Embed Size (px)
Citation preview
-A
--aa ii tt ssaa tt ss iidduunnaakk ee ttaa hh ii tt zz ee ll kkaarrkkee ttaa
adieraaditza
aldagaitzaanbulantziaandregaiaanestesiaantzaapirilaarnasaarrakalaarretaastakeriaastelehenaastronomiaatzerapenaaurkikuntzaautobusaaxolaAzkoitiaAzpeitiaazpildura
bainugelabanderabasatikeriabasatzabeita
bidegintzabikoizketabilerabiografiabiribilaBizkaiaburdinaburdindegiaburgesia
DeustuaDonostiaduda
egiaegonarriaekainaekintzaekonomiaelikaduraeliza
elkartasunaemaitzaenergiaerraila
erruduntasunaesperientziaestutasunaetorkizuna
familiafinantzafrantsesafutbola
gauzagaztainagazteleragela
geologiageometriagiltza
Gipuzkoa
habiahaitzaheriotzahezkuntzahiltzaileahirukoitzahizkuntza
ideiaikurrinaikusgarria
independentziaingelesainteresairailairaultzaIruñea
jaiotza
kaiolakaligrafiakapelakirola
koipetsuakonpetentziakorrespondentziakutsadurakultura
laguntzalangabezia
langilerialapitzalarunbatalehia
literaturalizentzialogelalokatzalotsa
maiatzamailamateriamatrikula
mekanografiametodologiamineralamintzaMungia
Nafarroanahianatura
neurologia
ohituraOndarroaordenaortografiaostiralaotsaila
paperapatologia
pazientziapentsaerapertsonaiaplangintzaportzentajeapostapremiapsikologia
sakelasarkorrasendagaiasiderurgia
teoriatolerantziatrena
txakurkeria
urazaurtarrilauztaila
zabalerazaborrazaintzazapladazera
zientziazoologiaZuberoazuhurtzia
Z
U
T
S
P
O
N
M
L
K
J
I
H
G
F
E
D
B
A
44
-- aa ØØ
berrogeita lau
• Idatzi irudien izenak osatzeko falta diren letrak. Lauki gorrixketakoek -a itsa tsiadute; berdeetakoek ez.
47
��������
��������
���������
�������
�������
�������
�������
��������
������
�������
�������
�������
�������
�������
��������
��������
���������
�������
�������
�������
�������
��������
��������
�������
�������
�������
�������
�������
��������
��������
���������
�������
�������
�������
�������
��������
��������
�������
�������
�������
�������
�������
��������
��������
���������
�������
�������
�������
�������
��������
��������
���������
�������
�������
�������
�������
��������
��������
�������
�������
�������
�������
�������
��������
��������
���������
�������
�������
�������
�������
��������
��������
�������
�������
�������
�������
�������
��������
��������
���������
�������
�������
�������
�������
���������
��������������
��������������
������
������
�������
�������
�����������
�������
�������
�������
�������
�������
���
�������
_ a _ ihesaUr _ _ _ ederra _ tsa_ _ hotza
_ _ di_ politama_ _ _ _ _ txarra _ a_ _ _ batzuk
ba_ _ _ _ _ bat_ _ _r _ puskak _ _ _ da_ _ zaharra
bei_ _ bizia_ _ _ma_ _ _ bat _ ku_ _ _ _ bat
45berrogeita bost
48
• Aukeratu amaiera zuzenak, hitzak -a itsatsia duen ala ez kontuan izanda.49
k z a
i
a
t
e
t
i
u
• Ispilu sorgindu horretan -a itsatsidun hitzak baino ez dira islatzen. Hitz horiekdituzten atzizkien zerrenda idatzi behar duzu; atzizkiak soilik.
Lortuko du! Ez izan dud horretaz!ikarik1
Ez dut uste zaplad eman zionik.ikarik7
Ez zuten emaitz onik lortu.a–9
Aurrerapen handia egin da bidegintz .anean3
Ez esan horrelako gauz !ikarik5
Zein basatikeri handia egin zuten!a–2
Estartan zehar basatz itzela zegoen.a–4
Zein hizkuntz hitz egin zuen?atanetan6
Elkartasun dago itxaropena.eanan8
Zuk ez al duzu laguntz behar?arikik10
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
-- aa ØØ
46 berrogeita sei
maiatzean
antzeanheriotzatik
lokatzean
gazteleratik
ikurrin bat
sendagai onasakela txikia
psikologia ona maila eskasa
gauza batzuk
lizentzia berria natura oparoa
bandera zuria
lehia bizia
biribileko
zabor kaltegarria
mineral arraroa
hezkuntza osoa
gela nagusia
arrakala sakona
lapitz txikia
ordena zuzena
konpetentzia gogorra
50 • Ondoko hitz zerrendan -a itsatsia duten hitzak biribil batez mugatu behar dituzu.Zein diren jakiteko irakurri ataletako adibideak. Hamalau dira.
1. arnas
2. frantses
3. ingeles
4. materi
5. gauz
6. futbol
7. egi
8. konpetentzi
9. autobus
10. premi
11. kirol
12. biler
13. habi
14. lapitz
15. zaborr
ingeles
a
zaborra frantsesa
lapitza
kirola
trena
autobusafutbola
premia
egiaarnasa
materiahabia
konpetentziabilera
gauza
51 • Ezkerreko multzoan dauden hitzek -a itsatsia dute; eskuineko multzokoek ez,ordea. Jar iezaiezu amaiera egokia ariketako hitzei.
maiatza
gaztelera
lokatza
sendagaia
sakela
maila
arrakala
psikologia
lapitza
gauza
lizentzia
natura
heriotza
antza
ikurrina
ordena
konpetentzia
minerala
biribila
zaborra
hezkuntza
gela
bandera
lehia
• -an ala -ean?
• -ara ala -era?
• -atik ala -etik?
• -ako ala -eko?
• -arik ala -ik?
®®®®®
47
1. Aurrelariak zuhurtzi handia erakutsi zuen goleko jokaldian.
2. Zein hilabetetan amaitzen da ikasturtea? Bada, ekain .
3. Anestesi gabe josi omen zioten zauria.
4. Portzenta oso altua da %90.
5. Gezurtero horrek ez daki egi esaten.
6. Uztail aurrera ez gara etxean izango, oporretara goaz-eta.
7. Uda ondoren, irail itzultzen gara ikastetxera.
8. Ingelesa eta frantsesa hizkuntz errazak direla dio Mikelek.
9. Bi egunetan etorri zen bisita egitera: ostiral eta larunbat .
10. Etxera sartu ezinik geratu nintzen, ez neukan giltz -eta!
11. Otsail , elurragatik, otsoak jaisten omen ziren mendietatik.
12. Ez daukagu non idatzi: ez dago paper .
13. Ez du axol , ez kezkatu! Autobus itzuliko gara.
14. Ez dakit non utzi dudan, zer ... dagoela uste dut, logel .
15. Ez zuen batere interes erakutsi, ezta arret ere._ _
_ _
_ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _
_ _ _ _
_
_ _ _
_ _ _
_ _ _
_ _ __ _ _
_ _ _
_ _
_
_ _
_ _ _ _
_ _ _
_ _ _ _
berrogeita zazpi
52 • Hurrengo zerrendako hitzetako batzuk –kolore berekoak denak– -a itsa tsidunakdira. Azpimarra itzazu eta osatu beheko esaldiak.
• Hilabeteen izenek ez dute -a itsatsirik.
Horregatik deklinabide atzizkiekin honelako forma dute: urtarrilean, otsaileko, apirilera arte, maiatzeko, ekainean, uztailetik hona, irailean...
• Asteko egunek ere ez: astelehenean, larunbatean...
Laguntza:
p = pa = ae = ei = io = ou = u
-- aa ØØ
48 berrogeita zortzi
53
• Bilatu eta idatzi ezkutuko hitzak. Horiek guztiek -a itsatsia dute, baina marraberdeetakoek galdu egin dezakete hitz elkarketan. Bilatu, idatzi eta osatu araua.
54
Hitz elkarketa: izena + izena. Bi izenek multzo bat osatzen dute.
• Banderako hitzek -a itsatsia dute, baina horietako seik bakarrik gal deza kete -ahori beste izen batekin elkartzen direnean. Atarikoan dituzu urdinez idatzita.
1. zientziak
2. mugimendua
3. gaitasuna
4. sariak
5. ekoizpena
6. agintariak
b_ _ _ _ _
l_ _ _ _ _ _ _ _
e_ _ _
h_ _ _ _ _ _ _
k_ _ _ _ _
n_ _ _ _
• -a itsatsidun hitzetatik amaiera dutenak, hitz elkarketan, -a hori
gabe eta marra gabe idatz daitezke; ad.: . langabe_ _ laguntzak
_ _
1. gauza .................................................
2. konpetentzia .................................................
3. aurkikuntza .................................................
4. bainugela .................................................
5. jaiotza .................................................
6. langabezia .................................................
7. esperientzia .................................................
8. zoologia .................................................
9. astronomia .................................................
10. kaligrafia .................................................
ohitura iraultza matrikula
natura ordena literatura
eliza plangintza langabeziahezkuntza adiera kutsadura
hizkuntza gauza burdina beita
kaiola teoria finantza kultura
9. erakundeak
10. arduradunah_ _ _ _ _ _ _ _
f_ _ _ _ _ _ _7. arazoak
8. asmoaki_ _ _ _ _ _ _
k_ _ _ _ _ _ _ _
• Hurrengo izen berezietako seik -a itsatsia dute; beste seiek, ordea, kasu batzue-tan baino ez dute hartzen -a.
55
• Hurrengo adibideetan idatzi -a behar den kasuetan soilik, alegia adjektiboz osa-turiko sintagmetan.
56
Izena + izena = Hitz elkarketa Adib: Zientzi arloaIzena + adjektiboa ≠ Hitz elkarketa Adib: Zientzia modernoa
1. Famili txarra
2. Neurologi arazoa
3. Geologi ikerketak
4. Siderurgi integrala
5. Independentzi gogoa
6. Biografi liburua
7. Famili gorabeherak
8. Esperientzi polita
1. Azkoiti ibili gara.
2. Bizkai etxean dago.
3. Iruñe joan dira.
4. Donosti ekarri dute.
5. Gipuzko ikasleak dira.
6. Nafarro ardoa erosi dugu.
7. Zubero joatea erabaki du.
8. Ondarro semea da.
9. Bizkai irten zen itsasontzia.
10. Deustu dago adiskideekin.
11. Mungi plazan izan da.
12. Azpeiti basilika ederra.
_ _ _
_ _ _
_ _ _
_ _ _ _ _
_ _
_ _ __ _
_ _ _
_ _ _
_ _
_ _ _ _
• Toki izen batzuek -a itsatsia dute: ...................................................... ...........................................................................................................• Beste batzuk, ordea, izen arruntak bezalakoak dira: ...........................................................................................................
49berrogeita bederatzi
9. Idei berriak
10. Zientzi maila
11. Korrespondentzi estua
12. Ortografi akatsak
13. Energi eolikoa
14. Metodologi aldaketak
15. Ekonomi aldizkaria
16. Teori aldrebesa
-- aa ØØ
50 berrogeita hamar
• Bilatu hizki-salda horretan hamabi hitz eta idatzi zein bere lekuan. Lauki gorrix-ketakoek -a itsatsia dute; berdeetakoek ez.
57
• Irakurri maileguak eta osatu araua biribiletako letrak erabilita.58
_ _ p_ _ _ gorria1.
_ _ e _ _ argia3.
_ _ e _ _ _ larria6.
_ e _ _ _ bizia8.
_ k_ _ _ _ _ maltzurra9.
_ a_ _ _ gogorra10.
_ a_ _ _ onekoa12.
_ n_ _ handia2.
_ _ t _ _ _ _ eskasa4.
_ i_ _ _ mehea5.
_ a_ _ ezkutua7.
u_ _ _ _ garestia11.
tn z r g
i f
ma
i on
a
a
l g
i
tre
ima
oai
✌ Orain, nahi baduzu, 15-16 ebaluazio ariketak egin ditzakezu.
L N C W M I N T Z A O B U R A
E T B P U N A K B E L I R E K
H A E R M L S U S K A N A A A
I N T E R Y S A H I B I Z A P
A I A M C T K T L N L D A R E
Ñ E N I B X I N S T S E A B L
A M L A T U W A I Z L I B E A
R A S A K A N T Z A R A O Z S
R I I A A K O A K T S O B A N
U L K N N I B A Z B N A H I A
H A I T Z A R Ñ B A E W K S V
• Honako amaierak dituzten hitzek -a itsatsia dute: ,
, , , . _ _ _ _ __ _ _ _ _ __ _ _ _ __ _ _ _ _ _
_ _ _ _ _
