/...

EUSKALDUNON E~AU&ARRI BATEN 81LA 8URE AGERGARRIA

GUTUN AGIRIA EUSKALDUN GUZTIARI

...............................ETA EUSKALTZAINDIARI....................

...............................EUSKALDUNON EZAUGARRI BATEN BILA:

GURE AGERGARRIA

...............................

Kontatzen du Aita Villasantek (Euskararen auziaz, 32 or.), nola behin

batean, frankismoaren urte beltzetako garaian, aurkeztu zitz~ion

proposamena EUSKALTZAIHDIARI: euskaldunek eraman beharko luketela panarréan

ezaugarri bat euskaldun direla esanez,

Halako neurri baten eraginez, euskaldunek ... elkarrekln tovo ~itean,

bati euskeraz ~itz~lngo luketela.

Villasantek, penatu antza aitortzen du hurrena, nola garaian, halako

erremedib bat, ez zen izan, aintzat hartua. Eta aitatu eta gero, bilera

hartan halzatu ote ziren altzakletako batzuk, erabaki hura arrazoltu

nahian, egiten du A1ta Villasantek, bere eskaera ezin premiazkoagoa: liz..

íL2Jd:t-esaten du-. Balna euskaraz mintzatzera bultzatzako zerbait beharka

haTí ~abe baste erremedlo guztiek tal daukate.

Asko gara Alta Vl11asanteren hitz horiekln gaudenak. Eta dei borr1

jarraitzen, uste dut nik, euskaldunok badugula dafroeneko ¡araia, oraintxe

AGERGARRIA, BUSKALTZAIHDIARI orain baino garai ilunago batzuetan egin

z1tzaion propasamen haren bidetik.

....................

.. 1 -

...

,/'

'U~KALDUNDN ¡ZAUQARRI 8ATEN 81LA QURE AGU¡RQARR IA

Ba omen ~ara denera, 600.000 euskaldunetik gora. 700.000 beharbada,

edota baten bat gehlago ere akaao. Eta ordea b1hurtuak gara, ikustezinak

~. Gur1 egok1tu za1gun lur eremu, latz, eta tx1k1 honen ga1nean, ez ¡ara

bizi gu bakarrik, eta eskualdun garenak, urtuta bizl ¡ara, azukrea uretan

bezala, beste 3-4 miloi la¡uneko, glzarte baten 1tsasoan, 1zkutuan eta

ilota. Finean euskaldunak ez gara, selrta txiki bat baino, g1zarte zabal

horren aareetan¡ akaso gihartsua, baina oralngoz BÚnDritarloa zorltxarrez.

Inguratzen galtuen glzarte horl, hoberenera izango da euskalzalea, eta

are abertzalea. Bta ag1an harro erakutsiko ditu, bere zaletasun horíen

agergarr1ak.

batere zalantzraik gabe orduan. ezin erdalduDlUlDlJ. Batere errulririlr gabea

orduan. euslralduDDnganalrD. Eta lautat1k bat 1zango bagara ere, ez du¡u

euskeraz egiten ¡eure artean. sikiera, hamarretik batean. Buskeraz b1zltzea

erabaki duen harl ere, gehlago eg1 tea kosta egi ten zal0. Horl da, gure

problema, haund1etako bato

Pertsona ezezagun bat topatzen duzun bakol tzean, ez da beti errazena

gertatzen, denekin euskeraz egitea, hasiera batetik¡ ez daklzunean, besteak

ba ate daklan, zure hizkuntza. Buskaldun ezagunenarekin berriz, ez da ere

samurra gertatzen askotan euskerazko tratua, arrazo1 bat edo besteagat1k

gehienean. erderaz jardun eta gero zure urtetako berriketetan. Beh1n

bartutakb obiturak eragin asko du denongan, eta inori ez zaio erraza

gertatzen, bere tratu bizkuntza aldatzea, bat batean, bere propioagatik

izango bada ere.

Eta ordea, euskera aalbatu nab1 badugu, nahltaezkoa da, badakigu

euskaldun guztiok, egoera bori aldatzea errotik¡ alde batera uztea, gure

urtetako Dhitura alferrak eta zabarlreria guzt1ak. Bada azkenean, euskera

bakoi tzean, eta ez beste inola. Ondo asko dak1gu hor1 euskaldunok. Eta

ordea, ha1n aspald1tlk dak1gu, jakinl

Euskalerriko zenbat paretetan. ez dago ba zintz111kA, Artzeren esaera,

...1 Aapald1 askotlk kantatzen du Kax1anok ere gura artean, bere A-H-]-D-U.

euslraldun euslreraz, kanta xumea. Eta 1zan ere, ha1n aspald1t1k dak1gu

- :2-

..

-

EU~KALDUNDN EZAU8ARRI BATEN elLA 8URIE A8ERGARRIA

euskal, dunok

....................

Eta gure utzikerialr astintzeko, behar beharrez~ook izan di tugu, eta

telebistak eta egunkariak. Euskeraren aldeko eginahal polttikoak ere, nork

bere eritzien arabera. Baita euskaldundu nahi izatea ere, beti gure

inguruan gu no1z irentsiko zai, daukagun gizarte gosetl horl.

Eta onda baino hobeto egon d1ra ere, gure arterako egh. cUren eta

egiten arl diren beste kanpaina guztiak, eusker~ren be1).etaz1soerabiltze

baten alde: HAI EUSKARARI saioak¡ eta baita, gure herrietako bazter

guzUetan zabaldu ditugun de1 klase guztiak ere, EUSKALHRRIA, EUSJ.HRAZ,

HEME. ERE EUSKERAZ, EUSKERAZ ERAI1ZUH, BADAKIGU EUSJ.E~AZ,... Denak.

Gure artean horrelako txartelak ikustean ordea, niri mai~ etorrl za1t

burura beste kontaera hura, nola, Zepal bertsolar1a zenaren tabernan ager!

zen, paretan zintzil1ka txartela, ponpoxo asko idatz1ta beti, 0.1 PARLE

FRAN~AlS, .esaten zuena. Gero inork, etxekoak eta ezagututa, eta harrltuta,

edo bestJ gabe trufa gogoan, galdetu ezkero inoiz, zeinek ~iten ate zuen

ba, etxe hartan, frantsesez, erantzuten omen zuen bertaolariak ataeg1n

haundiz:

~.

Ez al da horrelakorlk gertatuko gure txartelekinl Baina kontuz ib1l1

behar dugu, ze, guk ere baditugu pareta euskaldunak, ugar!. Bta euskera

eragiteko berak bakarr1k ez dira nahikoa sekula, gero inork ez badaki han

inoiz, hainbeste pareta euskalzaleren artean, ze~n den benetan, euslraldun.

Eta uste dut nik, dagoeneko badugula ba garata denok ere jaital gaitezen

pareta euskalzale horletatik, eta j.ITORTU DEZAGU. GUT~KO HAKOITZAK GURE

Eta

- 3 -

t

-

..

EU8KALDUNON EZAU8ARRI 8ATEN 81LA 8U~E A8ER8ARRIA

lehenbailehen, AGERGARRI BAT EUSKALDU~ GUZT¡OITZAKO. Gure lehenengo~, GU&i

AGERGARRIA. Alta Vl1lasantek kontatzen zuen BUSKALTZAIIDIKO proposamen

baren bldet1k,

beste guztian 1kusgarrl at~ mirasgarr1¡ ata es~n nahiko dueno. beti ata

bakarrlk:

EUSKALDUN NAIZ,

ETA NIK BEH~NTZAT.

EUSKERAZ EGIN N~~I NUK~,

f.ff...I".III.I.111

Badugu garaia dagoene~o ekln d1azaiogun, ahaleg1n barri honl ere,

oraln arteko beste sa10 guztian lagun ata ind~rgarri. F1ne~n eust~ldunak ez

bagara selrta bat basterik, gbetto bat, harrotasunez onartu. behaJ"'ko dugu

hala garel~. Bta aurrarantzean ara biz1rit segi nahi badugu, jokatu beharko

dugu, selcta.bauet agitan duten antz batar~. Bt~ lahenik, geure buruak

euskaldun. Eta beste selrtaeta orden erlijioso gehienet egiten duten modu

beretsu batean, eraman dezagun guk ere paparrea~ barro, (¡ORE AGERGARRIA.

Gure euslralduntasunaren 1nts1gnía. Gure buruai: behartu ditz~gun, babar

hain~at, BBTI EUSKBRAZ BGITBRA. BUSKALDUIBI AJlTEAI. Famil1an eta

ezagunek1n;

,burua ezagutzeraematen duen ordu~o, AGBRG.RRIAs~1~le¡ eZ~z~gun guzt1atin

ere. Bta izan bad1 konpromezua, guzt10n ardura, zabar et~ gazta, langlla

eta nagus1, andra ata g1zon.

Bakarr1t bala ag1naz lortuko dugu, euslraldun az d1ran haiat are,

beg1ra d1azagutan, errespeto haund1enez, ata miraspanez. Bta bala bakarr1t

lortuko dugu gainera, indartu dad1n gure inguruan, euska14una~ere, izateko

- .. -

l.

~

-

EU$KALDUNON EZAU8ARRI 8ATEN 81LA 8URIt A8ER811RRIA

gogoa eta se~timentua, oraindik erdaldup huta ~tarr1k diren guzti

haiengan.Horrela jokatuazbakarrikeragingo dugu hauen artean, nahitaezkoa

den inbidiapiska hori ere gureganako,noizbaitugaldu nahi badugu. Horrela

jokatuaz bakarrik, eragingo dugu galnera, beste lotsa eta aba16e halnbatere senti dezaten, noizbait euskaldun 1zanda, ordu txarrean baren euakera

galtzera utzi duten gure arteko guztl haiek.

Hori izango da, ijUSKALDU, IZATBARBII PARROTASU,A, euskaldun guztiona.

Kredo, klase eta kolore guztien galnetikoo. BUSKALDU,Oll HARROT~U'A. Bta

horretara bultzatuko galtu, beste ezerk balno gehlago, GURB .GRRGAR~UK,

gure konpromezu pertsonalak: BUSKBRAZ RGI1I, BUSKBRAZ DAJIBII GUZTIARBKJIf.

600.000 euskaldun euskeraz egi ten beren artean, harro, 600.000 euskaldun

batera, gorenekotlk apalenera, lehendakar1tat1k langllerik um11enera, bere

euskalduntasuna aldarrikatzen, harro, paparrean erantsltako ezaugarrl baten

bidez: GURB AGBRGARRIA. 90ak BIHURTU DI TZAGUII, BUSKBR4RBt URTBAK. 900,

EUSKERARBJIHAIARKADA. 2000. URTBA, BUSKBRARBIIURTB..

....................

Intsignlaren sortzea, eska lekioke, artista euskaldun ezagun eta

errespetatuari, zalantzarik gabe izan dadln, behar bezain dotóre eta

onargarri ~eu~uldun guztiontzako, BUSKALDUIGUZTIOII AGBRGARRI, eta lraun

ahal dezan gure paparrean zlntzl11k, gutxienez, 2000. urtera arte zahartu

gabe. Deitu liteke, AGBRGARRIARBI DISBIIATZBJQ, leihaketa publlko bat ere

euskaldunon arterako, eta kanpainaren hasiera bezala. AGBRGARRIAK behar

bezain txlk1a beharko du izan, eta zabaldu beharko da, denontzako ere

eramangarria izan dadin,

nobleenetara.

material klase guztietan, JlMu'keenetatik

BUSKALDUIOIAGBRGARRIAsortzeko lehendabizi, gero ezagutzera emateko

eta zabaltzeko euskaldun guztion artera, kanpaina berez1 batl ekln beharko

z.a.1J:I..Bta pentsa 11teke, kanpaina aurrera eramatea, datorran ha:markada

asean barrena. Hala ere kanpaina osoa, onda kostu gutxlkoa antolatu llteke.

Gutxlagokoa oraindik, batera beglratu ezkero, berari atera dakiokeen

probetxu eta etekln proportzl0 gabeari. Bta hala era, halako kanpaina bat,

aurrera eramateko modukoa izan liteke, baita, elkarte edo entrepresa

pribatu batentzako ere, inork hasi nahl badu ekinaan.- 5 -

~

--- --

....

~U8KALDUNON EZAU&ARRl BATEN 81LA 8URIt A8ERGARRIA

ASIQ HOIIO DA ~ATZO~DB BAT, KAIPAlfA

DAGOHIBKOSORTU BBHARK t 4e heri deitzeke,lolanahi. ARIASA. Bta, ba zer

DIEZAIO~t BEHAR DITUEI BURUA BTA b babesteke eto b~ltzotz~ke,EMAI t gero kanpain~ erak eta zuzentzeke. e aesatze e

euskaldunen, eta euskera klase guztietake, euskaldunena.

Bta

elkarte ugari guztiek. Buskeraren inguruan sortutakoak batzuk. eta

bestelakoak ere, ikastelak eta federa~ie~k, ~ldizkariak, irratiak eta

egunkariak, !Al eta HABA. bertselari elkarteak, iKBAk, ~USKALBRRIAI

EUSKERAZ. argitaletxeak. eta beste guztiak ere.

Eta bere partea ere hartu beharko lukete kanpatnaren bultzatzen eta

laguntzen, eus~aldunak tartean dituzten beste erakunde guztiek ere, berez

zeresanen bat eduki beharko luketenak. Hasi, gobernú instituzio

ofizialenetatik, Buzke Jaurlar1tza, Jafarrcake Aldundia, Iparraldeke

Brakundeak, ..., nola, gure inguruko beste kultur eta 11;a 'erakunde

guztiak. publikoak eta pribatuak. Udalak, ~skelak, Unibertsitateok, portidu

eta sind\katu' guztiak, eta oro har, ip.stituz1e ¡uztietaJe Kultijr

Erakunde eta Sal1 guztiak, are Elkarte Eurepearrekeak, eta U,BSCOrenak.

Bati gure euskera honen babesean eta defentsan. Gurea ez ezik. euskera bai

baita ere. gizadi oso baten aintzinako ondare, eta patrimonio estimagarria.

Eta hala, behingoz eskuzabal, bere laguntza ere eskeini beharko lukete,

batere lotsarik geratuko bazaie araindik. are Espainil~ke eta Frantziako

Kultur Instituzieek ere. Bz bakarr1k zekenkeriak eta oztopoak.

zoritxarrean. jadaneka ohituta gauzkaten moduan.

Hemendik. deia zabaltzen diet den harie!, berate);ere parte hartu

dezaten, euskeraren aldeka kanpaina berri hau dise1natzen, eta burutzen.

Hola ez, berez zeresanen bat eduki lezaken beste zeinnahi erakunde,

elkarte. artista, d~seinadere, eta etnezke euskaldun gu~tia.ri ere. goian

a1tatua izan ez arren. ~.

- 6 -

..

..

...

EUSKALDUNON EZAU6ARRI 8ATEN 81LA 8UR&: A6ER8ARIUA

babesik zabalenaren bila.

....................

Bitartean. zur1 ere eskertuko dizut. agir1 henen 1rakurle euskaldun.

ematen badiozu hani. zeure erantzunik gogozkoena ata. za.ba.lena.. 1rud1tzen

za.1zun moduan. zure ideak azaltzen. zure laguntza eskeintzen.

Denon artean b1hurtu dezagun 90a, EUSKERAREI HAMARKADA.

BITTOR HIDALGO EIZAGIRRE

(I.A.H. 72.426.633)

Bilbon, 1990ko Abenduan.

............................EUSKALDUN NAIZ.

ETA NI K BEHINTZAT.

EUSKERAZ EGIN NAH~ NUKE"

............................- 7-

.