Upload
others
View
9
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Departamento de Economía As Mariñas
Página 1 de 130
IES Mariñas
Programación do Departamento de ECONOMÍA 2020-21
Departamento de Economía As Mariñas
Página 2 de 130
INDICE:
1. Introducción.
2. Obxetivos.
3. Competencias.
4. Pogramacións e contidos é estándares de aprendizaxe
5. Procedementos e instrumentos xerais de avaliación para todas as materias
ou ámbitos adscritos a este departamento. e criterios de cualificación,
promoción é grado mínimo de consecución para superar a materia.
6. Actividades complementarias.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 3 de 130
1. INTROCUCCIÓN
Materias do departamento e cursos
MATERIAS ESO/ESA BACHARELATO RO/RA
Curso Grupos Curso Grupos
Economía 4º 1 1º 2
2º 2
Iniciación a
actividad
empresarial
4º 1
Fundamentos
de Adm y
Xestión de
Empresas
2º 1
Estructura e composición do departamento
PROFESORADO CON
DESTINO DEFINITIVO
CARGO
PROFESORADO CON
DESTINO
PROVISIONAL
CARGO
Manuel F. López Díaz Xefe de Dpto
NOTA: As materias do bacharelato de adultos é impartido por dona Monica Edreira Viqueira
MATERIAIS E RECURSOS DO DEPARTAMENTO :
Libro de texto recomendados:
4º ESO ECONOMÍA: Editorial Mac Graw Hill
4º ESO INICIATIVA: Editorial Mac Graw Hill
1º BACH 1ºEconomía : Editorial Mac Graw Hill
2º BACH ECONOMÍA EMPRESA: Editorial Mac Graw Hill
2º BACH Fundamentos de Administración e Xestión: Editorial Mac Graw Hill
Departamento de Economía As Mariñas
Página 4 de 130
Páxinas web que poden resultar interesantes para o alumnado é coa traballaremos
na aula: banco de España, CNMV, UEM, aprendeconomía, economía en dos
tardes, economía fácil, blog d`economia….
2. OBXETIVOS Economía Introdución A formación en economía faise necesaria nun contexto globalizado, no que
as relacións entre os axentes económicos e sociais son cada día máis complexas. A consideración do
comportamento económico das persoas na procura da satisfacción das súas necesidades, así como
da produción e da organización dos bens e os servizos necesarios, e da distribución dos recursos
escasos facilitan a compresión da realidade social. Calquera persoa necesita coñecer as regras
básicas que explican os acontecementos económicos e a linguaxe específica utilizada por
economistas e medios de comunicación para analizar eses feitos. O estudo da economía axuda a
percibir e a coñecer o mundo, e posibilita analizar e afondar nas relacións humanas, facilita a
comprensión dos conceptos utilizados habitualmente na análise económica e empresarial, serve para
potenciar destrezas de razoamento, abstracción e interrelación, e proporciona ferramentas para
examinar de xeito crítico a sociedade. E contribúe tamén a desenvolver a curiosidade intelectual, a
capacidade analítica, o rigor e a amplitude de perspectivas á hora de indagar no coñecemento de
variables como o crecemento, a pobreza, a educación, a saúde, a riqueza, o ambiente, etc.
Proporciona importantes coñecementos matemáticos e estatísticos, habilidades de comunicación
oral e escrita para explicar e transmitir ideas e conclusións, con argumentos e evidencias empíricas,
sentido da ética e respecto polo ser humano, así como unha intensa capacidade de traballo, tanto
individual como en equipo.
2.1OBXETIVOS ESO a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia
cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de
Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha
sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.
b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e
autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os
conflitos persoais, familiares e sociai
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e
valorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a violencia
contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera
condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz
súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.
h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contem-poráneo, os seus antecedentes
históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no
desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 5 de 130
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades
básicas propias da modalidade elixida.
l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos
científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio
das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a
ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.
m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo
en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de
formación e enriquecemento cultural.
ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e
impulsar condutas e hábitos saudables.
o) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa
conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.
2.2 OBXETIVOS BACHARELATO
2.2.1 DIURNO:
a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia
cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de
Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha
sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.
b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e
autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os
conflitos persoais, familiares e sociais.
c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e
valorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a violencia
contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera
condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade.
d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz
aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal.
e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá.
f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras.
g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. h)
Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes
históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no
desenvolvemento e na mellora do seu contorno social.
i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades
básicas propias da modalidade elixida.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 6 de 130
l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos
científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio
das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a
ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.
m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo
en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico.
n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de
formación e enriquecemento cultural.
ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e
impulsar condutas e hábitos saudables.
o) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria.
p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa
conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.
2.2.2 ADULTOS:
a) Formar unha imaxe adecuada de si mesmos; das súas características e posibilida-
des, valorando a súa experiencia, o esforzo e a superación das dificultades.
b) Mostrar actitudes solidarias e tolerantes, valorando as situacións en que se deben
realizar proxectos comúns e rexeitando todo tipo de discriminacións debidas á ra-za, ao
sexo, á clase social, ás crenzas e a outras características individuais, sociais e culturais.
c) Analizar os mecanismos e valores que rexen o funcionamento das sociedades, en
especial os relativos aos dereitos e deberes dos cidadáns, elaborar xuízos e crite-rios
persoais, con liberdade de pensamento e iniciativa.
d) Valorar criticamente as crenzas, actitudes e valores básicos da nosa tradición e pa-
trimonio e doutros existentes, discernindo a súa validez.
e) Desenvolver e consolidar hábitos de estudo e traballo individual e en equipo, como
condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas de aprendizaxe e co-mo
medio de desenvolvemento persoal.
f) Desenvolver ou consolidar o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a
participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a
aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades.
g) Comprender e producir mensaxes orais e escritas con propiedade, autonomía e
creatividade nas linguas galega e castelá e nunha lingua estranxeira, utilizándoas para a
participación activa e plena na sociedade.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 7 de 130
h) Interpretar e producir con propiedade, autonomía e creatividade mensaxes que uti-
licen códigos artísticos, científicos e técnicos, co fin de enriquecer as súas posibili-
dades de comunicación tanto no ámbito cultural como laboral.
i) Obter e seleccionar información utilizando as diferentes fontes en que esta se ato-pa,
incluídas as que proporcionan as tecnoloxías da información e da comunica-ción,
tratala de forma autónoma e crítica, e transmitila de maneira organizada e in-telixible.
j) Utilizar estratexias de identificación e resolución de problemas nos diversos cam-pos
de coñecemento e de experiencia, mediante procedementos intuitivos e de ra-zoamento
lóxico, contrastándoas e reflexionando sobre o proceso seguido.
k) Analizar os mecanismos básicos que rexen o funcionamento do medio físico, valo-
rar as repercusións que sobre el teñen as actividades humanas e contribuír activa-mente
á súa defensa, conservación e mellora, como elemento determinante da ca-lidade de
vida.
l) Coñecer e valorar o desenvolvemento científico e tecnolóxico, as súas aplicacións e
a incidencia no medio físico e social.
m) Coñecer e apreciar o patrimonio natural e cultural, especialmente o de Galicia, e
contribuír activamente á súa conservación e mellora.
n) Entender a diversidade lingüística e cultural como un dereito dos pobos e dos indi-
viduos á súa identidade, e desenvolver unha actitude de interese e respecto para o
exercicio deste dereito, en especial no referente ao uso da lingua galega.
o) Valorar as consecuencias dos actos e decisións persoais na saúde individual e co-
lectiva, e os beneficios que supoñen os hábitos saudables.
p) Combinar a cualificación técnica e profesional adquirida cun comportamento social
e coa capacidade de afrontar e solucionar problemas.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 8 de 130
3. COMPETENCIAS:
Comunicación lingüística
(CCL)
A Economía tamén contribúe, como o resto das materias, á
adquisición da COMPETENCIA EN COMUNICACIÓN
LINGÜÍSTICA, ao ofrecer gran variedade de intercambios
comunicativos, do uso das normas que os rexen e do
vocabulario específico da materia. A adquisición da
competencia en comunicación lingüística prodúcese nos
intercambios comunicativos como exposicións ou
comentarios de textos, así como nos cuestionarios sobre
compresión dos audiovisuais empregados como recursos
didácticos.
Débese salientar o incremento de vocabulario específico a
manexar polo alumnado, e o seu uso correcto.
Competencia matemática e
competencias básicas en
ciencia e tecnoloxía
(CMCCT)
A aprendizaxe de elementos e razoamentos matemáticos e
científicos, incidindo na súa utilización para a resolución de
problemas en situacións cotiás propias das relacións
economómicas. Desenvolveráse realizando e analizando
cálculos; utilizando números; interpretando informacións,
datos. gráficas e elaborando argumentacións; realizando
razoamentos de lóxica matemática sobre orden, secuencias,
cantidades, ou outras nocións matemáticas, estatísticas, … A
competencia en ciencia está desenvolvida am-pliamente en
outros contidos relacionados coa ecoloxía, a economía
sustentable, os recursos naturais e as enerxías renovables.
Competencia dixital (CD) A materia de Economía contribúe á competencia dixital co
uso de TICs para a elaboración de traballos, actividades e
partindo do uso da aula virtual tanto na aula como fóra dela.
Aprender a aprender
(CAA)
A área contribúe á COMPETENCIA PARA APRENDER A
APRENDER mediante o coñecemento de si mesmo e das
propias posibilidades e carencias. Isto permite o esta-
blecemento de metas alcanzables cuxa consecución xera
autoconfianza.
Os alumnos realizarán traballos individuais e en grupo sobre
noticias de pren-sa,estatísticas, audiovisuais e películas nas
que terán que desenvolver a capacidade de indagación e
autonomia na aprendizaxe.
Competencias sociais e
cívicas (CSC)
Mediante a educación en valores tratada de xeito transversal
educaremos na tolerancia, respecto, no espíritu crítico...Así
como no uso colectivo de materiales públicos e no
mantemento e coidado
Sentido de iniciativa e
espírito emprendedor
(CSIEE)
A través das actividades de debate e de traballos de busca de
información na rede e comentario de artigos xornalísticos
fomentaremos a iniciativa e autonomía na toma de decisións,
así como unha asunción da iniciativa e un coñecemento do
perfil do emprende-dor.
Conciencia e expresións Esta área contribúe nalgunha medida á adquisición da
Departamento de Economía As Mariñas
Página 9 de 130
culturais (CCEC) CONCIENCIA E EXPRESIÓNS CULTURAIS. Á
apreciación e comprensión do feito cultural, e á valoración
da súa diversi-dade, o fai mediante o recoñecemento das
manifestacións culturais específicas como distintas culturas
ou a historia da economía.
Sentido de iniciativa e
espírito emprendedor
(CSIEE)
A través das actividades de debate e de traballos de busca de
información na rede e comentario de artigos xornalísticos
fomentaremos a iniciativa e autonomía na toma de decisións,
así como unha asunción da iniciativa e un coñecemento do
perfil do emprende-dor.
4. PROGRAMACIÓNS E CONTIDOS É ESTÁNDARES
DE APRENDIZAXE
Departamento de Economía As Mariñas
Página 10 de 130
4º ESO
Iniciación á Actividade Emprendedora e Empresarial
4º ESO Iniciación á Actividade Emprendedora e Empresarial
1º. Introdución
O espírito emprendedor é un concepto que abrangue valores persoais tales como a creatividade, a disposición positiva para a innovación e o cambio, a confianza en si mesmo/a, a motivación de logro, o liderado, a aceptación do fracaso como fonte de experiencia, e as actitudes de cooperación e de traballo en equipo. Todas as persoas terán que emprender na súa vida persoal e laboral, terán que innovar e procurar novas respostas, no mundo globalizado e cambiante ao que se enfrontan, aínda que non todas logran levar a cabo un proxecto empresarial propio.
Formar cidadáns e cidadás capaces de asumir riscos, ser innovadores/as, con posibilidade de negociación e pensamento estratéxico, e con capacidade para o emprendemento constitúe o reto desta materia. Inclúe aspectos teóricos e prácticos orientados a preparar o alumnado para unha cidadanía responsable e para a vida profesional; axuda ao coñecemento das actividades e das necesidades das persoas emprendedoras,
Departamento de Economía As Mariñas
Página 11 de 130
persegue que poidan responsabilizarse da súa propia carreira e do seu camiño persoal de formación, e da toma das decisións clave na súa vida, ademais da posibilidade de crear un negocio propio ou actuar como innovadores/as no traballo dentro dunha organización.
A estrutura desta materia consta de tres grandes bloques: o primeiro, titulado "Autonomía persoal, liderado e innovación", está centrado na descrición das calidades e as destrezas persoais asociadas á iniciativa emprendedora, no repaso das decisións sobre o itinerario vital e a actuación como futuro/a traballador/a; no segundo bloque, "Proxecto de empresa", repásanse as principais áreas e funcións da empresa co obxecto de pór en marcha o proxecto empresarial xurdido da idea de negocio xerado previamente; e para finalizar, un bloque que baixo o título de "Finanzas" analiza as alternativas con que conta a empresa para elixir a súa forma xurídica, as fontes de financiamento do seu proxecto empresarial,a necesidade de planificar as necesidades financeiras e as obrigas fiscais e prever a evolución do negocio, garantindo a súa viabilidade.
Esta materia contribúe ao desenvolvemento, ademais, da competencia de sentido de iniciativa emprendedora e espírito emprendedor, que incide na consecución do benestar económico e social da comunidade, así como das competencias de comunicación lingüística e matemática, e das competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, dixital, sociais e cívicas, e a competencia de aprender a aprender.
2º. Obxetivos: En relación cos contidos propostos para a ESO, establecemos para a materia Iniciación á actividade
emprendedora e empresarial no curso de 4º de ESO os seguintes obxectivos:
- Obj.IE.1. Comprender e valorar a figura do emprendedor como axente do cambio social, do
desenvolvemento e da innovación, fomentando a creatividade como motor de emprendemento nos
nosos mozos na sociedade actual.
- Obj.IE.2. Percibir os trazos que caracterizan á persoa emprendedora mediante exemplos reais de
emprendedores.
- Obj.IE.3. Identificar as propias capacidades e intereses para a toma de decisións sobre estratexias
persoais de formación e inserción socio-laboral, @teniendo en cuenta as características da súa
contorna.
- Obj.IE.4. Fomentar a actuación como futuro traballador responsable, coñecendo os dereitos e
deberes laborais.
- Obj.IE.5. Recoñecer o papel do Estado como garante social #ante as continxencias que poidan
xurdir nas relacións laborais.
- Obj.IE.6. Valorar a importancia da prevención dos riscos laborais.
- Obj.IE.7. Desenvolver capacidades para detectar necesidades non satisfeitas e constituír unha
organización lucrativa ou non lucrativa, detallando a súa estrutura organizativa e as súas funcións,
así como a súa función social.
- Obj.IE.8. Obter, seleccionar e interpretar información sobre os aspectos socioeconómicos,
financeiros e humanos relevantes que afecten o proxecto. - Obj.IE.9. Presentar as posibilidades do
traballo na rede e a sociedade dixital que facilitan a posta en marcha dun proxecto e o coñecemento
dos organismos e institucións que brindan axuda ao emprendedor.
- Obj.IE.10. Analizar e valorar a importancia da elección da forma xurídica, así como os trámites
necesarios para a posta en funcionamento da empresa. - Obj.IE.11. Describir as posibles fontes
financeiras ás que teñen acceso a través de exemplos prácticos, e optar pola máis adecuada.
- Obj.IE.12. Analizar a viabilidade económico-financeira do proxecto.
- Obj.IE.13. Coñecer as obrigacións fiscais das organizacións lucrativas e non lucrativas, valorando
a achega que supoñen aos orzamentos públicos. Para alcanzar os obxectivos desta materia, exporase
un proceso de ensino e aprendizaxe eminentemente práctica, de tal modo que se forme ao alumno
coas capacidades e coñecementos necesarios para que poida entender a realidade económica e
empresarial que nos rodea, ademais de ser crítico con ela. Teranse en conta, para iso, as seguintes
Departamento de Economía As Mariñas
Página 12 de 130
recomendacións: relacionar o proceso de ensino-aprendizaxe coa vida real, facilitar a construción de
aprendizaxes significativas, relacionando o que o alumno xa sabe cos novos contidos, favorecer a
capacidade de aprender a aprender e crear un clima de aceptación e cooperación fomentando o
traballo en grupo. A metodoloxía utilizada combinará estratexias de exposición e de indagación ou
descubrimento, que dependerá do tipo de contido. Así, a aprendizaxe dos contidos farase a través de
didácticas concretas que poden ser moi variadas, como a realización de traballos de investigación
tanto persoal como grupal e a súa posterior exposición, o estudo de casos reais, realización de
debates sobre temas económicos de actualidade ou visitas a empresas e organismos económicos. Na
materia cobra gran importancia a realización de pequenos proxectos empresariais onde o alumno
pode poñer en práctica o aprendido en cada unidade, así como axudar ao fomento do seu espírito
emprendedor como proxecto de futuro. O estudo de casos de emprendedores de éxito na contorna
do alumno e a incorporación das TIC formarán tamén parte esencial da metodoloxía de traballo .
3º. As competencias clave
Entendemos por competencias clave aquelas capacidades que debe desenvolver o
alumno ao finalizar o ciclo para aplicar de modo integrado os contidos da materia e
asimilalos á súa propia realización persoal. As competencias clave contribuirán ao
exercicio dunha cidadanía activa, a incorporarse á vida adulta de maneira satisfactoria e,
en definitiva, desenvolver no alumno unha aprendizaxe permanente durante toda a súa
vida. Cada unha das materias contribúe ao desenvolvemento de diferentes competencias
e, ao mesmo tempo, cada unha das competencias clave admite ser traballada desde
diferentes materias. A materia de Iniciación á actividade emprendedora e empresarial na
Educación Secundaria Obrigatoria contribúe xunto ao resto a que o alumno adquira as
capacidades que se buscan con cada competencia clave, pero tería especialmente a
finalidade de desenvolver as competencias matemática, social e cívica, iniciativa e
espírito emprendedor, ademais da competencia financeira que se engade de modo
extracurricular. Aínda que cada materia contribúe de maneira distinta á adquisición
destas competencias básicas, o currículo de Iniciación á actividade emprendedora e
empresarial para 4.º ESO contribúe especialmente ao seu desenvolvemento desta
maneira: a) Competencia en comunicación lingüística. Todas as materias deben
contribuír á consecución desta competencia por parte do alumno. A lectura, ademais de
ser fonte de pracer, facilita a interpretación e comprensión permitindo facer uso da
lingua falada e escrita. a finalidade da materia de Iniciación á actividade emprendedora e
empresarial para 4.º ESO radica primordialmente en alcanzar un dominio na
competencia comunicativa dos alumnos, para que ao termo da etapa educativa haxan
adquirido a capacidade de entender noticias básicas relacionadas coa economía en xeral
e o emprendemento en particular da prensa xeneralista, así como recibir, entender e
emitir mensaxes de contido empresarial correctamente. Tal desenvolvemento
permitiralles construír o pensamento e expresar opinións fundadas sobre as mesmas. O
proxecto curricular para Iniciación á actividade emprendedora e empresarial para 4.º
ESO contribuirá á adquisición da competencia lingüística mediante a introdución de
distintas lecturas ao longo de todos os temas: conto inicial, actividades resoltas, proxecto
emprendedor, comentarios de texto, ou a confección de actividades específicas de
procura de información, de debate e análise. O alumnado aprenderá tamén terminoloxía
económica e empresarial presente nos medios de comunicación e en diferentes tipos de
Departamento de Economía As Mariñas
Página 13 de 130
documentos relacionados co mundo da empresa.
b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. A
adquisición destas competencias por parte do alumno supoñerá que teña a capacidade de
poñer en práctica procesos de razoamento que lle leven á solución de problemas da vida
cotiá. A competencia levará tamén a que poida razoar os problemas para extraer
información, sendo capaz de identificar a validez dos razoamentos e dos resultados
obtidos. O proxecto contribúe á adquisición destas competencias coa introdución nas
distintas unidades de ferramentas matemáticas e estatísticas para a resolución de
problemas, ademais da lectura e interpretación de gráficos e a resolución de problemas
baseados na aplicación de expresións matemáticas para distintos cálculos da empresa nos
proxectos emprendedores propostos como os custos, punto morto, rátios etc.
c) Competencia dixital. Os contidos, criterios e estándares de avaliación oficiais da
materia incorporan o coñecemento e uso das principais aplicacións informáticas: os
sistemas de tratamento de textos, bases de datos, almacenamento e xestión de
información, correo electrónico, etc. O proxecto curricular procura desenvolver no
alumnado a capacidade de buscar, obter e tratar a información, así como de utilizala de
maneira crítica e sistemática, avaliando a súa pertinencia e diferenciando entre
información real e virtual. Outro obxectivo do proxecto é o de utilizar ferramentas
informáticas para producir, presentar e comprender información de complexidade
progresiva e permitir aos alumnos adquirir a habilidade necesaria para acceder a servizos
baseados na internet. Ao mesmo tempo, preténdese que alcancen a capacidade de saber
como empregar as Tecnoloxías da Información e a Comunicación en apoio do
pensamento crítico, a creatividade e a innovación en proxectos empresariais. O proxecto
curricular axudará á consecución desta competencia nos distintos bloques de contido por
canto o alumno deberá investigar con medios telemáticos sobre diferentes áreas de
actividade profesional no deseño do seu itinerario laboral persoal, así como para o
coñecemento dos seus dereitos e obrigacións como traballador en relación coa
Seguridade Social. O alumno tamén utilizará aplicacións informáticas para a xestión
financeira e comercial, o seguimento de provedores e clientes, a transmisión de
información entre áreas, a creación de materiais para a difusión do plan de
comercialización, a presentación do estudo de viabilidade económico-financeiro, e na
relación da empresa coas Administracións Públicas a través de medios telemáticos.
d) Competencia para aprender a aprender. A adquisición desta competencia debe
permitir ao alumno poder iniciar, organizar e persistir na aprendizaxe. O proxecto para a
materia busca que o alumno teña a capacidade para motivarse por aprender, que á súa
vez depende de que se xere a curiosidade e a necesidade desa aprendizaxe. O proxecto
presentado busca, a través do modo en que se presentan os contidos e do tipo de
actividades expostas, que o estudante senta protagonista do proceso e do resultado da súa
aprendizaxe e, finalmente, de que chegue a alcanzar as metas propostas. A metodoloxía
utilizada no proxecto é eminentemente práctica, buscando que o alumno aplique os
contidos aprendidos a diferentes situacións sociais e persoais. Moitas das actividades
presentadas en cada unidade mostran tamén ese carácter competencial que permite a
aprendizaxe permanente (actividades de debate, procura de información, comentarios de
texto, proxecto emprendedor, etc.)
Departamento de Economía As Mariñas
Página 14 de 130
e) Competencia social e cívica. A competencia social e cívica ten como obxectivo que o
alumno logre un desenvolvemento persoal e profesional que lle permita unha eficaz
incorporación á sociedade e a unha contorna laboral real. Neste sentido, a economía e a
actividade emprendedora que desenvolven as empresas son unha ferramenta poderosa
para a interpretación do mundo e poder abordar os fenómenos e problemas sociais en
distintos contextos. Para poder participar plenamente na sociedade democrática, é
fundamental adquirir os coñecementos que permitan comprender e analizar de maneira
crítica as opinións e comportamentos dos demais, respectando a diversidade. Por outra
banda, a sociedade reclama cada vez máis a presenza de persoas emprendedoras con
ideas propias e iniciativa, que, de forma responsable estean dispostas a participar e
implicarse en procesos de mellora esa sociedade. Teniendo en cuenta todo o anterior, o
proxecto para a materia busca formar un espírito crítico e reflexivo no alumno sobre os
problemas éticos e sociais que en ocasións presentan as empresas coa súa actividade. A
programación aborda o coñecemento do papel do empresario e o seu rol na xeración de
traballo e benestar social, así como o estudo das posibilidades que a contorna ofrece en
canto ás aspiracións persoais e empresariais do alumno. Ao longo das distintas unidades
didácticas desenvolvidas na programación, exponse, dentro dos contidos, actividades e
proxectos de emprendemento presentados, conceptos claramente relacionados con esta
competencia clave como son as normas e institucións que interveñen no mercado
laboral, os dereitos e obrigacións derivados das relacións laborais en materia de
Seguridade Social e de prevención de riscos laborais, a necesidade de incluír obxectivos
sociais derivados da responsabilidade social da empresa ou a obrigación de facer fronte
ás obrigacións fiscais dunha forma ética e responsable.
f) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. É a competencia máis directamente
relacionada coa materia. A consecución da competencia nos alumnos permitirá
conseguir futuros cidadáns emprendedores que participen e melloren a sociedade de
modo activo. O deseño da programación da materia de Iniciación á actividade
emprendedora e empresarial para 4.º ESO pretende formar ao alumnado sobre diferentes
contidos moi relevantes para o desenvolvemento desta competencia. Introdúcense
coñecementos científicos para a planificación, organización, execución e avaliación de
proxectos tanto de emprendemento persoal como empresarial que permitan xerar
emprego e benestar. O proxecto inclúe coñecementos e destrezas relacionados co mundo
do traballo, a educación económica, a financeira e a organización empresarial.,
presentando os contidos e as actividades de modo que se fomente a capacidade de
pensamento creativo do alumno, aspecto este fundamental para o nacemento dos
emprendedores. Ao longo das distintas unidades didácticas cobra gran importancia as
actividades incluídas dentro do “proxecto emprendedor” que axudarán ao alumno ao
seguinte:
f.1) No primeiro trimestre o alumno poderá expor un proxecto emprendedor persoal que
desenvolva a súa futura carreira profesional a través da reflexión sobre as súas calidades
persoais e as posibilidades que lle ofrece a súa contorna.
f.2) No segundo e terceiro trimestre os alumnos poderán ampliar os seus coñecementos
sobre o funcionamento das sociedades empresariais, tanto desde o punto de vista do seu
funcionamento e obxectivos económicos, como desde o punto de vista ético e de
Departamento de Economía As Mariñas
Página 15 de 130
responsabilidade social. Os alumnos aprenderán tamén a desenvolver o seu propio
proxecto empresarial seguindo as pautas que se expoñen nas diferentes unidades.
g) Conciencia e expresións culturais. Aínda que non é unha competencia directamente
relacionada coa materia, o ensino da mesma tamén debe contribuír a conseguila desde o
punto de vista da valoración das diferentes manifestacións culturais e artísticas que teñen
a súa repercusión tamén no mundo da empresa e do emprendemento. O proxecto
curricular para Iniciación á actividade emprendedora e empresarial en 4.º ESO inclúe
esta competencia en distintas actividades do proxecto emprendedor como son a creación
de materiais de difusión e publicidade dos produtos e/ou servizos do proxecto, o plan de
comunicación na internet e en redes sociais, ou a importancia de adaptar o produto á
cultura de cada tipo de consumidor. Ao longo de toda a programación pretendeuse tamén
fomentar valores e actitudes de tolerancia e respecto cara á diversidade cultural e a
liberdade de expresión. Fíxose énfase no desenvolvemento da creatividade para a
procura de necesidades no consumidor e posteriormente a súa transformación en ideas
emprendedoras, Tendo en conta o respecto ás diferenzas sociais e culturais da sociedade.
4º.Aspectos didácticos e metodolóxicos Os contidos non han de ser interpretados como unidades temáticas, nin, por tanto,
necesariamente organizados tal e como aparecen no Real Decreto. A organización dos
contidos do currículo en bloques non ten como finalidade establecer a orde e a
organización das actividades de aprendizaxe na aula, senón os compoñentes da
educación lingüística e literaria. Así mesmo, o feito de expoñer de modo diferenciado os
contidos non debe ocultar a interconexión que hai entre o uso oral e o escrito e a
interrelación que se dá en moitas actividades sociais entre usos orais e escritos. Ao longo
de 12 unidades didácticas e os repasos trimestrais, o presente proxecto de Iniciación á
actividade emprendedora e empresarial para 4.º ESO está estruturado da seguinte
maneira:
• Desenvolvemento dos contidos da unidade de maneira clara e concisa.
• Ao longo de cada unidade ofrécense tamén unhas Actividades resoltas (actividades
con solución que permiten asegurar a adquisición dos contidos máis complexos da
unidade).
• Actividades ao final de cada apartado para comprobar se o alumno asimilou
correctamente os contidos de cada epígrafe coas que se poderá traballar os estándares de
aprendizaxe e competencias fixados na programación de aula.
• Exponse gran variedade de actividades, nas seccións finais de cada unidade, mediante
as cales se axuda ao alumnado para reforzar e consolidar os contidos estudados.
• Dentro de cada unidade o alumno atopará distintas iconografías (Sabías que…,
Importante, Reflexión, Vocabulario, etc.) que axudan a interpretar as distintas seccións
do libro e a súa utilidade.
• A unidade termina con tres tipos de actividades: Actividades finais teóricas e prácticas
(que permiten ao alumno comprobar se adquiriu os coñecementos básicos da unidade,
Proxecto emprendedor I, II e III (para traballar paso a paso, trimestre a trimestre no
Departamento de Economía As Mariñas
Página 16 de 130
proxecto de empresa de cada alumno) e o Test de repaso (un rápido repaso de conceptos
clave da unidade). 5º. Nota: a temporalizacion esta suxeta a modificacions, que quedaran reflexada nas actas das
reunions do departamento
Materia
Iniciación á Actividade Emprendedora
e Empresarial
TEMPORALIZACION Ponderacion
Bloque 1. 1.1 Iniciativa emprendedora 1.2 Carreira profesional e búsqueda
de emprego 1.3 O traballo e as relación laborais 1.4 A S:social e os riscos laborais
1º trimestre(temas 1,2 3 e
4 do libro de texto
recomendado)
Unidade 1: 25 %
Unidade 2: 25%
Unidade 3: 25%
Unidade 4: 25%
Bloque 2. a. Idea de negocio e os
elementos da empresa b. Plan de empresa c. A información na
empresa d. Producción,
comercialización e marketing
2º trimestre(temas 5,6,7 e
8 do libro de texto
recomendado)
Unidade 5: 25%
Unidade 6: 25%
Unidade 7%: 25
Unidade 8: 25 %
Bloque 3. Finanzas 3.1 Formas xurídicas da empresa 3.2 Inversión e financiación 3.3 Os impostos na empresa 3.4 Balance de situación e viabilidade na empresa
3º trimestre(temas 9,10,11
e 12 do libro de texto
recomendado)
Unidade 9: 25%
Unidade 10 :25%
Unidade 11: 25%
Unidade 12: 25%
6. Bloques de contido: - Bloque I: Autonomía persoal, liderado e innovación.
- Bloque II: Proxecto de empresa.
- Bloque III. Finanzas.
En canto á repartición dos contidos do currículo en relación co libro, propoñemos a seguinte secuenciación:
- Primeira avaliación: unidades 1-4 (Bloque I).
- Segunda avaliación: unidades 5-8 (Bloque II).
- Terceira avaliación: unidades 9-12 (Bloque III).
7º. Criterios de avaliación e cualificación por avaliacións e por bloques de contido:
Departamento de Economía As Mariñas
Página 17 de 130
Unidade 1: LA INICIATIVA
EMPRENDEDORA Estándares de aprendizaxe Ponderación
Describir as calidades persoais e destrezas asociadas á iniciativa emprendedora analizando os requirimentos dos distintos postos de traballo e actividades empresariais
Identifica as calidades persoais, actitudes, aspiracións e formación propias das persoas con iniciativa emprendedora, describindo a actividade dos empresarios e o seu rol na xeración de traballo e benestar social.
25%
Unidade 2: CARRERA PROFESIONAL Y BÚSQUEDA
DE EMPLEO
Estándares de aprendizaxe
Ponderación
.
Describir as calidades persoais e destrezas asociadas á iniciativa emprendedora analizando os requirimentos dos distintos postos de traballo e actividades empresariais.
Investiga con medios telemáticos as diferentes áreas de actividade profesional da contorna, os tipos de empresa que as desenvolven e os diferentes postos de traballo en cada unha delas razoando os requirimentos para o desempeño profesional en cada un deles
10%
Tomar decisións sobre o itinerario vital propio
comprendendo as posibilidades de emprego,
autoemprego e carreira profesional en relación coas
habilidades persoais e as alternativas de formación e
aprendizaxe ao longo da vida.
Deseña un proxecto de carreira profesional propia relacionando as posibilidades da contorna coas calidades e aspiracións persoais valorando a opción do autoemprego e a necesidade de formación ao longo da vida.
15%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 18 de 130
Unidade 3: EL TRABAJO Y LAS RELACIONES
SOCIALES
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Actuar como un futuro traballador responsable coñecendo os seus dereitos e deberes como tal, valorando a acción do Estado e da Seguridade Social na protección da persoa empregada así como comprendendo a necesidade de protección dos riscos laborais.
Identifica as normas e institucións que interveñen nas relacións entre persoas traballadoras e persoas empresarias relacionándoas co funcionamento do mercado de traballo.
10%
Distingue os dereitos e obrigacións que se derivan das relacións laborais comprobándoos en contratos de traballo e documentos de negociación colectiva.
15%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 19 de 130
Unidade 4: LA SEG. SOCIAL Y LOS RIESGOS LABORALES
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Actuar como un futuro traballador responsable coñecendo os seus dereitos e deberes como tal, valorando a acción do Estado e da Seguridade Social na protección da persoa empregada así como comprendendo a necesidade de protección dos riscos laborais.
Describe as bases do sistema da Seguridade Social, así como as obrigacións de persoas traballadoras e persoas empresarias dentro deste, valorando a súa acción protectora #ante as distintas continxencias cubertas e describindo as prestacións mediante procuras nas webs institucionais.
10%
. Identifica as situacións de risco laboral máis habituais nos sectores de actividade económica máis relevantes na contorna indicando os métodos de prevención legalmente establecidos así como as técnicas de primeiros auxilios aplicables en caso de accidente ou dano.
15%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 20 de 130
Unidade 5: LA IDEA DE NEGOCIO Y LOS ELEMENTOS DE LA EMPRESA
Estándares de aprendizaxe
Ponderación
Crear un proxecto de empresa na aula describindo as características internas e a súa relación coa contorna así como a súa función social, identificando os elementos que constitúen a súa rede loxística como provedores, clientes, sistemas de produción e comercialización e redes de almacenaxe entre outros
Determina a oportunidade dun proxecto de empresa identificando as características e tomando parte na actividade que esta desenvolve.
8%
Identifica as características internas e externas do proxecto de empresa así como os elementos que constitúen a rede desta: mercado, provedores, clientes, sistemas de produción e/ou comercialización, almacenaxe, e outros.
10%
Realizar actividades de produción e comercialización propias do proxecto de empresa creado aplicando técnicas de comunicación e traballo en equipo
Recompila datos sobre os diferentes apoios á creación de empresas tanto da contorna próxima como do territorial, nacional ou europeo seleccionando as posibilidades que se axusten ao proxecto de empresa exposto
7%
Unidade 6: EL PLAN DE EMPRESA Estándares de aprendizaxe
Ponderación
Crear un proxecto de empresa na aula describindo as
características internas e a súa relación coa contorna así como a
súa función social, identificando os elementos que constitúen a súa
rede loxística como provedores, clientes, sistemas de produción e
comercialización e redes de almacenaxe entre outros.
Describe la relación del proyecto de empresa con su sector, su estructura organizativa y las funciones de cada departamento identificando los procedimientos de trabajo en el desarrollo del proceso productivo o comercial.
25 %
Departamento de Economía As Mariñas
Página 21 de 130
Unidade 7: LA INFORMACIÓN EN LA EMPRESA
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Identificar e organizar a información das distintas áreas do proxecto de empresa aplicando os métodos correspondentes á tramitación documental empresarial.
Manexa como usuario a nivel básico a aplicación informática de control e seguimento de clientes, provedores e outros, aplicando as técnicas básicas de contabilidade, xestión financeira e comercial e administración de persoal para a organización da información do proxecto de empresa.
17 %
Transmite información entre as distintas áreas e a clientes internos e externos do proxecto de empresa recoñecendo e aplicando técnicas de comunicación e negociación e aplicando o tratamento protocolario adecuado mediante medios
telemáticos e presenciais.
8%
Unidade 8. El área de producción, el
área comercial y el marketing
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Realizar actividades de produción e comercialización propias do proxecto de empresa creado aplicando técnicas de comunicación e traballo en equipo.
Crea materiais de difusión e publicidade dos produtos e/ou servizos do proxecto de empresa incluíndo un plan de comunicación na internet e en redes sociais aplicando os principios do márketing.
10%
Desempeña tarefas de produción e/ou comercialización no proxecto de empresa tomando decisións, traballando en equipo e cumprindo os prazos e obxectivos e propoñendo melloras segundo un plan de control prefijado.
15%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 22 de 130
Unidade 9. Formas jurídicas de las empresas
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Describir las diferentes formas jurídicas de las empresas relacionando con cada una de ellas las responsabilidades legales de sus propietarios y gestores así como con las exigencias de capital.
Distingue as diferentes formas xurídicas das empresas relacionándoo coas esixencias de capital e responsabilidades que é apropiado para cada tipo.
12%
Enumera as administracións públicas que teñen relación coa posta en marcha de empresas recompilando por vía telemática os principais documentos que se derivan da posta en funcionamento.
8%
Valora as tarefas de apoio, rexistro, control e fiscalización que realizan as autoridades no proceso de creación de empresas describindo os trámites que se deben realizar.
5%
Unidade 10. Inversión y financiación Estándares de aprendizaxe Ponderación
Identificar as fontes de financiamento das empresas propias de cada forma xurídica incluíndo as externas e internas valorando as máis adecuadas para cada tipo e momento no ciclo de vida da empresa.
Determina os investimentos necesarios para a posta en marcha dunha empresa distinguindo as principais partidas relacionadas nun balance de situación.
8%
Caracteriza de forma básica as posibilidades de financiamento do día a día das empresas diferenciando o financiamento externo e interna, a curto e a longo prazo así como o custo de cada unha e as implicacións na marcha da empresa.
10%
Comprender as necesidades da planificación financeira e de negocio das empresas ligándoa á previsión da marcha da actividade sectorial e económica nacional.
Analiza os produtos financeiros máis adecuados de entre as entidades financeiras da contorna para cada tipo de empresa valorando o custo e o risco de cada un deles e seleccionando os máis adecuado para o proxecto de empresa
7%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 23 de 130
Unidade 11. Los impuestos y la empresa Estándares de aprendizaxe Ponderación
Comprender as necesidades da planificación financeira e de negocio das empresas ligándoa á previsión da marcha da actividade sectorial e económica nacional.
Identifica as obrigacións fiscais das empresas segundo a actividade sinalando o funcionamento básico de IAE, IVE/IVE, IRPF e IS indicando as principais diferenzas entre eles e valorando a achega que supón a carga impositiva á riqueza nacional.
25%
Unidade 12. Balance de situación y viabilidad de la
empresa Estándares de aprendizaxe Ponderación
Identificar as fontes de financiamento das empresas propias de cada forma xurídica incluíndo as externas e internas valorando as máis adecuadas para cada tipo e momento no ciclo de vida da empresa.
Determina os investimentos necesarios para a posta en marcha dunha empresa distinguindo as principais partidas relacionadas nun balance
10%
Comprender as necesidades da planificación financeira e de negocio das empresas ligándoa á previsión da marcha da actividade sectorial e económica nacional.
Presenta un estudo de viabilidade económico financeiro a medio prazo do proxecto de empresa aplicando condicións reais de produtos financeiros analizados e previsións de vendas segundo un estudo da contorna mediante unha aplicación informática tipo folla de cálculo manexando cocientes financeiros básicos
15%
8º. Obxetivos
Iniciación á Actividade Emprendedora e Empresarial. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
Bloque 1. Autonomía persoal, liderado e innovación
e
g
B1.1. Autonomía e autocoñecemento. A iniciativa emprendedora e o/a empresario/a na sociedade.
B1.2. Intereses, aptitudes e motivacións persoais para a carreira profesional.
B1.1. Describir as calidades persoais e as destrezas asociadas á iniciativa emprendedora, analizando os requisitos de distintos postos de traballo e actividades empresariais.
IAEEB1.1.1. Identifica as calidades persoais, as actitudes, as aspiracións e a formación propias das persoas con iniciativa emprendedora, e describe a actividade dos/das empresarios/as e o seu papel na xeración de traballo e benestar social.
CSIEE
CAA
IAEEB1.1.2. Investiga con medios telemáticos as áreas de actividade profesional do seu contorno, os tipos de empresa que as desenvolven e os postos de traballo en cada unha, razoando os requisitos para o desempeño profesional en cada
CD
CAA
CSIEE
Departamento de Economía As Mariñas
Página 24 de 130
Iniciación á Actividade Emprendedora e Empresarial. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
un deles.
b
g
B1.3. Itinerarios formativos e carreiras profesionais. Proceso de procura de emprego en empresas do sector. Autoemprego. Proceso de toma de decisións sobre o itinerario persoal.
B1.2. Tomar decisións sobre o itinerario vital propio comprendendo as posibilidades de emprego, o autoemprego e a carreira profesional, en relación coas habilidades persoais e as alternativas de formación e aprendizaxe ao longo da vida.
IAEEB1.2.1. Deseña un proxecto de carreira profesional propia relacionando as posibilidades do ámbito coas calidades e as aspiracións persoais, e valorando a opción do autoemprego e a necesidade de formación ao longo da vida.
CAA
CSIEE
a
c
g
m
B1.4. Dereito do traballo.
B1.5. Dereitos e deberes derivados da relación laboral.
B1.6. Contrato de traballo e negociación colectiva.
B1.7. Seguridade Social. Sistema de protección. Emprego e desemprego.
B1.8. Protección do/da traballador/a e beneficios sociais.
B1.9. Riscos laborais. Normas. Planificación da protección na empresa.
B1.3. Actuar como futuro/a traballador/a responsable coñecendo os seus dereitos e deberes como tal, valorando a acción do Estado e da Seguridade Social na protección da persoa empregada, e comprendendo a necesidade de protección dos riscos laborais.
IAEEB1.3.1. Identifica as normas e as institucións que interveñen nas relacións entre os/as traballadores/as e as empresas, en relación co funcionamento do mercado de traballo.
CSC
CSIEE
IAEEB1.3.2. Distingue os dereitos e as obrigas que se derivan das relacións laborais, e compróbaos en contratos de traballo e documentos de negociación colectiva.
CSC
CSIEE
CMCCT
IAEEB1.3.3. Describe as bases do sistema da Seguridade Social e as obrigas dos/das traballadores/as e dos/das empresarios/as dentro deste, así como as prestacións mediante procuras nas web institucionais, valorando a súa acción protectora ante as continxencias cubertas.
CCL
CSC
CSIEE
IAEEB1.3.4. Identifica as situacións de risco laboral máis habituais nos sectores de actividade económica máis salientables no ámbito, e indica os métodos de prevención legalmente establecidos, así como as técnicas de primeiros auxilios aplicables en caso de accidente ou dano.
CSIEE
CAA
CMCCT
Bloque 2. Proxecto de empresa
d
g
B2.1. Idea de proxecto de empresa. Avaliación da idea. O contorno e o papel social da empresa.
B2.2. Elementos e estrutura da empresa.
B2.3. Plan de empresa.
B2.4. Planificación na empresa.
B2.1. Crear un proxecto de empresa na aula e describir as características internas e a súa relación co contorno, así como a súa función social, identificando os elementos que constitúen a súa rede loxística como provedores/as, clientela, sistemas de produción e comercialización, redes de almacenaxe, etc.
IAEEB2.1.1. Determina a oportunidade dun proxecto de empresa, identificando as características e tomando parte na actividade que a empresa desenvolve.
CSIEE
CAA
IAEEB2.1.2. Identifica as características internas e externas da empresa en proxecto, así como os elementos que constitúen o
CSIEE
CMCCT
CD
Departamento de Economía As Mariñas
Página 25 de 130
Iniciación á Actividade Emprendedora e Empresarial. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
contono específico desta (mercado, provedores/as, clientela, sistemas de produción e/ou comercialización, almacenaxe, etc.).
IAEEB2.1.3. Describe a relación da empresa proxectada co seu sector, a súa estrutura organizativa e as funcións de cada departamento, e identifica os procedementos de traballo no desenvolvemento do proceso produtivo ou comercial.
CSIEE
CCL
CMCCT
IAEEB2.1.4. Elabora documentos para a planificación das funcións da empresa en proxecto, tanto a longo como a curto prazo.
CCL
CSIEE
CMCCT
b
g
h
B2.5. Información na empresa. Información contable. Información de recursos humanos. Documentos comerciais de cobramento e pagamento. Arquivo.
B2.2. Identificar e organizar a información das áreas da empresa en proxecto aplicando os métodos correspondentes á tramitación documental empresarial.
IAEEB2.2.1. Manexa como usuario/a de nivel básico aplicacións informáticas de control e seguimento de clientela, provedores/as e outros, aplicando as técnicas básicas de contabilidade, xestión financeira e comercial e administración de persoal, para a organización da información da empresa proxectada.
CD
CMCCT
CAA
IAEEB2.2.2. Transmite información entre as áreas e a clientela da empresa en proxecto, recoñecendo e aplicando técnicas de comunicación e negociación, e aplicando o tratamento protocolario axeitado mediante medios telemáticos e presenciais.
CCL
CSIEE
CD
CMCCT
g
h
l
B2.6. Actividades na empresa. Función de produción. Función comercial e de márketing.
B2.7. Axudas e apoio á creación de empresas.
B2.3. Realizar actividades de produción e comercialización propias da empresa proxectada, aplicando técnicas de comunicación e traballo en equipo.
IAEEB2.3.1. Crea materiais publicitarios e para a difusión dos produtos e/ou servizos obxecto do proxecto, e elabora un plan de comunicación en internet e en redes sociais, aplicando os principios do márketing.
CCL
CSIEE
CD
CMCCT
IAEEB2.3.2. Desenvolve tarefas de produción e/ou comercialización na empresa en proxecto segundo os plans de control prefixados: simulando a toma de decisións para cumprir os prazos e os obxectivos establecidos e propondo melloras, mediante o traballo en
CSIEE
CMCCT
CD
CAA
Departamento de Economía As Mariñas
Página 26 de 130
Iniciación á Actividade Emprendedora e Empresarial. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
equipo.
IAEEB2.3.3. Compila datos sobre os apoios á creación de empresas tanto do contorno próximo como do territorial, estatal ou europeo, e selecciona as posibilidades que se axusten ao proxecto de empresa formulado.
CD
CMCCT
CSIEE
Bloque 3. Finanzas
a
d
g
h
l
ñ
B3.1. Tipos de empresa segundo a súa forma xurídica.
B3.2. Elección da forma xurídica.
B3.3. Trámites de posta en marcha dunha empresa.
B3.1. Describir as formas xurídicas das empresas en relación coas responsabilidades legais dos/das seus/súas propietarios/a e xestores/as, así como coas esixencias de capital.
IAEEB3.1.1. Distingue as formas xurídicas das empresas e indica as esixencias de capital e responsabilidades propias de cada tipo.
CSIEE
CMCCT
IAEEB3.1.2. Identifica e enumera as administracións públicas implicadas na posta en marcha de empresas, e compila por vía telemática os principais documentos necesarios para a posta en funcionamento.
CD
CMCCT
CSIEE
IAEEB3.1.3. Valora as tarefas de apoio, rexistro, control e fiscalización que realizan as autoridades no proceso de creación de empresas, e describe os trámites que se deben realizar.
CSC
CMCCT
IAEEB3.1.4. Selecciona a forma xurídica máis axeitada en cada caso segundo a actividade que se vaia desenvolver, o número de emprendedores/as, o alcance da responsabilidade que se vaia asumir, a complexidade organizativa, a dispoñibilidade financeira e a fiscalidade.
CAA
CSIEE
CMCCT
b
f
g
B3.4. Fontes de financiamento das empresas: externas (bancos, axudas e subvencións, e crowdfunding) e internas (accionistas, investidores/as e aplicación de beneficios).
B3.5. Produtos financeiros e bancarios para pequenas e medianas empresas (PME): comparación.
B3.2. Identificar as fontes de financiamento das empresas propias de cada forma xurídica, incluíndo as externas e internas, e valorar as máis axeitadas para cada tipo e momento no ciclo de vida da empresa.
IAEEB3.2.1. Determina os investimentos necesarios para a posta en marcha dunha empresa, e distingue as principais partidas relacionadas nun balance de situación.
CSIEE
CMCCT
CD
IAEEB3.2.2. Caracteriza de xeito básico as posibilidades de financiamento das empresas, diferenciando o financiamento externo e o interno, a curto e a longo prazo, así como o custo de cada unha e as implicacións na marcha da empresa.
CMCCT
CD
CSIEE
Departamento de Economía As Mariñas
Página 27 de 130
Iniciación á Actividade Emprendedora e Empresarial. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
b
f
g
l
ñ
B3.6. Planificación financeira das empresas. Estudo de viabilidade económico-financeira. Proxección da actividade. Instrumentos de análise. Razóns básicas.
B3.7. Impostos que afectan as empresas. Calendario fiscal.
B3.3. Recoñecer a necesidade de planificar o negocio das empresas ligándoa á previsión da evolución do sector e da economía nacional, así como da planificación financeira e fiscal.
IAEEB3.3.1. Presenta un estudo de viabilidade económico-financeiro a medio prazo do proxecto de empresa, aplicando condicións reais de produtos financeiros analizados e previsións de vendas, segundo un estudo do ámbito mediante unha aplicación informática tipo folla de cálculo, manexando razóns financeiras básicas.
CD
CSIEE
CAA
CMCCT
IAEEB3.3.2. Analiza os produtos financeiros máis axeitados de entre as entidades financeiras do ámbito para cada tipo de empresa, valorando o custo e o risco de cada un, e selecciona os máis acaído para o proxecto de empresa.
CAA
CSIEE
CMCCT
CD
IAEEB3.3.3. Identifica as obrigas fiscais das empresas segundo a súa actividade e a súa forma xurídica, sinala o funcionamento básico do IAE, IVE, IRPF e IS, e indica as principais diferenzas entre eles.
CMCCT
CD
CSIEE
IAEEB3.3.4. Valora a achega que supón a carga impositiva das empresas á riqueza nacional e ao sostemento das cargas do Estado.
CSC
CAA
8º. Elementos transversais
Os elementos transversais, que non son materias engadidas, senón un conxunto de coñecementos, hábitos,
valores, etc., deben entrar a formar parte do desenvolvemento de todas e cada unha das materias básicas en
que se organiza o currículo. A educación ten por finalidade capacitar aos individuos para que se desenvolvan
no seu medio de forma autónoma e para iso contribúe a desenvolver nos alumnos/ as aquelas capacidades
que lles van a proporcionar se cidadáns plenos. Pero hai cuestións transcendentais que non se abordan de
forma exclusivamente académica como o traballo do desenvolvemento e construción persoal. Atopámonos
coa necesidade de educar aos alumnos/ as en valores e axudarlles a aprender a vivir, adoptando unha forma
de vida que sexa posible soster, para crear cidadáns libres, autónomos e con principios para enfrontarse de
forma crítica na sociedade que lles acolle. Esta sociedade demanda que non só se transmitan coñecementos,
senón que as escolas formen a persoas que sexan capaces de vivir e convivir no respecto, a liberdade e os
principios democráticos. Os temas transversais son contidos basicamente actitudinais que van influír no
comportamento conductual do noso alumnado. Son valores importantes tanto para o desenvolvemento
integral e persoal do noso alumnado, como para o desenvolvemento dunha sociedade máis libre,
Departamento de Economía As Mariñas
Página 28 de 130
democrática, respectuosa co medio e tolerante. O Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, determina
que en Educación Secundaria Obrigatoria, estes elementos son:
- Comprensión lectora e expresión oral e escrita.
- Comunicación audiovisual.
- Uso das Tecnoloxías da Información e a comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
Traballaremos a educación en valores de forma transversal e continua, ao longo de todo o proceso de ensino-
aprendizaxe, e facémolo cun carácter interdisciplinar e dunha forma atrayente para o alumnado,
especialmente nos periscopios, seccións finais de unidade e de trimestre.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 29 de 130
4º de ESO ECONOMÍA
Departamento de Economía As Mariñas
Página 30 de 130
4º de ESO ECONOMÍA
1º. Introducion.
A materia de 4º de ESO distribúese en seis bloques que permiten o estudo da economía como ciencia e do
papel dos axentes económicos. No bloque 1 ("Ideas económicas básicas") recóllense aspectos relativos aos
principios económicos, á terminoloxía propia e á metodoloxía da ciencia económica. No bloque 2 ("Economía
e empresa") analízase o papel e o funcionamento do/da axente de empresas na economía. O seguinte bloque
("Economía persoal") está dedicado ao estudo da transcendencia das decisións económicas na vida das
persoas. O cuarto bloque ("Economía e ingresos e gastos do Estado") repasa o papel estatal no
funcionamento económico a través da análise dos seus ingresos e gastos. No quinto bloque ("Economía e
tipos de xuro, inflación e desemprego") repásanse os aspectos máis salientables da economía financeira e a
súa repercusión na actividade económica e o nivel de emprego. E para rematar, o bloque de "Economía
internacional" fai un breve repaso do funcionamento do sector exterior da economía con especial fincapé nas
repercusións da integración económica e a globalización.
2º. Obxectivos da área de Economía
En relación cos contidos propostos para a ESO, establecemos para a área de Economía no curso de 4º de
ESO os seguintes obxectivos:
- Obj. EC.1. Integrar o concepto de economía como ciencia da elección. Identificar os principais axentes
económicos, a súa actuación e as relacións entre eles. Valorar críticamente o impacto das accións dos
axentes económicos sobre a contorna.
- Obj. EC.2. Adquirir e empregar vocabulario económico con precisión e rigor, de modo que permita coñecer,
valorar e interpretar a realidade económica e social que nos rodea.
- Obj. EC.3. Describir a importancia da empresa e o emprendemento no proceso de creación de riqueza
dunha sociedade.
- Obj. EC.4. Identificar as consecuencias das actividades empresariais para a propia empresa, os seus
traballadores e a sociedade no seu conxunto.
- Obj. EC.5. Coñecer, controlar e xestionar as variables de ingresos e gastos dun orzamento persoal e saber
decidir con racionalidade entre distintas alternativas económicas da vida persoal e relacionalas co benestar
propio e social.
- Obj. EC.6. Analizar o papel do diñeiro no funcionamento da sociedade. Valorar o aforro como medio para
alcanzar logros persoais.
- Obj. EC.7. Explicar o papel do sector público, como garante do marco de actuación e como axente
económico. Valorar críticamente os efectos da súa actuación ou ausencia de actuación respecto a a
igualdade e o benestar dunha sociedade.
- Obj. EC.8. Diagnosticar os efectos da inflación como elemento distorsionador das decisións que toman os
axentes económicos nunha sociedade.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 31 de 130
- Obj. EC.9. Analizar as características principais do mercado de traballo, as políticas de emprego e valorar
as oportunidades que presenta.
- Obj. EC.10. Coñecer e valorar as vantaxes que supuxo o comercio internacional, así como os custos que
implicou no desenvolvemento dalgúns países. Valorar o potencial da integración económica e as perspectivas
da economía aragonesa no marco da internacionalización económica.
- Obj. EC.11. Buscar, seleccionar, comprender e valorar noticias económicas procedentes de distintas fontes.
- Obj. EC.12. Realizar tarefas en grupo e participar en debates cunha actitude construtiva, crítica e tolerante,
fundamentando adecuadamente as opinións e valorando o diálogo como unha vía necesaria para a solución
dos problemas económicos.
Para alcanzar os obxectivos desta materia, exporase un proceso de ensino e aprendizaxe eminentemente
práctica, de tal forma que se forme ao alumno coas capacidades e coñecementos necesarios para que poida
entender a realidade económica que nos rodea e ser crítico con ela. Teranse en conta, para iso, as seguintes
recomendacións: relacionar o proceso de ensino-aprendizaxe coa vida real, facilitar a construción de
aprendizaxes significativas, relacionando o que o alumno xa sabe cos novos contidos, favorecer a capacidade
de aprender a aprender e crear un clima de aceptación e cooperación fomentando o traballo en grupo. A
metodoloxía utilizada combinará estratexias de exposición e de indagación ou descubrimento, que dependerá
do tipo de contido. Así a aprendizaxe dos contidos farase a través de didácticas concretas poden ser moi
variadas, como a realización de traballos de investigación tanto persoal como grupal e a súa posterior
exposición, o estudo de casos reais, realización de debates sobre temas económicos de actualidade ou
visitas a empresas e organismos económicos. Neste sentido, os estudos de casos e a incorporación das TIC
formarán parte esencial da metodoloxía da materia así como o seguimento dos principais medios de
comunicación ao alcance do alumnado.
3º. As competencias clave Entendemos por competencias clave aquelas capacidades que debe desenvolver o alumno ao finalizar o ciclo para aplicar de modo integrado os contidos da materia e asimilalos á súa propia realización persoal. As competencias clave contribuirán ao exercicio dunha cidadanía activa, a incorporarse á vida adulta de maneira satisfactoria e, en definitiva, desenvolver no alumno unha aprendizaxe permanente durante toda a súa vida. Cada unha das materias contribúe ao desenvolvemento de diferentes competencias e, ao mesmo tempo, cada unha das competencias clave admite ser traballada desde diferentes materias. A materia de Economía na Educación Secundaria Obrigatoria contribúe xunto ao resto a que o alumno adquira as capacidades que se buscan con cada competencia clave, pero tería especialmente a finalidade de desenvolver as competencias matemática, social e cívica, iniciativa e espírito emprendedor, ademais da competencia financeira que se engade de modo extracurricular. Aínda que cada materia contribúe de maneira distinta á adquisición destas competencias básicas, o currículo de Economía contribúe especialmente ao seu desenvolvemento desta maneira: a) Competencia en comunicación lingüística. Todas as materias deben contribuír á consecución desta competencia por parte do alumno. A lectura, ademais de ser fonte de pracer, facilita a interpretación e comprensión permitindo facer uso da lingua falada e escrita. a finalidade da materia de Economía radica primordialmente en alcanzar un dominio na competencia comunicativa dos alumnos, para que ao termo da
Departamento de Economía As Mariñas
Página 32 de 130
etapa educativa haxan adquirido a capacidade de entender noticias básicas relacionadas coa economía na prensa xeneralista, así como recibir, entender e emitir mensaxes de contido económico correctamente. Tal desenvolvemento permitiralles construír o pensamento e expresar opinións fundadas sobre as mesmas. O proxecto curricular para Economía en ESO contribuirá á adquisición da competencia lingüística mediante a introdución de lecturas ao longo de todos os temas (conto inicial, “ periscopios”, taller de prensa, etc.), comentarios de texto xornalístico ou a confección de actividades específicas de procura de información, de debate e análise. b) Competencia matemática. A adquisición desta competencia por parte do alumno supoñerá que teña a capacidade de poñer en práctica procesos de razoamento que lle leven á solución de problemas da vida cotiá. A competencia levará tamén a que poida razoar os problemas para extraer información, sendo capaz de identificar a validez dos razoamentos e dos resultados obtidos. O proxecto contribúe á adquisición da competencia coa introdución nas distintas unidades de ferramentas matemáticas para a resolución de problemas, ademais da lectura e interpretación de gráficos e a resolución de problemas baseados na aplicación de expresións matemáticas. c) Competencia no tratamento da información e competencia dixital. A nosa materia contribúe a potenciar esta competencia polo feito de ter como obxectivo proporcionar coñecementos e destrezas para a procura e selección de información fundamentalmente en prensa escrita. A procura desta información require o uso adecuado de bibliotecas, hemerotecas ou o dominio das novas tecnoloxías da información para obter o máximo aproveitamento na fase de documentación á hora de realizar traballos de investigación. A realización guiada destas procuras constituirá un medio para o desenvolvemento da competencia dixital; a iso tamén contribúe, o uso que esta materia fai dos novos medios de comunicación dixitais que implican un uso social e participativo que os alumnos deben coñecer, valorar e utilizar de modo crítico e responsable. A LOMCE específica a este respecto que, «en canto á competencia dixital, os contidos, criterios e estándares de avaliación da materia incorporan o coñecemento e uso das principais aplicacións informáticas: os sistemas de tratamento de textos, bases de datos, almacenamento e xestión de información, correo electrónico, etc. Tamén se procura desenvolver no alumnado a capacidade de buscar, obter e tratar a información, así como de utilizala de maneira crítica e sistemática, avaliando a súa pertinencia e diferenciando entre información real e virtual. Outra capacidade potenciada é a de utilizar ferramentas informáticas para producir, presentar e comprender información de complexidade progresiva e ter a habilidade necesaria para acceder a servizos baseados na internet, buscalos e utilizalos; pero, ao mesmo tempo, tamén a capacidade de saber como empregar as Tecnoloxías da Información e a Comunicación en apoio do pensamento crítico, a creatividade e a innovación. Nesta materia, a utilización das Tecnoloxías da Información e a Comunicación require unha actitude crítica e reflexiva en relación coa información dispoñible». d) Competencia para aprender a aprender. A adquisición desta competencia debe permitir ao alumno poder iniciar, organizar e persistir na aprendizaxe. O proxecto para a materia busca que o alumno teña a capacidade para motivarse por aprender, que á súa vez depende de que se xere a curiosidade e a necesidade desa aprendizaxe. O proxecto presentado busca, a través do modo en que se presentan os contidos e do tipo de actividades expostas, que o estudante senta protagonista do proceso e do resultado da súa aprendizaxe e, finalmente, de que chegue a alcanzar as metas propostas. Tentouse presentar unha serie de contidos de carácter práctico para achegar ao alumno á realidade que lle rodea con capacidade crítica e reflexiva. Moitas das actividades presentadas en cada unidade mostran tamén ese carácter competencial que permite a aprendizaxe permanente (actividades de debate, procura de información “ periscopios”, etc.) e) Competencia social e cívica. A competencia social e cívica ten como obxectivo que o alumno logre un desenvolvemento persoal e profesional que lle permita unha eficaz incorporación á sociedade e a unha contorna laboral real. Neste sentido, a Economía é unha ferramenta poderosa para a interpretación do mundo e poder abordar os fenómenos e problemas sociais en distintos contextos. Para poder participar plenamente na sociedade democrática, é fundamental adquirir os coñecementos que permitan comprender e analizar de maneira crítica as opinións e comportamentos dos demais, respectando a diversidade. Por outra banda, a sociedade reclama cada vez máis a presenza de persoas emprendedoras con ideas propias e iniciativa, que, de forma responsable estean dispostas a participar e implicarse en procesos de mellora esa sociedade.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 33 de 130
Tendo en cuenta todo o anterior, o proxecto para a materia busca formar un espírito crítico e reflexivo no alumno sobre os problemas económicos da nosa sociedade (paro, inflación, etc.) e o modo de resolvelos. Ademais, os contidos dalgunhas unidades expoñen algúns dilemas éticos relacionados coa globalización e o medio ambiente que farán reflexionar ao alumno. Exponse tamén actividades finais de contido competencial (exercicios de debate, textos xornalísticos e propostas de audiovisuais) f) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. É a competencia máis directamente relacionada coa materia. A consecución da competencia nos alumnos permitirá conseguir futuros cidadáns emprendedores que participen e melloren a sociedade de modo activo. O proxecto inclúe coñecementos e destrezas relacionados co mundo do traballo, a educación económica, a financeira e a organización empresarial. Os contidos presentados no proxecto buscan no alumno fomentar a súa capacidade de pensamento creativo, aspecto este fundamental para o nacemento dos emprendedores., así como o coñecemento do funcionamento das sociedades empresariais desde o punto de vista ético e de responsabilidade social. Buscando a consecución desta competencia, púxose especial coidado na elaboración das actividades, tentando sempre cubrir as diferentes formas de abordar a aprendizaxe por parte dos alumnos. As actividades de análises, debate, traballo en grupo, autoavaliación, resolución de problemas e de toma de decisións son unha constante en todos os temas. g) Conciencia e expresións culturais. Aínda que non é unha competencia directamente relacionada coa materia, o ensino da materia tamén debe contribuír a conseguila desde o punto de vista da valoración das diferentes manifestacións culturais e artísticas que teñen a súa repercusión tamén na economía. Dentro dos contidos propostos abórdase o tema da globalización que tamén ten un compoñente cultural que esixe por parte do alumno unha actitude crítica e reflexiva.
4º. Aspectos didácticos e metodolóxicos
Os contidos non han de ser interpretados como unidades temáticas, nin, por tanto, necesariamente
organizados tal e como aparecen no Real Decreto. A organización dos contidos do currículo en bloques non
ten como finalidade establecer a orde e a organización das actividades de aprendizaxe na aula, senón os
compoñentes da educación lingüística e literaria. Así mesmo, o feito de expoñer de modo diferenciado os
contidos non debe ocultar a interconexión que hai entre o uso oral e o escrito e a interrelación que se dá en
moitas actividades sociais entre usos orais e escritos. Ao longo de 12 unidades didácticas e os repasos
trimestrais, o presente proxecto de Economía para 4.º ESO está estruturado da seguinte maneira:
• Desenvolvemento dos contidos da Unidade de maneira clara e concisa.
• Actividades ao final de cada apartado para comprobar se o alumno asimilou correctamente os con tidos de
cada epígrafe.
• Ao longo de cada unidade ofrécense dous tipos máis de actividades: Periscopios (actividades prácticas que
requiren un maior nivel de reflexión) e Actividades resoltas (actividades con solución que permiten asegurar a
adquisición dos contidos máis complexos da unidade).
• Exponse gran variedade de actividades, nas seccións finais de cada unidade, mediante as cales se axuda
ao alumnado para reforzar e consolidar os contidos estudados.
• Dentro de cada unidade o alumno atopará distintas iconografías (Sabías que…, Importante, Reflexión, etc.)
que axudan a interpretar as distintas seccións do libro e a súa utilidade.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 34 de 130
• A unidade termina con 5 tipos de actividades: Actividades finais teóricas e prácticas (que permiten ao
alumno comprobar se adquiriu os coñecementos básicos da unidade, Talleres de prensa (para traballar na
procura de información e a comprensión e reflexión sobre noticias de prensa), Vocabulario (para lembrar as
definicións traballadas na unidade), test de repaso (un rápi
5º. Nota: a temporalizacion esta suxeta a modificacions, que quedaran reflexada nas
actas das reunions do departamento
Materia
Economía de 4º ESO TEMPORALIZACION PONDERACIÓN Bloque 1. Ideas económicas básicas Bloque 2. Economía e empresa
1º trimestre (temas 1,2,3 e 4
do libro de texto
recomendado)
Unidade 1: 25%
Unidade 2: 25%
Unidade 3: 25%
Unidade 4: 25% Bloque 3. Economía persoal Bloque 4. Economía e ingresos e gastos do Estado Bloque 5. Economía e tipos de xuro, inflación e desemprego
2º trimestre( temas 5,6 7 e 8
do libro de texto
recomendado)
Unidade 5: 25%
Unidade 6: 25%
Unidade 7: 25%
Unidade 9: 25%
Bloque 5. Economía e tipos de xuro, inflación e desemprego Bloque 4. Economía e ingresos e gastos do Estado Bloque 6. Economía internacional
3º trimestre(temas9,10,11 e
12 do libro de texto
recomendado)
Unidade 9: 25%
Unidade 10: 25%
Unidade 11: 25%
Unidade 12: 25%
6º. Contidos
O texto elaborado para cuarto curso de ESO profunda nos seguintes bloques de contido:
- Bloque I: Ideas económicas básicas.
- Bloque II: Economía e empresa.
- Bloque III. Economía persoal.
- Bloque IV. Economía e ingresos e gastos do Estado.
- Bloque V. Economía e tipos de interese, inflación e desemprego.
- Bloque VI. Economía internacional.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 35 de 130
7º. Criterios de avaliación e cualificación por avaliacións e por bloques de contido:
Unidade 1. Economía, la ciencia útil Estándares de aprendizaxe Ponderación
Explicar a Economía como ciencia social valorando o
impacto permanente das decisións económicas na
vida dos cidadáns económicas básicas cos
condicionantes de recursos e necesidades.
Recoñece a escaseza de recursos e a
necesidade de elixir e tomar decisións
como as claves dos problemas básicos
de toda economía e comprende que toda
elección supón renunciar a outras
alternativas e que toda decisión ten
consecuencias
5%
. Diferencia formas diversas de abordar e
resolver problemas económicos e
identifica as súas vantaxes e
inconvenientes, así como as súas
limitacións.
5%
. Coñecer e familiarizarse coa terminoloxía económica
básica e co uso dos modelos económicos.
Comprende e utiliza correctamente
diferentes termos da área da
Economía.
5%
Diferenza entre Economía positiva e
Economía normativa.
5%
Tomar conciencia de los principios básicos de la
Economía a aplicar en las relaciones económicas
básicas con los condicionantes de recursos y
necesidades
Aplica razoamentos básicos para
interpretar problemas económicos
provenientes das relacións
económicas da túa contorna.
5%
Unidade 2. Producción y crecimiento Estándares de aprendizaxe Ponderación
Analizar as características principais do proceso
produtivo.
Indica os distintos tipos de factores produtivos e
as relacións entre produtividade, eficiencia e
tecnoloxía.
6%
. Identifica os diferentes sectores económicos,
así como os seus retos e oportunidades.
6%
Coñecer e familiarizarse coa terminoloxía económica
básica e co uso dos modelos económicos.
Comprende e utiliza correctamente diferentes
termos da área da Economía 4,5%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 36 de 130
. Representa e analiza gráficamente o custo de
oportunidade mediante a Fronteira de
Posibilidades de Produción
4,5%
Tomar conciencia dos principios básicos da Economía
para aplicar nas relacións económicas básicas cos
condicionantes de recursos e necesidades.
Aplica razoamentos básicos para interpretar problemas económicos provenientes das relacións económicas da túa contorna
4%
Unidade 3. Mercados y
empresa
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Tomar conciencia dos
principios básicos da
Economía para aplicar nas
relacións económicas
básicas e cos condicionantes
de recursos e necesidades.
Representa las relaciones que se
establecen entre las economías
domésticas y las empresas.
8%
Analizar as características
principais do proceso
produtivo.
Indica los distintos tipos de factores
productivos y las relaciones entre
productividad, eficiencia y
tecnología.
8%
Determinar para un caso
sinxelo a estrutura de
ingresos e custos dunha
empresa, calculando o seu
beneficio.
Diferencia los ingresos y costes
generales de una empresa e
identifica su beneficio o pérdida,
aplicando razonamientos
matemáticos para la interpretación
de resultados
9%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 37 de 130
Unidade 4. La empresa en su contexto
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Decribir os diferentes tipos de empresas e
formas xurídicas das empresas relacionando
con cada unha delas as súas esixencias de
capital e as responsabilidades legais dos seus
propietarios e xestores así como as
interrelacións das empresas a súa contorna
inmediata.
Distingue as diferentes formas xurídicas das
empresas e relaciónaas coas esixencias
requiridas de capital para a súa constitución e
responsabilidades legais para cada tipo.
5%
Valora as formas xurídicas de empresas máis
apropiadas en cada caso en función das
características concretas aplicando o razoamento
sobre clasificación das empresas.
4%
Identifica os diferentes tipos de empresas e
empresarios que actúan na súa contorna así
como a forma de interrelacionar co seu ámbito
máis próximo e os efectos sociais e ambientais,
positivos e negativos, que se observan.
4%
Identificar as fontes de financiamento das
empresas
. Explica as posibilidades de financiamento do día
a día das empresas diferenciando o
financiamento externo e interna, a curto e a longo
prazo, así como o custo de cada unha e as
implicacións na marcha da empresa.
5%
. Diferenciar os impostos que afectan as
empresas e a importancia do cumprimento das
obrigacións fiscais.
. Identifica as obrigacións fiscais das empresas
segundo a actividade sinalando o funcionamento
básico dos impostos e as principais diferenzas
entre eles.
4%
Valora a achega que supón a carga impositiva á
riqueza nacional. 3%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 38 de 130
Unidade 5. Planificación
financiera Estándares de aprendizaxe Ponderación
Realizar un orzamento persoal
distinguindo entre os diferentes tipos de
ingresos e gastos, controlar o seu grao
de cumprimento e as posibles
necesidades de adaptación.
Elabora e realiza un seguimento a un orzamento
ou plan financeiro personalizado, identificando
cada un dos ingresos e gastos. 5%
Utiliza ferramentas informáticas na preparación
e desenvolvemento dun orzamento ou plan
financeiro personalizado.. 4%
Manexa gráficos de análises que lle permiten
comparar unha realidade personalizada coas
previsións establecidas. 4%
Decidir con racionalidade #ante as
alternativas económicas da vida persoal
relacionando estas con o benestar
propio e social.
Comprende as necesidades de planificación e
de manexo dos asuntos financeiros ao longo da
vida. Dita planificación vincúlase á previsión
realizada en cada unha das etapas de acordo
coas decisións tomadas e a marcha da
actividade económica nacional.
6%
Expresar unha actitude positiva cara ao
aforro e manexar o aforro como medio
para alcanzar diferentes obxectivos.
Coñece e explica a relevancia do aforro e do
control do gasto. 6%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 39 de 130
Unidade 6. Salud financiera Estándares de aprendizaxe Ponderación
Decidir con racionalidade ante as
alternativas económicas da vida persoal
relacionando estas con o benestar propio
e social.
Comprende as necesidades de
planificación e de manexo dos asuntos
financeiros ao longo da vida. Dita
planificación vincúlase á previsión
realizada en cada unha das etapas de
acordo coas decisións tomadas e a
marcha da actividade económica
nacional.
.
6%
Expresar unha actitude positiva cara ao
aforro e manexar o aforro como medio
para alcanzar diferentes obxectivos.
Coñece e explica a relevancia do aforro
e do control do gasto. 6%
Analiza as vantaxes e inconvenientes do
endebedamento valorando o risco e
seleccionando a decisión máis adecuada
para cada momento
7%
. Coñecer o concepto de seguro e a súa
finalidade.
Identifica e diferencia os diferentes tipos
de seguros segundo os riscos ou
situacións adversas nas diferentes
etapas da vida
6%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 40 de 130
Unidade 7. El dinero y sus
formas Estándares de aprendizaxe Ponderación
Recoñecer o funcionamento básico
do diñeiro e diferenciar os diferentes
tipos de contas bancarias e de
tarxetas emitidas como medios de
pago valorando a oportunidade do
seu uso con garantías e
responsabilidade.
Comprende os termos fundamentais e describe
o funcionamento na operativa coas contas
bancarias. 7%
. Valora e comproba a necesidade de ler
detidamente os documentos que presentan os
bancos, así como a importancia da seguridade
cando a relación prodúcese por internet.
6%
Recoñece o feito de que se poden negociar as
condicións que presentan as entidades
financeiras e analiza o procedemento de
reclamación #ante as mesmas.
5%
Identifica e explica as distintas modalidades de
tarxetas que existen, así como o esencial da
seguridade cando se opera con tarxetas.
7%
Unidade 8. Producción y
precios Estándares de aprendizaxe Ponderación
Diferenciar as magnitudes de tipos
de interese, inflación e
Describe as causas da inflación e valora as súas
principais repercusións económicas e sociais.
9%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 41 de 130
desemprego, así como analizar as
relacións existentes entre elas. .
Explica o funcionamento dos tipos de interese e
as consecuencias da súa variación para a marcha
da Economía.
9%
Interpretar datos e gráficos
vinculados cos conceptos de tipos
de interese, inflación e
desemprego.
Valora e interpreta datos e gráficos de contido
económico relacionados cos tipos de interese,
inflación e desemprego.
7%
Unidade 9. El mercado de
trabajo Estándares de aprendizaxe Ponderación
Valorar diferentes opcións de
políticas macroeconómicas para
facer fronte ao desemprego.
Describe as causas do
desemprego e valora as súas
principais repercusións
económicas e sociais.
10%
Analiza os datos de desemprego
en España e as políticas contra o
desemprego.
7%
Investiga e recoñece ámbitos de
oportunidades e tendencias de
emprego.
8%
Unidade 10. Las cuentas del
Estado Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 42 de 130
Recoñecer e analizar a
procedencia das principais fontes
de ingresos e gastos do Estado así
como interpretar gráficos onde se
mostre dita distribución.
Identifica as vías de onde proceden os ingresos
do Estado así como as principais áreas dos
gastos do Estado e comenta as súas relacións. 6%
. Analiza e interpreta datos e gráficos de contido
económico relacionados cos ingresos e gastos
do Estado. 4%
Distingue nos diferentes ciclos económicos o
comportamento dos ingresos e gastos públicos
así como os efectos que se poden producir ao
longo do tempo. 5%
Diferenciar e explicar os conceptos
de débeda pública e déficit público.
Comprende e expresa as diferenzas entre os
conceptos de débeda pública e déficit público,
así como a relación que se produce entre eles. 5%
Determinar o impacto para a
sociedade da desigualdade da
renda e estudar as ferramentas de
redistribución da renda.
Coñece e describe os efectos da desigualdade
da renda e os instrumentos de redistribución da
mesma. 5%
Unidade 11. El comercio
internacional y la Unión
Europea
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 43 de 130
Valorar ou impacto dá
globalización económica, do
comercio internacional e dous
procesos de integración económica
na calidade de vida dás persoas e
ou medio ambiente
Valora o grao de interconexión das diferentes
Economías de todos os países do mundo e
aplica a perspectiva global para emitir xuízos
críticos.
9%
Explica as razóns que xustifican e inflúen no
intercambio económico entre países. 8%
Coñece e enumera vantaxes e inconvenientes
do proceso de integración económica e
monetaria da Unión Europea. 8%
Unidade 12. La globalización
y los desequilibrios de la
economía mundial
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Valorar o impacto da globalización
económica, do comercio
internacional e dos procesos de
integración económica na calidade
de vida das persoas e o medio
ambiente
Analiza acontecementos
económicos contemporáneos no
contexto da globalización e o
comercio internacional.
15%
Reflexiona sobre os problemas
ambientais e a súa relación co
impacto económico internacional
analizando as posibilidades dun
desenvolvemento sostible.
10%
Economía. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
Bloque 1. Ideas económicas básicas
Departamento de Economía As Mariñas
Página 44 de 130
Economía. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
a
d
f
B1.1. Economía como ciencia: actividade económica e sociedade.
B1.2. Principios na toma de decisións económicas.
B1.3. Escaseza, elección e asignación de recursos. Custo de oportunidade.
B1.1. Explicar a economía como ciencia social e valorar o impacto permanente das decisións económicas na vida das persoas.
ECB1.1.1. Recoñece a escaseza de recursos e a necesidade de elixir e tomar decisións como as claves dos problemas básicos de calquera economía, e comprende que todas as eleccións supoñen renunciar a outras alternativas e que todas as decisións teñen consecuencias.
CCL
CSC
ECB1.1.2. Distingue formas de analizar e resolver problemas económicos, e identifica as súas vantaxes, os seus inconvenientes e as súas limitacións.
CAA
CD
f
h
o
B1.4. O método na economía: modelos económicos.
B1.5. Fronteira de posibilidades de produción.
B1.2. Identificar a terminoloxía económica básica e o uso dos modelos económicos, e familiarizarse con eles.
ECB1.2.1. Comprende e utiliza correctamente termos da área da economía.
CCL
ECB1.2.2. Diferencia entre economía positiva e economía normativa.
CAA
CSC
ECB1.2.3. Representa e analiza graficamente o custo de oportunidade mediante a fronteira de posibilidades de produción.
CD
CMCCT
a
f
B1.6. As relacións económicas básicas e a súa representación.
B1.3. Tomar conciencia dos principios da economía para aplicar nas relacións económicas básicas cos condicionantes de recursos e as necesidades.
ECB1.3.1. Representa as relacións que se establecen entre as economías domésticas e as empresas.
CMCCT
CSC
ECB1.3.2. Aplica razoamentos básicos para interpretar problemas económicos provenientes das relacións económicas do seu contorno.
CMCCT
CSC
Bloque 2. Economía e empresa
a
b
e
m
B2.1. A empresa e o/a empresario/a.
B2.2. Elementos, funcións e obxectivos da empresa.
B2.3. Clases de empresas.
B2.4. Formas xurídicas da empresa.
B2.1. Describir os tipos de empresas e as formas xurídicas das empresas, e relacionar con cada unha coas súas esixencias de capital e as responsabilidades legais dos/das propietarios/as e xestores/as, así como as interrelacións das empresas no seu contorno inmediato.
ECB2.1.1. Distingue as formas xurídicas das empresas e relaciónaas coas esixencias de capital para a súa constitución e coas responsabilidades legais para cada tipo.
CMCCT
CSIEE
ECB2.1.2. Identifica e valora as formas xurídicas de empresas máis apropiadas en cada caso, en función das características concretas, aplicando o razoamento sobre clasificación das empresas.
CAA
CD
ECB2.1.3. Distingue os tipos de empresas e de empresarios/as que actúan no seu ámbito, así como a forma de interactuar co
CSIEE
CSC
Departamento de Economía As Mariñas
Página 45 de 130
Economía. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
seu contorno máis próximo e os efectos sociais e ambientais, positivos e negativos, que se observan.
a
f
e
B2.5. Proceso produtivo e factores produtivos.
B2.6. Sectores da actividade económica.
B2.2. Analizar as características principais do proceso produtivo.
ECB2.2.1. Analiza os tipos de factores produtivos e as relacións entre produtividade, eficiencia e tecnoloxía.
CMCCT
CSC
ECB2.2.2. Identifica os sectores económicos, así como os seus retos e as súas oportunidades.
CD
CSC
e
f
B2.7. Fontes de financiamento das empresas. Novas formas de financiamento.
B2.3. Identificar as fontes de financiamento das empresas.
ECB2.3.1. Explica as posibilidades de financiamento das empresas e diferencia o financiamento externo e o interno, a curto e a longo prazo, así como o custo de cada unha e as implicacións na marcha da empresa.
CCL
CD
CMCCT
e
f
B2.8. Ingresos e custos da empresa: clasificación.
B2.9. Resultados da empresa.
B2.4. Determinar, para un caso sinxelo, a estrutura de ingresos e custos dunha empresa, calculando o seu beneficio.
ECB2.4.2. Distingue os ingresos e os custos dunha empresa, calcula o seu beneficio ou a súa perda, aplicando razoamentos matemáticos, e interpreta os resultados.
CD
CMCCT
a
e
f
B2.10. Obrigas fiscais das empresas.
B2.5. Diferenciar os impostos que afectan as empresas e a importancia do cumprimento das obrigas fiscais.
ECB2.5.1. Identifica as obrigas fiscais das empresas segundo a súa forma xurídica e as actividades, e sinala o funcionamento básico dos impostos e as principais diferenzas entre eles.
CD
CMCCT
ECB2.5.2. Valora a achega que para a riqueza nacional supón a carga impositiva que soportan as empresas.
CSC
Bloque 3. Economía persoal
d
e
f
B3.1. Orzamento persoal. Control de ingresos e gastos.
B3.2. Xestión do orzamento. Obxectivos e prioridades.
B3.1. Realizar un orzamento persoal distinguindo entre os tipos de ingresos e gastos, e controlar o seu grao de cumprimento e as posibles necesidades de adaptación.
ECB3.1.1. Elabora un orzamento ou plan financeiro persoal, identificando os ingresos e os gastos integrantes, e realiza o seu seguimento.
CAA
CD
CMCCT
ECB3.1.2. Utiliza ferramentas informáticas na preparación e desenvolvemento dun orzamento ou plan financeiro personalizado.
CAA
CD
CMCCT
ECB3.1.3 Manexa gráficos de análise que permiten comparar unha realidade personalizada coas previsións establecidas.
CAA
CD
CMCCT
Departamento de Economía As Mariñas
Página 46 de 130
Economía. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
a
d
m
B3.3. Planificación económico-financeira: necesidades económicas nas etapas da vida.
B3.2. Decidir con racionalidade ante as alternativas económicas da vida persoal, e relacionalas co benestar propio e social.
ECB3.2.1. Comprende as necesidades de planificación e do manexo de asuntos financeiros ao longo da vida. Esa planificación vincúlase á previsión realizada en cada etapa, de acordo coas decisións tomadas e a marcha da actividade económica nacional.
CAA
CSIEE
a
f
B3.4. Aforro e endebedamento. Os plans de pensións.
B3.5. Risco e diversificación.
B3.3. Expresar unha actitude positiva cara ao aforro, e empregar o aforro como medio para alcanzar diversos obxectivos.
ECB3.3.1. Recoñece e explica a relevancia do aforro e do control do gasto.
CAA
CSC
ECB3.3.2. Analiza as vantaxes e inconvenientes do endebedamento, valorando o risco e seleccionando a decisión máis axeitada para cada momento.
CAA
CSC
a
b
e
f
g
B3.6. O diñeiro.
B3.7. Contratos financeiros: contas e tarxetas de débito e crédito.
B3.8. Relacións no mercado financeiro: información e negociación.
B3.9. Implicacións dos contratos financeiros. Dereitos e responsabilidades dos/das consumidores/as no mercado financeiro.
B3.4. Recoñecer o funcionamento básico do diñeiro e diferenciar os tipos de contas bancarias e de tarxetas emitidas como medios de pagamento, e valorar a oportunidade do seu uso con garantías e responsabilidade.
ECB3.4.1. Comprende os termos fundamentais e describe o funcionamento das contas na operativa bancaria.
CCL
CMCCT
ECB3.4.2. Valora e comproba a necesidade de interpretar as cláusulas dos contratos bancarios para coñecer os dereitos e as obrigas que se derivan delas, así como a importancia de operar en condicións de seguridade cando se empregan procedementos telemáticos.
CCL
CAA
CD
ECB3.4.3. Recoñece a capacidade de negociación coas entidades financeiras e analiza os procedementos de reclamación ante estas.
CAA
CD
ECB3.4.4. Identifica e explica as modalidades de tarxetas bancarias, así como os elementos e os procedementos que garanten a seguridade na súa operativa.
CCL
CD
CMCCT
e
f
g
B3.10. O seguro como medio para a cobertura de riscos. Tipoloxía de seguros.
B3.5. Coñecer o concepto de seguro e a súa finalidade.
ECB3.5.1. Identifica, describe e clasifica os tipos de seguros segundo os riscos ou as situacións adversas nas etapas da vida.
CAA
CCL
CMCCT
Bloque 4. Economía e ingresos e gastos do Estado
a
b
e
B4.1. Orzamentos públicos: ingresos e gastos do Estado.
B4.1. Recoñecer e analizar a procedencia das principais fontes de ingresos e gastos do Estado, e interpretar gráficos
ECB4.1.1. Identifica as vías de onde proceden os ingresos do Estado, así como as principais áreas dos gastos do Estado, e
CMCCT
CSC
Departamento de Economía As Mariñas
Página 47 de 130
Economía. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
f
g
ñ
onde se amose esa distribución. comenta as súas relacións.
ECB4.1.2. Analiza e interpreta datos e gráficos de contido económico relacionados cos ingresos e os gastos do Estado.
CD
CMCCT
ECB4.1.3. Distingue nos ciclos económicos o comportamento dos ingresos e dos gastos públicos, así como os efectos que se poden producir ao longo do tempo.
CMCCT
CSC
ECB4.1.4. Describe o contido dos orzamentos públicos e argumenta a necesidade de prever os ingresos e os gastos, e controlar a súa execución.
CCL
CSC
a
e
f
B4.2. A débeda pública e o déficit público.
B4.2. Diferenciar e explicar os conceptos de débeda pública e déficit público.
ECB4.2.1. Comprende e expresa as diferenzas entre os conceptos de débeda pública e déficit público, así como a relación que se produce entre eles.
CCL
CMCCT
a
c
d
e
f
B4.3. Desigualdades económicas e distribución da renda.
B4.3. Determinar o impacto para a sociedade da desigualdade da renda e estudar as ferramentas de redistribución da renda.
ECB4.3.1. Coñece e describe os efectos da desigualdade da renda e os instrumentos de redistribución desta.
CCL
CMCCT
CSC
ECB4.3.2. Interpreta gráficos representativos da distribución da renda
CAA
CD
CMCCT
Bloque 5. Economía e tipos de xuro, inflación e desemprego
a
c
e
f
B5.1. Tipos de xuro.
B5.2. Inflación.
B5.3. Consecuencias dos cambios nos tipos de xuro e inflación.
B5.4. Desemprego: clasificación e consecuencias.
B5.1. Diferenciar as magnitudes de tipos de xuro, inflación e desemprego, analizar as relacións entre elas e interpretar datos e gráficos vinculados con esas magnitudes.
ECB5.1.1. Describe as causas da inflación e valora as súas principais repercusións económicas e sociais.
CCL
CSC
ECB5.1.2. Explica o funcionamento dos tipos de interese e as consecuencias da súa variación para a marcha da economía.
CCL
CMCCT
CSC
ECB5.1.3. Valora e interpreta datos e gráficos de contido económico relacionados cos tipos de xuro, inflación e desemprego.
CD
CMCCT
a
c
e
f
B5.5. Causas do desemprego e políticas contra o desemprego. O desemprego en Galicia.
B5.6. Perspectivas da ocupación.
B5.2. Valorar opcións de políticas macroeconómicas para facer fronte ao desemprego.
ECB5.2.1. Describe as causas do desemprego e valora as súas principais repercusións económicas e sociais.
CCL
CMCCT
CSC
ECB5.2.2. Analiza os datos de desemprego en España e as
CD
Departamento de Economía As Mariñas
Página 48 de 130
Economía. 4º de ESO
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
políticas contra o desemprego. CSC
ECB5.2.3. Investiga e recoñece vieiros e tendencias de emprego.
CAA
CD
Bloque 6. Economía internacional
a
e
f
m
B6.1. Globalización económica.
B6.2. Comercio internacional.
B6.3. Integración económica e monetaria europea.
B6.4. Economía e ambiente: sustentabilidade.
B6.1. Valorar o impacto da globalización económica, do comercio internacional e dos procesos de integración económica na calidade de vida das persoas e no ambiente.
ECB6.1.1. Valora o grao de interconexión das economías de todos os países do mundo e aplica a perspectiva global para emitir xuízos críticos.
CAA
CSC
ECB6.1.2. Explica as razóns que xustifican o intercambio económico entre países e que inflúen nel.
CCL
CSC
ECB6.1.3. Analiza e presenta acontecementos económicos contemporáneos no contexto da globalización e o comercio internacional.
CAA
CD
CSC
ECB6.1.4. Recoñece e enumera vantaxes e inconvenientes do proceso de integración económica e monetaria da Unión Europea.
CCL
CD
CSC
ECB6.1.5. Reflexiona sobre os problemas ambientais e a súa relación co impacto económico internacional, e analiza as posibilidades dun desenvolvemento sustentable.
CAA
CSC
8º. Elementos transversais
Os elementos transversais, que non son materias engadidas, senón un conxunto de coñecementos, hábitos,
valores, etc., deben entrar a formar parte do desenvolvemento de todas e cada unha das materias básicas en
que se organiza o currículo. A educación ten por finalidade capacitar aos individuos para que se desenvolvan
no seu medio de forma autónoma e para iso contribúe a desenvolver nos alumnos/ as aquelas capacidades
que lles van a proporcionar se cidadáns plenos. Pero hai cuestións transcendentais que non se abordan de
forma exclusivamente académica como o traballo do desenvolvemento e construción persoal. Atopámonos
coa necesidade de educar aos alumnos/ as en valores e axudarlles a aprender a vivir, adoptando unha forma
de vida que sexa posible soster, para crear cidadáns libres, autónomos e con principios para enfrontarse de
forma crítica na sociedade que lles acolle. Esta sociedade demanda que non só se transmitan coñecementos,
senón que as escolas formen a persoas que sexan capaces de vivir e convivir no respecto, a liberdade e os
principios democráticos. Os temas transversais son contidos basicamente actitudinais que van influír no
Departamento de Economía As Mariñas
Página 49 de 130
comportamento conductual do noso alumnado. Son valores importantes tanto para o desenvolvemento
integral e persoal do noso alumnado, como para o desenvolvemento dunha sociedade máis libre,
democrática, respectuosa co medio e tolerante. O Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, determina
que en Educación Secundaria Obrigatoria, estes elementos son:
- Comprensión lectora e expresión oral e escrita.
- Comunicación audiovisual.
- Uso das Tecnoloxías da Información e a comunicación.
- Emprendemento.
- Educación cívica e constitucional.
Traballaremos a educación en valores de forma transversal e continua, ao longo de todo o proceso de ensino-
aprendizaxe, e facémolo cun carácter interdisciplinar e dunha forma atrayente para o alumnado,
especialmente nos periscopios, seccións finais de unidade e de trimestre.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 50 de 130
ECONOMÍA 1º BACHARELATO
ECONOMÍA 1º BACHARELATO
1º. Introdución
A materia de Economía de 1º de bacharelato emprega un esquema mixto de presentación, herdado
de deseños curriculares anteriores e baseado principalmente na análise da economía como ciencia,
do papel dos axentes económicos e do funcionamento das principais institucións económicas e os
seus elementos. Estrutúrase en sete bloques: no primeiro abórdase a o principal problema orixe da
ciencia económica, a economía e a escaseza, continuando coa organización da actividade
Departamento de Economía As Mariñas
Página 51 de 130
económica para estudar a estrutura dos sistemas económicos; nun segundo bloque ("A actividade
produtiva") descríbese a produción como principal actividade económica; no terceiro ("O mercado e
o sistema de prezos") repásase a principal institución na fixación de prezos e asignación de
recursos; o seguinte bloque ("A macroeconomía") céntrase na medición da actividade económica e
no estudo do mercado de traballo; no quinto ("Aspectos financeiros da economía") faise un repaso
da vertente financeira da actividade económica; o sexto ("O contexto internacional da economía")
aborda a análise do sector exterior e dos fenómenos de integración económica e globalización; e,
finalmente, no bloque titulado "Desequilibrios económicos e o papel do Estado na económica",
reflexiónase sobre o carácter cíclico da actividade económica e o papel do Estado para mitigar e
corrixir os desequilibrios xurdidos do funcionamento económico.
A grande transcendencia social da economía queda reflectida na súa contribución ao fomento da
mellora na calidade de vida, ao progreso e ao benestar social. Os coñecementos económicos teñen
cada día mías valor, pola importancia de contar cunha cidadanía formada e pola relevancia dunha
boa administración dos recursos públicos.
O estudo da economía proporciona, xunto coa formación técnica, competencias lingüísticas e de
comunicación, matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, sociais e cívicas, así
como sentido da iniciativa e espírito emprendedor.
2º Obxetivos da área:
Obxectivos da área de Economía En relación cos contidos propostos para Bacharelato,
establecemos para a área de Economía no curso de 1.º de Bacharelato os seguintes
obxectivos:
- Obj. EC.1. Identificar o ciclo da actividade económica. Distinguir os diferentes
sistemas económicos e formar un xuízo persoal acerca das vantaxes e inconvenientes de
cada un deles.
- Obj. EC.2. Identificar a interdependencia entre diferentes variables macroeconómicas
nos ámbitos rexional, nacional e internacional.
- ObjEC.3. Adquirir, coñecer, comprender e utilizar o vocabulario económico con
precisión e rigor, para que a súa incorporación ao vocabulario habitual aumente a
precisión no uso da linguaxe e mellore a comunicación e á vez, permita coñecer, valorar
e interpretar a realidade económica e social.
- Obj. EC.4. Coñecer o funcionamento das empresas, as súas funcións e capacidade
produtiva. Analizar as principais características diferenciadoras do sector produtivo
español respecto a a media da UE.
- Obj. EC.5. Describir o funcionamento, tipos e límites do mercado, formulando un
xuízo crítico do sistema e do papel regulador do sector público.
- Obj. EC.6. Analizar e valorar as repercusións que o crecemento económico ten no
medio ambiente e na calidade de vida, así como o distinto grao de desenvolvemento das
distintas rexións. Reflexionar sobre a necesidade de lograr un desenvolvemento sostible.
- Obj. EC.7. Examinar as características principais do mercado de traballo e da súa
evolución a partir dos factores crave que o definen. Establecer os seus trazos
Departamento de Economía As Mariñas
Página 52 de 130
diferenciadores, diagnosticar a súa sustentabilidade e valorar as oportunidades de
empregabilidade.
- Obj. EC.8. Comprender a estrutura básica, situación e perspectiva da economía
española no contexto europeo e de leste no mundo.
- Obj. EC.9. Abordar de forma autónoma e razoada problemas económicos da contorna
utilizando os procedementos de indagación das ciencias sociais e diversas fontes e
medios de información, en especial as tecnoloxías da información e comunicación.
- Obj. EC.10. Formular xuízos críticos acerca dos feitos económicos, políticos e sociais
da actualidade mundial, relacionándoos entre si e argumentar con puntos de vista
propios, aceptando a discrepancia como vía de enriquecemento persoal. Trasladar esa
reflexión ás situacións cotiás da contorna en que se desenvolve o alumnado.
- Obj. EC.11. Buscar, seleccionar, comprender, relacionar, tratar e comunicar de
maneira organizada, información verbal, escrita, gráfica e estatística, procedente de
diversos medios de comunicación, ou redes sociais, sobre desaxustes económicos e das
medidas de política económica adoptadas para a súa resolución.
- Obj. EC.12. Realizar tarefas en grupo e participar en debates cunha actitude
construtiva, crítica e tolerante, fundamentando adecuadamente as opinións e valorando
do diálogo como unha vía para a solución dos problemas económicos. Para alcanzar os
obxectivos desta materia, exporase un proceso de ensino e aprendizaxe eminentemente
práctica, de tal forma que se forme ao alumno coas capacidades e coñecementos
necesarios para que poida entender a realidade económica que nos rodea e ser crítico con
ela. • Teranse en conta, para iso, as seguintes recomendacións:
• Relacionar o proceso de ensino-aprendizaxe coa vida real,
• Facilitar a construción de aprendizaxes significativas, relacionando o que o alumno xa
sabe cos novos contidos,
• Favorecer a capacidade de aprender a aprender
• Crear un clima de aceptación e cooperación fomentando o traballo en grupo. A
metodoloxía utilizada combinará estratexias de exposición e de indagación ou
descubrimento, que dependerá do tipo de contido. Así a aprendizaxe dos contidos farase
a través de didácticas concretas poden ser moi variadas, como a realización de traballos
de investigación tanto persoal como grupal e a súa posterior exposición, o estudo de
casos reais, realización de debates sobre temas económicos de actualidade ou visitas a
empresas e organismos económicos. Neste sentido, os estudos de casos e a incorporación
das TIC formarán parte esencial da metodoloxía da materia así como o seguimento dos
principais medios de comunicación ao alcance do alumnado.
3º. As competencias clave
Entendemos por competencias clave aquelas capacidades que debe desenvolver o
alumno ao finalizar o ciclo para aplicar de modo integrado os contidos da materia e
asimilalos á súa propia realización persoal. As competencias clave contribuirán ao
exercicio dunha cidadanía activa, a incorporarse á vida adulta de maneira satisfactoria e,
en definitiva, desenvolver no alumno unha aprendizaxe permanente durante toda a súa
vida. Cada unha das materias contribúe ao desenvolvemento de diferentes competencias
Departamento de Economía As Mariñas
Página 53 de 130
e, ao mesmo tempo, cada unha das competencias clave admite ser traballada desde
diferentes materias. A materia de Economía de 1.º Bacharelato contribúe xunto ao resto
a que o alumno adquira as capacidades que se buscan con cada competencia clave, pero
tería especialmente a finalidade de desenvolver as competencias matemática, social e
cívica, iniciativa e espírito emprendedor. Aínda que cada materia contribúe de maneira
distinta á adquisición destas competencias básicas, o currículo de Economía contribúe
especialmente ao seu desenvolvemento desta maneira: a) Competencia en comunicación
lingüística. Todas as materias deben contribuír á consecución desta competencia por
parte do alumno. A lectura, ademais de ser fonte de pracer, facilita a interpretación e
comprensión permitindo facer uso da lingua falada e escrita. a finalidade da materia de
Economía radica primordialmente en alcanzar un dominio na competencia comunicativa
dos alumnos, para que ao termo da etapa educativa haxan adquirido a capacidade de
entender noticias básicas relacionadas coa economía na prensa xeneralista, así como
recibir, entender e emitir mensaxes de contido económico correctamente. Tal
desenvolvemento permitiralles construír o pensamento e expresar opinións fundadas
sobre as mesmas. O proxecto curricular para Economía en Bacharelato contribuirá á
adquisición da competencia lingüística mediante a introdución de lecturas, comentarios
de texto xornalístico ou a confección de actividades específicas de procura de
información, de debate e análise.
b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. A
adquisición desta competencia por parte do alumno supoñerá que teña a capacidade de
poñer en práctica procesos de razoamento que lle leven á solución de problemas da vida
cotiá. A competencia levará tamén a que poida razoar os problemas para extraer
información, sendo capaz de identificar a validez dos razoamentos e dos resultados
obtidos. O proxecto contribúe á adquisición da competencia coa introdución nas distintas
unidades de ferramentas matemáticas para a resolución de problemas, ademais da lectura
e interpretación de gráficos e a resolución de problemas baseados na aplicación de
expresións matemáticas.
c) Competencia dixital. A nosa materia contribúe a potenciar esta competencia polo feito
de ter como obxectivo proporcionar coñecementos e destrezas para a procura e selección
de información fundamentalmente en prensa escrita. A procura desta información
require o uso adecuado de bibliotecas, hemerotecas ou o dominio das novas tecnoloxías
da información para obter o máximo aproveitamento na fase de documentación á hora de
realizar traballos de investigación. A realización guiada destas procuras constituirá un
medio para o desenvolvemento da competencia dixital; a iso tamén contribúe, o uso que
esta materia fai dos novos medios de comunicación dixitais que implican un uso social e
participativo que os alumnos deben coñecer, valorar e utilizar de modo crítico e
responsable. A LOMCE específica a este respecto que, «en canto á competencia dixital,
os contidos, criterios e estándares de avaliación da materia incorporan o coñecemento e
uso das principais aplicacións informáticas: os sistemas de tratamento de textos, bases de
datos, almacenamento e xestión de información, correo electrónico, etc. Tamén se
procura desenvolver no alumnado a capacidade de buscar, obter e tratar a información,
así como de utilizala de maneira crítica e sistemática, avaliando a súa pertinencia e
diferenciando entre información real e virtual. Outra capacidade potenciada é a de
Departamento de Economía As Mariñas
Página 54 de 130
utilizar ferramentas informáticas para producir, presentar e comprender información de
complexidade progresiva e ter a habilidade necesaria para acceder a servizos baseados
na internet, buscalos e utilizalos; pero, ao mesmo tempo, tamén a capacidade de saber
como empregar as Tecnoloxías da Información e a Comunicación en apoio do
pensamento crítico, a creatividade e a innovación. Nesta materia, a utilización das
Tecnoloxías da Información e a Comunicación require unha actitude crítica e reflexiva
en relación coa información dispoñible».
d) Competencia para aprender a aprender. A adquisición desta competencia debe
permitir ao alumno poder iniciar, organizar e persistir na aprendizaxe. O proxecto para a
materia busca que o alumno teña a capacidade para motivarse por aprender, que á súa
vez depende de que se xere a curiosidade e a necesidade desa aprendizaxe. O proxecto
presentado busca, a través do modo en que se presentan os contidos e do tipo de
actividades expostas, que o estudante senta protagonista do proceso e do resultado da súa
aprendizaxe e, finalmente, de que chegue a alcanzar as metas propostas. Tentouse
presentar unha serie de contidos de carácter práctico para achegar ao alumno á realidade
que lle rodea con capacidade crítica e reflexiva. Moitas das actividades presentadas en
cada unidade mostran tamén ese carácter competencial que permite a aprendizaxe
permanente.
e) Competencia social e cívica. A competencia social e cívica ten como obxectivo que o
alumno logre un desenvolvemento persoal e profesional que lle permita unha eficaz
incorporación á sociedade e a unha contorna laboral real. Neste sentido, a Economía é
unha ferramenta poderosa para a interpretación do mundo e poder abordar os fenómenos
e problemas sociais en distintos contextos. Para poder participar plenamente na
sociedade democrática, é fundamental adquirir os coñecementos que permitan
comprender e analizar de maneira crítica as opinións e comportamentos dos demais,
respectando a diversidade. Por outra banda, a sociedade reclama cada vez máis a
presenza de persoas emprendedoras con ideas propias e iniciativa, que, de forma
responsable estean dispostas a participar e implicarse en procesos de mellora esa
sociedade. Tendo en cuenta todo o anterior, o proxecto para a materia busca formar un
espírito crítico e reflexivo no alumno sobre os problemas económicos da nosa sociedade
e o modo de resolvelos. Ademais, os contidos dalgunhas unidades expoñen algúns
dilemas éticos relacionados co consumo ou a publicidade, por exemplo, que farán
reflexionar ao alumno.
f) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. É a competencia máis directamente
relacionada coa materia. A consecución da competencia nos alumnos permitirá
conseguir futuros cidadáns emprendedores que participen e melloren a sociedade de
modo activo. O proxecto inclúe coñecementos e destrezas relacionados co mundo do
traballo, a educación económica, a financeira e a organización empresarial. Os contidos
presentados no proxecto buscan no alumno fomentar a súa capacidade de pensamento
creativo, aspecto este fundamental para o nacemento dos emprendedores., así como o
coñecemento do funcionamento das sociedades empresariais desde o punto de vista ético
e de responsabilidade social. Buscando a consecución desta competencia, púxose
especial coidado na elaboración das actividades, tentando sempre cubrir as diferentes
formas de abordar a aprendizaxe por parte dos alumnos. As actividades de análises,
Departamento de Economía As Mariñas
Página 55 de 130
debate, traballo en grupo, autoavaliación, resolución de problemas e de toma de
decisións son unha constante en todas as unidades.
g) Conciencia e expresións culturais. Aínda que non é unha competencia directamente
relacionada coa materia, o ensino desta tamén debe contribuír a conseguila desde o
punto de vista da valoración das diferentes manifestacións culturais e artísticas que teñen
a súa repercusión tamén na economía. Dentro dos contidos propostos abórdase o tema da
publicidade que esixe por parte do alumno unha actitude crítica e reflexiva.
4º. Aspectos didácticos e metodolóxicos
Os contidos non han de ser interpretados como unidades temáticas, nin, por tanto,
necesariamente organizados tal e como aparecen no Real Decreto. A organización dos
contidos do currículo en bloques non ten como finalidade establecer a orde e a
organización das actividades de aprendizaxe na aula, senón os compoñentes da
educación lingüística e literaria. Así mesmo, o feito de expoñer de modo diferenciado os
contidos non debe ocultar a interconexión que hai entre o uso oral e o escrito e a
interrelación que se dá en moitas actividades sociais entre usos orais e escritos. Ao longo
de 14 unidades didácticas, o presente proxecto de Economía para 1.º de Bacharelato está
estruturado da seguinte maneira:
• Desenvolvemento dos contidos da unidade de maneira clara e concisa.
• Actividades ao final de cada apartado para comprobar se o alumno asimilou
correctamente os contidos de cada epígrafe.
• Actividades resoltas ao longo de toda a unidade tanto numéricas como de análises.
• Desenvolvemento de contidos que se pretenden ampliar ou destacar incluídos dentro
dos « Periscopios» de cada unidade.
• Exponse gran variedade de actividades, nas seccións finais de cada unidade, mediante
as cales se axuda ao alumnado para reforzar e consolidar os contidos estudados.
• Mapa conceptual resumo cun esquema ao fina da unidade, no que se resumen os
contidos tratados.
• Exercicios tipo test ao final de cada unidade.
• Propostas de debate en cada tema na sección denominada «O dilema».
• Inclúese un espazo dedicado á economía no seu sentido máis práctico dentro da
apartado «Economía en acción», no que se analizan datos, gráficos e sucesos reais da
economía española e mundial
• Propostas de cinema adaptadas aos contidos de cada tema e a idade do alumno.
5º. Nota: a temporalizacion esta suxeta a modificacions, que quedaran reflexada nas actas das reunions do departamento
Materia
Economía de 1º Bacharelato TEMPORALIZACION Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 56 de 130
Bloque 1. Economía e
escaseza. A organización da
actividade económica
Bloque 2. A actividade
produtiva
Bloque 3. O mercado e o
sistema de prezos
1º trimestre( temas 1,2,3,4,
5 e 6 do libro de texto
recomendado)
Unidade 1:10%
Unidade 2:10%
Unidade 3:20%
Unidade 4:20%
Unidade 5:20%
Unidade 6:20%
Bloque 4. A macroeconomía
Bloque 5. Aspectos
financeiros da Economía
2º trimestre(temas 7,8,9,10
e 11 do libro de texto
recomendado))
Unidade 7:20%
Unidade 8: 20%
Unidade 9:20%
Unidade 10. 20%
Unidade 11: 20%
Bloque 6. O contexto
internacional da economía.
Bloque 7. Desequilibrios
económicos e o papel do
Estado na economía
3º trimestre(temas 12, 13, e
14 do libro de texto
recomendado))
Unidade 12: 40%
Unidade 13: 20%
Unidade 14: 40%
6º. Contidos:
Bloques de contido: - Bloque I: Economía e escaseza. A organización da actividade económica. - Bloque II: A actividade produtiva. - Bloque III. O mercado e o sistema de prezos. - Bloque IV. A macroeconomía. - Bloque V. Aspectos financeiros da Economía. - Bloque VI. O contexto internacional da Economía. - Bloque VII. Desequilibrios económicos e o papel do estado na Economía. En canto á repartición dos contidos do currículo en relación co libro, propoñemos a seguinte secuenciación: - Primeira avaliación: unidades 1-6. - Segunda avaliación: unidades 7-1. - Terceira avaliación: unidades 12-14.
Unidade 1 ECONOMÍA: LA CIENCIA DE LAS
DECISIONES
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Explicar o problema dos recursos escasos e as necesidades ilimitadas
Recoñece a escaseza, a necesidade de elixir e de tomar decisións, como os elementos máis determinantes a afrontar en todo sistema económico.
4%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 57 de 130
Explicar as razóns do proceso de división técnica do traballo
Indica as diferentes categorías de factores produtivos e as relacións entre produtividade, eficiencia e tecnoloxía
4%
Comprender o método científico que se utiliza na área da Economía, así como identificar as fases da investigación científica en Economía e os modelos económicos
Distingue as proposicións económicas positivas das proposicións económicas normativas.
2%
Unidade 2 CRECIMIENTO Y ORGANIZACIÓN
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Explicar o problema dos recursos escasos e as necesidades ilimitadas
Recoñece a escaseza, a necesidade de elixir e de tomar decisións, como os elementos máis determinantes a afrontar en todo sistema económico
2%
Reflexionar sobre o impacto do crecemento e as crises cíclicas na Economía e os seus efectos na calidade de vida das persoas, o medio ambiente e a distribución da riqueza a nivel local e mundial
. Identifica e analiza os factores e variables que inflúen no crecemento económico, o desenvolvemento e a redistribución da renda.
2%
Analiza los diferentes planteamientos y las distintas formas de abordar los elementos clave en los principales sistemas económicos
2%
Observar os problemas económicos dunha sociedade, así como analizar e expresar unha valoración crítica das formas de resolución desde o punto de vista dos diferentes sistemas económicos.
Relaciona y maneja, a partir de casos concretos de análisis, los cambios más recientes en el escenario económico mundial con las circunstancias técnicas, económicas, sociales y políticas que los explican.
2%
Compara diferentes formas de abordar la resolución de problemas económicos, utilizando ejemplos de situaciones económicas actuales del entorno internacional.
2%
Unidade 3 LA PRODUCCIÓN
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Analizar as características principais do proceso produtivo.
Expresa unha visión integral do funcionamento do sistema produtivo partindo do estudo da empresa e a súa participación en sectores económicos, así como a
2%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 58 de 130
súa conexión e interdependencia
Explicar as razóns da división técnica do traballo
Relaciona o proceso de división técnica do traballo coa interdependencia económica nun contexto global.
2%
Indica as diferentes categorías de factores produtivos e as relacións entre produtividade, eficiencia e tecnoloxía.
2%
Identificar os efectos da actividade empresarial para a sociedade e vida das persoas.
Estuda e analiza as repercusións da actividade das empresas, tanto nunha contorna próxima como nunha contorna internacional
2%
Expresar os principais obxectivos e funcións das empresas, utilizando referencias reais da contorna próxima e transmitindo a utilidade que se xera coa súa actividade.
Analiza e interpreta os obxectivos e funcións das empresas.
2%
Explica a función das empresas de crear ou incrementar a utilidade dos bens.
2%
Relacionar e distinguir a eficiencia técnica e a eficiencia
Determina e interpreta a eficiencia técnica e económica a partir dos casos expostos
2%
Calcular e manexar os custos e beneficios das empresas, así como representar e interpretar gráficos relativos aos devanditos conceptos.
Comprende e utiliza diferentes tipos de custos, tanto fixos como variables, totais, medios e marxinais, así como representa e interpreta gráficos de custos.
2%
Analiza e interpreta os beneficios dunha empresa a partir de supostos de ingresos e custos dun período.
2%
. Analizar, representar e interpretar a función de produción dunha empresa a partir dun caso dado.
Representa e interpreta gráficos de produción total, media e marxinal a partir de supostos dados.
2%
Unidade 4. EL MERCADO Estándares de aprendizaxe Ponderación
Interpretar, a partir do funcionamento do mercado, as variacións en cantidades demandadas e ofertadas de bens e servizos en función de distintas
Representa gráficamente os efectos das variacións das distintas variables no funcionamento dos mercados
7%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 59 de 130
variables. (Bloque III) Expresa as claves que determinan a oferta e a demanda.
7%
Analiza as elasticidades de demanda e de oferta, interpretando os cambios en prezos e cantidades, así como os seus efectos sobre os ingresos totais.
6%
Unidade 5. TIPOS DE MERCADO Estándares de aprendizaxe Ponderación
Analizar el funcionamiento de mercados reales y observar sus diferencias con los modelos, así como sus consecuencias para los consumidores, empresas o Estados
Analiza y compara el funcionamiento de los diferentes tipos de mercados, explicando sus diferencias.
7%
Aplica el análisis de los distintos tipos de mercados a casos reales identificados a partir de la observación del entorno más inmediato.
7%
Valora, de forma crítica, los efectos que se derivan sobre aquellos que participan en estos diversos mercados.
6%
Unidade 6. EL MERCADO DE TRABAJO
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 60 de 130
Valorar a estrutura do mercado de traballo e a súa relación coa educación e formación, analizando de forma especial o desemprego.
Valora e interpreta datos e gráficos de contido económico relacionados co mercado de traballo.
5%
Valora a relación entre a educación e formación e as probabilidades de obter un emprego e mellores salarios.
5%
Investiga e recoñece ámbitos de oportunidades e tendencias de emprego.
5%
Estudar as diferentes opcións de políticas macroeconómicas para facer fronte á inflación e o desemprego. Est..
Analiza os datos de inflación e desemprego en España e as diferentes alternativas para loitar contra o desemprego e a inflación
5%
Unidade 7. EL PAPEL DEL ESTADO
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Diferenciar e manexar as principais Valora, interpreta e comprende as 5%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 61 de 130
magnitudes macroeconómicas e analizar as relacións existentes entre elas, valorando os inconvenientes e as limitacións que presentan como indicadores da calidade de vida
principais magnitudes macroeconómicas como indicadores da situación económica dun país.
Explicar e ilustrar con exemplos significativos as finalidades e funcións do Estado nos sistemas de Economía de mercado e identificar os principais instrumentos que utiliza, valorando as vantaxes e inconvenientes do seu papel na actividade económica.
Comprende e explica as distintas funcións do Estado: fiscais, estabilizadoras, redistributivas, reguladoras e provedoras de bens e servizos públicos.
5%
Identifica os principais fallos do mercado, as súas causas e efectos para os axentes intervenientes na Economía e as diferentes opcións de actuación por parte do Estado.
5%
. Reflexionar sobre o impacto do crecemento e as crises cíclicas na Economía e os seus efectos na calidade de vida das persoas, o medio ambiente e a distribución da riqueza a nivel local e mundial. (Bloque VII)
Identifica e analiza os factores e variables que inflúen no crecemento económico, o desenvolvemento e a redistribución da renda.
5%
Unidade 8. INDICADORES Y EQUILIBRIO MACROECONÓMICO
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 62 de 130
Diferenciar e manexar as principais magnitudes macroeconómicas e analizar as relacións existentes entre elas, valorando os inconvenientes e as limitacións que presentan como indicadores da calidade de vida
Valora, interpreta e comprende as principais magnitudes macroeconómicas como indicadores da situación económica dun país.
4%
Relaciona as principais macromagnitudes e utilízaas para establecer comparacións con carácter global.
3%
Analiza de forma crítica os indicadores estudados valorando o seu impacto, os seus efectos e as súas limitacións para medir a calidade de vida.
4%
Interpretar datos e indicadores económicos básicos e a súa evolución.
Utiliza e interpreta a información contida en táboas e gráficos de diferentes variables macroeconómicas e a súa evolución no tempo.
3%
. Valora estudos de referencia como fonte de datos específicos e comprende os métodos de estudo utilizados polos economistas.
3%
. Manexa variables económicas en aplicacións informáticas, analízaas e interpreta e presenta as súas valoracións de carácter persoal.
3%
Unidade 9. LAS CUENTAS DEL ESTADO Estándares de aprendizaxe Ponderación
Explicar e ilustrar con exemplos significativos as finalidades e funcións do Estado nos sistemas de Economía de mercado e identificar os principais instrumentos que utiliza, valorando as vantaxes e inconvenientes do seu papel na actividade económica.
Comprende e explica as distintas funcións do Estado: fiscais, estabilizadoras, redistributivas, reguladoras e provedoras de bens e servizos públicos.
20%
Unidade 10. EL DINERO Y LA POLÍTICA MONETARIA
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Recoñecer o proceso de creación Analiza e explica o funcionamento 3%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 63 de 130
do diñeiro, os cambios no seu valor e a forma en que estes se miden
do diñeiro e do sistema financeiro nunha Economía.
Diferenciar e manexar as principais magnitudes macroeconómicas e analizar as relacións existentes entre elas, valorando os inconvenientes e as limitacións que presentan como indicadores da calidade de vida.
Relaciona as principais macromagnitudes e utilízaas para establecer comparacións con carácter global.
3%
Analiza de forma crítica os indicadores estudados valorando o seu impacto, os seus efectos e as súas limitacións para medir a calidade de vida
3%
3Describir as distintas teorías explicativas sobre as causas da inflación e os seus efectos sobre os consumidores, as empresas e o conxunto da Economía
Recoñece as causas da inflación e valora as súas repercusións económicas e sociais.
3%
Analizar os diferentes tipos de política monetaria
Razoa, de forma crítica, en contextos reais, sobre as accións de política monetaria e o seu impacto económico e social.
3%
Identificar o papel do Banco Central Europeo, así como a estrutura da súa política monetaria
. Identifica os obxectivos e a finalidade do Banco Central Europeo e razoa sobre o seu papel e funcionamento.
2%
Describe os efectos das variacións dos tipos de interese na Economía.
3%
Unidade 11. EL SISTEMA FINANCIERO. LA BOLSA
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Recoñecer o proceso de creación do diñeiro, os cambios no seu valor e a forma en que estes se miden.
Analiza e explica o funcionamento do diñeiro e do sistema financeiro nunha Economía.
12%
Explicar o funcionamento do sistema financeiro e coñecer as características dos seus principais produtos e mercados
Valora o papel do sistema financeiro como elemento canalizador do aforro ao investimento e identifica os produtos e mercados que o compoñen.
8%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 64 de 130
UNIDAD 12. COMERCIO INTERNACIONAL
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Analizar os fluxos comerciais entre dúas economías.
Identifica os fluxos comerciais internacionais.
30%
Analizar e valorar as causas e consecuencias da globalización económica, así como o papel dos organismos económicos internacionais na súa regulación.
Expresa as razóns que xustifican o intercambio económico entre países
10%
Unidade 13. UNIÓN EUROPEA Y GLOBALIZACIÓN
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Examinar os procesos de integración económica e describir os pasos que se produciron no caso da Unión Europea
Explica e reflexiona sobre o proceso de cooperación e integración económica producido na Unión Europea, valorando as repercusións e implicacións para España nun contexto global.
10%
Analizar e valorar as causas e consecuencias da globalización económica, así como o papel dos organismos económicos internacionais na súa regulación.
Describe as implicacións e efectos da globalización económica nos países e reflexiona sobre a necesidade da súa regulación e coordinación.
10%
Unidade 14. DESEQUILIBRIOS DE LA ECONOMÍA MUNDIAL
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 65 de 130
Reflexionar sobre o impacto do crecemento e as crises cíclicas na Economía e os seus efectos na calidade de vida das persoas, o medio ambiente e a distribución da riqueza a nivel local e mundial
Identifica e analiza os factores e variables que inflúen no crecemento económico, o desenvolvemento e a redistribución da renda.
7%
Diferencia o concepto de crecemento e de desenvolvemento.
5%
Recoñece e explica as consecuencias do crecemento sobre a repartición da riqueza, sobre o medioambiente e a calidade de vida.
6%
Analiza de forma práctica os modelos de desenvolvemento dos países emerxentes e as oportunidades que teñen os países en vías de desenvolvemento para crecer e progresar.
5%
. Reflexiona sobre os problemas ambientais e a súa relación co impacto económico internacional analizando as posibilidades dun desenvolvemento sostible.
6%
Desenvolve actitudes positivas en relación co medioambiente e valora e considera esta variable na toma de decisións económicas.
6%
. Identifica os bens ambientais como factor de produción escaso, que proporciona inputs e recolle refugallos e residuos, o que supón valorar os custos asociados.
5%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 66 de 130
Economía. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
Bloque 1. Economía e escaseza. A organización da actividade económica
i
l
B1.1. Escaseza, elección e asignación de recursos. Custo de oportunidade.
B1.1. Explicar o problema da escaseza: recursos escasos e necesidades ilimitadas.
ECB1.1.1. Recoñece a escaseza e a correspondente necesidade de elixir entre decisións alternativas, como problema máis determinante para afrontar en todo sistema económico.
CAA
CMCCT
a
h
i
l
B1.2. Mecanismos de asignación de recursos.
B1.3. Análise e comparación dos sistemas económicos.
B1.2. Observar os problemas económicos dunha sociedade, así como analizar e expresar unha valoración crítica das formas de resolución desde o punto de vista dos sistemas económicos.
ECB1.2.1. Analiza as respostas ás preguntas clave sobre a organización dos principais sistemas económicos.
CSC
CMCCT
CD
ECB1.2.2. Relaciona, para a súa interpretación, os cambios máis recentes no escenario económico mundial coas circunstancias técnicas, económicas, sociais e políticas que os explican, a partir de casos concretos de análise.
CSC
CD
CAA
ECB1.2.3. Compara sistemas económicos, utilizando exemplos actuais do ámbito internacional.
CAA
CD
CSC
i
l
B1.4. Economía como ciencia: actividade económica e sociedade.
B1.5. Principios na toma de decisións económicas.
B1.6. Modelos económicos. Economía positiva e normativa.
B1.7. Información económica: interpretación de datos e gráficos.
B1.3. Comprender o método científico que se utiliza na área da economía, así como identificar as fases da investigación científica en economía e os modelos económicos.
ECB1.3.1. Distingue as proposicións económicas positivas das proposicións económicas normativas.
CAA
CMCCT
ECB1.3.2. Interpreta os modelos de representación da realidade económica, e emprega os termos e a metodoloxía apropiados para analizar problemas económicos concretos.
CCL
CMCCT
CD
Bloque 2. A actividade produtiva
i
l
m
p
B2.1. Proceso produtivo e factores de produción.
B2.1. Analizar as características principais do proceso produtivo.
ECB2.1.1. Expresa unha visión integral do funcionamento do sistema produtivo partindo do estudo da empresa e a súa participación en sectores económicos, así como a súa conexión e interdependencia.
CAA
CCL
CSC
i
l
B2.2. División técnica do traballo, produtividade e interdependencia.
B2.2. Explicar as razóns do proceso de división técnica do traballo.
ECB2.2.1. Relaciona o proceso de división técnica do traballo coa interdependencia económica nun contexto global.
CSC
CMCCT
ECB2.2.2. Clasifica e define os factores produtivos, e describe as relacións entre produtividade,
CMCCT
CCL
Departamento de Economía As Mariñas
Página 67 de 130
Economía. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
eficiencia e tecnoloxía.
a
h
i
l
m
B2.3. Globalización: cambios no sistema produtivo ou na organización da produción.
B2.3. Identificar os efectos da actividade empresarial para a sociedade e a vida das persoas.
ECB2.3.1. Analiza para explicar as repercusións da actividade das empresas, tanto nun ámbito próximo coma nun ámbito internacional.
CSIEE
CCL
a
h
i
m
B2.4. Empresa: obxectivos e funcións. B2.4. Expresar os obxectivos e as funcións principais das empresas, utilizando referencias reais do ámbito próximo e transmitindo a utilidade que se xera coa súa actividade.
ECB2.4.1. Distingue e interpreta os obxectivos e as funcións das empresas.
CSIEE
CAA
ECB2.4.2. Explica a función creadora de utilidade dos bens das empresas.
CD
CCL
i
l
m
B2.5. Eficacia, eficiencia e efectividade.
B2.6. Eficiencia na produción: eficiencia técnica e económica.
B2.5 ECB2.4.2. Explica a función creadora de utilidade dos bens das empresas
ECB2.5.1. Determina e interpreta a eficiencia técnica e económica a partir dos casos formulados.
CD
CMCCT
i
l
m
B2.7. Custos de produción. Cálculo e análise dos custos de produción e dos beneficios.
B2.6. Calcular e controlar os custos e os beneficios das empresas, e representar e interpretar gráficos relativos a eses conceptos.
ECB2.6.1. Calcula, clasifica e utiliza diversos tipos de custos, fixos e variables, totais, medios e marxinais, e representa e interpreta gráficos de custos.
CMCCT
CD
ECB2.6.2. Calcula, analiza e interpreta os beneficios dunha empresa a partir de supostos de ingresos e custos dun período.
CMCCT
CD
i
l
m
B2.8. Función de produción. B2.7. Analizar, representar e interpretar a función de produción dunha empresa a partir dun caso dado.
ECB2.7.1. Representa e interpreta gráficos de produción total, media e marxinal, a partir de supostos dados.
CMCCT
CD
Bloque 3. O mercado e o sistema de prezos
i
l
m
B3.1. Curva de demanda. Movementos ao longo da curva de demanda e desprazamentos na curva de demanda. Elasticidade da demanda.
B3.2. Curva de oferta. Movementos ao longo da curva de oferta e desprazamentos na curva da oferta. Elasticidade da oferta.
B3.3. Equilibrio do mercado.
B3.1. Interpretar, a partir do funcionamento do mercado, as variacións en cantidades demandadas e ofertadas de bens e servizos en función de distintas variables.
ECB3.1.1. Representa graficamente os efectos das variacións das variables no funcionamento dos mercados.
CMCCT
CD
ECB3.1.2. Define e expresa matematicamente as variables que determinan a oferta e a demanda.
CMCCT
CCL
ECB3.1.3. Analiza as elasticidades de demanda e de oferta, interpretando os cambios en prezos e cantidades, así como os seus efectos sobre os ingresos totais.
CMCCT
CD
a
h
i
l
m
B3.4. Estruturas de mercado e modelos de competencia.
B3.5. Competencia perfecta. Competencia imperfecta. Monopolio. Oligopolio. Competencia monopolística.
B3.2. Analizar o funcionamento de mercados reais e observar as súas diferenzas cos modelos, así como as súas consecuencias para os/as consumidores/as, as empresas ou os estados.
ECB3.2.1. Analiza e compara o funcionamento dos tipos de mercados, e explica as súas diferenzas.
CMCCT
CCL
ECB3.2.2. Aplica a análise dos tipos de mercados a casos reais identificados a partir da observación do ámbito máis inmediato.
CAA
CSC
Departamento de Economía As Mariñas
Página 68 de 130
Economía. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
ECB3.2.3. Valora de forma crítica os efectos que se derivan sobre os axentes intervenientes nos diversos mercados.
CSC
Bloque 4. A macroeconomía
g
h
i
l
B4.1. Macromagnitudes: produción. Renda. Gasto.
B4.2. Equilibrio macroeconómico: demanda e oferta agregadas.
B4.3. Inflación e tipos de xuro.
B4.4. Os vínculos dos problemas macroeconómicos e a súa interrelación.
B4.1. Distinguir as principais magnitudes macroeconómicas, operar con elas e analizar as súas interrelacións, valorando os inconvenientes e as limitacións que presentan como indicadores da calidade de vida.
ECB4.1.1. Mide, interpreta e expresa as principais magnitudes macroeconómicas como indicadores da situación económica dun país.
CMCCT
CD
CSC
CCL
ECB4.1.2. Relaciona as principais macromagnitudes e utilízaas para establecer comparacións con carácter global.
CAA
CSC
ECB4.1.3. Analiza de forma crítica os indicadores estudados e valora o seu impacto, os seus efectos e as súas limitacións para medir a calidade de vida.
CSC
g
i
l
B4.5. Indicadores do desenvolvemento da sociedade: as macromagnitudes e as súas limitacións.
B4.2. Interpretar datos e indicadores económicos básicos e a súa evolución.
ECB4.2.1. Utiliza e interpreta a información contida en táboas e gráficos de variables macroeconómicas e a súa evolución no tempo.
CMCCT
CD
ECB4.2.2. Considera investigacións e publicacións económicas de referencia como fonte de datos específicos, e recoñece os métodos de estudo utilizados por economistas.
CAA
CD
ECB4.2.3. Opera con variables económicas mediante aplicacións informáticas, analízaas e interprétaas, e presenta as súas valoracións de carácter persoal.
CD
CMCCT
a
h
i
l
m
B4.6. Mercado de traballo. Desemprego: tipos e causas.
B4.3. Valorar a estrutura do mercado de traballo e a súa relación coa educación e a formación, analizando de xeito especial o desemprego.
ECB4.3.1. Examina e interpreta datos e gráficos de contido económico relacionados co mercado de traballo.
CMCCT
CD
ECB4.3.2. Valora a relación da educación e a formación coas probabilidades de obter un emprego e mellores salarios.
CSC
CAA
ECB4.3.3. Investiga e recoñece vieiros de ocupación e tendencias de emprego.
CAA
CD
a
g
h
i
l
p
B4.7. Políticas contra o desemprego. O desemprego en Galicia.
B4.4. Estudar as opcións de políticas macroeconómicas para facer fronte á inflación e ao desemprego.
ECB4.4.1. Analiza os datos de inflación e desemprego en España e as alternativas para loitar contra o desemprego e a inflación.
CD
CSIEE
Departamento de Economía As Mariñas
Página 69 de 130
Economía. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
Bloque 5. Aspectos financeiros da Economía
i
l
B5.1. O diñeiro na economía: tipoloxía e funcionamento.
B5.2. Proceso de creación do diñeiro.
B5.1. Recoñecer o proceso de creación do diñeiro, os cambios no seu valor e a forma en que estes se miden.
ECB5.1.1. Analiza e explica o funcionamento do diñeiro e do sistema financeiro nunha economía.
CSC
CMCCT
CD
CCL
a
d
h
i
l
B5.3. Teorías explicativas da inflación. B5.2. Describir as teorías explicativas sobre as causas da inflación e os seus efectos sobre os/as consumidores/as, as empresas e o conxunto da economía.
ECB5.2.1. Recoñece as causas da inflación e valora as súas repercusións económicas e sociais.
CSC
CD
i
l
B5.4. Sistema financeiro. Novas formas de financiamento.
B5.3. Explicar o funcionamento do sistema financeiro e coñecer as características dos seus principais produtos e mercados.
ECB5.3.1. Valora o papel do sistema financeiro como elemento canalizador do aforro ao investimento, e identifica os produtos e os mercados que o compoñen.
CAA
CSC
CD
a
d
h
i
l
B5.5. Política monetaria: instrumentos. B5.4. Analizar os tipos de política monetaria.
ECB5.4.1. Razoa de forma crítica, en contextos reais, sobre as accións de política monetaria e o seu impacto económico e social.
CAA
CMCCT
CSC
i
l
a
h
i
l
B5.6. Banco Central Europeo.
B5.7. Mecanismos da oferta e demanda monetaria: efectos sobre os tipos de xuro.
B5.5. Identificar o papel do Banco Central Europeo e a estrutura da súa política monetaria.
ECB5.5.1. Identifica os obxectivos e a finalidade do Banco Central Europeo, e razoa sobre o seu papel e o seu funcionamento.
CSC
CMCCT
CD
ECB5.5.2. Describe os efectos das variacións dos tipos de xuro na economía.
CMCCT
CCL
Bloque 6. O contexto internacional da economía
g
i
l
B6.1. Comercio internacional: causas e teorías.
B6.2. Balanza de pagamentos, con especial referencia á española.
B6.1. Analizar os fluxos comerciais entre dúas economías.
ECB6.1.1. Identifica e describe os fluxos comerciais internacionais.
CSC
CCL
CMCCT
a
i
l
B6.3. Cooperación e integración económica.
B6.4. Unión Europea (UE).
B6.2. Examinar os procesos de integración económica e describir os pasos que se produciron no caso da Unión Europea.
ECB6.2.1. Explica o proceso de cooperación e integración económica producido na Unión Europea, e reflexiona para valorar as repercusións e as implicacións para España nun contexto global.
CSC
CCL
a
b
h
i
l
p
B6.5. Globalización económica e financeira: causas e consecuencias.
B6.6. Organismos económicos internacionais: mecanismos de regulación.
B6.3. Analizar e valorar as causas e as consecuencias da globalización económica, así como o papel dos organismos económicos internacionais na súa regulación.
ECB6.3.1. Expresa as razóns que xustifican o intercambio económico entre países.
CSC
CCL
ECB6.3.2. Describe as implicacións e os efectos da globalización económica nos países e reflexiona sobre a necesidade da súa regulación e da súa coordinación.
CAA
CD
CMCCT
CSC
Bloque 7. Desequilibrios económicos e o papel do Estado na economía
Departamento de Economía As Mariñas
Página 70 de 130
Economía. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
a
b
c
i
l
B7.1. Ciclos económicos: crises na economía.
B7.2. Políticas macroeconómicas de crecemento, estabilidade e desenvolvemento.
B7.3. Ambiente: recurso sensible e escaso.
B7.4. Pobreza e subdesenvolvemento: causas e posibles vías de solución.
B7.1. Reflexionar sobre o impacto do crecemento e as crises cíclicas na economía e os seus efectos na calidade de vida das persoas, o ambiente e a distribución da riqueza a nivel local e mundial.
ECB7.1.1. Identifica e analiza os factores e as variables que inflúen no crecemento económico, no desenvolvemento e na redistribución da renda.
CSC
CMCCT
CD
ECB7.1.2. Diferencia os conceptos de crecemento e de desenvolvemento.
CCL
CMCCT
ECB7.1.3. Recoñece e explica as consecuencias do crecemento sobre a repartición da riqueza, sobre o ambiente e sobre a calidade de vida.
CSC
CCL
ECB7.1.4. Analiza de forma práctica os modelos de desenvolvemento dos países emerxentes e as oportunidades que teñen os países en vías de desenvolvemento para crecer e progresar.
CAA
CSC
CD
ECB7.1.5. Reflexiona sobre os problemas ambientais e a súa relación co impacto económico internacional analizando as posibilidades dun desenvolvemento sustentable.
CSC
CMCCT
ECB7.1.6. Desenvolve actitudes positivas en relación co ambiente e valora a consideración da protección do ambiente na toma de decisións económicas.
CSC
CAA
ECB7.1.7. Identifica os bens ambientais como factor de produción escaso, que proporciona inputs e recolle refugallos e residuos, o que supón valorar os custos asociados.
CSC
CMCCT
ECB7.1.8. Recoñece a evolución cíclica da actividade económica, describe as fases, as representa graficamente e considera as súas consecuencias sociais.
CMCCT
CSC
a
c
i
l
B7.5. Política fiscal e orzamentos públicos.
B7.6. O Estado na economía: funcións.
B7.7. Os fallos do mercado e a intervención do sector público.
B7.8. Redistribución de renda e riqueza: igualdade de oportunidades.
B7.2. Explicar e ilustrar con exemplos significativos as finalidades e as funcións do Estado nos sistemas de economía de mercado, e identificar os principais instrumentos que utiliza, valorando as vantaxes e os inconvenientes do seu papel na actividade económica.
ECB7.2.1. Distingue e explica as funcións do Estado: fiscais, estabilizadoras, redistributivas, reguladoras e provedoras de bens e servizos públicos.
CCL
CMCCT
ECB7.2.2. Identifica os principais fallos do mercado, as súas causas e os seus efectos para os axentes que interveñen na economía, e as opcións de actuación por parte do Estado.
CSC
CMCCT
CD
ECB7.2.3. Clasifica e describe os elementos integrantes dos orzamentos públicos e argumenta a necesidade de prever os ingresos e os gastos, e
CAA
CMCCT
CD
Departamento de Economía As Mariñas
Página 71 de 130
Economía. 1º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
controlar a súa execución.
7º. Citerios para a avaliación
A información que proporciona a avaliación debe servir como punto de referencia para a actualización
pedagóxica. Deberá ser individualizada, personalizada, continua e integrada. A dimensión individualizada
contribúe a ofrecer información sobre a evolución de cada alumno, sobre a súa situación con respecto ao
proceso de aprendizaxe. O carácter personalizado fai que a avaliación tome en consideración a totalidade da
persoa. O alumno toma conciencia de si, responsabilízase. A avaliación continuada e integrada no ritmo da
clase informa sobre a evolución dos alumnos, as súas dificultades e progresos. A avaliación do proceso de
aprendizaxe, é dicir, a avaliación do grao en que os alumnos e alumnas van alcanzando os obxectivos
didácticos, pode realizarse a través dunha serie de actividades propostas ao ritmo do desenvolvemento da
aprendizaxe de cada unidade, é dicir, a través do control da realización de actividades, a súa corrección en
clase ou entrega das mesmas ao profesor, preguntas directas aos alumnos, intervención destes completando
parte da explicación ou lembrando contidos xa estudados, etc. As actividades que se ofrecen ao final das
explicacións teóricas de cada epígrafe, van especialmente destinadas a guiar ao profesor na avaliación do
proceso de aprendizaxe. O grao de consecución final obtido polos alumnos respecto a os obxectivos
didácticos expostos en cada unidade, pódese avaliar a través das probas de avaliación que se estime
Departamento de Economía As Mariñas
Página 72 de 130
necesario aplicar e a través das actividades correspondentes. A avaliación realizarase considerando os
seguintes instrumentos:
• Observación: do traballo individual do alumno, a súa actitude fronte ao traballo en equipo, a posta en común
da información solicitada, as súas explicacións e participación en clase ou nas actividades realizadas fóra do
centro, os hábitos de traballo, a súa iniciativa, autoconfianza e interese. Algunhas destas observacións
pódense realizar mediante as actividades presentes no texto.
• As probas de avaliación: nas que se valorarán os coñecementos, grao de comprensión, capacidade de
aplicación dos coñecementos a novas situacións e a habilidade para analizar e sintetizar informacións e
datos. Estas probas poden ser de diferentes tipos:
- Avaliación inicial, mediante preguntas, que permita saber de que grao de coñecementos parten os alumnos,
antes da explicación de cada unidade e ao principio de curso.
- Exercicios onde o alumnado aplique os coñecementos adquiridos en clase. Estes poden ser as actividades
ou tarefas presentes no libro e ser corrixidos en clase.
- Presentación de traballos e comentarios de texto.
- Controis periódicos.
• Autoavaliación: que será unha reflexión crítica que cada alumno debe facer sobre a súa propia aprendizaxe
e o profesor sobre o seu método de ensino.
8º.Elementos transversais
Os elementos transversais, que non son materias engadidas, senón un conxunto de coñecementos, hábitos,
valores, etc., deben entrar a formar parte do desenvolvemento de todas e cada unha das materias básicas en
que se organiza o currículo. A educación ten por finalidade capacitar aos individuos para que se desenvolvan
no seu medio de forma autónoma e para iso contribúe a desenvolver nos alumnos/ as aquelas capacidades
que lles van a proporcionar se cidadáns plenos. Pero hai cuestións transcendentais que non se abordan de
forma exclusivamente académica como o traballo do desenvolvemento e construción persoal. Atopámonos
coa necesidade de educar aos alumnos/ as en valores e axudarlles a aprender a vivir, adoptando unha forma
de vida que sexa posible soster, para crear cidadáns libres, autónomos e con principios para enfrontarse de
forma crítica na sociedade que lles acolle. Esta sociedade demanda que non só se transmitan coñecementos,
senón que as escolas formen a persoas que sexan capaces de vivir e convivir no respecto, a liberdade e os
principios democráticos. Os temas transversais son contidos basicamente actitudinais que van influír no
comportamento conductual do noso alumnado. Son valores importantes tanto para o desenvolvemento
integral e persoal do noso alumnado, como para o desenvolvemento dunha sociedade máis libre,
democrática, respectuosa co medio e tolerante. O Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, determina
que en Bacharelato a programación docente comprenderá unha serie de elementos ou ensinos transversais
que as administracións educativas fomentarán:
• Desenvolvemento da igualdade efectiva entre homes e mulleres.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 73 de 130
• Prevención da violencia de xénero, contra persoas con discapacidade ou calquera tipo de violencia. •
Fomento de valores inherentes ao principio de igualdade de trato e non discriminación por calquera condición
ou circunstancia persoal ou social.
• Prevención pacífica de conflitos.
• Fomento de valores que sustentan a liberdade, igualdade, pluralismo político, paz, democracia e respecto
aos Dereitos Humanos.
• Desenvolvemento sostible e protección ambiental.
• Evitaranse comportamentos e contidos sexistas e estereotipos que supoñan discriminación.
• Fomento do espírito emprendedor, o traballo en quipo a creatividade e a igualdade de oportunidades.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 74 de 130
2º BACHARELATO:
Economía da Empresa
2º BACHARELATO: Economía da Empresa
1 Introduccion
Economía da Empresa trata de explicar a realidade empresarial, como unha rama da economía
especializada nun determinado suxeito económico: a empresa. Trátase dunha ciencia que, por unha
Departamento de Economía As Mariñas
Página 75 de 130
banda, procura a explicación do fenómeno económico da empresa e, por outra, a actuación sobre ela
para alcanzar certos fins. A tendencia actual diríxese a tratar de converter esta disciplina nun corpo
de coñecementos interdisciplinarios que traten calquera problema que se formule na empresa.
A empresa é un axente esencial da actividade económica. As empresas constitúen as células
elementais de produción que integran o organismo económico a través das cales se conseguen os
obxectivos macroeconómicos e, por iso, ocupan a atención dos/das economistas. É na economía
contemporánea onde acha a súa plenitude, xa que a división do traballo, a especialización, o
desenvolvemento do sistema monetario e a amplitude do mercado crearon o clima necesario para
que se dea con precisión e características peculiares a unidade autónoma de produción, que
constitúe o obxecto real da economía da empresa. Nesta materia traballaranse cuestións como a
razón da existencia das empresas, as súas características, os tipos de organización e de
funcionamento, e os factores que inflúen na toma de decisións.
A materia, que emprega un enfoque de presentación baseado na análise de distintas áreas e funcións
da empresa, estrutúrase nos bloques seguintes: "A empresa", no que se describen os seus elementos,
as súas funcións e os seus obxectivos; "Desenvolvemento da empresa", onde se fai unha análise das
decisións de dimensión e localización, e das estratexias de crecemento; "Organización e dirección
da empresa", no que se explica a planificación, a organización e a xestión dos recursos da empresa;
"A función produtiva", para analizar os procesos produtivos e a estrutura de ingresos e custos
derivada deles; "A función comercial da empresa", que repasa as principais decisións da empresa na
comercialización dos seus produtos e/ou servizos; "A información na empresa", para comprender a
importancia de contar con datos e información relevante e precisa na toma de decisións e no
cumprimento das obrigas fiscais; e finalmente "A función financeira", onde se trata de analizar os
aspectos salientables das decisión de investimento e financiamento na empresa.
A empresa ten un significado social (crea emprego), canaliza a renda e, conseguintemente, constitúe
un elemento de redistribución da renda nacional. O desenvolvemento da actividade empresarial e a
acción do/da empresario/a deben estar guiados pola responsabilidade social e o comportamento
ético, máis alá da procura duns resultados.
A materia ha permitir o fomento dunha cultura e dun xeito de pensar empresarial, onde se exerciten
e medren a creatividade e o espírito de innovación, e se incentive a elaboración de reflexións
persoais e a toma de decisións fundamentadas, así como a concepción do erro como fonte de
progreso e aprendizaxe. Tamén ha contribuír ao desenvolvemento da competencia matemática e das
competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, de comunicación lingüística e dixital, da capacidade
de aprender a aprender, e do sentido da iniciativa e o espírito emprendedor.
5. Obxectivos da área de Economía da empresa
En relación cos contidos propostos para Bacharelato, establecemos para a área de Economía da
empresa no curso de 2.º de Bacharelato os seguintes obxectivos: -
Departamento de Economía As Mariñas
Página 76 de 130
Obj. EOE.1. Analizar as características máis relevantes dos distintos tipos de empresas e
identificar os seus compoñentes, funcións, obxectivos, organización e as interrelacións que
existen entre elas.
- Obj. EOE.2. Apreciar o papel das empresas na satisfacción de necesidades dos consumidores e
no aumento da calidade de vida e benestar, así como elaborar xuízos ou criterios persoais sobre
as súas disfuncións. Recoñecer a empresa como motor do benestar colectivo, que debe asumir
unha responsabilidade social baseada en criterios éticos. –
Obj. EOE.3. Valorar a importancia que para as empresas e a sociedade teñen a investigación,
innovación, as tecnoloxías da información e comunicación e as redes sociais, así como a
globalización económica en relación coa competitividade, o crecemento e a localización.
- Obj. EOE.4. Analizar o funcionamento de organizacións e grupos en relación coa aparición e
resolución de conflitos.
- Obj. EOE.5. Tomar decisións a partir da análise de situacións reais ou imaxinarias, entre
distintas alternativas que se expoñen nas distintas áreas funcionais da empresa.
- Obj. EOE.6. Analizar as distintas políticas de márketing que adoptan as empresas segundo os
mercados aos que se dirixen, valorando os límites éticos que ditas políticas deben considerar.
Comprender a necesidade de adoptar un márketing social para que os obxectivos das empresas
sexan compatibles cos da sociedade, aumentando o seu benestar.
- Obj. EOE.7. Interpretar de modo xeral estados de contas anuais das empresas, identificando os
seus posibles desequilibrios económicos e financeiros e propoñer medidas correctoras.
- Obj. EOE.8. Obter, seleccionar e interpretar información sobre aspectos socioeconómicos e
financeiros que afectan á empresa, nos ámbitos internacional, nacional e local, tratala de forma
autónoma, utilizando no seu caso, medios informáticos e aplicala á toma de decisións
empresariais.
- Obj. EOE.9. Coñecer e valorar o sector empresarial aragonés, as súas características, potencial
e expectativas, así como identificar as súas oportunidades e retos, aproveitando o potencial da
loxística e a excelencia empresarial.
- Obj. EOE.10. Afianzar o espírito emprendedor a través do fomento das calidades
emprendedoras e creativas. Para alcanzar os obxectivos desta materia, exporase un proceso de
ensino e aprendizaxe eminentemente práctica, de tal forma que se forme ao alumno coas
capacidades e coñecementos necesarios para que poida entender a realidade económica que nos
rodea e ser crítico con ela. Teranse en conta, para iso, as seguintes recomendacións: relacionar o
proceso de ensino-aprendizaxe coa vida real, facilitar a construción de aprendizaxes
significativas, relacionando o que o alumno xa sabe cos novos contidos, favorecer a capacidade
de aprender a aprender e crear un clima de aceptación e cooperación fomentando o traballo en
grupo. A metodoloxía utilizada combinará estratexias de exposición e de indagación ou
descubrimento, que dependerá do tipo de contido. Así a aprendizaxe dos contidos farase a través
de didácticas concretas poden ser moi variadas, como a realización de traballos de investigación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 77 de 130
tanto persoal como grupal e a súa posterior exposición, o estudo de casos reais, realización de
debates sobre temas económicos de actualidade ou visitas a empresas e organismos económicos.
Neste sentido, os estudos de casos e a incorporación das TIC formarán parte esencial da
metodoloxía da materia así como o seguimento dos principais medios de comunicación ao
alcance do alumnado.
3. As competencias clave
Entendemos por competencias clave aquelas capacidades que debe desenvolver o alumno ao
finalizar o ciclo para aplicar de modo integrado os contidos da materia e asimilalos á súa propia
realización persoal. As competencias clave contribuirán ao exercicio dunha cidadanía activa, a
incorporarse á vida adulta de maneira satisfactoria e, en definitiva, desenvolver no alumno unha
aprendizaxe permanente durante toda a súa vida. Cada unha das materias contribúe ao
desenvolvemento de diferentes competencias e, ao mesmo tempo, cada unha das competencias
clave admite ser traballada desde diferentes materias. A materia de Economía da empresa de
Bacharelato contribúe xunto ao resto a que o alumno adquira as capacidades que se buscan con cada
competencia clave, pero tería especialmente a finalidade de desenvolver as competencias
matemática, social e cívica, iniciativa e espírito emprendedor (ademais da competencia financeira
que se engade de modo extracurricular). Aínda que cada materia contribúe de maneira distinta á
adquisición destas competencias básicas, o currículo de Economía da empresa contribúe
especialmente ao seu desenvolvemento desta maneira:
a) Competencia en comunicación lingüística. Todas as materias deben contribuír á consecución
desta competencia por parte do alumno. A lectura, ademais de ser fonte de pracer, facilita a
interpretación e comprensión permitindo facer uso da lingua falada e escrita. a finalidade da
materia de Economía da empresa radica primordialmente en alcanzar un dominio na
competencia comunicativa dos alumnos, para que ao termo da etapa educativa haxan adquirido
a capacidade de entender noticias básicas relacionadas coa economía na prensa xeneralista, así
como recibir, entender e emitir mensaxes de contido económico correctamente. Tal
desenvolvemento permitiralles construír o pensamento e expresar opinións fundadas sobre as
mesmas. O proxecto curricular de Economía da empresa en Bacharelato contribuirá á
adquisición da competencia lingüística mediante a introdución de lecturas, comentarios de
texto xornalístico ou a confección de actividades específicas de procura de información, de
debate e análise.
b) Competencia matemática. A adquisición desta competencia por parte do alumno supoñerá
que teña a capacidade de poñer en práctica procesos de razoamento que lle leven á solución de
problemas da vida cotiá. A competencia levará tamén a que poida razoar os problemas para
extraer información, sendo capaz de identificar a validez dos razoamentos e dos resultados
obtidos. O proxecto contribúe á adquisición da competencia coa introdución nas distintas
unidades de ferramentas matemáticas para a resolución de problemas, ademais da lectura e
interpretación de gráficos e a resolución de problemas baseados na aplicación de expresións
matemáticas.
c) Competencia no tratamento da información e competencia dixital. A nosa materia contribúe
a potenciar esta competencia polo feito de ter como obxectivo proporcionar coñecementos e
Departamento de Economía As Mariñas
Página 78 de 130
destrezas para a procura e selección de información fundamentalmente en prensa escrita. A
procura desta información require o uso adecuado de bibliotecas, hemerotecas ou o dominio
das novas tecnoloxías da información para obter o máximo aproveitamento na fase de
documentación á hora de realizar traballos de investigación. A realización guiada destas
procuras constituirá un medio para o desenvolvemento da competencia dixital; a iso tamén
contribúe, o uso que esta materia fai dos novos medios de comunicación dixitais que implican
un uso social e participativo que os alumnos deben coñecer, valorar e utilizar de modo crítico e
responsable. A LOMCE específica a este respecto que, «en canto á competencia dixital, os
contidos, criterios e estándares de avaliación da materia incorporan o coñecemento e uso das
principais aplicacións informáticas: os sistemas de tratamento de textos, bases de datos,
almacenamento e xestión de información, correo electrónico, etc. Tamén se procura
desenvolver no alumnado a capacidade de buscar, obter e tratar a información, así como de
utilizala de maneira crítica e sistemática, avaliando a súa pertinencia e diferenciando entre
información real e virtual. Outra capacidade potenciada é a de utilizar ferramentas informáticas
para producir, presentar e comprender información de complexidade progresiva e ter a
habilidade necesaria para acceder a servizos baseados na internet, buscalos e utilizalos; pero, ao
mesmo tempo, tamén a capacidade de saber como empregar as Tecnoloxías da Información e a
Comunicación en apoio do pensamento crítico, a creatividade e a innovación. Nesta materia, a
utilización das Tecnoloxías da Información e a Comunicación require unha actitude crítica e
reflexiva en relación coa información dispoñible».
d) Competencia para aprender a aprender. A adquisición desta competencia debe permitir ao
alumno poder iniciar, organizar e persistir na aprendizaxe. O proxecto de para a materia busca que o
alumno teña a capacidade para motivarse por aprender, que á súa vez depende de que se xere a
curiosidade e a necesidade desa aprendizaxe. O proxecto presentado busca, a través do modo en que
se presentan os contidos e do tipo de actividades expostas, que o estudante senta protagonista do
proceso e do resultado da súa aprendizaxe e, finalmente, de que chegue a alcanzar as metas
propostas. Tentouse presentar unha serie de contidos de carácter práctico para achegar ao alumno á
realidade que lle rodea con capacidade crítica e reflexiva. Moitas das actividades presentadas en
cada unidade mostran tamén ese carácter competencial que permite a aprendizaxe permanente
(actividades de debate, procura de información, Consellos para o teu exame, etc.) Co
desenvolvemento da competencia de aprender a aprender propoñemos traballar e potenciar tres
tipos de habilidades:
• Habilidades de pensamento: Que se? Que quero saber?
• Habilidades de aprendizaxe: Como o aprendín?
• Avaliación do proceso: Canto aprendín? Como me sentín? Traballamos de maneira específica esta
competencia en dous momentos de cada unidade didáctica: ao comezo e ao final, a través dunhas
preguntas detonadoras que permitan traballar cos alumnos as seguintes estratexias:
• Ao comezo: Que se? Que quero saber?
• Ao final: Como aprendín? Canto aprendín? Como me sentín? e) Competencia social e cívica. A
competencia social e cívica ten como obxectivo que o alumno logre un desenvolvemento persoal e
profesional que lle permita unha eficaz incorporación á sociedade e a unha contorna laboral real.
Neste sentido, a Economía é unha ferramenta poderosa para a interpretación do mundo e poder
abordar os fenómenos e problemas sociais en distintos contextos. Para poder participar plenamente
na sociedade democrática, é fundamental adquirir os coñecementos que permitan comprender e
analizar de maneira crítica as opinións e comportamentos dos demais, respectando a diversidade.
Por outra banda, a sociedade reclama cada vez máis a presenza de persoas emprendedoras con ideas
Departamento de Economía As Mariñas
Página 79 de 130
propias e iniciativa, que, de forma responsable estean dispostas a participar e implicarse en procesos
de mellora esa sociedade. Tendo en cuenta todo o anterior, o proxecto d para a materia busca formar
un espírito crítico e reflexivo no alumno sobre os problemas económicos da nosa sociedade e o
modo de resolvelos. Ademais, os contidos dalgunhas unidades expoñen algúns dilemas éticos
relacionados co consumo ou a publicidade, por exemplo, que farán reflexionar ao alumno.
f) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor. É a competencia máis directamente relacionada coa
materia. A consecución da competencia nos alumnos permitirá conseguir futuros cidadáns
emprendedores que participen e melloren a sociedade de modo activo. O proxecto inclúe
coñecementos e destrezas relacionados co mundo do traballo, a educación económica, a financeira e
a organización empresarial. Os contidos presentados no proxecto buscan no alumno fomentar a súa
capacidade de pensamento creativo, aspecto este fundamental para o nacemento dos
emprendedores., así como o coñecemento do funcionamento das sociedades empresariais desde o
punto de vista ético e de responsabilidade social. Buscando a consecución desta competencia,
púxose especial coidado na elaboración das actividades, tentando sempre cubrir as diferentes
formas de abordar a aprendizaxe por parte dos alumnos. As actividades de análises, debate, traballo
en grupo, autoavaliación, resolución de problemas e de toma de decisións son unha constante en
todas as unidades.
g) Conciencia e expresións culturais. Aínda que non é unha competencia directamente relacionada
coa materia, o ensino desta tamén debe contribuír a conseguila desde o punto de vista da valoración
das diferentes manifestacións culturais e artísticas que teñen a súa repercusión tamén na economía.
Dentro dos contidos propostos abórdase o tema da publicidade que esixe por parte do alumno unha
actitude crítica e reflexiva.
4.Aspectos didácticos e metodolóxicos
Os contidos non han de ser interpretados como unidades temáticas, nin, por tanto,
necesariamente organizados tal e como aparecen no Real Decreto. A organización
dos contidos do currículo en bloques non ten como finalidade establecer a orde e a
organización das actividades de aprendizaxe na aula, senón os compoñentes da
educación lingüística e literaria. Así mesmo, o feito de expoñer de modo
diferenciado os contidos non debe ocultar a interconexión que hai entre o uso oral
e o escrito e a interrelación que se dá en moitas actividades sociais entre usos
orais e escritos. Ao longo de 11 unidades didácticas, o presente proxecto de
Economía da empresa para 2.º de Bacharelato está estruturado da seguinte
maneira: • Desenvolvemento dos contidos da unidade de maneira clara e concisa.
• Ao comezo da unidade móstrase un caso real de emprendemento e lánzanse
unhas preguntas sinxelas que sirvan de detonante antes de abordar a unidade.
• Actividades ao final de cada apartado para comprobar se o alumno asimilou
correctamente os contidos de cada epígrafe.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 80 de 130
• Ao longo de cada unidade ofrécense outro tipo de actividade: os Exemplos
(actividades con solución que permiten asegurar a adquisición dos contidos máis
complexos da unidade).
• Exponse gran variedade de actividades, nas seccións finais de cada unidade,
mediante as cales se axuda ao alumnado para reforzar e consolidar os contidos
estudados.
• Dentro de cada unidade o alumno atopará distintas iconografías (Sabías que…,
Importante, Reflexión, Vocabulario, etc.) que axudan a interpretar as distintas
seccións do libro e a súa utilidade.
• A unidade termina con 4 tipos de actividades e un esquema final de repaso da
unidade (Infografía): Exercicios (que permiten ao alumno comprobar se adquiriu
os coñecementos básicos da unidade), Consellos para o teu exame (con útiles
recomendacións para superar o exame de acceso á universidade), Test de
autoavaliación (un rápido repaso de conceptos clave da unidade) e Exame
proposto. Procuramos así que sexa o alumno quen constrúa parte da súa
aprendizaxe, partindo sempre da base firme dos contidos previamente facilitados.
Preténdese con iso, fomentar especialmente a competencia en aprender a
aprender, mediante actividades iniciais e finais denominados semáforos de
metacognición, que permitan ao alumnado reflexionar sobre as súas propias
aprendizaxes.
• Algunhas actividades do libro están deseñadas explicitamente no libro do
alumno para ser traballadas en grupo como metodoloxías de traballo cooperativo.
• En calquera caso, entendendo que o desenvolvemento dunha metodoloxía
cooperativa na aula é unha decisión de Centro e se non hai máis remedio dos
docentes que impartan a materia, as actividades poderán realizarse seguindo ou
non este tipo de metodoloxías e estruturas cooperativas, en agrupamentos
tradicionais ou individualmente por parte do alumnado.
• En conclusión, exponse unha metodoloxía activa e participativa e flexible na que
o profesorado poida atopar ferramentas que se adapten á súa práctica docente e á
realidade concreta do seu alumnado.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 81 de 130
5º. Nota: a temporalizacion esta suxeta a modificacions, que quedaran reflexada nas actas das reunions do departamento
Materia
Economía de 2º BACH TEMPORALIZACION Ponderacion A empresa e o empresario Clases de empresas e formas xurídicas O patrimonio e as contas Análise económica- financeiro e fiscalidade da empresa
El desarrollo de la e
1º trimestre
Unidade 1
Unidade 2
Unidade 9
Unidade 10
16%
15%
37%
32%
Produción, produtividade e custos A función comercial O márketing mix O investimento na empresa O financiamento da empresa A xestión dos recursos humanos A función de aprovisionamento
2º trimestre
Unidade 6
Unidade 8
Unidade 11
Unidade 5
34%
29%
33%
4%
Dirección e organización A empresa e a súa contorna A función de aprovisionamento O desenvolvemento da empresa
3º trimestre
Unidade 4
Unidade 7
Unidade 3
30%
20%
50%
6º Contidos.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 82 de 130
- Bloque I: A empresa.
- Bloque II: Desenvolvemento da empresa.
- Bloque III. Organización e dirección da empresa.
- Bloque IV. A función produtiva e de aprovisionamento.
- Bloque V. A función produtiva e de aprovisionamento.
- Bloque VI. A función comercial da empresa.
- Bloque VII. A información na empresa.
- Bloque VIII. A función financeira.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 83 de 130
Unidade 1. A Empresa e o
empresario Estándares de aprendizaxe Ponderación
Describir e interpretar os
diferentes elementos da
empresa, as clases de empresas
e as súas funcións na Economía,
así como as distintas formas
xurídicas que adoptan
relacionando con cada unha
delas as responsabilidades
legais dos seus propietarios e
xestores e as esixencias de
capital.
Describe e interpreta os diferentes elementos da
empresa, as clases de empresas e as súas funcións
na Economía.
2%
Distingue as diferentes formas xurídicas das
empresas e relaciónaas coas esixencias de capital e
responsabilidades para cada tipo
3%
Valora as formas xurídicas de empresas máis
apropiadas en cada caso en función das
características concretas aplicando o razoamento
sobre clasificación das empresas.
3%
Analiza, para un determinado caso práctico, os
distintos criterios de clasificación de empresas:
segundo a natureza da actividade que desenvolven,
a súa dimensión, o nivel tecnolóxico que alcanzan,
o tipo de mercado no que operan, a fórmula
xurídica que adoptan, o seu carácter público ou
privado
2%
Identificar e analizar os trazos
principais da contorna no que a
empresa desenvolve a súa
actividade e explicar, a partir
deles, as distintas estratexias e
decisións adoptadas e as
posibles implicacións sociais e ambientais da súa actividade.
Identifica os diferentes tipos de empresas
empresarios que actúan na súa contorna así
como a forma de interrelacionar co seu
ámbito máis próximo.
2%
Analiza a relación empresa, sociedade e
medioambiente. Valora os efectos, positivos
e negativos, das actuacións das empresas
nas esferas social e ambiental.
2%
Analiza a actividade das empresas como elemento
dinamizador e de progreso e valora a súa
creación de valor para a sociedade e para os
seus cidadáns.
2%
Unidade 2. Clases de empresas Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 84 de 130
. Describir e interpretar os
diferentes elementos da
empresa, as clases de empresas
e as súas funcións na Economía,
así como as distintas formas
xurídicas que adoptan
relacionando con cada unha
delas as responsabilidades
legais dos seus propietarios e
xestores e as esixencias de
capital
. Distingue as diferentes formas xurídicas das
empresas e relaciónaas coas esixencias de
capital e responsabilidades para cada tipo
5%
Valora as formas xurídicas de empresas máis
apropiadas en cada caso en función das
características concretas aplicando o
razoamento sobre clasificación das empresas.
5%
Analiza, para un determinado caso práctico,
os distintos criterios de clasificación de
empresas: segundo a natureza da actividade
que desenvolven, a súa dimensión, o nivel
tecnolóxico que alcanzan, o tipo de mercado
no que operan, a fórmula xurídica que
adoptan, o seu carácter público ou privado.
5%
Unidade 9. Estados financierios
da empresa e a fiscalidade
empresarial
Estándares de aprendizaxe Ponderación
. Identificar os datos máis
relevantes do balance e de a
conta de perdas e ganancias,
explicando o seu significado,
diagnosticando a situación a
partir de a información obtida e
propoñendo medidas para a súa
mellora.
Recoñece os diferentes elementos
patrimoniais e a función que teñen asignada.
9,25%
. Identifica e manexa correctamente os bens,
dereitos e obrigacións de a empresa en masas
patrimoniais.
9,25%
Recoñecer a importancia do
cumprimento das obrigacións
fiscais e explicar os diferentes
impostos que afectan as
empresas.
Interpreta a correspondencia entre
investimentos e o seu financiamento.
9,25%
Identifica as obrigacións fiscais das empresas
segundo a actividade, sinalando o
funcionamento básico de os impostos e as
principais diferenzas entre eles. Valora a
achega que supón a carga impositiva á
riqueza nacional.
9,25%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 85 de 130
Unidade 10. Análise dos
estados financeiros da empresa Estándares de aprendizaxe Ponderación
. Identificar os datos máis
relevantes do balance e de a
conta de perdas e ganancias,
explicando o seu significado,
diagnosticando a situación a
partir de a información obtida e
propoñendo medidas para a súa
mellora.
.Interpreta a correspondencia entre
investimentos e o seu financiamento.
6%
Detecta, mediante a utilización de cocientes,
posibles desaxustes en o equilibrio
patrimonial, solvencia e apancamento da
empresa.
5%
Propón medidas correctoras adecuadas en
caso de detectarse desaxustes.
5%
.Recoñece a importancia do dominio das
operacións matemáticas e procedementos
propios das ciencias sociais como
ferramentas que facilitan a solución de
problemas empresariais.
5%
Recoñece a conveniencia dun patrimonio
equilibrado.
6%
. Valora a importancia da información na
toma de decisións
5%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 86 de 130
Unidade 6. Área de produción Estándares de aprendizaxe Ponderación
.Analizar diferentes procesos
produtivos desde a perspectiva
da eficiencia e a produtividade,
recoñecendo a importancia da
I+D+i
. Realiza cálculos da produtividade de
distintos factores, interpretando os resultados
obtidos e coñece medios e alternativas de
mellora da produtividade nunha empresa.
4%
Analiza e valora a relación existente entre a
produtividade e os salarios dos traballadores.
4%
Reflexiona sobre a importancia, para a
sociedade e para a empresa, da investigación
e a innovación tecnolóxica en relación coa
competitividade e o crecemento.
3%
Determinar a estrutura de
ingresos e custos dunha
empresa, calculando o seu
beneficio e o seu limiar de
rendibilidade, a partir dun
suposto exposto.
Diferencia os ingresos e custos xerais dunha
empresa e identifica o seu beneficio ou perda
xerado ao longo do exercicio económico,
aplicando razoamentos matemáticos para a
interpretación de resultados.
6%
. Manexa e calcula os distintos tipos de
custos, ingresos e beneficios dunha empresa e
represéntaos gráficamente.
6%
.Recoñece o limiar de vendas necesario para
a supervivencia da empresa.
6%
Analiza os métodos de análises custo
beneficio e análise custo eficacia como
medios de medición e avaliación, de axuda
para a toma de decisións.
5%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 87 de 130
Unidade 8. Área comercial. O
márketing Estándares de aprendizaxe Ponderación
Analizar as características do
mercado e explicar, de acordo
con elas, as políticas de
márketing aplicadas por unha
empresa ante diferentes
situacións e obxectivos
Caracteriza un mercado en función de
diferentes variables, por exemplo, o número
de competidores e o produto vendido.
5%
Identifica, e adapta a cada caso, en concreto,
as diferentes estratexias e enfoques de
márketing.
5%
Interpreta e valora estratexias de márketing,
incorporando nesa valoración consideracións
de carácter ético, social e ambiental
5%
Comprende e explica as diferentes fases e
etapas da investigación de mercados
6%
Aplica criterios e estratexias de segmentación
de mercados en distintos casos prácticos
6%
. Analiza e valora as oportunidades de
innovación e transformación co
desenvolvemento da tecnoloxía máis actual
aplicada ao márketing.
2%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 88 de 130
Unidade 11. Área de
financiamento e investimento Estándares de aprendizaxe Ponderación
Valorar distintos proxectos de
investimento, xustificando
razonadamente a selección da
alternativa máis vantaxosa, e
diferenciar as posibles fontes de
financiamento nun determinado
suposto, razoando a elección
máis adecuada.
.Coñece os métodos estáticos (prazo de
recuperación) e dinámicos (criterio do valor
actual neto) para seleccionar e valorar
investimentos.
5%
Explica as posibilidades de financiamento das
empresas diferenciando o financiamento
externo e interna, a curto e a longo prazo, así
como o custo de cada unha e as implicacións
na marcha da empresa.
5%
Analiza nun suposto concreto de
financiamento externo as distintas opcións
posibles, os seus custos e variantes de
amortización.
5%
Analiza e avalía, a partir de unha necesidade
concreta, as distintas posibilidades que teñen
as empresas de recorrer ao mercado
financeiro.
5%
Valora as fontes de financiamento da
empresa, tanto externas como internas.
5%
Analiza e expresa as opcións financeiras que
mellor se adaptan a un caso concreto de
necesidade financeira.
5%
Aplica os coñecementos tecnolóxicos á
análise e resolución de supostos.
3%
Unidade 5. Xestión dos recursos
humanos Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 89 de 130
Explicar a planificación,
organización e xestión de os
recursos de unha empresa,
valorando as posibles
modificacións a realizar en
función da contorna no que
desenvolve a súa actividade e
dos obxectivos expostos.
Valora a importancia dos recursos humanos
nunha empresa e analiza diferentes maneiras
de abordar a súa xestión e a súa relación coa
motivación e a produtividade.
4%
Unidade 4. Dirección e
organización da empresa Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 90 de 130
Explicar a planificación,
organización e xestión de os
recursos de unha empresa,
valorando as posibles
modificacións a realizar en
función da contorna no que
desenvolve a súa actividade e
dos obxectivos expostos.
Reflexiona e valora sobre a división técnica
do traballo en un contexto global de
interdependencia económica.
6%
Describe a estrutura organizativa, estilo de
dirección, canles de información e
comunicación, grao de participación na toma
de decisións e organización informal de a
empresa.
6%
Identifica a función de cada unha das áreas de
actividade de a empresa: aprovisionamento,
produción e comercialización, investimento e
financiamento e recursos humanos, e
administrativa, así como as súas
interrelacións.
6%
Analiza e investiga sobre a organización
existente en as empresas de a súa contorna
máis próxima, identificando vantaxes e
inconvenientes, detectando problemas a
solucionar e describindo propostas de
mellora.
6%
Aplica os seus coñecementos a unha
organización concreta, detectando problemas
e propoñendo melloras.
6%
Unidade 7. Área de
aprovisionamento Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 91 de 130
Analizar diferentes procesos
produtivos desde a perspectiva
da eficiencia e a produtividade,
recoñecendo a importancia da
I+D+i
Valora a relación entre o control de
inventarios e a produtividade e eficiencia
nunha empresa.
6%
Describir os conceptos
fundamentais do ciclo de
inventario e manexar os
modelos de xestión.
Identifica os custos que xera o almacén e
resolve casos prácticos sobre o ciclo de
inventario.
7%
Valora as existencias en almacén mediante
diferentes métodos.
7%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 92 de 130
Unidade 3. Estratexia e desenvolvemento
empresarial Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 93 de 130
. Identificar e analizar os trazos principais da
contorna no que a empresa desenvolve a súa
actividade e explicar, a partir deles, as distintas
estratexias e decisións adoptadas e as posibles
implicacións sociais e ambientais da súa
actividade.
Analiza a relación empresa, sociedade e
medioambiente. Valora os efectos, positivos e
negativos, das actuacións das empresas nas esferas
social e ambiental.
5%
Analiza a actividade das empresas como elemento
dinamizador e de progreso e valora a súa creación
de valor para a sociedade e para os seus cidadáns
4%
Identificar e analizar as diferentes estratexias de
crecemento e as decisións tomadas polas
empresas, tomando en consideración as
características do marco global no que actúan.
Describe e analiza os diferentes factores que
determinan a localización e a dimensión dunha
empresa, así como valora a transcendencia futura
para a empresa das devanditas decisións
6%
Valora o crecemento da empresa como estratexia
competitiva e relaciona as economías de escala coa
dimensión óptima da empresa.
5%
Explica e distingue as estratexias de
especialización e diversificación.
6%
Analiza as estratexias de crecemento interno e
externo a partir de supostos concretos.
6%
Examina o papel das pequenas e medianas
empresas en o noso país e valora as súas estratexias
e formas de actuar, así como as súas vantaxes e
inconvenientes.
6%
Describe as características e as estratexias de
desenvolvemento da empresa multinacional e
valora a importancia de a responsabilidade social e
ambiental.
6%
Estuda e analiza o impacto da incorporación da
innovación e das novas tecnoloxías na estratexia da
empresa e relaciónao coa capacidade para competir
de forma global.
6%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 94 de 130
2º de bacharelato
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
Bloque 1. A empresa
a
d
i
l
m
B1.1. A empresa e o/a empresario/a.
B1.2. Elementos, funcións e obxectivos da empresa.
B1.3. Clases de empresas.
B1.4. Marco xurídico da actividade empresarial.
B1.1. Describir e interpretar os elementos da empresa, as clases de empresas e as súas funcións na economía, así como as formas xurídicas que adoptan, e relacionar con cada unha as responsabilidades legais dos/das propietarios/as e xestores/as, e as esixencias de capital.
EEB1.1.1. Distingue as formas xurídicas das empresas e relaciónaas coas esixencias de capital e coas responsabilidades para cada tipo.
CD
CMCCT
CSIE
EEB1.1.2. Identifica e valora as formas xurídicas de empresa máis apropiadas en cada caso en función das características concretas, aplicando o razoamento sobre clasificación das empresas.
CD
CMCCT
EEB1.1.3. Analiza, para un determinado caso práctico, os criterios de clasificación de empresas: segundo a natureza da actividade que desenvolven, a súa dimensión, o nivel tecnolóxico que alcanzan, o tipo de mercado en que operan, a fórmula xurídica que adoptan, e o seu carácter público ou privado.
CAA
CD
CMCCT
EEB1.1.4. Describe os elementos da empresa en relación coas funcións que desenvolven e os obxectivos que procuran dentro do sistema.
CCL
CSIEE
a
d
h
i
l
m
p
B1.5. Contorno da empresa.
B1.6. Responsabilidade social e ambiental da empresa.
B1.7. Funcionamento e creación de valor.
B1.2. Identificar e analizar os trazos principais do contorno en que a empresa desenvolve a súa actividade e explicar, a partir deles, as estratexias e as decisións adoptadas, e as posibles implicacións sociais e ambientais da súa actividade.
EEB1.2.1. Identifica os tipos de empresas e de empresarios/as que actúan no seu contorno, así como a forma de relacionar co seu contorno máis próximo.
CD
CMCCT
CSC
CSIEE
EEB1.2.2. Analiza a relación entre empresa, sociedade e ambiente, e valora os efectos positivos e negativos das actuacións das empresas nas esferas social e ambiental.
CD
CSC
CSIEE
EEB1.2.3. Analiza a actividade das empresas como elemento dinamizador de progreso, estimando a súa creación de valor para a sociedade e para a
CSC
CSIEE
Departamento de Economía As Mariñas
Página 95 de 130
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
cidadanía.
Bloque 2. Desenvolvemento da empresa
d
i
l
m
B2.1. Localización e dimensión empresarial.
B2.2. Estratexias de crecemento interno e externo.
B2.3. Pequenas e medianas empresas: estratexias de mercado.
B2.4. Importancia das pequenas e medianas empresas (PME) na economía.
B2.5. Internacionalización, competencia global e tecnoloxía.
B2.6. Empresa multinacional: aspectos positivos e negativos do seu funcionamento.
B2.1. Identificar e analizar as estratexias de crecemento e as decisións tomadas polas empresas, tendo en consideración as características do marco global en que actúan.
EEB2.1.1. Describe e analiza os factores que determinan a localización e a dimensión dunha empresa, e valora a transcendencia futura para a empresa desas decisións.
CCL
CMCCT
EEB2.1.2. Valora o crecemento da empresa como estratexia competitiva e relaciona as economías de escala coa dimensión óptima da empresa.
CD
CMCCT
CSIEE
EEB2.1.3. Identifica e explica as estratexias de especialización e diversificación.
CCL
CMCCT
CSIEE
EEB2.1.4. Analiza as estratexias de crecemento interno e externo a partir de supostos concretos.
CAA
CD
CMCCT
EEB2.1.5. Examina o papel das pequenas e das medianas empresas no noso país, e valora as súas estratexias e as súas formas de actuar, así como as súas vantaxes e os seus inconvenientes.
CSC
CSIEE
EEB2.1.6. Describe as características e as estratexias de desenvolvemento da empresa multinacional, e valora a importancia da responsabilidade social e ambiental.
CCL
CSC
CMCCT
EEB2.1.7. Estuda o impacto da incorporación da innovación e das novas tecnoloxías na estratexia da empresa, e relaciónao coa capacidade para competir de xeito global.
CD
CMCCT
CSC
Bloque 3. Organización e dirección da empresa
d
i
l
m
p
B3.1. División técnica do traballo e necesidade de organización no mercado actual.
B3.2. Funcións básicas da dirección.
B3.3. Planificación e toma de decisións estratéxicas.
B3.4. Organización formal e informal da empresa: deseño e análise da súa estrutura.
B3.1. Explicar a planificación, a organización e a xestión dos recursos dunha empresa, valorando as posibles modificacións para realizar en función do ámbito en que desenvolve a súa actividade e dos obxectivos formulados.
EEB3.1.1. Reflexiona sobre a división técnica do traballo nun contexto global de interdependencia económica para valorar as súas consecuencias sociais.
CMCCT
CSC
EEB3.1.2. Describe a estrutura organizativa, o estilo de dirección, as canles de información e de comunicación,
CCL
CMCCT
CSIEE
Departamento de Economía As Mariñas
Página 96 de 130
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
B3.5. A xestión dos recursos humanos e a súa incidencia na motivación.
B3.6. Os conflitos de intereses e as súas vías de negociación.
o grao de participación na toma de decisións e a organización informal da empresa.
EEB3.1.3. Identifica a función de cada área de actividade da empresa (aprovisionamento, produción e comercialización, investimento e financiamento, recursos humanos e administrativa), así como as súas interrelacións.
CD
CMCCT
CSIEE
EEB3.1.4. Investiga sobre a organización nas empresas do seu ámbito máis próximo e identifica vantaxes e inconvenientes, detecta problemas para solucionar, e describe propostas de mellora.
CAA
CD
CSC
CSIEE
EEB3.1.5. Aplica os seus coñecementos a unha organización concreta, para detectar problemas e propor melloras.
CAA
CMCCT
CSIEE
EEB3.1.6. Valora a importancia dos recursos humanos nunha empresa e analiza diferentes maneiras de abordar a súa xestión e a súa relación coa motivación e a produtividade.
CAA
CSC
CSIEE
Bloque 4. A función produtiva
a
i
l
m
B4.1. Produción e proceso produtivo.
B4.2. Función de produción. Produtividade e eficiencia
B4.3. Investigación, desenvolvemento e innovación (I+D+i) como elementos clave para o cambio tecnolóxico e a mellora da competitividade empresarial.
B4.1. Analizar procesos produtivos desde a perspectiva da eficiencia e a produtividade, e recoñecer a importancia da I+D+i.
EEB4.1.1. Realiza cálculos da produtividade de distintos factores e interpreta os resultados obtidos, coñecendo medios e alternativas de mellora da produtividade nunha empresa.
CD
CMCCT
EEB4.1.2. Analiza e valora a relación entre a produtividade e os salarios dos/das traballadores/as.
CMCCT
CSC
EEB4.1.3. Reflexiona sobre a importancia para a sociedade e para a empresa da investigación e da innovación tecnolóxica en relación coa competitividade e o crecemento.
CAA
CMCCT
CSC
i
l
m
B4.4. Custos: clasificación e cálculo dos custos na empresa.
B4.5. Cálculo e interpretación do limiar de rendibilidade da empresa.
B4.2. Determinar a estrutura de ingresos e custos dunha empresa, calculando o seu beneficio e o seu limiar de rendibilidade, a partir dun
EEB4.2.1. Distingue os ingresos e os custos dunha empresa, calcula o seu beneficio ou a súa perda xerados ao longo do exercicio económico, aplicando razoamentos matemáticos, e
CD
CMCCT
Departamento de Economía As Mariñas
Página 97 de 130
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
suposto formulado. interpreta os resultados.
EEB4.2.2. Identifica e calcula os tipos de custos, ingresos e beneficios dunha empresa, e represéntaos graficamente.
CD
CMCCT
EEB4.2.3. Calcula o limiar de vendas (de rendibilidade) necesario para a supervivencia da empresa.
CD
CMCCT
EEB4.2.4. Analiza os métodos custo beneficio e custo eficacia como instrumentos de medida e avaliación que axudan á toma de decisións.
CMCCT
CSIEE
i
l
m
B4.6. Os inventarios da empresa e os seus custos. Modelos de xestión de inventarios.
B4.3. Describir os conceptos fundamentais do ciclo de inventario e manexar os modelos de xestión.
EEB4.3.1. Identifica os custos que xera o almacén e resolve casos prácticos sobre o ciclo de inventario.
CD
CMCCT
EEB4.3.2. Valora as existencias en almacén mediante diferentes métodos.
CD
CMCCT
EEB4.3.3. Valora a relación entre o control de inventarios e a produtividade e a eficiencia nunha empresa.
CMCCT
CSIEE
Bloque 5. A función comercial da empresa
d
h
i
l
m
B5.1. Departamento comercial da empresa
B5.2. Concepto e clases de mercado.
B5.3. Técnicas de investigación de mercados.
B5.4. Comportamento do/da consumidor/a e segmentación de mercados.
B5.5. Variables do márketing-mix e elaboración de estratexias.
B5.6. Estratexias de márketing e ética empresarial.
B5.7. Tecnoloxías da información e das comunicacións e márketing.
B5.1. Analizar as características do mercado e explicar, de acordo con elas, as políticas de márketing aplicadas por unha empresa ante diferentes situacións e obxectivos.
EEB5.1.1. Caracteriza un mercado en función de diferentes variables como, por exemplo, o número de competidores e o produto vendido.
CSIEE
EEB5.1.2. Identifica e adapta a cada caso concreto as estratexias e os enfoques de márketing.
CAA
CD
CMCCT
EEB5.1.3. Interpreta e valora estratexias de márketing, incorporando nesa valoración consideracións de carácter ético, social e ambiental.
CD
CMCCT
CSC
CSIEE
EEB5.1.4. Comprende e explica as fases e as etapas da investigación de mercados.
CCL
CMCCT
EEB5.1.5. Aplica criterios e estratexias de segmentación de mercados en casos prácticos.
CD
CMCCT
EEB5.1.6. Analiza e valora as oportunidades de innovación e
CD
CMCCT
Departamento de Economía As Mariñas
Página 98 de 130
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
transformación do márketing que xorden co desenvolvemento das tecnoloxías da información e da comunicación.
CSC
EEB5.1.7. Describe a organización e o funcionamento do departamento comercial da empresa.
CCL
CMCCT
EEB5.1.8. Determina as necesidades da clientela en relación coas características dos produtos ou dos servizos ofrecidos pola empresa.
CD
CMCCT
CSC
Bloque 6. A información na empresa
d
g
h
i
l
m
B6.1. Obrigas contables da empresa.
B6.2. A composición do patrimonio e a súa valoración.
B6.3. Resultados da empresa.
B6.4. As contas anuais e a imaxe fiel.
B6.5. Elaboración do balance e da conta de perdas e ganancias.
B6.6. Análise e interpretación da información contable.
B6.1. Identificar os datos máis salientables do balance e da conta de perdas e ganancias, explicar o seu significado, diagnosticar a situación a partir da información obtida e propor medidas para a súa mellora.
EEB6.1.1. Recoñece os elementos patrimoniais e a función que teñen asignada.
CMCCT
CSIEE
EEB6.1.2. Identifica, valora e clasifica os bens, os dereitos e as obrigas da empresa en masas patrimoniais.
CMCCT
EEB6.1.3. Interpreta a correspondencia entre os investimentos e o seu financiamento.
CAA
EEB6.1.4. Detecta posibles desaxustes no equilibrio patrimonial, na solvencia e no apancamento da empresa, mediante a utilización de rateos.
CMCCT
EEB6.1.5. Propón medidas correctoras axeitadas en caso de se detectar desaxustes patrimoniais ou financeiros.
CAA
CSIEE
EEB6.1.6. Recoñece a importancia do dominio das operacións matemáticas e dos procedementos propios das ciencias sociais como ferramentas que facilitan a solución de problemas empresariais.
CMCCT
CD
EEB6.1.7. Recoñece a conveniencia do equilibrio económico, patrimonial e financeiro da empresa.
CMCCT
CSIEE
EEB6.1.8. Valora a importancia da información na toma de decisións.
CAA
CSIEE
EEB6.1.9. Calcula o resultado CD
Departamento de Economía As Mariñas
Página 99 de 130
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
do exercicio económico da empresa, empregando os criterios de imputación aplicables.
CMCCT
EEB61.10. Identifica, interpreta e clasifica os elementos do resultado da empresa.
CD
CMCCT
CSIEE
a
c
d
h
i
l
m
B6.7. Fiscalidade empresarial: principais figuras impositivas e elementos clave do súa estrutura e do seu funcionamento.
B6.2. Recoñecer a importancia do cumprimento das obrigas fiscais e explicar os impostos que afectan as empresas.
EEB6.2.1. Identifica as obrigas fiscais das empresas segundo a súa organización e a actividade que desenvolvan.
CMCCT
CSIEE
EEB6.2.2. Describe o funcionamento básico dos impostos que recaen sobre as empresas e destaca as principais diferenzas entre eles.
CCL
CMCCT
EEB6.2.3. Valora a achega que supón para a riqueza nacional a carga impositiva que soportan as empresas.
CSC
Bloque 7. A función financeira
d
g
i
l
m
B7.1. Estrutura económica e financeira da empresa.
B7.2. Concepto e clases de investimento.
B7.3. Valoración e selección de proxectos de investimento.
B7.4. Fontes de financiamento interno e externo da empresa. Novas formas de financiamento.
B7.5. Ciclos da empresa.
B7.6. Período medio de maduración.
B7.1. Valorar proxectos de investimento, xustificar razoadamente a selección da alternativa máis vantaxosa, diferenciar as posibles fontes de financiamento nun determinado suposto e razoar a elección máis axeitada.
EEB7.1.1. Coñece e enumera os métodos estáticos (prazo de recuperación) e dinámicos (criterio do valor actual neto) para seleccionar e valorar investimentos.
CD
CSIEE
CMCCT
EEB7.1.2. Aplica métodos estáticos (prazo de recuperación) e dinámicos (valor actual neto), nun suposto concreto de selección de alternativas de investimento para unha empresa.
CD
CMCCT
EEB7.1.3. Explica as posibilidades de financiamento das empresas diferenciando o externo e o interno, a curto e a longo prazo, así como o custo de cada un e as implicacións na marcha da empresa.
CCL
CMCCT
EEB7.1.4. Analiza, nun suposto concreto de financiamento externo, as opcións posibles, os seus custos e as variantes de amortización.
CAA
CD
CMCCT
EEB7.1.5. Analiza e avalía, a partir dunha necesidade concreta, as posibilidades que teñen as empresas de recorrer ao mercado financeiro.
CAA
CMCCT
CSIEE
Departamento de Economía As Mariñas
Página 100 de 130
Economía da Empresa. 2º de bacharelato
Obxectivos Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
EEB7.1.6. Valora as fontes externas e internas de financiamento da empresa.
CMCCT
CSIEE
EEB7.1.7. Analiza e expresa as opcións financeiras que mellor se adaptan a un caso concreto de necesidade financeira.
CAA
CMCCT
EEB7.1.8. Aplica os coñecementos tecnolóxicos á análise e á resolución de supostos.
CD
CMCCT
EEB7.1.9. Identifica e describe os ciclos da actividade da empresa e as súas fases.
CCL
CMCCT
CSIEE
EEB7.1.10. Calcula, para un determinado suposto práctico, os períodos de maduración da empresa, e distingue as súas fases.
CMCCT
CAA
CD
7º. Criterios para a avaliación A información que proporciona a avaliación debe servir como punto de referencia para a actuación do profesor. Deberá ser individual, personalizada, continua e integrada. A avaliación do grao en que os alumnos van alcanzando os obxectivos didácticos pode realizarse a través do control da realización de actividades, a súa corrección en clase ou a súa entrega ao profesor, preguntas directas aos alumnos, intervención destes completando parte da explicación ou lembrando contidos xa estudados, etc. As actividades que se ofrecen ao final das explicacións teóricas de cada epígrafe, van especialmente destinadas a guiar ao profesor na avaliación do proceso de aprendizaxe. O grao de consecución final obtido polos alumnos respecto a os obxectivos didácticos expostos en cada unidade, pódese avaliar a través das probas de avaliación que se estime necesario aplicar e a través das actividades correspondentes. A avaliación realizarase considerando os seguintes instrumentos: • Observación: do traballo individual do alumno, a súa actitude fronte ao traballo en equipo, a posta en común da información solicitada, as súas explicacións e participación en clase ou nas actividades realizadas fóra do centro, os hábitos de traballo, a súa iniciativa e interese. Algunhas destas observacións pódense realizar mediante as actividades presentes no texto. • • As probas de avaliación: nas que se valorarán os coñecementos, grao de comprensión, capacidade de aplicación dos coñecementos a novas situacións e a habilidade para analizar e sintetizar informacións e datos. Estas probas poden ser de diferentes tipos: - Avaliación inicial, mediante preguntas, que permita saber de que grao de coñecementos parten os alumnos, antes da explicación de cada unidade e ao principio de curso. - Exercicios onde o alumnado aplique os coñecementos adquiridos en clase. Estes poden ser as actividades ou tarefas presentes no libro e ser corrixidos en clase. - Presentación de traballos e comentarios de texto. - Controis periódicos. .
Departamento de Economía As Mariñas
Página 101 de 130
8º. Elementos transversais Os elementos transversais son un conxunto de coñecementos, hábitos, valores, etc., que deben formar parte do desenvolvemento das materias en que se organiza o currículo. A educación ten por finalidade capacitar aos individuos para que se desenvolvan no seu medio de forma autónoma, e para iso contribúe a desenvolver nos alumnos aquelas capacidades que lles van a permitir ser bos cidadáns. Atopámonos coa necesidade de educar aos alumnos en valores e axudarlles a ser persoas con bos valores e principios, para enfrontarse de forma crítica na sociedade. Esta sociedade demanda que non só se transmitan coñecementos, senón que as escolas formen a persoas que sexan capaces de vivir e convivir no respecto e a liberdade. O Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, determina que en Educación Secundaria Obrigatoria, estes elementos son: - Comprensión lectora e expresión oral e escrita. - Comunicación audiovisual. - Uso das Tecnoloxías da Información e a Comunicación. - Emprendemento. - Educación cívica e constitucional. Traballaremos a educación en valores de forma transversal e continua, ao longo de todo o proceso de ensino-aprendizaxe. Esta materia contribúe ao desenvolvemento de elementos transversais como son: o respecto ao Estado de Dereito e aos dereitos e deberes fundamentais recollidos na Constitución Española, as competencias persoais e as habilidades sociais para o exercicio da participación cidadá, a educación para a convivencia e o respecto nas relacións interpersoais, a competencia emocional, a autoestima, os valores e as actuacións necesarias para o impulso da igualdade entre mulleres e homes, así como a prevención da violencia contra as persoas con discapacidade; a tolerancia e o recoñecemento da diversidade e a convivencia intercultural, a consideración ás vítimas do terrorismo, o rexeitamento e a prevención da violencia terrorista e de calquera forma de violencia e racismo, o perfeccionamento das habilidades para a comunicación interpersoal, a capacidade de escoitar, a empatía, a capacidade para dialogar, a utilización crítica das tecnoloxías da información e a comunicación, e de forma especial polos contidos da materia, a adquisición de competencias para a creación e desenvolvemento dos diversos modelos de empresas, a valoración do crecemento económico sostible, a utilidade social da empresa, o respecto aos emprendedores, a ética empresarial e o fomento da igualdade de oportunidades.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 102 de 130
Departamento de Economía As Mariñas
Página 103 de 130
2º Bach. Fundamentos de Administración e Xestión
Departamento de Economía As Mariñas
Página 104 de 130
Fundamentos de Administración e Xestión
1º. Introdución
A administración é un proceso consistente nas actividades de planeamento, organización, execución e control, desempeñadas para determinar e alcanzar os obxectivos sinalados co uso de recursos produtivos. Como ciencia trata de planificar e organizar as relacións entre as funcións, os niveis e as actividades, coa finalidade de lograr a máxima eficiencia dentro dos plan e os obxectivos sinalados pola empresa. Por xestión entendemos a realización de dilixencias enfocadas á obtención dalgún beneficio, empregando os recursos activos da empresa para o logro dos obxectivos Trátase, xa que logo, de estimular entre o alumnado as destrezas e as habilidades que permitan pór en marcha e manter un proxecto empresarial a través do estudo das variables que determinan a súa viabilidade.
Constitúe obxecto de estudo desta materia o conxunto de áreas e funcións nas que se divide a actividade da empresa, tanto no nivel de planificación e definición de obxectivos como no nivel de xestión diaria dos recursos e as actividades da empresa que permitan alcanzar o obxectivo de consolidación dun proxecto empresarial, todo isto enmarcado dentro da idea de fomentar o espírito emprendedor na educación secundaria.
Préstase especial atención ao desenvolvemento da creatividade e o espírito de innovación para resolver situacións en diferentes ámbitos, así como a relevancia de valorar e percibir o erro de xeito positivo. Incentívase a elaboración de reflexións persoais e a toma de decisións fundamentadas, con independencia do resultado final, promóvese o traballo en equipo, mantendo unha comunicación fluída entre as persoas autoras do proxecto compartido, e dáselle un especial impulso á utilización de ferramentas informáticas e audiovisuais que axuden á difusión efectiva do proxecto.
Serán desenvolvidas as capacidades e as habilidades propias da competencia clave de sentido da iniciativa e o espírito emprendedor, ademais de outras vinculadas coa comunicación lingüística, a competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, a competencia dixital, as competencias sociais e cívicas, e a de aprender a aprender.
A materia estrutúrase en nove bloques: "Innovación empresarial. A idea de negocio: o proxecto de empresa", "A organización interna da empresa. Forma xurídica e recursos", "Documentación e trámites para a posta en marcha da empresa", "O plan de aprovisionamento", "Xestión comercial e márketing na empresa", "Xestión dos recursos humanos", "Xestión da contabilidade da empresa. Investimento e xestión financeira", "Viabilidade da empresa" e "Presentación da idea de negocio".
2º. Obxectivos da área de FAX
En relación cos contidos propostos para Bacharelato, establecemos para a área de Fundamentos de
Administración e Xestión no curso de 2º de Bacharelato os seguintes obxectivos:
Obj. FAD.1. Fomentar a iniciativa emprendedora, desenvolvendo competencias empresariais: autonomía,
creatividade, aprendizaxe continua, cultura do esforzo e da recompensa, espírito de traballo en equipo,
liderado, motivación, ética empresarial, pensamento crítico e responsabilidade social.
Obj. FAD.2. Obter unha visión práctica do funcionamento dunha empresa. Comprender e manexar as técnicas
básicas que se utilizan nas diversas áreas ou departamentos en que se estrutura.
Obj. FAD.3. Coñecer as distintas formas de constitución dunha sociedade, os trámites necesarios para posta
en marcha, diferenciando os tipos de sociedades existentes e responsabilidade en cada caso.
Obj. FAD.4. Identificar, utilizar e arquivar os distintos documentos que xera o desenvolvemento da actividade
empresarial.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 105 de 130
Obj. FAD.5. Comprender o concepto de patrimonio e o seu rexistro contable, introducindo ao alumno na
actividade contable da empresa.
Obj. FAD.6. Iniciarse no coñecemento e utilización das tecnoloxías da información e a comunicación
aplicadas ás funcións de xestión e administración de empresas.
Obj. FAD.7. Coñecer as fontes onde localizar as normas xurídicas e calquera tipo de información que afecte á
empresa.
Obj. FAD.8. Ser capaz de elaborar un proxecto de creación de empresas de forma simulada, desde a súa
constitución e posta en marcha, analizando a súa viabilidade comercial (estudo de mercado, plan de
márketing e análise DAFO), económica (limiar de rendibilidade), financeira (criterio do VAN, plan de
investimento e financiamento e previsión de tesourería) e outros criterios diversos, como a súa viabilidade
tecnolóxica, xurídico-legal e ambiental.
Obj. FAD.9. Expoñer publicamente o plan de empresa, que debe incluír a identificación e presentación dos
promotores, selección da idea de negocio, análise da contorna, definición da estratexia competitiva,
legalización e trámites, nome e logotipo, localización, organización e recursos humanos, descrición e estudo
das distintas áreas de actividade e viabilidade do proxecto nos termos descritos anteriormente Para alcanzar
os obxectivos desta materia, exporase un proceso de ensino e aprendizaxe eminentemente práctica, de tal
forma que o alumno adquira as capacidades e coñecementos necesarios para entender a realidade
económica e ser crítico con ela. Teranse en conta, para iso, as seguintes recomendacións: relacionar o
proceso de ensino-aprendizaxe coa vida real, facilitar a construción de aprendizaxes significativas, favorecer
a capacidade de aprender a aprender e crear un clima de aceptación e cooperación fomentando o traballo en
grupo. A metodoloxía combinará estratexias de exposición e de indagación, dependendo do tipo de contido.
Así a aprendizaxe dos contidos farase a través de didácticas concretas poden ser variadas, como a
realización de traballos de investigación, individuais ou en grupo, e a súa posterior exposición. Dedicarase
especial atención á realización do proxecto de creación dunha empresa. Neste sentido, os estudos de casos
prácticos e o uso das TIC formarán parte esencial da metodoloxía da materia
3º. As competencias clave.
Entendemos por competencias clave aquelas capacidades que debe ter o alumno ao finalizar o ciclo, para
saber aplicar, de modo integrado, os contidos da materia, e asimilalos á súa propia realización persoal. As
competencias clave contribuirán ao exercicio dunha cidadanía activa, a incorporarse á vida adulta de maneira
satisfactoria e, en definitiva, a desenvolver no alumno unha aprendizaxe permanente durante toda a súa vida.
Cada unha das materias contribúe ao desenvolvemento de diferentes competencias e, ao mesmo tempo,
cada unha das competencias clave admite ser traballada desde diferentes materias. A materia de
Fundamentos de Administración e Xestión contribúe xunto ao resto a que o alumno adquira as capacidades
que se buscan con cada competencia clave, pero tería especialmente a finalidade de desenvolver as
competencias matemática, social e cívica, iniciativa e espírito emprendedor (ademais da competencia
financeira que se engade de modo extracurricular). Aínda que cada materia contribúe de maneira distinta á
adquisición destas competencias básicas, o currículo de Fundamentos de Administración e Xestión contribúe
especialmente ao seu desenvolvemento desta maneira:
a) Competencia en comunicación lingüística A actividade empresarial implica un gran número de relacións
persoais e sociais. A interacción entre os membros da empresa e con persoas e organismos externos, tales
como provedores e clientes, e con representantes de organismos e institucións públicos e privados, fai
Departamento de Economía As Mariñas
Página 106 de 130
necesario que os estudantes adquiran actitudes e destrezas que faciliten a comunicación no mundo
empresarial. A materia busca que os alumnos saiban elixir as fórmulas e formatos de comunicación máis
adecuados a cada contexto e que adquiran as destrezas para participar nunha comunicación activa e eficaz
no mundo empresarial. Así mesmo, os traballos de investigación, procura e utilización de información
especializada, e a adquisición de novos coñecementos económicos e financeiros, promoverán a capacidade
de comprensión lectora dos estudantes.
b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía Esta materia desenvolve
emprega as ferramentas do razoamento matemático para avanzar no coñecemento e a práctica de múltiples
fenómenos económicos e empresariais. Principalmente, na interpretación de datos numéricos e gráficos nas
investigacións de mercados, na planificación e cuantificación das necesidades financeiras, as previsións de
vendas e o estudo de viabilidade do proxecto de empresa, na comprensión e posta en práctica dos sistemas
de fixación de prezos, na aplicación da técnica contable, a elaboración de nóminas e no coñecemento do
funcionamento do sistema tributario e de Seguridade Social.
c) Competencia dixital A utilización das tecnoloxías da información e a comunicación faise imprescindible para
a adquisición de actitudes e destrezas que permitan o manexo de ferramentas e programas informáticos, e na
correcta utilización de software específico de xestión empresarial. Tamén se pretende que os alumnos usen
estas ferramentas na procura e selección de información, especialmente, para elaborar o proxecto
empresarial.
d) Competencia de aprender a aprender Esta competencia está relacionada coa responsabilidade do
individuo de ter unha aprendizaxe permanente ao longo da vida. Débese fomentar no alumno unha actitude
activa na toma de decisións sobre o proceso de aprendizaxe, individualmente e en grupo. Para iso, o traballo
baseado en proxectos constitúe unha gran axuda, xa que permite que sexa o estudante o que deseñe e
responsabilícese dalgúns dos aspectos cruciais do proceso. Tamén se contribúe á adquisición desta
competencia nos labores de análises e investigación de mercados, cando os resultados desas actividades
promoven a innovación empresarial.
e) Competencia sociais e cívicas Estas competencias implican a capacidade para utilizar coñecementos e
habilidades que permitan interactuar con diferentes persoas e grupos relacionados coa empresa, para
elaborar respostas, tomar decisións, establecer lazos de comunicación e resolver conflitos desde o respecto
mutuo e as conviccións democráticas. A adquisición das competencias sociais e cívicas trabállanse nalgúns
dos elementos que configuran o currículo desta materia, como o fomento dos valores e actitudes relacionados
co respecto ao medio ambiente, a análise do labor social do emprendedor e o empresario, a importancia do
traballo en equipo e colaborativo, o respecto e a comprensión da diversidade humana e social como algo
necesario para establecer lazos de cooperación económica, e a importancia da actitude responsable #ante as
obrigacións de carácter público das empresas e os cidadáns.
f) Competencia de sentido de iniciativa e espírito emprendedor Esta competencia desenvólvese non só pola
formulación baseada na importancia das figuras do emprendedor e o empresario e a relevancia do fomento
da innovación, senón tamén porque implica a capacidade de transformar as ideas en actos. Gran parte do
traballo que se vai a expor na aula relaciónase coa planificación, programación, elaboración e comunicación
dos resultados dun proxecto de negocio. Para poder levar a cabo esta tarefa con éxito débense desenvolver
múltiples aspectos relacionados con esta competencia, como son a autonomía e a responsabilidade dos
estudantes no proceso de desenvolvemento do proxecto, a asunción de responsabilidade, o fomento da
iniciativa, a creatividade e a procura de oportunidades, a asunción de riscos, a capacidade de liderado e o
Departamento de Economía As Mariñas
Página 107 de 130
pensamento crítico.
g) Competencia de conciencia e expresións culturais Esta competencia está presente despois de que implica
coñecer e valorar críticamente as manifestacións culturais das sociedades, desenvolvendo valores e actitudes
de tolerancia e respecto cara á diversidade cultural e a liberdade de expresión. Tamén supón a capacidade
para detectar necesidades, analizar o mercado e establecer criterios de segmentación, aspectos todos eles
dependentes dos valores culturais vixentes na sociedade.
4º. Aspectos didácticos e metodolóxicos
Ao longo de 10 unidades didácticas, o presente proxecto de Fundamentos de Administración e Xestión para
2º de Bacharelato está estruturado da seguinte maneira:
• Desenvolvemento dos contidos da unidade de maneira clara e concisa.
• Actividades ao final de cada apartado para comprobar se o alumno asimilou correctamente os contidos de
cada epígrafe.
• Ao longo de cada unidade ofrécense exercicios resoltos que permiten asegurar a adquisición dos contidos
máis complexos da unidade.
• Exponse gran variedade de exercicios, nas seccións finais de cada unidade, mediante as cales se axuda ao
alumnado para reforzar e consolidar os contidos estudados.
• Dentro de cada unidade o alumno atopará distintas iconografías (Sabías que…, Importante, Reflexión,
Vocabulario, etc.) que axudan a interpretar as distintas seccións do libro e a súa utilidade.
• A unidade termina con actividades, un mapa conceptual, un test de repaso, consellos para o exame e
simulacións de casos prácticos para aplicar os contidos aprendidos a situacións reais.
5º. Nota: a temporalizacion esta suxeta a modificacions, que quedaran reflexada nas actas das reunions do departamento
Departamento de Economía As Mariñas
Página 108 de 130
Materia
Fundamentos de Administración e Xestión
TEMPORALIZACION Ponderacion
Bloque 1. Innovación empresarial. A idea de negocio: o proxecto de empresa
Bloque 2. A organización interna da empresa. Forma xurídica e recursos Bloque 3. Documentación e trámites para a posta en marcha da empresa
1º trimestre(temas 1,2,3
y 4 do libro de texto
recomendado)
Unidade 1 50%
Unidade 2 25%
Unidade 3 15 %
Unidade 4 10%
Bloque 4. O plan de aprovisionamento Bloque 5. Xestión comercial e márketing na empresa Bloque 6. Xestión dos recursos humanos Bloque 7. Xestion da contabilidad na empresa.
2º trimestre(temas 5,6,7
y 8 do libro de texto
recomendado)
Unidade 5 24%
Unidede 6 30%
Unidade 7 26%
Unidade 8 20%
Bloque 8. Investimento e xestión financeira. Viabilidade da empresa Bloque 9. Presentación da idea de negocio
3º trimestre(temas 9 y 10
do libro de texto
recomendado)
Unidade 9 72%
Unidade 10 28%
6º.Contidos
- Bloque I: A idea, o emprendedor e o plan de negocio.
- Bloque II: A organización interna da empresa: forma xurídica e recursos
- Bloque III. Documentación e trámites para a posta en marcha da empresa
- Bloque IV. O plan de aprovisionamento
- Bloque VI. Xestión comercial e de márketing na empresa
- Bloque VII. Xestión dos recursos humanos
Departamento de Economía As Mariñas
Página 109 de 130
- Bloque VIII. Xestión e a contabilidade da empresa - Bloque IX: Xestión das necesidades de investimento e
financiamento. viabilidade da empresa
- Bloque X: Elaboración plan de empresa e exposición pública do desenvolvemento da idea de negocio
En canto á repartición dos contidos do currículo presenta a seguinte secuenciación: - Primeira avaliación:
unidades 1-4.
- Segunda avaliación: unidades 5-8. –
Terceira avaliación: unidades 9-10.
Unidade 1: LA IDEA, EL
EMPRENDEDOR Y EL PLAN DE
NEGOCIO
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Relacionar os factores da innovación
empresarial coa actividade de creación de
empresas. argumentando de forma técnica a
elección
Identifica os diferentes aspectos da innovación
empresarial e explica a súa relevancia no
desenvolvemento económico e creación de
emprego.
5%
Recoñece diversas experiencias de innovación
empresarial e analiza os elementos de risco que
levan aparelladas
5%
Valora a importancia da tecnoloxía e da internet
como factores crave de innovación e relaciona a
innovación coa internacionalización da empresa
Analiza, para un determinado caso práctico, os
distintos criterios de clasificación de empresas:
segundo a natureza da actividade que
desenvolven, a súa dimensión, o nivel
tecnolóxico que alcanzan, o tipo de mercado no
que operan, a fórmula xurídica que adoptan, o
seu carácter público ou privado.
5%
Analizar a información económica do sector de
actividade empresarial no que se situará a
Analiza o sector empresarial onde se
desenvolve a idea de negocio.
5%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 110 de 130
empresa Realiza unha análise do mercado e da
competencia para a idea de negocio
seleccionada.
5%
Seleccionar unha idea de negocio, valorando e
argumentando de forma técnica a elección 50
Explica as diferentes perspectivas da figura
do emprendedor desde o punto de vista
empresarial
5%
Avalía as repercusións que supón elixir unha
idea de negocio.
5%
Analiza as vantaxes e inconvenientes de
diferentes propostas de ideas de negocio
realizables.
5%
Expón os seus puntos de vista, mantén unha
actitude proactiva e desenvolve iniciativa
emprendedora.
5%
Traballa en equipo mantendo unha
comunicación fluída cos seus compañeiros
para o desenvolvemento do proxecto de
empresa
5%
Unidade 2: LA ORGANIZACIÓN INTERNA DE LA
EMPRESA: FORMA JURÍDICA Y RECURSOS
Estándares de aprendizaxe
Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 111 de 130
Analizar a organización interna da empresa, a forma xurídica, a
localización, e os recursos necesarios, así como valorar as
alternativas dispoñibles e os obxectivos marcados co proxecto
Recoñece os
diferentes
obxectivos e fins da
empresa e
relaciónaos coa
súa organización
5%
Proporciona
argumentos que
xustifican a
elección da forma
xurídica e da
localización da
empresa.
5%
Comprende a
información que
proporciona o
organigrama dunha
empresa e a
importancia da
descrición de
tarefas e funcións
para cada posto de
traballo.
5%
Realiza unha
previsión dos
recursos
necesarios
5%
Reflexiona sobre o
papel da
responsabilidade
social corporativa e
valora a existencia
dunha ética dos
negocios.
5%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 112 de 130
Unidade 3: DOCUMENTACIÓN Y TRÁMITES PARA LA
PUESTA EN MARCHA DE LA EMPRESA
Estándares de aprendizaxe
Ponderación
Analizar os trámites legais e as actuacións necesarias para crear
a empresa.
Identifica os
diferentes trámites
legais necesarios
para a posta en
marcha dun negocio
e recoñece os
organismos ante os
cales han de
presentarse os
trámites.
5%
Xestionar a documentación necesaria para a posta en marcha
dunha empresa
Comprende e sabe
realizar os trámites
fiscais, laborais e de
Seguridade Social e
outros para a posta
en marcha.
5%
Valorar a relevancia
do cumprimento dos
prazos de tempo
legais para efectuar
os trámites e crear o
negocio.
5%
Unidade 4: INTRODUCCIÓN A LA
CONTABILIDAD DE LA EMPRESA
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Departamento de Economía As Mariñas
Página 113 de 130
Contabilizar os feitos contables derivados
das operacións da empresa, cumprindo cos
criterios establecidos no Plan Xeral de
Contabilidade ( PGC)
Manexa os elementos
patrimoniais da empresa,
valora a metodoloxía contable
e explica o papel dos libros
contables.
5%
Analiza e representa os
principais feitos contables da
empresa
5%
Unidade 5::EL PLAN DE
APROVISIONAMIENTO
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Establecer os obxectivos e as necesidades de
aprovisionamento. s
Deseña unha planificación
das necesidades de
aprovisionamento da
empresa
4%
Realizar procesos de selección de provedores
analizando as condicións técnicas
Identifica os distintos tipos
de documentos utilizados
para o intercambio de
información con provedores.
3%
Utiliza diferentes fontes para
a procura de provedores
online e offline.
3%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 114 de 130
Relaciona e compara as
distintas ofertas de
provedores, utilizando
diferentes criterios de
selección e explicando as
vantaxes e inconvenientes
de cada unha.
3%
.Planificar a xestión das relacións cos
provedores, aplicando técnicas de negociación e
comunicación.
Coñece técnicas de
negociación e comunicación
3%
Recoñece as diferentes
etapas nun proceso de
negociación de condicións
de aprovisionamento.
3%
Contabilizar os feitos contables derivados das
operacións da empresa, cumprindo cos criterios
Analiza as obrigacións
contables e fiscais e a
documentación
correspondente á
declaración-liquidación dos
impostos.
2%
Unidade 6: GESTIÓN COMERCIAL Y DE
MARKETING EN LA EMPRESA
Desenvolver a comercialización dos produtos ou
servizos da empresa e o márketing dos mesmos
Analiza o proceso de
comercialización dos
produtos ou servizos da
empresa.
4%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 115 de 130
Explica as
características dos
potenciais clientes da
empresa, así como
identifica o
comportamento dos
competidores da
mesma.
4%
Aplica procesos de
comunicación e
habilidades sociais en
situacións de atención
ao cliente e operacións
comerciais.
4%
Realiza unha previsión
de vendas
4%
Fixar os prezos de comercialización dos produtos ou
servizos e comparalos cos da competencia.
4%
Analizar as políticas de márketing aplicadas á xestión
comercial.
8%
Contabilizar os feitos contables derivados das
operacións da empresa, cumprindo cos criterios
establecidos no Plan Xeral de Contabilidade ( PGC).
2%
Unidade 7: GESTION DE LOS RECURSOS HUMANOS Estándares de aprendizaxe Ponderación
Planificar a xestión dos recursos humanos. Avalía as necesidades da empresa
e analiza e describe os postos de
traballo.
4%
Identifica as fontes de recrutamento
así como as diferentes fases do
proceso de selección de persoal.
4%
Xestionar a documentación que xera o proceso de
selección de persoal e contratación, aplicando as
normas vixentes
Analiza e aplica para a empresa as
formalidades e diferentes
modalidades documentais de
contratación.
4 %
Departamento de Economía As Mariñas
Página 116 de 130
Identifica as subvencións e
incentivos á contratación.
4%
. Recoñece as obrigacións
administrativas do empresario ante
a Seguridade Social
4%
Analiza os documentos que
proveñen do proceso de retribución
do persoal e as obrigacións de
pagos
4%
Contabilizar os feitos contables derivados das
operacións da empresa, cumprindo cos criterios
establecidos no Plan Xeral de Contabilidade ( PGC).
Analiza as obrigacións contables e
fiscais e a documentación
correspondente á declaración-
liquidación dos impostos
2 %
Unidade 8: GESTION DE LA CONTABILIDAS DE LA EMPRESA Estándares de aprendizaxe Ponderación
Contabilizar os feitos contables derivados das operacións da
empresa, cumprindo cos criterios establecidos no Plan Xeral de
Contabilidade ( PGC).
Analiza e representa os
principais feitos contables da
empresa.
4%
. Comprende o concepto de
amortización e manexa o
seu rexistro contable.
4%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 117 de 130
Analiza e asigna os gastos e
ingresos ao exercicio
económico ao que
correspondan con
independencia das súas
datas de pago ou cobranza.
4%
Comprende o
desenvolvemento do ciclo
contable, analiza o proceso
contable de peche de
exercicio e determina o
resultado económico obtido
pola empresa.
4%
Analiza as obrigacións
contables e fiscais e a
documentación correspondente á
declaración-liquidación dos
impostos
4%
Unidade 9: ESTADOS GESTIÓN DE LAS NECESIDADES DE
INVERSIÓN Y FINANCIACIÓN. VIABILIDAD DE LA EMPRESA
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Determinar o investimento necesario e as necesidades
financeiras para a empresa, identificando as alternativas de
Elabora un plan de
investimentos da empresa, que
inclúa o activo non corrente e o
corrente.
8%
Departamento de Economía As Mariñas
Página 118 de 130
financiamento posibles. Analiza e selecciona as fontes
de financiamento da empresa.
8%
Recoñece as necesidades de
financiamento da empresa.
8%
. Analiza e comproba a viabilidade da empresa de acordo a
diferentes tipos de análises
Determina e explica a
viabilidade da empresa, tanto a
nivel económico e financeiro,
como comercial e ambiental
8%
Aplica métodos de selección de
investimentos e analiza os
investimentos necesarios para a
posta en marcha.
8%
. Elabora estados de previsión
de tesourería e explica
diferentes alternativas para a
resolución de problemas
puntuais de tesourería.
8%
Valora e comproba o acceso ás fontes de financiamento para a
posta en marcha do negocio
Valora as fontes de
financiamento, así como o custo
do financiamento e as axudas
financeiras e subvencións.
8%
Comprende o papel que
desempeñan os intermediarios
financeiros na actividade cotiá
das empresas e na sociedade
actual.
8%
Valora a importancia, no mundo
empresarial, de responder en
prazo os compromisos de pago
adquiridos.
8%
Unidade 10: EXPOSICIÓN PÚBLICA DEL DESARROLLO DE
LA IDEA DE NEGOCIO.
Estándares de aprendizaxe Ponderación
Elaborar un plan de empresa Inclúe todos os pasos e
apartados que se indican
para elaborar un plan de
9 %
Departamento de Economía As Mariñas
Página 119 de 130
empresa.
Expoñer e comunicar publicamente o proxecto de empresa. Utiliza habilidades
comunicativas e técnicas
para atraer a atención na
exposición pública do
proxecto de empresa.
10 %
Utilizar ferramentas informáticas que apoian a comunicación e
presentación do proxecto.
Manexa ferramentas
informáticas e audiovisuais
atractivas que axudan a
unha difusión efectiva do
proxecto.
9 %
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
Bloque 1. Innovación empresarial. A idea de negocio: o proxecto de empresa
g
h
m
B1.1. Innovación, desenvolvemento económico e creación de empresas.
B1.2. Idea de negocio.
B1.1. Relacionar os factores da innovación empresarial coa actividade de creación de empresas.
FAXB1.1.1. Identifica os aspectos da innovación empresarial e explica a súa relevancia no desenvolvemento económico e na creación de emprego.
CSC
CSIEE
FAXB1.1.2. Recoñece experiencias de innovación empresarial e analiza os elementos de risco que levan aparelladas.
CSIEE
CAA
FAXB1.1.3. Valora a importancia da tecnoloxía e de internet como factores clave de innovación e relaciona a innovación coa internacionalización da empresa.
CD
CSIEE
i
l
m
B1.3. Relación da empresa co contorno. Análise do sector.
B1.2. Analizar a información económica do sector de actividade empresarial no que se situará a empresa.
FAXB1.2.1. Analiza o sector empresarial onde se desenvolve a idea de negocio.
CMCCT
CSIEE
FAXB1.2.2. Realiza unha análise do mercado e da competencia para a idea de negocio seleccionada.
CSIEE
CAA
CD
b
i
l
B1.4. Emprendedor e idea de negocio.
B1.3. Seleccionar unha idea de negocio, e valorar e argumentar tecnicamente a
FAXB1.3.1. Explica desde diferentes perspectivas a figura do/da emprendedor/a de
CCL
CSIEE
CSC
Departamento de Economía As Mariñas
Página 120 de 130
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
m elección. negocios.
FAXB1.3.2. Avalía as repercusións que supón elixir unha idea de negocio.
CSIEE
CSC
CAA
FAXB1.3.3. Analiza as vantaxes e os inconvenientes de propostas de ideas de negocio realizables.
CAA
CSIEE
CMCCT
FAXB1.3.4. Expón os seus puntos de vista, mantén unha actitude proactiva e desenvolve iniciativa emprendedora.
CSIEE
CCL
FAXB1.3.5. Traballa en equipo mantendo unha comunicación fluída cos seus compañeiros e coas súas compañeiras para o desenvolvemento do proxecto de empresa.
CCL
CSIEE
Bloque 2. A organización interna da empresa. Forma xurídica e recursos
a
g
b
i
l
m
B2.1. Planificación empresarial e obxectivos. Organización interna. Responsabilidade social da empresa.
B2.2. Forma xurídica da empresa.
B2.3. Dimensión e localización
B2.1. Analizar a organización interna da empresa, a forma xurídica, a localización e os recursos necesarios, e valorar as alternativas dispoñibles e os obxectivos marcados co proxecto.
FAXB2.1.1. Recoñece os obxectivos e os fins da empresa, e relaciónaos coa súa organización.
CSIEE
CMCCT
FAXB2.1.2. Reflexiona sobre o papel da responsabilidade social corporativa, e valora a existencia dunha ética dos negocios.
CSC
CSIEE
FAXB2.1.3. Proporciona argumentos que xustifican a elección da forma xurídica e da localización da empresa.
CCL
CSC
CMCCT
FAXB2.1.4. Interpreta a información que proporciona o organigrama dunha empresa e a importancia da descrición de tarefas e funcións para cada posto de traballo.
CSIEE
CMCCT
CD
FAXB2.1.5. Realiza unha previsión dos recursos necesarios para o desenvolvemento do proxecto de empresa.
CSIEE
CAA
Bloque 3. Documentación e trámites para a posta en marcha da empresa
a
b
i
B3.1. Trámites para a creación e posta en marcha dunha empresa.
B3.1. Analizar os trámites legais e as actuacións necesarias para crear a empresa.
FAXB3.1.1. Identifica os diferentes trámites legais necesarios para a posta en marcha dun negocio e
CSC
CMCCT
CD
Departamento de Economía As Mariñas
Página 121 de 130
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
l
m
recoñece os organismos ante os cales han de presentarse os trámites.
CSIEE
a
b
i
l
m
p
B3.1. Trámites para a creación e posta en marcha dunha empresa.
B3.2. Xestionar a documentación necesaria para a posta en marcha dunha empresa.
FAXB3.2.1. Interpreta e sabe realizar os trámites fiscais, laborais, de Seguridade Social e outros para a posta en marcha.
CAA
CMCCT
CD
FAXB3.2.2. Valora a necesidade do cumprimento dos prazos legais para efectuar os trámites de creación dun negocio.
CSC
Bloque 4. O plan de aprovisionamento
b
e
g
i
l
m
B4.1. Plan de aprovisionamento.
B4.2. Xestión de inventarios.
B4.1. Establecer os obxectivos e as necesidades de aprovisionamento.
FAXB4.1.1. Deseña un plan de aprovisionamento da empresa.
CAA
CMCCT
CD
FAXB4.1.2. Aplica métodos de valoración de existencias.
CMCCT
CD
b
e
g
i
l
m
B4.3. Selección de provedores.
B4.2. Realizar procesos de selección de provedores analizando as condicións técnicas.
FAXB4.2.1. Identifica os tipos de documentos utilizados para o intercambio de información con provedores.
CCL
CMCCT
CD
FAXB4.2.2. Utiliza diferentes fontes para a procura de provedores en liña e offline.
CD
CMCCT
FAXB4.2.3. Relaciona e compara as ofertas de provedores, utilizando diversos criterios de selección, e explica as vantaxes e os inconvenientes de cada unha.
CAA
CMCCT
CD
b
e
g
i
l
m
B4.4. Xestión de compras. B4.3. Planificar a xestión das relacións con provedores, aplicando técnicas de negociación e comunicación.
FAXB4.3.1. Identifica e aplica técnicas de negociación e comunicación.
CCL
CSIEE
FAXB4.3.2. Recoñece as etapas nun proceso de negociación de condicións de aprovisionamento.
CAA
CSIEE
CMCCT
Bloque 5. Xestión comercial e márketing na empresa
b
e
g
h
i
l
m
B5.1. Xestión comercial na empresa. Plan de márketing. Márketing-mix.
B5.2. Análise do mercado e do comportamento do/da consumidor/a. Atención á clientela.
B5.1. Desenvolver a comercialización dos produtos ou servizos da empresa e o plan de márketing.
FAXB5.1.1. Analiza o proceso de comercialización dos produtos ou servizos da empresa.
CSIEE
CMCCT
FAXB5.1.2. Explica as características da clientela potencial da empresa e identifica o comportamento
CCL
CMCCT
Departamento de Economía As Mariñas
Página 122 de 130
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
dos competidores desta.
FAXB5.1.3. Aplica procesos de comunicación e habilidades sociais en situacións de atención á clientela e operacións comerciais.
CCL
CSC
CMCCT
CD
FAXB5.1.4. Realiza unha previsión de vendas a curto e a medio prazo, manexando a folla de cálculo.
CD
CMCCT
g
h
i
l
m
B5.3. Produto e prezo B5.2. Fixar os prezos de comercialización dos produtos ou os servizos, e comparalos cos da competencia.
FAXB5.2.1. Reflexiona sobre as estratexias de prezos tendo en conta as características do produto ou do servizo, e argumenta sobre a decisión do establecemento do prezo de venda.
CAA
CMCCT
CSIEE
a
e
g
h
i
l
m
p
B5.4. Publicidade e promoción.
B5.5. Distribución dos produtos e dos servizos da empresa.
B5.3. Analizar as políticas de márketing aplicadas á xestión comercial.
FAXB5.3.1. Elabora un plan de medios onde se describan as accións de promoción e publicidade para atraer a clientela potencial, facendo especial fincapé nas aplicadas en internet e dispositivos móbiles.
CCL
CCEC
CMCCT
CD
FAXB5.3.2. Valora e explica as canles de distribución e venda que pode utilizar a empresa.
CSIEE
CCL
CMCCT
Bloque 6. Xestión dos recursos humanos
c
e
g
h
i
l
m
B6.1. Planificación dos recursos humanos.
B6.2. Recrutamento e selección de persoal.
B6.1. Planificar a xestión dos recursos humanos.
FAXB6.1.1. Avalía as necesidades da empresa, e analiza e describe os postos de traballo.
CSIEE
CMCCT
CD
FAXB6.1.2. Identifica as fontes de recrutamento, así como as fases do proceso de selección de persoal.
CSIEE
CMCCT
a
c
e
g
h
i
l
m
B6.3. Xestión laboral, contratación, Seguridade Social e nóminas.
B6.2. Xestionar a documentación que xera o proceso de selección e contratación de persoal, aplicando as normas vixentes.
FAXB6.2.1. Analiza e aplica para a empresa as formalidades e as modalidades documentais de contratación.
CAA
CMCCT
CD
FAXB6.2.2. Identifica as subvencións e os incentivos á contratación.
CMCCT
CD
FAXB6.2.3. Recoñece as obrigas administrativas do/da empresario/a ante a Seguridade Social.
CSC
CSIEE
Departamento de Economía As Mariñas
Página 123 de 130
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
FAXB6.2.4. Analiza os documentos do proceso de retribución e cotización do persoal e de xustificación do pagamento.
CMCCT
CD
Bloque 7. Xestión da contabilidade da empresa
g
i
l
m
B7.1. Fundamentos de contabilidade financeira.
B7.2. Plan Xeral de Contabilidade.
B7.3. Ciclo contable.
B7.4. Fiscalidade da empresa: liquidación e rexistro contable.
B7.1. Contabilizar os feitos contables derivados das operacións da empresa, cumprindo os criterios establecidos no Plan Xeral de Contabilidade (PXC).
FAXB7.1.1. Opera cos elementos patrimoniais da empresa, valora a metodoloxía contable e explica o papel dos libros contables.
CAA
CMCCT
CD
FAXB7.1.2. Analiza e representa os principais feitos contables da empresa.
CSIEE
CD
CMCCT
FAXB7.1.3. Identifica o concepto de amortización e procede ao seu rexistro contable.
CMCCT
CD
FAXB7.1.4. Analiza e asigna os gastos e os ingresos ao exercicio económico ao que correspondan, con independencia das súas datas de pagamento ou cobramento.
CMCCT
CD
CSIEE
FAXB7.1.5. Distingue as fases do ciclo contable, analiza o proceso contable de pechamento de exercicio e determina o resultado económico obtido pola empresa.
CMCCT
CD
FAXB7.1.6. Analiza as obrigas contables e fiscais, e a documentación correspondente á declaración-liquidación dos impostos.
CSC
CMCCT
CD
FAXB7.1.7. Manexa a nivel básico unha aplicación informática de contabilidade, onde realiza todas as operacións necesarias e presenta o proceso contable correspondente a un ciclo económico.
CD
CMCCT
Bloque 8. Investimento e xestión financeira. Viabilidade da empresa
g
i
l
m
B8.1. Estrutura económica e financeira da empresa. Equilibrio patrimonial.
B8.2. Planificación financeira da empresa. Novas formas de
B8.1. Determinar o investimento necesario e as necesidades financeiras para a empresa, identificando as alternativas de financiamento posibles.
FAXB8.1.1. Elabora un plan de investimentos da empresa, que inclúa o activo non corrente e o corrente.
CSIEE
CAA
CMCCT
FAXB8.1.2. Analiza e CMCCT
Departamento de Economía As Mariñas
Página 124 de 130
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
financiamento. selecciona as fontes de financiamento da empresa.
CD
FAXB8.1.3. Recoñece as necesidades de financiamento da empresa.
CSIEE
a
g
h
i
l
m
B8.3. Métodos de selección e valoración de investimentos.
B8.4. Análise da viabilidade da empresa.
B8.5. Solvencia e liquidez na empresa. Previsións de tesouraría.
B8.2. Avaliar a viabilidade da empresa, de acordo con diferentes tipos de análise.
FAXB8.2.1. Determina e explica a viabilidade da empresa, tanto a nivel económico e financeiro como a nivel comercial e ambiental.
CSIEE
CSC
CCL
FAXB8.2.2. Aplica métodos de selección de investimentos e analiza os investimentos necesarios para a posta en marcha.
CSIEE
CMCCT
CD
FAXB8.2.3. Elabora estados de previsión de tesouraría e explica alternativas para a resolución de problemas puntuais de tesouraría.
CMCCT
CD
a
b
g
h
i
l
m
p
B8.6. Custo e selección de fontes financeiras. Axudas á creación de empresas en Galicia.
B8.7. Morosidade empresarial.
B8.3. Analizar e verificar o acceso ás fontes de financiamento para a posta en marcha do negocio.
FAXB8.3.1. Valora as fontes de financiamento, así como o custo do financiamento e as axudas financeiras e subvencións.
CAA
CMCCT
CD
FAXB8.3.2. Comprende o papel dos intermediarios financeiros na actividade cotiá das empresas e na sociedade actual.
FAXB8.3.3. Distingue o papel dos intermediarios financeiros na actividade cotiá das empresas e na sociedade actual.
CSC
CMCCT
CD
FAXB8.3.4. Valora a importancia, no mundo empresarial, de responder en prazo aos compromisos de pagamento adquiridos.
CSC
CSIEE
1. Financiación.
2. Fuentes de financiación.
4. El coste de la financiación.
b B9.1. Expor e comunicar publicamente o proxecto de
FAXB9.1.1. Utiliza habilidades comunicativas e técnicas para
CCL
Departamento de Economía As Mariñas
Página 125 de 130
Fundamentos de Administración e Xestión. 2º de bacharelato
Obxectivos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe Competencias clave
e
g
i
l
m
empresa. atraer a atención na exposición pública do proxecto de empresa.
CD
CSIEE
b
d
e
g
i
l
m
3. Apoyo al
emprendimiento.
B9.2. Utilizar ferramentas informáticas que apoian a comunicación e a presentación do proxecto.
FAXB9.2.1. Manexa ferramentas informáticas e audiovisuais atractivas que axudan a unha difusión efectiva do proxecto.
CD
CCL
CMCCT
6.2. Análisis de la
vialbilidad.
7º. Criterios para a avaliación A información que proporciona a avaliación debe servir como punto de referencia para a actuación do profesor. Deberá ser individual, personalizada, continua e integrada. A avaliación do grao en que os alumnos van alcanzando os obxectivos didácticos pode realizarse a través do control da realización de actividades, a súa corrección en clase ou a súa entrega ao profesor, preguntas directas aos alumnos, intervención destes completando parte da explicación ou lembrando contidos xa estudados, etc. As actividades que se ofrecen ao final das explicacións teóricas de cada epígrafe, van especialmente destinadas a guiar ao profesor na avaliación do proceso de aprendizaxe. O grao de consecución final obtido polos alumnos respecto a os obxectivos didácticos expostos en cada unidade, pódese avaliar a través das probas de avaliación que se estime necesario aplicar e a través das actividades correspondentes. A avaliación realizarase considerando os seguintes instrumentos: • Observación: do traballo individual do alumno, a súa actitude fronte ao traballo en equipo, a posta en común da información solicitada, as súas explicacións e participación en clase ou nas actividades realizadas fóra do centro, os hábitos de traballo, a súa iniciativa e interese. Algunhas destas observacións pódense realizar mediante as actividades presentes no texto. • • As probas de avaliación: nas que se valorarán os coñecementos, grao de comprensión, capacidade de aplicación dos coñecementos a novas situacións e a habilidade para analizar e sintetizar informacións e datos. Estas probas poden ser de diferentes tipos: - Avaliación inicial, mediante preguntas, que permita saber de que grao de coñecementos parten os alumnos, antes da explicación de cada unidade e ao principio de curso. - Exercicios onde o alumnado aplique os coñecementos adquiridos en clase. Estes poden ser as actividades ou tarefas presentes no libro e ser corrixidos en clase. - Presentación de traballos e comentarios de texto. - Controis periódicos. .
Departamento de Economía As Mariñas
Página 126 de 130
8º. Elementos transversais Os elementos transversais son un conxunto de coñecementos, hábitos, valores, etc., que deben formar parte do desenvolvemento das materias en que se organiza o currículo. A educación ten por finalidade capacitar aos individuos para que se desenvolvan no seu medio de forma autónoma, e para iso contribúe a desenvolver nos alumnos aquelas capacidades que lles van a permitir ser bos cidadáns. Atopámonos coa necesidade de educar aos alumnos en valores e axudarlles a ser persoas con bos valores e principios, para enfrontarse de forma crítica na sociedade. Esta sociedade demanda que non só se transmitan coñecementos, senón que as escolas formen a persoas que sexan capaces de vivir e convivir no respecto e a liberdade. O Real Decreto 1105/2014, do 26 de decembro, determina que en Educación Secundaria Obrigatoria, estes elementos son: - Comprensión lectora e expresión oral e escrita. - Comunicación audiovisual. - Uso das Tecnoloxías da Información e a Comunicación. - Emprendemento. - Educación cívica e constitucional. Traballaremos a educación en valores de forma transversal e continua, ao longo de todo o proceso de ensino-aprendizaxe. Esta materia contribúe ao desenvolvemento de elementos transversais como son: o respecto ao Estado de Dereito e aos dereitos e deberes fundamentais recollidos na Constitución Española, as competencias persoais e as habilidades sociais para o exercicio da participación cidadá, a educación para a convivencia e o respecto nas relacións interpersoais, a competencia emocional, a autoestima, os valores e as actuacións necesarias para o impulso da igualdade entre mulleres e homes, así como a prevención da violencia contra as persoas con discapacidade; a tolerancia e o recoñecemento da diversidade e a convivencia intercultural, a consideración ás vítimas do terrorismo, o rexeitamento e a prevención da violencia terrorista e de calquera forma de violencia e racismo, o perfeccionamento das habilidades para a comunicación interpersoal, a capacidade de escoitar, a empatía, a capacidade para dialogar, a utilización crítica das tecnoloxías da información e a comunicación, e de forma especial polos contidos da materia, a adquisición de competencias para a creación e desenvolvemento dos diversos modelos de empresas, a valoración do crecemento económico sostible, a utilidade social da empresa, o respecto aos emprendedores, a ética empresarial e o fomento da igualdade de oportunidades.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 127 de 130
5. CRITERIOS DE CUALIFICACIÓN, PROMOCIÓN E GRADO MINIMO DE CONSECUCION PARA SUPERAR LA MATERIA E PROMOCION DE CURSO.
. 5.1 MÍNIMOS ESIXIBLES Todos os estándares teñen a consideración de mínimos, e polo tanto esixibles Os estándares se desenrolan seguindo o establecido nos libros de texto recomendados ou nos apuntes suministrados, polo profesor/a. As rubricas son as actividades e exercicios desnvolvidos nos libros recomendados de cada materia. En 2º Bach na materia de Economía da Empresa os estándares mínimos son os establecidos na Ciuga en “ ORIENTACIÓNS DO GRUPO DE TRABALLO PARA AS PROBAS DE AVALIACIÓN DO BACHARELATO PARA O ACCESO Á UNIVERSIDADE”.
O tipo de exame sera o modelo que siguse na ABAU, sempre que sexa posible. 5.2.PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS XERAIS DE AVALIACIÓN PARA TODAS AS MATERIAS OU ÁMBITOS ADSCRITOS A ESTE DEPARTAMENTO Se a avaliación constitúe un proceso flexible os procedementos deberán ser variados. Para recoller datos podemos servirnos de diferentes procedementos de avaliación: • Traballos e/ou tarefas de investigación —de tipo individual ou grupal— para os temas (unidades temáticas) e grupos nos que sexa factible e indicado o seu uso. A súa proposta farase tendo en conta a dispoñibilidade de tempo libre do alumnado, o facilidade para o acceso a bibliotecas, a redes sociais,… en especial na educación de adultos, onde moito alumnado traballa con horarios non fixos e son de procedencia moi dispersa, tanto pola formación previa como polo lugar de residencia ou de traballo. • Probas escritas. Dentro das probas escritas, e na medida das posibilidades do departamento, usaranse parcialmente probas de características similares ás que se usarán nas avaliacións externas ou reválidas (ABAU) para a materia de Economía da Empresa, para que o alumnado se habitue á súa realización. Para o resto das materias, básicamente, se usarán as actividades e exercios desenvolvidos nos libros recomendados.
• Valorar a actitude, a claridade dos conceptos e os procedementos.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 128 de 130
5.3. CRITERIOS XERAIS DE PROMOCIÓN PARA TODAS AS MATERIAS OU ÁMBITOS ADSCRITOS A ESTE DEPARTAMENTO Para poder promocionar hai que ter avaliación positiva en calquera das materias/ámbitos asignados a este departamento, o alumnado deberá:
- Ter entregados traballos, se é o caso, en prazo e valorados positivamente todos os traballos requeridos para a superación da materia no caso de que o profesorado así o demande. O profesorado deberá comprobar polos métodos que considere máis axeitados a orixinalidade dos mesmos (para garantir que non son copiados nin feitos por outras persoas). No caso contrario non se poderá ter avaliación positiva na convocatoria ordinaria.
Os traballos individuais —ou colectivos— que se propoñan ao alumnado ponderarán un máximo do 5% da cualificación do tema ou unidade temática na que se propoñan; en cada traballo que se propoña indicarase a porcentaxe da cualificación do tema ou proba que representa.
- Cada avaliacion constara como mínimo de dous exames escritos, sempre que a materia da avaliacion o permita. Para facer media de cada avaliación se tera enconta as notas de cada examen, sempre que nota do exame non sexa inferior a tres puntos.
- Para aprobar cada avaliacion es necesario ter una nota de 5 sobre 10 o seu quivalente, contando os exames e a nota dos traballos..
- Cada avaliacion tera su correspondente recuperación é será una proba única que engloba as distintas pobras escritas nas que constou a citada avaliacion.
Departamento de Economía As Mariñas
Página 129 de 130
No caso de que os traballos encargados non se entreguen en prazo, haxa dúbidas razoables da súa
autoría ou orixinalidade ou non acaden a calidade pedida, en función da materia e do grupo o
profesor deberá indicar a forma na que o alumnado debe subsanar esa deficiencia. Se non a subsana,
en forma e prazo, non poderá superar a materia na convocatoria ordinaria.
O alumnado que non superou a materia na convocatoria ordinaria deberá presentarse a unha proba
extraordinaria (nos prazos que a normativa vixente indique) que abarcará todos os contidos da
materia. Tamén deberá presentar correctamente realizados os traballos que, eventualmente, o
profesorado lle demande. A non presentación á proba ou a resolución insatis-factoria da mesma
implica que a materia non terá avaliación positiva na convocatoria extraordinaria. A non entrega
dos traballos demandados no prazo establecido, ou incorrectamente feitos ou que produzan dúbidas
razoables da súa autoría ou orixinalidade implica que a materia non terá avaliación positiva na
convocatoria extraordinaria.
- As matizacións destas normas xerais que en cada curso realice o profesorado deberán comunicarse
ao alumnado nas pri-meiras sesións de clase e incluírse nas correspondentes programacións de aula
o anexos particulares a está programación xeral.
5.4 AVALIACIÓN DO ALUMNADO CON MATERIAS PENDENTES DE CURSOS
ANTERIORES Ao alumnado con materias pendentes de cursos anteriores o docente que lle imparte clase no
presente curso proporalle activida-des ao longo do curso e, se é posible, deberá asistir ás clases de
recuperación que se podan impartir con tal fin; realizará as tarefas que se lle indiquen e fará as
probas que co fin de superar as materias pendentes propoña o docente que no presente curso lle
imparte clase.
En todo caso, antes do remate do mes de maio o alumnado con materias pendentes de cursos
anteriores, deberá ser avaliado das mesmas, mediante unha proba extraordinaria onde se recollan os
contidos pendentes de superación.
Esta proba non será obrigatoria —salvo que algunha disposición legal indique o contrario— se o
docente que no presente curso lle imparte clase considera, en función dos traballos e outras probas
xa realizadas polo alumnado, que acadou os obxectivos para a superación das materias pendentes.
Segundo a normativa vixente(DOG 29 de xuño de 2015 Páx. 26924), para as materias adscritas ao
departamento de economía, non é necesario ter superada a materia dos cursos anteriores para
poder aprobar a materia no presente curso.
5.5 CONSIDERACIÓNS PARA O ALUMNADO QUE PERDEU O DEREITO Á
AVALIACIÓN CONTINUA
- Para os estudos nos que está contemplado a perda do dereito á avaliación continua por faltas
de asistencia reiteradas ás actividades lectivas, a avaliación do alumnado farase mediante unha
proba global da materia ou ámbito ao remate do perí-odo lectivo.
Para os estudos nos que está contemplado a perda do dereito de asistencia á clase e á avaliación
continua por faltas de asistencia reiteradas, o profesorado valorará a conveniencia de permitirlle o
acceso clase e a realización de probas parciais de avaliación. En todo caso, o alumnado deberá
realizar unha proba global da materia ou ámbito ao remate do período lectivo.
- Dependendo do número de probas ou exames ou temas superados no momento no que o
alumnado perde o dereito á ava-liación continua, o profesorado poderá eximilo de realizar
na proba global da da materia citada no punto anterior os apartados valorados positivamente
antes de perder o dereito á avaliación continua.
5.6 ATENCIÓN Á DIVERSIDADE E ADAPTACIÓNS CURRICULARES
Departamento de Economía As Mariñas
Página 130 de 130
Os alumnos de bacharelato adoitan ter un perfil máis homoxéneo que os de ESO; iso non quere
dicir que non nos atopemos unha gran diversidade de alumnado, cada un con características e
necesidades particulares.
Se coa práctica docente diaria observásese na aula a existencia de alumnos con especiais
características tales que requirisen formulacións particulares, ofrecerase a estes alumnos, co apoio e
asesoramento do Departamento de Orientación, vías adaptadas ás súas necesidades. Estas vías
específicas buscarían o máximo desenvolvemento das súas capacidades para que puidesen acceder a
metas iguais ás propostas aos seus compañeiros.
Algunhas medidas para adoptar polo Departamento serían:
- Realización de actividades de reforzo; facilitarase aos alumnos que o requiran exercicios
extra.
- Clases extraordinarias para os alumnos que o requiran cando as disposicións horarias
permítano.
- Repaso diario da clase anterior
- Novos procedementos de avaliación
- Cambio de lugar dos alumnos na aula
- Aumento da variedade de recursos didácticos empregados
Se as dificultades que mostrase o alumno fosen superiores, exporase xunto co resto de
Departamentos e a coordinación do Departamento de Orientación do centro as correspondentes
adaptacións curriculares
6. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS
En 4º ESO, na materia de Economía, vaise a realizar unha actividade que impartirase pola
xerencia de PROEM. A actividade consiste en crear unha empresa (sempre que sexa posible
no situación actual).
Esta pendente o remate da actividade do curso anterior, sempre que sexa posible.
NOTA: No caso de ensino semipresencial ou telemático todos os estándares teñen a
consideración de mínimos, e polo tanto esixibles. Os medios telemáticos a utilizar
serán os establecidos pola administración.