1

Gipuzkoan, 2011ko Urrian

Berrikuntzako, Landa Garapeneko eta Turismoko Departamentuko Diputatu

jaun agurgarriari.

Natur taldeok, eta oro har, Gipuzkoako mugimendu ekologistak azken urteotan

kezkaz eta haserre-maila handiz bizi dugu Gipuzkoako Foru Aldundiak naturaren

kontserbazioarekiko erakusten duen noraezak. Alor honi begira, erakunde horrek

gaurdaino erakutsi duen politika kontraesanez eta norabide argirik gabeko

erabakiez josita dago.

Babestutako eremuen kudeaketa iluna, ehiza eta arrantzari dagozkion legeriaren

gauzatze kezkagarriak, mendi publikoen kudeaketa industriala, basa bizitzarentzat

hain kaltegarriak izan daitezkeen basogintza, abeltzaintza, nekazaritza eta

arrantza-jarduerekiko ikuspegi orokorraren falta, eta horiek natur kontserbazioaren

mesedetan erregulatzeko ahalmenik eza, era guztietako azpiegiturak eta obra

publikoak onartzeko erraztasuna…. Hainbat eta hainbat dira urte guzti hauetan

haserretzera eraman gaituzten arrazoiak.

Gainera, hamaika foro eta eztabaida gunetan parte hartzera gonbidatuak izan

bagara ere, gure iritzia ahuntzaren gauerdiko eztularen parekotzat hartua izan

denaren sentipena dugu, eta eragile sozialen parte-hartzea horrenbeste

aldarrikatzen den garaiotan, erabat baztertuak eta gutxietsiak sentitzen gara.

Berriki Natura 2000 Sarean inguruan Foru Aldundiak Eusko Jaurlaritzarekin

egindako akordioak edo legealdi berri honetan Bildu koalizio politikoak Mendietako

eta Natura Inguruneko kargurako izendatutako zuzendariak gure etsipena areagotu

baino ez du egin, eta honek guztiak bultzatu gaitu Berrikuntzako, Landa

Garapeneko eta Turismoko Departamentuko Diputatuari gutun hau igortzera.

Gure nahia ez da soilik ezinegon hori azaleratzea, baizik eta etorkizunean,

bioaniztasunaren kontserbaziorako ahaleginean, gure ustez Foru Aldundi honek

gauzatu beharreko politikaren oinarrizko irizpideak zeintzuk izan beharko luketen

zehaztea:

1. NATUR ONDAREAREN EZAGUTZA ETA BERE GARRANTZIAREN AITORTZA

2. ADMINISTRAZIO EZBERDINEN ARTEKO KOHERENTZIA

3. NATUR BALIABIDEEN KONTSERBAZIORAKO IRIZPIDE ARGIAK IZATEA

4. LURRALDEAREN KOHESIOA

5. BASABIZITZAREN BABESERAKO LEGEDIAREN GAUZATZEA

6. ITSASOAREN USTIAPEN JASANGARRIA BERMATUKO DUEN ARRANTZA-POLITIKA

7. PAISAIAREN KUDEAKETA JASANGARRIA

8. INGURUMEN HEZIKETA

9. PARTEHARTZE DEMOKRATIKOA

Gipuzkoako Foru Aldundia

Berrikuntzako, Landa Garapeneko eta Turismoko Departamentua

Gipuzkoa Plaza z/g, Donostia

2

1. NATUR ONDAREAREN EZAGUTZA ETA BERE GARRANTZIAREN AITORTZA

Norbanako eta giza talde bezala ere, natur ondareak mugatuko du gure

biziraupena. Esaldi potolo horrek lelo itxura hartu duela esan daiteke, baina oso

kontuan izan beharko luke arlo publikoaren kudeaketan lan egiten duen orok.

Euskal Herriko natur ondarearen ezagutzan asko aurreratu dugu, kontrakoa esatea

lelokeria litzateke. Baina, oraindik ez dugu ondo ezagutzen, eta etengabe ari gara

hondatzen. Zer hondatzen ari garen jakin gabe, eta hondamendi horrek gugan nola

eragingo duen ezagutu gabe darraigu gure baliabide naturalak kaltetzen. Bestelako

idatzietan salatu den bezala, gure basoetako asko suntsituak daude, ez dugu gure

ibaiak berreskuratzerik lortu eta gure nekazal lur onenak estaltzen ari gara azken

hamarkadetan.

Baina, jarduera politikoan honek guztiak ez du lehentasunik. Inoiz, bere indarraren

erakustaldiren batek eragindako asaldurak baino ez du jartzen natura agenda

politikoaren lehentasunen artean, eta kasu horietan ere, kontserbazioaren alde

egiteko baino ingeniari eta arkitektoen planak gauzatzeko.

Mundu globalizatu honetan, erabaki politiko eta ekonomiko guztien ardatza behar

lukeena, hau da, natur ondarearen kontserbazioa edota ustiaketa sostengarria,

diskurtso formal egoki bezain hutsala da. Gure garapen ekonomikoan ez da

biodibertsiatearen balioa aintzat hartzen, eta hura kaltetzearen ordaina ez da

formulazio gisa ere ageri. Horrek guztiak mugarik gabeko hazkunde ekonomikoa

ahalbidetzen duen diskurtsoa garatzera eraman du klase politiko osoa, eta

gizarteak ere hori barneratu du azkenean. Itsu gabiltza, gizateriaren etorkizuna

arriskuan jartzeraino, eta munduaren alde xahutzaile eta kutsatzaile handienaren

parte garenoi, honen jabe egin eta bestelako politikak urratzea dagokigu. Noski,

gure etxetik hasita.

Honen guztiaren ildotik, bi eskakizun nagusi egiten dizkiogu Foru Aldundiari:

- Ingurumenaren zaintzaren aldeko diskurtsoa ez dezala erabili “Zuhaitz

eguna”, “Ibilgailurik gabeko eguna”, Agenda 21 bezalako proiektu etereoa

eta antzeko ekimen solteak bultzatzeko bakarrik. Honek oso gai serioa

beharko luke izan, ikuspegi globaletik alor publikoaren kudeaketan gauzatze

koherentea duen funtsezko lan ildoa. Administrazio guztiek sekulako

baliabideak dituzte beraien mezuak hedabideetan zabaltzeko, eta

ingurumenaren zaintzaren eta natur ondarearen kontserbazioaren aldeko

sentsibilizazio-lanerako paregabeko aukera da hori. Beti ere, propaganda

soiletik haratago, jarrera-aldaketetara bideratutako lana egin nahi bada.

- Natur ondarearen ikerketarako eta zaintzarako baliabide gehiago jartzea.

Lehen aspektuari erantzuteko Euskal Herriko Unibertsitate publikoetako

(EHU-UPV, UEU, NUP-UPNA) ikerlari taldeen, Aranzadi Zientzia Elkarteko eta

AZTI-Tecnalia Itsas eta Elikagaien Zentru Teknologikoko ikerlari-taldeen eta

han eta hemen barreiatuta dauden natur eta kontserbazio taldeen lanaz

balia daiteke. Horien guztien arteko elkarlana bultzatuz, orain arte egindako

lana ordenatu eta zentralizatu, eta etorkizunera begira ikerketa-lerro finkoak

(denboran jarraiak) ezartzea mugarri garrantzitsua izan daiteke

etorkizunera begira.

3

Bigarren aspektuari erantzuteko, funtzionarioen pertsonalean ez ezik,

boluntarioetan ere pentsatu beharko litzateke. Badira boluntarioek laguntza

handia eskain dezaketen hainbat egoera larri, esaterako, elurteetan

ehiztariek sortzen dituztenak, hainbat lekutako kutsadurak eragiten

dituenak, han eta hemen basa bizitzak jasaten dituen kalteak….. Lan hori

guztia zentzuz eta modu egokian koordinatuko balitz, pentsatzekoa da

herritar askok hartuko luketela parte, besteak beste, ingurumen-hezkuntza

aspalditik lantzen den alorra baita eskoletan. Baina, ekimen horiekiko

atxikipena eragiteko, administrazioek eredugarri izan behar dute, eta egoera

horretatik oso urrun gaude egun. Badago nondik hasi.

2. ADMINISTRAZIO EZBERDINEN ARTEKO KOHERENTZIA

Gure herriaren antolaketa administratibo konplexuak, eta horrek eragindako

eskumen-gatazkak, sarritan egoera kafkianoetara eraman gaitu. Asko eta asko dira

barrearen eta negarraren mugan egotera eraman gaituzten gertaerak, baina horiek

zerrendatzea baino, horrek guztiak gizartean izan duen eragina aipatzea

interesgarriagoa suerta daiteke.

Oso adibide sinple batetik hastearren, egun natur kontserbazioarekin

sentsibilizatutako herritar batek edozein arrantzale edo ehiztari legez kanpoko

jardunean ikusiko balu, ez luke jakingo nora jo. Udaltzaingora? Ertzaintzara?

Guardia Civil-arengana? Eusko Jaurlaritzako Larrialdi Zerbitzura? Epaitegira?

Batzuek zein besteek eskuak garbituko lituzketela pentsatu eta beste alde batera

begiratuko luke. Adibide honek tontokeria hutsa dirudi, baina bere esanahia oso

sakona da. Ehizaren kasuan esaterako, pertsona armatuak ikusten ditugu gure

mendietan (babestutako eremuetan barne), eta urteetan egindako lege hausteen

ondorioz, zigorgabetasun osoz aritzen direnaren sentsazioa daukagu. Ehiztarien

lobbyetaz hitz egiten da gure herrian, haien botere ilunaren adierazgarri.

Arrantzarena antzeko egoera da, baina eskumenen saltsak are larriagoa bihurtzen

duen arazoa. Kirol arrantza ez ezik, kasu honetan arrantza profesionalaren abusuak

daude auzitan. Bata zein bestea, animalien hilketa helburu duten jarduerak dira.

Landa Lurraren Antolaketaren inguruan antzeko zerbait gertatzen da. Alde batetik

legedi europarra daukagu, legedi espainiarrak bideratzen duena, hau Eusko

Jaurlaritzak garatzen du, eta ondoren Foru Aldundiak gauzatu. Denak oso

zentzuzkoa dirudi, partidu politikoen interes ezberdinek eragindako saltsagatik ez

balitz. Administrazio bakoitza bere aldetik dabil, agintean dagoen partiduaren

nahiera, eta emaitzak begi-bistakoak dira: herritarrek ez dituzte administrazio

ezberdinen konpetentziak ezagutzen, eta esaterako, EAE-ko herritarren gehiengoak

ez daki zer den Natura 2000 Sarea.

Adibide bezala jartzearren, Eusko Jaurlaritzako Ingurumen, Lurralde Plangintza,

Nekazaritza eta Arrantza Sailaren web orrira sartu, eta Dibertsitate Biologikoa eta

geologikoa aplikazioan sartzen bagara, inolako momentutan ez dugu Foru

Aldundien erreferentziarik aurkituko, ezta Gipuzkoako babestutako eremuen

atalean ere. Martxan jartzen diren kanpaina eta ekimen ezberdinekin ere berdina

gertatzen da. Duela urte batzuk Eusko Jaurlaritzak Natura 2000 Sarea

4

jendarteratzeko erakusketa ibili du herriz herri. Aurten Gipuzkoak Foru Aldundia

“Mendiz-mendi, mendez-mende” ekimena erakusten ari da herriz herri. Lotura

zuzena beharko luketen ekimenak, izugarrizko baliabideekin eta dirutza gastatuta,

inolako loturarik gabe elkarren artean.

Gainera, administrazio horien arteko koordinazio faltak arauak betetzea zailtzen du,

ehizaren kontrola edo arrantzaren ikuskaritza-lana bezalakoak zailduz.

Hau guztia kontuan izanda, ondokoa eskatzea zilegi zaigu:

- Administrazio bakoitzak ingurumenaren zaintzarekiko eta natur ondarearen

kontserbazioarekiko dituen eskumenak argi adieraztea herritarrei.

Horretarako hainbat baliabide erabil daitezke: hezkuntza-sistema

ingurumen-hezkuntzaren bidetik, Udalek eskaintzen dituzten herritarren

harretarako zerbitzuak, Foru Aldundiak kudeatzen dituen Naturaren

Interpretazio Zentroak, Foru Aldundiak hedabideetan zabaltzeko diseinatu

ditzakeen informazio-kanpainak etab.

Gai hauekiko erreferentziazko guneak sortu behar dira, herritarren

zalantzak, kexuak eta nahiak bideratuko dituzten arreta-zerbitzu

eraginkorrak. Salaketetarako jarraitu beharreko prozedurak errazteaz ere

arduratu beharko luke zerbitzu horrek (Kontsumitzaileen Arretarako

Bulegoen antzeko zerbait…).

- Ingurumenaren zaintzarekin eta natur ondarearen ezagutza edota

kontserbazioarekin zerikusia duten planak elkarrekiko koherentzia

mantentzea administrazio ezberdinetatik bideratzen direnean. Baliabideak

aurrezteaz gain, administrazio ezberdinen konpetentziak barneratzen eta

horien arteko elkarlana sustatzen lagundu beharko lukete plan horiek.

- Administrazio baten barnean ematen diren departamentu edo sailen arteko

talkarekin bukatzea.

3. NATUR BALIABIDEEN KONTSERBAZIORAKO IRIZPIDE ARGIAK IZATEA

Bizitzaren oinarrizko elementuak, airea, ura, lurzorua eta biodibertsitatea,

errespetatzea eta zaintzea, eskakizun etiko eta moralaz gain behar existentziala da.

Horien arrazoizko ustiaketa sostengarritik baino ez dugu lortuko etorkizun

zoriontsua. Horretarako, ezinbestekoa da ustiapen sostengarria egiteaz gain, horien

kontsumotik sortutako kutsadura eta hondakinak kontrolatzea, eta halaber,

eragindako kalteak gutxitu eta ahal den neurrian konpontzeko neurriak ezartzea.

Mezu honek argia izan behar du administrazioek onartu eta araututako jarduera

guztietarako. Jarduera horiek ekarritako onurei beti lotu beharko litzaizkieke

eragindako kalteak, eta horiekiko konpentsazio-neurriak eskatu. Ezin dugu jarraitu

gutxi batzuentzako aberastasunak eragindako ingurumen-kalteak guztion artean

ordaintzen konpentsazio-neurriak aurretik ez ezartzeagatik.

5

Lurzoruaren galerari eta natur guneen zaintzari dagokionean, Foru Aldundiak,

gainerako administrazioek bezala, irizpide zorrotzak izan beharko lituzke. Azken

urteotan izugarri emendatu da han eta hemen lurzoruaren okupazioa. Zenbaitetan

ezinbestekoa izango zen, baina sarritan zarrastelkeri hutsez jokatu dela dirudi.

Ikusi besterik ez dago landa lurren birkalifikazioaren ondorioz egindako zenbat eta

zenbat etxebizitza dagoen hutsik han eta hemen, edo zenbat eta zenbat azpiegitura

egin diren erabilera zalantzazkoa izanda ere. Edo nola kudeatu diren jabego

publikoko lursailak nekazal industriaren mesedetan (baso landaketen eta nekazal

ustiapen industrialen bidez).

Honen guztiaren aurrean, eskakizun argi hauek egiten ditugu:

- Babestutako eremuetan bioaniztasunaren kontserbazioa lehenestea. Eremu

horien bokazio nagusia erretserba-eremuena izan beharko luke, ahalik eta

interbentzio gutxienak eginaz. Euren dinamika naturalak errespetatu eta

funtzionamendu naturalera eraman beharko lirateke, mehatxupean dauden

espezie edo habitatak indartzeko interbentzioak baino ez lirateke hobetsi

behar.

- Honek, eremu horietako jabego pribatuko lurjabeei nolabaiteko

konpentsazioak eskaintzea suposatuko luke kasu askotan. Eremu horiekiko

lehentasunak finkatu beharko lirateke.

- Ehiza eta arrantza erabat galaraztea babestutako eremuetan.

- Animalia zein landare exotikoen –aloktonoen- sarrera debekatzea

babestguneetan.

- Basa bizitzaren merkaturatzea (perretxikoak, landareak, kirol arrantzatik

eskuratutako arrainak…) erabat galaraztea.

- Edozein jarduera baimentzerakoan, natur baliabideengan eragiten dituen

kalteak ondo identifikatu eta behar bezala zenbatzea, eragindako kalteen

behar bezalako konpentsazio-neurriak eskatzeko.

- Jabego publikokoak diren lursailak habitat eta espezieen kontserbazio

egoera babesteko edo berreskuratzeko erabiltzea eta, hauetan zein esku

pribatuetan dauden lursailetan ere, modu honetako ekimenak bultzatu eta

suspertzea.

- Landa lurrak birkalifikatzeko, edota landa lurretan jarduera burutzeko

baimenik ez ematea, arrazoizko erabilerarik ematen ez zaien okupatutako

lurrak dituzten herriei (etxebizitza hutsekin, baztertutako eta jarduerarik

gabe dauden industria-guneekin, urbanizatu ondoren erabilerarik ematen ez

zaien eremuekin etab.). Irizpide hau ez litzateke nekazal jardueretarako

aplikatuko.

- Udalerrietan eremu berrien sorkuntza sustatzea eta ahaleginak egitea

inguruko herrietan dituztenekin koordinatzeko.

- Halaber, lurjabe pribatuei naturaren babeserako konpromisoak hartzen eta

eremu horiek bioaniztasunaren kontserbaziorako erabiltzearen aldeko

jarrerak sustatzeko lan egitea (horretarako Foru Aldundiak berak eredu

beharko lukeela izan kontuan hartuz).

6

- Biodibertsitatea babestearen aurkako edozein basogintza eta nekazaritza

jarduerei eta moldeei diru-laguntzak kentzea eta fiskalki grabatzea. Egun

dauden honelako jarduerak eraldatzen laguntzea teknikoki, diruz eta fiskalki.

Eta alderantziz, biodibertsitatearekin osagarriak diren edota babesten duten

basogintza eta nekazaritza jarduerak diruz eta fiskalki laguntzea.

- Jarduera pribatua mugatuko duen eta lurra zein biodibertsitatea babestuko

duen planeamendua gauzatzea eskualdeka edo udalerrika, udal bakoitzaren

arau subsidiarioetan edo hirigintza plangintza orokorrean txertatzea. Honela,

lur galera, erreken ekosistemaren osasuna, ziklo hidrikoaren kontrola, eta

abar babestuko lirateke ingeniaritza lan garesti eta alperrikakoak erabili

gabe.

Zerrenda honen azken puntuak Foru Aldundiak egun ez duen dirutza eskatuko luke.

Garaia da horrelako ekimenetarako dirua iturri pribatuetatik eskuratzeko.

Esaterako, jarduera-baimenetatik, naturan eragindako kalteen ondoriozko

konpentsazio neurrietatik etab. Gurea bezain herri industrializatuak aspaldidanik

jorratuak behar zituen bide hauek.

4. LURRALDEAREN KOHESIOA

Esapide hori entzun hutsarekin garraiobideak eta hiri-herrixken antolaketa etortzen

zaigu burura. Gizakiaren onurarako egindako azpiegiturak, noski, antropozentrismo

itsuenaren ondorio. Baina, eta basa bizitza? Noizko basa-bizitzaren kontserbazioa

ahalbidetuko duten habitat-en antolaketa eta horien arteko kohesioa bermatuko

duten planak? Eremu naturalak gero eta isolatuagoak dauzkagu, eta ondorioz, baita

horietan bizi den basabizitza ere. Azken urteotan egindako azpiegitura handiek

kinka larrian jarri dute espezie askoren biziraupena beraien habitaten zatiketaren

eraginez.

Bestalde, babestutako natur eremuen artean ere ez dago lotura argirik. Hauek ere

irla bihurtzen ari dira, eta bertako habitaten azalera agian ez da nahikoa izango

hainbat espezieren biziraupena bermatzeko.

Honen aurrean, jarraitu beharreko irizpideak hauek izan beharko lukete:

- Babestutako eremuetan arteko loturak bilatzea, batzuetatik bestera iristeko

korridore naturalak osatuz.

- Hirigunea eta landa-guneen artean azpiegitura berdeak sortu eta osatzea.

- Basa-bizitzaren mugikortasun-sare garbia izatea. Gipuzkoa barruan

mugitzeko garraiabide sarea osatu den bezala, basabizitzaren mugikortasun-

ahalmena mailarik gorenera eramango duen korridore-sarea behar dugu.

Errepide-sarea bezala, oso argi izan behar genuke guztiok Gipuzkoako

korridore ekologikoen sarea, beti ere babestutako eremuen artean faunaren

mugikortasuna eta paisai naturalaren kohesioa bermatzen duen sarea bezala

ulertuta.

7

- Itsasertzean eta itsas barrenean babestutako eremuen sorrera sustatzea

Itsasoko Natura 2000 Sarea osatzeko. Euskal Herriko naturaren

Kontserbaziorako politiketan ez da itsasoa kontuan hartu gaurdaino, badirudi

ez dugula kontuan hartu nahi. Baina, itsasoko bioaniztasuna lehorrekoa

bezain mehatxatua dago, eta eremu zabal horrekiko ere hasi beharko

genuke sentsibilizatzen. Gipuzkoako Foru Aldundiak gure kostaldeko eta

itsasoko bioaniztasuna kontserbatzeko plangintza garatu beharko luke, eta

hasteko, hor dago Jaizkibel-Ulia Itsas Erreserbaren izendapen eskaera.

Honek guztiak esfortzu handia eskatzen du, baina plangintza mailako esfortzua,

administrazioari dagokion lana.

5. BASABIZITZAREN BABESERAKO LEGEDIAREN GAUZATZEA

Europar Batasuna duela urte asko hasi zen basabizitzaren babeserako legedia

garatzen. Horren harira, eta estatuko legediarekin bat, EAEn ere duela hainbat urte

onartu ziren helburu bera duten legeak (ekainaren 30eko 16/1994 legea kasu).

Bide beretik, Eusko Jaurlaritzak hainbat plangintza onartu ditu, 2009an onartutako

Euskadiko Biodibertsitatearen Estrategiari (2009-2014). Baina, horiek guztiek ez

dute bioaniztasunaren eta habitat naturalen galera saihestu. Horren adibide dira

gero eta luzeagoak egiten ari diren arriskuan dauden landare edo animalien

zerrendak.

Hauek dira Europar Batasunak biodibertsitatearen galera erabat gelditzeko asmoz

2020. urterako Biodibertsitatearen Europar Estrategian xedatu dituen helburu

nagusiak:

- Hegaztien eta Habitaten Arteztarauak bere osotasunean aplikatzea.

- Ekosistemak eta beraien zerbitzuak zaindu eta berreskuratzea.

- Nekazaritzak eta basogintzak biodibertsitatea zaintzeko eta hobetzeko

eskaintzen duten laguntza areagotzea.

- Arrantzarako baliabideen ustiapena iraunkortzea.

- Espezie exotiko inbaditzaileen aurka borrokatzea.

- Mundu guztian biodibertsitatearen galera eragozteko asmoz, EBak duen

lankidetza emendatzea.

Horrela zerrendatuta asmo ederrak baino ez dira. Asmoak helburu bihurtzeko

plangintza zehatzak behar dira, eta Europar Batasunak egin duen bezala, epe ertain

eta luzerakoak. Sei helburu horietarako, gutxienez 2020. urte bitartean plangintza

zehatzak egiteko garai aproposean gaude. Badirudi Foru Aldundian momentu

honetan ez dagoela dirurik ezertarako. Beraz, momentu egokia dirudi dirua

dagoenerako plangintza zehatzak prestatzeko.

Foru Aldundiari eskatzen diogu Biodibertsitatearen Europar Estrategian finkatutako

lerro nagusi horiek Gipuzkoako Lurraldean gauzatzeko plangintza zehatzak, eta

denboran mugatuak egitea. Hau guztia ere plangintza mailako jarduera litzateke,

beraz Foru Aldunditik garatu daitekeena.

8

Plan horiek gauzatzeko beharrezko diruarekiko gizartea kontzientziatu beharko

litzateke, dirurik ez egoteak justifikatzen baitu beti kontserbazioaren alde ezer ere

ezin egin izatea. Baina, lan horrek zentzua izateko administrazioak bere ahalegina

argi erakutsi behar du, baita plan horiek gauzatzeko borondate argia hain zuzen.

6. ITSASOAREN USTIAPEN JASANGARRIA BERMATUKO DUEN ARRANTZA-

POLITIKA

Gaur egungo arrantza politikak egoera larrira eramaten ari dira espezie komertzial

gehienak, eta hori gutxi balitz, horien arrantza gainerako espezieengan, eta oro

har, itsas ekosistema guztietan itzulezina izan daitekeen kaltea eragiten ari da.

Arrantza-politika errotik aldatu behar delakoan gaude, bai arrantza profesionalari

begira eta baita kirol arrantzari begira ere.

Ondarroa 12 milia bezalako ekimena (http://www.wix.com/salva0/ondarroa12milla)

egoera hori aldatzeko proposamen berria da. Ekimen hau jendarteratu eta alor

honetan bizi dugun egoera larriaz kontzientziatzea urgentziazko zeregina da, nahiz

eta alor hau Eusko Jaurlaritzaren eskumenekoa izan. Administrazioen arteko

dialogoa ezinbestekoa da honetarako ere.

Ziur, Ondarroa 12 milia ekimeneko partaideak prest agertuko liratekeela bide

honetan laguntzeko.

Hauxe eskaera:

- Aldundiak Ondarroa 12 milia ekimenarekin edo honen helburuekin bat egin

eta beste administrazioak berdin jokatzera bultzatzea edo/eta sustatzea.

7. PAISAIAREN KUDEAKETA JASANGARRIA

Egun dugun paisaia nekazari eta abeltzainen jarduerari zor diogu hein handi

batean. Historian zehar erabat aldatuz joan den paisaia da gurea, erabat naturala

eta primigeneoa izatetik guztiz eraldatua izateraino. Baina euskaldun gehienok

badugu nahiko erraz identifikatzen dugun paisaia-mota bukolikoa buruan, eta bere

horretan bioaniztasunaren kontserbaziorako irudirik ederrenak dira horiek:

mendian, baso naturalek, sastrakadiek, belardiek, soroek eta baserriek osatutako

mosaiko itxurako paisajea. Kostaldean itsasontzi txikiez, sare-josleez eta arrain-

kaxak lekualdatzen dituzten arrantzaleez jositako portuak osatutakoa.

Nekazaritza, abeltzaintza eta arrantza-jarduera estentsiboek eragindako paisaiak

dira horiek. Lehen sektorea industrializatu aurretikoak. Eredu hauen bidetik

bakarrik uztartu ahalko ditugu nekazaritza/abeltzainta eta arrantza

bioaniztasunaren kontserbazioarekin. Azken urteotan administrazioak berak diru

laguntzen bidez bultzatu dituen zuhaitz-landaketak, abere-granja handiak,

negutegi-soro erraldoiak eta arrantzontzi teknologizatuak izugarrizko kalteak

eragiten ari dira paisajean ez ezik, bioaniztasunean.

9

Bide horretan, lurrari lotutako nekazaritza politika sustatu eta indartu behar du

Aldundiak, hainbat zenbait erakundetatik eskatzen ari diren bezala, paisaiaren eta

bioaniztasunaren mantentze naiz berreskurapenaren oinarrietako bat izanik.

Honek hausnarketa sakona merezi du, jakinik oso zabala litzatekeen eztabaida

irekiko duela, baina natur kontserbazioari begira gutxieneko neurriak hartu

beharko lirateke:

- Natura ingurunearekin bateragarriak diren jarduera ekonomikoak bultzatzea,

nekazaritza sozial/familiartekoa, balio natural handiko nekazal sistemak,

kudeaketa modu iraunkorrak, bide laburreko merkaturatzeak eta europar

mailan Natura babesteko dagoen legedia betetzea indartuko dutenak, batez

ere, Hegazti eta Habitaten Arteztarauak eta Uraren Orotariko Arteztaraua.

- Eguneko arrantzaren aldeko apustua egitea, Ondarroa 12 milia ekimenean

definitzen den kudeaketa-modua sustatuz. Arrantzaren merkaturatzean,

guztiona den baliabide baten ustiapenak eragindako kalteak, industria

honetako interesen aurretik lehenetsi beharko lirateke, eta horren araberako

merkaturatze-sistema arautu. Ezin dugu kinka larrira eramandako espezieak

inolako balio erantsirik gabe saltzen jarraitu, antxoaren kasuan bezala.

Hau guztia sektore horietarako diseinatu diren politikekin kontrajarrita dago erabat.

Baina, mugimendu ekologistaren parte diren eragileen laguntza paregabea suerta

daiteke bide honetan, eta gizartean lurrari eta ziklo naturalei lotutako elikagaien

eskaera indartzen ari da. Gure aldeko haizeak datozela dirudi….

8. INGURUMEN HEZIKETA

Eskolan aspaldidanik lantzen ari den arloa da hau. Ekimen solteen bidez hasieran,

eta Eusko Jaurlaritzako CEIDA bezalako baliabideekin eta Eskolako Agenda 21a

bezalako programen laguntzaz egun, lan garrantzitsua egiten ari dira administrazio

ezberdinak alor honetan.

Haurrak, eta oro har gizartea hezi ezean zaila izango da gure mezuak behar bezala

irisaraztea. Ez dugu ahaztu behar gure bizimodua dela egungo bioaniztasunaren

galeraren eragile nagusia, eta horren kontzientzia hartzetik eta jarreren

aldaketetatik baino ez da gauzatuko proposatzen dugun aldaketa.

Gipuzkoako Foru Aldundiak hainbat bidetatik lagun dezake zeregin honetan:

- Babestutako eremuetan dituen ekipamenduetatik eskaintza erakargarri,

zabalago eta koordinatuagoak eskainiz.

- Gipuzkoako Foru Aldundiak naturgune babestuetan dituen heziketa

ekipamenduak erabiliz biodibertsitatearen eta lurraldearen zaintzan

herritarrak hezteko zeinak bolondres lan ikaragarria osa dezaketen.

- Ikasleei zein herritarrei zabaldutako kanpainak bultzatuz (beti ere

administrazio ezberdinekin elkarlanean).

- Natur intereseko guneetan turismo masiboa saihestu eta

kontserbazioarekiko errespetuzkoak diren jarrerak sustatuz.

10

Bide honetan egindako lanak badira. Horiek aprobetxatu eta ekimen berrietarako

dirua eskuratu beharko luke Foru Aldundiak. Kontzientziazio lan honek hainbat

praktika txar eta zaintza arazo ekidingo dituela kontuan hartuz, diruz hornitzeko

inbertsio moduan aurreikusi behar dira, urtero modu iraunkorrean mantenduz.

Krisitik ateratzen garenerako….

Egungo krisialdian lehentasuna ez bada ere, praktika txarrak fiskalki grabatuko

balira diru-iturri egokia litzateke heziketan inbertitzeko.

9. PARTEHARTZE DEMOKRATIKOA

Sarreran aipatu bezala, kultura demokratiko baten beharra daukagu. Natur

taldeotako eta mugimendu ekologistetako kideok hamaika gatazketan murgilduta

ikusi dugu gure burua behin eta berriro. Horregatik gutxietsiak ere izan gara

sarritan, eta botereak mugimendu ekologista diskurtso tremendista eta

hondatzaileekin erlazionatzeko joera izan du beti.

Honen guztiaren arrazoietako bat kultura demokratikoaren gabezia da. Mugimendu

ekologistak boterearen kontra egin behar izan du bere lana beti. Baldintzarik

txarrenetan eta baliabiderik gabe jardun gara. Parte-hartze mahaietara deituak izan

garenean aurrez egindako proiektuen iritzi-emaile baino ez gaituzte nahi izan,

gehienetan erabakiak hartzeko inolako botererik gabe, eta plangintzak edo

egitasmoak aldatzeko aukerarik ez zegoenean.

Horren adibide dira, esaterako, Arkamurka Natur Elkarteak Pagoetako Parke

Naturalaren kudeaketaren edo parke natural horretako Patronatuaren

funtzionamenduaren harira Foru Aldundian bertan jarritako helegiteak edo

Europaraino bidalitako salaketak.

Bete adibide bat Ehizeko eta Arrantzako Lurralde Konseiluak dira, egun ez baitute

Gipuzkoako gizartea ordezkatzen (beti interes jakin batzuen alde jardun dira).

Honek guztiak errotik aldatu behar du. Babestutako eremuetan, eta eremu

horietatik kanpo, gure ikuspegia helarazteko txokoa behar dugu gizartean, eta hori

bideratzeko modua administrazioan. Ez inork baino arreta handiagoa eskaintzea

merezi dugulako, baizik eta gure bokazioa eta langintza guztiona den, eta guztion

etorkizuna baldintzatuko duen zereginera bideratzen dugulako: natur balioen

kontserbaziora. Beraz, izan duguna baino begirune handiagoa eskatzea zilegi zaigu.

Horren inguruan, eskakizun zuzenak:

- Naturaren aldeko Herri Elkarte bat eraikitzea, bere babesa eta

hobekuntzarako, instituzio ezberdinek eta herri elkarteek egin ditzaketen

ekimenak gizarteratzeko. Herri Elkarte honetan Gipuzkoako biztanleria

benetan ordezkatua egotea bermatu beharko litzateke, natur taldeak,

ekologistak... kontuan hartuaz, eta lurralde mailako oreka ere mantenduz

(osaketan eskualde ezberdinak ordezkatuta egonaz). Bertan, orain arte

aipatutako kontuez gain, arrantza eta ehiza ere jorratuko lirateke.

11

- Natur gune babestuak kudeatzeko dauden Patronatuetan bertako eragile

sozial guztiekin, tartean natur taldeak, gogotsu kolaboratzea eta, ez

dituztenen kasuetan, eite bereko parte-hartzeko egituren sorrera bultzatzea,

beraien kudeaketarako planetan ebazten diren ekimenak gauzatzearren.

- Naturaren aldeko ekintza-talde berrien sorrera bultzatzea, bai herri mailan

nahiz eskualdean.

- Parte-hartze saioetara behin-betiko plangintzak eraman aurretik deitzea, eta

parte hartze efektiboa diagnostiko fasetik izatea, ez emaitzaren eztabaidan

txertatzea.

Eskutiz hau sinatzen duten 13 natur talde edota talde ekologistak:

Arkamurka Natur Elkartea (Zarautz)

Zumaiako Natur Taldea

Katamarrue Natur Taldea (Zestoa)

ERKAXO Natur Taldea (Azpeitia)

Deba-Mutriku Natur Taldea

Herrio Natur Taldea (Orio)

Haritzalde Natur Elkartea (Donostia)

Itsas Enara Ornitologia Elkartea

Eguzki Talde Ekologista

Ekologistak Martxan

Ondarroa 12 milia ekimena