte gizon-protagonistaren batek bu-rutzen dituen erasoak eta erabiltzenduen indarkeria. Elkarrizketatuetakobatek, etorkina bera, telesailetan etno-dibertsitatearen isla falta zela aipatzenbazuen ere, nesken arteko bakar batekere ez zuen sexismo-aztarnarik identifi-katzen, ezta heterozentrismoarenikere. Eta ikusten ez dena, ezin da identi-fikatu, ezin da kritikatu, ezta deseraikiere.

Bestalde, telesailak gozamen-iturrisendotzat hartzen dituzten heinean,neska-nerabeen arteko sozializazio-mekanismo bihurtu da haiei buruz hitzegitea, iritziak konpartitzea eta azkenberrien jakinaren gainean egotea, hots,telesailak lagunekin komunikazio-ibil-gailu bilakatu direla ondorioztatu dai-teke. Elkarrizketatutako neska guztiekongi baloratuko lukete irakasleok hala-ko materialak erabiliko bagenitu ira-kasgaietako edukiak lantzeko.


Egoera horren aurrean hezkuntzakba al du zeresanik?

Hezkuntza-sistemaren betebeha-rra da ikasle bakoitzari bere bizitzan(maila pertsonalean, profesionaleaneta hiritar mailan) era autonomoz,erantzukizunez eta elkarrekiko ardu-raz aritzeko beharrezkoak izango di-tuen oinarrizko konpetentzietan pres-takuntza bermatzea. Hori guztia lortze-ko, hezkidetzaren ekarpenak ezinbes-tekoak dira. Gure kasuan telesailakikasleentzat sozializazio-eragile anoni-moak izatera iritsi direnez, hezkuntzakbadu zereginik: telesailek erreproduzi-tzen duten sexismoa eta bestelako dis-kriminazio guztiak ikasleei bistaratzenlaguntzea, baita ondorio kaltegarriengainean hausnarketa egitea ere.

Telesailak hezitzaileontzat materialiturri izan daitezke?

Ikus-entzunezko materialak, oro-korrean, eta, bereziki, fikziozko telesai-lak ikasleengan duten erakargarritasu-nagatik baliabideak biltzeko eta mate-rial berriak sortzeko altxor-kutxa apro-posa dira. Xedeak? Bi nagusiki:

a) Indarkerian eta dominazio-me-nekotasunean oinarrituriko harrema-nak sustatzen dituzten telesailetakopertsonaien inguruko hausnarketa kri-

tikoa bultzatzea. Horrelakoak diragehienbat ikasleek ikusten dituzten te-lesailetako protagonistak: telebista ire-kian eta prime time ordutegian emiti-tzen direnak. Nola egin? Telebistatik ja-sotzen dituzten mezu patriarkalen ide-ologia sexista, xenofoboa, lesbofoboa,homofoboa, transfoboa, antiekologis-ta, belizista... bistaratuz eta kudeatuz,horien analisi kritikoa sustatuz eta de-seraikitzeko lanetan trebatuz.

b) Harreman osasungarriak eta el-karbizitza positiboa eraikitzeko ere-duak erakusten dituzten telesailetakopertsonaiak bistaratzea eta indartzea.Horrelako adibideak egon badaude,baina sarritan ikasleek ikusten ez dituz-ten telesailetan aurki ditzakegu. Zerga-tik? Marketing handirik izan ez dutela-ko, bestelako ordutegietan emititu di-tuztelako edo soilik kate pribatuetanikus daitezkeelako. Are gehiago, ba-tzuk, oraindik, bertako telebista katee-tara iritsi ez direlako. Izan ere, planetaosoan gero eta jende gehiago ari da pa-triarkatu hegemonikoaren mugakgainditzeko ahalegin sendoak egiten;emakume eta gizon aunitz ari dira be-ren inguru hurbilean bizi-errealitateberri eta sortzaileagoak zabaltzen, egu-neroko gertaerei, arazoei, beharrei...

irtenbide bidezkoagoak topatzen, mai-tatzeko zein harremanetan egoteko bi-de zoriontsuagoak eta berdinkideago-ak eraikitzen. Errealitate horiek ikasge-letara eramateak sekulako indar eral-datzailea izan dezake, ikasleei hainbategoeren aurrean erantzun-eredu sortapositibo eta anitza eskainiko diegula-ko, hierarkizaziorik gabea. Sinbolo di-kotomikoak desegin eta diskriminaziomota orori ezetza emateko bide ederrada.

Horixe da hezikomunikazioarenarloan, ikasleak hiritar aske, arduratsu,solidario, kritiko, autonomo eta inde-pendente moduan hezteko ekarpenhezkidetzaile bat.

Gehiago sakontzeko -Zubiak eraikitzen hezkidetzan-Taldearen BLOGA

http://zubiakeraikitzen.blogs-pot.com/ -2007ko Ikerketa: Alfabeti-zazio berriak: Euskal Herriko neska-mutilak eta komunikabideak.

http://tinyurl.com/alfabetizazio-berriak -2008ko Txostena: Genero in-darkeria Bilboko nerabe eta gazteenbikote harremanetan.

http://tinyurl.com/nerabe-bikote-ak

Telesailak ikasleentzakosozializazio eragile

anonimoak izatera iritsi direnez,hezkuntzak

badu zereginik:telesailek

erreproduzitzen duten sexismoa eta

bestelako diskriminazio guztiak ikasleeibistarazten laguntzea eta baita

ondorio kaltegarrien gaineanhausnarketa egitea ere.

?

Bide eginean jarraitzen dugu zuen

ekarpenekin eta parte-hartze

handiagoarekin aberastu nahi dugularik.

Hik Hasi proiektua irekia

den heinean, interesa duen edonoren

parte-hartzea gustu handiz hartzen dugu.

Jar ezazu zure aletxoa euskal

hezkuntzaren

aldeko ekimen honetan.

berriakmaiatza

Aurten, EAE Euskal Autonomia Erkidegoko Eskola Kontseiluak 20 urte beteko di-tuela eta, ekitaldia egin zuten apirilean Euskalduna jauregian. Bidean «geldialdia»egin eta etorkizunera begira jartzeko ekitaldia izan zen Bilbokoa, Eskola Kontseilua-ren arabera. Ekitaldia Kontseiluko presidente eta kideen lana aitortzeko baliatuzuten. Han izan ziren, besteak beste, Isabel Zelaa Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza sail-burua eta Konrado Mugertza Euskadiko Eskola Kontseiluko presidentea.

EAEko Eskola Kontseilua, 1989an osatu zen Eusko Legebiltzarrak onartutakolege baten babesarekin. Garai hartan Jose Ramon Recalde zen EAEko Hezkuntza Sail-burua. Lehenengo urte haietan MªAnjeles Echavarria izan zen Eskola Kontseilukolehendakari. Ondoren, orain gutxi zendu den Pello Ellakuriak hartu zuen kargua eta2001. urtetik hona, Lontxo Oihartzabalek eta Konrado Mugertzak bete dute EskolaKontseiluko presidente kargua.

EAEko Eskola Kontseiluak 20 urte

Ikasle gehiagok gainditzen dituzte irakasgaiak D ereduan ikasita

2008-2009 ikasturteari erreparatuta, LH Lehen Hezkuntzan, eta sare publikoan, D ereduko ikasleen %96,21ek gain-ditzen dute. Tasa hori %94,28koa da B ereduan, eta %89,15ekoa A ereduan. Beraz, D ereduan ikasten duten ikasleekirakasgai gehiago gainditzen dituzte A eta B ereduetan ikasten duten ikasleek baino. Eta horiexek dira Eusko Jaurlari-tzak plazaratutako datuak, Mikel Basaba Aralarreko legebiltzarkideak egindako galderari erantzunez.

Itunpeko ikastetxeei dagokienez, D ereduan ikasten duten LHko ikasleen %98,13k gainditzen dute, %95,81ek Bereduan, eta %97,12k A ereduan. Alde hori areagotu egiten da Derrigorrezko Bigarren Hezkuntzan, eta are handiago daBatxilergoan. Hala, sare publikokoko D ereduko ikasleen %81,42k gainditzen dute Batxilergoa, eta A ereduko%66,78k. Itunpeko sarean, D ereduko %90,75ek gainditzen dute, eta A ereduko %85,44k.

Emaitza horiek, gainera, ez dira ikasturte batekoak soilik, azken bost ikasturteetako datuek erakusten dute joerahori.


Joan den hilean amaitu zuen lau ur-teko agintaldia, eta Eusko Jaurlaritzakez du Eskola Kontseiluko presidentepostuan mantenduko. Beraz, KonradoMugertzak ez du jarraituko EAE EuskalAutonomia Erkidegoko Eskola Kon-tseiluko presidente izaten. Apirilarenerdialdean BERRIA egunkariak kalera-tu zuenez, agintaldia amaituta, EuskoJaurlaritzak ez du Mugertza karguanberretsiko, eta Mugertzak berak ere ezluke jarraitu nahi izango, gobernuarenkonfiantza izan ezean.

Jaurlaritzako Hezkuntza, Unibertsi-

tate eta Ikerketa sailburuak izendatzendu Eskola Kontseiluko presidentea. Etaduela lau urte Tontxu Campos sailburuohiak hautatu zuen Mugertza kargura-ko. PSE-EE Jaurlaritzara heltzean, Mu-gertza bertan mantentzea erabaki zuenIsabel Zelaa sailburu berriak.

Baina Eskola Kontseiluko karguguztiak lau urtean behin berraztertzendira, eta Mugertzak aurten beteko ditulau urte horiek presidente postuan. BE-RRIAk Hezkuntza Saileko iturrien ara-bera plazaratu zuenez, Jaurlaritzak ezdu mantenduko Mugertza presidente

Konrado Mugertza

Konrado Mugertzak ez du presidente karguan jarraituko

postuan. Hezkuntza Sailak ez ei duoraindik ordezkorik aukeratu.

Mugertza Euskal Herritik at zegoenalbistea plazaratu zenean, eta ez zuengaiaz adierazpenik egin. Edonola ere,EAEko Eskola Kontseiluak adierazi duhorrelako aldaketak «normalak» direlaagintarien konfiantzazko postuetan,are gehiago gobernu aldaketen ostean.

Azkenaldian, agerikoak izan diraEskola Kontseiluaren eta JaurlaritzakoHezkuntza Sailaren arteko desadosta-sunak.

2004an Euskal Herrian Euskarazek lehenengo Hizkuntza Eskubideen Eguna ospatu zuen Lesakan, eta ibilbide luzea egin on-doren, orain, 2010ean, lehenengo Euskaraz Bizi Eguna antolatu du.

“Maiatzaren 2an Etxarri-Aranatzen herri euskaldunaren aldeko mezua zabalduko dugu, euskaraz bizi nahi dugu, eta hori iru-dikatuko dugu Sakanan. Egin nahi dugun bidean eragiteko denon ekarpena ezinbestekoa izango denez zu(ek) ere egun horretanparte hartzea nahi dugu”.

EHEk 10:00etatik hasi eta iluntzera arteko egitaraua antolatu du, Euskaraz bizi aldarrikatzen duten bitartean ondo pasatzeko.Eguneko ekintza guztietan parte hartzeko gonbita luzatu dute, baina bereziki goizeko 11:00etan Kultur Etxean egingo den Euska-raz nola bizi tailerrean parte hartzeko gonbidapena. Ondoren, 13:00etan abiatuko da kalejira eta jarraian ekitaldia izango da.

“Euskaraz bizitzeko denon ekarpena ezinbestekoa delako”, maiatzaren 2an Etxarri-Aranatzera joateko deia luzatu dute!


Ikastoletako Ikasle Ohiak (IIO) el-karteak euskaraz ikasi duten xiberota-rrak elkartu nahi ditu. Izan ere, 40 urtedira Xiberoako Ikastolak sortu zirela.

Ospatzeko historiari eta euskararenegoerari begiratu bat emango dionikuskizuna ari dira prestatzen elkarte-ko kideek. Eta ikasle ohi gehiagoren bi-la jarraitzen dute abenduaren 11anMauleko Jai Alaiean egingo den antzer-kia gauzatzeko.

Oraingoz, hamar gazte inguru el-

Xiberoako Ikastolen 40. urteurrena

Maiatzak 2: Euskaraz Bizi Eguna Etxarri Aranatzen

kartu dira, baina ikasle ohi gehiago bil-duko direla espero dute. Aldi bereaneuskararen garapena bultzatzea etaegungo egoerari buruz hausnarketaegitea da gazte horien helburua. Egun,astean behin elkartzen dira proiektuaprestatzen joateko.

Ikuskizuna irekiaAskotariko adierazpen artistikoei

zabalik egin nahi dute sortzaileek ikus-kizuna. Horrela, dantzak, musikak,

abeslariak eta antzerkiak bat egingodute bertan. Kulturaren alorrean ikas-tolek izan duten parte hartzea azpima-rratzea eta ikastolek akuilatu duten sor-kuntza azpimarratuko dituzte.

Informazio gehiago sareanMaterial oso ezberdinak erabiltzea

pentsatu dute antolatzaileek, horrela,argazki zaharrekin batera ahozko etaidatzizko artxiboak ere baliatuko dituz-te. Halaber, material berria sortzeko as-moa ere badute, bideoen bitartez Xibe-roako Ikastolak aurkeztuz eta lekuko-tasunak bilduz. Erramun Etchecopar,Argitxu Camus Etchecopar, Lüxi Aguer-garay, Maite Davant, Maritxu Lacarrieu,Ihintz Iriat, Oihana Larrandaburu etaJoana Arhacet-Etchegoyhen dabiltzaproiektuaren inguruan. Xiberoakogazte euskaldunak elkartu nahi dituz-ten ikasle ohiak proiektua aurrera ate-ratzeko.

Ekimenari buruzko informaziogehiago eskuratu nahi duenak Facebo-oken XIIOrekin lagun egiteko aukeradauka. Bestalde, helbide elektonikobat ere zabaldu dute xiberokoikasto-lak@ hotmail.com izenarekin.

Ikastoletako Ikasle Ohiak elkarteko kideak beraien logoaren aldamenean.Kazeta.info

Euskara mihian, irria begian lelopean izango daHerri Urrats maiatzaren 9an, Senperen

Hiritargo digitala


Datorren maiatzaren 20tik 22rabitartean Hiritargo Digitalaren I.Kongresua egingo dute Donostia-ko Kursaal Jauregian.

“Ziberbullyinga eta Internetenerronkak eskolan eta familian adintxikikoentzat” izango da lehenen-go ekitaldiaren gai nagusia eta na-zioarteko adituen hartuko dute par-te bertan. Besteak beste, hezkuntzaeredu berriaren diseinuaren, de-mokrazia parte-hartzailea kontzep-tuaren definizio berriaren eta In-formazio eta Komunikazio Tekno-logiek (IKT) dituzten arriskuen gai-neko hausnarketa egingo dute.

“Etorkizuneko gizartea defini-tzeko gai estrategikoak”, argitzensaiatzea da antolatzaileen helbu-ruetako bat. Informazio gehiagonahi izanez gero wwwwww..ccoonnggrreessoo--cciiuuddaaddaanniiaaddiiggiittaall..ccoomm webgune-an dago eskuragarri.

Eskola Txikien festa, Altzon

Eskola Txikiak bizirik,herri eta auzo txikiakbizirik lelopean XXIII.Eskola Txikien festaegingo dute datorrenekainaren 13an Altzon(Gipuzkoa). Laurehunbiztanle inguruko he-rria da Altzo eta berta-ko Santilazpi GurasoElkartea ari da egunosoko jaia antolatzenAltzoko eskola komu-nitatea osatzen dutenkide guztien laguntza-rekin.

Lau gunetan bana-tuko dute herria: plazako eremua, Lizarbe eremua –lehenengo karpa–, eskolaeremua –bigarren karpa–≠ eta plazatik eskolara doan ibilbidea. Lau gunehorietan ikasleen arteko jolasak, bazkaria (frontoian), Pirritx, Porrotx etaMarimotots pailazoen emanaldia, Lain taldearen kontzertua, bertsolariak etaerromeria izango dira. Gainera, egun osoan zehar haurrentzako puzgarriakegongo dira eta erraldoiek alaituko dituzte Altzoko txoko guztiak.

Ohi den bezala, Senpereko (Lapur-di) aintziraren inguruan egingo da He-rri Urrats datorren maiatzaren 9an. Aur-tegoa, 27. festa izango da eta Euskaramihian, irria begian izango du leloa.

Apirilaren amaieran aurkeztu zutenjaia eta bertan izan zen Hur GorostiagaSeaskako zuzendaria. Haren hitzetan,Zuberoa, Nafarroa Beherea eta Lapur-diko ikastolek sekula baino gehiagobehar dute jaia jendetsua izatea. Horidela eta, euskaltzale ororen sostengua“ezinbestekoa” izango dela nabarmen-du zuen. Izan ere, azken ekitaldietanArabatik, Gipuzkoatik, Nafarroatik etaBizkaiatik heltzen den jende kopuruaapaldu egin dela diote. Ikastolen hel-

burua garatzeko eta erronka ekonomi-koari aurre egiteko euskaltzaleen bo-rondatea funtsezkoa izango dela na-barmendu zuen.

Bestalde, Herri Urrats elkartekopresidente Serge Zudairek gogorarazizuen Senperen egiten den festa delaIpar Euskal Herriko ikastolen garape-naren zutabea: “Sarreran erosten denkilometroa urrats sendoa da ikastolaeraikitzeko”.

Gainera, orain arte Eusko Jaurlari-tzak eman dizkion diru laguntzak,oraingoz, kolokan ikusten ditu HerriUrrats elkarteak.

Goizeko hamarretan KataluniakoAire Nou de Dao taldeak abiatuko du

eguna castell bat eginez. Ondoren,bost gunetan banatuta egun osoko egi-tarau zabalaz gozatu ahal izango da.

Hizkuntzen eta kulturen aniztasu-na, inoiz baino indar eta behar handia-goz jorratu beharreko afera mamitsuada; gure gizartearen errealitate berriarierantzun egokia eman nahi badiogu,behintzat. Eskolari begira, zer eragindute fenomeno horiek, eta zer beharberri sortzen dute gure ikastetxeetan?


ECOMU-HEMUE Masterra: hezkuntza eleaniztuneta kulturartekotekoari erantzuteko

Eta irakasleok, berriz, zer-nolako for-mazioa behar dugu esku-hartze egokiaizateko?

Galdera horiei erantzuteko maste-rra prestatu dugu HUHEZIn, hizkun-tzen eta kulturen munduak elkarri be-gira jarrita. Materiak, hurrenkera eta ira-kasleak honakoak dira:

Masterra ikas daiteke, besteak bes-te, ondoko erronkei ekiteko: ikastetxe-ko proiektu eleanitz eta kulturartekoaplanifikatzeko eta inplementatzeko;eskolako eta aisialdiko hezkuntza-pro-gramak diseinatzeko; baliabide didak-tikoak sortu eta egokitzeko; hezitzailegogoetatsuak formatzeko... Masterrakbadu ikerketa-ibilbidea ere, hau da,lehen “doktorego programa” izenda-tzen genuena.

Masterra diplomaturatik zuzeneanegin daiteke eta %100 online da Mudleplataforma bidez. Ikasle bakoitzak era-baki dezake bere ibilbidea eta moduluzmoduluko ikasketak egin, urte betean,bi urtetan edo hiru urtetan. Informaziogehiago HUHEZIko web orrian:http://www.mondragon.edu/huhezi.Izen-ematea maiatza-ekainean egingoda eta matrikula uztailean.

AArraannttzzaa OOzzaaeettaa, HUHEZIko ira-kaslea, masterreko koordinatzailea da.

Moduluak Materiak Irakasleak

1. Modulua:Oinarriak

2. Modulua:Curriculumaren alderdiak

3. Modulua:Esku-hartzea

4. Modulua:Hausnarketa ekintzan

5. Modulua:PraktikakMaster amaierako lana

1.1. Hezkuntza eleanitzaren oinarriak (5 ECTS)

1.2. Kulturarteko hezkuntzaren oinarriak (5 ECTS)

2.1. Eleaniztasuna eta kulturartekotasuna arautzen dituzten politikak (4 ECTS)

2.2. Ikastetxeko hezkuntza eta hizkuntza proiektua (5 ECTS)

2.3. Ikastetxeko hezkuntza eta kulturartekoproiektua (5 ECTS)

3.1. Esku hartze eleanitza (5 ECTS)3.2. Esku hartze kulturartekoa (5 ECTS)

4.1. Ikerketa-ekintza eta praktika gogoetatsua (6 ECTS)

5.1. Praktikak (6 ECTS)5.2. Master amaierako lana (14 ECTS)

Pili Sagasta dok.

Monika Madinabeitia dok.

Ignasi Vila dok.

Matilde Sainz dok.

Amelia Barquín dok.

Eneritz Garro dok.

Elisabet Coelho

Arantza Ozaeta dok.

GUZTIRA 60 ECTS

Zure helbide elektronikoan Hik Hasiri buruzko azken berriak eta hainbat albiste jaso nahi badituzu, gure buletin elektroni-koan harpidetu besterik ez duzu egin behar. www.hikhasi.com web orrian izena eman, eta etxetik mugitu gabe jasoko duzuHik Hasiren berri!

Gure buletin elektronikoa jaso nahi al duzu?

Datorren hilabeteko eztabaidarako galdera...>>> “Bakerako hezkuntza plana” ordezkatuz “Bizikidetza demokratikoa eta indarkeriari legitimazioa kentzea” planaprestatzen ari da EAEko Hezkuntza Sailak. Zein da zure iritzia aldaketa horri buruz?

Hik hasiren web gunean dugun EZTABAIDAGUNEA paperera ekarri dugu. Hilero, web orrian jasoko ditugun iritzienlaburpena izango duzue eta baita hurrengo galdera zein izango den ezagutzeko aukera ere. Hona hemen apirile-ko eztabaidak utzi diguna...

>>> Euskara hautatzeko askatasuna lelopean, Nafarroako eremu ez euskalduneko herritarrek euskaraz ikastekoeta bizitzeko eskubidea aldarrikatu zuten Iruñean. Zuk zer hausnarketa egiten duzu gai horren inguruan?

>Komeni zaienean, aniztasunaAniztasun hitzarekin ahoa bete bete eginda aritzen dira politikariak nonahi, eta baita Nafarroan ere. Lurralde aurreratu, anitza,

zabala ei da, baina era berean Nafarroako Gobernuak ez du hain aberasgarriatzat jotzen duen aniztasun hori onartzen eta herrita-rren zati bati euskaraz bizi eta ikasteko eskubidea ukatzen dio. Eta hori guxti balitz oztopoak baino ez dira agertzen nonahi; ditxo-sozko krisia tartean dela euskara diru murrizketak jasaten ari baita etengabe,bereziki Nafarroan.

Nafarroako eremu ez euskalduneko herritarrek ere eskubidea izan behar dute askatasunez euskaraz ikasi eta bizi nahi dutenaukeratzeko! Eutsi goiari! Maite

>Arrazoia dagoeneanGuztiz ados nago esaten duzunarekin, Maite. Zentzudun izatea baino gauza ederragorik ez dago. Errespetua da faltan botatzen

dudana. Jendeak bere kabuz eta taldean egin nahi dutenari errespetu falta dago. Ez naiz sartuko arrazoi historiko, kultural, etniko,linguistiko eta abarretan. Zuk ongi diozun bezala, aniztasuna, besteei errespetua azken finean, botereak nahi duen gisa erabiltzendu. Egunkariaren auziak argi eta garbi erakutsi du. Herritarrek aspaldi zekitena epaileek plazaratu dute. Mikel. Z

>Maiatzaren 15ean, Iruñera!Euskararen herrian eta horrela ibili behar ere... irakurri nion norbaiti sarean, eta ez zaio arrazoirik falta. Onartezina da oraindik

ere, zenbaitzuk hizkuntza gutxituei trabak jartzen aritzea. Zeren beldur dira baina? Nafarroako eremu ez euskalduneko herritarreihitza eman eta euskaraz bizitzea hautatuko duten beldur?

Guztion indarra behar beharrezkoa izango delako, datorren maiatzaren 15ean denok Iruñera "Nafarroan euskaraz bizitzekoeskubidea" aldarrikatzera! Han ikusiko dugu elkar! Eneritz

>BeldurraBeldurra du administrazioak. Beldurra dute boterea dutenek. Beldurtuta daude Madrileko nahien pean dauden nafarrek. Gurasoei eta, oro har, herritarrei galdetzen zaienean, gehienak euren seme-alabak euskara ezagutzearen alde agertzen dira.

Horregatik, mila trikimailu asmatzen dituzte jendearen nahia gauza ez dadin. Horretarako daude politikoak, komunikabideak,funtzionarioak... Noizko demokrazia pixka bat gehiago Nafarroan?

Ni ere, normaltasunaren alde eta gure gogoa agertzearen alde nago. Denok Iruñera! Mariluz


argitalpenak

Sorginen zubiaSergio Monedero/Alex San Vicente

DELIRIUMEuskal kondairetan oinarritutako

bildumaren bigarren alea da SorginenZubia. Aurretik Tartaloren Leizean eza-gutu ahal izan genituen Jon eta Maddiistorioetako protagonistak. Bikote jatorhonekin, abentura zoragarriak bizikoditu irakurleak sorginen lurralde arris-kutsu eta miresgarrian eta han hainbatpertsonaia ezagutuko dituzte.•

Ia denaren historia labur batBill Bryson

ELHUYAR FUNDZIOAZientziari buruz idazleak berak izandituen galdeak dira liburu honenabiapuntua. Erantzunak bilatzeko,ohiko dibulgazio-liburuen estilotikurrundu, eta oso hizkera apaleanlandu zuen testua, 2004an. Orotara 34hizkuntzarata itzuli da best seller hau.Eta orain, euskaraz ere irakur daitekeElhuyar Fundazioari esker. •

Ilargi amandrearekin, ikimilikiliklikJ.I Basterretxea / Iban Izagirre

EREINAuadi ganbelutxo jaioberria da.

Jaio eta lehen pausuak ematen ditueta harrituta dago bere begiak ikustendutenarekin eta bere belarriak entzu-ten dutenarekin. Gauaz eta ilargiarenindarraz hitz egiten du, baita basa-mortuaz eta bertan bizi diren anima-liez ere. Fantasia handiko kontakizu-na da, irudi erakargarriz lagunduta.•

Hiru triku, hiru trukuXabier Mendiguren

ELKARHiru trikuk ama galdu eta basoaren

beste aldera abiatu behar dute janari bi-la. Baina bidean hiria zeharkatu behar-ko dute; hango arrisku eta tranpa guz-tiei aurre egiteko, beren arantza zorro-tzak baino ez dituzte.

Marrazkiak Nuria Hernandezekegin ditu. Argitaratu berri den ipuin li-burua, Batela bildumaren 18. zenbakiada.•

Izarren artzainaJosu Waliño / Maite Gurrutxaga

TXALAPARTAGerrak aldatu egin du Izarren bizi-

modua. Bere amarekin bizi den gizona,Jota, fabrikatik kanporatu dute gerra-ren ondorioz, eta gizon beldurgarriabilakatu da. Izarrek, baina, Daniel eza-gutuko du izarren artzaina. Danielenesanetan, pertsonen ametsekin piztendira izarrak eta betetzean zerutik desa-gertzen doaz. Horregatik zaintzen dituizarrak, ametsak egi bihur daitezen.•

Arazoak zinetokianA.I. MORALES/A. VILLATE

PAMIELAOihenarten urtebetetze eguna da

eta amarekin ari da ospatzen. Merien-datu ondoren zinemara joatea erabakidute biek eta bertan korapilatuko daeguna. Oihenartek arazoak ditu; amadesagertu egin da eta bakarrik dago zi-neman. Amak ere arazoak ditu, baina;Oihenart desagertu da eta haren biladabil zineman…Zer egingo zenukezuk horrelako egoera batean?•


... nora joangogara?

BARATZE Ingurugiro Heziketa EskolaEsperientzia bizi-bizia

Urdaibaiko babeslekuaren barne-an, Basetxetas auzoko Oxina baserriankokatutako eskola da Baratze, eta giza-kiaren eta ingurune naturalaren artekobilgunea izan nahi du haurrentzat. Bihorien arteko askotariko harremanak–sarritan zailtasunez beteak– haurreiulertaraztea du helburu, eta, horretara-ko, ingurumen heziketarako programabat prestatu du.

Gainera, itsasadarrak, hondartzak,itsas padurak, arte hostotsuen basoak,haritz eta gaztainondo basoak, pinudizabalak, abereek eta baserria ingura-tzen duten nekazaritza eta abeltzaintzaustiaketa eremuek horretarako “errepi-ka ezina den ingurunea” eskaintzendute.

Horiek guztiak ezagutzeko haurrenjakin-mina piztea da Baratzeko ardura-dunen xedea, eta esperientzian etaikerkuntzan oinarritutako metodolo-gia erabiltzen dute eskaintzen dituztenlantegietan. Haurren adina, eta egonal-dia egiteko hautatzen den urtaroa erehartzen dira kontuan ekintza bat edobeste bat egiterakoan:

Baratzea Baratzea laborategi bizi bat izatea

dute helburu baserri eskolako ardura-dunek. Hau da, ikasteko eta ikertzekotoki bat izatea. Kanpoko baratzeandauden produktuak ezagutzeaz eta ga-rapenaren zein prozesutan daudenikusteaz gain, berotegiak ere bisitatuko

dituzte ikasleek. Horrela, prozesu osobaten ikuspegia izan dezaten.

Animaliak Haurrari etxe abereekin harrema-

netan jartzeko aukera eskaintzen zaiolantegi horretan. Bide batez, nola elika-tzen diren eta zein ugalketa prozesuduten ikasten dute. Besteak beste, abe-reen eguneroko bizitza aztertuz: elika-dura, garbiketa, abere bakoitzak es-kaintzen dituen produktuen bilketa…

Janarien eraldaketa lantegia Orokorrean, haurrek ez dakite gau-

za handirik elikagaien jatorriari buruz.Ia dena aurretik prestatuta eta bildutaerosten da egun. Horrela ez dute elika-


“Non hazten dira uraza-landare-ak?”, galdetu die andereñoak LehenHezkuntzako ikasleei. “Supermer-katuan,andereño”,erantzun dio mu-tiko batek. Gaztetxo horrek,beste as-kok bezala, ez du sekula baratze batikusi. Gautegiz Arteagan (Bizkaia)dagoen Baratze Ingurugiro Heziketaeskolan baserria eta horren inguru-nea ezagutzeko aukera dago. Gazteaskorentzat guztiz ezezaguna den“mundu berri baten esperientzia bi-zi-bizia eta erakargarria” eskain-tzen du. BARATZE Ingurugiro Eskolako eraikuntza.


iBasetxea auzoaOxina baserria 48314 Gautegiz Arteaga Bizkaia

Informazio gehiago:- www.baratze.com

Perretxiko lantegiaOnddoak,horien ezaugarriak,motak,bizilekuak... ezagutu ahal izateko tresna

guztiak dituen gela batean egiten da lantegia. Mikroskopioa, lupa,askotariko ond-doen laginak poteetan kontserbatuta,bertako onddoen fitxak… Horien guztien la-guntzaz onddoen mundua apur bat gehiago ezagutzea eta onddoen sailkapena egi-ten ikastea da helburua.

Ibilbide ekologikoak Mendi eta zelaietan barna txangoa egingo dute haurrek. Aukera izango dute in-

gurunearen itxurari erreparatzeko,eta jasaten dituen aldaketetan gizakiak duen e-rantzukizunaren gainean hausnarketa egiteko. Ikasleen behaketarako gaitasunapiztea da ibilbide horien helburua: esperimentatzera, ikertzera eta ondorioak ate-ratzera hel daitezen. Betiere, bidean aurkitzen duten guztiarekiko errespetua lan-duz.

Zuraren lanketa Lantegi horretan haurrek hainbat zuhaitz mota eta zuhaitz horiek izan dezake-

ten erabilera ezagutuko dituzte. Zuhaitzen ezaugarri morfologikoak,habitat natu-rala,beharrak… identifikatuko dituzte. Eta zuhaitz bakoitzak duen erabileraren a-rrazoiak egurraren ezaugarrietan daudela azalduko zaie. Batzuk egokiak dira al-tzariak egiteko,beste batzuk papera ekoizteko,besteak zura lantzeko,baserrirakobeharrezko tresnak sortzeko….

Lantegiak:

NNOONN DDAAGGOO??

gaiek jasan duten prozesuaren jarraipe-na antzematen. Janarien eraldaketalantegian, haurrek, baratzetik eta korta-tik eskuratutako lehengaiak erabiliz,hainbat elikagai prestatuko dituzte:ogia, esnekiak, gozokiak….

Eskulangintza Lantegiaren helburu nagusia Eus-

kal Herriko eskulangintzaren historiaeta prozesua ikasleari hurbiltzea da.Baita hainbat produktu sortzeko beha-rrezkoak diren lehengaiak nondik lor-tzen diren erakustea ere. Gainera, eu-ren sormen gaitasuna eta eskulanerakotrebetasuna garatu ahal izango dituzte,hainbat produktu ekoitziz: otarrak, arti-lea, kandelak, paper-orea… Horrela,eskulangintzaren, inguru naturalaren,nekazaritzaren eta abeltzaintzaren ar-tean dagoen harreman hertsia berenkabuz ikusi ahal izango dute.

ErlezaintzaErleen mundua eta haiengandik

lortzen ditugun produktuak (eztia etaargizaria) ezagutzeko aukera izangodute haurrek. Besteak beste, erle mo-tak, erlezainaren tresnak, eztiarenezaugarriak… landuko dituzte erle-zaintza lantegian. Eta urtaroaren arabe-ra, behar bezala jantzi eta erlauntzetarajoateko parada izango dute!

LorezaintzaLoreek eta landareek baserriaren

barruan duten garrantzia haurrei era-kustea da lantegiaren xedea. Berotegibarruan dauden landare apaingarrie-kin eta kanpoko lorategietan daudene-kin egingo dute lan haurrek. Besteakbeste, landareen eta loreen atalak, ba-lioa, garapena eta beharrak landuko di-tuzte.

atzeko atetik

Maite GURUTXAGA

ILUSTRATZAILEA

Izan pazientzia haurrarekin, itxaronbere aurrerapena ikusteko.

Imanol Urbieta*

MMaarriirreenn zzuuhhaaiizzttiiaa LLaarrrraaiittzzeennLarraitzen, Txindokiko magaleko parajean dagoeneko

martxan dago Mariren Zuhaiztia. 4 ibilbidez osatuadago zuhaitz parkea eta materialaren montaketa etadesmontaketa eta ibilbidean zehar laguntza eskaintze-ko begiraleak daude. * Zuhaitz parkea goizeko 10:30ean ireki eta 18.30eanitxiko da, ostiral, aste bukaera eta jaiegunetan. * Ikastetxeentzat eta taldeentzat astean zehar ere irekiko da erreserba eginez gero.* Lau ibilbideen deskribapena:

-- SSuuggaaaarr:: Ezinduentzako ibilbidea.-- BBaassaajjaauunn:: 4-8 urte bitarteko umeentzako ibilbidea.

Heldu batek lagundu behar ditu umeak. Prezioa: 5 eurobakarkakoei eta 4,5 euro familia ugari eta taldeentzat.

-- MMiikkeellaattss--AAttaarrrraabbii:: 1,40 m.ko altura baino gehiagoduten umeentzako ibilbidea. Prezioa: 9 euro bakarkako-ei eta 8 euro familia ugari eta taldeentzat.

-- MMaarrii ++ MMiikkeellaattss:: 1,45 m.ko altura baino gehiagoduten helduen ibilbidea. Prezioa: 15 euro bakarkakoeieta 14 euro familia ugari eta taldeentzat. * Erreserbak aurretik egitea komeni da.

MMaarriirreenn zzuuhhaaiizzttiiaa LLaarrrraaiittzzeenn

XI. HIK HASI Udako TopaketakDonostian, uztailak 1 eta 2

Matrikulatzeko azken eguna: maiatzaren 28a

Jendaurrean hitz egiteko, Ahotsaren erabilpen egokia, Euskarazko literatura,Euskal mitologia eta ipuinak, Nola erabili testigantzak, Adimen emozionala,

Psikomotrizitatea, Orkestra musikaterapeutikoak, Osasun mentala,Haurrentzako masajea, Jolastu eta sortzaileki pentsatu HHn, Hizkuntzaren jolasa,

Buru-mapak, Matematika tailerra, Irakaskuntza 2.0. Wikiak,Web 2.0. Google, Bideoa, Artea eta irudia, Marrazten ikasi, Egurra lantzen,

Papera eta kartoia, Biodantza, Euskal dantzak LHn, Europako dantzak,Cos-Art metodoa, Perkusioa: panderoa eta batukada, Yoga saioak irakasleentzat,

Coaching... eta arratsaldeetako kafe-solasaldiak.

Informazioa: www.hikhasi.com edo 943 371 408

hhhik hasi UPV EHU

Hezkuntzaren Teoriaeta Historia Saila

Documents

GAIA: EMMI PIKLER• ESPERIENTZIA: ALBAOLAKO LARRUZKO .... hh.pdf · Proiektuak ala mozorroak? Elixabete Ansa 30galdeidazue Zein eragin dute telesailek neska nerabeen sozializazioan?