Gipuzkoako Haur

eta Gazteen

Sustapenerako

Sistema

(Bertsio laburtuta)

1. Dokumentuaren aurkezpena

DokumentuhauHaurrenetaGazteenSustapenareneremuanGipuzkoakoudalerriek,EUDELEuska-dikoUdalenElkarteaketaGipuzkoakoForuAldundiaklortutakoadostasunenemaitzada.

BertanHaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemarendiseinuabiltzenda,harenhelburuagizar-te-eragileenetaudal-administrazioareneremuhonetakoekintzakbistaratzeaetaaintzathartzeadelarik.Halaber,bertanaridireneragileenekintzetarakoerreferentziamarkobatmarrazteadaasmoaetabaitaGipuzkoakohaurtzaro,nerabezaroetagaztaroarenarretarenbilbadurarendiseinuaazalarazteaere,harenkoordinazio-mekanismoaketadagozkienadministrazioengaitasunakbarne.

Sistemahauhaurtzaro,nerabezaroetagaztaroariburuzkopolitikaforaletamunizipaleanerakohe-renteantxertatzenda,EuskalAutonomiErkidegokohaurtzaroetagaztaroareninguruanindarreandagoenpolitikaetalegeriaerabaterrespetatuz.Gainera,GipuzkoakoHaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemakEuropar Batzordeak “Europako Batzordearen Liburu Zuria: Beste bultzada bat Europako gazteriari”argital-peneanagertzendirenpostulatuetagomendioakberegainhartzenditu.

SistemahonenerakuntzaGipuzkoakoLurraldeHistorikoanhaurrenetagazteensustapeneanmuga-rriaizanda,eremuhonetakoeskuhartzepublikoarenmultzoariegituraformalaemanbaitzaiolehenaldiz.Haurren,nerabeenetagazteeneskubideenjardunaetahauenbizitza-kalitatearekinerlazionatutakoguztia-ribilbadurainstituzionalak,espaziopublikoaketagizarteakematendietengarrantziarenmanifestaldiarenaurreangaude.

Egitehonek2008eta2009urteetanzeharegindenparte-hartzeprozesubatmartxanjartzeasu-posatudu,bertanaritudirelarikaldundikonahizudaletakolangileteknikariak,nerabeetagaztetaldeak,elkarteerakundeak,sektoreanprofesionalakdirenaketateknikariadituak.

2. Sistema eratzeko beharraren justifikazioa

Azken hogeita bost urteotan Gipuzkoako Aldundiaren nahiz udalen politika publikoetan hainbatesku-hartzeketazerbitzukgarrantziaetaindarrahartudute.PolitikaetaSistemaorokorretatik(hezkunt-za,osasuna,gizarte-zerbitzuak,enplegua,etxebizitza,etab.)haurrei,nerabeeietagazteeiematenzaienarretarenosagarriizannahian,esku-hartzeetazerbitzuhoriekespezifikokihaurren,nerabeenetagazteenetapakdituzteardatz,pertsoneiberenbizitzakounehorietanmoduespezifikoagoanlaguntzeko.

Gizartekonplexuetaaldakorhonetanfamiliakoetakomunitatekoloturakhauskorrakdira,norkberebiografiaeraikitzekoaukeraknahizgizarteanbaztertutageratzekoarriskuakugalduegindiraetaaniztasunaberasgarriarenetagizarte-gatazkarenardatzberriakazaleratudira.Horihalaizanik,garbidagoadminis-traziopublikoekhaur,nerabeetagazteentzakohurbilekobitartekoprestatubehardituztelaetabitartekohorieklaguntza,aurreahartzea,dinamizazioa,ikaskuntza,parte-hartzea,loturensorrera,eskubideenber-dintasunaeta,hitzbateanesanda,sustapenaizanbehardituztelagiltzarri.

2

GipuzkoakoudaleketaForuAldundiakelkarrenbeharraizanduteetaelkarrilagundudiotehaurrenedogazteensustapenarenalorreandituztenerantzukizunakbetetzekoorduan,aldibereandinamikajakinbatzuksortuz.Dinamikahorieklortudutenheldutasun-mailakontuanhartuta,HaurrenetaGazteenSusta-penerakoSistemagisagauzadaitezkeeta,gainera,halaegiteakomenida.

HaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemaunehonetankonfiguratzeakbihelburuditu:lehenik,burutzenaridirenjarduerakonartuetaagerianjartzea(horiekhobetzeko,artikulatzekoetajasangarriegi-tekobaldintzakbultzatzearekinbatera)eta,bigarrenik,erreferentzia-esparruorientagarri etamalgubatdeskribatzeaeragilebakoitzaketorkizunean,bereerantzukizunakbeteetabereeskumenakerabiltzean,garatunahidituenekimenentzako.Sistemahorisortzea,denaden,bateragarriaetasinergikoada,haurrenetagazteenalorrekolanaarautuetabultzatzeko,hainbatesparrutan(udalak,Aldundia,EAE…)lehenago,aldibereanedoondorenegindakobesteekimenbatzuekin.

3. Sistemaren konfigurazioa, hartzaileak eta xedea

Gipuzkoako Haurren eta Gazteen Sustapenerako Sistema daGipuzkoako Foru Aldundia eta EU-DELEuskadikoUdalerrien Elkartearen arteko lankidetza-hitzarmenbatenbitartez, eta gero,Gipuzkoakoudalerrieksinatudezaketeena,osatzendenerantzukizunpublikokoetagizarte-partaidetzakojardueraetaegiturabatzuenmultzoartikulatuetaegonkorra.Gainera,haurtzarokoetagaztarokoetapetanarian-arianautonomiapertsonalaeskuratuetaerabiltzekoprozesuansartutadaudengizartezibilekobesteeragilebat-zuekerepartehartzenduteSisteman.

Sistemaren hartzaile nagusiakGipuzkoako haurrak, nerabeak eta gazteak dira. Halaber, osaga-rrigisa,hartzailetzatjotzendirapertsonahorienfamiliaketaberaietazarduratzendirenerakundeakere.Bestalde,GipuzkoakoHaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemakbestesistemaedopolitikabatzuekinelkarreraginaetalankidetzaizateabilatukodu,zeharkahaurren,nerabeenetagazteenmesederakoizandadin.

GipuzkoakoHaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemarenxedeadaGipuzkoakohaur,nerabeetagazteeiberenhaurtzaroan,nerabezaroanetagaztaroangaratzekoetagozatzekoaukeraegonkorraetaetengabeaematea,etapahoriekdituztenbizentzuetan:

Berezkobalioaetaesanahiaduenbizi-etapagisa;hauda,etapahonetannorberebizitzakoprota-gonistada,hiritartasun-eskubideeilotutadagoetaehundurasozialarenbehar-beharrezkozatida.

Gaitasunpertsonalaketagizarte-loturaklanduz,ikasizetaindartuz,pixkanakakoemantzipazio-pro-zesubatizateko,hauda,heldutasuneraarrakastazetaasetasunezigarotzekoaukeraematenduenetapagisa.Izanere,heldutasuneanlortzendaerabakiakhartzekoetaerabakihoriekbizi-proiektupertsonalbateangauzatzekoautonomia-mailahandiena.

3

4. Gipuzkoako Haurren eta Gazteen Sustapenerako Sistemaren printzipio gidariak

GipuzkoakoHaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemakhonakoprintzipiohauekdituoinarri,etaberaiekematenduteSistemarenekintzarenberri:

Haurren eta gazteen sustapen-politikaren izaera sektoriala eta espezifikoa nahiz ze-harkakoa eta integrala.Hauda,esplizitukietaargietagarbihaurrei,nerabeeietagazteeizu-zendutakoantolakuntza-unitateaketajardueraoperatiboakizangodiraadministraziopublikoetan.Bestalde,espezifikokietasektorialkihaurreietagazteeiburuzkoakezdirengainerakopolitikapu-blikoekerehaur-etagazte-izaerarekikoikuspegilagunkoiedomesedegarriagehituetaaplikatukodute(esatebaterako,hezkuntza,osasuna,gizarte-zerbitzuak,etxebizitza,enplegua,diru-sarrerenbermea,kulturaetaabar).Horretarako,HaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemarenbultzadaetaorientazioaizangodituzte.

Berdintasuna, ekitatea eta aniztasuna.HaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemaninorezdazuzeneanedozeharkabaztertuaizangoinolakoezaugarri,egoeraedobaldintzapertsonalenga-tik,etabakoitzariberebeharrenaraberaemangozaioarreta,unibertsaltasunarenetaaniztasuna-renkudeaketarenildoan.

Erantzukizun publikoa eta gizartean parte hartzea.Haurtzaroko,nerabezarokoetagaztarokoegoerarenedoprozesuarenbizipenaezdafamiliankudeatzendenarazopribatubatbakarrik;aitzi-tik,gizarteosoariinteresatzenzaio,etagizartehorrekerabakitzenduboterepublikoekhorreningu-rukoerantzukizunakberengainhartzea,HaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemarenbitartez.Gainera,baldintzaetaaukeraegokiaksortuetahaieieustealortunahida,haurrek,nerabeeketagazteekberaieidagozkienpolitiketanetajardueretanbenetakoeraginaizandezaten.

Bestebatzuk,esatebaterako,koordinazioaetasare-lana,proaktibitatea,hurbiltasuna,pertsona-lizazioa,jarraipenaetaprebentzioa,baietajakintzanoinarritutakokalitatezkoesku-hartzeaere.

5. Sistemak bere hartzaileei eskaintzen diena

GipuzkoakoHaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemakseiekintza-arloedojarduera-motahan-direnbitartezbetetzenduberexedea:

1. Informazioa. Sistemaren xedearekin lotutako gai edo arazoen inguruan dauden baliabide edoprozesuinteresgarrietairisgarrieietahaienezaugarrieiburuzkodatubaliagarriakdira.Datuhoriekgaraiz,beharadina,eraginkortasunezetamoduantolatuetaadierazgarrianemanbeharkoda.

2.Orientazioa.Sistemarenxedearekinlotutakogaiedoarazoeninguruandaudenaukerakezagutueta erabakiak hartu ahal izateko, haurrei, nerabeei eta gazteei ematen zaien laguntza puntualsamarrada.

4

3. Bide laguntza.Haurrek,nerabeeketagazteekSistemarenxedearekinlotutakogaiedoarazoeninguruanerabakiakhartu,jarduerakburutuetaloturaksorditzaten,haiekinizangodenlaguntza-zkoetasegimenduzkoharremanada.Harremanhorreknolabaitekoegonkortasunaetajarraipenaizanbehardu.

4.Aisia hezitzailea.Haurren,nerabeenetagazteenastialdianegindakoesku-hartzemotabatda.Ondopasatzekoetaatseginhartzekoizanik,lortzenduhaurrek,nerabeeketagazteekSistemarenxedearekinlotutakogaiedoarazoeninguruanbizitzarakogaitasun,jarreraetabalioakeskuratuedogaratzea.

5.Adierazteko eta parte hartzeko bideak.Sistemarenxedealortzekogarrantzitsuakdirenproze-suetanbenetakoaukeraksortuetadinamizatzeada,horrelahaurrek,nerabeeketagazteekneurribatean beren iritziak adierazi, proposamenak egin, erabakiak hartu, erantzukizunak beren gainhartu,kudeatuedokideekinkudeatuetakontrolatuahalizanditzaten.AukerahorieksordaitezkeSistemakberezkoduenjarduera-esparruarenbarneannahizkanpoan.Haladagokionean,ekintza-arlohoriekbarneanhartzenduhaurren,nerabeenetagazteeneskurabaliabideaketaazpiegiturakjartzea.

6.Sorkuntzarako eta produkziorako bideak.Ekintza-alorhaubenetakoaukeraksortuetadinami-zatzeandatza,horrela,haur,nerabeetagazteekberensorkuntza-etaprodukzio-gaitasunaindartuetabideratukodituztenjardueraketaproiektuakgaratuetaagerianjarriahalizanditzaten.Haladagokionean,barneanhartzenduhaurren,nerabeenetagazteenbanakakoedotaldekojarduereta-rakobaliabideaketaazpiegiturak(aterpetxeak,kanpamentuak,erakundeentzakolokalak,entsegu-lokalak,etab.)haieneskurajartzea,betiereSistemarenxedearenbarnean.

Hartzaileenbeharhoriei,funtsean,hurbilekozerbitzuenbidezerantzutenzaie.Lehenaukeragisa,adin-tarteenaraberaantolatutakobalioanitzekozerbitzuakegituratzearenaldekoapustuaegitenduSiste-mak.Esatebaterako:

Haurrentzako balio anitzeko zerbitzua.Aipatutakoseierantzun-motakeskaintzendizkiehama-biurterabitartekohaurrei.

Nerabeentzako balio anitzeko zerbitzua.Aipatutakoseierantzun-motakeskaintzendizkieha-mahiruurtetikhamazazpiurterabitartekonerabeei.

Gazteentzako balio anitzeko zerbitzua.Aipatutakoseierantzun-motakeskaintzendizkieheme-zortziurtetikgorakogazteei.

Horiezgain,Sistemarenbarneanbestebizerbitzu-motaereizandaitezke:

Haur eta gazteentzako informazio-zerbitzua: informazioaematendu,bainaorientazioaetabidelaguntzaereeskainditzake.Informazio-bulegoaketainformazio-puntuakdirahonenmodali-tateak.

5

Haur eta gazteen ekimenei laguntzeko zerbitzua:adieraztekoetapartehartzekobideaketasorkuntzarakoetaprodukziorakobideakeskainditzake.

Bestalde,gertadaitekejarduera,ekintza,eskaintzaedoerantzunjakinbatzukhaur,nerabeetagaz-teentzakoekintzazuzenekozerbitzubatekereezeskaintzea.Esatebaterako,udalekuak.Zerbitzubatetikeskaindaitezkeeta,udalekudirenaldetik,baitaarretazuzenekozerbitzuetatikkanpoere,hauda,Siste-marentoki-edoforu-esparrukokudeaketa-unitateetatikbertatikere.GauzaberagertadaitekeSistemakobesteeskaintzaedoekintzabatzuekin,halanoladiru-laguntzak,baliabidematerialak,etab.Ildohorretan,eskala, izaeraesperimentalaedobestearrazoi batzukkontuanhartuta, jarduerarenbat lurralde-mailankudeatzeakomenibada,foru-esparrutikkudeatukoda.

Orohar,zerbitzuhauetangizarte-zientzietakodiplomatura,lizentziaturaedounibertsitatekogradubatdutenlangileakaritukodiralanean.Horretarako,egungoegoeratikabiatuta,eginbeharrekotrantsizio-prozesuakproposatukodiraetaaintzathartukodabestelakoprestakuntzabatdutenbesteirudibatzuenlankidetzaere.

6. Sistemaren arkitektura

Haurrenetagazteensustapenarenalorreandituzteneskumenaketaerantzukizunakerabiliz,foru-etatoki-esparrukodagokienerakundeekerakustendutenlankidetzarakoborondatearenaraberaeratukodaGipuzkoakoHaurrenetaGazteenSustapenerakoSistema.LankidetzarakoborondatehoriGipuzkoakoForuAldundiaketaEUDELeksinatutakohitzarmenbatenbitartezadierazikoda.Etagero,Gipuzkoakoudalerrieksinatudezaketehitzarmenhori.

Antolakuntza-egiturarenikuspegitik,hasierabateansistemahaurrenetagazteensustapenekoan-tolakuntza-unitateek(ForuAldundikoakedoudaletakoak)osatukodute.BaiForuAldundianbaietaudaletan(etamankomunitateetan)erehaurrenetagazteensustapenekounitateamodudesberdinetanegondaitekepentsatuta,izendatutaetaadministrazio-egituransartuta.Antolakuntza-unitatehorietakobakoitzakloturakizangoditu,sistemabarnekolaguntzaileizanik,gizartezibilekohainbateragilerekin.

Sistema-mailanhonakohauekizangodira:

Sistemarengobernu-instantziapolitikogorena(HitzarmenarenJarraipen-Batzordea).Honidagozkiosistemadiseinatuetamantentzekoerabakiestrategikoak.

SistemakoForoTeknikoa (haurrenetagazteensustapenarenesparruanerantzukizunakdituztenForuAldundikoetaudaletakoteknikariakbildukoditu).Bertatikaterakoda,batzordeiraunkorgisa,Sistemarenkoordinazioteknikokoorganoa.Honekhartukoditu,hainzuzen,Sistemakudeatzekoerabakiak, etahorretarakogoragoaipatutakohitzarmenaren jarraipenbatzordeanezartzendenestrategiarijarraitukodio.Haurrenetagazteensustapenekoforu-unitatekohiruteknikariketaudal-unitateetako lau teknikarik osatukodute organohau; eta guztiak Foro Teknikoakproposatu etaEUDELekberretsikoditu.

6

Bilera-mahaibat(bertanpartehartukoduteinteresaduteneragileguztiek,adibidezerakundeek,EuskadikoGazteriarenKontseiluak,entitateek,enpresek,lanbide-elkargoek,unibertsitateek,etab.).MahaihorrekSistemarenfuntzionamenduarenjarraipenaegingoduetabereiritziaemangoduera-bakiakhartzekoetaSistemarenplangintzaegitekoprozesuetan.

Haurrek,nerabeeketagazteekpartehartzekoforobatedobatzuk.

Udaletan(edoudalazgaindikonahizudalazazpikomailan)horienparekoedoantzekoorganoakizandaitezke.

Hariketasistemanpartehartzenduenerakundebakoitzarenerantzukizunaketaeskumenakerres-petatzen eta sendotzen diren artean, sistemak sustapenaren eta laguntzaren bidea erabiliko du berauosatzenduenalderdibakoitzarekinduenharremaneanetaez,aitzitik,hertsatuetabaztertzearena.Halakosistemabatezarrita,Aldundiaketaudalekerreferentziazkoestandarrakizangodituztehaurrenetagazteenalorreanlanegitekoeta,bereziki,haurrei,nerabeeietagazteeieskaintzenzaienarekinzerikusiaduenguz-tianlanegiteko;etahorrekinbatera,erakundebakoitzarisuspergarribatetalaguntzabateskainikodio,pixkanakaestandarhorietarahurbildadin.

Haurrenetagazteensustapenekoforu-unitateakhonakoerantzukizunhauekizangoditu:

1.Lurraldeanhaurrentzat,nerabeentzatetagazteentzat,familientzatedoerakundeentzatantolatzendirenekintzaketajarduerakkudeatzea.

2.Sistemakoorganokomuneilaguntzateknikoaetadinamizatzaileaematea.

3.Sistemarenplangintzaeginetaebaluatzekoprozesuakdinamizatzeaetaburutukodirelabermat-zea.

4. Gipuzkoako Haurren eta Gazteen Sustapenerako Sistemaren hartzaileen eta Sisteman interesadutenedosartutadaudeneragileedoinstantziadesberdinenparte-hartzeasuspertuetaindarbe-rritzea.

5.Sistemarenbaitanjakintzarenkudeaketarenetaaholkularitzateknikoarenprozesuakoordinatzeaetadinamizatzeaeta,azkenbatean,egingodelabermatzea.

6.Udal-ekimenetarakobaliabideekonomikoaketamaterialakematea: jarduerenaraberakodiru-la-guntzagenerikoak,edukiekonomikoadutenhitzarmenak,azpiegiturentzakodiru-laguntzak,infor-matika-aplikazioenhornikuntza,etab.)

7.Sistemakokomunikazioaetabarnekoetakanpokoharremanakkudeatzea,funtsezkoabaitahau-rren,nerabeenetagazteenaldekoesparru,sistemaedopolitikadesberdinen(hezkuntzaformala,osasuna,gizarte-zerbitzuak,kultura,enplegua,etxebizitza,diru-sarrerenbermea,etab.)jarduerasinergikoakoordinatuetabultzatzeko.

7

8.Aldundiakhaurraketagazteaksustatzeko jartzendituenbaliabideak (ekonomikoak,materialak,gizabaliabideak,informazioa)etaazpiegiturakkudeatzea,ForuAldundiarenkudeaketa-esparruan.

9.GipuzkoakoHaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemarenkalitateakudeatzea.

10.Balioestekolanak(informazio-bulegoaketainformazio-puntuak,aterpetxeakedoastialdikoesko-lakonartzea;egindakokanpamentueiedoudalekueiburuzkokomunikazioakjasotzea,etab.).

Haurrenetagazteensustapenekoudal-unitatebakoitzakhonakoerantzukizunhauekizangoditu:

1.UdalakSistemakozerbitzuezhornitzeaetahoriekkoordinatzea,dagokienerakundeekinedozerbit-zu-enpresekinelkarlanean.

2.Udaletanhaurrentzat, nerabeentzat eta gazteentzat, familientzat edoentitateentzat antolatzendiren(etazerbitzuenbitartezbideratzenezdiren)jardueraketaekintzakkudeatzea.

3.UdaletanSistemakoorganoeilaguntzateknikoaetadinamizatzaileaematea.

4.UdaletanSistemakoplangintza-etaebaluazio-prozesuakdinamizatzeaetaburutukodirelaberma-tzea,Sistemakoplangintza-etaebaluazio-prozesuorokorrenbarnean.

5.UdaletanHaurrenetaGazteenSustapenerakoSistemarenhartzaileenetaSistemaninteresadutenedosartutadaudeneragileedoinstantziadesberdinenparte-hartzeasuspertuetaindarberritzea.

6.Udaletan sistemako komunikazioa eta barneko eta kanpokoharremanak kudeatzea, funtsezkoabaitahaurren,nerabeenetagazteenaldekoesparru,sistemaedopolitikadesberdinen(hezkuntzaformala,kultura,osasuna,gizarte-zerbitzuak,enplegua,etxebizitza,diru-sarrerenbermea,etab.)jarduerasinergikoakoordinatuetabultzatzeko.

7.Udalakhaurraketagazteaksustatzekojartzendituenbaliabideak(ekonomikoak,materialak,gizabaliabideak,informazioa)etaazpiegiturakkudeatzea,Udalarenkudeaketa-esparruan.

8.Haurrenetagazteensustapenekoforu-unitateakkoordinatzenetadinamizatzendituenjakintzarenkudeaketarenetaaholkularitzateknikoarenprozesuanetakalitatearenkudeaketa-dinamikanparte-hartzeaktiboaizatea.

ForuAldundikonahizudaletakohaurrenetagazteensustapenekounitateetanerantzukizunpoli-tikoaizangoduenerreferentziazkopertsonabatetaerantzukizunteknikoaizangoduenbestebategongodira,sistemakoordinatzeko.

8