• Esta competencia refírese a utilización da linguaxe como instrumento de comunicación oral e escrita, de representación,interpretación e comprensión da realidade, de construción e comunicación do coñecemento e de organización e autorregulación do pensamento as emocións e as condutas.

INDICADORES.• Escoita activa• Diálogo• Empatía• Comprensión oral e escrita• Expresión de emocións• Utilización correcta de textos según ámbitos de uso• Autorregulación do coñecemento• Exposición interactiva• Expresión de ideas• Análises crítico e racional• Utilización de diferentes tipos de discursos• Dominio de diferentes contextos lingüísticos• Interpretación de procesos comunicativos integrais

• Consiste na habilidade para utilizar e relacionar os números,a súas operacións básicas,os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático, tanto para producir e interpretar diferentes tipos de información,como para ampliar o coñecemento sobre aspectos cuantitativos e espaciais da realidade, e para resolver problemas relacionados coa vida cotiá e co mundo laboral.

• INDICADORES• Coñecemento da linguaxe matemática• Representación• Cálculo• Procesos de razoamento• Indución• Dedución• Interpretación• Aplicación activa• Precisión na expresión• Solución de problemas• Obtención de información

• Solución de problemas• Obtención de información• Utilización de estratexias• Pensamento causal• Pensamento alternativo• Pensamento consecuencial• Pensamento de perspectiva• Pensamento medio-fín

• É a habilidade para interactuar co mundo físico,tanto nos seus aspectos naturais coma nos xerados pola acción humana,de tal xeito que se posibilita a comprensión de acontecementos,a predición de consecuencias e a actividade dirixida a mellora e preservación das condicións da vida propia,das demais persoas e do resto dos seres vivos.En definitiva ,incorpora habilidades para desenvolverse adecuadamente, con autonomía e iniciativa persoal e ámbitos da vida e do coñecemento moi diversos (saúde,actividade produtiva,consumo, ciencia,procesos tecnolóxicos, etc.) e para interpretar o mundo,o que esixe a aplicación dos conceptos e principios básicos que permiten o análises dos fenómenos dende os diferentes campos do coñecemento científico involucrados.

• INDICADORES• Análises de fenómenos• Plantexamento de hipóteses• Recollida de información

• Pensamento consecuencial• Contraste de solucións• Análises da información• Aplicación de conceptos básicos• Actitude investigativa e respetuosa• Búsquena de solucións alternativas• Obtención, análises e representación da

información• Observación de cambios• Predicións• Percepción de espazos físicos• Interpretación e avaliación de feitos• Demostración dun espírito crítico

• Esta competencia consiste en dispor de habilidades para atopar,obter, procesar e comunicar a información, e para transformala en coñecemento. Incorpora diferentes habilidades que van dende o acceso a información ata a súa transmisión en diferentes soportes unha vez tratada ,incluíndo a utilización das tecnoloxías da información e da comunicación como elemento esencial para informarse, aprender e comunicarse.

• INDICADORES• Búsquena de información• Sínteses de información• Selección de información• Inferencias• Indución• Dedución

• Desenvolvemento do traballo colaborativo• Organización da información• Análises da información• Pensamento crítico antes os medios• Relación con entornes sociais e físicos• Comprensión do efecto das novas

tecnoloxías

• Esta competencia fai posible comprender a realidade social na que se vive, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural, así como comprometerse a contribuír na súa mellora.En ela están integrados coñecementos tan diversos e habilidades complexas que permiten participar,tomar decisións, elixir como comportarse en determinadas situacións e responsabilizarse das eleccións e decisións adoptadas.

• INDICADORES• Realización de razoamentos críticos• Sentido de pertenza• Diálogo para a comprensión e a solución de problemas• Rangos e valores da democracia• Habilidades sociais• Comprensión das diferenzas culturais• Sentido da cidadanía global

• Exercicio de dereitos e deberes da cidadanía• Resolución de conflito mediado e

consensuado• Escoita activa• Toma de decisións autónoma e necesaria• Conciencia dos feitos e problemas sociais• Respeto aos principios e valores• Negociación• Asertividade• Empatía• Presentación dunha queixa

• Esta competencia supón coñecer ,comprender, apreciar e valorar criticamente diferentes manifestacións artísticas e culturais, utilizalas como fonte de enriquecemento e disfrute e considerala como parte dos patrimonios dos pobos.

• INDICADORES• Reelaboración de ideas e sentimentos• Utilización de formas de expresión adecuadas• Cooperación• Apoio e aprecio de outras iniciativas• Desenvolvemento da imaxinación e da creatividade• Coñecemento de técnicas e recursos• Planificación e avaliación da información• O patrimonio cultural como riqueza compartida

• Valoración do dereito a diversidade cultural• Liberdade de expresión como valor• Identificación de relacións entre cultura e sociedade• Estética en tódolos ordes da vida• Utilización crítica e responsable da información

• Aprender a aprender supón dispor de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónoma acordo aos propios obxetivos e necesidades. Esta competencia ten dúas dimensións fundamentais.

• Por un lado, a adquisición da conciencia das propias capacidades (intelectuais, emocionales ,físicas), do proceso e das estratexias precisas para desenvolvelas, así como do que se pode facer por un mesmo e do que se pode facer coa axuda de outras persoas ou recursos.

• Por outro lado dispor dun sentimento de competencia persoal que redunda na motivación , na confianza nun mesmo e no gusto por aprender.

• Significa ser consciente do que se sabe e do que é preciso aprender, de cómo se aprende e de cómo se xestionan e controlan de forma eficaz os procesos de aprendizaxe, optimizándoos e orientándoos a satisfacer obxectivos persoais. require coñecer as propias potencialidades e carencias, sacando proveito das primeiras e tendo motivación e vontade para superar as segundas dende unha perspectiva de éxito , aumentando progresivamente a seguridade para afrontar novos retos de aprendizaxe

• INDICADORES• Lectura comprensiva• Análises• Sínteses• Memoria• Percepción• Expresión lingüística• Observación• Recollida, selección e tratamento da información• Escoita activa• Planificación• Organización• Deseño de obxectivos e metas• Plantexamento de preguntas• Control de recursos• Autorregulación• Aceptación de erros

• Esta competencia refírese , por unha parte, a adquisición da conciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais

interrrelacionadas, como a responsabilidade,a perseveranza, o coñecemento de sé mesmo e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular resgos e de afrontar os problemas, así como a capacidade de demorar a necesidade de satisfacción inmediata, de aprender dos erros e de asumir resgos. Por outra parte , remite a capacidade de elixir con criterio propio, de imaxinar proxectos e de levar adiante as accións precisas para desenvolver as opcións e plans persoais(no marco de proxectos individuais e colectivos) responsabilizándose de eles, tanto no ámbito persoal coma social e laboral.supón poder transformar as ideas en accións;e dicir, propoñerse obxectivos e planificar e levar a cabo proxectos.Require ,polo tanto, poder reelaborar os plantexamentos previos ou elaborar novas ideas, buscar solucións e levalas a práctica. Ademais, analizar posibilidades e limitacións coñecer as fases de desenvolvemento dun proxecto, planificar,tomar

decisións, actuar ,avaliar o feito e autoavaliarse,extraer conclusións e valorar as posibilidades de mellora.

INDICADORES• Planificación• Control realista dos recursos• Delimitación de obxectivos• Autoavaliación• Análises de posibilidades e limitacións• Habilidades sociais• Consenso• Asertividade• Valoración do outro e de min• Reelaboración dos problemas• Concentración• Búsquena de alternativas• Capacidade de transferencia• Sínteses e simplificación• Diverxencia nas solucións