lamrmHfid!i!ni+!nifli ij'jf iiM ild&l(JiEnlf!l flfjfli8 Hf1i flfi' tIiIU&!()i~if IBHtfi fiB JiE' i@l' iiiUiK Hfji fItRSflU&k 'iHWllilDl!Hild&!ni+!f '@!f iifif '&R flfiliOOnifil,if/(>iflfid i1f'&i~J1.iui+ke.'181

œ œ NECROLOGIA ~ . ~ 1~8'iii!fi' Jifili lf!(J&liiakmrmmijfji,lfliJI+ic Il.11'004 'ifie Hft" !'" if+i1ilfliJlfl.iifRHfj •• I+lj Ji+IlI00. li' iI, fiK8+Ji'l+!i iltlii jfltlr+iiJifB8fJ.Jlt!fJ"!C ,iflcili",!,!",,'t,J''f+I(if+iIJifje.1iiC )fiil"'" Jifilfl+,c),FeJlfiiHfllElHt;

t R. P. Franciscus Ter Haar (1857-1939)

(Pl'01j~ HolZ.)

Die 4 Iunii a. C., festo SS. 'I'rinitatis et iarn in-cepta liturgica festivitate B. M. V. Med iatricis om-nium gratiarum, vesperi h. 21,30, in domo genera-litia sancto fine quievit R. P. Franciscue 'I'er Haar,per 25 aunos Oonsultor Generalis (1911-1936), suisscriptis doctis solidisque ubique terrarum notus, no-bis autem et cunctis Caelicolis multo magis carusob eximias suas virtutes. Beatae eius morti aderantRrüus P. Generalis et numerosi .confratres, nomina-tim eius confessarius Pl. R. P. Cons. Gen. A. Sordet,

qui morienti pios affectus suggerebat ultimamque absolutionern sacramen-talem largitus est, et A. R. P. Dir. O. Damen, quicommendationem animaerecitavit. Qui huius sanctae mortis testes erant, verba vatis biblici repete-bant: Moriatur anima mea 'morte iustorum, et fiant nooissima mea horumsimilia .(Nume 23,10)! -

Franciscum Ter Haar illa pars orientalis Neerlandiae genuit, quaeGelria et accuratius Tubantia (Twente) audit, cuius incolae non modo obfidem suam catholicam et morum bonitatem famosi sunt, sed etiam proptercertam animi pervicaciam. P. Ter Haar qu~que haud semel in vita aliis inmemoriarn revocabat illud: Omnis Sanctus pertinaœ. Attamen hoc in casuvox Sanctus multo magis premenda quam epitheton pertinaœ. .Haud seme]eius pertinacia potius inde proveniebat, quod alterius mentern non capiebat.Pagus Denekamp (i. e. Campus Danorum) hune gratiosum fJ.orem protulitd ..25 Iun. 1857 1. Eius parentes gaudebant fama rectitudinis plane exempla-ris, et in eorum domo habitare adhuc existimatur pignus esse benedictio-uum caelestium. Optimus Francisci pater ante suum obitum dixit se libenterinor i, ut Deo convenienter pro tot beneficiis reueptis gratias agere posset.Piarn matrern P. Ter Haar ipse multoties «Sanctam) appellabat. Primarnuommunionem Franciscus d. 2 Apr. 1868 recepit, vix undecennis. Sanctigaudii lacrimae eo die humectarunt genas innocentis parvuli, qui electusest a . parocho ut omnium nomine consecrationem Marialem recitaret 2.:

l ln imagunculis mortuariis erronee scriptus est dies 5 Iunii.J Huee P. 'I'er Haar d.18 Apr. 1938 e l qui haec scribit narravit, item insequentem

suae vocationis historiam ali isq ue temporibus alia hic relata et su

202 NECROLOGIA

Mense Novembri anni 1869 quatuor Patres nostri in Denekamp mis-sionem praedicarunt. Cum Provincia Hollandica tune temporis eogita-ret de aperienda aliqua schola apostolica seu iuvenatu, tres' missionarii,RR. PP. Deckers, van Ryekevorsel et De Bruyn; unus independenter abaltero, statim oculos 'in hune puerulum 'ad altare tam pie inservientemconiecerunt. Interrogatus ab eis, velitne forsan fieri Redemptorista, id totoanirno affirmavit ; et oum clerus loci optimum ei testimonium dedisset,unus missionalium rem rettulit ad P. Provincialem H. Schaap (qui posteaevasit Vicarius Apostolicus Surinamiae et Patrem Ter Haar sacerdotemordinavit). 18 candidatum eum patre Amstelodamum accersivit ae brevimisit a.dmissionem authenticam.

Sic Franciscus noster inter primes 5 invenistas fuit, qui d, 2 Maii 1870Ruraemundae duce P. GuI. Wuliingh (item postea Vicario Apostoli~o Su-rinarnensi) studia latinitatis aggressi sunt. Valde modesta quidem primotempore erat externa studiorum ratio, verum P. Director erat verus pater,et Fr. J. Ferdinandus erat quasi mater pusilli illius gregis, qui procul apericulis mundi in umbra prodigiosi simulacri B. M. V. in Arena laetusadolescebat. Primus iuvenista, frater nostri R. P. Ioannis Laur. .Iansen,rnortnus est iam ante novitiatum, nec reliqui tires commilitones vota emi-sere; sic Franciscns Ter Haar evasit vexillarius (et quam dignus signifer!)magnae illius catervae Patrum, qui in Hollandica Provincia ope iuvenatusad statum religiosum et sacerdotalem pervenerunt.

De tyrocinio confrater defunctus d. 24 Oct. 1930 haec narravit, quae oblivioneobru i nefas esset: « Mag is tr um habui severum, qui nunquam ullnm verbum bon umdaret. Et CUIU viderem eum de vocatione mea incertum (fortasse quia nimis sincerusfueram , pandens q uoqne rrieas contra P. Magistrum tentationes aliaque quae dicereprorsus non oportebat), ipse quoque de mea vocatione d ubi tare coepi, et pel' tresmenses in summis animi angustiis versabar, In terdum, silens pel' hortum Buscodu-cen sem deambulans, sorti avium invidebam, quod rationis expertes essent; et liben-tissime tune mortern oppetiissern. Solus somnus mihi dabat quietern, donec et hocsolacium ult.imo me fugeret.

« Üum novi tiatum, 17 annos natus ingressus eram, inde ab initio tria propositacouceperam : 1) omnia sincere P. Magistro man ifestare ; 2) non redire ad saeculumnisi audissem a P. Magistro Ille non esse vocatum ; 3) omnem exorien tem difficul taternorando B . Mariae V. et S. .P. Alfonso committere. Haec fideliter servavi, et praesertimm ul tum oravi si ve in oratorio, sive incedens pel' circnitus ... , et pro certo habeome meam voca.tionem debere Beatissimae Virginie Sic Alfonaian um gratiae systemain Ille den uo comprobatum est!

« P . Magister rem meam , sibi dubiam, P. Generali decidendam reliquerat; hicautern eUH} suis Uonsultoribus me reeepit. Tum vero novae angustiae: Forsan nonorn n ia dixi, quae ad rem dirimendam necessaria erant ... Quinto ante professionemdie P. Provincialis Oomen in domum novitiatus venit et me interrogavit de animistatn. Respondi lue paratum quidem esse ad vota nuncupanda, nihilominus vitamfutu ram mihi perdifficilem videri , quasi carcerem perpetnnm. Tnm ille: 'Vide , inquit,q nid revera Patres nostri agant: quornodo in missiones exeant et .ad alios labores

t R. P. FRANCISCUS 'fER HAAR 203

apostolicos. Non sumus semper inclusi ut CarthusiaIii. Placetne tibi talis vita? -U t iq ue . - E rgo vocationem habes! - E x eo momento pax rec1iit et magno cumganc1io vota emisi c1. ·25 Maii 1875 » 1. -

Post ordinationem sacerdotalem (17 Oct. 1880) P. Ter Haar, postquamper . annum Lector iuvenatus Ruraemundensis fuit, Wittemium revoca-tur ad docendam S. Scripturarn, id quo d ab anno 1882 ad annum 1891perfecit . Ipse de hac materia pauca scripsit, sed potius, cognita suascriptorisvocatione, de theologia morali et pastorali. Anno enirn cente-simo a S. P. N. Alfonsi beata morte (i ta nobis narravit)· clare intellexitS. Doctoris nostri magnitudinem praesertim in eius morali et pastoralidoctrina positam esse; proinde huius doctrinae illustrationem et defen-sicnem plurirnum conferre ad salutem animarum et Instituti honorem.Statuit igi tur nobilissimo huie ' scopo vires suas integras dedicare, cuiproposito sancta sua pertinacia fidelis mansit usque ad mortem. Revera

. adhuc ipso die ob itus ultima verba scripsit cuiusdam dissertationis specu-lati vo-practicae, ad morale .ay stema pertinentis: «De triplici statu mentispost indagatam veri ta tem iuxta doctrinam S. Thornae » •

A.1893 P. Ter Haar Praefectus studentium renuntiatur, Rector antemWittemiensis collegii P. van Rossum (qui tamen iam a.1895 exeunte Ro-mam vocatus est). Inter clericos sibi concreditos novus Praefectus nonmodo pietatem ac virtutis studium promovere satagebat, sed etiam solidamscientiam, quasi praesagiens ea, quae postea Christi in terris Vicarius religiosis viris tam sapienter inculcaturus erat: «Rerum saerarurn cognitio-nem cum necesse sit Ecclesiae administros et maxirni facere et penituspercipere, id ipsum est hortationis huius Nostrae caput, ut sodales · reli -giosos, sacerdotio vel iarn .poti tos vel posthac initiandos, ad disciplinassacras assidue excolendas exciternus, quas nisi calleant, vocat.ionis suaemunia perfecto absoluteque imp1ere non po teruut » 2.

A. 18~6, eum P. Piat O. M. Cap. periodicum suum l'louvelle Iieoue Théo -logique Provinciae nostrae Belgicae obtulisset, P. Ter Haar hoc consilium,quantum poterat, adiuvit. Exacto autem quadriennio suae Provinciae pe-cnliare procuravit periodicum theologicurn Nederlandsche Katholieke Stern-'men , quod inde ab a. 1901 nostri nna cum sacerdote saeculari O. Schaepmanedere coeperunt et quod hucusqne viget floretq ue. In ter ei us scriptoresmulto ties etiam nomen Ter Haar apparere patet ",

1 Quomoc1o P. Ter Haar et.iam pu blice ad haec facta alluserit, in ac1amantino sei-licet inbilaeo professionis, videre est in Analectis 1935, 1D8. De praecec1entibus iubi-laeis aureis ibidem 1925, 158 et 1930, 283 .

~ PIUS pp.. XI, Epist. Apost, Unigenitus Dei filiu» 19 Mart. 1924 (Analecta, 1924,p. 91 et passim) .

:~ Completurn e len ch um eius Opel"llln, opuscu loru m, articulorum vic1esis in tomo IIet III Bibliographiae nos trae a R . P. De Meulemees ter ec1itae. Characteristice haeclonga series incipit a quodam de S. Alfonso articulo scientifico anni 1887.

204 NEOROLOGIA

Versus .h uius -saeculi exordium nonnulli Patres collegii Wittem (Wou-ters, J ansen, Ter Haar) magnum opus aggre&si sunt, oppugnaudi videlicetomnibus viribus probabilisrnurn absolutum seu minusprobabilismum. P. Ter.H aar in hac controversia fortem se monstravit pugnatorern, · non solumvariis doctis articulis et opusculis, sed etiam monographia ampla de De-creto antiprobabilistico Innocentii Xl, tum Germanice tum Latine edita.In Germanica editione adornanda usus est adiutorio docti P. Iosephi Wa-weI', soda.lis Provinciae Germaniae Inf. (t 29 Maii 1982 Bonis Auris). Estopus solida doctrina refertum et immensae diligentiae documenturn etquoddam pro . futuris proeliis armamentarium. Quod librum AugustiniLehmkuhl, S. l. , inscriptum Probabilismus oindicatus, non refutasset, P. TerHaar doluit usque ad mortem. Omnis Sanctus pertinax!

A. 1904 P. Ter Haar qua Praefectus clericorum successorem habuitP. Iacobum Schrauwen, sed unam alteramve disciplinam secundariam(theol. asc. et litnrg.) docendam retinuit, Mox etiam electus est Ministerdomus.

A. 1909 a sua Provincia R01YJam mittitur Vocalis Oapituli generalis,in cuius sessione XI\T(17 Maii), praecipua eius opera, statutu m est: «1. Quomagis Oongregatio nostra, quae merito gloriatur Fundatorem habere sanc-

. tum Ecclesiae Doctorem, scientia et doctrina floreat, magisque idcirco inea studia excolantur, Capitulum generale statuit, ut quamprimum erigatnrSchola Maior sub titulo Collegium Maius S. Alfonsi ». Sequuntur sex al iide eodem argumento articuli 1. Revera autumno eiusdem anui haec ScholaMaior initium sumpsit, et ita quidem, ut Patres studentes, exceptis S. Scrip -turae et iuris cano cultoribus, domi suas praelectiones haberent, Cum veroprimus Scholae Praefectus (ita tune dicebatur), Pl. R. P. Cons. Gen. J. Favre,nimis aliis muneribus distentus esset, ut aeque etiam Praefecti officia satisposset facere , mense Aprili 1910 in hoc ei suffectus est P. Ter Haar. QuiII uidem a. 191 1 exeunte, elevato ad cardinaliciarn dignitatem P. van Rossurn,simul electus est Consultor Generalis. Scholam antem Maiorem R. P. 10-sepho Rudisch gubernandam reliquit, quando haec autumno a. 1912 adS.Ioachim translata est ",

Tempore belli P. Ter Haar, eum ad Statum neutri belligerantium partiadhaerentem pertineret, in Alma Urbe remansit, doctis suis stud iis deditusnota sua assiduitate. Emus Cardinalis van Rossum, a. 1918 'nominatus aBenedicto PP. XV Praefectus S. C. de Propaganda Fide, mox duos e no-stris voeavit ut inter alumnos Collegii Urbaniani officio confessarii ordi-

j ...Jeta iuieqra Capiiulorurn gen., n. 1459.'2 Exacto anno ad pri.st.inam sedern , d01TIl1nl generalitianl , rediit, sed ex illo t ern -

pore separa.tam comrnun i tutern formare coepit, donec saevien te magne gen tium bello

cogeret.ur quiescere usque ad autumnum a. 1921.

t R. P. FRANCISCUS. TER HAAR 205

narii fungerentur, id quod P. Ter Haar egregie praestitit risque ad a.1928.E tiam in ecclesia nostra, quoad vires id permisere, multorum confessionesexeepit. Eum post mortem P. Oons. Gen, F. Speidel (1928 ) rite electum

. esse Admonitorem Rectoris Maioris et exinde pluries ~mi P. Generalisabsentis vices gessisse probe adhuc recordamur.

Ob aetatem adeo provectam in fine Oapituli ultimi (1936) sponte Con -sultoris Generalis munere se abdicavit. Substitit vero carus senex in domogeneralitia, ibi ad valetudinarium infimae circuitionis transiens, et maturaesuae sapientiae thesauros amanter cum tût confratribus, suis paenitentibus,cornmunicare cunctosque suis virtutibus fulgentibus aedificare pergebat.

Licet n umquam in vita gravi morbo correptus et organa vitalia, ut cor et cere-brum, possidens sana, tamen corporis vires magis magisque declinare sentiebat, itaut tandem vix solus pedern movere posset et quasi ad infantis staturam rediret.Quodam die .(19 Nov. 1937) confratri confessus est: «Sentio Inagnam et continuamcorporis defat.iga.ticnem, sive cum scribo, sive ~um edo, gressum facio, sive cum Mis -sam celebro ... Itaque cogitatio, me forte ad S. Alfonsi aetatem perventurum, potinshorrore me afficit. Quantopere mihi placent verha ultima Psalrni 141: Educ de cu- .stodia animam meam, ad confitenduni uomini tuo ; me exspectant iusti, donec retri-buas mihi! Tamen, si Deus i ta vult, diutius vivere non recuso. Nequeo equidem cumS. Martino dicere: Domine, si adhuc populo tua sum necessarius, non recusa laborem,quia clare cognosco me in mundo esse supervacaneum (?) et aliis oneri. Tamen, Do-mine, fiat voluntas tua ! . - Paulo ante ex eius ore hos pulcherrimos affectus audi-vimns: «Spero bonam mortem; nam amo Iesum Christum et sincere doleo de omnibuspeccatis. Ergo per merita Christi Domini et intercessionem bonae Matris Maria mesalvum fore spero »,

In corpore adeo debili coriservabat admirabilem mentis viriditatem,Ad quam comprobandam sufficit recolere opera et opuscula hac ultimaperiodo evulgata, Fere nunquam in vita a Missa celebranda abstinuit.Triplex casus infelix et gangraena auriculae dextrae caro seni multorumcausa dolorum fuere, quos quo animo pertulerit, manifestant haec eiusverba d. 7 Apr. 1938 confratri dicta:

« Noli pro me Deum orare ut me dolori bus liberet, sed solum ut plene me divinaevoluntati conformern. Vesperi dico: Nunc vado in Purgatorium; at in hoc Purga-torio simul merita nova acquirere valeo, in altero non item. Deus nobis largitur bene-ficium, cum in hoc mundo nos pati vult, qua gratia igitur bene ntendum est. Noc-turno tempore, curn dolo ri bus vexor, semper repeto actus conforrnitatis cum divinavolnntate, quamquam inde sensus doloris minime minuitur. »

Prima vice sacramentum extremae unctionis pientissime recepit d. 26Dec. 1938, cum morbus « influenza» quoddam mortis periculum seni lon-gaevo adduxisset, et iterum altere ante obiturn die; bronchitis enim super-venerat, inde probabiliter proveniens quod triduo illi Alfonsiano 24-26Maii 1 in ecclesia interfuit. Haec etiam proxima mortis cansa exstitit, et

l Analecta fasc. 3, p. 133.

.Analecta Oongr~ SS. Redenvptoris, vol. XVIII ·14

206 NECROLOGIA

ita carissimus P. Ter' Haar occidit victima magni sui erga Patrern legi-ferum amoris! Deus autem providentissimus eum sic liberavit a doloribushorrendis, quos · gangraena in suo progressu certissime allatura erat. Quiin vita in familiae nostrae sinu nil nisi amorem et caritatem severat, isin extrema senectute ab omnibus, a Patribus et praesertim a Fratribuslaicis, permultum amoris messuit ; ipse vero de omni caritatis actu gra-tias agere nunquam omisit, cen ties in die suum qratias ) ex intime peetoreproferens. In aliis quoque multis oeeasionibus ostendit magnam animi suinobilitatem.

Fratres laici euro curantes admirabantur praeterea eximiam pudiei-tiam huius senis, in hae quo que re sese genuinum S. P. N. Alfonsi filiumostendentis, insuper certam hilaritatem in mediis rebus adversis, et puris-simam intentionem, qua soli Deo in omnibus placere studebat.

In tota vita cordi habuit mansuetudinem et humilitatem Cordis Iesu im it ar i .Confratri i11i, cui multa cordis intima confidit, d. 19 Apr. 1931 ait se quondam unahumiliatione fort.issima bene tolerata plus in spiritu profecisse qnam exercitiis piisintegri anni. Eidem d. 24 Sept. 1938 confessus est se iam in i uvenat.u sensisse magnamerga S. p .. Alfonsum pietatem, et hanc in novitiatu stndentatuque semper crevisse,praesertün Iegendis scriptis Alfonsianis, velnt opnsculo Il qran. mezzo della preqhiera.Suam cum Deo conversationem totam spiritn Alfonsiano imbutarn esse, repetendoiterum i.terumque : «Te amo, mi Iesu ; da mihi plus amoris et perseverantiam inamore l » Petitiones einsmodi sibi con'natnrales esse ut respirationes pectoris. .

Confratri, cui conscientiam suarn moderandam crediderat, senex tantavirtute praeditus singulis mensibus novitii sinceritate et humilitate suosdefectus, quos vocabat, pia desideria bonaque proposita revelabat.

Oum verbi apostolatum, extra confessionum excipiendarum ministe-rium, exereere nequiret, apostolatui calami eo maiore assiduitate sese devo-vebat, etiam tempore rusticationis Tuseulanae eotidie, sumpto . bono 'ien-taculo, doctis libris manuscriptisque immersus usque ad examen particulare.

Forsitan nostratium nonnulli, ex opusculo anonymo Examen conscien-tiae circa oiriutes menstruas genuinum vocationis nostrae spiriturn han-rientes, neseiunt eius auetorem esse Patrem Ter Haar. Ipse etiam delecta-batur cotidiana lectione aurei opusculi De imitaiione Christi.

Sed haee hactenus; nam etiam in texendo carissimi confratris necro-logo suni certi denique fines u P . Ter Haar, in eorporis apparentia adeoparvus, fuit et doctrina et sanctitate profeeto gigas quidam, et immensismeritis onusta eius anima, e corpore exiens, ante Iudicem suum apparuisseputanda est, Quare liceat ei applicare verba liturgiae: Franciscus pauperet humilie, caelum dives inqreditur, hyrnnis caelestibus honoratur': Have,pia anima!

1 In Missa diei 4 Octobris.