INPRIMAKETA GRAFIKOKO TEKNIKARIA · Inprimaketa grafikoko teknikariaren titulua honako elementu hauek identifikatzen dute: Izena: Inprimaketa grafikoa. Maila: Erdi-mailako Lanbide

Oinarr izko Curr iculum Diseinua

INPRIMAKETA GRAFIKOKO TEKNIKARIA

A R T E G R A F I K O A K

1

2

3

4

5

6 7

AURKIBIDEA 1. TITULUAREN IDENTIFIKAZIOA 4. or. 2. LANBIDE PROFILA ETA LANBIDE INGURUNEA 4. or.

2.1 Konpetentzia orokorra 2.2 Kualifikazioen eta konpetentzia-atalen zerrenda 2.3 Lanbide-ingurunea

3. HEZIKETA ZIKLOAREN IRAKASGAIAK 5. or.

3.1 Heziketa-zikloaren helburu orokorrak 3.2 Lanbide-moduluen zerrenda, ordu-esleipena eta kurtsoa 3.3 Lanbide-moduluak

1. Offset makinen prestaketa eta erregulazioa 2. Offset tiradaren garapena 3. Flexografiako inprimaketa 4. Serigrafiako inprimaketa 5. Inprimaketa digitala 6. Inprimaketarako materialen prestaketa 7. Behe-erliebeko inprimaketa 8. Ingeles teknikoa 9. Laneko prestakuntza eta orientabidea 10. Enpresa eta ekimen sortzailea 11. Lantokiko prestakuntza

4. GUTXIENEKO ESPAZIOAK ETA EKIPAMENDUAK 117. or.

4.1 Espazioak 4.2 Ekipamenduak

5. IRAKASLEAK 120. or.

5.1 Irakasleen espezialitateak eta irakasteko eskumena heziketa-zikloko lanbide-moduluetan

6. LANBIDE MODULUEN ARTEKO BALIOZKOTZEAK 121. or. 7. TITULUKO LANBIDE MODULUEN ETA KONPETENTZIA ATALEN ARTEKO

TRAZAGARRITASUN ETA EGOKITASUN LOTURAK 121. or. 7.1 Konpetentzia-atalen egokitasuna lanbide-moduluekin, horiek baliozkotu edo

salbuesteko 7.2 Lanbide-moduluen egokitasuna konpetentzia-atalekin, horiek egiaztatzeko

INPRIMAKETA GRAFIKOA

4

1

2

1. TITULUAREN IDENTIFIKAZIOA

Inprimaketa grafikoko teknikariaren titulua honako elementu hauek identifikatzen dute: Izena: Inprimaketa grafikoa. Maila: Erdi-mailako Lanbide Heziketa. Iraupena: 2.000 ordu. Lanbide-arloa: Arte grafikoak. Irakaskuntzaren Nazioarteko Sailkapen Normalizatuko erreferentea: CINE-3b.

2. LANBIDE PROFILA ETA LANBIDE INGURUNEA 2.1. Konpetentzia orokorra Titulu honen konpetentzia orokorra da sistema konbentzionalen (offset, flexografia eta serigrafia) edo baliabide digitalen bitartez inprimakiak produzitzeko irudia erregistratzea, tonuak doitzea eta doikuntza mekanikotako jarduerak burutzea. Horretarako, makina eta ekipo osagarriak kontrolatu eta mantenduko dituzte kalitatezko produkzioa finkatutako epean eskuratzeko. Hori guztia, laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena babesteko arauak betez gauzatuko dute.

2.2 Titulu honetan biltzen diren Lanbide Kualifikazioen Katalogo

Nazionaleko kualifikazioen eta konpetentzia-atalen zerrenda: Osatutako lanbide-kualifikazioak:

a) ARG072_2: Offset bidezko inprimaketa (otsailaren 20ko 295/2004 Errege Dekretua). Konpetentzia-atal hauek barne hartzen ditu:

UC0200_2: Prozesu grafikoan segurtasun, kalitate eta produktibitateko baldintzetan jardutea. UC0201_2: Inprimaketarako lehengaiak eta tarteko produktuak prestatzea. UC0202_2: Inprimaketa-prozesuaren elementuak zehaztea eta doitzea. UC0203_2: Offset inprimaketa gauzatzea.

b) ARG417_2: Flexografiako inprimaketa (abenduaren 18ko 1955/2009 Errege Dekretua). Konpetentzia-atal hauek barne hartzen ditu:

UC0200_2: Prozesu grafikoan segurtasun, kalitate eta produktibitateko baldintzetan jardutea. UC0201_2: Inprimaketarako lehengaiak eta tarteko produktuak prestatzea. UC1344_2: Klixeak muntatzea eta flexografiako inprimaketa-prozesuko elementuak doitzea. UC1345_2: Flexografiako inprimaketa egitea.

c) Inprimaketa digitala ARG151_2 (1087/2005 Errege Dekretua, irailaren 16koa). Konpetentzia-atal hauek biltzen ditu:

UC0200_2: Prozesu grafikoan segurtasun, kalitate eta produktibitateko baldintzetan jardutea. UC0482_2: Produktu digitala inprimatzeko beharrezkoa den informazio digitala interpretatu eta kudeatzea. UC0483_2: Ekipoak prestatu, parametroak doitu eta inprimaketa digitala egitea.

Osatu gabeko lanbide-kualifikazioak:


5 5 7

3

a) Sakongrabatu bidezko inprimaketa ARG418_2 (1955/2009 Errege Dekretua, abenduaren 18koa):

UC1346_2: Sakongrabatu bidezko inprimaketa-prozesuaren elementuak doitzea. UC1347_2: Sakongrabatu bidezko inprimaketa egitea.

b) Serigrafia eta Tanpografia bidezko inprimaketa ARG419_2 (1955/2009 Errege Dekretua, abenduaren 18koa):

UC1348_2: Serigrafiako inprimaketa egitea.

c) Inprimatzeko modua ezartzea eta lortzea ARG288_2 (1135/2007 Errege Dekretua, abuztuaren 31koa):

UC0921_2: Sistema digital zuzenen bidez inprimatze-formak eskuratzea.

2.3. Lanbide-ingurunea Titulu hau lortzen duten pertsonek offseteko, flexografiako edo serigrafiako inprimaketako edo inprimaketa digitaleko saila duten arte grafiko orokorreko enpresetan egiten dute lan. Ondoko lan hauekin lotutako enpresak izango dira: Liburuak inprimatzen eta aldizkako argitalpenak egiten dituzten enpresak, ontziak eta paperezko paketatzeak egiten dituzten enpresak, plastikoak, konplexuak eta kartoi uhinduak egiten dituztenak, papera eta kartoia eraldatzen dituztenak, publizitatea argitaratzen dituztenak, eta ehunean, zeramikan eta beste hainbat produktutan inprimatzen dituztenak. Lanbide eta lanpostu garrantzitsuenak hauek dira:

– Orokorrean offseteko makinen operadorea. – Offset bidezko inprimaketako makinista. – Offset bidezko inprimaketako teknikaria. – Flexografiako plantxen muntatzailea. – Makina flexografikoko operadorea. – Flexografiako inprimaketa-makinaren gidaria. – Sakongrabatu-makinaren operadorea. – Inprimatzaile digitala. – Inprimaketa digitaleko teknikaria. – Inprimaketa serigrafikoko teknikaria. – Serigrafiako inprimatzailea.

3. HEZIKETA ZIKLOAREN IRAKASGAIAK 3.1 Heziketa-zikloaren helburu orokorrak:

1. Zilindro grabatua eta presio-zilindroa ezartzea, eta inprimaketa-gorputza prestatzeko beharrezko doikuntzak egitea.

2. Inprimatzeko moduak, tintontziak eta indargetzaileak ezartzea, doitzea eta erlazionatzea, eta tirada egitea.

3. Euskarriaren pausuak gauzatzeko paper-orria elikatzeko, garraiatzeko eta ateratzeko sistemaren elementuak arautzea.

4. Plantxak eramateko, kautxuak eramateko eta kontrapresioko zilindroen garapenak arautzea, inprimaketa-gorputza prestatzeko.

5. Arrabolen eta gainerako elementuen presioak ezartzea eta orekatzea, bustitze-sistema eta tintaztatze-bateria prestatzeko beharrezko doikuntzak eginez.

6. Inprimakiaren erregistroa eta egokiaraztea egitea, espezifikazio teknikoak aplikatuz.


6 7. Makinaren kontrolak arautzea, tirada egiteko ok paper-orriaren baldintza egokiak

ebaluatuz. 8. Laginketen bitartez tonu-balioak, puntu-handitzea eta beste akats posibleak

kontrolatzea. 9. Inprimaketa-makina garbitzeko eta mantentze-lanak egiteko produktu eta prozedura

egokiak aplikatzea. 10. Aukeratutako inprimakiaren eta makinaren ezaugarriak parametro eta menu

egokiekin erlazionatzea informatikako fitxategiak sortzeko. 11. Fotolitorik gabe serigrafiako pantailak eskuratzeko prozesatze-sistema digitala

erabiltzea, inprimatzeko modu digitala egiteko. 12. Gauzatuko duten lana aztertzea, euskarriak eta tintak prestatuz, eta euskarria

prestatzeko zehaztutakoa jarraituz. 13. Produkzio-prozesuetan esku hartzen duten materialen propietate fisikoak eta

kimikoak egiaztatzea. 14. Bizialdi osoko ikaskuntzarako dauden baliabideak eta komunikazioaren eta

informazioaren teknologiak aztertzea eta erabiltzea, ikasteko eta jakintzak eguneratzeko, eta lanbidean eta pertsonalki hobetzeko aukerak ezagutzea, lanbideko eta laneko hainbat egoeratara moldatzeko.

15. Talde-lanak garatzea eta haien antolamendua baloratzea, tolerantziaz eta errespetuz parte hartuz, eta erabaki kolektiboak edo bakarkakoak hartzea, erantzukizunez eta autonomiaz jarduteko.

16. Lan-prozesuak garatzean sortzen diren arazo eta kontingentzien aurrean sormenezko konponbideak hartzea eta baloratzea, jardueraren gorabeherak arduraz konpontzeko.

17. Komunikatzeko teknikak aplikatzea, transmitituko diren edukietara, haien xedera eta hartzaileen ezaugarrietara egokituta, prozesuaren eraginkortasuna ziurtatzeko.

18. Lanbide-jarduerarekin lotutako ingurumen-arriskuak eta lanekoak aztertzea eta haien sorburuekin erlazionatzea, hartuko diren prebentzio-neurriak funtsatzeko eta dagozkien protokoloak aplikatzeko, norberaren, besteen, ingurunearen eta ingurumenaren gaineko kalteak saihestearren.

19. Irisgarritasun unibertsalari eta "denontzako diseinuari" erantzuteko beharrezkoak diren teknikak aplikatzea eta aztertzea.

20. Ikasteko prozesuan lanaren kalitate-prozedurak eta erreferentziako produkzio-sektorearenak hobetzeko beharrezkoak diren teknikak aplikatzea eta aztertzea.

21. Ekintzailetzako, enpresako eta ekimen pertsonaleko kulturarekin lotzen diren prozedurak erabiltzea, enpresa txiki baten oinarrizko kudeaketa egiteko edo lan bat egiteko.

22. Baldintza sozialak eta lanekoak arautzen dituen lege-esparrua kontuan izanda, gizarteko agente aktibo gisa dituen eskubideak eta betebeharrak zein diren jakitea, herritar demokratiko gisa parte hartzeko.


7 5 7 3.2 Lanbide-moduluen zerrenda, ordu-esleipena eta kurtsoa:

LANBIDE MODULUA Ordu-esleipena Kurtsoa

0877. Offset makinen prestaketa eta erregulazioa 297 1.a

0878. Offset tiradaren garapena 189 2.a

0879. Flexografiako inprimaketa 189 2.a

0880. Serigrafiako inprimaketa 231 1.a

0869. Inprimaketa digitala 198 1.a

0882. Inprimaketarako materialen prestaketa 231 1.a

0883. Behe-erliebeko inprimaketa 84 2.a

E100. Ingeles teknikoa 33 1.a

0884. Laneko prestakuntza eta orientabidea 105 2.a

0885. Enpresa eta ekimen sortzailea 63 2.a

0886. Lantokiko prestakuntza 380 2.a

Zikloa guztira 2.000

3.3 Lanbide moduluak: aurkezpena, ikaskuntzaren emaitzak, ebaluazio-

irizpideak, edukiak eta orientabide metodologikoak


8

1. lanbide-modulua OFFSET MAKINEN PRESTAKETA ETA ERREGULAZIOA

1. lanbide-modulua OFFSET MAKINEN PRESTAKETA ETA ERREGULAZIOA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Offset makinen prestaketa eta erregulazioa

Kodea: 0877

Heziketa-zikloa: Inprimaketa grafikoa

Maila: Erdiko maila

Lanbide-arloa: Arte Grafikoak

Iraupena: 297 ordu

Kurtsoa: 1.a

Irakasleen espezialitatea: Arte grafikoetako produkzioa (Lanbide Heziketako irakasle teknikoa)

Modulu mota:

Konpetentzia-atal hauei lotuta dago: UC0200_2: Prozesu grafikoan segurtasun, kalitate eta produktibitateko baldintzetan jardutea. UC0202_2: Inprimaketa-prozesuaren elementuak zehaztea eta doitzea.

Helburu orokorrak: 3.a / 4.a / 5.a / 14.a / 15.a / 16.a / 18.a / 20.a / 21.a

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak

1. Prozesu grafikoaren lan-fluxua baloratzen du, eta, horretarako, espezifikazioak aitortuko ditu fase guztietan.

Ebaluazio-irizpideak:

a) Prozesu grafikoaren faseak ondorioztatu eta antolatu ditu. b) Aurreinprimaketa-faseak, ekipoak, elementu grafikoak eta hauen parametroak

identifikatu ditu. c) Industriako inprimatze-sistemak karakterizatu ditu (erabilitako inprimatzeko moduak,

tintak, lehortzeko sistemak eta euskarriak). d) Euskarriaren, bere ezaugarrien eta inprimaketa-akatsen bidezko inprimaketa-

sistemak bereizi ditu. e) Plastifikatzeko eta bernizatzeko prozesuen ezaugarri teknikoak eta aplikazioak

zehaztu ditu. f) Produktu grafikoak eta hauen ezaugarri teknikoak identifikatu ditu.

2. Makinan paper-kantitatea erregulatzen du, eta, horretarako, elikadura- eta garraio-mekanismoen funtzionamendua interpretatzen du.


9



a) Sarrerako pila ipintzeko metodoa ezarri du. b) Haztagailua doitu du, bere erreferentzia edo hozka eta pilaren atzealdea bat eginez. c) Aurrealdeko eta aldamenetako haize-makinak erregulatu ditu, bere altuera edo aire-

bolumena doituz. d) Markagailua osatzen duten mekanismoak prestatu ditu. e) Markagailuko poleen eta uhal garraiatzaileak mugitzen dituen arrabolaren arteko

distantzia doitu du. f) Uhal garraiatzaileen tentsioa eta paper-orriarekiko kokapena erregulatu ditu. g) Aurrealdeko gidak, eta alboko gida edo takoia erregulatuta, paper-orria aurre-

erregistratu eta erregistratu ditu.

3. Inprimaketa-gorputza erregulatzen du, eta, horretarako, zilindroaren gorputza, beheragunea, plantxaren lodiera eta oihalaren goragailua identifikatzen eta bereizten ditu.


a) Offset inprimaketa makinak inprimatzeko, plantxak eramateko eta kautxuak

eramateko zilindroen konfigurazioak definitu ditu. b) Plantxak ipini ditu, euren guztizko lodieraren, barailak zeron egotearen eta alboetako

tentsoreen arabera. c) Oihala zilindroan ipini eta tenkatu du, haren lodiera eta erabilitako goragailuak

kontuan hartuta. d) Engranajeen jatorrizko diametroen bereizketaren zergati posibleak eta horren

ondorioak deskribatu ditu. e) Zilindroen lerrokadurak egiaztatu eta zuzendu ditu. f) Presioak erregulatu ditu, offset inprimatze-euskarriaren lodiera kontuan hartuta. g) Plantxak eramateko eta kautxuak eramateko zilindroen garapena egiaztatu eta

zuzendu du, makinaren fabrikatzaileak edo emandako zehaztapen teknikoak erabakitako indentazioa eta presioa kontuan hartuta.

4. Tintaztatze- eta bustitze-bateriak prestatzen ditu, eta, horretarako, euren elementuen funtzioak bereizten ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Offset inprimaketa-makina batean tintaztatze-bateria bateko elementuak prestatu

ditu (tintontzia, hargailua, irabiagailuak, banagailuak eta emaileak). b) Makinan muntatu aurretik, zehaztapen-kalibrea eta durometroa erabiliz, arrabolen

egoera egiaztatu du. c) Arrabolak tintaztatze-baterian ipini ditu, kautxuzko irabiagailuen eta emaileen

diametroa kontuan hartuta. d) Tintaztatze-bateriaren arrabolen erregulazio oker batek eragindako arazoak ezagutu

ditu. e) Hezegailu-taldeko (murgildua, hargailua-dosifikagailua, banagailua, emaileak eta,

hala badagokio, zubi-arrabola) arrabola-motak eta -funtzioak identifikatu ditu. f) Bustitze-soluzioan alkohol isopropilikoaren (IPA) propietateak zenbatu ditu, eta sor

daitezkeen arazoak baloratu ditu. g) Hezegailu-taldeko arrabolak kokatu ditu, erabiliko dituen tinta eta bustitze-soluzio

mota kontuan hartuta. h) Bustitze-soluzio baten propietateak deskribatu ditu.


10


i) Plantxaren eta tintaztatze-bateriaren emaileen artean egindako presio-aztarna identifikatu eta zuzendu du.

5. Akaberako gailuak erregulatzen ditu, eta, horretarako, gauzatuko duen produktu grafikoaren zehaztapen teknikoak eta ezaugarriak garatuko ditu.


a) Irteerako sistema osatzen duten elementuak erregulatu ditu, inprimatuko duen

euskarriaren lodierarekin eta gramajearekin bat etorrita. b) Orban-kontrakoen dosifikazioa doitu du, paper-orriaren kurbatura, tinta-estaldura eta

euskarria kontuan hartuta. c) Arrabola dosifikagailuak edo karrakagailua (anilox) doituta bernizatze-dorrea

erregulatu du. d) Lehortzeko sistema-mota nagusiak bereizi ditu: oxidazioa, heatset, coldset eta UV. e) Lehortzearekin lotutako arazo nagusien soluzioak zerrendatu ditu. f) Lineako akabera-mekanismoak doitu ditu, offset-en inprimatuko duen euskarriaren

gramajea eta formatua kontuan hartuta. g) Prozesuen eta euren ezaugarri teknikoen arabera, offset-en erabilitako bernizak

aukeratu ditu.

6. Offset inprimaketa-makinaren mantentze prebentiboa aplikatzen du, eta, horretarako, mantentze-plana interpretatzen du.


a) Ur eta aireko iragazkiek eta zirkuituek ondo funtzionatzen dutela egiaztatu du. b) Makinaren segurtasun-gailuak aurkitu eta ondo funtzionatzen dutela egiaztatu du. c) Offset inprimaketa-makinaren sarrerako eta irteerako sistemetan, engranajetan eta

kojineteetan orban-kontrako gehiegizko hautsak ezabatu ditu. d) Orban-kontrako gehiegizko hautsekin lotutako problemak zerrendatu ditu. e) Mekanismoentzako lubrifikatzaile-mota (koipeak eta olioak) egokiena aukeratu du,

haien biskositatea kontuan hartuta. f) Koroa horzdunak, makinaren bankadaren mekanismoak, irteerako pilaren beso

pintzaeramaileak, pintzen espeka eta fabrikatzaileak zehaztutako gainerako puntu guztiak lubrifikatu ditu.

7. Laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena babesteko arauak ezartzen ditu, eta, horretarako, bere lanbide-jarduerari lotutako arriskuak identifikatzen ditu, eta horiei aurrea hartzeko neurriak eta ekipoak aplikatzen ditu.


a) Offset makina prestatzen eta erregulatzen erabilitako materialak, erremintak, tresnak

eta makinak manipulatzearen ondoriozko arriskuak eta arriskugarritasun-maila identifikatu ditu.

b) Ingurumenaren kutsadura-iturriak zein izan daitezkeen identifikatu du. c) Offset makina prestatzen eta erregulatzen ingurune seguruak lortzeko beharrezko

neurriak ezarri ditu. d) Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesuan, prebenitzeko eta

segurtasuneko, eta ingurumena babesteko neurriak eta arauak aplikatu ditu.


11


e) Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesuan istripu-zergati ohikoenak identifikatu ditu.

f) Offset makina prestatzeko eta erregulatzeko eragiketak gauzatzen erabili behar dituen bakarkako eta taldekako babesteko eta segurtasuneko neurriak zehaztu ditu.

g) Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesua manipulatzeko behar dituen norbera eta ingurumena babesteko segurtasuneko neurriak aukeratu ditu.

h) Arriskuei aurrea hartzeko lehen faktore gisa, instalazioen eta tresneriaren ordena eta garbitasuna baloratu ditu.

c) Edukiak:

1. LAN FLUXUA BALIOESTEA

prozedurazkoak

- Prozesu grafikoaren faseak ondorioztatzea eta ordenatzea. - Produkzio-prozesu grafikoaren faseak identifikatzea:

aurreinprimaketa, inprimaketa eta inprimaketa ostekoa. - Industria-sistemetan erabilitako euskarriak, lehorketak, tintak eta

inprimatzeko moduak ezaugarritzea. - Euskarriaren, bere ezaugarrien eta inprimaketa-akatsen bidezko

inprimaketa-sistemak bereiztea. - Produktu grafikoak identifikatzea eta analizatzea. - Enpresa grafikoak analizatzea.

kontzeptuzkoak

- Produkzio-prozesu grafikoa. - Hainbat motatako produktu grafikoak. Ezaugarri teknikoak. - Enpresa grafikoa:

• Sekzioak. • Antolamendua. • Egitura.

- Aurreinprimaketako faseak. • Prozesuak: propietateak eta ezaugarriak. • Ekipamendua. • Materialak. • Parametroak.

- Inprimaketako faseak: • Inprimaketa-prozesuak: propietateak eta ezaugarriak. • Ekipamendua. • Materialak. • Parametroak.

- Koadernaketaren faseak: • Koadernaketa-prozesuak: propietateak eta ezaugarriak. • Ekipamendua. • Materialak. • Parametroak.

- Plastifikatuen eta bernizatuen ezaugarriak: • Produktuak. • Prozesuak.

- Akabera-prozesuak.

jarrerazkoak

- Egin beharreko lanak metodikoki planifikatzea, zailtasunak eta horiek gainditzeko modua aurreikusita.

- Lanak egiten dituen bitartean jarrera ordenatua eta metodikoa izatea eta zailtasunen aurrean saiatuki jokatzea.

- Teknologia berriek kontsultarako eta laguntzarako elementu gisa duten ahalmena ezagutzea.


12


2. MAKINAN PAPER KANTITATEA ERREGULATZEA

prozedurazkoak

- Sarrerako pila ipintzeko beharrezko teknikak erabiltzea. - Haztagailua doitzea, bere erreferentzia edo hozka eta pilaren

atzealdea bat eginez. - Aurrealdeko, atzealdeko eta aldamenetako haize-makinak

erregulatzea, beren altuera edo aire-bolumena doituz. - Markagailua osatzen duten mekanismoak prestatzea. - Markagailuko poleen eta uhal garraiatzaileak mugitzen dituen

arrabolaren arteko distantzia doitzea. - Uhal garraiatzaileen tentsioa eta paper-orriarekiko kokapena

erregulatzea. - Paper-orria aurre-erregistratzea eta erregistratzea, aurrealdeko gidak

eta alboko gida erregulatuta. - Beste hainbaten artean, biko tresnaren, eskuilen, bajapunten eta

markagailuen mekanismoak erregulatzea.

kontzeptuzkoak

- Offset inprimaketa-makinak sailkatzea. - Offset inprimaketa-makinaren zatiak. ezaugarriak eta funtzioa. - Papera makinatik pasatzea:

• Zer da. • Faseak:

o Euskarriaren sarrerako pila ipintzea. o Buru xurgatzailea doitzea: elementuak, funtzioa eta

erregulazioa. o Markatzeko mahaia doitzea: elementuak, funtzioa eta

erregulazioa. o Euskarriaren aurre-erregistroa eta erregistroa:

elementuak, funtzioa eta erregulazioa. o Irteera doitzea: elementuak, funtzioa eta erregulazioa.

- Arazoak papera makinan pasatzean.

jarrerazkoak

- Talde-lanetan elkartasunez parte hartzea, eta ahalegina taldeak eskatzen duenera egokitzea.


- Sortzen diren arazoen aurrean, eta prozesua hobetzeko elementu gisa ere, soluzio teknikoak ikertzeko interesa izatea.

- Ordena eta garbiketa, prozesuaren faseetan zein produktua aurkeztean.

- Euskarriaren pasabidea erregulatzean, laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena babesteko arauak errespetatzea.

3. INPRIMAKETA GORPUTZA ERREGULATZEA

prozedurazkoak

- Offset inprimaketa-makinak inprimatzeko, plantxak eramateko eta kautxuak eramateko zilindroen konfigurazioak definitzea.

- Plantxak euren guztizko lodieraren arabera antolatzea. - Oihala zilindroan ipini eta tenkatzea, haren lodiera eta erabilitako

goragailua kontuan hartuta. - Engranajeen jatorrizko diametroen bereizketaren zergati posibleak


13


eta horren ondorioak deskribatzea. - Zilindroen lerrokadura egiaztatzea eta zuzentzea. - Euskarriaren lodieraren arabera presioak erregulatzea. - Plantxak eramateko eta kautxuak eramateko zilindroen garapena

egiaztatzea eta zuzentzea.

kontzeptuzkoak

- Zilindroak: zatiak eta funtzioak. Konfigurazioak. - Zilindroen paralelotasuna. - Zilindroaren beheragunea. - Zilindroen garapena: jatorrizko diametroak eta koroa horzdunak. - Plantxa eramateko zilindroa:

• Ezaugarriak. • Elementuak. • Plantxa ipintzea eta doikuntzak.

- Kautxua eramateko zilindroa: • Ezaugarriak. • Elementuak. • Kautxua ipintzea eta doikuntzak. • Giltza dinamometrikoa.

- Inprimaketa-zilindroa. - Zilindroaren gorputzaren, beheragunearen, plantxaren lodieraren, eta

oihalaren goragailuaren altueraren eta lodieraren arteko erlazioa. - Inprimaketa-presioa. Ezaugarriak eta erregulazioa. Mikrometroa. - Inprimaketa-gorputzarekin lotutako problemak.

jarrerazkoak

- Prozesuaren faseetan zein produktuaren aurkezpenean ordena eta garbitasuna baloratzea.

- Produkzioaren helburuak lortzeko (zeregina, burutzapena, eta abar) norberak egindako ahalegina ezagutzea.

- Inprimaketa-gorputza erregulatzean, laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena babesteko arauak errespetatzea.

4. TINTAZTATZE ETA BUSTITZE BATERIAK PRESTATZEA

prozedurazkoak

- Offset inprimaketa-makina batean tintaztatze-bateria bateko elementuak prestatzea.

- Makinan muntatu aurretik, zehaztapen-kalibrea eta durometroa erabiliz, arrabolen egoera egiaztatzea.

- Tintaztatze-bateriaren arrabola-motak eta funtzioak identifikatzea. - Tintaztatze-baterian arrabolak kokatzea. - Talde hezetzaileko arrabolen funtzioak eta motak identifikatzea. - Talde hezetzaileko arrabolen kokapena. - Plantxaren eta tintaztatze-bateriaren emaileen artean egindako

presio-aztarna identifikatzea eta zuzentzea. - Plantxaren eta bustitze-bateriaren emaileek egindako presioa

identifikatzea eta zuzentzea. - Tintaztatze- eta bustitze-bateriaren arrabolen erregulazio oker batek

eragindako arazoak identifikatzea. - Alkohol isopropilikoaren (IPA) erabilera baloratzea, honen abantailak

eta desabantailak kontuan hartuta. - Bustitze-soluzio baten propietateak deskribatzea.

kontzeptuzkoak - Tintaztatze-bateria: • Elementu nagusiak.


14


• Arrabolak: motak eta funtzioak. • Erregulazioa. • Egoera egiaztatzea: durometroa eta kalibrea. • Lotutako problemak. • Garbitzea eta mantentzea.

- Talde hezetzailea: • Bustitze-sistemaren ezaugarri idealak. • Arrabolak: Motak eta funtzioak. • Erregulazioa. • Egoera egiaztatzea: durometroa eta kalibrea. • Bustitze-sistema motak. • Bustitze-soluzioa: propietateak eta osagaiak. • Lotutako problemak. • Garbitzea eta mantentzea.

- Alkohol isopropilikoa erabiltzea: • Alde onak eta txarrak. • IPA ezabatzea.

- Ur-tinta sistemaren oreka.

jarrerazkoak

- Lanbidearen zeregin (edo jarduera tekniko) berrien aurrean prestasuna eta ekimena izatea.


- Baterien erregulazioan laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena babesteko arauak errespetatzea.

5. AKABERAKO GAILUAK ERREGULATZEA

prozedurazkoak

- Laneko espezifikazioen arabera, irteerako sistema osatzen duten elementuak erregulatzea.

- Orban-kontrakoen dosifikazioa doitzea. - Arrabola dosifikagailuak edo karrakagailua (anilox) doituta bernizatze-

dorrea erregulatzea. - Lehortze-sistema nagusiak bereiztea. - Lehortzearekin lotutako arazo nagusien soluzioak zerrendatzea. - Lineako akabera-mekanismoak doitzea, inprimatu beharreko

euskarriaren gramajea eta formatua kontuan hartuta. - Prozesuen eta euren ezaugarri teknikoen arabera, offseten erabilitako

bernizak aukeratzea.

kontzeptuzkoak

- Irteerako pila: elementuak, funtzioak eta erregulazioa. - Orban kontrako hautsak:

• Ezaugarriak. • Motak. • Dosifikatze-parametroak tintaren estaldura eta euskarriak

kontuan hartuta, beste hainbat gauzaren artean. - Lehortzeko sistemak:

• Lehortzearen ezaugarriak. • Lehortze-motak: oxidazio, heatset, coldset eta UV bidez, beste

hainbaten artean. - Bernizatze-dorreak: motak, funtzionamendua eta erregulazioa. - Bernizak eta hauen berezitasunak:

• Motak eta ezaugarriak. • Bernizak erabiltzea. • Aplikatzeko moduak.


15


• Propietateak eta hauek kontrolatzea. - Lineako trokelatzeko, zulo-lerroko eta pitzatzeko gailuak. - Lehortzearekin lotutako problemak (birpinturak). - Irteerako pilari lotutako problemak: paper-orria erortzean eta

erretirazioan. - Akabera-ekipoei lotutako problemak.

jarrerazkoak

- Lanbidearen zeregin (edo jarduera tekniko) berrien aurrean prestasuna eta ekimena izatea.


- Akaberako gailuen erregulazioan laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena babesteko arauak errespetatzea.

6. OFFSET INPRIMAKETA MAKINAREN PREBENTZIO MANTENTZEA APLIKATZEA

prozedurazkoak

- Aire eta uren iragazkiek eta zirkuituek ondo funtzionatzen dutela egiaztatzea.

- Makinaren segurtasun-gailuak aurkitu eta ondo funtzionatzen dutela egiaztatzea.

- Makinaren sarrerako eta irteerako sistemetan, engranajetan eta kojineteetan orban-kontrako gehiegizko hautsak ezabatzea.

- Orban-kontrako gehiegizko hautsekin lotutako problemak zerrendatzea.

- Mekanismoentzako lubrifikatzaile-mota (koipeak eta olioak) egokiena aukeratzea.

- Koroa horzdunak, makinaren bankadaren mekanismoak, irteerako pilaren beso pintzaeramaileak, pintzen espeka eta fabrikatzaileak zehaztutako gainerako puntu guztiak lubrifikatzea.

kontzeptuzkoak

- Ur eta aireko iragazkiak eta zirkuituak: funtzioa, egiaztapenak eta mantentzea.

- Lubrifikazioa: • Eginkizuna. • Lubrifikazio-sistemak. • Lubrifikatzaile-motak eta egokiena aukeratzea.

- Konpresore motak. Ezaugarriak eta funtzioa. - Makinaren segurtasuneko mekanismoak. - Orban-kontrako gehiegizko hautsekin lotutako problemak.

jarrerazkoak

- Talde-lanetan elkartasunez parte hartzea, eta ahalegina taldeak eskatzen duenera egokitzea.

- Lanbideko zereginak egiterakoan antolatzeko eta kudeatzeko teknikak ezagutzea eta baloratzea.

- Inprimaketa-makina mantentzeko laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena babesteko arauak errespetatzea.

7. LANEKO ARRISKUEN PREBENTZIOKO ETA INGURUMENA BABESTEKO ARAUAK APLIKATZEA

prozedurazkoak - Offset makina prestatzen eta erregulatzen erabilitako materialak,

erremintak, tresnak eta makinak manipulatzearen ondoriozko arriskuak eta arriskugarritasun-maila identifikatzea.

- Ingurumena kutsa dezaketen kutsadura-iturriak identifikatzea.


16


- Offset makina prestatzen eta erregulatzen ingurune seguruak lortzeko beharrezko neurriak ezartzea.

- Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesuan, prebenitzeko eta segurtasuneko, eta ingurumena babesteko neurriak eta arauak aplikatzea.

- Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesuan istripu-zergati ohikoenak identifikatzea.

- Offset makina prestatzeko eta erregulatzeko eragiketak gauzatzen erabili behar dituen bakarkako eta taldekako babesteko eta segurtasuneko neurriak zehaztea.

- Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesua manipulatzeko behar dituen norbera eta ingurumena babesteko segurtasuneko neurriak aukeratzea.

- Arriskuei aurrea hartzeko lehen faktore gisa, instalazioen eta ekipoen ordena eta garbitasuna baloratzea.

kontzeptuzkoak

- Prebentzio-plana. Edukia eta sektorean aplikatzea. - Offset makinaren prestakuntzari eta erregulazioari lotutako arriskuak

eta arriskugarritasun-maila. - Offset makina prestatzeko eta erregulatzeko kutsadura-iturriak. - Ingurune seguruak makina prestatzen eta erregulatzen. - Offset makina prestatzen eta erregulatzen laneko arriskuak

prebenitzeko neurriak. - Offset makina prestatzeko eta erregulatzeko prozesuetan laneko

arriskuak prebenitzea. - Istripuen sorburu ohikoenak. - Norbera babesteko ekipamendua. - Ingurumen-babesaren kudeaketa. - Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko araudia. - Prebentzio eta babes kolektiboa. - Ordena eta garbitasuna zaintzeko metodoak/arauak.

jarrerazkoak - Egin beharreko lanak metodikoki planifikatzea, zailtasunak eta horiek

gainditzeko modua aurreikusita. - Norberaren zereginak planifikatzeko eta lortutakoaren autoebaluazioa

egiteko prestasuna izatea. d) Orientabide metodologikoak Modulu hau irakatsi eta ikasteko prozesua antolatu eta garatzeko, honako gomendio hauek iradokitzen ditugu:

1) Sekuentziazioa Ikasleei moduluaren eta jardun nahi duten lanbidean modulu horrek duen garrantziaren ikuspegi globala ematea gomendatzen da. Ildo horretatik, ikasleek beti produkzio-prozesu grafikoaren ikuspegi globala izatea komeni da. Lehendabizi, produkzio-prozesu grafikoaren oinarrizko kontzeptuak aztertzen dira, aurreinprimaketa-fasearen prozesuetatik hasita, inprimaketa-fasearekin jarraituta, eta inprimaketa-osteko eta akaberen fasearekin amaituta. 1. multzoko edukiak dira, eta sektore grafikoarekin lehen kontaktu honetaz baliatzen da faseak, materialak, informatikako programak, makineria eta horietako bakoitzean beharrezkoak diren tresnak aztertzeko, gauzatu beharreko eragiketa kontuan hartuta. Bestalde, produktu grafiko motak eta hauek osatzeko prozesuak aztertuko dira, bai eta sektore grafikoko enpresa diferenteak ere.


17


Ondoren, inprimaketa-makinaren oinarrizko kontzeptuen gainean 2. multzoko edukiak garatzea egokia dirudi, hala nola, makinen sailkapena, zati nagusiak, edo bultzada-aldearen edo zerbitzu-aldearen azalpenak, besteak beste. Jarraian, papera makinan pasatzea erregulatzeko jarduerak aztertuko dituzte eta egingo dituzte. Bertan, erabili beharreko markagailu-motak, inprimatzeko paper-motak, eta hauen ezaugarriak bereizi behar dituzte. Beranduago, sekuentziazioan kontuan hartuko dituzte inprimaketa-makinaren inprimaketa-gorputza zuzen erregulatzeko moduari buruzko alderdiak. 3. multzoan garatutako edukiak dira. Pintza eta kontrapintzaren ezagutza nagusia nabarmenduko dute, inprimaketa-makineriako fabrikatzaile nagusien zilindroen konfigurazioak, euren posizionamendua, eta sor daitezkeen erregulazio-motak aztertuko dituzte. Moduluak prozedurazko balio handia duenez, finkatutako lanetarako inprimaketa-gorputza erregulatzeko jarduerak garatzea ezinbestekoa izango da. Ondoren, bustitze- eta tintaztatze-bateriak prestatuko dituzte. Eduki horiek 4. multzoan garatuko dituzte. Hasieran bi bateria-moten osaera eta ezaugarriak aztertuko dituzte eta, jarraian, hauen erregulazioak egiaztatuko dituzte, ezarritako kalitatearekin inprimatu ahal izateko. 5. multzoko edukiekin jarraituko dute. Bertan ikasleek akaberako gailuak konfiguratu beharko dituzte lortu nahi duten produktu grafikoa kontuan hartuta. Konfigurazio zuzena eginez gero, makinako akabera fidagarria eta produktiboa lortuko dute, oso kalitate-maila altuarekin, eta, horrela, inprimatutako produktuan akatsak agertzea saihestuko dute. Amaitzeko, offset makinen prebentzio-mantentzearekin lotutako edukiak aztertuko dituzte. Eduki horiek 6. multzoan aztertuko dituzte. Lubrifikazio- eta mantentze-edukiek makinak normal funtzionatzeko balioko dute, bai eta offset inprimaketan zehar arazoak ekiditeko ere. Modulu hau garatuz eta amaitzeko, ikasleek, une oro, finkatutako arriskuen prebentzio, segurtasun eta babesteko araudia bete behar dute. Eduki horiek 7. multzoan garatzen dituzte. Irakas-jardunaren amaieran, ikasleak lan-espazioa eta eguneroko jardueran burutzeko erabilitako materialak jasoko ditu.ç

2) Alderdi metodologikoak “Offset makinen prestaketa eta erregulazioa” moduluaren bitartez ikasleei prozesu grafikoaren sarrera egiten diete lehen edukiak azalduz. Batez ere prozedurazko modulua den arren, kontzeptuzko eduki asko ditu. Hauek gabe ikaslea ez da gai izango jarduera praktikoak zuzen gauzatzeko. Modulu hau inprimaketako ikasgela tailerrean emango dute. Gela horrek offseteko edozein lan-mota inprimatzeko beharrezko makineria izango du. Halaber, besteak beste duometroa, kalibrea, mikrometroa, pHmetroa eta giltza dinamometrikoa bezalako tresnak izan beharko ditu. Ikasgela horrek irakaslearen ordenagailuari konektatutako proiektore edo arbel elektroniko bat izango duen beste gela osagarria izan beharko du, irakaslearen azalpenak osatzeko eta adibideak ikusi ahal izateko. Kontuan izan behar da modulu honen edukiek “Offset tiradaren garapena” moduluak ondo funtzionatzeko oinarri gisa balio dutela. Horregatik ezinbestekoa da eduki guztiak behar bezala barneratzea. Irakasleen zeregina kontzeptuzko edukien azalpenean oinarrituko da; horretarako, azaldutakoa ikasleei ulertzen lagunduko dieten ikus-entzunezko material didaktikoak


18


(aurkezpenak, tutoretzak, eta abar) eta ereduak edo lagin fisikoak erabiliko ditu. Jarraian, kontzeptu hauek praktikan aplikatzeko, irakasleak bertatik bertara azalduko du jarduera gauzatzeko prozesua, eta ariketak prestatuko ditu, zailtasuna mailaz maila handituz. Irakasleek jarduera praktikoak aukeratzen dituzte. Jarduera horiek enpresa grafikoan aurkituko dituzten egoerekin ahalik eta antzekotasun handiena izango dute, eta jarduera horien zailtasunak handituz joango dira, ikasleak jarduerak garatzeko prozesuaren jarraibideak markatuz. Ahalik eta lan-talde txikienak osatuko dituzte ikasleek. Makina guztietatik pasatuko diren taldeak izango dira, eta pertsonak txandakatuko dituzte euren artean molda daitezen bultzatzeko. Beranduago, egindako lanak besteen aurrean aurkez ditzakete, ikaskideen akatsetatik eta/edo ondo egindako lanetatik ikasteko helburuarekin ikasle guztien artean eztabaida sortuz. Kontzeptuzko edukiak talde osoari batera emango dizkiote, ahalik eta azalpen dinamikoenez baliatuta. Irakasleek ikasle bakoitzaren ikaskuntza-prozesua banaka jarraitu beharko dute, hauek izan ditzaketen aurrerapenak edo zailtasunak irakaslearen koadernoan idatziz. Ikaskuntza-prozesuan zailtasunak dituzten ikasleen kasuan, komeni da irakasleak hainbat ariketa osagarri prestatzea ikasleei beren zailtasunak gainditzen laguntzeko. Jarrerazko edukiak ere gainditu egin behar dira; izan ere, ikaslearen prestakuntza teknikoa bezain garrantzitsua da jarrerazko prestakuntza. Ez dazagun ahaztu enpresan profesionalak izan behar dutela, jokabide eta balore egokiak erakutsiz. 3) Jarduera esanguratsuak eta ebaluazioaren alderdi kritikoak

Lan-fluxua balioestea:

• Produkzio-prozesu grafikoaren faseak identifikatzea. • Hainbat produktu grafiko analizatzea. • Euskarriaren, bere ezaugarrien eta inprimaketa-akatsen bidezko inprimaketa-

sistemak identifikatzea.

Makinan paper-kantitatea erregulatzea: • Sarrerako pila ipintzeko beharrezko teknikak erabiltzea. • Markagailua osatzen duten mekanismoak prestatzea eta erregulatzea. • Paper-orria aurre-erregistratzea eta erregistratzea, aurrealdeko gidak edo takoia

eta alboko gida erregulatuta. • Papera makinatik igarotzean sor daitezkeen arazoak identifikatzea eta

konpontzea.

Inprimaketa-gorputza erregulatzea: • Makinaren zilindroen konfigurazio diferenteak definitzea. • Inprimaketa-euskarriaren lodieraren arabera presioak erregulatzea. • Plantxak eramateko eta kautxuak eramateko zilindroen garapena egiaztatzea eta

zuzentzea. • Plantxak kokatzea. • Oihala ipintzea eta tenkatzea.

Tintaztatze- eta bustitze-bateriak prestatzea:

• Tintaztatze-bateria bateko elementuak prestatzea. • Tintaztatze-bateriako arrabolak identifikatu, ipini eta erregulatzea. • Talde hezetzaileko arrabolak identifikatu, ipini eta erregulatzea. • Plantxaren eta tintaztatze-bateriaren emaileen artean egindako presio-aztarna

identifikatzea eta zuzentzea.


19


• Plantxaren eta bustitze-bateriaren emaileek egindako presioa identifikatzea eta zuzentzea.

• Bustitze-soluzioaren propietateak kontrolatzea eta neurtzea. Akaberako gailuak erregulatzea:

• Irteerako sistema osatzen duten elementuak erregulatzea. • Lineako akabera-mekanismoen doikuntza egitea. • Orban-kontrako hautsen dosifikazioa doitzea. • Inprimaketa-makinaren lehortzeko sistema konfiguratzea.

Offset inprimaketa-makinaren prebentzio-mantentzea aplikatzea.

• Makinaren segurtasun-gailuak aurkitu eta ondo funtzionatzen dutela egiaztatzea. • Orban-kontrako gehiegizko hautsekin lotutako problemak zerrendatzea. • Mekanismoentzako lubrifikatzaile-mota (koipeak eta olioak) egokiena aukeratzea,

haien biskositatea kontuan hartuta. • Fabrikatzaileak zehaztutako puntu guztiak ondo lubrifikatzea.

Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak aplikatzea

• Erabilitako materialak, erremintak, tresnak eta makinak manipulatzeak dakarren arriskugarritasun-maila identifikatzea.

• Ingurunea kutsa dezaketen iturriak identifikatzea. • Offset makina prestatzen eta erregulatzen ingurune seguruak lortzeko beharrezko

neurriak ezartzea. • Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesuan, prebenitzeko eta

segurtasuneko, eta ingurumena babesteko neurriak eta arauak aplikatzea. • Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesua manipulatzeko behar

dituen norbera eta ingurumena babesteko segurtasuneko neurriak aukeratzea. • Arriskuei aurrea hartzeko lehen faktore gisa, instalazioen eta ekipoen ordena eta

garbitasuna aplikatzea.


20

2. lanbide-modulua OFFSET TIRADAREN GARAPENA

2. lanbide-modulua OFFSET TIRADAREN GARAPENA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Offset tiradaren garapena

Kodea: 0878


Maila: Erdiko maila


Iraupena: 189 ordu

Kurtsoa: 2.a


Modulu-mota: Konpetentzia-atal honi lotuta dago:

UC0203_2: Offset inprimaketa gauzatzea.

Helburu orokorrak: 6.a / 7.a / 8.a / 9.a / 12.a / 14.a / 15.a / 16.a / 18.a / 20.a / 21.a

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak 1. Inprimakia erregistratzen du, eta, horretarako, aurrealdeko eta alboko giden funtzionamendua identifikatzen du eta antolatzen du.


a) Inprimatu behar duen euskarriarekiko aurrealdeko eta aldameneko giden posizioa zehaztasunez erregulatu du, euskarriaren gainean irudia erregistratzeko.

b) Malgukiaren presioa, aldameneko gidaren kojinetearen presioa eta maila laguntzailea doitu ditu, inprimatu behar duen paperaren ezaugarriak kontuan hartuta.

c) Paper-orria xurgatzeko erregulazio-balbulen aire xurgatzailea erregulatu du. d) Inprimatuko duen paperaren tamaina kontuan hartuta erabiliko dituen aurreko gidak

aukeratzeko prozedura zehaztu du. e) Erretirazio arrunta eta aurrealdea, buruzgain eta produkzio bikoitzean inprimatzeko

erabili behar dituen gidak ezagutu ditu. f) Paper-orriaren iraulketa-sistema identifikatu du, erabilitako erretirazio-mota kontuan

hartuta. g) Aurrealdeko eta alboko gidak erregulatu ditu.

2. Inprimakia egokiarazten du, eta, horretarako, kolore-doikuntza eta ura-tinta oreka, inpirmaketa-presioa eta erabilitako paper-mota erlazionatzen ditu.



21


a) Egingo duen tiradaren ezaugarri teknikoak (tonalitateak, tintak, inprimaketa-segida eta kontrol-tolerantzia) zerrendatu ditu.

b) Tintontzia erregulatu du, tinta-kontsumoa kontuan hartuta, eta inprimatuko duen irudiaren eta tintaren ezaugarrien arabera.

c) Inprimakiaren balio dentsitometrikoak (masaren dentsitatea eta estanpazio-irabazia) eta kolorimetrikoak (LAB koordenatuak) egiaztatu ditu.

d) Tintontzi zatikatuak osatzen dituzten elementuak eta hauen erregulazio posibleak ezagutu ditu.

e) Talde hezetzailearen dosifikatzailearen edo gidaren kontaktu-zerrendaren zabalera eta hartune-kopurua erregulatu ditu.

f) Neurketa dentsitometrikoko eremuak, hauen balio estandarrak, tolerantziak eta desbideratzeak ezagutu ditu. Zergatiak eta soluzio posibleak.

g) Alkoholaren pH balioak, eroankortasuna, gogortasuna eta kontzentrazioa ezarritako tolerantzien barruan egoteko bustitze-soluzioa zuzendu du.

3. Lehen OK paper-orria baloratzen du, eta, horretarako, lan-aginduan jasotako zehaztapen teknikoak aztertzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Hari-kontatzailearen bitartez inprimakiaren alde bateko eta beste bateko koloreen

arteko erregistro zehatza, irudiaren paralelotasuna (eskuairatzea) eta garbitasuna egiaztatu ditu.

b) Akats-eza egiaztatu du eta akatsak zuzendu ditu. lehortzea, koipeztatzea, enpastatzea eta lausoa.

c) Oreka kromatikoarekin eta tintarekin lotutako datu teknikoak identifikatu ditu. d) Dentsitometroaren bitartez neurtu du eta masen dentsitatea zuzendu du kontrol-

zerrendan, bere balioa finkatutako tolerantzien barruan egoteko. e) Dentsitometroaren bitartez neurtu du eta inprimaketa-kontrastea zuzendu du, bere

balioa finkatutako tolerantzien barruan egoteko. f) Dentsitometroaren bitartez neurtu du eta puntu-handitzea zuzendu du kontrol-

zerrendan, bere balioa finkatutako tolerantzien barruan egoteko. g) Kargak altxatzeko teknika egokiak erabili ditu.

4. Offset-eko inprimakiak produzitzen ditu, eta, horretarako, offset tiradaren zehaztapen teknikoak aplikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Finkatutako maiztasunarekin, tiradako paper-orrien laginketa egin du eta lehen OK

paper-orriarekin alderatu du. b) Dentsitometroaren bitartez kontrol-zerrendaren eremuak egiaztatu ditu eta bere

balioak lehen OK paper-orriaren balioekin zuzendu ditu. c) Offset tiradaren inprimakien metodoa eta laginketa-maiztasuna finkatu ditu. d) Euskarriaren jatorriarekin lotutako akatsak ote dauden antzeman du eta dauden

akatsak zuzendu ditu. e) Euskarriaren lehortze, orbantze eta berriz pintatzeko akatsak, zergatiak eta soluzioak

identifikatu ditu. f) Offset inprimaketan erabilitako kontrol-zerrenda nagusien marka eta eremu bakoitzak

betetzen duen funtzioa identifikatu du. g) Papera trabatu denean segurtasun-neurri egokiak aplikatu ditu. h) Elektrizitate estatikoaren ondorio kaltegarriak ekiditeko prebentzio-neurriak aplikatu

ditu. 5. Makinaren prebentzioko mantentze-lanak egiten ditu, eta, horretarako, aldizkakotasunak eta fabrikatzailearen espezifikazioak baloratzen ditu.


22



a) Plantxen garbitzaile eta egokitzaile aproposenak aukeratu ditu, eraginkortasuneko

eta segurtasuneko irizpideak jarraituz. b) Plantxak garbitu eta gomaztatu ditu. c) Arrabola bustitzaileen azalera garbitu du. d) Tintaztatze-sistema (tintontziak eta bateria) garbitu du. e) Kautxuak eramateko zilindroak eta inprimaketa-zilindroak garbitu ditu. f) Hondakinak dagozkien edukiontzietara bota ditu.

6. Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak ezartzen ditu, eta, horretarako, bere lanbide-jarduerari lotutako arriskuak identifikatzen ditu, eta horiei aurrea hartzeko neurriak eta ekipoak aplikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Offset makina prestatzen eta erregulatzen erabilitako materialak, erremintak, tresnak

eta makinak manipulatzearen ondoriozko arriskuak eta arriskugarritasun-maila identifikatu ditu.

b) Ingurumenaren kutsadura-iturriak zein izan daitezkeen identifikatu du. c) Offset makina prestatzen eta erregulatzen ingurune seguruak lortzeko beharrezko

neurriak ezarri ditu. d) Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesuan, prebenitzeko eta

segurtasuneko, eta ingurumena babesteko neurriak eta arauak aplikatu ditu. e) Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesuan istripu-zergati ohikoenak

identifikatu dituzte. f) Offset makina prestatzeko eta erregulatzeko eragiketak gauzatzen erabili behar

dituen bakarkako eta taldekako babesteko eta segurtasuneko neurriak zehaztu ditu. g) Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesua manipulatzeko behar dituen

norbera eta ingurumena babesteko segurtasuneko neurriak aukeratu ditu. h) Arriskuei aurrea hartzeko lehen faktore gisa, instalazioen eta tresneriaren ordena eta

garbitasuna baloratu ditu. c) Edukiak:

1. INPRIMAKIA ERREGISTRATZEA

prozedurazkoak

- Inprimatu beharreko euskarriarekiko aurrealdeko eta alboko gidak aukeratzea.

- Inprimatu beharreko euskarriarekiko aurrealdeko eta alboko giden posizioa erregulatzea.

- Aurrealdeko eta alboko gidak erregulatzea, inprimatu beharreko paperaren ezaugarriak kontuan hartuta.

- Inprimakiaren erregistro-markak erabiltzea. - Erregistro-problemak identifikatzea eta konpontzea. - Paper-orriaren iraulketa-sistema identifikatzea, erabilitako erretirazio-

mota kontuan hartuta.

kontzeptuzkoak

- Aurrealdeko gidak: finkoak edo mugikorrak. Eginkizunak. Erregulazioa.

- Alboetako gidak. Eginkizunak. Erregulazioa. - Gida pneumatikoak. Ezaugarriak eta erregulazioa. - Erregistro-markak:

• Ezaugarriak eta funtzioa.


23

2. lanbide-modulua OFFSET TIRADAREN GARAPENA • Posizionamendua.

• Erregistro-problemak: zergatiak eta soluzioak. - Paper-orriaren iraulketa-sistema: erretirazio normala, buruzgain eta

produkzio bikoitzean. - Inprimakiaren erregistro-faseak.

jarrerazkoak

- Funtzioak garatzeko ekimena izatea. - Zereginak trebeziaz eta zehatz egiteko zorroztasuna. - Offseteko tiradan laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena

babesteko arauak errespetatzea. - Inprimakia erregistratzeko zereginetan trebezia eta zehaztasuna.

2. INPRIMAKIA EGOKIARAZTEA

prozedurazkoak

- Egingo duten tiradaren ezaugarri teknikoak zerrendatzea. - Tintontzia erregulatzea tinta-kontsumoa kontuan hartuta. - Inprimaketa-parametroen neurketarako eta kontrolerako tresnak

erabiltzea. - Inprimakiaren balio dentsitometrikoak eta kolorimetrikoak egiaztatzea,

kontrol-eskalak erabilita. - Bustitze-soluzioa erregulatzea eta kontrolatzea. - Amaierako inprimaketan ur gehiegi izatearen zergatiak eta ondorioak

zehaztea. - Koloreen arteko doikuntza-gailuak erabiltzea.

kontzeptuzkoak

- Tintontzia: tintontzi-motak eta euren erregulazioak. - Kontrol-eskalak:

• Zerrenda-motak fabrikatzailearen arabera. • Kontrol-zerrenden elementuak. • Adabakien neurketa. Neurgailuak. • Inprimatzeko parametroak: tinta-geruzaren lodiera, grisen

oreka, puntuaren tamaina, eta trapping, beste hainbaten artean. - Bustitze-soluzioa. Ezaugarriak eta kontrola. - Ur-tinta oreka. Gehiegizko uraren zergatiak eta ondorioak. - Koloreen arteko doikuntza: kontrol-metodoak eta -elementuak.

jarrerazkoak

- Ordena eta garbiketa materialen erabileran. - Lanak egiten dituen bitartean jarrera ordenatua eta metodikoa izatea

eta zailtasunen aurrean saiatuki jokatzea. - Offseteko tiradan laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena

babesteko arauak errespetatzea. - Inprimakia egokiarazteko zereginetan trebezia eta zehaztasuna.

3. LEHEN OK PAPER ORRIAREN EBALUAZIOA

prozedurazkoak

- Inprimakiaren alde bateko eta beste bateko koloreen arteko erregistro zehatza, irudiaren paralelotasuna (eskuairatzea) eta garbitasuna egiaztatzea.

- Paper-orrian testu zikina, gardentasunak, berriz pintatzea, papera kentzea, tolesturak edo zimurrak, beste hainbaten artean, agertu direla egiaztatzea.

- Inprimatzean egon daitezkeen akatsak antzematea eta zuzentzea. - Oreka kromatikoarekin eta tintarekin lotutako datu teknikoak

identifikatzea.


24


- Finkatutako inprimatze-parametroak kontrol-zerrendan dentsitometroarekin neurtzea, eta zuzentzea, euren balioak finkatutako tolerantzien barruan egoteko.

- Kargak altxatzean teknika egokiak aplikatzea.

kontzeptuzkoak

- Egiaztapenak paper-orrian: inprimakiaren garbiketa, erregistro zuzena, testu zikindua, gardentasunak, berriz pintatzea, papera kentzea, tolesturak edo zimurrak, beste hainbaten artean. Inprimatze-arazoak.

- Inprimaketaren luzeran eragiten duten baldintzak. - Masetako kolorea asetzearen eta tonu erdien arteko oreka. - Inprimaketa-estandarrak: estandar-motak, balioak eta onartutako

tolerantziak. Erabiltzeko arrazoiak eta abantailak. - Kargak altxatzeari buruzko araudia.

jarrerazkoak

- Zehaztapena produktuaren kalitatea finkatzean. - Funtzioak garatzeko ekimena izatea. - Neurketa-teknikak eta tresna egokiak erabiltzea paper-orri inprimatua

baloratzeko. - Offseteko tiradan laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena

babesteko arauak errespetatzea.

4. OFFSET INPRIMAKETA TIRADA

prozedurazkoak

- Finkatutako maiztasunarekin, tiradako paper-orrien laginketa egitea, lehen OK paper-orriarekin alderatuz.

- Dentsitometroaren bitartez kontrol-zerrendaren eremuak egiaztatzea eta bere balioak lehen OK paper-orriaren balioekin zuzentzea.

- Offset tiradako inprimakien laginketa-maiztasuna eta metodoa definitu eta aplikatzea.

- Euskarriaren jatorriarekin lotutako akats posibleak antzematea eta zuzentzea.

- Beste hainbaten artean, euskarriaren lehortze, orbantze eta berriz pintatzeko akatsak, zergatiak eta soluzioak identifikatzea.

- Offset inprimaketan erabilitako kontrol-zerrenda nagusiak eta eremu bakoitzak betetzen duen funtzioa identifikatzea.

- Inprimaketa-parametroak finkatutako tolerantzien barruan daudela neurtzea eta kontrolatzea.

- Finkatutako laneko eta ingurumeneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak aplikatzea.

- Tiradaren gertakarien partea egitea eta bideratzea.

kontzeptuzkoak

- Tiradaren laginketa-metodoa: definizioa eta maiztasuna. - Offseteko inprimaketa-kontrasteak eta masen dentsitatea. - Problemak tiradan:

• Paper-orria zikintzea. • Berriz pintatzea. • Irudi fantasma. • Proiekzioak edo kaleak. • Haizekadak. • Enpastea. • Koipeztatzea. • Lehortzeak. • Lausoa. • Beste batzuk.


25

2. lanbide-modulua OFFSET TIRADAREN GARAPENA - Tiradaren arazoen zergatiak eta soluzioak.

- Gorabeheren partea: • Osagaiak. • Betetzeko modua. • Ondorioak.

jarrerazkoak

- Talde-lanean elkarlanean eta integratuta jardutea. - Inprimaketa-arazo baten aurrean zergatiak eta ondorioak

interpretatzeko harmena. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa azaltzea. - Offset tiradan laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena

babesteko arauak errespetatzea.

5. MAKINA GARBITZEA.

prozedurazkoak

- Garbiketako produktuak erabiltzea eta aplikatzea. - Offseteko garbiketa eta ordena gordetzeko metodoak/arauak

aplikatzea. - Plantxen garbigailu egokitzaile egokienak aukeratzea. - Plantxak garbitzea eta egokitzea. - Arrabola bustitzaileak garbitzea. - Tintaztatze-sistema (tintontziak eta bateria) garbitzea. - Kautxuak eramateko zilindroak eta inprimaketa-zilindroak garbitzea. - Sortutako hondakinak biltzeko metodoa aplikatzea.

kontzeptuzkoak

- Garbigarriak: • Produktu-motak. • Ezaugarriak. • Aplikazioa.

- Offset plantxa: • Egokitzapeneko eta garbiketako produktuak. • Egokitzapen-/tratamendu-prozesua.

- Offset makinaren bateriak. • Bustitze-bateria garbitzea: produktuak eta metodoa. • Tintaztatze-bateria garbitzea: produktuak eta metodoa.

- Kautxua garbitzea: eskuz eta automatikoki. Produktuak eta metodoa. - Inprimagailua garbitzea: eskuz eta automatikoki. Produktuak eta

metodoa. - Offseteko garbiketa eta ordena gordetzeko metodoak/arauak. - Offset inprimaketan laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-

babesari buruzko araudia. - Ingurumen-babesaren kudeaketa. - Makinan sortutako hondakinen tratamenduak. Biltzeko metodoa.

jarrerazkoak

- Konpromisoa sortutako hondakinen tratamenduarekin. - Offseteko garbiketa eta ordena gordetzeko metodoak/arauak

errespetatzea. - Inprimaketa-makina garbitzeko laneko arriskuen prebentzioko eta

ingurumena babesteko arauak errespetatzea.

6. SEGURTASUN NEURRIAK ETA ARRISKUAK

prozedurazkoak - Offset makina prestatzen eta erregulatzen erabilitako materialak, erremintak, tresnak eta makinak manipulatzearen ondoriozko


26


arriskuak eta arriskugarritasun-maila identifikatzea. - Ingurumena kutsa dezaketen iturriak identifikatzea. - Offset makina prestatzen eta erregulatzen ingurune seguruak lortzeko

beharrezko neurriak ezartzea. - Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesuan, prebenitzeko

eta segurtasuneko, eta ingurumena babesteko neurriak eta arauak aplikatzea.

- Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesuan istripu-zergati ohikoenak identifikatzea.

- Offset makina prestatzeko eta erregulatzeko eragiketak gauzatzen erabili behar dituen bakarkako eta taldekako babesteko eta segurtasuneko neurriak definitzea.

- Offset makinen prestaketa eta erregulazioko prozesua manipulatzeko behar dituen norbera eta ingurumena babesteko segurtasuneko neurriak aukeratzea.

- Norbera babesteko ekipamendua erabiltzea. - Arriskuei aurrea hartzeko lehen faktore gisa, instalazioen eta ekipoen

ordena eta garbitasuna baloratzea. - Inprimaketa-tailerrean Arriskuak Prebenitzeko Plan bat definitzea eta

aplikatzea.

kontzeptuzkoak

- Honako arlo hauen inguruan offset inprimaketa-makinaren erabileraren arrisku potentzialak:

• plantxak erabiltzean. • substantzia azidoekin eta kaustikoekin kontaktuan. • lurrun organikoak arnastean. • makina martxan dagoela harrapatzeak gertatzean. • zarata. • bibrazioa. • haurdunaldia eta fetuarentzako arriskuak.

- Segurtasun-gailu motak. - Langileen segurtasunean eta osasunean eragin dezaketen agente

fisikoak. Ingurumenaren kutsadura-iturriak. - Laneko arriskuen prebentzioko Legea. - Norbera babesteko ekipamendua. - Arriskuen prebentziorako plana:

• Ezaugarriak, politika eta antolakuntza-egitura. • Arriskuak ebaluatzea. • Prebentzioko jarduera planifikatzea. • Erregistroak.

jarrerazkoak

- Lantegiko segurtasun-arau orokorrak eta makina bakoitzarenak betetzea.

- Norbera babesteko ekipamendua erabiltzea. - Offset makina prestatzeko laneko arriskuen prebentzioko eta

ingurumena babesteko arauak errespetatzea. d) Orientabide metodologikoak Modulu hau irakatsi eta ikasteko prozesua antolatu eta garatzeko, honako gomendio hauek iradokitzen ditugu:

1) Sekuentziazioa Beharrezkotzat jotzen da hasieran ikasleei moduluaren ikuspegi globala ematea eta garatu nahi duten lanbide-jardunerako zein garrantzitsua den jakinaraztea. Ildo


27

2. lanbide-modulua OFFSET TIRADAREN GARAPENA horretatik, ikasleak, beti, produkzio-prozesu grafikoaren ikuspegi globala izatea komeni

da. Era horretan, ikasten ari den guztia etorkizunean bere lanbide-jarduna izango denaren barruan kokatu ahal izango du. Komenigarria da modulu hau hastea “Offset makinen prestaketa eta erregulazioa” moduluan eskuratutako ezagutzen jarraipen gisa, eta 1. multzoan jasotako offset makinaren doikuntza- eta erregistro-elementuak erabiliz inprimaketa-ariketak landuz. Ondoren, 2. multzoko edukiekin lotutako ariketak egingo dituzte, paper-orria egokiaraztea aintzat hartuta. Horretarako, tiradaren ezaugarri teknikoak, erabilitako tintaren ezaugarriak, koloreen inprimaketa-segida, eta inprimatzeko erabiliko duten paperaren araberako tonalidadeak hartuko dituzte kontuan. Jarraian, 3. multzoko edukiak garatuko dituzte. Diseinatutako ariketetan, tintontzi-mota diferenteak erregulatzeko protokoloen aplikazioa mailakatuta garatuko dute, inprimatutako irudia kontuan hartuta. Halaber, tonu-balioak egiaztatuko dituzte (dentsitometrikoak eta kolorimetrikoak), eta, horretarako, neurtzeko eremuak eta balio estandarrak aitortuko ezagutuko dituzte, eta tinta-kontsumoaren araberako dosifikazioa erregulatuko dute. Nahikoa probak egingo dituzte OK paper-orria lortu arte. Aurrerago, 4. multzoko edukiak garatuko dituzte. Bertan, tirada burutzea lantzen da. Lagineko paper-orriak eskuratzeko segida markatuko dute egiaztatzeko eta OK paper-orriarekin alderatzeko. Horretarako, intentsitate diferentziako, doikuntzako, inprimaketa-gardentasuneko, lehortzeko, berriz pintatzeko akatsak, irudi-hutsegiteak eta abar gertatzen ote diren aztertuko dute, tirada amaitu arte akats horiek zuzentzeko. Azkenik, makina garbituko dute. Horretarako tresna egokiak erabiliko dituzte, tintontziak, arrabola tintaztatzaileak, bustigailuak, oihalak, zilindroen azalerak, eta plantxak bezalako elementu guztiak tintarik gabe eta aurrerantzean erabiltzeko garbi-garbi utziko dituzte. Eduki horiek 5. multzoan landuko dituzte. Ariketa bakoitza egitean ez dira ahaztu behar 6. multzoko edukiak. Laneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak aztertu behar dituzte, makina erabiltzearekin lotutako arriskuak eta, fisikoki zein ingurumen-mailan, lanerako erabiltzen dituzten produktuak identifikatuz. Irakasleak hainbat ariketa finkatuko ditu. Ariketa horien bitartez, egun berean modu jarraituan irudi inprimatuak doitzeko eta egokiarazteko aurretik aipatutako zati bakoitza landuko dute. Poliki-poliki kalitate eta kontroleko exijentzia handiagoa eskatuko duten aldagaiak sartuko dituzte, eskatutako eskuduntza-maila lortu arte. Makinaren garbitasuna makina horretan egingo duten lan bakoitza hasi baino lehen, egin bitartean eta amaitu ondoren hartu beharko dute kontuan. Horregatik, bertako edukiak aldagai guztietan landuko dituzte zeharka. 2) Alderdi metodologikoak “Offset tiradaren garapena” moduluaren bitartez ikasleei inprimaki anizkunen inguruko sarrera egiten zaie, kalitateko eta uniformetasuneko irizpideak kontuan hartuta. Batez ere prozedurazko modulua den arren, kontzeptuzko eduki asko ditu. Hauek gabe ikaslea ez da gai izango jarduera praktikoak zuzen gauzatzeko. Modulu hau inprimaketako ikasgela-lantegian emango dute. Ikasgela horretan inprimaketa-gorputz bateko eta gehiagoko offset makinak daude ikasleak talde ez oso handitan antolatu ahal izateko. Komenigarria da makina hauek sektorean erabiltzen dituzten elementuak (tintontziak, bustitze-sistemak, lehortze-sistemak, markagailu-motak, eta abar) edukitzea. Halaber, kolorea kontrolatzeko eta neurtzeko gailuak izan behar dituzte (dentsitometroak, espektrofotometroak, pantonerak, eta abar). Halaber, arbel


28


elektronikoa edo irakaslearen ordenagailuari konektatutako proiektore bat izango duen gela beharko dute, azalpenak osatzeko eta makinen funtzioak eta alderdiak ikusteko. Irakasleen zeregina kontzeptuzko edukien azalpenean oinarrituko da; horretarako, azaldutakoa ikasleei ulertzen lagunduko dieten ikus-entzunezko material didaktikoak (aurkezpenak, tutoretzak, eta abar) eta ereduak edo lagin fisikoak erabiliko ditu. Jarraian, kontzeptu hauek praktikan aplikatzeko, irakasleak bertatik bertara azalduko du jarduera gauzatzeko prozesua, eta ariketak prestatuko ditu, zailtasuna mailaz maila handituz. Irakasleek jarduera praktikoak aukeratzen dituzte. Jarduera horiek enpresa grafikoan aurkituko dituzten egoeretatik ahalik eta antzekotasun handiena izango dute, eta jarduera horien zailtasunak handituz joango dira, ikasleak jarduerak garatzeko prozesuaren jarraibideak markatuz. Ahalik eta lan-talde txikienak osatuko dituzte ikasleek. Makina guztietatik pasatuko diren taldeak izango dira, eta pertsonak txandakatuko dituzte euren artean molda daitezen bultzatzeko. Kontzeptuzko edukiak talde osoari batera emango dizkiete, ahalik eta azalpen dinamikoenez baliatuta. Talde bakoitzaren ebaluazioa egiteaz gain, irakasleek ikasle bakoitzaren ikaskuntza-prozesua banaka jarraitzeko probak egin beharko dituzte, ikasleek izan ditzaketen aurrerapenak edo zailtasunak irakaslearen koadernoan idatziz. Ikaskuntza-prozesuan zailtasunak dituzten ikasleen kasuan, komeni da irakasleak hainbat ariketa osagarri prestatzea ikasleei beren zailtasunak gainditzen laguntzeko. Jarrerazko edukiak ere gainditu egin behar dira; izan ere, ikaslearen prestakuntza teknikoa bezain garrantzitsua da jarrerazko prestakuntza. Ez dazagun ahaztu enpresan profesionalak izan behar dutela, jokabide eta balore egokiak erakutsiz. 3) Jarduera esanguratsuak eta ebaluazioaren alderdi kritikoak

Arriskuak eta segurtasun-neurriak definitzea:

• Offset makina prestatzen eta erregulatzen erabilitako materialak, erremintak, tresnak eta makinak manipulatzearen ondoriozko arriskuak prebenitzea.

• Norbera babesteko eta arriskuak prebenitzeko elementuak erabiltzea.

Inprimakia erregistratzea, honako hauek izango dituzten aldagaiak erabiliz: • Paperaren ertzaren gainean diharduten aurrealdeko gidak aukeratzea, paper-

formatua eta erabiliko duten makina kontuan hartuta. • Erregistroko doikuntzetarako dituzten mugimendu-tarteak ezagutuz gidak

erregulatzea. • Aurrealdea edo atzealdea inprimatzen den kontuan hartuta, erabiltzen den

alboko gida aukeratzea. • Aurretik inprimatutako beste kolore baten edo gehiagoren gainean irudia

erregistratzea. • Bi kolore edo gehiagotako makinetan koloreen arteko doikuntza-protokoloa

aplikatzea.

Inprimakia egokiaraztea, honako hauek izango dituzten aldagaiak erabiliz: • Inprimatuko duten irudiaren arabera, hortz-tintontziak edo zatikatuak

erregulatzea. • Tinta-geruza zehaztea, inprimatzeko euskarriaren, irudiaren eta tintaren

ezaugarri teknikoen arabera. • Bustitze-soluzioaren eta tinta-geruzaren arteko oreka zehaztea. • Kontrol-adabakiak neurtzea eta kontrolatzea. • Irregulartasun posibleak identifikatzea: lausoa, koipeztatzea, ureztatua, beste

hainbaten artean.


29


• Estanpazio-irabazia egiaztatzea eta mantentzea.

Lehen OK paper-orria ebaluatzea: • Paperean koadernaketa, aurrealdea-atzealdea eta koloreen arteko erregistro

zehatza egiaztatzea. • Akatsik ez dagoela egiaztatzea: lehortzea, koipeztatzea, enpastatzea eta

lausoa, beste hainbaten artean. • Oreka kromatikoa mantentzea. • Balio dentsitometrikoak finkatutako tolerantzien barruan daudela egiaztatzea.

Offset tirada egitea:

• Paper-orrien laginketa aplikatzea finkatutako maiztasunarekin. • Euskarriaren jatorriarekin lotutako akats posibleak antzematea eta zuzentzea. • Euskarriaren lehortze, orbantze eta berriz pintatzeko akats posibleak, zergatiak

eta soluzioak identifikatzea. • Dentsitometroaren bitartez kontrol-zerrendaren eremuak egiaztatzea, lehen OK

paper-orriaren balioekin alderatuta. • Gutxi xurgatzen duten euskarrietan berriz pintatzea prebenitzea, lehortze-

sistemak erabiliz.

Inprimaketa-makina garbitzea: • Tintaztatze-sistema garbitzeko produktu egokiak erabiltzea. • Bustitze-sistema garbitzeko produktu egokiak erabiltzea. • Elementuei babesteko produktu zehatzak aplikatzea (plantxak, kautxuak,

gomazko arrabolak, kromozko arrabolak). • Garbiketaren ondoriozko hondakinak tratatzea. • Hondakinak indarrean dagoen araudiaren arabera sailkatzea, bilketa selektiboa

egitea eta tratatzea.


30

3. lanbide-modulua FLEXOGRAFIAKO INPRIMAKETA 3. lanbide-modulua

FLEXOGRAFIAKO INPRIMAKETA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Flexografiako inprimaketa

Kodea: 0879


Maila: Erdiko maila


Iraupena: 189 ordu

Kurtsoa: 2.a


Modulu-mota:

Konpetentzia-atal hauei lotuta dago: UC1344_2: Klixeak muntatzea eta flexografiako inprimaketa-prozesuko elementuak doitzea. UC1345_2: Flexografiako inprimaketa egitea.

Helburu orokorrak: 3.a / 6.a / 7.a / 8.a / 9.a / 12.a / 13.a / 14.a / 15.a / 16.a / 17.a / 18.a / 21.a

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak 1. Flexografiako makinan inprimatuko duen plantxaren edo bobinaren pasabidea erregulatzen du, eta, horretarako, mekanismoen bitartez euskarriaren ibilbidea zehazten du. Ebaluazio-irizpideak:

a) Makinan egindako bidean zehar bobina edo paperaren pasabidea erregulatu du, euskarriaren ezaugarriak eta gramajeak kontuan hartuta.

b) Elikadura-sistemaren elementuak edo bobinak zuritzea, muntatzea eta albainutzea doitu ditu.

c) Euskarriaren aurre-erregistroak egin ditu eta bobinen tentsioa erregulatu du. d) Gainazaleko tratamenduko ekipoak prestatu ditu. e) Euskarriaren pasabidea erregulatu du eta inprimaketa-gorputz diferenteen barrena

gidatu du. f) Lineako akabera-gailuak eta beharrezko elementu guztiak zehaztu ditu. g) Euskarriko birbobinagailuen edo metagailuen bitartez irteera doitu du.

2. Inprimatzeko modua eta klixea eramateko zilindroko elementuak prestatzen ditu, eta, horretarako, inprimakiaren ezaugarrien arabera muntatzeko parametroak identifikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:


31

3. lanbide-modulua FLEXOGRAFIAKO INPRIMAKETA

a) Inprimatzeko moduaren prestakuntza eta muntaia egiaztatu ditu, erabiliko dituzten elementuen banaketa eta antolaketa lortzeko.

b) Fotopolimeroak prestatu ditu grabaketaren gogortasunarekin, lodierarekin eta sakontasunarekin, inprimatuko duen euskarri-mota kontuan hartuta.

c) Klixea eramateko zilindroa prestatu du, bere ardatzekin, engranajearekin edo atorra-sistemarekin.

d) Klixea eramateko zilindroaren gainean itsasgarri-mota egokiena aplikatu du, inprimaketa-motaren arabera gogorragoa edo bigunagoa.

e) Klixea edo fotopolimeroa zilindroan ipini eta finkatu du; horretarako, bideo bitarteko muntaia-ekipo bat erabiliz.

f) Fotopolimeroen ertzak zigilatu ditu eraginkortasun eta iraunkortasun handienarekin. 3. Zilindroen elementu mekanikoak eta inprimaketa-gorputzak erregulatzen ditu, eta, horretarako, lanaren ezaugarri teknikoak interpretatzen ditu.


a) Inprimaketa-gorputzak erregulatu ditu beharrezko koloreak lortzeko, eta inprimaketa-

sekuentziazio egokiarekin. b) Inprimaketan transmititu nahi duen tinta-kantitatearen arabera, anilox zilindroen

albeolo-kopuru zuzenak zehaztu ditu. c) Tintontzi diferenteak, zirkuitu itxiak eta biskosimetroak prestatu ditu, mahuka, ponpa,

arraspa-kamerak eta tinta-betetzea erabiliz. d) Orgetan plantxak eramateko zilindroak eta jasotze-sistema prestatu ditu, flexografia-

makinan ipintzeko sekuentziazioa aplikatuz. e) Erregistroan zilindro guztiak erdian ipini ditu. f) Inprimaketa-gorputzeko tintontzien kamera itxien zumitz, arrabola eta zilindro guztien

paralelismoa identifikatu du. g) Presio-zilindroen garbiketa egiaztatu du, tinta-andelak edo beste ezpurutasun batzuk

ezabatuz. h) Zilindroen arteko presioak doitu ditu: anilox, klixe eramatekoak eta presiokoa.

4. Flexografia-makinan inprimakia egokiarazten du eta erregistratzen du, modu analogikoan zein digitalean, eta, horretarako, kontrolatu behar dituen parametroak aplikatzen ditu eta lortutako inprimakiarekin erlazionatzen ditu.


a) Flexografiako OK paper-orriaren ezaugarri teknikoak identifikatu ditu (erregistro eta

kolorearen baldintzak). b) Egingo duen tiradaren ezaugarri teknikoak (tonalitateak, tintak, inprimaketa-segida

eta kontrol-tolerantzia) egiaztatu ditu. c) Tinta-kargaren erregulazioa aplikatu du, dentsimetroarekin inprimatutako tintaren

dentsitatea neurtuz. d) Tonu betearen, estanpazio-irabaziaren, trappingaren, inprimaketa-kontrastearen,

estandar-balioen, tolerantzien eta desbideratzeen neurketa-eremu dentsitometrikoak ezagutu ditu, flexografiako inprimaketaren zergatiekin eta soluzio posibleekin.

e) Flexografiako Inprimakiaren LAB koordenatuen balio kolorimetrikoak eta/edo estanpazio-irabaziaren eta masaren dentsitatearen balio dentsitometrikoak egiaztatu ditu.

f) Hari-kontatzailearen bitartez egiaztatu du eta zuzendu du jatorrizkoaren erregistroarekiko zilindroen irudiaren posizio zehatza.

5. Flexografia-makinan euskarriaren tirada garatzen du, eta, horretarako, prozesuaren baldintza teknikoak ondorioztatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:


32


a) Finkatutako maiztasunarekin, inprimakien laginketa egin du eta flexografiarekin OK paper-orria egiaztatu du.

b) Tonu-aldaketak antzeman eta zuzendu ditu kolorimetroa erabiliz eta flexografiako LAB koordenatuen E deltaren tolerantziak aplikatuz.

c) Dentsitometroa erabiliz tonu-aldaketak antzeman eta zuzendu ditu, flexografiako trappinga, inprimaketa-kontrastea, estanpazio-irabazia eta masaren dentsitatean tolerantziak gainditu gabe.

d) Tintaren, fotopolimeroaren eta euskarriaren gainazaleko tentsioaren erlazioa identifikatu du.

e) Flexografiako inprimagarritasuneko testaren bitartez, tinta lehortzeko eta itsasteko akatsak ondorioztatu ditu.

f) Inprimatutako koloreen artean erregistroaren aldaketak antzeman eta zuzendu ditu. g) Flexografiako inprimaketarekin lotutako akatsik ez egotea finkatu, antzeman eta

zuzendu du. h) Makinaren abiadura, labeen tenperatura eta aire-emaria finkatu ditu, flexografiako

produkzioan lehortze-prozesua kontrolatzeko. i) Flexografiako produkzioaren inprimakien laginketa-maiztasuna eta –metodoa

zehaztu ditu.

6. Euskarriaren lineako bihurtze-eragiketak egiten ditu, eta, horretarako, eskuratu behar duen inprimakiaren tratamenduarekin prozedura diferenteak aplikatzen ditu eta erlazionatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Aurrerago bihurtu edo manipulatzeko birbobinaketa egokia identifikatu du. b) Trokel laua edo birakaria prestatu du beharrezko kontraplatina lau edo

zilindrikoarekin. c) Lineako tolesteko ekipoa, lekedatzeko ekipoa eta metatzeko gailua prestatu ditu

paletizatzeko. d) Termoerliebearekin metalizatutako film-a prestatu du eta pelikula termikotik soberan

dagoen elementuak zuzen birbobinatzen duela egiaztatu du. e) Lehorrean estanpatzeko erliebea prestatu du kontraplatina egokiarekin. f) Erreferentziako trazadura batekin edo plano kotatuarekin, ebaketaren, pitzaduraren,

tolestearen edo beste mota bateko manipulazioaren posizio zuzena ezarri du. g) Trokelatze, toleste edo beste manipuazio-mota baten presio zuzena zehaztu du.

7. Makinaren, ekipoen eta tresnen mantentze-plana eta garbiketa egiten du, eta, horretarako, fabrikatzailearen aginduak garatzen ditu.


a) Makinako elementuak, klixeak eta tresnak garbitu ditu, produktu egokiak erabiliz. b) Anilox zilindroak garbitu ditu tinta-kantitatearen transmisioa bermatzeko. c) Engranajeak, sistema hidraulikoak eta presio-aireko zirkuituak lubrifikatu ditu,

makinaren prebentzioko mantentze-eskuliburua betez. d) Lehortze-tuneletako airea berritzeko eta ateratzeko fluxua eta UV lanparen

funtzionamendu-orduak zehaztu ditu. e) Makinaren mantentze-eskuliburua kontuan hartuta, zirkuitu pneumatiko okerrak

aztertu ditu eta horien berri eman du. f) Makinaren segurtasun-gailuak aurkitu eta ondo funtzionatzen dutela egiaztatu du. g) Leku egokian garbiketa-prozesuan sortutako industriako hondakinak sailkatu ditu.

8. Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak ezartzen ditu, eta, horretarako, bere lanbide-jarduerari lotutako arriskuak identifikatzen ditu, eta horiei aurrea hartzeko neurriak eta ekipoak aplikatzen ditu.


33



a) Inprimaketa flexografikoan erabilitako materialak, erremintak, tresnak eta makinak

manipulatzearen ondoriozko arriskuak eta arriskugarritasun-maila identifikatu ditu. b) Ingurumenaren kutsadura-iturriak zein izan daitezkeen identifikatu du. c) Flexografia bidezko inprimaketan ingurune seguruak lortzeko beharrezko neurriak

ezarri ditu. d) Inprimaketa flexografikoko produkzio-prozesuan, ingurumena babesteko,

segurtasuneko eta prebentzioko arauak eta neurriak ezarri ditu. e) Inprimaketa flexografikoko produkzio-prozesuan maizen gertatzen diren istripuen

zergatiak identifikatu ditu. f) Flexografia bidezko inprimaketa-eragiketak gauzatzean erabili behar dituen

bakarkako eta taldekako babes eta segurtasuneko neurriak zehaztu ditu. g) Flexografia bidezko inprimaketako produkzio-prozesua manipulatzen eskatutako

segurtasuneko, eta norbera eta ingurumena babesteko neurriak aukeratu ditu. h) Arriskuei aurrea hartzeko lehen faktore gisa, instalazioen eta tresneriaren ordena eta

garbitasuna baloratu ditu.

c) Edukiak:

1. EUSKARRIKO BOBINA ERREGULATZEA

prozedurazkoak

- Makinan sartu aurretik bobinak prestatzea. - Makinan ibilbidean zehar bobina edo paperaren pasabidea

erregulatzea, euskarriaren ezaugarriak eta gramajeak kontuan hartuta.

- Elikadura-sistemaren elementuak edo bobinak zuritzea, muntatzea eta albainutzea doitzea.

- Bobinen tentsioaren erregulazioa eta euskarriaren aurre-erregistroak egitea.

- Gainazaleko tratamenduko ekipoak prestatzea. - Euskarria inprimaketa-gorputzetatik pasatzea erregulatzea. - Lineako akabera-gailuak eta beharrezko elementu guztiak zehaztea

eta aplikatzea. - Euskarriko birbobinagailuen edo metagailuen bitartez irteera doitzea.

kontzeptuzkoak

- Prozesuaren deskribapena. - Makina-motak: linean, dorretxoan edo erdiko danborra duena. - Euskarriaren gida eta lerrokagailu-motak. - Bobinaren tratamendua makinatik kanpo. - Bobinen lotura:

• Lotura-motak: zuzena eta v edo w moduan. • Etiketadun antzemate-sistema.

- Bobinen tentsioak: desbobinaketakoa, inprimatzekoa eta birbobinaketakoa. Balioak euskarri-, lodiera- eta zabalera-motaren arabera.

- Lineako akaberak: • Trokel-motak: lauak eta birakariak. • Tolesteko elementuak. • Kola-motak. • Film metalizatu bat edo beste mota bateko manipulatu bat

aplikatzea. - Irteerako gailuak. Birbobinagailuak eta metagailuak. - Flexografiako inprimaketa-euskarriak: motak eta propietateak.


34


jarrerazkoak

- Ekimena eta prestasuna izatea lanbidearen zeregin berrien aurrean. - Lanak egiten dituen bitartean jarrera ordenatua eta metodikoa izatea

eta zailtasunen aurrean saiatuki jokatzea. - Flexografiako makina prestatzeko laneko arriskuen prebentzioko eta

ingurumena babesteko arauak errespetatzea. - Trebetasuna eta zehaztasuna bobina akoplatzeko lanetan.

2. INPRIMATZEKO MODUA PRESTATZEA

prozedurazkoak

- Inprimatzeko moduaren prestakuntza eta muntaia egiaztatzea, erabiliko dituzten elementuen banaketa eta antolaketa lortzeko.

- Fotopolimeroak prestatzea grabaketaren gogortasunarekin, lodierarekin eta sakontasunarekin, inprimatuko duen euskarri-mota kontuan hartuta.

- Klixea eramateko zilindroa prestatzea, bere ardatzekin, engranajearekin edo atorra-sistemarekin.

- Klixea eramateko zilindroaren gainean itsasgarri-mota egokiena aukeratzea eta aplikatzea.

- Klixea edo fotopolimeroa zilindroan kokatzea eta finkatzea. - Fotopolimeroen ertzak zigilatzea eraginkortasun eta iraunkortasun

handienarekin.

kontzeptuzkoak

- Lan-agindua. Ereduak eta parametroak. - Klixetarako itsasgarri-motak. Gogortasuna eta lodierak. - Inprimatzeko modua kokatzeko prozesua:

• Klixea bere zilindroan edo atorran muntatzeko moduak. • Plantxak elikatzeko sistemak: optikoak, erregistro-iltzeak edo

bideoskopikoak eta mikrokontrola. • Muntaia-ekipoak.

- Inprimatzeko modua: • Motak. • Prozesatze-eragiketak. • Propietate fisikoak. • Garbiketa eta biltegiratzea. • Kontrolak: beste hainbaten artean, grabaketaren gogortasuna,

lodiera eta sakontasuna. - Zilindroaren diametroaren eta lodieraren arabera, polimeroaren

garapenaren elongazio-kontrola.

jarrerazkoak


- Aurkezten dituzten ekimenen (edo ekarpenen) balorazio positiboa. - Talde-lanean elkarlanean eta integratuta jardutea. - Inprimatzeko moduen prestakuntzan eta doikuntzan trebetasuna eta

zehaztapena.

3. INPRIMAKETA GORPUTZAK ERREGULATZEA

prozedurazkoak

- Inprimaketa-gorputzak erregulatzea beharrezko koloreak lortzeko, eta inprimaketa-sekuentziazio egokiarekin.

- Inprimaketan transmititu nahi duten tinta-kantitatearen arabera, anilox arrabola aukeratzea.

- Tintontzi diferenteak, zirkuitu itxiak eta biskosimetroak prestatzea, mahuka, ponpa, arraspa-kamerak eta tinta-betetzea erabiliz.


35


- Orgetan plantxak eramateko zilindroak eta jasotze-sistema prestatzea, flexografia-makinan ipintzeko sekuentziazioa aplikatuz.

- Erregistroan zilindro guztiak erdian ipintzea. - Inprimaketa-gorputzeko tintontzien kamera itxien zumitz, arrabola eta

zilindro guztien paralelismoa identifikatzea. - Presio-zilindroak garbitzea, tinta-andelak edo beste ezpurutasun

batzuk ezabatuz. - Zilindroen arteko presioak doitzea: anilox, klixe eramatekoak eta

presiokoa.

kontzeptuzkoak

- Zilindroen antolaketa. - Zilindroen garapena. - Anilox zilindro-motak: kromatuak eta zeramikoak. - Grabatu-motak eta ezaugarriak:

• Albeoloen sakontasuna eta forma. • Hazbete bakoitzeko gelaxka-kopurua. • Gelaxken lineaturaren inklinazioa.

- Klixeak eramateko zilindro-motak: • Sistema integrala, desmuntagarria eta barruko atorrak dituena.

- Flexografiako koloreen segida.

jarrerazkoak

- Gailuak aukeratzeko zergatien eta ondorioen interpretazioan harmena.

- Bitarteko materialetan eta prozesuen antolamenduan berritzeko prestasun eta ekimen pertsonala izatea.

- Makina prestatzeko laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena babesteko arauak errespetatzea.

- Zilindroak prestatzeko eta doitzeko trebetasuna eta zehaztapena.

4. INPRIMAKIA EGOKIARAZTEA ETA ERREGISTRATZEA

prozedurazkoak

- Lan-aginduaren parametroak aplikatzea. - Flexografiako OK paper-orriaren ezaugarri teknikoak identifikatzea. - Egingo duten tiradaren ezaugarri teknikoak egiaztatzea. - Tinta prestatzea, eta Ph eta biskositatea ebaluatzea, erabiltzen

dituzten elementuak (anilox, polimeroak, irudi-diseinua, eta abar) kontuan hartuta.

- Tinta-kargaren erregulazioa, dentsimetroarekin inprimatutako tintaren dentsitatea neurtuz.

- Finkatutako neurketa dentsitometrikoko eta kolorimetrikoko eremuak identifikatzea eta egiaztatzea.

- Jatorrizkoaren erregistroarekiko zilindroen irudiaren kokapen zehatza egiaztatzea eta zuzentzea.

kontzeptuzkoak

- Lan-agindua. Kolore-laginak eta jatorrizkoak. - Paralelismoaren eta zilindroen arteko presioen erlazioa. - Tinta egokitzea. Biskositatea eta ph-a. - Erregistro-prozesua. Erregistro-kontrola Doikuntza mikrometrikoa. - Egokiarazte-prozesua. Faseak eta kontrola. - Dentsitometria eta kolorimetria:

• Neurtzeko parametroak. • Kontrol-zerrenda. Neurketa-eremuak. • Neurtzeko ekipoak: ezaugarriak eta erabilera. • Eskuzko eta urruneko kontrola, eta kontrol automatikoa.

- Flexografiako inprimakiaren kalitate-arauak: • ISO 12647: 2006 – 6. zatia Flexografiako prozesuak. • Inprimaketa-segida. Kolore-nahasketa. Aurreinprimaketa-


36

3. lanbide-modulua FLEXOGRAFIAKO INPRIMAKETA proben bitartez inprimakia egiaztatzea.

• Tintaren biskositatea eta lehortzea egokitzea.

jarrerazkoak


- Talde-lanean elkarlanean eta integratuta jardutea. - Ordena eta garbiketa, prozesuaren faseetan zein produktua

aurkeztean. - Lanak egiteko aurreikusitako epeekiko konpromisoa azaltzea.

5. TIRADAREN GARAPENA

prozedurazkoak

- Inprimakien laginketa zehaztea eta egitea, finkatutako maiztasunarekin, eta OK paper-orriarekin alderatuta.

- Kolore inprimatuen artean erregistro-aldaketak egiaztatzea eta zuzentzea.

- Tonu-aldaketak egiaztatzea eta zuzentzea dentsitometroa eta kolorimetroa erabiliz, eta flexografiako tolerantzia estandarizatuak aplikatuz.

- Flexografiako inprimagarritasuneko testaren bitartez, tinta lehortzeko eta itsasteko akatsak ondorioztatzea.

- Flexografiako inprimaketarekin lotuta egon daitezkeen akatsak antzematea eta zuzentzea.

- Tintaren, fotopolimeroaren eta euskarriaren gainazaleko tentsioaren erlazioa identifikatzea.

- Flexografiako inprimaketan egon daitezkeen akatsak antzematea eta zuzentzea.

- Makinaren abiadura, labeen tenperatura eta aire-emaria zehaztea, lehortze-prozesua kontrolatzeko.

- Laginketen balorazioa.

kontzeptuzkoak

- Tiradaren laginketa-metodoa: • Definizioa eta maiztasuna. • Laginketen balorazioa. • Kontrol-elementuak: presio-kontroleko adabakiak eta erregistro

gurutzatzeak, gris-balantzea eta puntu-handitzeko ziriak, inprimaketa-kontrastea, beste hainbaten artean.

- Tirada garatzean lan-aginduaren parametroak: • Tirada osoan balioen iraunkortasuna.

- Inprimaketaren kalitate-kontrola. - Dentsitometroa eta kolorimetroa. Kalibrazioa eta manipulazioa. - Laneko arriskuen prebentzioari buruzko araudia. Segurtasun-gailuak.

jarrerazkoak

- Talde-lanean elkarlanean eta integratuta jardutea. - Inprimaketa-arazo baten aurrean zergatiak eta ondorioak

interpretatzeko harmena. - Lanak egiteko aurreikusitako epeekiko konpromisoa azaltzea. - Laneko arriskuen prebentzioari buruzko segurtasun-neurriak

aplikatzea.

6. LINEAN EGINDAKO AKABEREN DOIKUNTZAK

prozedurazkoak - Aurrerago bihurtu edo manipulatzeko birbobinaketa egokia


37


identifikatzea. - Lineako akabera-moten egokitzapena egitea (trokelaketak,

arraildurak, mozketak, tolesturak, eta abar) - Lehorreko trokelak eta erliebeak prestatzea, kontraplatina egokituz

eta presioa doituz. - Lineako paper-orriko eta lekedatzeko ekipoa, eta metatzeko gailua

prestatzea paletizatzeko. - Termoerliebearekin metalizatutako film-a prestatzea eta, horretarako,

pelikula termikotik soberan dagoen elementua zuzen birbobinatzea. - Akaberaren posizioa zuzena dela egiaztatzea, erreferentziako

trazadura batekin edo plano kotatu batekin. - Trokelatze, toleste edo beste manipuazio-mota baten presio zuzena

zehaztea. - Akaberako eta inprimaketako blokeen arteko koordinazio-sistema

zehaztea (abiadura, banda-tentsioa).

kontzeptuzkoak

- Birbobinagailuen eta bobinaren gida-prozesua. - Birbobinagailu-motak, aldaketa automatikoarekin edo gabe. - Lineako akaberak:

• Akabera-motak: trokelaketa, tolestea, lekedatzea, lehorreko erliebea, film metalizatua eta pitzatua, beste hainbaten artean.

• Ezaugarriak. • Materialak. • Ekipoak eta konfigurazioa. • Akabera bakoitzean kontrolatu beharreko parametroak.

- Banda iraultzeko eta tolesteko egitura erraldoiko ekipo osagarriak. - Lan-aginduaren mugatze-lagina, ebaketak, pitzadurak, tolesdurak

edo bestelako tratamenduak posizionatuta. - Laneko arriskuen prebentzioari buruzko araudia. Segurtasun-gailuak.

jarrerazkoak

- Ordena eta garbiketa, prozesuaren faseetan zein produktua aurkeztean.

- Zereginen planifikazioa eta lortutakoaren autoebaluazioa. - Makina prestatzeko laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena

babesteko arauak errespetatzea. - Sortzen diren arazoen aurrean, eta prozesua hobetzeko elementu

gisa ere, soluzio teknikoak ikertzeko interesa izatea.

7. MAKINAREN GARBIKETA ETA MANTENTZEA

prozedurazkoak

- Makinako elementuak, klixeak eta tresnak garbitzea, produktu egokiak erabiliz.

- Anilox zilindroak garbitzea. - Engranajeak, sistema hidraulikoak eta presio-aireko zirkuituak

lubrifikatzea, makinaren prebentzioko mantentze-eskuliburua betez. - Lehortze-tuneletako airea berritzeko eta ateratzeko fluxua eta UV

lanparen funtzionamendu-orduak zehaztea. - Zirkuitu pneumatikoek ondo funtzionatzen dutela egiaztatzea. - Makinaren segurtasun-gailuek ondo funtzionatzen dutela egiaztatzea. - Prozesuan sortutako industria-hondakinak sailkatzea eta tratatzea.

kontzeptuzkoak

- Garbigarriak: motak, ezaugarriak eta erabilera. - Polimeroak edo klixeak:

• Egokitzapeneko eta garbiketako produktuak. • Egokitzapen-/tratamendu-prozesua.

- Anilox arrabolen garbiketa: produktuak eta metodoak. - Makinen funtzionamendu-mekanismoak. Engranajeak lubrifikatzeko


38

3. lanbide-modulua FLEXOGRAFIAKO INPRIMAKETA prozesua.

- Produktu lubrifikatzaileak: motak, ezaugarriak eta erabilera. - Flexografiako makinetan lehen mailako mantentze-plana:

• Makinen ezaugarri teknikoak. Mantentze-lanak behar dituzten elementuak.

• Mantentze-lana egiteko jarraibide teknikoak. • Makina garbitzea. • Makinaren segurtasun-elementuak. • Aldian behingo azterketak: egunero, astero, hilero edo sei

hilean behin. • Mantentze-eragiketekin lotutako segurtasun, osasun eta

ingurumen-babeseko arauak.

jarrerazkoak

- Zereginak trebeziaz eta zehatz egiteko zorroztasuna. - Flexografiako garbiketa eta ordenako metodoak/arauak aplikatzea. - Mantentze-planen aplikazio bat burutzeagatik produkzioa onartzea

eta positiboki baloratzea. - Konpromisoa sortutako hondakinen tratamenduarekin.

8. LANEKO ARRISKUEN PREBENTZIOKO ETA INGURUMENA BABESTEKO ARAUAK APLIKATZEA

prozedurazkoak

- Flexografiako inprimaketan erabilitako materialak, erremintak, tresnak eta makinak manipulatzeak dakarren arriskugarritasun-maila identifikatzea.

- Ingurumena kutsa dezaketen iturriak identifikatzea. - Flexografiako inprimaketan ingurune seguruak lortzeko beharrezko

neurriak ezartzea. - Inprimaketako produkzio-prozesuan, ingurumena babesteko,

segurtasuneko eta prebentzioko arauak eta neurriak ezartzea. - Flexografiako inprimaketaren produkzio-prozesuan maizen gertatzen

diren istripuen zergatiak identifikatzea. - Flexografia bidezko inprimaketa-eragiketak gauzatzean erabili behar

dituen bakarkako eta taldekako babes eta segurtasuneko neurriak definitzea.

- Flexografiako inprimaketako produkzio-prozesua manipulatzen eskatutako segurtasuneko, eta norbera eta ingurumena babesteko neurriak aukeratzea.

- Arriskuei aurrea hartzeko lehen faktore gisa, instalazioen eta ekipoen ordena eta garbitasuna baloratzea.

kontzeptuzkoak

- Flexografiako inprimaketari lotutako arriskuak eta arriskugarritasun-maila.

- Flexografiako kutsadura-iturriak. - Flexografian laneko arriskuen prebentzioko neurriak. - Prebentzio eta babes kolektiboa. - Norbera babesteko ekipamendua. - Ingurumen-babesaren kudeaketa. - Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko araudia. - Arriskuen prebentziorako plana:

• Edukia eta sektorean aplikatzea. • Ezaugarriak, politika eta antolakuntza-egitura. • Arriskuak ebaluatzea. • Prebentzioko jarduera planifikatzea. • Erregistroak.

- Ordena eta garbitasuna zaintzeko metodoak/arauak.


39


jarrerazkoak

- Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak eta metodoak errespetatzea.

- Flexografian sortutako hondakinak kudeatzeko beharrak kontuan hartzeko aurretiko jarrera.

- Taldeko kideekin komunikatzeko ekimen pertsonala izatea. - Norbera babesteko ekipamendua erabiltzea.

d) Orientabide metodologikoak Modulu hau irakatsi eta ikasteko prozesua antolatu eta garatzeko, honako gomendio hauek iradokitzen ditugu:

1) Sekuentziazioa Beharrezkotzat jotzen da hasieran ikasleei moduluaren ikuspegi globala ematea eta modulu hori lanbide-jardunerako eta produkzio-prozesu grafiko orokorrerako zein garrantzitsua den jakinaraztea. 1. multzoko edukiekin hasiko gara. Bertan ikasleak oinarrizko eta beharrezko ezagutzak eskuratu beharko ditu flexografiako makina osatzen duten elementuak behar bezala erregulatzeko. Flexografiako inprimaketa-prozesuaren ezaugarriak, aplikazioak eta abantailak definituz hasiko den ibilbide didaktikoa proposatzen dute. Ondoren, inprimatzeko erabiliko dituzten euskarriak aztertuko dituzte. Izan ere, euskarri horiek erabilitako beste materialetan eragin dezakete, inprimatzeko moduan (malguagoa edo zurrunagoa), tintan eta erabiliko dituzten arraboletan. Eta sistema honetan lerroko akabera (bihurketa-sistema) asko erabiltzen denez, aldez aurretik, prozesuaren baldintzatzaileak eta mugak aztertu beharko lirateke. Flexografiako inprimaketaren berezko jarduerak burutu aurretik, unitate didaktiko bat finkatu beharko litzateke. Bertan, sektorean aurki ditzaketen makina-moten identifikazioa (batez ere errotatibak) bezalako alderdiak garatuko dituzte, hauek osatzen dituzten elementu bereizleak azpimarratuz. Jarraian, makinaren zati bakoitza aztertuko dute. Elikadura-sistematik (bobinaren prestakuntza, eta tentsioko eta balaztatzeko doikuntzak) hasiko dira, ondoren, papera edo bobina pasatzea aztertuko dute (inprimatzeko taldeetatik eta lerroko akaberako gailuetatik bideratuz), metagailuetara edo birbobinagailuetara heldu arte. Euskarriko aurre-erregistrotako zelulak edo elementuak, azaleko tratamenduko ekipoak, euskarriaren ezaugarrien eta gramajeen arabera bobinen tentsioaren erregulazioa identifikatu eta hartuko dituzte. Eduki horiek ere 1. multzoan sartzen dira. Halaber, flexografiako inprimaketa-prozesuak eskaintzen digun lerroko akaberako aukerak aztertuko dituzte. Gai horiek 6. multzoan sakonago aztertuko dituzte. Aurrerago, 2. multzoko edukiak gauzatuko dituzte, inprimatzeko modua klixea eramateko zilindrorako prestatuz eta egokituz. Fotopolimero-motak identifikatuko dituzte eta erlazionatuko dituzte grabaketaren sakontasun, lodiera eta gogortasunarekin, inprimatuko duten euskarri-mota kontuan hartuta. Halaber, klixea eramateko zilindroaren prestatzailea egingo dute atorra-sistema, engranaje edo ardatzekin, eta erabiliko dituzten elementuen garapena, eta banaketa eta antolakuntza kontuan hartuta. Era berean, haiek lotzeko itsasgarri egokiena erabiliko dute. Bereziki, eragiketa honetan aplikatu behar dituzten paralelismo eta doikuntzako sistemetan jarriko dute arreta. Ondoren, eta 3. multzoko edukiak gauzatuz, inprimaketan erabiliko duten tinta-mota zehaztuko dute, bai eta inprimaketa egokitzeko prozesua ere. Tintaztatze-sistemak prestatuko dituzte, erreproduzituko duten diseinuaren arabera anilox arrabol egokiena,


40

3. lanbide-modulua FLEXOGRAFIAKO INPRIMAKETA eta zein euskarritan inprimatuko duten aukeratuz. Azkenik, zilindroen arteko presioen

doikuntza egiaztatuko dute: anilox, klixe eramatekoak eta presiokoa. Makinak prestatzeko edo inprimaketa flexografikoan gauzatzeko edozein eragiketari ekin aurretik, laneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak aztertu eta ezarri beharko dituzte. Hala, makinari edo bere prestakuntzari lotutako arriskuak identifikatu beharko dituzte. Eduki horiek 8. multzoan aztertuko dituzte. Inprimaketa-makina prestatu ondoren, 4. multzoko edukiak garatu ahal izango dituzte. Horretarako inprimaketa-ariketak burutuko dituzte, eta bertan, koloreen arteko erregistroak, inprimakiaren egokiarazpena eta tintetarako finkatutako parametroak zehaztuko dituzte. Finkatutako neurketa-eremuak eta balio dentsitometrikoak, eta tinten Ph eta biskositatea ikusi eta aztertuko dituzte. Horretarako, tinta transmititzeko presioaren eta kontsumoaren araberako erregulagailuekin jardungo dute, eta burutuko duten tiradaren ezaugarri teknikoak kontuan hartuta, OK paper-orria zehaztu arte. Tirada gauzatu aurretik, 6. multzoko edukiak osorik garatu beharko dituzte, lerroko akaberako elementuak inprimatutako probaren gainean prestatuz eta doituz. trokelaketako, pitzatzeko, mozteko, tolesteko, lehorreko erliebeko edo beste mota bateko manipulazioko kontraplatinarekin posizio eta presio zuzena zehaztuko dute, nahi duten akabera lortuz. Jarraian, eta 5. multzoko edukiak aplikatuz, tirada gauzatuko dute, OK paper-orriarekin alderatzeko eta egiaztatzeko laginketa-sekuentzia markatuz. Ikasleak flexografiako inprimaketaren kalitatea kontrolatu beharko du, adierazitako parametroen neurketak eginez, beharrezko ondorioak atereaz eta antzemandako inprimaketako errore posibleak konponduz. Azkenik, 7. multzoko edukiak garatuz, makina garbituko dute. Horretarako tresna egokiak erabiliko dituzte, tintontziak, anilox arrabolak, zilindroen azalerak, eta polimeroak bezalako elementu guztiak tintarik gabe eta aurrerantzean erabiltzeko garbi-garbi utziko dituzte. Era berean, mantentze-protokoloa aplikatuko dute: zirkuitu pneumatiko akastunak egiaztatzea eta informazioa biltzea, lehortze-tuneletatik airea ateratzea eta berritzea, sistema hidraulikoak, presio bidezko aire-zirkuituak eta engranajeak lubrifikatzea. Modulu hau garatzean, ikasleek ingurumena babestearen, segurtasunaren eta arriskuen prebentzioari buruzko araudia beteko dute, eskatutako norbera babesteko eta segurtasuneko neurriak aplikatuz, eta inguruko kutsadura-iturri posibleak identifikatuz. Hori guztia, 8. multzoko edukien barruan egongo da.

2) Alderdi metodologikoak “Flexografiako inprimaketa” moduluan beste inprimaketa-prozesu baten sarrera egiten diete. Erabiltzen dituen plantxa malguetatik datorkio bere izena, eta produktu grafikoen sektore zehatzago batekin identifikatzen dute, hala nola, ontziaren industriarekin, paketatzearekin eta etiketatzearekin. Orokorrean, prozedurazko modulua da. Hala ere, produktuen lerroko akaberarekin makinek duten konplexutasunak kontzeptuzko eduki handia ematen dio. Eduki horiek gabe ikaslea ez da gai izango jarduera praktikoak zuzen burutzeko. Modulu hau emateko inprimaketako ikaste-lantegia eduki behar da. Ikasgela horrek, gutxienez, hainbat inprimaketa-gorputz izango dituen inprimaketa flexografikoko makina birakaria izan beharko du. Inprimaketa-gorputz horiek, gainera, hainbat elementu aldakor izango dituzte (tintontziak, lineatura diferenteko anilox arrabolak, garapen aldakorreko


41


klixea eramateko zilindroak, lehortze-sistemak, eta abar), bai eta sektore honetan lantzen dituzten produktuetarako lerroko akabera-aukerak ahalbidetuko duten elementuak ere, hala nola, trokelaketa, tolestura, arraildura, mozketa eta abar. Halaber, tintak (biskositatea, pH-a), eta koloreak (dentsitometroak, espektrofotometroak, pantonerak, eta abar) kontrolatzeko eta neurtzeko gailuak izan behar dituzte . Bestalde, arbel elektronikoa edo irakaslearen ordenagailuari konektatutako proiektore bat izango duen gela beharko dute. Bertan simulagailu bat edukitzea komenigarria litzateke kontzeptuzko azalpenak emateko eta makinen funtzioak eta alderdiak ikusteko. Irakasleen zeregina kontzeptuzko edukien azalpenean oinarrituko da; horretarako, azaldutakoa ikasleei ulertzen lagunduko dieten ikus-entzunezko material didaktikoak (aurkezpenak, tutoretzak, eta abar) eta ereduak edo lagin fisikoak erabiliko ditu. Jarraian, kontzeptu hauek praktikan aplikatzeko, irakasleak bertatik bertara azalduko du jarduera gauzatzeko prozesua, eta ariketak prestatuko ditu, zailtasuna mailaz maila handituz. Irakasleek jarduera praktikoak aukeratzen dituzte. Jarduera horiek enpresa grafikoan aurkituko dituzten egoeretatik ahalik eta antzekotasun handiena izango dute, eta jarduera horien zailtasunak handituz joango dira, ikasleak jarduerak garatzeko prozesuaren jarraibideak markatuz. Horretarako, makina guztietatik igaroko diren ikasleen lan-taldeak osatuko dituzte, eta pertsonak aldatuko dituzte, euren arteko elkar ulertzea bultzatzeko. Talde bakoitzaren ebaluazioa egiteaz gain, irakasleek ikasle bakoitzaren ikaskuntza-prozesua banaka jarraitzeko probak egin beharko dituzte, ikasleek izan ditzaketen aurrerapenak edo zailtasunak irakaslearen koadernoan idatziz. Ikaskuntza-prozesuan zailtasunak dituzten ikasleen kasuan, komeni da irakasleak hainbat ariketa osagarri prestatzea ikasleei beren zailtasunak gainditzen laguntzeko. Jarrerazko edukiak ere gainditu egin behar dira; izan ere, ikaslearen prestakuntza teknikoa bezain garrantzitsua da jarrerazko prestakuntza. Ez dazagun ahaztu enpresan profesionalak izan behar dutela, jokabide eta balore egokiak erakutsiz.

3) Jarduera esanguratsuak eta ebaluazioaren alderdi kritikoak

Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak aplikatzea:

• Flexografiako inprimaketako makina prestatzen eta erregulatzen erabilitako materialak, erremintak, tresnak eta makinak manipulatzearen ondoriozko arriskuak prebenitzea.

• Norbera babesteko eta arriskuak prebenitzeko elementuak erabiltzea.

Euskarriaren bobina erregulatzea, honako elementu hauek izango dituzten aldagaiak erabiliz:

• Makina-moten identifikazioa. • Loturaren konfigurazioarekin makinatik kanpo bobinak prestatzea. • Makinan bobinaren pasabidea erregulatzea, tentsio egokiak zehaztuz.

Inprimatzeko modua prestatzea, honakoak bilduko dituen aldagaiak erabiliz:

• Inprimatzeko modua muntatzeko klixe-eramateko zilindroak dituen erregistro-elementuak aplikatzea.

• Posizionamenduko datu teknikoak aplikatzea. • Gogortasuna eta lodierak kontuan hartuta, klixeetarako itsasgarri-motak

bereiztea eta aukeratzea. • Inprimatzeko lanaren garapenaren arabera, polimeroak finkatzeko zilindroa edo

atorra aukeratzea.


42

3. lanbide-modulua FLEXOGRAFIAKO INPRIMAKETA Inprimatzeko gorputzak erregulatzea, ondoko elementu hauek izango dituzten

aldagaiak erabiliz: • Koloreen sekuentziazio egokia zehaztea eta gorputz bakoitzean zilindroak

aplikatzea. • Erregistroan zilindro guztiak erdian ipintzea. • Inprimaketan transmititu nahi duten tinta-kantitatearen arabera, anilox zilindroak

aukeratzea. • Tintontziak, zirkuitu itxiak eta biskosimetroak prestatzea, mauka, ponpa,

arraspa-kamera eta tinta-betetzea erabiliz, eta, horretarako, inprimaketa-gorputzeko tintontzien kamera itxien zilindro, arrabola eta zumitz guztien paralelismoa identifikatuko dute.

• Zilindroen arteko presioen doikuntza egiaztatzea: anilox, klixe eramatekoak eta presiokoa.

Inprimakia egokiaraztea eta erregistratzea, honako hauek izango dituzten aldagaiak

erabiliz: • Flexologiako OK paper-orriaren ezaugarri teknikoak identifikatzea (erregistro eta

kolorearen baldintzak), eta, horretarako, hari-kontatzailearekin egiaztatuko dute eta jatorrizko posizioaren erregistroarekiko zilindroen irudiaren posizio zehatza zuzenduko dute.

• Tinta-karga erregulatzea, eta, horretarako, tonu bereko eremuak, estanpazio-irabazia, trappinga, inprimaketa-kontrastea, balio estandarra, tolerantziak eta desbideratzeak dentsimetroaren bitartez neurtuko eta ezagutuko dituzte, eta flexografiako inprimaketan haien zergatiak eta soluzio posibleak emango dituzte.

Tirada egitea:

• Maiztasuna definitzea eta inprimakien laginketa aplikatzea. • Akatsak ote dauden antzematea eta zuzentzea, euskarriaren, fotopolimeroaren

eta tintaren azaleko tentsioaren erlazioa identifikatuz. • Kontrol-tiraren eremuen gainean dentsitometroa eta kolorimetroa erabiliz tonuen

aldaketa antzematea eta zuzentzea, flexografiarako ezarritako tolerantziak aplikatuz.

• Kolore inprimatuen artean erregistro-aldaketak antzematea eta zuzentzea. • Flexografiako inprimagarritasuneko testaren bitartez, tinta lehortzeko eta

itsasteko akatsak ebaluatzea.

Linean egindako akaberen doikuntzak egitea: • Planoko trokela edo trokel birakaria prestatzea beharrezko kontraplatina

planoarekin edo zilindrikoarekin, eta bere presio egokia zehaztuz. • Lineako paper-orriko eta lekedatzeko ekipoa eta metatzeko gailua prestatzea

paletizatzeko. • Termoerliebearekin metalizatutako film-a prestatzea eta, horretarako, pelikula

termikotik soberan dagoen elementua zuzen birbobinatzen dutela egiaztatzea. • Lehorrean estanpatzeko erliebea prestatzea kontraplatina egokiarekin.

Makinaren garbiketa eta mantentzea:

• Tinta duten elementuak garbitzeko produktu egokiak erabiltzea. • Anilox zilindroak garbitzeko tresna eta produktu egokiak aplikatzea. • Engranajeak, sistema hidraulikoak eta presio-aireko zirkuituak lubrifikatuz,

makinaren prebentzioko mantentze-eskuliburua aplikatzea. • Makinaren segurtasun-gailuak aurkitu eta ondo funtzionatzen dutela

egiaztatzea. • Indarrean dagoen araudiaren arabera, garbiketaren ondoriozko hondakinak

sailkatzea, bilketa selektiboa egitea eta tratatzea.


43

4. lanbide-modulua SERIGRAFIAKO INPRIMAKETA

4. lanbide-modulua SERIGRAFIAKO INPRIMAKETA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Serigrafiako inprimaketa

Kodea: 0880


Maila: Erdiko maila


Iraupena: 231 ordu

Kurtsoa: 1.a



UC1348_2: Serigrafiako inprimaketa egitea.

Helburu orokorrak: 3.a / 6.a / 7.a / 8.a / 9.a / 11.a / 12.a / 13.a / 14.a / 15.a / 16.a / 17.a / 18.a / 21.a

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak 1. Pantailen prozesaketa egingo du, eta, horretarako, bertako elementuen ezaugarri teknikoak ezagutuko ditu.


a) Sarea osatzen duten harien ezaugarri teknikoak identifikatu ditu. b) Sarearen tentsioa eta hari-kopurua kalkulatu ditu. c) Inprimatuko duen irudiaren arabera esparruaren neurria eta profilen baldintzak

zehaztu ditu. d) Hariaren eta inprimatuko duen irudiaren ezaugarriak erlazionatu ditu (argazki-

lineatura, bilbearen inklinazio-angelua, puntuaren geometria, lerro-trazaduraren zabalera eta tinta-kantitatea).

e) Pantaila berriak –eta prozesuaren amaieran pantaila erabiliak– koipegabetu eta lehortu ditu.

f) Erabilitako pantailetatik emultsioa ezabatzeko desugertzailea aplikatu du. g) Produktu zuritzaileak eta anti-ghost produktuak erabili ditu emultsio gogortuko, tinta

lehorreko eta irudi fantasmako hondakinak pantaila erabilietatik ezabatzeko. h) Pantaila erabilien prozesatze okerrak zuzendu ditu.

2. Ordenagailutik pantailara zuzenean aplikatutako sistema baten bitartez inprimatzeko modua egiten du, eta, horretarako, fitxategien formatuak eta bertako elementuak lortutako irudiaren kalitatearekin erlazionatzen ditu.


44



a) Koskatzea, neurriak, iturri tipografikoak, koloreko espazio eta irudien egokitzapena zehaztu ditu.

b) Kolore gainjartze egokiarekin eta inprimaketa-seinaleekin dokumentuak prestatu ditu. c) Pantaila emultsionatu du, emultsionagailuaren dosifikazio eta presioko mekanismoak

erregulatuz. d) Prozesatze digitaleko ekipoari beharrezko doikuntzak aplikatu dizkio, inkjet sistema

batekin edo laser bitartez zuzenean aplikatzeko sistema batekin. e) Laser bidez zuzenean aplikatzea eta maskara beltz opaku baten transferentzia

termikoko prozesua erlazionatu ditu. f) Pantaila errebelatzea eta lehortzea garatu du, pantaila horren kalitatea eta

egokitasuna zehaztuz. g) Serigrafian erabilitako emultsioen aplikazioak eta ezaugarriak identifikatu ditu. h) Emultsionatzearen kalitatea kalkulatu du, aplikatutako emultsio-geruzaren lodiera eta

bere gainazalaren zimurtasuneko Rz balioa neurtuz. i) Nahi ez dituen irudi-zonen blokeoa finkatu du zona horiek iragazgaizteko.

3. Serigrafiako makina erregulatzen du, eta, horretarako, bere elementuen funtzioak bereizten ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Gainazaleko tratamenduaren berniz zuzentzaile, koroa-tratamendu eta tratamendu termikorako prozesuak ezagutu ditu.

b) Serigrafian erabilitako lehortze-ekipoen ezaugarri teknikoak identifikatu ditu. c) Erregistroko gidak edo takoiak zein pantailaren posizio-mekanismoak erdiko

posizioan finkatu ditu. d) Inprimatuko duen irudiaren arabera, erregistroko gida edo takoiekiko euskarriaren

kokapen zehatza aplikatu du. e) Inprimatu behar duen euskarriaren posizioaren arabera, pantaila ipini eta lotu du. f) Pantailaren bereizte-indarra, eta tartea edo ez ukitzeko pieza ezarri ditu. g) Inprimatzeko lanaren arabera arraspa identifikatu du, eta bere angeluratzea eta

ibilbidea erregulatu ditu.

4. Inprimakia erregistratzen eta egokiarazten du, eta, horretarako, euskarriaren gainean irudiaren posizioa zehazten du eta tinta-geruzaren lodiera aplikatzen du. Ebaluazio-irizpideak:

a) Pantailaren gainean arrasparen presioa eta paralelismoa finkatu ditu. b) Serigrafiako inprimaketan erabilitako neurketa dentsitometrikoen funtzioak

identifikatu ditu. c) Luzagarri-kontzentrazioarekin prestatu ditu tintak. d) Irudi inprimatuen erregistroa zuzendu du irudi horien posizio zehatza lortu arte. e) Egokiarazpena aplikatu du, inprimatutako tinta-geruzaren dentsitate-balioak eta

puntu-handitzea neurtuz. f) Serigrafiako OK inprimakiaren ezaugarri teknikoak egiaztatu ditu (erregistro eta

kolorearen baldintzak, eta akatsik ez egotea). g) Dagokion testaren bitartez, tintak inprimakira duen itsaspena zehaztu du. h) Igurztearen aurkako testaren bitartez, inprimakia lehortzea frogatu du. i) Tintak pantailaren irudi osoa hartzen duela bermatuko duen arraspa-aurkakoaren

ibilbidea finkatu du. 5. Serigrafiako tirada egiten du, eta, horretarako, inprimakitik finkatutako zehaztapen teknikoak ondorioztatzen ditu.


45



a) Tiradaren laginketa aplikatu du finkatutako maiztasunarekin. b) Inprimaketako abiadurarekin eta lehortzearekin lotutako inprimakian akatsik ez

dagoela egiaztatu du. c) Elektrizitate estatikoak eragindako akatsak ekidingo dituen serigrafiako makinaren

abiadura handiena finkatu du. d) Serigrafiako inprimakiaren inprimaketa-kontrastea, estanpazio-irabazia eta masaren

dentsitatearen balio dentsitometrikoak detektatu eta zuzendu ditu. e) Tonu-aldaketak antzeman eta zuzendu ditu kolorimetroa erabiliz eta serigrafiako LAB

koordenatuen E deltaren tolerantziak aplikatu ditu. f) Serigrafiako tiradan inprimaketa-akatsak identifikatu ditu.

6. Makina garbitu eta mantentze-lanak egiten du, eta, horretarako, fabrikatzailearen aldizkakotasunak finkatzen ditu eta mantentze-plana aplikatzen du. Ebaluazio-irizpideak:

a) Pantailako, arraspako eta arraspa-aurkakoko tinta guztia bildu du. b) Makinaren, pantailaren eta erabilitako gainerako elementuen garbiketa egiaztatu du. c) Mantentze-liburuan adierazitako puntuak koipeztatu ditu. d) Sistema hidraulikoaren eta presio-aireko zirkuituen funtzionamendua egiaztatu du. e) Serigrafiako makinaren segurtasun-gailuek ondo funtzionatzen dutela egiaztatu du. f) Produkzio-prozesuaren faseetarako garbiketako disolbagarri egokienak identifikatu

ditu. g) Dagozkien edukiontzietako produkzio-prozesuan sortutako industria-hondakinak

sailkatu ditu. 7. Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak ezartzen ditu, eta, horretarako, bere lanbide-jarduerari lotutako arriskuak identifikatzen ditu, eta horiei aurrea hartzeko neurriak eta ekipoak aplikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Serigrafiako inprimaketan erabilitako materialak, erremintak, tresnak eta makinak manipulatzearen ondoriozko arriskuak eta arriskugarritasun-maila identifikatu ditu.

b) Ingurumenaren kutsadura-iturriak zein izan daitezkeen identifikatu du. c) Serigrafiako inprimaketan ingurune seguruak lortzeko beharrezko neurriak aplikatu

ditu. d) Inprimaketa serigrafikoko produkzio-prozesuan, ingurumena babesteko,

segurtasuneko eta prebentzioko arauak eta neurriak ezarri ditu. e) Inprimaketa serigrafikoko produkzio-prozesuan maizen gertatzen diren istripuen

zergatiak identifikatu ditu. f) Serigrafia bidezko inprimaketa-eragiketak gauzatzean erabili behar dituen bakarkako

eta taldekako babes eta segurtasuneko neurriak zehaztu ditu. g) Serigrafia bidezko inprimaketako produkzio-prozesua manipulatzen eskatutako

segurtasuneko, eta norbera eta ingurumena babesteko neurriak aukeratu ditu. h) Arriskuei aurrea hartzeko lehen faktore gisa, instalazioen eta tresneriaren ordena eta

garbitasuna baloratu ditu.


46


c) Edukiak:

1. SERIGRAFIAKO PANTAILAK PROZESATZEA

prozedurazkoak

- Sarea osatzen duten harien ezaugarri teknikoak identifikatzea. - Sarearen tentsioa eta hari-kopurua kalkulatzea. - Inprimatuko duen irudiaren arabera esparruaren neurria eta profilen

baldintzak zehaztea. - Hariaren ezaugarrien eta inprimatuko duen irudiaren ezaugarrien

arteko erlazioa: • Argazki-lineatura. • Bilbearen inklinazio-angelua. • Puntuaren geometria. • Lerro-trazuaren zabalera. • Tinta-kantitatea.

- Pantailak koipegabetzea eta lehortzea. - Erabilitako pantailetatik emultsioa ezabatzeko desugertzailea

aplikatzea. - Hondakinak ezabatzeko produktu zuritzaileak eta anti-ghost erabiltzea. - Pantailak oker prozesatu izanak zuzentzea.

kontzeptuzkoak

- Serigrafiaren deskribapena. - Pantailak prozesatzeko faseak. - Ehunak:

• Materialak. • Ezaugarri teknikoak. • Geometria. • Ehun tindatuak. Arrabolez prentsatutako ehunak. • Jokabide eta erabilerako zehaztapenak. • Kalitate-kontrola. • Ehunak tenkatzea.

- Markoak: • Materialak. • Profilak. • Formatuak. • Aurretiazko tratamenduak.

- Lekedatzeko prozesua. - Produktu kimikoak:

• Koipegabetzaileak. • Berreskuratzaileak. • Irudi fantasmaren ezabatzaileak.

- Emultsiotarako produktu ukitu-emaileak. - Pantailen lehortze-labeak. Ezaugarriak.

jarrerazkoak

- Kontzeptu eta prozedura berriak ikasteko interesa izatea. - Egin beharreko atazak metodikoki planifikatzea. - Prozesuaren faseetan ordena eta garbitasuna baloratzea - Ezarrita dauden jardun-arauak eta -prozedurak betetzea eta

errespetatzea.

2. PANTAILA DIGITALA LANTZEA

prozedurazkoak - Koskatzea, neurriak, iturri tipografikoak, koloreko espazioa eta irudiak

egiaztatzea. - Kolore gainjartze egokiarekin eta inprimaketa-seinaleekin


47


dokumentuak prestatzea. - Emultsioa pantailan aplikatzea, emultsionagailuaren dosifikazio eta

presioko mekanismoak erregulatuz. - Prozesatze digitaleko ekipoari beharrezko doikuntzak egitea. - Laser bidez zuzenean aplikatzearen eta maskara beltz opaku baten

transferentzia termikoko prozesuaren bidezko erlazioa identifikatzea. - Pantaila lehortzea eta errebelatzea. - Serigrafian erabilitako emultsioen aplikazioak eta ezaugarriak

identifikatzea. - Emultsionatzearen kalitatea baloratzea, emultsio-geruzaren lodiera

eta bere gainazalaren zimurtasuneko Rz balioa neurtuz. - Nahi ez dituen irudi-zonen blokeoa ezarri du zona horiek

iragazgaizteko.

kontzeptuzkoak

- Pantaila digitala lantzeko faseak. - Informatikako fitxategiak: formatuak eta bertsioak. - Fitxategi grafikoen edukia: irudiak, testuak eta inprimaketa-markak.

Ezaugarriak. - Emultsioak:

• Motak. • Aplikazioak. • Kalitate-kontrola.

- Prozesatze digitaleko ekipoak: • Inkjet. • DEL sistema (Digital Light Engraver). • Pantaila zilindrokotarako CTS sistema.

- Prozesatze digitaleko ekipoak laser bidezko esposizio zuzenarekin. - Pantaila zilindrikoak eta inprimaketa-motak. - Errebelazio-prozesua. - Pantaila digitalen kalitate-kontrola.

jarrerazkoak

- Jasotzen dituen argibideak zuhurtasunez interpretatu eta gauzatzea. - Zereginak planifikatzeko prestasuna izatea. - Teknologia berriek kontsultarako eta laguntzarako elementu gisa

duten ahalmena ezagutzea. - Prozesua hobetzeko elementu gisa sortzen diren arazoen aurrean

soluzio teknikoak ikertzeko interesa izatea. - Proposatutako jardueretan autonomiaz jardutea. - Laneko arriskuen segurtasunari eta prebentzioari buruzko araudia

betetzea.

3. SERIGRAFIAKO MAKINA ERREGULATZEA

prozedurazkoak

- Gainazaleko tratamenduaren berniz zuzentzaile, koroa-tratamendu eta tratamendu termikorako prozesuak identifikatzea.

- Lehortze-ekipoen ezaugarriak identifikatzea. - Erregistroko gidak edo takoiak zein pantailaren posizio-mekanismoak

erdiko posizioan ipintzea. - Erregistroko gidetan edo takoietan euskarria zehatz-mehatz ipintzea. - Inprimatu behar duen euskarriaren posizioaren arabera, pantaila

ipintzea eta lotzea. - Ez ukitzeko pieza ipintzea. - Arraspa identifikatzea inprimatu behar duten lanaren arabera. - Arrasparen ibilbidea eta angelua erregulatzea.

kontzeptuzkoak - Euskarriaren gainazaleko tratamenduak:

• Tratamendu termikoa.


48


• Koroa-tratamendua. • Gainazaleko tratamenduaren berniz zuzentzaileak.

- Serigrafiako inprimaketa-makina: • Makina-motak. • Makinen funtzionamendu-mekanismoak. • Irudia erregistratzeko gidak edo takoiak.

- Pantaila-jauzia edo ez ukitzekoa. - Lehortze-ekipoak. Motak eta ezaugarriak. - Inprimaketako arraspa:

• Materiala. • Ezaugarriak: gogortasuna, neurria, zorroztasuna, beste

hainbaten artean. • Doikuntzak: angelua eta presioa.

jarrerazkoak

- Egin beharreko atazak metodikoki planifikatzea. - Prozesua hobetzeko elementu gisa sortzen diren arazoen aurrean

soluzio teknikoak ikertzeko interesa izatea. - Laneko arriskuen segurtasunari eta prebentzioari buruzko araudia

betetzea.

4. OK INPRIMAKIA EGOKIARAZTEA ETA ERREGISTRATZEA

prozedurazkoak

- Pantailaren gainean arrasparen presioa eta paralelismoa aplikatzea. - Neurketa dentsitometrikoen funtzioak identifikatzea. - Tinten prestakuntza finkatutako zehaztapenen arabera. - Irudi inprimatuen erregistroa zuzentzea. - Inprimakiaren egokiarazpena, inprimatutako tinta-geruzaren

dentsitate-balioak eta puntu-handitzea neurtuz. - OK inprimakiaren ezaugarri teknikoak egiaztatzea. - Dagokion testaren bitartez, tintak inprimakira duen itsaspena

zehaztea. - Igurztearen aurkako testaren bitartez, inprimakiaren lehortzea

frogatzea. - Tintak pantailaren irudi osoa hartzen duela bermatzeko arraspa-

aurkakoaren ibilbidea definitzea.

kontzeptuzkoak

- Lan-agindua. Ereduak eta parametroak. - Dentsitometria.

• Neurtzeko parametroak. • Zehaztasunak. • Kontrol-zerrenda. • Eremuak eta ekipoak.

- OK paper-orriaren zehaztapen teknikoak. - Inprimaketa-estandarrak. ISO 12647-5. - Arraspa-erregulazioak pantailaren gainean. - Serigrafiako tinta:

• Propietateak. Egiaztatze-testa. • Motak. • Kolore-kontzentrazioa. • Kolore-nahasketa.

- Inprimakia lehortzeko kontrola. - Inprimakiaren gainean tintaren itsaspen-probak. - Arraspa-aurkakoa:

• Materialak. • Dimentsioak. • Erregulazioak.


49


jarrerazkoak

- Jasotzen dituen argibideak zuhurtasunez interpretatu eta gauzatzea. - Prozesua hobetzeko elementu gisa sortzen diren arazoen aurrean

soluzio teknikoak ikertzeko interesa izatea. - Laneko arriskuen segurtasunari eta prebentzioari buruzko araudia

betetzea.

5. SERIGRAFIAKO TIRADAREN GARAPENA

prozedurazkoak

- Tiradaren laginketa aplikatzea finkatutako maiztasunarekin. - Inprimaketako abiadurarekin eta lehortzearekin lotutako inprimaketa-

akatsik ez dagoela egiaztatzea. - Elektrizitate estatikoak eragindako akatsak ekidingo dituen

serigrafiako makinaren abiadura handiena definitzea. - Inprimaketa-kontraste, estanpazio-irabazi eta masaren balio

dentsitometrikoak antzematea eta zuzentzea. - Kolorimetroa erabiliz tonu-aldaketak antzematea eta zuzentzea. - Lab koordenatuen E deltaren tolerantziak aplikatzea. - Tiradan inprimaketa-akatsak identifikatzea.

kontzeptuzkoak

- Laginketa tiradan zehar: • Laginketa-motak. • Balorazioa.

- Inprimaketako kontrol-ziria. Inprimatzeko parametroak. - Akatsak serigrafiako inprimaketan. - Dentsitometria eta kolorimetria inprimaketa serigrafikoan:

• Neurtzeko ekipoak. Erabiltzea eta mantentzea. • Kontrol-elementuak. • Neurketa-balioak.

- Lan-aginduaren parametroak. - Inprimakiaren kalitate-kontrola.

jarrerazkoak

- Egin beharreko atazak metodikoki planifikatzea. - Jasotzen dituen argibideak zuhurtasunez interpretatu eta gauzatzea. - Proposatutako jardueretan autonomiaz jardutea. - Laneko arriskuen segurtasunari eta prebentzioari buruzko araudia

betetzea.

6. SERIGRAFIAKO MAKINA GARBITZEA ETA MANTENTZEA

prozedurazkoak

- Arraspa-aurkako, arraspa eta pantailatik tinta ateratzea. - Makinaren, pantailaren eta erabilitako gainerako elementuen

garbiketa egiaztatzea. - Koipeztatzea egitea mantentze-jarraibideak kontuan hartuta. - Sistema hidraulikoaren eta presio-aireko zirkuituen funtzionamendua

egiaztatzea. - Inprimaketa-makinaren segurtasun-gailuak ondo funtzionatzen dutela

egiaztatzea. - Produkzio-prozesuaren faseetarako garbiketako disolbagarri

egokienak identifikatzea. - Produkzio-prozesuan sortutako hondakinak sailkatzea eta kudeatzea.

kontzeptuzkoak - Serigrafiako makina garbitzeko prozesua. - Garbigarriak.


50


- Makina eta ekipo osagarriak mantentzeko liburua. - Aldian behingo azterketak. - Trapuak, tintak eta produktu kimikoak birziklatzea. - Hondakinen kudeaketa. Sailkapena, bilketa eta tratamendua.

jarrerazkoak

- Prozesuaren funtsezko zati gisa zeregina baloratzea. - Ordena eta garbitasuna prozesua egitean. - Talde-lanetan parte hartzea. - Laneko arriskuen segurtasunari eta prebentzioari buruzko araudia

betetzea. 7. LANEKO ARRISKUEN PREBENTZIOKO ETA INGURUMENA BABESTEKO ARAUAK APLIKATZEA -

prozedurazkoak

- Arriskugarritasun-maila eta arriskuak identifikatzea inprimaketa serigrafikoan.

- Ingurumena kutsa dezaketen iturriak identifikatzea. - Ingurune seguruak lortzeko beharrezko neurriak ezartzea. - Produkzio-prozesuan, ingurumena babesteko, segurtasuneko eta

prebentzioko arauak eta neurriak ezartzea. - Produkzio-prozesuan istripuen zergati posibleak identifikatzea. - Produkzio-prozesuan eskatutako gizabanako eta taldekako

babeserako eta segurtasuneko neurriak aukeratzea eta aplikatzea. - Arriskuen prebentziorako instalazioen eta ekipoen ordena eta

garbiketa baloratzea.

kontzeptuzkoak

- Prebentzio-plana: • Lan-arriskuak. • Ingurumen-babesa. • Banako eta taldeko babesa.

- Inprimaketa serigrafikoaren arriskuak eta prebentzio-neurriak. - Serigrafiako kutsadura-iturriak. - Serigrafiako laneko arriskuen prebentzioko neurriak. - Ingurumen-babesaren kudeaketa. - Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko

araudia. - Ordena eta garbitasuna zaintzeko arauak.

jarrerazkoak - Informazioa bilatzeko ekimena eta gaitasuna izatea. - Laneko arriskuen prebentzioari buruzko araudia betetzea. - Ingurumen-babesari buruzko araudia betetzea.


1) Sekuentziazioa Landuko dituzten edukien eta jardun nahi duten lanbidean modulu horrek duen garrantziaren ikuspegi orokorra ematea ikasleei gomendatzen da. Ildo horretatik, ikasleek beti produkzio-prozesu grafikoaren ikuspegi globala izatea komeni da. Modulu honen hasieran, arte grafikoen sektorean prozesu serigrafikoaren ikuspegi orokorra emango dute. 1. multzoan jasotzen dituzten jatorrizko dokumentuen eta


51


pantailen azterketari eta prestaketari buruzko edukiak ematen hasiko dira. Serigrafiako inprimaketan erabilitako material eta produktu kimikoak aztertuko dituzte, eta, amaitzeko, gehien erabilitako lehortze-sistemak azalduko dituzte. Beranduago, 2. multzoko edukiak aztertuko dituzte, inprimatzeko modu digitala egitearekin lotuta. Irudien egokitzapena, dokumentuen prestaketa eta emultsioaren aplikazioa zehaztuko dituzte, bai eta prozesaketa digitaleko ekipoan beharrezkoak diren doikuntzak ere. Inprimatzeko moduaren ondorengo prozesaketa ere aztertuko dute, bai eta bere kalitate-kontrola ere, inprimaketa-prozesuan erabili aurretik. Ondoren, serigrafiako makina erregulatzeari buruzko 3. multzoko edukiak garatuko dituzte. Erregistroko giden edo takoien posizioa, eta pantailaren kokapena eta lotura finkatuko dituzte, inprimatu beharreko euskarria, eta arrasparen kokapena eta erregulazioa kontuan hartuta. Inprimaketa-prozesuan erabilitako materialak egokitzeko eta inprimatzeko makinaren elementuak erregulatzeko programatutako jardueretan eskuratutako ezagutzak erakutsi beharko dituzte ikasleek. Beranduago, OK inprimakia erregistratu eta egokiaraziko dute lan-aginduko parametroak aplikatuz. Eduki horiek 4. multzoan agertzen dira. Horretarako, inprimakiaren neurketa dentsitometrikoa egingo dute, OK paper-orriaren zehaztapen teknikoak, neurtu behar dituzten elementuak, eta finkatutako balioak eta tolerantziak kontuan hartuta. Jarraian, eta inprimakia egokiarazi eta makina doitu ondoren, serigrafiako tirada egingo dute, 5. multzoko edukiak garatuz. Ikasleak serigrafiako inprimakiaren kalitatea kontrolatu beharko du, finkatutako laginketa eginez eta adierazitako parametroak neurtuz. Beharrezko ondorioak aterako ditu eta inprimaketan antzemandako akats posibleak konponduko ditu. Serigrafiako tirada egin ondoren, 6. multzoko edukiak aztertuko dituzte. Bertan, serigrafiako makina garbitzeko eta mantentzeko produktuak eta metodoa aztertuko dituzte. Bestalde, produktu egokiez baliatuta, pantaila garbitzeko jarduera praktikoak garatuko dituzte, eta inprimaketa-makina garbituko dute eta mantentze-lanak egingo dituzte. Ezin dugu ahaztu, aurretik zehaztutako edukiak garatzean laneko arriskuak prebenitzeko eta ingurumena babesteko arauak jarraitu behar direla, gelan finkatutako arauez gain. Eduki horiek 7. multzoan lantzen dituzte. Jarduera amaitzean, lortutako emaitza nahi zutena dela egiaztatuko dute, aurreikusita egongo diren beharrezko probak eginez. Proposatutako jarduerak gero eta zailagoak izango dira, ikasleen maila profesional eta eskuduntza-maila handiagoa lortzeko helburuarekin. Irakas-jardunaren amaieran, ikasleak lan-espazioa eta eguneroko jardueran burutzeko erabilitako materialak jasoko ditu. 2) Alderdi metodologikoak Honako hau modulu praktikoa da batez ere. Irakasleek egin beharreko edukien ekarpena ikasgelan egin beharreko lanaren sarrera baino ez da. Irakasleen lana jarduera praktikoak egoki aukeratzean oinarrituta dago. Jarduera horiek errazenetik zailenera antolatu beharko lituzkete. Jarduera errazetatik hastea komeni da ikasleen konfiantza eta autonomia bultzatzeko. Ezinbestekoa da egindako jarduera guztiek helburu argia eta ikasleek erraz identifika dezaketena edukitzea. Jarduera bakoitzaren hasieran, irakasleari unitatea aurkeztea gomendatzen zaio, alderdi hauek adierazita: zein eduki landuko


52


dituzten, jardueraren helburuak, egin beharreko lanak, aurreikusitako denborak eta jarduera nola ebaluatuko duten. Lan-taldeak laguntza behar duen heinean esku hartuko du irakasleak. Arazoak aurkitzeko eta konpontzeko ideiak eta prozedurak proposatuko ditu. Taldearen barruan sortzen diren harremanak positiboak dira lana garatzeko eta lanean sortzen diren zailtasunei aurre egiteko. Jakin-mina, sormena eta harreman pertsonalak sustatuko dira, beharrezkoak baitira etengabe aldatzen eta bilakatzen ari den arlo teknologiko horretan. Modulu honen zati handiena inprimaketako lantegi-gelan emango dute. Gela horretan beharrezkoa den serigrafiako inprimaketa-makina egongo da. Materialen eta inprimakien kalitate-kontrola egiteko beharrezko softwarea eta tresnak ere izan beharko ditu. Inprimatzeko lantegi-gelaz gain, kontzeptuzko edukiak emateko beste gela bat beharko dute. Gela horrek arbel elektronikoa edo irakaslearen ordenagailura konektatutako proiektore bat izan beharko du irakasleak bere azalpenak osatu ahal izateko. Jarduera teorikoak taldeka burutuko dituzte, pantaila edo arbel elektroniko batean eskainitako aurkezpenekin edo bideoekin lagunduta. Jarduera praktikoak bakarka egingo dituzte, eta, tarteka, talde-lanak egingo dituzte. Irakasleek jarduera praktikoak aukeratuko dituzte, lan batetik hurrengora zailtasuna handituz. Halaber, jarduerak garatzeko ikasleei jarraibideak adieraziko dizkien prozesuko orriak landuko ditu. Eskola bakoitza amaitzean, hondakinak tratatu, makinak mantendu eta doitu, eta erabilitako instalazioak garbitu eta txukunduko dira. Ikasleek eskuratutako trebetasunei buruzko banakako jarraipena egingo dute irakasleek, ikasle bakoitzaren eboluzioari buruzko datuak irakaslearen koadernoan jasoz. Ikasteko prozesuan zailtasunak dituzten ikasleak edukiz gero, zailtasun horiek gainditzeko hainbat jarduera osagarri barne hartuko dituzte. Jarrerazko edukiak ere gainditu egin behar dira; izan ere, ikaslearen prestakuntza teknikoa bezain garrantzitsua da jarrerazko prestakuntza. Ez dazagun ahaztu enpresan profesionalak izan behar dutela, jokabide eta balore egokiak erakutsiz.


Pantailak prozesatzea gauzatzea:

• Hariaren eta inprimatuko duten irudiaren ezaugarrien arteko erlazioa identifikatzea.

• Pantailak koipegabetzea eta lehortzea. • Erabilitako pantailetatik emultsioa ezabatzeko desugertzailea aplikatzea.

Inprimatzeko modua pantailan zuzenean egitea:

• Irudiak zehaztea eta egokitzea. • Kolore gainjartze egokiarekin eta inprimaketa-seinaleekin dokumentuak

prestatzea. • Pantailan emultsioa aplikatzea. • Prozesatze digitaleko ekipoari beharrezko doikuntzak egitea. • Pantaila lehortzea eta errebelatzea gauzatzea.

Serigrafiako makina erregulatzea:

• Erregistroko gidak edo takoiak zein pantailaren posizio-mekanismoak erdiko posizioan ipintzea.

• Euskarria erregistro-gidetan edo takoietan kokatzea.


53


• Inprimatu behar duen euskarriaren posizioaren arabera, pantaila ipintzea eta lotzea.

• Ez ukitzeko pieza ipintzea. • Arraspa identifikatzea inprimatu behar duten lanaren arabera. • Arrasparen ibilbidea eta angelua erregulatzea.

OK inprimakia egokiaraztea eta erregistratzea:

• Pantailaren gainean arrasparen presioa eta paralelismoa ipintzea. • Serigrafiako neurketa dentsitometrikoen funtzioak identifikatzea. • Tintak prestatzea. • Irudi inprimatuen erregistroa zuzentzea. • Inprimakia egokiaraztea. • Puntu-handitzea eta dentsitate-balioak neurtzea.

Serigrafiako tiradaren garapena:

• Elektrizitate estatikoak eragindako akatsak ekidingo dituen serigrafiako makinaren abiadura handiena zehaztea.

• Finkatutako laginketa egitea. • Serigrafiako tiradan zehar neurketa eta kontrol dentsitometrikoa/kolorimetrikoa. • Inprimaketa-kontraste, estanpazio-irabazi eta masaren balio dentsitometrikoak

zuzentzea. Makina garbitzea eta mantentzea:

• Arraspa-aurkako, arraspa eta pantailatik tinta ateratzea. • Makina garbitzea eta mantentzea. • Makina, pantaila eta gainerako elementuak egoera onean daudela egiaztatzea. • Koipeztatzea egitea mantentze-jarraibideak kontuan hartuta.

Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak aplikatzea:

• Arriskugarritasun-maila eta arriskuak identifikatzea inprimaketa serigrafikoan. • Laneko ingurune seguruak lortzeko beharrezko neurriak ezartzea. • Produkzio-prozesuan, ingurumena babesteko, segurtasuneko eta prebentzioko

arauak eta neurriak ezartzea.


54

5. lanbide-modulua INPRIMAKETA DIGITALA

5. lanbide-modulua INPRIMAKETA DIGITALA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Inprimaketa digitala

Kodea: 0869


Maila: Erdiko maila


Iraupena: 198 ordu

Kurtsoa: 1.a

Irakasleen espezialitatea: Arte Grafikotako prozesua eta produktuak (Bigarren Irakaskuntzako irakaslea)

Modulu-mota:

Konpetentzia-atal hauei lotuta dago: UC0482_2: Produktu digitala inprimatzeko beharrezkoa den informazio digitala interpretatu eta kudeatzea. UC0483_2: Ekipoak prestatu, parametroak doitu eta inprimaketa digitala egitea.

Helburu orokorrak: 7.a / 10.a / 12.a / 14.a / 15.a / 16.a / 18.a / 20.a / 21.a

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak 1. Informatikako fitxategiak gauzatzen ditu, eta, horretarako, formatuen bateragarritasuna, bertsioak eta bertan sartutako elementuak elkarren artean erlazionatzen ditu.


a) Jasotako espezifikazioen arabera, elementu guztiak daudela frogatu du. b) Irudientzako formatu grafiko nagusiak deskribatu ditu, euren onurak eta kalteak

erkatuz. c) Egiaztatu gabeko datuen fitxategiak eta fitxategien akatsak zuzentzeko oinarrizko

arazoak konpontzeko metodoak aplikatu ditu. d) Behar izanez gero, fitxategiak inprimaketa digitalerako egokiena den formatura

aldatu ditu. e) Inprimaketa digitalerako formatu grafikoen ISO estandarren alderatzea deskribatu du. f) Indarrean dauden datuak babesteko legeria kontuan hartuta, datuei buruzko

informazioa landu du. 2. Informatikako fitxategiak normalizatzen ditu, eta, horretarako, beren osagaien arazo potentzialak eta burutuko duten lan-mota interpretatzen ditu.


55



a) Ebaketa-markak finkatuta, koskatzeko prestaketa zuzena eta neurrien egokitzapena egiaztatu ditu.

b) Bereizmen handiko irudiak eta hauen kolore-espazioa inprimaketa digitaleko makinara egokitzea zehaztu du.

c) Iturri tipografikoen teknologiak deskribatu ditu, euren alderdi positiboak eta negatiboak alderatuz.

d) Fitxategietatik erredundantziak eta alferrikako datuak ezabatu ditu, inprimaketa digitaleko makinarako optimizazio-prozedurak kontuan hartuta.

e) Datu aldagarria inprimatzeko txantiloia prestatu du, sartu behar dituzten eremuak eta esparruak antzemanez.

f) Datu aldagarrien konbinazioan erabilitako prozedura nagusiak deskribatu ditu.

3. Raster irudi-prozesadorea (RIP) konfiguratzen du, eta, horretarako, lanaren ezaugarriak eta eskura dauden parametroen espezifikazioak erlazionatzen dituen programako tresnak aplikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Inprimatze-ilara egokitan burutu behar diren lanak sekuentziatu ditu, bereizmenak, inprimatu beharreko euskarria, akaberak eta/edo entrega-epeak kontuan hartuta.

b) Datuak konprimitzeko teknika nagusiak eta elementu grafikoekin (irudiak, testua eta bektoreak) duten erlazioa deskribatu ditu.

c) Inprimatu behar den euskarriaren eta/edo akaberen arabera, fluxu-lerroen (pipelines) beharrezko funtzioak finkatu ditu.

d) Euskarriaren azken tamainaren eta tolestura-motaren araberako ezarpen-txantiloia aplikatu du.

e) Lan- eta makina-motaren araberako RIPen parametroak aukeratu ditu (lineatura, angelua, puntu-mota, estanpazio-kurba eta beste batzuk).

f) RIPen kalibraketako eta linearizazioko kontzeptuak, eta hauek gauzatzeko prozedura deskribatu ditu.

g) Elementu grafikoen (irudiak, iturriak eta bektoreak) jatorriaren arabera fitxategien akatsak zuzentzeko oinarrizko problemak konpontzeko metodoak aplikatu ditu.

h) Barneko lan-fluxuarekin bigarren mailako akaberen (mozketa, zulaketa, kodeak sartzea, grapatzea, tolestea eta beste hainbat) baldintzak koordinatu ditu.

4. Lehengaiak eta kontsumigarriak prestatzen ditu, eta, horretarako, kalitateko eta kantitateko espezifikazioak onartzen ditu, eta lanerako behar materialak kalkulatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Ahalik eta hondakin-maila txikiena izateko inprimatu beharreko euskarri-kantitatea kalkulatu du.

b) Inprimatuko duten euskarria zehaztutako formatuan gillotinatu du, segurtasun-arauak betez eta makina babesteko elementuak onartuz.

c) Inprimaketa digitalean inprimatutako produktuaren amaierako kalitatean kontsumigarrien propietateen eragina deskribatu du.

d) Inprimaketa digitaleko teknologietan erabilitako tonerrak eta tintak deskribatu ditu. e) Erabilitako lehengaiak eta hauek ingurumenean duten iraunkortasun-maila

erlazionatu ditu. f) Paperaren trazabilitateko ziurtagiri nagusiak deskribatu ditu.

5. Inprimaketa digitaleko makina prestatzen du, eta, horretarako, inprimatuko duen euskarri-mota eta konfigurazioa interpretatzen ditu.


56

5. lanbide-modulua INPRIMAKETA DIGITALA Ebaluazio-irizpideak:

a) Inprimatu behar den euskarriaren elikadura-sistema eta metatze-makina konfiguratu

ditu, euskarriaren lodiera kontuan hartuta. b) Inprimaketa digitalean erabilitako inpakturik gabeko inprimatze-teknologia nagusiak

deskribatu ditu. c) Behar izanez gero, lehen eta bigarren transferentziako presioak doitu ditu, inprimatu

behar duten euskarriaren lodieraren arabera. d) Ebaketa-marken bitartez aurrealdeko eta atzealdeko erregistroa begiz egiaztatu ditu. e) Fabrikatzaileak adierazitako metodoen bitartez kolore-doikuntza egin du. f) Inprimatu beharreko euskarriaren lodieraren eta amaierako tamainaren arabera,

lineako akabera-mekanismoak doitu ditu. 6. Inprimaketa digitaleko makinan tirada egiten du, eta, horretarako, lehen ok paper-orriaren kalitateak aplikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Tiradaren laginak eta ok paper-orria alderatu ditu kontrol-zerrendako adabakien neurketa dentsitometrikoaren edo kolorimetrikoaren bitartez.

b) Inprimaketa digitalean erabilitako kontrol-zerrenda nagusien marka eta adabaki bakoitzak betetzen duen funtzioa deskribatu du.

c) Inprimatzeko presioak, material koloratzailearen jatorriak eta kolorearen doikuntzan inprimatu behar den euskarri-motak duten eragina deskribatu du.

d) Tinta/tonerraren kantitate egokiak mantendu ditu, inprimaketa digitaleko makinaren interfazea kontrolatuta.

e) Inprimatze-euskarrirako ISO balio nagusiak eta inprimaketa digitalaren parametro kolorimetrikoak ezagutu ditu.

f) Lortutako inprimakia begiz ikuskatu du, euskarriaren izaerarekin lotutako akatsik ez dagoela egiaztatuz.

7. Makinaren prebentzioko mantentze-lanak egiten ditu, eta, horretarako, aldizkakotasunak identifikatzen ditu eta fabrikatzailearen espezifikazioak interpretatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Makinaren laguntzako softwarea gauzatu du, mantentze-ohiturekin bat etorrita: egunero, astero edo hilero.

b) Makinaren interfazearen kontrolak begiratuz, zirkuituek, iragazkiek eta konpresoreek ondo funtzionatzen dutela aztertu du.

c) Korotroiak, BID tintaztatze-unitateak (Binary Ink Developer), plantxa (PIP) eta kautxua garbitu ditu, fabrikatzaileak finkatutako maiztasunak, produktua eta prozedurak ezagutuz.

d) Hala badagokio, makina lubrifikatu du, fabrikatzaileak agindutakoarekin bat etorrita. e) Sortutako hondakinak sailkatu ditu eta dagozkien edukiontzietan jarri ditu. f) Inprimaketa digitalean erabilitako materialak, erremintak, tresnak eta makinak

manipulatzearen ondoriozko arriskuak eta arriskugarritasun-maila identifikatu ditu. g) Inprimaketa digitaleko produkzio-prozesuan, ingurumena babesteko, segurtasuneko

eta prebentzioko arauak eta neurriak ezarri ditu.


57


c) Edukiak:

1. INFORMATIKAKO FITXATEGIAK GAUZATZEA

prozedurazkoak

- Elementu grafiko guztiak informatikako fitxategian daudela egiaztatzea.

- Fitxategiak txekeatzeko programak konfiguratzea eta erabiltzea. - Informatikako fitxategitan arazoak konpontzea. - Formatu grafiko nagusien deskribapena. - Fitxategiak inprimaketa digitala egiteko formatu egokienera aldatzea. - Indarrean dagoen datuak babesteko legeria aplikatzea. - Inprimaketa pertsonaleko programen konfigurazioa egitea.

kontzeptuzkoak

- Informatikako fitxategiak gauzatzean segurtasuna: • Informatikako fitxategiak babesteko sistemak, araudia eta

metodoak. • Fitxategia jasotzeko prozesua. • Babeskopiak. • Biltegiratze-sistemak eta -euskarriak.

- Elementu grafikoak: • Elementu-motak: testua, irudiak eta bektoreak. • Informatikako fitxategiak egiaztatzeko prozesua.

- Irudi-fitxategiak eta testu-fitxategiak: ezaugarriak eta tratamendua. - Fitxategiak egiaztatzeko programak:

• Programa-motak. • Ezaugarriak. • Egiaztatze-prozesua: konfigurazioa eta erabilera.

- Biltegiratzeko formatu grafikoak: • Formatu erabilienak. • Formatu grafikoen ISO estandarrak. • Bihurketa-prozesuak.

- Arazoak informatikako fitxategiekin: • Arazo ohikoenak. • Arazoa konpontzeko metodoak.

- Inprimaketa pertsonalizaturako programak: • Programa-motak. • Ezaugarriak.

jarrerazkoak - Antolamendua eta erantzukizuna lanean. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.

2. INFORMATIKAKO FITXATEGIAK NORMALIZATZEA

prozedurazkoak

- Fitxategiaren neurriak eta koskatzea zuzenak direla egiaztatzea. - Irudien kolore-espazioa eta bereizmena zuzenak direla egiaztatzea. - Tipografia guztiak fitxategian daudela egiaztatzea. - Fitxategiak txekeatzeko programak konfiguratzea eta erabiltzea. - Beharrezkoak ez diren datuak informatikako fitxategietatik ezabatzea. - Fitxategiak optimizatzea. - Datu aldagarria inprimatzeko txantiloiak prestatzea.

kontzeptuzkoak - Inprimaketa digitalerako fitxategi-formatuekin lotutako ISO

estandarrak. - Irudi-bereizmena:


58

5. lanbide-modulua INPRIMAKETA DIGITALA • Tonu-bereizmena edo -sakonera.

• Puntu-bereizmena. - Normalizatu eta txekeatzeko profil baten elementuak:

• Irudi-bereizmena. • Irudiaren kolore-modua. • Iturri tipografikoak.

- Fitxategiak optimizatzeko prozesua. - Datu aldakorraren inprimaketa:

• Inprimatzeko txantiloia: eremuak eta esparruak. - Datu aldakorren konbinazio-prozedurak.

jarrerazkoak - Antolamendua eta erantzukizuna lanean. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.

3. RASTER IRUDI PROZESADOREA (RIP) KONFIGURATZEA

prozedurazkoak

- Lanaren zehaztapenen arabera, fitxategi digital grafikoak sortzea. - Produktu grafikoaren eta inprimaketa-prozesuaren zehaztapenen

arabera bilbe-ezaugarriak aplikatzea. - Fitxategiaren arabera datuak konprimitzeko teknikak erabiltzea. - Euskarriaren azken tamainaren eta tolestura-motaren araberako

ezarpen-txantiloia aplikatzea. - Ezarpen-probak sortzea. - RIPa kalibratzeko eta linearizatzeko prozesua gauzatzea. - RIParen parametroak konfiguratzea. - Inprimatze-ilarak konfiguratzea. - Laneko zehaztapenen arabera inprimatze-ilarak kudeatzea.

kontzeptuzkoak

- Formatu digital grafikoa: • Sormen-prozesua. Konfigurazio-parametroak. • Fitxategia aztertzeko prozesua. • Fitxategia editatzeko prozesua.

- Bilbe-ezaugarriak: • Bilbearen premia • Bilbe-maiztasuna edo -lineatura. • Puntuaren forma. • Bilbe-angeluak. • Moare efektua. • Inprimaketako erroseta. • Irteerako bereizmena. • Bilbe estokastikoa (FM). Bilbeen nahasketa.

- Ezarpen-prozesua: • Ezarpena: ezaugarriak eta pausoak. • Toleste-eskemak. Maketa. • Ezarpen-programak. • Ezarpen-probak.

- Datuak konprimitzeko teknikak. - RIPen sosoftwarea:

• RIPen parametroak. • Inprimaketa-prozesuaren eta lanaren arabera, RIPen

konfigurazioa. • Arazoak antzematea eta konpontzeko metodoak.

- RIPa kalibratzeko eta linearizatzeko prozesua: • Prozedura estandarizatua.


59


• Fabrikatzaileak inplementatutako prozedura. • Zuzenketa-testa.

- Inprimatze-ilarak: • Sarrera- eta irteera-ilarak sortzea. • Inprimatze-ilarak kudeatzea.

- Bigarren mailako akabera-prozesuak: mozketa, taladratzea, kodeak sartzea, grapatzea, tolestea eta beste batzuk.

jarrerazkoak - Antolamendua eta erantzukizuna lanean. - RIPen konfigurazioan zehaztapena. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.

4. LEHENGAIEN ETA KONTSUMIGARRIEN PRESTAKUNTZA

prozedurazkoak

- Finkatutako kalitatea duen produktu inprimatua lortzeko lehengaiak eta kontsumigarriak aukeratzea.

- Inprimaketa digitalean erabilitako lehengaien eta kontsumigarrien deskribapena.

- Inprimaketan esku hartzen duen euskarria egiaztatzea eta manipulatzea.

- Inprimatu beharreko euskarri-kantitatea zehaztea. - Euskarria zehaztutako formatura ebakitzea eta manipulatzea. - Paperaren trazabilitateko ziurtagiri nagusiak deskribatzea. - Finkatutako biltegiratze-baldintzak aplikatzea. - Inprimaketan esku hartzen duten ikusmen-osagaiak egiaztatzea eta

manipulatzea.

kontzeptuzkoak

- Inprimaketa digitaleko euskarriak: • Motak eta ezaugarri garrantzitsuenak. • Euskarria egiaztatzea. • Euskarria manipulatzea. • Inprimaketaren amaierako kalitatean propietateen eragina.

- Euskarria ebakitzeko prozesua: • Gillotina eta ebakigailua: elementuak eta erabilera. • Ebaketa-parametroak. • Segurtasun-arauak eta babes-elementuak.

- Inprimaketa digitalean ikusteko elementuak: • Tinta, tonerra, koloratzaileak eta pigmentuak. • Ikusmen-osagaien egiaztapena. • Ikusmen-elementuen prestakuntza inprimatzeko euskarria

kontuan hartuta. • Inprimaketaren amaierako kalitatean propietateen eragina.

- Lehengaiak eta kontsumigarriak biltegiratzeko baldintzak: • Girotze-baldintzak: tenperatura eta hezetasuna. • Enbalatze-baldintzak. • Metatze-baldintzak.

- Paperaren trazabilitate-ziurtagiriak. Zainketa-katea. - Inprimaketa digitalari aplikatutako ingurumeneko legeria.

jarrerazkoak - Antolamendua eta erantzukizuna lanean. - Segurtasuna eta higienea lanpostuan eta ingurunean. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.


60

5. lanbide-modulua INPRIMAKETA DIGITALA 5. INPRIMAKETA DIGITALEKO MAKINAREN PRESTAKUNTZA

prozedurazkoak

- Elikadura-sistemaren konfigurazioa, inprimatu beharreko euskarriaren ezaugarrien arabera.

- Inprimaketa digitaleko teknika nagusien deskribapena. - Euskarriaren lodieraren arabera presioak erregulatzea. - Inprimakiaren aurrealdeko eta atzealdeko erregistroa egiaztatzea. - Finkatutako metodoen bidez kolore-doikuntzak egitea. - Lineako akaberako mekanismoen doikuntzak egitea, euskarriaren eta

amaierako produktuaren ezaugarrien arabera.

kontzeptuzkoak

- Inprimaketa digitaleko prozesuak: • Inprimaketa-prozedurak. • Teknologia-motak. • Eragiketak. Kontrol-parametroak.

- Inprimaketa digitaleko makina: • Makinaren zati nagusiak: elikadura-sistema, inprimaketa-

gorputza, irteera eta lineako akaberak. • Makinaren elementuak. Eginkizuna. • Erregulazioa. • Babes-neurriak.

- Inprimatzeko oinarrizko kontzeptuak: • Transferentzia-presioa. • Aurrealdeko eta atzealdeko erregistroa. • Kolorea doitzea.

- Lineako akaberen doikuntzak.

jarrerazkoak - Antolamendua, ekimena eta erantzukizuna lanean. - Segurtasuna eta higienea lanpostuan eta ingurunean. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.

6. INPRIMAKETA DIGITALEKO MAKINAN TIRADA EGITEA

prozedurazkoak

- Tiradaren laginak eta ok paper-orria alderatzea. - Inprimatzeko kontrol-zerrenden adabakiak neurtzea. - Inprimaketa digitalean ISO araudia aplikatzea. - Inprimaketaren kalitatea egiaztatzea inprimaketa-akats posibleak

ekiditeko. - Tiradan lehengaien eta kontsumigarrien kantitatearen mantentze-lana

egitea.

kontzeptuzkoak

- Inprimaketa-prozesua: • Irudiaren erregistroa eta tintaztatzea berriz doitzea. • Tiradaren aurretik eta tirada egin bitartean kontrolatu beharreko

parametroak. • Lehengaien eta makinaren abiaduraren arteko erlazioa. • Kolorearen tonuak eta doikuntza. • Inprimaketa digitalaren akatsak: kausak eta zuzenketak.

- Inprimaketaren kontrol-zerrendak: • Zerrenden markak eta adabakiak: Ezaugarriak eta funtzioa. • Neurtzeko/kontrolatzeko prozesuak eta tresnak.

- Aurpegien arteko eta aurpegi bereko koloreen arteko erregistroan ingurumeneko baldintzen eragina.

- Koloreen doikuntzaren eta ondoko hauen arteko erlazioa:


61


• Inprimaketa-presioa. • Material koloratzailearen jatorria. • Inprimaketaren euskarri-mota.

- Inprimaketa digitaleko ISO araudia. Estandarrak. - Inprimatzeko makinaren segurtasun-gailuak. - Prozedura eragile estandarrak, segurtasunekoak eta eskuzkoak.


7. MAKINEN PREBENTZIO MANTENTZE LANA EGITEA -

prozedurazkoak

- Inprimatzeko gailuaren laguntzako softwarea erabiltzea. - Ezarritako mantentze-planaren arabera makinaren elementuen

eraginkortasun zuzena egiaztatzea. - Makina garbitzea, finkatutako mantentze-plana kontuan hartuta. - Ezarritako ingurumena babesteko, segurtasuneko eta prebentzioko

araudia aplikatzea. - Sortutako hondakinak biltzea ondoren tratatzeko.

kontzeptuzkoak

- Inprimaketa digitaleko makinaren mantentze-lana: • Mantendu beharreko elementuak eta zatiak. • Mantentze-plana: aldizkakotasuna, garbiketa-produktuak,

ezarritako prozedurak, lubrifikazioa eta lubrifikazio-produktuak. • Makinen laguntza-softwarea

- Inprimaketa digitalean ingurumena babesteko, segurtasuneko eta prebentzioko arauak eta neurriak.

- Hondakinen tratamendua inprimaketa digitalean: • Hondakin-motak eta ezaugarriak. • Ingurumen-inpaktua. • Hondakinak tratatu eta biltzeko plana.

- Arriskuak eta arriskugarritasun-maila Inprimaketa digitalean: - Mantentzearekin lotutako arriskuak:

• Toxikotasuna. • Makinaren segurtasuna.

- Prebentzio-neurriak.



1) Sekuentziazioa Beharrezkotzat jotzen da hasieran ikasleei moduluaren ikuspegi globala ematea eta garatu nahi duten lanbide-jardunerako zein garrantzitsua den jakinaraztea. Ildo horretatik, ikasleek, beti, produkzio-prozesu grafikoaren ikuspegi globala izatea komeni da. Era


62

5. lanbide-modulua INPRIMAKETA DIGITALA horretan, ikasten ari den guztia etorkizunean bere lanbide-jarduna izango denaren

barruan kokatu ahal izango du. Moduluaren hasieran, inprimaketa digitaleko prozesuari buruzko oinarrizko eta beharrezko ezagutza guztiak eskuratu beharko ditu ikasleak, bai eta zerikusia duten informatika-aplikazioak eta gailuak zuzen erabiltzeko ezagutzak ere. Informatikako fitxategiak gauzatuz hasiko den ibilbide didaktiko bat proposatzen dute. Bertan ikasleak elementu grafiko guztiak dauden egiaztatzen, formatuak bateragarri egiten eta fitxategiak bihurtzen ikasiko dute. Bestalde, informatikako fitxategiak exekutatzeko segurtasun-arauak aplikatuko dituzte, eta aurrerago prozesatzeko biltegiratze-formatu egokienean gordeko dituzte fitxategiak. Horregatik, aurkezpena egiten dutenean 1. Multzoko edukiak hartuko dituzte kontuan.

Informatikako fitxategien normalizazioari buruzko 2. Multzoko edukiak garatzen jarraituko dugu; ikasleek burutuko duten lana prestatzeko behar dituzten ezagutzak jasoko dituzte, inprimaketa digitaleko gailuaren ezaugarrietara egokituta eta optimizatuta, eta irakasleak proposatutako jardueretan erabiltzen hasiko dira. Fitxategiak egiaztatuko dituzte egiaztapen-profilen baten eta aplikazio espezifikoren baten laguntzaz, ISO estandarrak bete ditzaten. Beranduago, raster irudi-prozesadorea (RIP) gauzatuko duten lanaren espezifikazioetara egokitzeko konfigurazio-jarduerak hasiko dituzte. 3. Multzoan garatutako edukiak dira. Bertan, RIP parametroak konfiguratzeaz gain, formatu digital grafiko batean sortu beharko dute fitxategia. Beranduago, fitxategi hori dokumentua ezartzeko prozesuan erabili ahal izango dute, eta inprimatze-ilaretan ez du arazorik eragingo. Lehengaien eta kontsumigarrien prestaketa-prozesura pasatuko dira –eduki horiek 4. Multzoan landuko dira–. Euskarrien, ikusmen-elementuen eta inprimaketa digitalean esku hartzen duten gainerako kontsumigarrien zehaztapenak aztertuko dituzte. Halaber, behar bezala manipulatzen eta gordetzen dituztela aztertuko dute. Hurrengo pausoa honakoa izango da: inprimaketa digitaleko makina prestatzea, euskarri-mota eta inprimatu beharreko ezaugarriak kontuan hartuta, eta merkatuan dauden inprimaketa digitaleko teknikak, makina-mota diferenteak eta hauek osatzen dituzten elementuak ezagututa. 5. Multzoan garatutako edukiak dira, eta makina osatzen duten elementuak erregulatzeko eta konfiguratzeko jarduerekin osatuko dira, bai eta inprimatzeko oinarrizko kontzeptuak zehazteko jarduerekin ere. Makinaren elementu guztiak behar bezala erregulatu ondoren, tirada egiteko unea helduko da. Eduki hauek 6. Multzoan garatuko dituzte. Bertan, inprimaketan eragin dezaketen parametro guztiak hartuko dituzte kontuan. Parametro horiek inprimakian ipinitako ehunka elementurekin neurtuko dituzte, tirada uniformea lortzeko beharrezko ondorioak atereaz eta finkatutako kalitateko parametroen barruan. Azkenik, inprimatzeko makinaren prebentziozko mantentze-lana egingo dute eta sortutako hondakinak bilduko dituzte, 7. Multzoan aipatzen den moduan. Horretarako, finkatutako prebentzio, segurtasun eta ingurumeneko araudia aplikatuko dute. Inoiz ez da ahaztu behar, edozein eragiketa hasi aurretik eta hau burutzen den bitartean, ikasgelan ezarritako segurtasuneko eta ingurumena babesteko arauak bete behar direla. Ikasleak prozesuan sortutako hondakinak kudeatu beharko ditu, behar bezala sailkatuz eta gordez. Jarduera amaitzean, lortutako emaitza nahi zutena dela egiaztatuko dute, aurreikusita egongo diren beharrezko probak eginez. Proposatutako jarduerak gero eta zailagoak


63


izango dira, ikasleen maila profesional eta eskuduntza-maila handiagoa lortzeko helburuarekin. Irakas-jardunaren amaieran, ikasleak garbiketa egingo du, eta lan-espazioa eta eguneroko jardueran burutzeko erabilitako materialak jasoko ditu. 2) Alderdi metodologikoak Honako hau kontzeptuzko edukietan oinarritutako modulu praktikoa da batez ere. Irakasleek egin beharreko edukien ekarpena ikasgelan egin beharreko lanaren sarrera baino ez da. Irakasleen lana jarduera praktikoak egoki aukeratzean oinarrituta dago. Jarduera horiek errazenetik zailenera antolatu beharko lituzkete. Jarduera errazetatik hastea komeni da ikasleen konfiantza eta autonomia bultzatzeko. Ezinbestekoa da egindako jarduera guztiek helburu argia eta ikasleek erraz identifika dezaketena edukitzea. Jarduera bakoitzaren hasieran, irakasleari unitatea aurkeztea gomendatzen zaio, alderdi hauek adierazita: zein eduki landuko dituzten, jardueraren helburuak, egin beharreko lanak, aurreikusitako denborak eta jarduera nola ebaluatuko duten. Lan-taldeak laguntza behar duen heinean esku hartuko du irakasleak. Arazoak aurkitzeko eta konpontzeko ideiak eta prozedurak proposatuko ditu. Taldearen barruan sortzen diren harremanak positiboak dira lana garatzeko eta lanean sortzen diren zailtasunei aurre egiteko. Jakin-mina, sormena eta harreman pertsonalak sustatuko dira, beharrezkoak baitira etengabe aldatzen eta bilakatzen ari den arlo teknologiko horretan. Modulu hau, batez ere, informatikako gelan emango dute. Gela horretan aurkituko dituzte prozesu grafikoan gehien erabilitako diseinuko softwarea dituzten informatikako ekipoak. Hauek fitxategi digitalak egiaztatzeko eta optimizatzeko softwarea izango dute. Ikasgela horrek irakaslearen ordenagailuari konektatutako proiektore edo arbel elektroniko bat izan beharko du, irakaslearen azalpenak osatzeko. Informatikako gelaz gain, inprimaketa digitaleko gela beharko dute. Bertan, inprimaketa digitaleko sistemak ipini beharko lituzkete: plotter inkjet, laser eta offset digitala, inprimatze-ilarak kudeatzeko dagozkien ordenagailuekin. Gela honetan bertan inprimaketa-osteko beharrezko akaberak egiteko altzariak eta tresnak ipini beharko lituzkete. Jarduera teorikoak taldeka burutuko dituzte, pantaila edo arbel elektroniko batean eskainitako aurkezpenekin edo bideoekin lagunduta. Ekipamenduak aukera ematen duen guztietan, jarduera praktikoak bakarka (ikasle bakoitzeko ordenagailu bat) egingo dituzte. Halakorik ezin bada egin, zenbait ikasle lanpostu batean jarriko dira, edo taldea ahalik eta banatuen edukitzeko hainbat jarduera proposatuko dituzte. Inprimaketa digitaleko jarduerak eta akabera-lanak taldetan egingo dituzte. Jarduera guztien zailtasunak handituz joango dira eta laneko egoera errealekin egongo dira lotuta. Irakasleak ikasleen ikasteko prozesuaren jarraipen hurbilekoa eta bana-banakoa egin beharko du. Horretarako, irakasle-koadernoan, aurrerapenak eta zailtasunak idatziz jaso behar ditu sistematikoki. Emaitzen ondorengo analisiak, aldiz, errefortzuko ekintzak nabarmenduko ditu, baita beste modulu batzuekin koordinatzea edo ikasleen artean ikasketa-taldeak sortzea ere. Planteatutako lanen eta garatutako jardueren aurkezpena bakarka egingo da, formatu digitalean eta/edo jarduera-koaderno batean. Aurrekoaren osagarri gisa, inprimaketa digitalarekin lotutako enpresetara bisitak egiteko aukera aipatu dute. Irakaskuntza-prozesua ingurunetik ateratako adibideekin eta informazioarekin indartu daiteke. Jarrerazko edukiak ere gainditu egin behar dira; izan ere, ikaslearen prestakuntza teknikoa bezain garrantzitsua da jarrerazko prestakuntza. Ez dazagun ahaztu enpresan profesionalak izan behar dutela, jokabide eta balore egokiak erakutsiz.


64


3) Jarduera esanguratsuak eta ebaluazioaren alderdi kritikoak Informatikako fitxategiak gauzatzea:

• Informatikako fitxategiak jasotzeko tresnak erabiltzea. • Fitxategiak zabaltzeko programa egokiak erabiltzea. • Elementu grafiko guztiak daudela eta hauen zehaztapen guztiak egiaztatzea. • Formatu grafikoak identifikatzea. • Finkatutako zehaztapenen arabera, fitxategiak formatu grafikora aldatzea. • Informazioa gordetzeko euskarriak erabiltzea.

Informatikako fitxategiak normalizatzea:

• Lanaren zehaztapenekin bat datorren egiaztatzeko eta normalizazioko profila erabiltzea.

• Fitxategiak prestatu eta zuzentzeko tresnak aplikatzea. • Koloretako espazioak eta irudiak zehaztapen teknikoetara egokitzea. • Fitxategiak optimizatzea. • Dokumentuak prestatzea eta datu aldagarriko fitxategiak konbinatzea. • Indarrean dagoen datuak babesteko legeria aplikatzea. • Biltegiratzeko formatu zuzena aplikatzea.

Raster irudi-prozesadorearen konfigurazioa:

• Lanaren zehaztapenen arabera, fitxategi digital grafikoak sortzea. • RIPa kalibratzea eta linearizatzea. • Produktu grafikoaren eta inprimaketa-prozesuaren zehaztapenen arabera, RIPen

parametroak konfiguratzea. • Lan-fluxu digitala eta inprimatze-ilarak konfiguratzea. • Laneko zehaztapenen arabera inprimaketa-ilarak kudeatzea.

Lanaren ezarpena egitea:

• Euskarriaren azken tamainaren eta tolestura-motaren araberako ezarpen-txantiloia sortzea.

• Ezarpen-txantiloia aplikatzea. • Ezarpen-proba gauzatzea. • Akatsak zuzentzea.

Lehengaien eta kontsumigarrien perstaketa:

• Finkatutako kalitatea duen produktu inprimatua lortzeko lehengaiak eta kontsumigarriak aukeratzea.

• Inprimaketan esku hartzen duen euskarria egiaztatzea eta manipulatzea. • Inprimatu beharreko euskarri-kantitatea zehaztea. • Euskarria zehaztutako formatura ebakitzea eta manipulatzea. • Inprimaketan esku hartzen duten ikusmen-osagaiak egiaztatzea eta

manipulatzea.

Inprimaketa digitaleko makinaren prestakuntza: • Inprimatu beharreko euskarriaren ezaugarrien arabera, makinaren mekanismoak

sinkronizatzea. • Euskarriaren lodieraren arabera presioak erregulatzea. • Inprimakiaren erregistroa egiaztatzea. • Finkatutako metodoen bidez kolore-doikuntzak egitea. • Lineako akabera-mekanismoen doikuntzak egitea.

Tirada egitea:

• Tiradaren laginak eta ok paper-orria alderatzea. • Inprimaketa-kontroleko adabakiak neurtzea, tresna egokiak erabiliz.


65


• Inprimaketa digitalean ISO araudia aplikatzea. • Finkatutako zehaztapenen arabera, inprimakiaren kalitatea egiaztatzea. • Lehengaien eta kontsumigarrien kantitatearen mantentze-lana egitea.

Inprimaketa digitaleko makinaren mantentze-lana egitea:

• Inprimatzeko gailuaren laguntzako softwarea erabiltzea. • Makinako elementuek ondo funtzionatzen dutela egiaztatzea. • Makina garbitzea eta lubrifikatzea. • Ezarritako ingurumena babesteko, segurtasuneko eta prebentzioko araudia

aplikatzea. • Sortutako hondakinak biltzea ondoren tratatzeko.

Datu aldagarriko inprimaketak egitea:

• Inprimaketa pertsonalizatuko programa konfiguratzea. • Datu aldagarria inprimatzeko txantiloiak prestatzea. • Datu-baseak prestatzea. • Inprimaketa burutzea.


66 6. lanbide-modulua INPRIMAKETARAKO MATERIALEN PRESTAKETA

6. lanbide-modulua INPRIMAKETARAKO MATERIALEN PRESTAKETA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Inprimaketarako materialen prestaketa

Kodea: 0882


Maila: Erdiko maila


Iraupena: 231 ordu

Kurtsoa: 1.a



UC0201_2: Inprimaketarako lehengaiak eta tarteko produktuak prestatzea.

Helburu orokorrak: 12.a / 13.a / 14.a / 15.a / 16.a / 18.a

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak 1. Inprimaketan erabili behar duen papera prestatzen du, eta, horretarako, bere propietateak ezagutzen ditu eta makinan metaketa garatzen du. Ebaluazio-irizpideak:

a) Euskarriaren propietate dimentsionalak identifikatu eta egiaztatu ditu: gramajea, lodiera eta bolumen espezifikoa.

b) Hezetasunarekin lotutako propietateak identifikatu eta egiaztatu ditu: hezetasuna, zuntz-noranzkoa eta egonkortasun dimentsionala.

c) Paperen inprimagarritasun-propietateak egiaztatu ditu: mikroporositatea, lehorrean abiaraztea (Dennison argizari metodoa), leuntasuna (microcontour-test) eta tinta paperean sartzea (tinta porometrikoko entsegua).

d) Makinaren markagailuko taulan euskarriaren karga aireztatu, berdindu eta metatu du. e) Markagailuan paper-pilaren leuntasuna antzeman eta zuzendu du. f) Elektrizitate estatikoaren ondorio kaltegarriak ekiditeko prebentzio-neurriak aplikatu

ditu. g) Kargak altxatzeko teknika egokiak aplikatu ditu.

2. Inprimaketan erabili behar dituen beste hainbat euskarri prestatzen ditu, eta, horretarako, beren ezaugarriak erakusten ditu.


67

6. lanbide-modulua INPRIMAKETARAKO MATERIALEN PRESTAKETA


a) Plastikozko euskarrien gainazaleko tentsio, puntu-eza, gramaje eta lodierako propietateak identifikatu eta egiaztatu ditu.

b) Euskarri autoitsasgarrien oinarrizko propietateak identifikatu eta egiaztatu ditu: itsaspen-, tack- eta kohesio-indarra.

c) Kartoi uhinduaren ezaugarriak identifikatu eta egiaztatu ditu. azaleko kolorea, uhin-mota, altuera, pasea, lodiera, gramajea, ECT eta ur-xurgapena (Cobb entsegua).

d) Autoitsasgarriaren osagaiak beren helburu den azken erabilerara egokitzea identifikatu dute.

e) Makinaren sarrerako pilan kartoiaren karga egokitu, berdindu eta gauzatu du. f) Koroa-tratamendua eta plastikozko euskarrien gainazaleko tentsioa murriztea

erlazionatu ditu. g) Euskarri konplexuak eta lentikularrak behar bezala ipini eta prestatu ditu.

3. Inprimatzeko modu serigrafikoak eta flexografikoak prestatzen ditu, eta, horretarako, euren propietateak bereizten ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Flexografiako polimeroetan eta pantailetan irudien guneen eta zuriguneen

ezaugarriak bereizi ditu. b) Serigrafiako pantailak prestatu ditu, irudiei ez dagozkien zona irekiak blokeatuz

iragazkorrak egiteko. c) Flexografiako fotopolimeroaren azaleko tentsioa zehaztu du. d) Pantaila serigrafikoaren tentsioa egiaztatu du, tentsometro serigrafikoa erabiliz. e) Klixe flexografikoaren lodiera eta gogortasuna egiaztatu ditu, mikrometroa eta

durometroa erabiliz. f) Forma flexografikoaren bilbe-puntuen zapalketa eragiten duten faktoreak zehaztu

ditu. g) Forma flexografikoaren gain-esposizioaren efektuak ezagutu ditu.

4. Offset inprimatzeko modua makinan aztertuko eta ipiniko du, eta, horretarako, berau osatzen duten elementu grafikoak aztertuko ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Tolesteko aldez aurreko maketa egin du eta foliatzeko orden zuzena, paper-orriaren

signatura, orrialdeen orientazioa eta orrialdeen ertzetako zuriguneen neurriak egiaztatu ditu.

b) Kolorea kontrolatzeko zerrendak, kolore-erregistroak, tolesteak eta mozketako gurutze eta marka guztiak daudela egiaztatu du.

c) Orbanak, marrak eta beste irudi-gehiegikeria batzuk antzeman eta ezabatu ditu zuzentzailearekin.

d) Plantxen dentsitometro irakurlearekin neurtu ditu argien puntu-ehuneko eremuak, tonu-erdiak eta itzalak.

e) Plantxak eramateko zilindroaren barailetan inprimatzeko modua muntatu eta tenkatu du.

f) Zilindroaren barailen erregulazioak eta mekanismoak, eta itxitura-sistema diferenteak erregulatu ditu.

g) Mikrometroarekin offset plantxaren lodiera kalibratu du eta, bidezkoa bada, plantxaren zilindroaren estaldura osatzeko beharrezko goragailua kalkulatu du.

5. Inprimatzeko tintak prestatzen ditu, eta, horretarako, euren propietate erreologikoak egiaztatzen ditu.




a) Tinten lehortze-ezaugarriak, inprimaketa-sistemak eta euskarrien jatorria erlazionatu ditu.

b) Tinten propietate erreologikoak zehaztu ditu: biskositatea, zurruntasuna eta tack. c) Tinta prestatu du, beharrezko gehigarriak erabiliz: diluitzaileak, leuntzaileak,

lehortzaileak eta beste batzuk. d) Tintaren kolore-propietateak finkatu ditu: kolorea, tonua eta opakutasuna, beste

hainbaten artean. e) Tintak erabiltzean norbera babesteko beharrezko ekipamendua identifikatu eta erabili

du. f) Erabilitako tresnak eta ekipoak garbitu ditu. g) Laneko eta ingurumeneko arriskuak identifikatu ditu, eta tintak erabiltzearekin

lotutako prebentzio-neurriak ezarri ditu. 6. Kolore bereziak prestatzen ditu, eta, horretarako, kolore-nahasketak garatzen eta kalkulatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Kolorimetroaren bitartez lagineko kolorearen LAB koordenatuak neurtu ditu eta bereizi ditu.

b) 10 gramo inguruko tinta-lagina kalkulatu du, bereizitako laginaren LAB koordenatuetara egokituz.

c) Tinta-kantitatea landu du identifikatutako laginaren kalkulua eraldatuta. d) Baimendutako kolorimetroarekin eta tolerantziekin neurtzeko beharrezko zehaztapen

teknikoak aplikatu ditu. e) quick pickekin hedatuta edo IGTn inprimatuta prestatutako tintaren tonalitatea

kolorimetria bidez egiaztatu du. f) Erabilitako tresnak eta erremintak garbitu ditu, eta kasurako jarritako edukiontzietan

bildutako hondakinak sailkatu ditu. 7. Bustitze-soluzioa prestatzen du, eta, horretarako, produktuen kontzentrazioa zehazten du. Ebaluazio-irizpideak:

a) Dagokion testaren datuen arabera, gehigarrien kontzentrazioa zehaztu du. b) Konduktimetroarekin bustitze-soluzioaren eroankortasuna zehaztu eta neurtu du. c) Bustitze-soluzioaren azidotasun- edo alkalinotasun-maila ondorioztatu du. d) Hondakinak (solidoak eta likidoak) edukiontzi egokitan sailkatu ditu, ingurumeneko

araudia kontuan hartuta. e) Laneko eta ingurumeneko arriskuak identifikatu ditu, eta bustitze-soluzioak

erabiltzearekin lotutako prebentzio-neurriak ezarri ditu. f) Bustitze-soluzioan dagoen alkohol-ehunekoa interpretatu eta neurtu du. g) Bustitze-soluzioaren kontrol-ekipoen kalibrazioa kalkulatu du (konduktimetroa,

pHmetroa eta alkoholimetroa).

c) Edukiak:

1. PAPERA PRESTATZEA

prozedurazkoak - Propietate dimentsionalak identifikatzea eta egiaztatzea. - Hezetasunarekin lotutako propietateak identifikatzea eta egiaztatzea. - Inprimagarritasuneko propietateak identifikatzea eta egiaztatzea.


69


- Inprimaketa-makinaren markagailuan euskarria egokitzea. - Markagailuan paper-pilaren leuntasuna antzematea eta zuzentzea. - Elektrizitate estatikoaren ondorio kaltegarriak ekiditeko prebentzio-

neurriak aplikatzea. - Kargak altxatzeko teknika egokiak aplikatzea. - Paper-euskarriak gordetzeko eta manipulatzeko irizpideak

identifikatzea eta aplikatzea.

kontzeptuzkoak

- Paper-euskarrien sailkapena: • Paper estukatuak. • Offset paperak. • Egunkari-paperak. • Enbalatzeko paperak. • Paper birziklatuak. • Kartoi mehea eta kartoia. • Beste paper-mota batzuk.

- Erabileraren araberako aukeraketa-irizpideak. - Inprimaketa-paperen izena eta formatuak. - Paper-euskarrien propietateak:

• Propietate optikoak: zuritasuna, kolorea, argitasuna, opakutasuna eta distira.

• Propietate dimentsionalak: gramajea, lodiera eta bolumen espezifikoa.

• Hezetasunarekin lotutako propietateak: hezetasuna, zuntz-noranzkoa eta egonkortasun dimentsionala.

• Propietate kimikoak: azidotasuna edo alkalinotasuna. • Inprimagarritasun-propietateak: mikroporositatea, lehorrean

abiaraztea, leuntasuna eta tinta paperean sartzea. • Inprimatutako produktuan eragiten duten propietateak: toleste,

luzatze eta zurruntasunarekiko erresistentzia, beste hainbat gauzaren artean.

- Neurtzeko/kontrolatzeko tresnak eta ekipoak: • Tresna-motak. • Neurtu/kontrolatzeko propietateak. • Maneiatzea. • Kalibraketa. • Entsegu-metodoak. • Arauak.

- Papera biltegiratzea eta manipulatzea: • Baldintza orokorrak:

o Tenperatura. o Hezetasun erlatiboa. o Argiztapena. o Ordena eta garbitasuna. o Segurtasun-sistemak

• Dokumentuak: sarrerakoa, jarraipenekoa eta irteerakoa. - Euskarria makinan ipintzean kontuan hartu beharreko faktoreak:

• Aireztatzea, berdintzea eta metatzea. • Paper-pilaren leuntasuna. • Elektrizitate estatikoa. • Kargak altxatzea.

- Prozesu grafikoan euskarrien jokabidea.

jarrerazkoak - Entseguak ordenarekin, zorrotz eta garbitasunez egitea. - Segurtasuna euskarria manipulatzean eta prestatzean. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea.



2. BESTE INPRIMAKETA EUSKARRI BATZUK PRESTATZEA

prozedurazkoak

- Plastikozko euskarrien sailkapena: - Plastikozko euskarrien propietate nagusiak identifikatzea eta

egiaztatzea. - Euskarri autoitsaskorren oinarrizko propietateak identifikatzea eta

egiaztatzea. - Autoitsasgarriaren osagaiak beren helburu den azken erabilerara

egokitzea identifikatzea. - Kartoi uhinduaren oinarrizko propietateak identifikatzea eta

egiaztatzea. - Inprimaketa-makinan paperezkoak ez diren euskarriak egokitu,

berdindu eta kargatzea. - Koroa-tratamenduaren eta plastikozko euskarrien gainazaleko

tentsioa murriztearen arteko erlazioa identifikatzea.

kontzeptuzkoak

- Plastikozko euskarriak: • Ezaugarriak. • Motak: polimeroak, plastikozko pelikula malguak eta plastiko

zurrunak. • Propietateak. • Erabileraren arabera aukeraketa-irizpideak. • Koroa-tratamendua eta gainazaleko tentsioa.

- Euskarri autoitsaskorrak: • Osaera. • Ezaugarriak: itsaspen-, tack- eta kohesio-indarra.

- Kartoi uhindua: • Sailkapena. • Ezaugarriak: azaleko kolorea, uhin-mota, altuera, pasea,

lodiera, gramajea eta ur-xurgapena. • Osaera: alde bat, sinplea, bikoitz uhindua edo hirukoitz uhindua. • Tamaina normalizatuak.

- Euskarri konposatuak: • Sailkapena:

o Konposatu metalizatuak:. o Konposatuak itsasgarriekin. o Konposatu koestrusionatuak. o Konposatu konplexuak.

• Osaera. • Propietateak.

- Euskarri lentikularra. - Metalezko euskarriak. - Neurtzeko/kontrolatzeko tresnak eta ekipoak:

• Tresna-motak: erabilera eta kalibraketa. • Neurtu/kontrolatzeko propietateak. • Entsegu-metodoak. • Arauak.

- Euskarriak egokitzea: tiradaren aurretik, tiradan zehar eta ondoren. - Prozesu grafikoan euskarrien jokabidea. - Inprimaketan eragin zuzena duten paperari ez dagozkien paperen

ezaugarriak.

jarrerazkoak - Antolamendua, ekimena eta erantzukizuna lanean. - Segurtasuna euskarria manipulatzean eta prestatzean. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.


71


3. FLEXOGRAFIAKO FOTOPOLIMEROAK ETA PANTAILAK PRESTATZEA

prozedurazkoak

- Inprimatzeko moduetan zurien eta irudien inguruneen ezaugarriak identifikatzea.

- Serigrafiako pantailak prestatzea. - Klixe flexografikoa prestatzea. - Flexografiako fotopolimeroaren azaleko tentsioa zehaztea. - Pantaila serigrafikoaren tentsioa egiaztatzea, tentsiometro

serigrafikoa erabiliz. - Klixe flexografikoaren lodiera eta gogortasuna egiaztatzea,

mikrometroa eta durometroa erabiliz. - Klixe flexografikoa eta serigrafiako pantaila prestatzean ohikoenak

diren akatsak zehaztea.

kontzeptuzkoak

- Forma flexografikoa: • Motak. • Zatiak. • Ezaugarriak. • Formatuak. • Sortutako arrastoaren arabera inprimakiak ezagutzea: squash

efektua, beste hainbaten artean. • Akatsak: bilbe-zapalketa, gain-esposizioa, beste hainbaten

artean. - Forma serigrafikoa:

• Motak. • Zatiak. • Ezaugarriak. • Sortutako arrastoaren arabera inprimakiak ezagutzea: zerra-

hortzak eta tinta-kantitatea, beste hainbaten artean. • Akatsak: degradatuak, zerra-hortzak, beste hainbaten artean.

- Inprimatzeko modua egiaztatzeko prozesua: • Egiaztatzeko faseak. • Egiaztatu beharreko parametroak.


4. OFFSET INPRIMATZEKO MODUA IPINTZEA

prozedurazkoak

- Offset inprimatzeko moduaren ezaugarri nagusiak deskribatzea. - Tolesteko aldez aurreko maketa egitea eta egiaztatzea. - Kolorea kontrolatzeko zerrendak, kolore-erregistroak, tolesteak eta

mozketako gurutze eta marka guztiak daudela egiaztatzea. - Plantxan akats-zuzentzailearekin antzematea eta ezabatzea. - Plantxen dentsitometro irakurlearekin argien puntu-ehuneko eremuak,

tonu-erdiak eta itzalak neurtzea. - Plantxak eramateko zilindroaren barailetan inprimatzeko modua

muntatzea eta tenkatzea. - Zilindroaren barailen mekanismoak, eta itxitura-sistema diferenteak

erregulatzea. - Plantxaren lodieraren mikrometroarekin zehaztea, estaldura osatzeko



beharrezko goragailua kalkulatuz.

kontzeptuzkoak

- Offset inprimatzeko modua. • Deskribapena. • Motak:

o Poliester-plantxak. o Fotopolimerotan oinarritutako plantxak. o Zilarrean oinarritutako plantxak. o Esposizio termikoko plantxak. o Plantxa digitalak. o Bestelakoak.

• Zatiak: inprimatzeko gunea eta ez inprimatzeko gunea. • Formatuak.

- Offset moduaren ezaugarriak: • Prozesaketa. • Irudi sorra sortzea. • Sortutako arrastoaren arabera inprimakiak ezagutzea.

- Neurketa dentsitometrikoa plantxetan: • Puntu-ehunekoko eremuak: argiak, erdi-tonuak eta itzalak. • Plantxen irakurgailua. Kontrol-softwarea. • Kontrol-zerrenda. Parametroak.

- Tolestaketako aurretiazko maketa: • Helburua eta ezaugarriak. • Egiaztapenak: foliatze-ordena zuzena, paper-orriaren signatura,

orrialdeen orientabideak eta orrialdeetako ertzetako zuriguneen neurriak.

- Tolestaketa eta mozteko markak, erregistroa eta kontrol-zerrendak: funtzioa eta kontrola.

- Akatsak plantxan: orbanak, marrak eta beste irudi-gehiegikeriak. Ezabatzeko metodoa.

- Plantxak eramateko zilindroa prestatzea: • Inprimatzeko modua kokatzea. • Modua tentsatzea. • Barailak erregulatzea.

- Plantxaren lodiera kalibratzea: • Mikrometroaren erabilera. • Zilindroa estaltzea.

jarrerazkoak - Antolamendua, ekimena eta erantzukizuna lanean. - Inprimatzeko moduaren manipulazioan segurtasuna eta higienea. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.

5. TINTAK PRESTATZEA

prozedurazkoak

- Tintak egokitzea, behar izanez gero gehigarriak erabiliz. - Tinten lehortze-ezaugarrien, inprimaketa-sistemen eta euskarrien

jatorriaren arteko erlazioa zehaztea. - Tinten propietate diferenteak zehaztea. - Tintak erabiltzean norbera babesteko beharrezko ekipamendua

identifikatzea eta erabiltzea. - Erabilitako tresnak eta ekipoak garbitzea. - Laneko eta ingurumeneko arriskuak identifikatzea. - Tintak erabiltzearekin lotutako prebentzio-neurriak aplikatzea.


73


kontzeptuzkoak

- Tinten osagaiak: • Pigmentuak. • Koloratzaileak. • Erretxinak. • Olioak. • Disolbatzaileak. • Gehigarriak.

- Tintak sailkatzea eta fabrikatzea. - Inprimaketa-sistemetan tintak lehortzeko prozesua:

• Oxipolimerizazio bidezko lehortzea. • Lurrunketa bidezko lehortzea. • Sartze bidezko lehortzea. • Erradiazio bidezko lehortzea: ultramorea, infragorria. • Metodoen konbinazioa.

- Tinten propietateak: optikoak, erreologikoak, kimikoak, mekanikoak eta fisikoak, eta koloreari dagozkionak.

- Tinten gehigarriak: diluitzaileak, leuntzaileak, lehortzaileak eta beste batzuk.

- Inprimaketan tintek duten jokabidea. - Neurtzeko/kontrolatzeko tresnak eta ekipoak:

• Tresna-motak: erabilera eta kalibraketa. • Neurtu/kontrolatzeko propietateak. • Entsegu-metodoak. • Arauak.

- Tinten ezaugarriak eta parametroak. - Tintak erabiltzeko beharrezko norbera babesteko ekipamendua. - Tintak erabiltzeko ingurumen-arriskuak:

• Definizioak: o Kutsadura. o Garapen iraunkorra. o Disolbatzaileak. o Hondakina. o Isurketa.

• Ingurumen-araudia: o Nazioarteko jarduera. o Legeria.

• Sektore grafikoan ingurumenaren gaineko eraginaren kontrola: hondakin solidoak, likidoak eta gasezkoak. Biltzea eta birziklatzea. Laneko arriskuen prebentzioa.

• Laneko arriskuen prebentzioko Legea: o Prebentzioa. o Lan-arriskua. o Kalteak.

• Prebentzio-teknikak: o Laneko segurtasuna: o Industria-higienea. o Prestakuntza eta heziketa.

• Arauak.

jarrerazkoak - Antolamendua, ekimena eta erantzukizuna lanean. - Analisiak ordenarekin, zorrotz eta garbitasunez egitea. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.



6. KOLORE BEREZIAK PRESTATZEA

prozedurazkoak

- Kolore bereziak prestatzea finkatutako kantitatean. - Laginaren kolorearen LAB koordenatuen espektrofotometroarekin

neurtzea. - 10 gramo inguruko tinta-lagina kalkulatzea, bereizitako laginaren LAB

koordenatuetara egokituz. - Tinta-kantitatea prestatzea identifikatutako laginaren kalkulua

eraldatuta. - Baimendutako kolorimetroarekin eta tolerantziekin neurtzeko

beharrezko zehaztapen teknikoak aplikatzea. - Quick pickekin hedatuta edo IGTn inprimatuta prestatutako tintaren

tonalitatea kolorimetria bidez egiaztatzea. - Erabilitako tresnak eta erremintak garbitzea. - Kasurako jarritako edukiontzietan eskuratutako hondakinak

sailkatzea.

kontzeptuzkoak

- Kolore bereziak eskuratzeko prozesua. - Tinta-lagina prestatzea:

• Formulazioa: faktoreak eta ezaugarriak. • Tinten nahasketa. Metodoa eta proportzioak.

- Tinten ezaugarriak eta parametro kolorimetrikoak: • LAB koordenatuak • E Delta • Zehaztapen teknikoak. • Perdoiak.

- Neurtzeko/kontrolatzeko tresnak eta ekipoak: • Tresna-motak: erabilera eta kalibraketa. • Neurtu/kontrolatzeko propietateak. • Entsegu-metodoak. Entseguak IGTn edo quick pickekin. • Arauak.

- Hondakinak sailkatzea: motak eta arauak.

jarrerazkoak

- Entseguak ordenarekin, zorrotz eta garbitasunez egitea. - Antolamendua, ekimena eta erantzukizuna lanean. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.

7. BUSTITZE SOLUZIOA PRESTATZEA

prozedurazkoak

- Dagokion testaren datuen arabera, gehigarrien kontzentrazioa zehaztea.

- Konduktimetroarekin bustitze-soluzioaren eroankortasuna neurtzea eta kontrolatzea.

- Bustitze-soluzioaren azidotasun- edo alkalinotasun-maila neurtzea eta kontrolatzea.

- Hondakinak (solidoak eta likidoak) edukiontzi egokitan sailkatzea, ingurumeneko araudia kontuan hartuta.

- Laneko eta ingurumeneko arriskuak identifikatzea. - Bustitze-soluzioak erabiltzearekin lotutako prebentzio-neurriak

aplikatzea. - Bustitze-soluzioan dagoen alkohol-ehunekoa neurtzea eta

kontrolatzea.


75


- Bustitze-soluzioaren kontrol-ekipoak kalibratzea (konduktimetroa, pHmetroa eta alkoholimetroa).

kontzeptuzkoak

- Bustitze-soluzioa: • Osaera. • Bustitze-soluzioaren propietateak. • Horri lotutako lan-arriskuak. • Horri lotutako ingurumeneko arriskuak.

- Bustitze-soluzioaren pH-a: • Eginkizuna. • Neurketa eta neurtzeko ekipoa. • Kontrola.

- Bustitze-soluzioaren eroankortasuna: • Definizioa. • Neurketa eta neurtzeko ekipoa. • Kontrola.

- Alkohol isopropilikoa bustitze-soluzioan: • Eginkizuna. • Neurketa eta neurtzeko ekipoa. • Kontrola.

jarrerazkoak - Entseguak ordenarekin, zorrotz eta garbitasunez egitea. - Segurtasuna eta higienea lanpostuan eta ingurunean. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.


1) Sekuentziazioa Moduluaren hasieran ikasleei gaiaren inguruko ikuspegi globala emango diete. Halaber, jardun nahi duten lanbidean gai horrek duen garrantzia adieraziko diete. Ildo horretatik, ikasleek, beti, produkzio-prozesu grafikoaren ikuspegi globala izatea komeni da. Era horretan, ikasten ari den guztia etorkizunean bere lanbide-jarduna izango denaren barruan kokatu ahal izango du. Moduluaren hasieran 1. multzoko edukiak lantzen ditu, eta paper-euskarrien izaera kimikoaren, bere propietateen eta formatuen sarrera egiten du. Biltegiratzeko eta bertakoak manipulatzeko irizpideekin jarraitzen du; aurrerako, instrumentazioa eta entsegu-metodoak lantzen ditu. Lehen zati hau amaitzeko, papera makinan sartzean kontrolatu beharreko faktoreak azaltzen ditu. Beti komeni da ahalik eta ikuspegi praktikoenetik begiratzea. Era horretan, ikasleei ikuspegi errealagoa eskainiko diete eta kontzeptuak hobeto eurenganatuko dituzte. Horretarako, laguntza-elementu gisa, lantegiko makineriaz eta laborategiko beharrezko tresneriaz baliatuko dira. Bigarren zati gisa, eta 2. multzoko edukiekin jarraituz, plastikozko euskarrien, autoitsasgarrien eta kartoi uhinduaren propietateak ezagutu eta elementu horiek sailkatuko dituzte Beranduago, burutu beharreko entsegu-metodoekin eta instrumetazioarekin jarraituko dute. Eta, amaitzeko, papera makinan sartzean kontrolatu beharreko faktoreak aztertuko dituzte.



Ondoren, 3. multzoko edukiak landuko dituzte. Bertan, serigrafiako pantailen ezaugarriak eta flexografiako fotopolimeroak aztertuko dituzte. Horretarako, tentsiometroa, mikrometroa eta durometroa erabiliko dituzte. Horrela, multzoari buruzko ikuspegi errealagoa emango dute. Amaitzeko, inprimaketa-sistema hauetan egon daitezkeen akatsak aztertuko dituzte. 4. multzoan, berriz, offset inprimatzeko moduak deskribatzen eta zehazten dituzte. Ondoren, puntuko ehuneko-eremuak neurtzen dituzte, eta, amaitzeko, plantxak eramateko zilindroaren prestaketa azalduko dute. 5. multzoko edukiei dagokienean, tinten osaera, euren lehortze-mekanismoak eta propietateak analizatuko dituzte –biskositatea eta tacka, besteak beste–, bai eta tenperaturak bertan duen eragina ere. Tonua eta opakutasuna bezalako kolorearen propietateak kalkulatzen jarraituko dute. Horretarako, tresneria egokia erabiliko dute. Helburu hori lortzeko, neurketa-tresnak zuzen erabiliko dituzte eta ondo garbituko dituzte. Halaber, jardueraren laneko eta ingurumeneko arriskuak identifikatuko dituzte. 6. multzoan kolore bereziak egin, neurtu eta kontrolatuko dituzte. Horretarako, inprimatzeko ekipamendu aproposa erabiliko dute, eta parametro kolorimetrikoak kalkulatuko dituzte. Balio horiek formuletan interpretatu eta aplikatu beharko dituzte, era horretan, baimendutako tolerantzien barruan amaierako parametroak lortu ahal izateko. Amaitzeko, jarduera grafikoak eragindako hondakinak sailkatuko dituzte. Azkenik, 7. multzoko edukiak aztertuko dituzte. Bertan, bustitze-soluzioaren osaera eta propietateak aztertuko dituzte. Horretarako, eroankortasuna, pH-a eta IPAren ehunekoa zehazteko entseguak egingo dituzte. Ondoren, jardueraren beraren laneko eta ingurumeneko arriskuak identifikatuko dituzte. Inoiz ez da ahaztu behar, edozein eragiketa hasi aurretik eta hau burutzen den bitartean, ikasgelan ezarritako segurtasuneko eta ingurumeneko arauak bete behar direla. Jarduera gauzatu ondoren, lortutako emaitza nahi zutena dela egiaztatuko dute, aurreikusita egongo diren beharrezko probak eginez. Proposatutako jarduerak gero eta zailagoak izango dira, ikasleen maila profesional eta eskuduntza-maila handiagoa lortzeko helburuarekin. Irakas-jardunaren amaieran, ikasleak lan-espazioa eta eguneroko jardueran burutzeko erabilitako materialak jasoko ditu. 2) Alderdi metodologikoak Modulu honen zati handiena teorikoa den arren, kontzeptuzko edukiak jarduera eta entsegu praktikoekin osatzeko zeregina izango du irakasleak. Era horretan, ikasleek ikaskuntza-prozesuaren nondik norakoak ulertuko dituzte. Horretarako, euskarrien eta tinten entsegurako lehengaien eta produkzio-prozesu grafikoan erabilitako beste lehengaien laborategia funtsezko elementua da. Ezinbestekoa da egindako jarduera edo entsegu guztiek helburu argia eta ikasleek erraz identifika dezaketena edukitzea. Jarduera bakoitzaren hasieran, irakasleari unitatea aurkeztea gomendatzen zaio, alderdi hauek adierazita: zein eduki landuko dituzten, jardueraren helburuak, egin beharreko lanak, aurreikusitako denborak eta jarduera nola ebaluatuko duten. Finkatutako entseguak burutzeko beharrezko tresneria eta materiala dituen laborategiaz gain, teoria emateko ikasgela beharko dute. Espazio horrek irakaslearen ordenagailuari konektatutako proiektore edo arbel elektroniko bat izan beharko du, irakaslearen azalpenak osatu eta moduluarekin lotutako bideoak edo adibideak ikusi ahal izateko.


77


Jarduera teorikoak taldeka burutuko dituzte, pantaila edo arbel elektroniko batean eskainitako aurkezpenekin edo bideoekin lagunduta. Jarduera praktikoak ahalik eta talde txikienetan egingo dituzte eta gero eta zailagoak izango dira. Lanean benetan eman daitezkeen egoerekin lotuta egongo dira. Era berean, irakasleak ikasle bakoitzaren bakarkako eta etengabeko jarraipena egingo du, eskuratutako emaitzak irakaslearen koadernoan idatziz, egindako proba teorikoetan zein entsegu praktikoetan. Horrela, eskuratutako trebetasunak ikusiko dituzte eta ikasleek egindako lana baloratuko dute. Emaitzen inguruan ondoren egingo duten analisiak, aldiz, errefortzuko ekintzak nabarmenduko ditu, baita beste modulu batzuekin koordinatzea edo ikasleen artean ikasketa-taldeak sortzea ere. Planteatutako lanen eta garatutako jardueren aurkezpena bakarka egingo da, formatu digitalean eta/edo jarduera-koaderno batean. Halaber, enpresak bisitatzea kontuan hartu beharreko gaia da, izan ere, ikasleak sektorearen errealitatera hurbiltzen dira eta euren ikaskuntza-prozesua eskuratutako ezagutzekin, prozedurekin eta jarrerekin zuzenean lotuta dagoela ikusten dute. Irakaskuntza-prozesua ingurunetik ateratako adibideekin eta informazioarekin indartu daiteke. Jarrerazko edukiak ere gainditu egin behar dira; izan ere, ikaslearen prestakuntza teknikoa bezain garrantzitsua da jarrerazko prestakuntza. Ez dazagun ahaztu enpresan profesionalak izan behar dutela, jokabide eta balore egokiak erakutsiz. 3) Jarduera esanguratsuak eta ebaluazioaren alderdi kritikoak

Papera deskribatzea eta prestatzea:

• Paper-euskarrien propietateak eta sailkapena. • Papera biltegiratzea eta manipulatzea. • Paper-euskarrien inprimagarritasun-entseguak egitea. • Euskarria egokitzea.

Beste inprimaketa-euskarri batzuk prestatzea:

• Pelikula plastikoen propietateak sailkatzea eta zehaztea. • Autoitsaskorren propietateak sailkatzea eta zehaztea. • Kartoi uhinduaren ezaugarriak zehaztea eta sailkatzea. • Euskarria egokitzea.

Inprimaketa serigrafikoko eta flexografikoko moduak prestatzea:

• Pantailen ezaugarriak bereiztea. • Fotopolimeroen ezaugarriak bereiztea. • Pantailen formatuak eta zatiak zehaztea. • Klixe-motak eta -formatuak zehaztea. • Serigrafiako inprimaketa-problemak identifikatzea. • Flexografiako inprimaketa-problemak identifikatzea.

Offset inprimatzeko modua ipintzea:

• Paper-orria prestatzea: foliatzea, signatura eta orientabidea. • Erregistro-gurutzeak, mozte-lerroak eta toleste-markak agertzen direla

egiaztatzea. • Offset formaren kalitatea neurtzea eta kontrolatzea. • Inprimatzeko modua plantxak eramateko zilindroan ipintzea. • Plantxaren lodiera kalibratzea.



Tintak prestatzea:

• Tintak lehortzeko mekanismoak identifikatzea. • Tinten propietate nagusiak zehaztea. • Propietateak kontrolatzeko/neurtzeko entseguak egitea. • Erabilitako materiala eta ekipoak garbitzea. • Laneko eta ingurumeneko arriskuak identifikatzea.

Kolore bereziak prestatzea:

• Kolore bereziak prestatzea eta egitea. • Propietateak kontrolatzeko/neurtzeko entseguak egitea. • Balio dentsitometrikoak eta kolorimetrikoak zehaztea. • Finkatutako zehaztapenak eta tolerantziak egiaztatzea. • Erabilitako materiala eta ekipoak garbitzea.

Bustitze-soluzioa prestatzea:

• Bustitze-soluzioaren osaera zehaztea. • Bustitze-soluzioaren propietateak identifikatzea. • Kontrol-ekipoak kalibratzea. • Osagaiak kalkulatzea. • Sortutako hondakinak sailkatzea.

Laneko eta ingurumeneko arriskuak identifikatzea.


79

7. lanbide-modulua BEHE ERLIEBEKO INPRIMAKETA

7. lanbide-modulua BEHE ERLIEBEKO INPRIMAKETA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Behe-erliebeko inprimaketa

Kodea: 0883


Maila: Erdiko maila


Iraupena: 84 ordu

Kurtsoa: 2.a


Modulu-mota: Tituluaren profilari lotutako modulua

Helburu orokorrak: 1.a / 2.a / 6.a / 8.a / 9.a / 12.a / 13.a / 15.a / 16.a / 18.a

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak 1. Sakongrabatuko makinaren inprimatzeko gorputza erregulatzen du, eta, horretarako, bere elementuen artean honakoak bereizi ditu: zilindro grabatua, presio-zilindroa eta tintaztatze-sistema.


a) Burutuko duten lanari dagozkion zilindro grabatuak eta adierazitako ordenan ipini ditu makinan.

b) Inprimatuko duen euskarrira ondoen egokitzen den presio-zilindroaren gogortasuna identifikatu du.

c) Inprimatuko duen euskarriari dagokion presio-zilindroaren presioa kalkulatu du. d) Hortz-etxearen hortzaren posizio horizontala, bertikala eta angeluarra doitu ditu, bai

eta albotiko desplazamendua ere. e) Tinta-barreiatzailea eta erabiliko dituzten tinten ezaugarri erreologikoak prestatzeko

metodoak finkatu ditu. f) Adierazitako inprimaketa-motarako egokia den hortzaren inklinazio-angelua eta

presioa finkatu ditu. g) Inprimaketa-abiaduraren eta inprimatuko duen euskarriaren arabera, lehortze-

labearen tenperatura finkatu du. 2. Sakongrabatuko inprimakia erregistratu eta egokiarazten du, eta, horretarako, euskarriaren gaineko irudiaren kokapen egokia eta inprimakiari transmititutako tinta-kantitatea erlazionatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:


80 7. lanbide-modulua BEHE ERLIEBEKO INPRIMAKETA

a) Inprimakian irudien altuera, zein zirkunferentzia- eta ardatz-erregistroa identifikatu eta zuzendu ditu.

b) Erregistro zehatza lortzeko, zilindro grabatuaren desplazamenduaren gainean eta/edo arrabola oszilatzaileen gainean jardun du.

c) Sakongrabatuko balio dentsitometrikoak eta kolorimetrikoak aplikatu ditu. d) Euskarriaren gainean tinta akastuneko geruzaren dentsitatea identifikatu eta, hala

badagokio, zuzendu du. e) Tinta-transferentzia erregulatu du, zilindroen arteko presioaren gainean jardunez. f) Tinta lehortzea egiaztatu eta zuzendu du, diluitzaileen, azeleratzaileen eta

geroratzaileen dosifikazioa erregulatuz. 3. Sakongrabatuko tirada egiten du, eta, horretarako, inprimaketa-akatsak deskribatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Sakongrabatuko OK paper-orriaren ezaugarri teknikoak identifikatu ditu (erregistro

eta kolorearen baldintzak, eta akatsik ez egotea). b) Tonu-aldaketak antzeman eta zuzendu ditu kolorimetroa erabiliz eta sakongrabatuko

LAB koordenatuen E deltaren tolerantziak aplikatuz. c) Dentsitometroa erabiliz tonu-aldaketak antzeman eta zuzendu ditu, sakongrabatuko

trappinga, inprimaketa-kontrastea, estanpazio-irabazia eta masaren dentsitatean tolerantziak gainditu gabe.

d) Sakongrabatuko inprimagarritasuneko testaren bitartez, tinta lehortzeko eta itsasteko akatsak ondorioztatu ditu.

e) Sakongrabatuko inprimaketaren akats ohikoenak antzeman eta zuzendu ditu, hala nola, marrak eta puntu-galera, beste hainbaten artean.

f) Makinaren abiadura, labeen tenperatura eta aire-emaria finkatu ditu, sakongrabatuko produkzioan lehortze-prozesua kontrolatzeko.

g) Sakongrabatuko produkzioaren inprimakien laginketa-maiztasuna eta -metodoa kalkulatu ditu.

4. Tanpografiako makina prestatu eta erregulatzen du, eta, horretarako, inprimatzeko modua ezagutzen du eta tanpoiak, objektuak eramateko oinarria eta tinta egokienak aukeratzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Makinan inprimatzeko moduak ezarri ditu eta finkatzeko elementuen gainean jardun du.

b) Tamaina, forma eta gogortasun egokiko tanpoiak, eta inprimatzeko modua identifikatu ditu.

c) Objektuak eramateko moldea aukeratu eta prestatu du, inprimatuko duen objektuaren ezaugarriak eta formatua kontuan hartuta.

d) Biskositateko baldintzak, transferentzia eta lehortze-denbora lortzeko gehigarri egokiekin prestatu ditu tintak.

e) Inprimatzeko moduaren garbiketa uniformea eta tintaztatzea baloratu eta zuzendu ditu.

f) Tintaztatze irekian arraspa-aurkakoa eta arraspa erregulatzeko metodoa aplikatu du. g) Tintak erabiltzeko eta egokitzeko lanak egin ditu, norbera babesteko ekipamendua

erabiliz eta hondakinak euren edukiontzi espezifikoetan sailkatuz.

5. Tanpografiako tirada egiten du, eta, horretarako, OK proba inprimatuaren kalitateak aztertzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:


81


a) Tanpografiako OK inprimakiaren ezaugarri teknikoak identifikatu ditu (erregistro eta kolorearen baldintzak, eta akatsik ez egotea).

b) Tonu-aldaketak aztertu ditu kolorimetroa erabiliz eta tanpografiako LAB koordenatuen E deltaren tolerantziak aplikatuz.

c) Dentsitometroa erabiliz tonu-aldaketak antzeman eta zuzendu ditu, tanpografiako trappinga, inprimaketa-kontrastea, estanpazio-irabazia eta masaren dentsitatean tolerantziak gainditu gabe.

d) Tanpografiako inprimagarritasuneko testaren bitartez, tinta lehortzeko eta itsasteko akatsak ondorioztatu ditu.

e) Tanpografiako inprimaketaren berezko akatsak antzeman eta zuzendu ditu, hala nola, elektrizitate estatikoa eta irudiaren deformazioa.

f) Makinaren abiadura eta lehorgailuaren aire-emariaren tenperatura finkatu ditu, tanpografiako produkzioan lehortze-prozesua kontrolatzeko.

g) Tanpografiako produkzioaren inprimakien laginketa-maiztasuna eta -metodoa kalkulatu ditu.

6. Tanpografiako makinaren garbiketa eta mantentze prebentiboa egiten du, eta, horretarako, dokumentazio teknikoa identifikatzen du, eta arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko planean aurreikusitako segurtasuneko eta babesteko neurriak aplikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Tirada amaitzean tintontziak, fotopolimeroak eta tanpoiak makinatik kendu ditu eta garbitu ditu, produktu egokiak erabiliz.

b) Garbiketa- eta mantentze-lanetan norbera babesteko ekipamenduak erabili ditu. c) Makinaren osagai finkoak garbitu ditu, produktu egokiak erabiliz. d) Makinaren segurtasun-gailuek ondo funtzionatzen dutela egiaztatu du. e) Mantentze-eskuliburuan zehaztutako elementu mugikorrak lubrifikatu ditu. f) Zirkuitu pneumatikoen anomaliak egiaztatu eta jakinarazi ditu, mantentze-eskuliburua

jarraituz. g) Dagozkien edukiontzietako produkzio-prozesuan sortutako industria-hondakinak

sailkatu ditu. h) Behe-erliebeko inprimaketan erabilitako materialak, erremintak, tresnak eta makinak

manipulatzearen ondoriozko arriskuak eta arriskugarritasun-maila identifikatu ditu. c) Edukiak:

1. SAKONGRABATUKO INPRIMAKETA GORPUTZA ERREGULATZEA

prozedurazkoak

- Burutuko duten lanari dagozkion zilindro grabatuak eta adierazitako ordenan ipintzea makinan.

- Inprimatuko duen euskarrira ondoen egokitzen den presio-zilindroaren gogortasuna identifikatzea.

- Inprimatuko duen euskarriari dagokion presio-zilindroaren presioa identifikatzea.

- Hortz-etxearen hortzaren posizioa eta albotiko desplazamendua doitzea.

- Tinta-barreiatzailea eta erabiliko dituzten tinten ezaugarri erreologikoak prestatzeko metodoak aplikatzea.

- Adierazitako inprimaketa-motarako egokia den hortzaren inklinazio-angelua eta presioa aplikatzea.

- Inprimaketa-abiaduraren eta inprimatuko duen euskarriaren arabera, lehortze-labearen tenperatura finkatzea.



kontzeptuzkoak

- Sakongrabatuko inprimaketa-prozesua. Ezaugarriak. - Sakongrabatuko makina: motak, ezaugarriak eta konfigurazioa. - Makinaren zatiak eta elementuak:

• Ezaugarriak. • Prestatzea eta erregulatzea. • Elementuak erregulatzeko problemak. Kausak eta soluzioak.

- Inprimaketa-gorputzaren elementuak: • Zilindro grabatua:

o Ezaugarriak. o Osaera. o Grabaketa-motak. o Aurreragoko tratamenduak.

• Presio-zilindroak: osaera eta ezaugarriak. • Arraspa:

o Sakongrabaturako hortz-motak. o Arrasparen materialak. o Aho-motak.

• Tinta-emailea: definizioa eta ezaugarriak. • Tintontzia: definizioa eta ezaugarriak. • Lehortze-gorputza: definizioa eta ezaugarriak.

- Sakongrabatuko tintak: • Fabrikazioa eta konposizioa. • Ezaugarriak. • Makinagarritasuna. • Tinten kalitate-kontrola.

- Sakongrabatuko tintentzako gehigarri-motak: diluitzaileak, lehortze-geroratzaileak, luzatze-pastak eta biskositate-zuzentzaileak, beste hainbaten artean.

- Sakongrabaturako tinten erreologian gehigarrien eragina. - Inprimatuko duen euskarriaren araberako lehortze-mota egokiak.

jarrerazkoak - Antolamendua eta erantzukizuna lanean. - Segurtasuna eta higienea lanpostuan eta ingurunean. - Proposatutako jarduerak gauzatzearekin konpromisoa.

2. SAKONGRABATUKO INPRIMAKIA ERREGISTRATZEA ETA EGOKIARAZTEA

prozedurazkoak

- Inprimakian irudien altuera, zein zirkunferentzia- eta ardatz-erregistroa identifikatzea eta zuzentzea.

- Erregistro zehatza lortzeko, zilindro grabatuaren desplazamendua eta/edo arrabola oszilatzaileen gaineko desplazamendua erregulatzea.

- Finkatutako balio dentsitometrikoak/kolorimetrikoak aplikatzea. - Euskarriaren gainean tinta akastuneko geruzaren dentsitatea

identifikatzea eta, behar izanez gero, zuzentzea. - Tinta-transferentzia erregulatzea, zilindroen arteko presioaren

gainean jardunez. - Tinta lehortzea egiaztatzea eta zuzentzea, diluitzaileen,

azeleratzaileen eta geroratzaileen dosifikazioa erregulatuz.

kontzeptuzkoak - Sakongrabatuko errotatibetan irudia erregistratzea:

• Ardatz-erregistroa. • Zirkunferentzia-erregistroa.


83


- Sakongrabatze-makinen tintaztatze-sistemak: • Tintontzia. • Azpila. • Barreiatzailea. • Tinta-andela. • Ponpa. • Biskosimetroa. • Zirkuitua.

- Tintaztatzean eragiten duten aldagaiak: hortzen posizionamendua eta motak, tinten erreologia, presioak eta gogortasunak, beste hainbaten artean.

- Sakongrabatuko inprimakia erregistratzean eta egokiaraztean berez egindako akatsak. Kausak eta zuzenketak.

- Sakongrabatuaren egokiaraztearen kontrola: • Neurgailuak. Ezaugarriak eta erabilera. • Balio dentsitometrikoak eta kolorimetrikoak. • Balio estandarrak.

jarrerazkoak - Segurtasuna eta higienea lanpostuan eta ingurunean. - Proposatutako jarduerak gauzatzearekin konpromisoa. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa.

3. SAKONGRABATUAREN TIRADA EGITEA

prozedurazkoak

- Sakongrabatuko OK paper-orriaren ezaugarri teknikoak identifikatzea (erregistro eta kolorearen baldintzak, eta akatsik ez egotea).

- Tonu-aldaketak antzematea eta zuzentzea, sakongrabatuko LAB koordenatuen E deltaren tolerantziak aplikatuz.

- Tonu-aldaketak antzematea eta zuzentzea, sakongrabatuko trappinga, inprimaketa-kontrastea, estanpazio-irabazia eta masaren dentsitatean tolerantziak gainditu gabe.

- Sakongrabatuko inprimagarritasuneko testaren bitartez, tinta lehortzeko eta itsasteko akatsak ondorioztatzea.

- Sakongrabatuko inprimaketaren akats ohikoenak antzematea eta zuzentzea, hala nola, marrak eta puntu-galera, beste hainbaten artean.

- Makinaren abiadura, labeen tenperatura eta aire-emaria definitzea, sakongrabatuko produkzioan lehortze-prozesua kontrolatzeko.

- Sakongrabatuko produkzioaren inprimakien laginketa-maiztasuna eta -metodoa definitzea.

- Makinaren lehen mailako mantentzea aplikatzea.

kontzeptuzkoak

- Kalitate-kontrola tiradan zehar: • Inprimakiaren kalitatea kontrolatzeko programak eta

ekipamendua. • Kontrolerako elementuak: kontrol-zerrendak, Autotron kotak,

alboko lekukoa. • Neurgailuak: estroboskopioak, ispilu birakariak,

dentsitometroak, kolorimetroak, eta espektrofotometroak. - Ezaugarri kolorimetrikoak neurtzeko eta egiaztatzeko sistemak: tonu-

balioa, masa-dentsitatea, inprimaketa-kontrastea, trappinga eta edukia grisean, beste hainbaten artean.

- Sakongrabatuko inprimaketan berezko ezaugarriak antzematea: tintaren biskositatea handitzea, marrak, paper-orria zikintzea, puntu-galera, paper-zimurdurak, lehortea, berriz pintatzeak eta tinta finkatzea, beste hainbaten artean. Kausak eta zuzenketak.



- Sakongrabatuan inprimakiaren kalitate-arauak. • ISO 12647: 2000 – 4. zatia Sakongrabatuko prozesuak. • Inprimaketa-segida. Kolore-nahasketa. Aurreinprimaketa-

proben bitartez inprimakia egiaztatzea. • Tintaren biskositatea eta lehortzea egokitzea.

- Sakongrabatuko inprimaketa-makinetan goi-mailako mantentzea: • Mantentze-lana egiteko jarraibide teknikoak. • Makina garbitzea. • Makinaren segurtasun-elementuak. • Mantentze-eragiketekin lotutako segurtasun, osasun eta

ingumen-babeseko arauak.

jarrerazkoak

- Antolamendua eta erantzukizuna lanean. - Segurtasuna eta higienea lanpostuan eta ingurunean. - Proposatutako jarduerak gauzatzearekin konpromisoa. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa. - Zereginak trebeziaz eta zehatz egitea.

4. TANPOGRAFIAKO MAKINA PRESTATZEA ETA ERREGULATZEA

prozedurazkoak

- Makinan inprimatzeko moduak ezartzea, finkatzeko elementuen gainean jardunez.

- Tamaina, forma eta gogortasun egokiko tanpoiak, eta inprimatzeko modua identifikatzea.

- Objektuak eramateko moldea aukeratzea eta prestatzea, inprimatuko duen objektuaren ezaugarriak eta formatua kontuan hartuta.

- Biskositateko baldintzak, transferentzia eta lehortze-denbora lortzeko gehigarri egokiekin tintak prestatzea.

- Klixea modu uniformean garbitzea eta tintaztatze zuzena egitea. - Tintaztatze irekian arraspa-aurkakoa eta arraspa erregulatzeko

metodoa aplikatzea. - Tintak erabiltzeko eta egokitzeko lanak egitea, norbera babesteko

ekipamendua erabiliz eta hondakinak euren edukiontzi espezifikoetan sailkatuz.

- Tanpografiako segurtasun, osasun eta ingurumena babesteko araudia aplikatzea.

kontzeptuzkoak

- Tanpografiako inprimaketa-prozesua. Ezaugarriak. - Tanpografiako makina: motak, ezaugarriak eta konfigurazioa. - Makinaren zatiak eta elementuak:

• Elikadurako eta irteerako sistema. • Inprimaketa-gorputza. • Inprimatzeko modua. Ezaugarriak, klixe-motak eta lantzea. • Tanpografiako tintontziak: irekiak eta itxiak. • Tanpoia: forma, tamaina, gogortasuna eta kalitatea. • Objektuak eramateko oinarriak eta moldeak. Karrusel edo

anezkan higitzea. - Inprimatzeko materialak:

• Inprimatzeko euskarriak edo objektuak. • Tanpografiako tintak: osaera, propietateak eta makinagarritasuna. • Tanpografiako tintentzako gehigarri-motak: diluitzaileak,

lehortze-geroratzaileak, luzatze-pastak eta biskositate-zuzentzaileak, beste hainbaten artean.

• Tanpografiarako tinten erreologian gehigarrien eragina.


85


- Tanpografian segurtasuna, osasuna eta ingurumena babestea: • Segurtasun-planak eta -arauak. • Tanpografiako inprimaketari lotutako arriskuak. • Laneko arriskuen prebentzioko neurriak. • Lanpostuan ordena eta garbitasuna zaintzeko metodoak eta

arauak. • Ingurumen-araudia.

jarrerazkoak - Antolamendua eta erantzukizuna lanean. - Segurtasuna eta higienea lanpostuan eta ingurunean. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa. - Zereginak trebeziaz eta zehatz egitea.

5. TANPOGRAFIAKO TIRADA EGITEA

prozedurazkoak

- OK inprimakiaren ezaugarri teknikoak identifikatzea (erregistro eta kolorearen baldintzak, eta akatsik ez egotea).

- Tonu-aldaketak aztertzea espektrofotometroa erabiliz, eta tanpografiako LAB koordenatuen E deltaren tolerantziak aplikatuz.

- Dentsitometroa erabiliz tonu-aldaketak antzematea eta zuzentzea, tanpografiako trappinga, inprimaketa-kontrastea, estanpazio-irabazia eta masaren dentsitatean tolerantziak gainditu gabe.

- Tanpografiako inprimagarritasuneko testaren bitartez, tinta lehortzeko eta itsasteko akatsak ondorioztatzea.

- Tanpografiako inprimaketaren berezko akatsak antzematea eta zuzentzea, hala nola, elektrizitate estatikoa eta irudiaren deformazioa.

- Makinaren abiadura eta lehorgailuaren aire-emariaren tenperatura definitzea, lehortze-prozesua kontrolatzeko.

- Tanpografiako produkzioaren inprimakien laginketa-maiztasuna eta -metodoa definitzea.

kontzeptuzkoak

- Inprimaketaren ezaugarriak: • Inprimaketa-ordena. • Erregistroa. • Egokiaraztea. • Estanpazio-irabazia. • Abiadura. • Tinta lehortzea eta ainguratzea.

- Erregistro-doikuntzak: inprimatzeko moduen posizioa, eta objektuak eramateko oinarriak eta tanpoiak lekualdatzea.

- Akatsak antzematea: erregistroa, tintaztatzea, foma-tanpoi-euskarri transferentzia, estanpazioa irabaztea, tintak lehortzea eta ainguratzea, beste hainbaten artean.

- Inprimaketaren ezaugarriak neurtzeko eta egiaztatzeko sistemak: inprimatzeko ordena, erregistroa, egokiaraztea, estanpazioa irabaztea, eta tinta lehortzea eta ainguratzea.

- Tanpografiako kalitate-kontrola tiradan zehar: • Inprimaketaren kalitatea. Neurri zuzentzaileak. • Inprimatzeko akats ohikoenak. • Erregistro-premiak. • Inprimatzeko ordena optimizatzea. • Kalitatea egiaztatzea. Laginketa-maiztasuna. • Erregistro-doikuntzak. Arrasparen angelu, presio eta tintaren

pelikula, ez ukitzeko altuera. • Kolore-intentsitatea. Neurketak. Neurtzeko sistema optikoak:

kolorimetroa eta dentsitometroa.



jarrerazkoak

- Antolamendua, ekimena eta erantzukizuna lanean. - Segurtasuna eta higienea lanpostuan eta ingurunean. - Lanak egiteko ezarritako epeekiko konpromisoa hartzea. - Bertaratzea, puntualtasuna eta ikasgaiarekiko interesa. - Zereginak trebeziaz eta zehatz egitea.

6. TANPOGRAFIAKO MAKINA GARBITZEA ETA PREBENTZIO MANTENTZEA EGITEA

prozedurazkoak

- Tirada amaitzean tintontziak, fotopolimeroak eta tanpoiak manipulatzea eta garbitzea, produktu egokiak erabiliz.

- Garbiketa- eta mantentze-lanetan norbera babesteko ekipamenduak erabiltzea.

- Makinaren osagai finkoak garbitzea, produktu egokiak erabiliz. - Makinaren segurtasun-gailuek ondo funtzionatzen dutela egiaztatzea. - Mantentze-eskuliburuan zehaztutako elementu mugikorrak

lubrifikatzea. - Zirkuitu pneumatikoen anomaliak egiaztatzea eta jakinaraztea,

mantentze-eskuliburua jarraituz. - Dagozkien edukiontzietako produkzio-prozesuan sortutako industria-

hondakinak sailkatzea. - Behe-erliebeko inprimaketan erabilitako materialak, erremintak,

tresnak eta makinak manipulatzearen ondoriozko arriskuak eta arriskugarritasun-maila identifikatzea.

kontzeptuzkoak

- Makinaren fabrikatzailearen eskuliburuak. - Laneko arriskuen prebentzioko eta ingurumena babesteko plana. - Objektuak eramateko moldeak, tanpografiako plakak, tanpoiak,

tintontziak garbitu eta gordetzeko, eta desmuntatzeko eragiketak. - Tanpografiako makinetan lehen mailako mantentze-lanak:

• Mantentze prebentiborako eskuliburua. Aldizkakotasuna eragiketetan.

• Garbiketa-eragiketak. Erabili beharreko produktuak. • Segurtasun-gailuak. Anomaliak eta gabeziak. • Atera daitezkeen elementuak garbitzea eta elementu

mugikorrak koipeztatzea. - Industria-hondakinak tanpografian:

• Hondakin-motak. • Sailkapena. • Bilketa eta tratamenduko plana.

jarrerazkoak - Antolamendua eta erantzukizuna lanean. - Mantentze-eskuliburutan ezarritako epeekiko konpromisoa. - Zereginak trebeziaz eta zehatz egitea.


1) Sekuentziazioa Beharrezkotzat jotzen da hasieran ikasleei moduluaren ikuspegi globala ematea eta garatu nahi duten lanbide-jardunerako zein garrantzitsua den jakinaraztea. Ildo horretatik, ikasleak, beti, produkzio-prozesu grafikoaren ikuspegi globala izatea komeni


87


da. Era horretan, ikasten ari den guztia etorkizunean bere lanbide-jarduna izango denaren barruan kokatu ahal izango du. 1. multzoko edukiekin hasiko gara. Bertan ikasleak oinarrizko eta beharrezko ezagutzak eskuratu beharko ditu sakongrabatuko makina osatzen duten elementuak behar bezala erregulatzeko. Sakongrabatuko inprimaketa-prozesuaren ezaugarriak, aplikazioak eta abantailak definituz hasiko den ibilbide didaktikoa proposatzen dute. Beranduago, inprimaketa-makina osatzen duten elementuak definituko dituzte, bai eta bere erregulazioa, grabaketa-zilindroa eskuratzeko prozesua, eta tintak eta gehigarriak erabiltzea ere. Hori guztia, bezeroaren premiekin bat etorriko den inprimakia lortzeko helburuarekin egingo dute. Inprimaketa-prozesuan erabilitako materialak egokitzeko eta inprimatzeko makinaren elementuak erregulatzeko programatutako jardueretan eskuratutako ezagutzak erakutsi beharko dituzte ikasleek. Ondoren, sakongrabatuko inprimakia erregistratzeko eta egokiarazteko moduei buruz 2. multzoan jasotako edukiak garatu beharko lirateke. Horretarako, emaitzan eragin dezaketen aldagaiak eta akats ohikoenak aztertuko dituzte, kausa posibleak eta soluzio posibleak zehazten saiatzeko. Ikasleek sakongrabatuko inprimakiak erregistratzeko eta egokiarazteko jarduera praktikoak egingo dituzte. Sakongrabatuko inprimaketa-prozesuarekin lotutako lehen zati hau sakongrabatuko tirada egiteko 3. multzoan bildutako edukiekin amaituko dugu, inprimakiaren kalitate-kontroleko prozedura bat eta kontrolatu beharreko parametroak zehaztuz. Ikasleak sakongrabatuko inprimaketaren kalitatea kontrolatu beharko du, adierazitako parametroen neurketak eginez, beharrezko ondorioak atereaz eta antzemandako inprimaketako errore posibleak konponduz. Ondoren, tanpografiako inprimaketa-prozesua landuko dute. Inprimaketa-makina prestatzeari eta erregulatzeari buruzko alderdiak hartuko dira kontuan sekuentziazioan. 4. multzoan garatutako edukiak dira, eta eduki orokorretan eragiten dute, hala nola, tanpografiako inprimaketa-prozesuaren ezaugarriak, aplikazioa eta abantailak. Beranduago, inprimaketa-makina osatzen duten elementuak definituko dituzte, bai eta bere erregulazioa, eta tintak eta gehigarriak erabiltzea ere. Hori guztia, bezeroaren premiekin bat etorriko den inprimakia lortzeko helburuarekin egingo dute. Inprimaketa-prozesuan erabilitako materialak egokitzeko eta inprimatzeko makinaren elementuak erregulatzeko programatutako jardueretan eskuratutako ezagutzak erakutsi beharko dituzte ikasleek. 5. multzoan tanpografiako tirada gauzatuko dute. Bertan, inprimaketaren ezaugarri nagusiak zehaztuko dituzte eta inprimakiaren kalitate-kontroleko prozedura aplikatuko dute. Ikasleak tanpografiako inprimaketaren kalitatea kontrolatu beharko du, adierazitako parametroen neurketak eginez, beharrezko ondorioak atereaz eta antzemandako inprimaketako errore posibleak konponduz. 6. multzoan tanpografiako makinaren garbiketa eta mantentze prebentiboko jarduera praktikoak garatuko dituzte. Multzo honekin amaitzeko prozesuan sortutako hondakinak sailkatu eta, ondoren, tratatuko dituzte. Inoiz ez da ahaztu behar, edozein eragiketa hasi aurretik eta hau burutzen den bitartean, bistaratze-pantailetarako segurtasun-arauen aplikazioa, zereginak gauzatzeko arau ergonomikoak eta gelan ezarritako arauak hartu behar direla kontuan. Jarduera amaitzean, lortutako emaitza nahi zutena dela egiaztatuko dute, aurreikusita egongo diren beharrezko probak eginez. Proposatutako jarduerak gero eta zailagoak izango dira, ikasleen maila profesional eta eskuduntza-maila handiagoa lortzeko helburuarekin.



Irakas-jardunaren amaieran, ikasleak laneko espazioa eta erabilitako materialak jasoko ditu. 2) Alderdi metodologikoak Honako hau modulu praktikoa da batez ere. Irakasleek egin beharreko edukien ekarpena ikasgelan egin beharreko lanaren sarrera baino ez da. Irakasleen lana jarduera praktikoak egoki aukeratzean oinarrituta dago. Jarduera horiek errazenetik zailenera antolatu beharko lituzkete. Jarduera errazetatik hastea komeni da ikasleen konfiantza eta autonomia bultzatzeko. Ezinbestekoa da egindako jarduera guztiek helburu argia eta ikasleek erraz identifika dezaketena edukitzea. Jarduera bakoitzaren hasieran, irakasleari unitatea aurkeztea gomendatzen zaio, alderdi hauek adierazita: zein eduki landuko dituzten, jardueraren helburuak, egin beharreko lanak, aurreikusitako denborak eta jarduera nola ebaluatuko duten. Lan-taldeak laguntza behar duen heinean esku hartuko du irakasleak. Arazoak aurkitzeko eta konpontzeko ideiak eta prozedurak proposatuko ditu. Taldearen barruan sortzen diren harremanak positiboak dira lana garatzeko eta lanean sortzen diren zailtasunei aurre egiteko. Jakin-mina, sormena eta harreman pertsonalak sustatuko dira, beharrezkoak baitira etengabe aldatzen eta bilakatzen ari den arlo teknologiko horretan. Modulu honen zati handiena inprimaketako lantegi-gelan emango dute. Gela horretan beharrezkoak diren sakongrabatuko eta tanpografiako inprimaketa-makinak egongo dira. Materialen eta inprimakien kalitate-kontrola egiteko beharrezko softwarea eta tresnak ere izan beharko ditu gelak. Inprimatzeko lantegi-gelaz gain, kontzeptuzko edukiak emateko beste gela bat beharko dute. Gela horrek arbel elektronikoa edo irakaslearen ordenagailura konektatutako proiektore bat izan beharko du irakasleak bere azalpenak osatu ahal izateko eta adibideak ikusi ahal izateko. Halaber, kontuan izan behar dute simulagailu bat erabiltzeko aukera. Bertan, kontzeptuzko azalpenak egin, eta makinen alderdiak eta funtzioak ikusteko aukera izan dezakete. Jarduera teorikoak taldeka burutuko dituzte, pantaila edo arbel elektroniko batean eskainitako aurkezpenekin edo bideoekin lagunduta. Ekipamenduak aukera ematen duen kasu guztietan, jarduera praktikoak bakarka edo talde txikitan gauzatuko dituzte, taldeko kide guztiek euren trebetasuna garatu ahal izateko. Praktikak gero eta zailagoak izango dira, eta egoera errealei lotuta egongo dira. Ezin bada aipatutako moduan egin, talde handiagoak sortuko dituzte, edo beste mota bateko jarduerak proposatuko dituzte, ikasle-multzoa ahalik eta banatuena egon dadin. Irakasleak ikasleen ikasteko prozesuaren jarraipen hurbilekoa eta bana-banakoa egin beharko du. Horretarako, irakasle-koadernoan, aurrerapenak eta zailtasunak idatziz jaso behar ditu sistematikoki. Emaitzen ondorengo analisiak, aldiz, errefortzuko ekintzak nabarmenduko ditu, baita beste modulu batzuekin koordinatzea edo ikasleen artean ikasketa-taldeak sortzea ere. Planteatutako lanen eta garatutako jardueren aurkezpena bakarka egingo da, formatu digitalean eta/edo jarduera-koaderno batean. Aurrekoaren osagarri gisa, moduluarekin lotutako instalaziotara bisitak egiteko aukera aipatu dute. Irakaskuntza-prozesua ingurunetik ateratako adibideekin eta informazioarekin indartu daiteke. Jarrerazko edukiak ere gainditu egin behar dira; izan ere, ikaslearen prestakuntza teknikoa bezain garrantzitsua da jarrerazko prestakuntza. Ez dazagun ahaztu enpresan profesionalak izan behar dutela, jokabide eta balore egokiak erakutsiz.


89



Elikadurako eta irteerako sistema prestatzea eta erregulatzea:

• Inprimatu beharreko euskarriaren neurriaren arabera ipintzea elementuak. • Beharrezkoak diren doikuntzak egitea.

Sakongrabatuko inprimaketa-gorputza prestatzea eta erregulatzea:

• Lanari dagozkion zilindro grabatuak ipintzea. • Presio-zilindroaren gogortasuna eta presioa erregulatzea. • Hortz-etxearen hortzaren posizioa eta albotiko desplazamendua doitzea. • Erabiliko dituzten lehengaiak prestatzea. • Hortzaren inklinazio-angelua eta presioa aplikatzea. • Inprimaketa-abiaduraren eta inprimatuko duen euskarriaren arabera, lehortze-

labearen tenperatura finkatzea.

Sakongrabatuko inprimakia erregistratzea eta egokiaraztea: • Erregistroko inprimakian identifikatzea eta zuzentzea. • Erregistro zehatza lortzeko erregistro-mekanismoak erregulatzea. • Finkatutako balio dentsitometrikoak/kolorimetrikoak neurtzea eta aplikatzea. • Tinta-transferentzia erregulatzea. • Tinta lehortzea egiaztatzea eta zuzentzea.

Sakongrabatuaren tirada egitea:

• OK paper-orriaren ezaugarri teknikoak identifikatzea. • Finkatutako tonu-aldaketak antzematea eta zuzentzea. • Tintaren itsaspen eta lehortzeko akatsak ondorioztatzea. • Inprimaketan berezko ezaugarriak antzematea eta zuzentzea. • Makinaren abiadura, labeen tenperatura eta aire-emaria definitzea, lehortze-

prozesua kontrolatzeko. • Inprimakien laginketa-maiztasuna eta metodoa definitzea. • Makinaren lehen mailako mantentzea aplikatzea.

Tanpografiako makina prestatzea eta erregulatzea:

• Makinaren inprimatzeko moduak instalatzea. • Tamaina, forma eta gogortasun egokiko tanpoiak, eta inprimatzeko modua

identifikatzea. • Objektuak eramateko moldea aukeratzea eta prestatzea. • Tintak prestatzea beharrezko gehigarriekin. • Klixea modu uniformean garbitzea eta tintaztatze zuzena egitea. • Tintaztatze irekian arraspa-aurkakoa eta arraspa erregulatzeko metodoa

aplikatzea. • Tanpografiako segurtasun, osasun eta ingurumena babesteko araudia

aplikatzea.

Tanpografiako tirada egitea: • OK inprimakiaren ezaugarri teknikoak identifikatzea. • Tonu-aldaketen azterketa egitea. • Finkatutako tonu-aldaketak antzematea eta zuzentzea. • Tintaren itsaspen eta lehortzeko akatsak ondorioztatzea. • Inprimaketan berezko ezaugarriak antzematea eta zuzentzea. • Makinaren abiadura eta lehorgailuaren aire-emariaren tenperatura definitzea,

lehortze-prozesua kontrolatzeko. • Inprimakien laginketa-maiztasuna eta metodoa definitzea.



Tanpografiako makina garbitzea eta prebentzio-mantentzea egitea: • Tirada amaitzean tintontziak, fotopolimeroak eta tanpoiak manipulatzea eta

garbitzea, produktu egokiak erabiliz. • Garbiketa- eta mantentze-lanetan norbera babesteko ekipamenduak erabiltzea. • Makinaren osagai finkoak garbitzea. • Makinaren segurtasun-gailuek ondo funtzionatzen dutela egiaztatzea. • Mantentze-eskuliburuan zehaztutako elementu mugikorrak lubrifikatzea. • Zirkulu pneumatikoen anomaliak egiaztatzea eta jakinaraztea. • Dagozkien edukiontzietako produkzio-prozesuan sortutako industria-hondakinak

sailkatzea. • Erabilitako materialak, erremintak, tresnak eta makinak manipulatzeak dakarren

arriskugarritasun-maila identifikatzea.


91

8. lanbide-modulua INGELES TEKNIKOA

8 8. lanbide-modulua INGELES TEKNIKOA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Ingeles teknikoa

Kodea: E100


Maila: Erdiko maila


Iraupena: 33 ordu

Kurtsoa: 1.a

Irakasleen espezialitatea: Ingelesa (Bigarren Irakaskuntzako irakaslea)

Modulu-mota: Zeharkako modulua

Helburu orokorrak: Kualifikazioen Europako Esparruko funtsezko konpetentziak

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak 1. Tituluaren lanbide-esparruarekin eta eskainitako produktuarekin/zerbitzuarekin lotutako ahozko informazioa interpretatu eta erabiltzen du, eta haren ezaugarriak eta propietateak, enpresa motak eta horien kokapena identifikatu eta deskribatzen du. Ebaluazio-irizpideak:

a) Zuzeneko mezuaren, telefono bidezkoaren edo entzunezko beste bitarteko baten bidezkoaren xedea ezagutu du.

b) Ahozko mezu zehatzak adierazi ditu egoera puntualak ebazteko: hitzordu bat, produktu bat igortzeko/jasotzeko datak eta baldintzak, makina/gailu baten oinarrizko funtzionamendua.

c) Ahozko argibideak ezagutu ditu eta enpresaren testuinguruan emandako adierazpenei jarraitu die.

d) Sektorearen berezko produktuak edo zerbitzuak deskribatzeko termino tekniko zehatzak erabili ditu.

e) Mezu bat bere elementu guzti-guztiak ulertu beharrik gabe orokorrean konprenitzea zeinen garrantzitsua den konturatu da.

f) Emandako informazioen ideia nagusiak laburbildu ditu bere hizkuntza-baliabideak erabilita.

g) Beharrezkotzat jo duenean diskurtsoa edo horren zati bat berriz formulatzeko eskatu du.


92


2. Sektorearen eta nazioarteko merkataritza-transakzioen berezko dokumentuak interpretatu eta betetzen ditu: ezaugarriei eta funtzionamenduari buruzko eskuliburua, eskabide-orria, jasotze- edo entrega-orria, fakturak, erreklamazioak. Ebaluazio-irizpideak:

a) Berariazko informazioa atera du eskainitako produktuarekin edo zerbitzuarekin lotutako mezuetatik (publizitate-liburuxkak, funtzionamenduari buruzko eskuliburua) eta bizitza profesionalarekin zerikusia duten eguneroko alderdietatik.

b) Merkataritza-transakzioei buruzko dokumentuak identifikatu ditu. c) Dagokion lanbide-esparruko merkataritza-dokumentazioa eta berariazko

dokumentazioa bete ditu. d) Euskarri telematikoen bitartez jasotako mezua interpretatu dute: e-mail, fax, beste

batzuen artean. e) Lanbidearen berezko terminologia eta hiztegia zuzen erabili ditu. f) Testuen deia nagusiak jaso ditu. g) Bere lanbide-ingurunearekin erlazionatutako testuen laburpenak egin ditu. h) Sektoreko web-orri bateko oinarrizko informazioak identifikatu ditu.

3. Komunikazio-egoeretan jarrera eta portaera profesionalak ulertu eta identifikatzen ditu, herrialde bakoitzarekin ezarritako protokolo-arauak eta haren ohiturak errespetatuz. Ebaluazio-irizpideak:

a) Atzerriko hizkuntza hitz egiten den erkidegoko ohitura eta usadioen ezaugarri esanguratsuenak definitu ditu.

b) Herrialdearen berezko gizarte- eta lan-harremanetako protokoloak eta arauak deskribatu ditu.

c) Sektorearen berezko alderdi sozio-profesionalak identifikatu ditu edozein testu motatan.

d) Atzerriko hizkuntza hitz egiten den herrialdearen berezko gizarte-harremanetako protokoloak eta arauak aplikatu ditu.

c) Edukiak:

1. AHOZKO MEZUAK ULERTU ETA SORTZEA

prozedurazkoak

- Sektoreko mezu profesionalak eta egunerokoak ezagutzea. - Zuzeneko mezuak, telefono bidezkoak eta grabatutakoak

identifikatzea. - Ideia nagusia eta bigarren mailako ideiak bereiztea. - Ahozko mezuak igortzeko erabiltzen diren erregistroak hautatzea. - Ahozko diskurtsoa mantentzea eta jarraitzea: sostengua ematea,

ulertzen dela erakustea, argitzeko eskatzea, eta bestelakoak. - Nahikoa ulertzeko soinuak eta fonemak egoki sortzea. - Gizarte-harremanen markatzaile linguistikoak, adeitasun-arauak eta

erregistro-desberdintasunak hautatzea eta erabiltzea.

kontzeptuzkoak

- Sektoreko terminologia espezifikoa. - Gramatika-baliabideak: aditz-denborak, preposizioak, adberbioak,

lokuzio preposizionalak eta adberbialak, boz pasiboa, perpaus erlatiboak, zeharkako estiloa eta bestelakoak.

- Hots eta fonema bokalikoak eta kontsonantikoak. Konbinazioak eta elkarteak.


93


jarrerazkoak

- Atzerriko hizkuntzak lanbide-munduan duen garrantziaz konturatzea. - Ulertzeko eta ulertarazteko interesa izatea eta hori errespetatzea. - Atzerriko hizkuntzan komunikatzeko norberaren gaitasunaz jabetzea. - Hizkuntza bakoitzaren berezko adeitasun-arauak eta erregistro-

desberdintasunak errespetatzea.

2. IDATZIZKO MEZUAK INTERPRETATU ETA ADIERAZTEA

prozedurazkoak

- Hainbat formatutan emandako mezuak ulertzea: eskuliburuak, liburuxkak, eta oinarrizko artikulu profesionalak eta egunerokoak.

- Ideia nagusia eta bigarren mailako ideiak bereiztea. - Denbora-erlazioak bereiztea: aurrekotasuna, gerokotasuna,

aldiberekotasuna. - Sektoreko testu erraz profesionalak eta egunerokoak lantzea. - Lexikoa hautatzea, egitura sintaktikoak hautatzea, horiek egoki

erabiltzeko eduki adierazgarria hautatzea. kontzeptuzkoak

- Sektoreko terminologia espezifikoa. - Euskarri telematikoak: fax, e-mail, burofax, web-orriak. - Protokolo-formulak idazki profesionaletan. - Nazioarteko transakzioekin lotutako dokumentazioa: eskabide-orria,

jasotze-orria, faktura. - Heziketa-zikloarekin lotutako konpetentziak, lanbideak eta lanpostuak.

jarrerazkoak

- Ulertzeko eta ulertarazteko interesa izatea eta hori errespetatzea. - Beste kultura eta gizarteetako ohiturak eta pentsamoldea

errespetatzea. - Testuaren garapenean koherentziaren premia baloratzea.

3. HERRIALDEAREN BEREZKO ERREALITATE SOZIOKULTURALA ULERTZEA

prozedurazkoak

- Komunikazio-egoera bakoitzerako kultura-elementu esanguratsuenak interpretatzea.

- Enpresaren irudi ona proiektatzeko portaera sozioprofesionala eskatzen duten egoeretan baliabide formalak eta funtzionalak erabiltzea.

kontzeptuzkoak - Atzerriko hizkuntza (ingelesa) mintzatzen den herrialdeen elementu

soziolaboral esanguratsuenak.

jarrerazkoak - Nazioarteko harremanetan arau soziokulturalak eta protokolokoak

baloratzea. - Bestelako usadioak eta pentsamoldeak errespetatzea.


1) Sekuentziazioa


94


Eduki multzoen aurkezpenak prestakuntza-prozesua errazten ez duenez eta horren premiei erantzuten ez dienez, behar-beharrezkoa da multzo horiekin laneko testuinguruko hizkuntza-komunikazioko egoera bati konponbidea aurkitzeko beharrezkoak diren ulermenezko eta adierazpenezko gaitasunak lortzeari lehentasuna emango dien ibilbide didaktiko bat antolatzea. Modulu honen programazioa antolatzeko, prozedurek irakasteko prozesua zuzen dezaten proposatzen da, berebiziko garrantzia baitute hizkuntza bat komunikazio-tresna gisa irakasteko. Gainera, berehala erabilgarri izateak motibazioa sortzen du irakasleengan. Lanbidearen berezko komunikazio-egoera batek prozedura jakin batzuk dakartza eta horiek kontrolpean izan behar dira egoera eraginkortasunez konponduko bada. Eduki lexikalek, morfologikoek eta sintaktikoek ez lukete inongo zentzurik, ulertu edo adierazi behar den mezu bat eraman edo transmitituko ez balute.

Horrenbestez, oinarrizko lau hizkuntza—gaitasunak, hots, entzumena, irakurmena, mintzamena eta idazmena garatzea da lortu beharreko helburua. Ikasleek nolabaiteko segurtasunarekin moldatu beharko dute atzerriko hizkuntzan beren lanpostuak aurkezten dizkien egoeren aurrean. Irakasleek erabiliko dituzten metodologia eta materialak alde batera utzirik, lanbidearen berezko egoera erraz bat aukeratzea oso baliagarria izango da ikasleak beren ikaskuntzan bertan inplikatzeko. Egoera horren inguruan antolatuko dira dagozkion gramatika-egiturak (aditz-denbora, hiztegia, eta abar), hizkuntza-erregistroarekin, arau edo protokolo sozial eta/edo profesional egokiekin batera. Beharbada komenigarria izango litzateke hasieran modulua ikasleei aurkeztean horiekin batera gogoeta egitea, etorkizunean bizitza profesionalean aurrez aurre izango dituzten egoera ohikoenak zein izango diren ondorioztatzeko, eta lan egingo duten produkzio-sektorean atzerriko hizkuntza zein beharrezkoa izango duten eta beste ohitura eta kultura batzuetara irekitzea zein aberasgarria izango den konturatzeko. Gogoeta horrek ikasteko aukeretan irmotu beharko lituzke, gero eta autonomoagoak izan daitezen eta sortzen zaizkien arazoak konpontzeko gaitasuna izan dezaten beren lanpostuetan daudenean. Komenigarria da atzerriko hizkuntzak zikloko beste modulu batzuekin duen zeharkako erlazioa behin eta berriz azpimarratzea, jakitun izan daitezen zein lanbide-profiletarako prestatzen ari diren.

Azkenik, kontuan izan behar da, halaber, aurreko hezkuntza-etaparen ondorio den ingelesezko oinarrizko prestakuntza. Esperientziak erakusten digunez, ikaskuntza horretan zehar eskuratutako lorpenak askotarikoak izaten dira, gazte bakoitzaren idiosinkrasia pertsonalaren parekoak ia. Komunikazio-gaitasun batzuk urriak direla irizten bazaio edo taldearen aniztasunean oinarrizko ezagutzak homogeneizatu beharra antzematen bada, dagozkion ezagutzak osatu edo indartzeari ekingo zaio.

2) Alderdi metodologikoak Hizkuntza lanbide-munduan komunikatzeko tresna bezala ulertuta, metodo aktiboa eta parte-hartzailea erabiltzen da ikasgelan. Erdi-mailako zikloak diren arren, arreta berezia eskaini beharko zaio ahozko hizkuntzari, lanbide-egoerek hala eskatzen dute-eta. Ikasgelan ingelesa erabiltzen da beti eta irakasleak etengabe bultzatzen ditu ikasleak hura erabiltzera, nahiz eta zuzen mintzatu ez. Irakasleak konfiantza eman beharko dio


95


ikasle bakoitzari, komunikatzeko aukeren jakitun izan dadin, aukerak baditu-eta. Lehentasuna emango zaio mezuaren ulermenari zuzentasun gramatikalaren gainetik, eta ahoskera eta jarioa azpimarratuko dira, mezua hartzailearengana igarotzeko baldintzatzaileak dira-eta. Talde-lanak gazteen hasierako lotsa gainditzen laguntzen du. Halaber, audio- eta bideo-grabazioak erabiliko dira, bere burua behatzeak eta bere akatsak aztertzeak ikaskuntza bere alderdi neketsuenean hobetzen lagun diezaion ikasleari, hots, ahozko mezuak sortzen. Hizkuntza bat ikasteak pertsonaren alderdi guztiak mobilizatzea eskatzen du, oso jarduera konplexua da-eta. Irakasteko eta ikasteko prozesuan aplikatutako komunikazio-metodologia sektoreko enpresak (ahal dela ingelesak) bisitatuz edo jarduneko langileak gonbidatuz aberats daiteke. Hartara, lanbide-ingurunetik datozen eta lan-esperientzia duten horiek lanpostuaren ikuspegia, zailtasunak eta abantailak azalduko dizkiete etorkizuneko profesionalei.

Metodo/testuliburu bat eta metodoak berak dakarren ikus-entzunezko materiala erabiltzeaz gain, ikastetxeak dituen beste audio- eta bideo-euskarri batzuk ere erabiliko dira, betiere lanbide-egoerak ardatz dituztenak. Halaber, benetako materialarekin lan egingo da (kartak, fakturak, gidak eta liburuxkak), eta web-orri ingelesak kontsultatuko dira. Hizkuntza bat eskuratzea ikastunaren barne-faktore askoren emaitza da, eta pertsona bakoitzak behar, estilo, erritmo eta interes desberdinak ditu. Horregatik, beren beharretara egokitzen diren mota desberdinetako materialak (idatzizkoak, ahozkoak, irudiak, musika, teknologia berriak, eta abar) eskaini behar zaizkie ikasleei. Teknologia berriak ezin dira ikaskuntzatik kanpo geratu, lan-munduan eta gizartean ere ez baitira kanpoan geratuko: Internet, e-posta, burofaxa, etab.


Irakasleek dinamizatzaile eta bideratzaile gisa jardungo dute ikasgelan ahozko ingelesa erabil dadin, egoerak ahalik eta sinesgarrienak izan daitezen, eta ikasleak ahalik eta gehien inplikatuko dituzte beren ikaskuntzan eta materiala bilatzeko eta erabiltzeko lanetan. Lehentasunez ahozko hizkuntza erabiltzea lanbide-inguruneari dagozkion

materialekin: erabilera-eskuliburuak, liburuxkak, piezen edo produktuen krokisak, zenbakiak, datak, orduak, eskainitako produktuaren edo zerbitzuaren ezaugarri deskribatzaileak.

Sektoreko enpresei edota produktuei eta zerbitzuei buruzko ingelesezko publizitate-

materialak aztertzea, erabilitako hiztegi teknikoa eta adjektiboak barne. Arazo errazak konpontzea: bezeroen galderak, istripu txikiak, unean uneko

azalpenak. Bisitan datorren bezero atzerritar bati enpresaren edo lanpostuaren inguruko

informazio laburrak ematea. Unean uneko oharrak egitea norbaiti edo norbaiten mandatua uzteko, zereginari

buruzko zehaztasunak emateko, entregatzeko datak edo kantitateak adierazteko, sortutako arazoen berri emateko.


96


Faktura / ordainketa-gutuna edota bidalketa/entrega baten onarpena aurkeztea eta azaltzea.

Ikasgelan lanbidearen egoera bat simulatzen duen ikasle talde baten elkarrizketak

bideoz grabatzea, geroago aztertzeko.


97

9. lanbide-modulua LANEKO PRESTAKUNTZA ETA ORIENTABIDEA

9. lanbide-modulua LANEKO PRESTAKUNTZA ETA ORIENTABIDEA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Laneko prestakuntza eta orientabidea

Kodea: 0884


Maila: Erdiko maila


Iraupena: 105 ordu

Kurtsoa: 2.a

Irakasleen espezialitatea: Laneko prestakuntza eta orientabidea (Bigarren Irakaskuntzako irakaslea)


Helburu orokorrak: 14.a / 15.a / 18.a / 21.a

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak 1. Lan-munduratzeko eta bizitza osoan ikasteko hautabideak identifikatu ondoren, lan-aukerak hautatzen ditu.


a) Etengabeko prestakuntzaren garrantzia baloratu du, enplegatzeko aukerak zabaltzeko eta produkzio-prozesuaren eskakizunetara egokitzeko funtsezko faktore gisa.

b) Tituluaren lanbide-profilari lotutako prestakuntza-ibilbidea eta ibilbide profesionala identifikatu ditu.

c) Profilari lotutako lanbide-jarduerarako eskatzen diren gaitasunak eta jarrerak zehaztu ditu.

d) Tituludunarentzako enplegu-sorgune eta lan-munduratzeko gune nagusiak identifikatu ditu.

e) Lana bilatzeko prozesuan erabiltzen diren teknikak zehaztu ditu. f) Tituluari lotutako lanbide-sektoreetan autoenplegurako hautabideak aurreikusi ditu. g) Erabakiak hartzeko nortasuna, helburuak, jarrerak eta norberaren prestakuntza

baloratu ditu. 2. Talde-laneko estrategiak aplikatzen ditu, eta erakundearen helburuak lortzeko duten eraginkortasuna baloratzen du. Ebaluazio-irizpideak:

a) Profilari lotutako lan-egoeretan talde-lanak dituen abantailak baloratu ditu. b) Benetako lan-egoera batean osa daitezkeen lan-taldeak identifikatu ditu. c) Lan-talde ez-eraginkorraren aldean, talde eraginkorrak dituen ezaugarriak zehaztu

ditu.

Módulo Profesiona


98


d) Taldekideek bere gain hartutako denetako eginkizunen eta iritzien beharra ontzat baloratu du.

e) Taldekideen artean gatazkak sortzeko aukera erakundeen alderdi ezaugarritzat onartu du.

f) Gatazka motak eta horien sorburuak identifikatu ditu. g) Gatazkak konpontzeko prozedurak zehaztu ditu.

3. Lan-harremanen ondoriozko eskubideak baliatu eta betebeharrak betetzen ditu, eta lan-kontratuetan horiek onartzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Lan-zuzenbidearen oinarrizko kontzeptuak identifikatu ditu. b) Enpresaburuen eta langileen arteko harremanetan esku hartzen duten erakunde

nagusiak bereizi ditu. c) Laneko harremanaren ondoriozko eskubideak eta betebeharrak zehaztu ditu. d) Kontratazio modalitate nagusiak sailkatu ditu, eta kolektibo jakin batzuentzat

kontratazioa sustatzeko neurriak identifikatu ditu. e) Lan-bizitza eta familia-bizitza bateragarri egiteko indarrean dagoen legeriak

ezarritako neurriak baloratu ditu. f) Laneko harremanak aldatu, eten eta deuseztatzearen arrazoiak eta ondorioak

identifikatu ditu. g) Soldata-ordainagiria aztertu du eta haren osagai nagusiak identifikatu ditu. h) Gatazka kolektiboko neurriak eta gatazkak ebazteko prozedurak aztertu ditu. i) Tituluarekin zerikusia duen lanbide-sektore bati aplikatzekoa zaion hitzarmen

kolektiboan adostutako lan-baldintzak zehaztu ditu. j) Lan-antolamenduaren ingurune berrien ezaugarriak identifikatu ditu.

4. Estalitako kontingentzien aurrean, Gizarte Segurantzako sistemaren babes-ekintza zehazten du eta prestazio mota guztiak identifikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Herritarren bizi-kalitatea hobetzeko funtsezko oinarri gisa baloratu du Gizarte Segurantzaren eginkizuna.

b) Gizarte Segurantzak estaltzen dituen kontingentziak adierazi ditu. c) Gizarte Segurantzako sisteman dauden araubideak identifikatu ditu. d) Gizarte Segurantzako sistemaren barruan enpresaburuaren eta langilearen irudiak

dituen betebeharrak identifikatu ditu. e) Suposizio sinple batean, langilearen kotizazio-oinarriak, eta langilearen eta

enpresaburuaren irudiari dagozkion kuotak identifikatu ditu. f) Gizarte Segurantzako sistemaren prestazioak sailkatu eta eskakizunak identifikatu

ditu. g) Legez egon daitezkeen langabezia-egoerak zehaztu ditu. h) Oinarrizko kontribuzio-mailari dagokion langabezia-prestazioaren iraupena eta

kopurua kalkulatu ditu. 5. Bere jardueraren ondoriozko arriskuak ebaluatzen ditu, lan-inguruneko lan-baldintzak eta arrisku-faktoreak aztertuta. Ebaluazio-irizpideak:

a) Enpresaren esparru eta jarduera guztietan prebentzioaren kulturak duen garrantzia baloratu du.

b) Lan-baldintzak langilearen osasunarekin erlazionatu ditu. c) Jardueraren arrisku-faktoreak eta horien ondoriozko kalteak sailkatu ditu.


99


d) Tituluaren lanbide-profilari lotutako lan-ingurunean ohikoenak diren arrisku-egoerak identifikatu ditu.

e) Enpresan dauden arriskuak ebaluatu ditu. f) Lanbide-profilari lotutako lan-inguruneetan, prebentziorako garrantzitsuak diren

lan-baldintzak zehaztu ditu. g) Tituluaren lanbide-profilari lotutako kalte profesionalen motak sailkatu eta

deskribatu ditu, bereziki lan-istripuei eta lanbide-gaixotasunei dagokienez. 6. Enpresa txiki batean, arriskuen prebentziorako plana egiten laguntzen du, inplikatutako agente guztien erantzukizunak identifikatuta. Ebaluazio-irizpideak:

a) Laneko arriskuen prebentzioan dauden eskubide eta betebehar nagusiak zehaztu ditu.

b) Enpresan prebentzioa kudeatzeko moduak sailkatu ditu, laneko arriskuen prebentzioari buruzko araudian ezarritako irizpideen arabera.

c) Arriskuen prebentzioari dagokionez, enpresan langileak ordezkatzeko moduak zehaztu ditu.

d) Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak identifikatu ditu.

e) Enpresan, larrialdirik izanez gero jarraitu beharreko jardun-sekuentziazioa barne hartuko duen prebentzio-plana izatearen garrantzia baloratu du.

f) Tituludunaren lanbide-sektorearekin lotutako lantoki baterako prebentzio-planaren edukia zehaztu du.

g) Enpresa txiki edo ertain baterako larrialdi- eta ebakuazio-plan bat pentsatu du. 7. Prebentzio- eta babes-neurriak aplikatzen ditu, eta tituluari lotutako lan-inguruneko arrisku-egoerak aztertzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Kalteak sorburuan saihesteko eta, saihestezinak badira, haien ondorioak ahalik eta gehien murrizteko aplikatu behar diren prebentzio-teknikak, eta norbera eta taldea babestekoak zehaztu ditu.

b) Mota guztietako segurtasun-seinaleen esanahia eta hedadura aztertu ditu. c) Larrialdietarako jardun-protokoloak aztertu ditu. d) Larrialdietan, larritasun-maila desberdinetako biktimak daudenean, zaurituak

sailkatzeko teknikak identifikatu ditu. e) Istripuaren lekuan bertan hainbat kalteren aurrean aplikatu beharreko lehen

laguntzetako oinarrizko teknikak identifikatu ditu, baita botikinaren osaera eta erabilera ere.

f) Langileen osasuna zaintzeko eskakizunak eta baldintzak zehaztu ditu, eta prebentzio-neurri gisa duten garrantzia adierazi du.

c) Oinarrizko edukiak:

1. LAN MUNDURATZEKO ETA BIZITZA OSOAN IKASTEKO PROZESUA

prozedurazkoak

- Lan-ibilbiderako interes, gaitasun eta motibazio pertsonalak aztertzea. - Tituluari lotutako prestakuntza-ibilbideak identifikatzea. - Tituluaren lanbide-sektorea zehaztu eta aztertzea. - Norberaren ibilbidea planifikatzea:

Beharrekin eta hobespenekin bateragarriak izango diren epe ertain eta luzerako lan-helburuak ezartzea.


100


Uneko eta gerorako pentsatutako prestakuntzarekiko helburu errealistak eta koherenteak.

- Ibilbide-planaren, prestakuntzaren eta helburuen arteko koherentzia norberak egiaztatzeko zerrenda bat ezartzea.

- Lan-munduratzeko beharrezko dokumentuak betetzea (aurkezpen-gutuna, curriculum vitaea...), eta test psikoteknikoak eta elkarrizketa simulatuak egitea.

kontzeptuzkoak - Lana bilatzeko teknikak eta tresnak. - Erabakiak hartzeko prozesua. - Sektoreko enpresa txiki, ertain eta handietan lana bilatzeko prozesua. - Europan ikasi eta enplegatzeko aukerak. Europass, Ploteus.

jarrerazkoak

- Tituludunaren lan- eta lanbide-ibilbiderako etengabeko prestakuntzak duen garrantzia baloratzea.

- Norberaren ikaskuntzaz arduratzea. Eskakizunak eta aurreikusitako emaitzak ezagutzea.

- Autoenplegua lan-munduratzeko hautabidetzat baloratzea. - Lan-munduratze egokirako lan-ibilbideak baloratzea. - Lanarekiko konpromisoa izatea. Lortutako trebakuntza baliaraztea.

2. GATAZKA ETA LAN TALDEAK KUDEATZEA

prozedurazkoak

- Antolakundea pertsona-talde gisa aztertzea. - Antolamendu-egiturak aztertzea. - Kideek lan-taldean izan ditzaketen eginkizunak aztertzea. - Antolakundeetako gatazken sorrera aztertzea: espazioak, ideiak eta

proposamenak partekatzea. - Gatazka motak, esku-hartzaileak eta horien abiapuntuko jarrerak

aztertzea. - Gatazkak ebazteko moduak, bitartekotza eta jardunbide egokiak

aztertzea. - Lan-taldeen sorrera aztertzea.

kontzeptuzkoak

- Enpresa baten antolamendu-egitura, xede bat lortzeko pertsona-talde gisa.

- Talde motak sektoreko industrian, dituzten eginkizunen arabera. - Lan-taldeen sorrera aztertzea. - Komunikazioa, taldeak sortzean arrakasta lortzeko oinarrizko

elementu gisa. - Lan-talde eraginkorraren ezaugarriak. - Gatazkaren definizioa: haren ezaugarriak, sorburuak eta etapak. - Gatazka ebatzi edo deuseztatzeko metodoak: bitartekotza,

adiskidetzea eta arbitrajea.

jarrerazkoak

- Enpresa-helburuak lortzeko pertsonen ekarpena baloratzea. - Antolamenduaren eraginkortasunean talde-lanak dituen abantailak eta

eragozpenak baloratzea. - Talde-lanerako funtsezko faktoretzat komunikazioa baloratzea. - Lan-taldeetan sor daitezkeen gatazkak ebazteko partaidetzazko

jarrera izatea. - Gatazkak ebazteko sistemak aztertzea.


101


3. LAN KONTRATUAREN ONDORIOZKO LAN BALDINTZAK

prozedurazkoak

- Lan-zuzenbidearen iturriak aztertzea eta hierarkiaren arabera sailkatzea.

- Langileen Estatutuari buruzko Legearen Testu Bateginean arautzen diren lan-jardueren ezaugarriak aztertzea.

- Kontratu-modalitate ohikoenak formalizatu eta alderatzea, haien ezaugarrien arabera.

- Nomina interpretatzea. - Dagokion lanbide-jarduerako sektorerako hitzarmen kolektiboa

aztertzea.

kontzeptuzkoak

- Lan-zuzenbidearen oinarrizko iturriak: Konstituzioa, Europar Batasunaren arteztarauak, Langileen Estatutua, Hitzarmen Kolektiboa.

- Lan-kontratua: kontratuaren elementuak, ezaugarriak eta formalizazioa, gutxieneko edukiak, enpresaburuaren betebeharrak, enpleguari buruzko neurri orokorrak.

- Kontratu motak: mugagabeak, prestakuntzakoak, aldi baterakoak, lanaldi partzialekoak.

- Lanaldia: iraupena, ordutegia, atsedenaldiak (laneko egutegia eta jaiegunak, oporrak, baimenak).

- Soldata: motak, ordainketa, egitura, aparteko ordainsariak, soldataz kanpoko eskuratzeak, soldata-bermeak.

- Soldata-kenkariak: kotizazio-oinarriak eta ehunekoak, PFEZ. - Kontratua aldatu, eten eta deuseztatzea. - Ordezkaritza sindikala: sindikatuaren kontzeptua, sindikatzeko

eskubidea, enpresa-elkarteak, gatazka kolektiboak, greba, ugazaben itxiera.

- Hitzarmen kolektiboa. Negoziazio kolektiboa. - Lan-antolamenduaren ingurune berriak: kanpora ateratzea, telelana…

jarrerazkoak

- Lana arautzearen beharra baloratzea. - Dagokion lanbide-jarduerako sektorearen lan-harremanetan

aplikatzen diren arauak ezagutzeko interesa izatea. - Aurreikusitako legezko bideak laneko gatazken ebazpide gisa aintzat

hartzea. - Langileen kontratazioan etika eskaseko eta legez kanpoko jardunak

baztertzea, batez ere premia handienak dituzten kolektiboei dagokienez.

- Gizartea hobetzeko agente gisa, sindikatuen eginkizuna aintzat hartu eta baloratzea.

4. GIZARTE SEGURANTZA, ENPLEGUA ETA LANGABEZIA

prozedurazkoak - Gizarte Segurantzako sistema orokorra unibertsala izateak duen

garrantzia aztertzea. - Gizarte Segurantzaren prestazioei buruzko kasu praktikoak ebaztea.

kontzeptuzkoak

- Gizarte Segurantzako sistema: aplikazio-esparrua, egitura, araubideak, erakunde kudeatzaileak eta laguntzaileak.

- Enpresaburuen eta langileen betebehar nagusiak Gizarte Segurantzaren arloan: afiliazioak, altak, bajak eta kotizazioa.

- Babes-ekintza: osasun-asistentzia, amatasuna, aldi baterako ezintasuna eta ezintasun iraunkorra, baliaezintasun gabeko lesio


102

9. lanbide-modulua LANEKO PRESTAKUNTZA ETA ORIENTABIDEA iraunkorrak, erretiroa, langabezia, heriotza eta biziraupena.

- Prestazioen motak, eskakizunak eta kopurua. - Langileak euren eskubideen eta betebeharren inguruan aholkatzeko

sistemak.

jarrerazkoak - Herritarren bizi-kalitatea hobetzeko Gizarte Segurantzaren eginkizuna

aintzat hartzea. - Gizarte Segurantzarako kotizazioan nahiz prestazioetan iruzurrezko

jokabideak gaitzestea.

5. ARRISKU PROFESIONALAK EBALUATZEA

prozedurazkoak

- Lan-baldintzak aztertu eta zehaztea. - Arrisku-faktoreak aztertzea. - Segurtasun-baldintzei lotutako arriskuak aztertzea. - Ingurumen-baldintzei lotutako arriskuak aztertzea. - Baldintza ergonomikoei eta psikosozialei lotutako arriskuak aztertzea. - Enpresaren arrisku-esparruak identifikatzea. - Lanbide-eginkizunaren araberako arrisku-protokoloa ezartzea. - Lan-istripuaren eta lanbide-gaixotasunaren artean bereiztea.

kontzeptuzkoak

- Arrisku profesionalaren kontzeptua. - Enpresan arriskuak ebaluatzea, prebentzio-jardueraren oinarrizko

elementu gisa. - Profilari lotutako lan-ingurunearen berariazko arriskuak. - Antzemandako arrisku-egoeren ondorioz langilearen osasunean

eragin daitezkeen kalteak.

jarrerazkoak

- Lanbide-jardueraren fase guztietan prebentzioaren kulturak duen garrantzia ezagutzea.

- Lanaren eta osasunaren arteko lotura baloratzea. - Prebentzio-neurriak hartzeko interesa azaltzea. - Enpresan prebentziorako prestakuntza ematearen garrantzia

baloratzea.

6. ENPRESAN ARRISKUEN PREBENTZIOA PLANIFIKATZEA

prozedurazkoak

- Planifikazio- eta sistematizazio-prozesuak bideratzea, oinarrizko prebentzio-tresna gisa.

- LAP Laneko Arriskuen Prebentzioari buruzko oinarrizko araua aztertzea.

- LAParen arloko egitura instituzionala aztertzea. - Lan-ingurunerako larrialdi-plan bat egitea. - Zenbait larrialdi-plan bateratu eta aztertzea.

kontzeptuzkoak

- Lanak giza osasunean eta segurtasunean dituen ondorioak. - Eskubideak eta betebeharrak laneko arriskuen prebentzioaren arloan. - Erantzukizunak laneko arriskuen prebentzioaren arloan. - LAPean eta osasunean esku hartzen duten agenteak, eta horien

eginkizunak. - Prebentzioaren kudeaketa enpresan. - Langileen ordezkaritza prebentzioaren arloan (LAPeko oinarrizko

teknikaria).


103


- Laneko arriskuen prebentzioarekin zerikusia duten erakunde publikoak. - Prebentzioaren plangintza enpresan. - Larrialdi- eta ebakuazio-planak lan-inguruneetan.

jarrerazkoak

- LAParen garrantzia eta beharra baloratzea. - LAPeko eta LO Laneko Osasuneko agente gisa duen posizioa

baloratzea. - Erakunde publikoek eta pribatuek LOan errazago sartzeko egindako

aurrerapenak baloratzea. - Dagokion kolektiboaren larrialdi-planei buruzko ezagutza baloratu eta

zabaltzea.

7. ENPRESAN PREBENTZIO ETA BABES NEURRIAK APLIKATZEA

prozedurazkoak

- Norbera babesteko teknikak identifikatzea. - Norbera babesteko neurriak erabiltzeko garaian enpresak eta

banakoak dituzten betebeharrak aztertzea. - Lehen laguntzetako teknikak aplikatzea. - Larrialdi-egoerak aztertzea. - Larrialdietarako jardun-protokoloak egitea. - Langileen osasuna zaintzea.

kontzeptuzkoak - Banako eta taldeko prebentzio- eta babes-neurriak. - Larrialdi-egoera batean jarduteko protokoloa. - Larrialdi medikoa / lehen laguntzak. Oinarrizko kontzeptuak. - Seinale motak.

jarrerazkoak - Larrialdien aurreikuspena baloratzea. - Osasuna zaintzeko planen garrantzia baloratzea. - Proposatutako jardueretan bete-betean parte hartzea.


1) Sekuentziazioa

Edukiak sekuentziatu eta antolatzeko proposamen hau ikasleak egiten ari den heziketa-zikloa amaitzean jarraituko duen lan-munduratze ibilbidearen logikan oinarritzen da, hau da: zikloa amaitzen duenetik lana lortu eta lan horretan finkatu arte edota lan-harremana amaitu arte eman beharko dituen urratsak. Ikasleak jarraituko duen ibilbideak 4 une hauek izango ditu:

a) Lana bilatzea. b) Enpresan sartzea eta egokitzeko aldia. c) Lanpostuan jardutea. d) Lan-harremana amaitzea eta enpresa uztea.

a) Lana bilatzea: Heziketa-zikloa amaitu ondoren ikasleak egin beharreko lehen gauza lana bilatzea da, eta hori da LPO moduluaren hasieran eduki horiek garatzeko proposamenaren arrazoia. Zehazki, gai hauei buruzko edukiak garatuko dira:


104


• Lanbide-proiektua eta -helburua. • Europan lan egin eta ikasteko aukerak. • Lan publikoan, pribatuan edo norberaren konturakoan sartzea. • Lana bilatzeko informazio-iturriak.

b) Enpresan sartzea eta egokitzeko aldia: Jarraian, ikasleak lana bilatzeko prozesuan arrakasta izan badu, enpresan sartzeko garaia iritsiko zaio. Lan-bizitzaren aldi horretan, honako eduki hauekin lotutako gaitasunak erabili beharko ditu:

• Lan-zuzenbidea eta haren iturriak. • Lan-harremanen ondoriozko eskubideak. • Kontratazio modalitateak eta kontratazioa bultzatzeko neurriak. • Gizarte Segurantzako sistema. • Laneko hitzarmen kolektiboak. • Enpresan sartzeko informazio-iturriak.

c) Lanpostuan jardutea: Lanpostu berrian sartu eta egokitzeko hasierako aldia gaindituta, lanpostuan jarduteko aldia etorriko da. Aldi horrek legez jasotako edozein suposiziotan lan-harremana amaitu arte iraungo du. Hona hemen aldi horrekin lotutako edukiak:

• Segurtasun-baldintzak: soldata, lanaldia eta laneko atsedena. • Soldataren edo nominaren agiria eta horren edukiak. • Gizarte Segurantza: prestazioak eta izapideak. • Kontratua aldatu eta etetea. • Langileak euren eskubideen eta betebeharren inguruan aholkatzea. • Langileen ordezkaritza. • Negoziazio kolektiboa. • Laneko gatazka kolektiboak. • Talde-lana. • Gatazka. • Lan-antolamenduaren ingurune berriak. • Langileentzako onurak antolamendu berrietan. • Arrisku profesionalak. • Prebentzio- eta babes-neurriak planifikatu eta aplikatzea.

d) Lan-harremana amaitzea eta enpresa uztea: Lan-harremana amaituz gero, ikasleak aldi horri aurre egiteko beharrezko gaitasunak izan beharko ditu. Eduki hauek garatu behar dira:

• Lan-kontratua deuseztatzea eta horren ondorioak. • Hartzekoen likidazioa edo kitatzea. • Gizarte Segurantzarekin lotutako izapideak: bajak. • Kontzeptua eta egoera babesgarriak langabezia-babesean. • Langileak euren eskubideen eta betebeharren inguruan aholkatzeko

sistemak. Lan-harremana amaitzegatik ikasleak enpresan jarraitzen ez badu, lana bilatzeko prozesuari ekin beharko dio berriz ere, enpresan sartzeko aldi berri bat hasiko du, etab.

2) Alderdi metodologikoak Hasiera batean, egokia dirudi irakasleak moduluaren edukiak aurkeztu eta garatzea, hurbileneko gizarte- eta ekonomia-ingurunea erreferente gisa hartuta betiere. Bigarren fasean, garrantzi handiagoa emango zaio ikaslearen partaidetza eraginkorrari. Horretarako, kontzeptuak zehazteko, eta abileziak eta trebeziak garatzeko bidea emango


105


dioten jarduerak egingo dira: ikaslearen esperientzia pertsonalak azaltzea, prentsa-albisteak erabiltzea, IKTak (Informazio eta Komunikazio Teknologiak) erabiltzea. Talde-lanari eta sortzen diren gatazkei buruzko atala jorratzeko, ikasgelaren ingurunean izaten diren gatazkak, ikasle eta irakasleen arteko harremanak, familiako eta lagun arteko gatazkak... erabil daitezke; aldeen portaerak eta arazoen konponbideak aztertzearren. Laneko arriskuen prebentzioari dagokionez, egokia dirudi lehen laguntzetako eta suteak itzaltzeko praktikak egitea, lantokietara bisitak egitea... Horretarako, erakundeen laguntza behar da, hala nola: Gurutze Gorria, Osalan, Lan Ikuskaritza, suteak itzaltzeko zerbitzuak... Kontuan izan behar da ikasleak, modulua gainditu ondoren, laneko arriskuen prebentzioko oinarrizko mailako jardueretarako beharrezkoak diren lanbide-erantzukizunak hartzen dituela. Gainera, metodologiari dagokionez, komeni da moduluaren edukiak metodologia aktiboen bidez garatzea, hala nola: talde-lana eta PBL-AOI arazoetan oinarritutako ikaskuntza. Azkenik, lana bilatzeko teknikak behar bezala garatzeko, komeni da ikasleak benetako lan bat bilatzeko kasu praktiko baten simulazioa egitea: zeregin horretarako gehien erabiltzen diren dokumentuak egitea (curriculuma, aurkezpen-gutuna) eta komunikabide ohikoenetan lan-eskaintzak hautatzea.


Erreferentziazko produkzio-sektorea deskribatzea:

• Erreferentziazko produkzio-sektorearen bilakaera aztertzea. • Sektorean enplegatzeko aukerak identifikatzea.

Lan-harremanen motak eta lan-kontratazioen modalitateak identifikatzea:

• Lan-zuzenbidearen iturriak aztertzea. • Lan-kontratazioaren formak identifikatzea. • Lan-kontratuaren ondoriozko eskubideak eta betebeharrak identifikatzea (gizarte-

babeseko sistema barne dela). Lan-taldeak, eta gatazkak ebazteko teknikak zehaztea:

• Lan-taldeen tipologia identifikatzea. • Gatazkak eta horiek ebazteko moduak aztertzea.

Lanbide-jardunaren ondoriozko arrisku motak identifikatzea:

• Lanbide-jardunak berekin dakartzan arriskuak ebaluatzea. • Laneko arriskuen prebentzio-teknikak identifikatzea.

Prebentzio-plan jakin bat diseinatzea eta dauden beste batzuekin alderatzea. • Lehen laguntzetan erabiltzen diren teknikak identifikatzea.

Lana bilatzeko erabiltzen diren baliabide motak deskribatzea:

• Lana bilatzeko prozesuaren faseak identifikatzea. • Lana lortzeko beharrezko dokumentazioa betetzea. • IKTak lana bilatzeko tresna gisa erabiltzea. • Bizitza osoan ikastearen garrantzia baloratzea.


106

10. lanbide-modulua ENPRESA ETA EKIMEN SORTZAILEA 10

10 lanbide-modulua ENPRESA ETA EKIMEN SORTZAILEA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Enpresa eta ekimen sortzailea

Kodea: 0885


Maila: Erdiko maila


Iraupena: 63 ordu

Kurtsoa: 2.a

Irakasleen espezialitatea: Laneko prestakuntza eta orientabidea (Bigarren Irakaskuntzako irakaslea)


Helburu orokorrak: 14.a / 17.a / 19.a / 20.a / 22.a

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak 1. Ekimen sortzaileari lotutako gaitasunak ezagutu eta aintzat hartzen ditu, eta lanpostuen eta enpresa-jardueren ondoriozko eskakizunak aztertzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Berrikuntzaren kontzeptua, eta gizartearen aurrerabidearekin eta pertsonen ongizatearekin duen lotura identifikatu du.

b) Kultura ekintzailearen kontzeptua, eta enpleguaren eta gizarte-ongizatearen sorburu gisa duen garrantzia aztertu du.

c) Norberaren ekimenaren, sormenaren, prestakuntzaren eta lankidetzaren garrantzia baloratu du, jarduera ekintzailean arrakasta lortzeko ezinbesteko eskakizuntzat.

d) Sektoreko enpresa txiki eta ertain bateko enplegatuaren lanerako ekimena aztertu du.

e) Sektorean hasten den enpresaburu baten jarduera ekintzailea nola garatzen den aztertu du.

f) Jarduera ekintzaile ororen elementu saihestezintzat aztertu du arriskuaren kontzeptua.

g) Enpresaburuaren kontzeptua, eta enpresa-jarduera garatzeko beharrezko eskakizunak eta jarrerak aztertu ditu.

2. Enpresa txiki bat sortzeko aukera zehazten du, enpresa-ideia aukeratzen du eta haren bideragarritasuna oinarritzen duen merkatu-azterketa egiten du, jardun-ingurunearen gaineko eragina baloratuta eta balio etikoak gaineratuta. Ebaluazio-irizpideak:


107

10. lanbide-modulua ENPRESA ETA EKIMEN SORTZAILEA

a) Negozio-ideiak sortzeko prozesu bat garatu du. b) Tituluarekin lotutako negozio baten esparruan ideia jakin bat hautatzeko prozedura

sortu du. c) Hautatutako negozio-ideiaren inguruko merkatu-azterketa egin du. d) Merkatu-azterketatik ondorioak atera ditu eta garatu beharreko negozio-eredua

ezarri du. e) Negozio-proposamenaren balio berritzaileak zehaztu ditu. f) Enpresen gizarte-erantzukizunaren fenomenoa eta enpresa-estrategiaren elementu

gisa duen garrantzia aztertu ditu. g) Tituluarekin zerikusia duen enpresa baten balantze soziala egin du, eta sorrarazten

dituen kostu eta mozkin sozial nagusiak deskribatu ditu. h) Sektoreko enpresetan, balio etikoak eta sozialak gaineratzen dituzten ohiturak

identifikatu ditu. i) Tituluarekin zerikusia duen enpresa txiki eta ertain baten bideragarritasun

ekonomiko eta finantzarioari buruzko azterketa egin du. j) Enpresa-estrategia deskribatu du eta enpresaren helburuekin lotu du.

3. Enpresa-plan bat egiteko eta, ondoren, hura abiarazi eta eratzeko jarduerak egiten ditu. Dagokion forma juridikoa hautatzen du eta, horren arabera, legezko betebeharrak identifikatzen ditu.


a) Enpresa baten oinarrizko eginkizunak deskribatu ditu eta enpresari aplikatutako sistemaren kontzeptua aztertu du.

b) Enpresaren ingurune orokorraren osagai nagusiak identifikatu ditu; batik bat, ingurune ekonomiko, sozial, demografiko eta kulturalarenak.

c) Berariazko ingurunearen osagai nagusi diren heinean, bezeroekiko, hornitzaileekiko eta lehiakideekiko harremanek enpresa-jardueran duten eragina aztertu du.

d) Sektoreko ETE baten ingurunearen elementuak identifikatu ditu. e) Enpresa-kulturaren eta irudi korporatiboaren kontzeptuak, eta horiek enpresa-

helburuekin duten lotura aztertu ditu. f) Enpresaren forma juridikoak aztertu ditu. g) Hautatutako forma juridikoaren arabera, enpresaren jabeek legez duten

erantzukizun-maila zehaztu du. h) Enpresen forma juridikoetarako ezarritako tratamendu fiskala bereizi du. i) Indarrean dagoen legeriak ETE bat eratzeko exijitutako izapideak aztertu ditu. j) Erreferentziazko herrian sektoreko enpresak sortzeko dauden laguntza guztiak

bilatu ditu. k) Enpresa-planean, forma juridikoa aukeratzearekin, bideragarritasun ekonomiko eta

finantzarioarekin, administrazio-izapideekin, diru-laguntzekin eta bestelako laguntzekin zerikusia duen guztia barne hartu du.

l) ETE bat abian jartzeko dauden kanpoko aholkularitza eta administrazio-kudeaketako bideak identifikatu ditu.

4. ETE baten oinarrizko kudeaketa administratibo eta finantzarioko jarduerak egiten ditu: kontabilitate- eta zerga-betebehar nagusiak identifikatzen ditu, eta dokumentazioa betetzen du. Ebaluazio-irizpideak:

a) Kontabilitatearen oinarrizko kontzeptuak eta kontabilitate-informazioa erregistratzeko teknikak aztertu ditu.

b) Kontabilitate-informazioa aztertzeko oinarrizko teknikak deskribatu ditu, batez ere, enpresaren kaudimenari, likideziari eta errentagarritasunari dagokienez.

c) Tituluarekin zerikusia duen enpresa baten zerga-betebeharrak zehaztu ditu.


108

10. lanbide-modulua ENPRESA ETA EKIMEN SORTZAILEA d) Zerga-egutegian zerga motak bereizi ditu.

e) Sektoreko enpresa txiki eta ertain batentzako merkataritza eta kontabilitateko oinarrizko dokumentazioa bete du (fakturak, albaranak, eskabide-orriak, kanbio-letrak, txekeak eta bestelakoak), eta dokumentazio horrek enpresan egiten duen bidea deskribatu du.

f) Banku-finantzaketako tresna nagusiak identifikatu ditu. g) Dokumentazio hori enpresa-planean barne hartu du.

c) Oinarrizko edukiak:

1. EKIMEN SORTZAILEA

prozedurazkoak

- Tituluari lotutako sektorearen jardueran berrikuntzak dituen ezaugarri nagusiak aztertzea (materialak, teknologia, prozesuaren antolamendua, etab.).

- Ekintzaileen funtsezko faktoreak aztertzea: ekimena, sormena, lidergoa, komunikazioa, erabakiak hartzeko gaitasuna, plangintza eta prestakuntza.

- Jarduera ekintzailean arriskua ebaluatzea.

kontzeptuzkoak

- Sektoreko berrikuntza eta garapen ekonomikoa. - Kultura ekintzailea gizarte-behar gisa. - Enpresaburu kontzeptua. - Ekintzaileen jarduna sektoreko enpresa bateko enplegatu gisa. - Ekintzaileen jarduna enpresaburu gisa. - Ekintzaileen arteko lankidetza. - Enpresa-jardueran aritzeko eskakizunak. - Negozio-ideia lanbide-arloaren esparruan. - Kultura ekintzaileari lotutako jardunbide egokiak tituluari dagokion

jarduera ekonomikoan eta toki-esparruan.

jarrerazkoak - Izaera ekintzailea eta ekintzailetzaren etika baloratzea. - Ekintzailetzaren bultzatzaile gisa, ekimena, sormena eta

erantzukizuna baloratzea.

2. ENPRESA IDEIAK, INGURUNEA ETA HAIEN GARAPENA

prozedurazkoak

- Enpresa-ideiak zehazteko tresnak aplikatzea. - Internet bidez, sektoreko enpresei buruzko datuak bilatzea. - Garatu beharreko enpresaren ingurune orokorra aztertzea. - Lanbide-arloko ereduzko enpresa bat aztertzea. - Ahuleziak, mehatxuak, indarrak eta aukerak identifikatzea. - Merkatu-azterketaren ondorioetatik abiatuta, negozio-eredua

ezartzea. - Erabakitako ideiaren gainean berrikuntza-ariketak egitea.

kontzeptuzkoak

- Enpresaren betebeharrak berariazko ingurunearekiko eta sozietate osoarekiko (garapen iraunkorra).

- Lan-bizitza eta familia-bizitza bateragarri egitea. - Sektoreko enpresen erantzukizun soziala eta etikoa. - Merkatu-azterketa: ingurunea, bezeroak, lehiakideak eta hornitzaileak.

jarrerazkoak - Enpresaren balantze soziala aintzat hartu eta baloratzea.


109

10. lanbide-modulua ENPRESA ETA EKIMEN SORTZAILEA

- Genero-berdintasuna errespetatzea. - Enpresa-etika baloratzea.

3. ENPRESA BATEN BIDERAGARRITASUNA ETA HURA ABIARAZTEA

prozedurazkoak

- Marketing-plana ezartzea: komunikazio-politika, prezioen politika eta banaketaren logistika.

- Produkzio-plana prestatzea. - Sektoreko enpresa baten bideragarritasun teknikoa, ekonomikoa eta

finantzarioa aztertzea. - Enpresaren finantzaketa-iturriak aztertzea eta haren aurrekontua

egitea. - Forma juridikoa hautatzea. Tamaina eta bazkide kopurua.

kontzeptuzkoak

- Enpresaren kontzeptua. Enpresa motak. - Enpresa baten funtsezko elementuak eta arloak. - Zerga-arloa enpresetan. - Enpresa bat eratzeko administrazio-izapideak (ogasuna eta gizarte-

segurantza, besteak beste). - Lanbide-arloko enpresentzako diru-laguntzak, bestelako laguntzak eta

zerga-pizgarriak. - Enpresaren jabeek duten erantzukizuna.

jarrerazkoak - Proiektuaren bideragarritasun teknikoa eta ekonomikoa zorrotz

ebaluatzea. - Administrazioko eta legezko izapideak betetzea.

4. ADMINISTRAZIO-FUNTZIOA

prozedurazkoak

- Kontabilitate-informazioa aztertzea: diruzaintza, emaitzen kontua eta balantzea.

- Dokumentu fiskalak eta lanekoak betetzea. - Merkataritzako dokumentuak betetzea: fakturak, txekeak eta letrak,

besteak beste.

kontzeptuzkoak - Kontabilitatearen kontzeptua eta oinarrizko ideiak. - Kontabilitatea, egoera ekonomikoaren irudi zehatz gisa. - Enpresen legezko betebeharrak (fiskalak, lanekoak eta merkataritzakoak). - Dokumentu ofizialak aurkezteko eskakizunak eta epeak.

jarrerazkoak - Sortutako administrazio-dokumentuei dagokienez, antolamendua eta

ordena baloratzea. - Administrazioko eta legezko izapideak betetzea.



110

10. lanbide-modulua ENPRESA ETA EKIMEN SORTZAILEA 1) Sekuentziazioa

Modulu honi ekiteko, komenigarria litzateke ikaslea jarrera ekintzailearekin mentalizatzea, bai norberaren konturako bai besteren konturako langile gisa. Ondoren, enpresa-ideien inguruan gogoeta eginaraziko zaio eta ideia horiek hautatzeko metodologia egokiak erakutsiko zaizkio. Lehentasunez, dagokion lanbide-arloaren ingurunean lan egingo da; baina, hala ere, ez dira baztertzen beste lanbide-sektore batzuk. Enpresa-ideia garatzen jarraituko da: merkatu-azterketa egin, negozio-ideia jorratu, ideia horren euskarri den enpresa diseinatu eta, ikuspegi sozialetik, etikotik eta ingurumenekotik, ingurunearen gaineko eragina baloratu. Enpresa-plana egingo da. Horretarako, haren bideragarritasun teknikoa, ekonomikoa eta finantzarioa, eta beste alderdi batzuk, besteak beste, marketing-plana, giza baliabideak, forma juridikoa, etab. aztertuko dira. Azkenik, ikasleari oinarrizko kontzeptuak azalduko zaizkio kontabilitatearen, zergen eta administrazio-kudeaketaren inguruan. 2) Alderdi metodologikoak Modulu honetan, irakasleak entrenatzaile-lana egingo du batik bat. Proiektuen tutoretza eramango du eta, taldearen beharren arabera, bideratzaile gisa jardungo du. Irakasleak helburuak aurkeztu eta bideari ekiteko beharrezko ezagupenen sarrera laburra egin ondoren, ikasleak berak landuko du enpresa-proiektua arian-arian, bere konturako nahiz besteren konturako ekintzailetza-gaitasunak bereganatzearren. Ikasleak bere proiektuan aurrera egiten duen neurrian, irakasleak beharrezkoak diren ezagupenak sartuko ditu, azalpenen bidez edota ikasgelan garatutako jardueren bidez. Ikasleari liburu edo artikulu jakin batzuk ere irakurraraziko dizkio, ondoren haien edukia kurtsoko proiektura egokitu ditzan. Irakasleak ikasleen ikasteko prozesuaren jarraipen hurbilekoa eta bana-banakoa egin behar du. Horretarako, kontrol-zerrenda batean, aurrerapenak eta zailtasunak idatziz jaso behar ditu sistematikoki.


111

11. lanbide-modulua LANTOKIKO PRESTAKUNTZA

11 11. lanbide-modulua LANTOKIKO PRESTAKUNTZA a) Aurkezpena

Lanbide-modulua: Lantokiko prestakuntza

Kodea: 0886


Maila: Erdiko maila


Iraupena: 380 ordu

Kurtsoa: 2.a

Irakasleen espezialitatea:

Arte grafikoetako produkzioa (Lanbide Heziketako irakasle teknikoa) Arte Grafikotako prozesua eta produktuak (Bigarren Irakaskuntzako irakaslea)

Modulu-mota: Lanbide-profilari lotua

Helburu orokorrak: Guztiak

b) Ikaskuntzaren emaitzak eta ebaluazio-irizpideak

1. Enpresaren egitura eta antolamendua identifikatzen ditu, eta horiek lortutako produktuen produkzioarekin eta merkaturatzearekin erlazionatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Enpresaren antolamendu-egitura eta arlo bakoitzaren eginkizunak identifikatu ditu. b) Enpresaren egitura eta sektorean dauden ereduzko enpresa-antolamenduak

alderatu ditu. c) Zerbitzuaren ezaugarriak eta bezero mota enpresa-jardueraren garapenarekin lotu

ditu. d) Zerbitzugintza garatzeko lan-prozedurak identifikatu ditu. e) Jarduera behar bezala garatzeko giza baliabideen beharrezko konpetentziak

baloratu ditu. f) Jarduera honetan ohikoenak diren hedabideen egokitasuna identifikatu du.

2. Lanbide-jarduera garatzean ohitura etikoak eta lanekoak aplikatzen ditu, lanpostuaren eta enpresan ezarritako prozeduren arabera. Ebaluazio-irizpideak:

a) Aintzat hartu eta justifikatu ditu: o Lanpostuak behar duen prestasun pertsonala eta denborakoa.


112

11. lanbide-modulua LANTOKIKO PRESTAKUNTZA o lanposturako beharrezkoak diren jarrera pertsonalak (besteak beste,

puntualtasuna eta enpatia) eta profesionalak (besteak beste, ordena, garbitasuna eta erantzukizuna).

o jarrerazko eskakizunak, lanbide-jarduerak dituen arriskuen prebentzioaren aurrean.

o lanbide-jardueraren kalitatearekin zerikusia duten jarrerazko eskakizunak. o lan-talde barruko eta enpresan ezarritako hierarkiekiko harreman-jarrerak. o lanaren esparruan egiten diren jardueren dokumentazioarekin zerikusia duten

jarrerak. o profesionalaren jardun egokiarekin lotuta, esparru zientifikoan eta teknikoan lan-

munduratzeko eta berriro laneratzeko prestakuntza-beharrak. b) Laneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak identifikatu ditu, baita lanbide-

jardueran aplikatzekoa den Laneko Arriskuen Prebentzioari buruzko Legearen oinarrizko alderdiak ere.

c) Lanbide-jarduerak dituen arriskuen arabera eta enpresaren arauen arabera jarri du abian norbera babesteko tresneria.

d) Garatu dituen jardueretan ingurumena errespetatzeko jarrera izan du. e) Antolatuta, garbi eta oztoporik gabe mantendu du lanpostua edo jarduera garatzeko

eremua. f) Zuzendu zaion lanaz arduratu da, jasotako argibideak interpretatuz eta betez. g) Egoera bakoitzean ardura duen pertsonarekin eta taldeko kideekin komunikazio

eraginkorra ezarri du. h) Taldearen gainerakoekin koordinatu da eta sortzen diren gertakaririk

adierazgarrienak komunikatu ditu. i) Bere jardueraren garrantzia eta zereginen aldaketetara egokitzeko beharra baloratu

du. j) Lana garatzean arauak eta prozedurak aplikatzeaz arduratu da.

3. Inprimakiak produzitzeko materialak prestatzen ditu, eta, horretarako, bere ezaugarri teknikoak eta lan-agindua erlazionatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Biltegitik makinara erabiliko duen euskarria eraman du, laneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak betez.

b) Inprimatzeko moduaren egokitasuna egiaztatu du eta akats posibleak zuzendu ditu. c) Tinten propietate fisikoak eta kimikoak egiaztatu eta moldatu ditu. d) Kolore bereziak osatu ditu, LAB koordenadei dagokienean zehaztapenak betez. e) Makinaren markatze-tresnan euskarria metatu du. f) Bustitze-soluzioa prestatu du, bidezkoa bada, alkoholaren ehunekoa,

eroankortasuna, gogortasuna eta pH-ren zehaztapenak betez.

4. Offset makinaren elementuak erregulatzen ditu, eta, horretarako, mekanismoak erlazionatzen ditu eta markagailuaren, inprimaketa-gorputzaren eta akaberen prestakuntza-prozedurak aplikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Makinatik papera pasatzea erregulatu du. b) Inprimaketa-zilindroaren, kautxuak eramateko zilindroen eta plantxak eramateko

zilindroen estaldurak, presioak eta garapenak erregulatu ditu. c) Bustitze-baterian ur-kantitatea erregulatu du.


113


d) Tintaztatze-baterian ezarritako zona-tintaren kantitatea erregulatu du. e) Akaberako gailuak erregulatu ditu. f) Offset makinaren mantentze prebentiboko plana aplikatu du. g) Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak aplikatu

ditu.

5. Offset tirada garatzen du, eta, horretarako lan-aginduaren zehaztapen teknikoak aplikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Paper-orrian irudiaren erregistroa egin du. b) Inprimakia egokiarazi du lan-aginduaren zehaztapenak kontuan hartuta. c) OK paper-orriak lan-aginduaren zehaztapenak betetzen dituela baloratu du. d) Produkzioa lagindu du eta akats-eza baloratu du. e) Offset inprimakiak produzitu ditu eskatutako denboran eta kalitatearekin. f) Offset makinaren elementu guztiak garbitu ditu. g) Tiradan zehar bildutako hondakinak sailkatu ditu.

6. Flexografiako inprimakiak produzitzen ditu, eta, horretarako, lan-aginduaren zehaztapen teknikoak aplikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Makinatik paper-bobina pasatzea erregulatu du. b) Inprimatzeko modua klixeak eramateko zilindroan muntatu du. c) Inprimaketa-gorputzaren presioak eta nibelazioak erregulatu ditu. d) Flexografiako inprimakia egokiarazi eta erregistratu du, lan-agindua betez. e) Parametroak berregokitu ditu lan-aginduko zehaztapenak bete arte. f) Tirada gauzatu du, lan-aginduaren kalitate-parametroak betez. g) Inprimakiaren akaberaren elementu mekanikoak doitu ditu. h) Flexografiako makinaren elementu mekanikoak garbitu ditu. i) Inprimaketak produzitzean lortutako hondakinak sailkatu ditu. j) Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak aplikatu

ditu.

7. Serigrafiako inprimakiak produzitzen ditu, eta, horretarako, lan-aginduaren zehaztapen teknikoak aplikatzen ditu. Ebaluazio-irizpideak:

a) Prozedura digitalen bitartez serigrafiako pantailak landu ditu. b) Serigrafiako makina erregulatu eta prestatu du. c) Serigrafiako inprimakia egokiarazi eta erregistratu du, lan-agindua betez. d) Serigrafiako tirada gauzatu du, lan-aginduaren kalitate-parametroak betez. e) Serigrafiako makinaren elementu mekanikoak garbitu ditu. f) Inprimaketak produzitzean lortutako hondakinak sailkatu ditu. g) Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak aplikatu

ditu.

8. Inprimaketa digitala produzitzen du, eta, horretarako, lan-aginduaren zehaztapen teknikoak aplikatzen ditu.


114

11. lanbide-modulua LANTOKIKO PRESTAKUNTZA Ebaluazio-irizpideak:

a) Tiradan erabiltzen dituzten fitxategiak egiaztatu ditu. b) Datu aldakorreko programa konfiguratu du. c) Inprimaketa digitaleko ekipoa eta bere akabera-unitateak konfiguratu ditu. d) Inprimaki digitalak produzitzeko beharrezko materialekin prestatu eta elikatu du

makina. e) Tirada-probak egin ditu eta OK paper-orria lortu du. f) Lineako akaberekin tirada digitala egin du, lan-aginduaren kalitate-parametroak

betez. g) Inprimaketa digitaleko sistemen prebentzioko mantentze-plana aplikatu du. h) Inprimaketa digitalak produzitzean lortutako hondakinak sailkatu ditu. i) Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak aplikatu ditu.

c) Lanpostuko ikaskuntza-egoerak Jarraian, lantokiko egonaldian ikasleak gara ditzakeen jarduerak islatzen dituzten zenbait lan-egoera adierazten dira: Enpresaren antolakuntza eta bertako arlo bakoitzaren funtzioak identifikatzea,

eskaintzen duen zerbitzu-motarekin erlazionatuta.

Lanbide-jarduera garatzean ohitura etikoak eta lanekoak aplikatzea, lanpostuaren eta enpresan ezarritako prozeduren arabera.

Enpresaren antolamendu-egitura aztertzea:

• Enpresaren egitura eta antolamendua identifikatzea. • Enpresaren jarduerak garatzean ohitura etikoak eta lanekoak aplikatzea. • Zerbitzugintza garatzeko lan-prozedurak identifikatzea.

Enpresaren jarduerak garatzean ohitura etikoak eta lanekoak aplikatzea: • Enpresak ezarritako jarrera pertsonalak eta profesionalak aplikatzea. • Enpresaren kalitate-arauak aplikatzea. • Soberan zeuden materialak birziklatzea. • Enpresaren laneko eta ingurumeneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak

aplikatzea. Inprimakiak produzitzeko materialak prestatzea:

• Erabilitako euskarria lekuz aldatzea, laneko arriskuak prebenitzeko arauak betez.

• Inprimatu beharreko euskarriak finkatutako zehaztapenak betetzen dituela egiaztatzea.

• Inprimatzeko moduak akatsik ez duela egiaztatzea. • Finkatutako zehaztapenak tintak betetzen dituela egiaztatzea. • Tintak egokitzea. • Kolore bereziak osatzea, LAB koordenadei dagokienean zehaztapenak betez. • Makinaren markatze-tresnan euskarria metatzea. • Bustitze-soluzioa prestatzea, finkatutako zehaztapenak betez.

Offset makinaren elementuak erregulatzea: • Makinan paper kantitatea erregulatzea. • Inprimaketa-zilindroaren, kautxuak eramateko zilindroen eta plantxak eramateko

zilindroen estaldurak, presioak eta garapenak erregulatzea. • Bustitze-baterian ur-kantitatea erregulatzea. • Tintaztatze-baterian ezarritako zona-tintaren kantitatea erregulatzea.


115


• Akaberako gailuak erregulatzea. • Offset makinaren prebentzio-mantentze lana aplikatzea. • Laneko arriskuen prebentzioari eta ingurumen-babesari buruzko arauak aplikatzea.

Offset tirada egitea: • Paper-orrian irudia erregistratzea. • Inprimakia egokiaraztea lan-aginduaren zehaztapenak kontuan hartuta. • Finkatutako zehaztapenak OK paper-orriak betetzen dituela egiaztatzea. • Produkzioaren laginketa egitea, akatsik ez egoera baloratuz. • Offset inprimakiak produzitzea eskatutako denboran eta kalitatearekin. • Offset makinaren elementu guztiak garbitzea. • Tiradan zehar bildutako hondakinak sailkatzea eta tratatzea.

Flexografiako inprimakiak produzitzea: • Euskarriko bobina makinatik pasatzeko erregulatzea. • Inprimatzeko modua klixeak eramateko zilindroan zuzen ipintzea. • Inprimaketa-gorputzaren presioak eta nibelazioak erregulatzea. • Flexografiako inprimakia erregistratzea eta egokiaraztea. • Tirada gauzatzea, finkatutako kalitate-parametroak betez. • Inprimakiaren akaberaren elementu mekanikoak konfiguratzea. • Flexografiako makinaren elementuak garbitzea. • Produkzioan zehar bildutako hondakinak sailkatzea eta tratatzea. • Laneko eta ingurumeneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak aplikatzea.

Serigrafiako inprimakiak produzitzea: • Prozedura digitalen bitartez serigrafiako pantailak lantzea. • Serigrafiako makina erregulatzea eta prestatzea. • Serigrafiako inprimakia erregistratzea eta egokiaraztea. • Serigrafiako tirada gauzatzea, finkatutako kalitate-parametroak betez. • Serigrafiako makinaren elementu mekanikoak garbitzea. • Produkzioan zehar bildutako hondakinak sailkatzea eta tratatzea. • Laneko eta ingurumeneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak aplikatzea.

Sakongrabatuko inprimakiak produzitzea: • Makinan euskarriaren pasabidea erregulatzea. • Zilindro grabatua zuzen ipintzea. • Inprimaketa-gorputzaren presioak eta nibelazioak erregulatzea. • Sakongrabatuko inprimakia erregistratzea eta egokiaraztea. • Tirada gauzatzea, finkatutako kalitate-parametroak betez. • Inprimakiaren akaberaren elementu mekanikoak konfiguratzea. • Sakongrabatuko makinaren elementuak garbitzea. • Produkzioan zehar bildutako hondakinak sailkatzea eta tratatzea. • Laneko eta ingurumeneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak aplikatzea.

Tanpografiako inprimakiak produzitzea: • Inprimatzeko objektua zuzen kokatzea. • Inprimatzeko modua klixeak eramatekoan zuzen ipintzea. • Tanpoiaren presioa erregulatzea. • Tanpografiako inprimakia erregistratzea eta egokiaraztea. • Tirada gauzatzea, finkatutako kalitate-parametroak betez. • Tanpografiako makinaren elementuak garbitzea. • Produkzioan zehar bildutako hondakinak sailkatzea eta tratatzea. • Laneko eta ingurumeneko arriskuen prebentzioari buruzko arauak aplikatzea.

Inprimaketa digitaleko produkzioa egitea: • Tiradan erabiltzen dituzten fitxategiak egiaztatzea. • Datuen programa konfiguratzea.


116

11. lanbide-modulua LANTOKIKO PRESTAKUNTZA • Inprimaketako gailua konfiguratzea.

• Beharrezko materiekin inprimatzeko gailua prestatzea eta elikatzea. • Tirada-probak egitea. • Lineako akaberak aplikatzea. • Inprimaketa-gailua zaintzeko mantentze-lana aplikatzea.


117

4 4. GUTXIENEKO ESPAZIOAK ETA EKIPAMENDUAK

4.1 Espazioak:

PRESTAKUNTZA ESPAZIOA AZALERA (M²) / 30 IKASLE AZALERA (M²) / 20 IKASLE

Balio anitzeko gela 90 60

Offseteko gela teknikoa 200 130

Inprimaketa digitaleko gela teknikoa 120 80

Simulagailuak dituzten ordenagailuen gela 120 80

Flexografiako gela teknikoa 200 130

Serigrafiako eta tanpografiako gela

teknikoa 120 80

Materialen laborategia 90 60

4.2 Ekipamenduak

PRESTAKUNTZA ESPAZIOA EKIPAMENDUA

Balio anitzeko gela

- Ikus-entzunezko ekipoak. - Sarean konektatutako ordenagailuak. Proiekzio-kanoia. - Interneterako sarbidea. - Proiektagailua eta arbel digitala.

Offseteko gela teknikoa

- Offset inprimaketa-makinak. - Makinaren tresna espezifikoak. - Argi normalizatudun paper-orriaren ikuskapen-mahaiak. - Laguntzako erakusmahaiak. - Dentsitometroa. - Kolorimetroa. - Durometroa. - Mikrometroa. - pH-metroa. - Konduktimetroa. - Aerometroa edo alkoholimetroa. - Irabiatze-mahaia. - Balantza. - Kalibrea. - Goratze kalibratuak. - Gillotina. - Sailkatzeko eta birziklatzeko hondakinen edukiontziak. - Norbera babesteko tresneria. - Papera eta bestelako materialen biltegia.


118


- Tinta eta disolbatzaileen biltegia, suteen aurkako segurtasun-neurriekin.

- 300 eta 350 lux arteko argiztatze uniformea - Aire behartuko aireztatzea. - Lantegiko klimatizazioa 18º eta 22º C artean. - Araudia beteko duen 360 V-ko instalazio elektriko trifasikoa.

Offset inprimaketa-makinetan iturriko ura eta hustubidea instalatzea.

- Transpaleta, garraiatzeko orgatxoa eta eskuzko metatze-makina.

- Paper-pila iraultzeko gailua. - Paper-dardaragailua eta paper-berdingailua.

Inprimaketa digitaleko gela teknikoa

- Informatikako fitxategiak txekeatzeko lizentziak (preflight) eta softwarea . Informatikako fitxategiak normalizatzeko lizentziak eta softwarea Inprimaketa pertsonalizaturako lizentziak eta softwarea.

- Raster irudi-prozesadorea (RIP) - RIPen konfigurazio-lizentzia eta softwarea. - Inprimaketa digitaleko makinak. Makinaren tresna

espezifikoak. Plotterra. - Dentsitometroa. - Kolorimetroa. - Mikrometroa. - Hozte-sistema. - Higrometroa (ezpatakoa). - Kalibrea. - Argiztapen normalizatuko mahaia. Kolore-laginketa

normalizatuak. Gillotina. - Hondakinak jasotzeko ontzi egokiak.

Simulagailuak dituzten ordenagailuen gela

- Industria grafikoaren hainbat sistema eragile estandar aldi berean hardwarean gauzatzeko teknikoki prestatutako ordenagailuak. Halaber, testu-tratamenduko softwarea, orrikatze bektoriala, irudien tratamendua eta argitalpen elektronikoak gauzatzeko gai izango dira.

- Hari gabeko konexioak. - 21"ko LCD-LED monitoreak (1920 x 1200 píxel). - Laser inprimagailuak eta inkjet. Koloretako postcrit-a, A3

formatua (1800 x 600 dpi). - Arbel digitala. - RGB proiektore digitala pantailarekin. - Mahai eta aulki ergonomikoak. - Flexografiako makinen simulagailuak lineako akabera-

prozesuekin (trokelaketa, tolestea eta beste batzuk). - Sakongrabatuko errotatiben simulagailuak.

Flexografiako gela teknikoa

- Paper-bobinen eta bestelako materialen biltegia. - Tinta eta disolbatzaileen biltegia, suteen aurkako

segurtasun-neurriekin. - Sailkatzeko eta birziklatzeko hondakinen edukiontziak. - 300 eta 350 lux arteko argiztatze uniformea - Aire behartuko aireztatzea. - Lantegiko klimatizazioa 18º eta 22º C artean. - Araudia beteko duen 360 V-ko instalazio elektriko trifasikoa.


119


Serigrafiako eta tanpografiako gela

teknikoa

- Paraleloan jasotako serigrafia erdiautomatiko lauko makinak 50 x 70 formatuarekin.

- Eskuzko serigrafia lauko makinak 50 x 70 formatuarekin. - Eskuzko ehun-serigrafiako makinak sei barailekin eta sei

bastidorerekin - Altzairu herdoilgaitzezko errebelazio-pila panel

argidunarekin. - Presio handiarekin ura aplikatzeko makina. - 100 x 100 cm arteko formatua duen emultsionagailu

automatikoa. - Estaldura digitaleko lodiera-neurgailua. - 200 x/300 x-eko mikroskopioa. - 140 x 120 cm arteko formatuen eguzkitzailea, 5.000 W-ko

lanpara halogenoarekin eta lehortze-tiraderetarako armairuekin.

- Prozesatze digitaleko ekipoa inkjet sistema batekin. - 50 erretilu eta gurpilak dituzten parrillak. - Lehortze-tunela, zintaren abiadura-aldaketarekin eta

potentzia-erregulazioarekin. - Dentsitometroa. - Kolorimetroa. - Kolore-laginketa normalizatuak. - Norbera babesteko tresneria. - Tinta eta disolbatzaileen biltegia, suteen aurkako

segurtasun-neurriekin. - Sailkatzeko eta birziklatzeko hondakinen edukiontziak. - 300 eta 350 lux arteko argiztatze uniformea - Aire behartuko aireztatzea. - Lantegiko klimatizazioa 18º eta 22º C artean. - Araudia beteko duen 360 V-ko instalazio elektriko trifasikoa.

Bi kolore baino gehiagoko tanpografia-makinak tintontzi irekiekin eta itxiekin, eta objektuak eramateko oinarriak anezkan eta karruselean mugituz.

- Lehortzeko gailuak: aire beroa, infragorria eta ultramorea. Espektrofotometroa.

- Hari-kontatzailea. - Argi normalizatuko idazmahaiak.

Materialen laborategia

- Islapen-dentsitometroak. - Espektrofotometroak. - Kolore-bibliotekak. - Mikrometroak. - Gramaje-balantzak. - Peatximetroak eta konduktimetroak. - Laray biskosimetroak. - Grindometroak. - Alkoholimetroak. - Ezpata-higrometroak, ingurumeneko higrometroak-

termometroak. Mikroskopioak. - Handiagotze-lupak edo hari-kontatzaileak. - Informatikako ekipoak, kolore-probetarako monitore

zertifikatuekin. Kolore-probetarako inkjet inprimagailua. - Tinten formulazioa, kolore-kalitatea eta koloreak

analizatzeko softwarea. - Distirametroa, Cobb tester-a eta Microcontour testa. - Argiztapen-gailu normalizatua. - Kolore-ñabarduren ikusmeneko azterketa-ekipoa.


120

5


- Mikroskopiora egokitu daitekeen bideokamera. - Inprimatzeko materialei buruzko ISO eta UNE arauak, euren

ezaugarriak eta zehaztapena.

5. IRAKASLEAK 5.1 Irakasleen espezialitateak eta irakasteko eskumena Inprimaketa Grafikoko teknikariaren heziketa-zikloko lanbide-moduluetan

LANBIDE MODULUA IRAKASLEEN ESPEZIALITATEA KIDEGOA

0877. Offset makinen

prestaketa eta erregulazioa

• Arte grafikoetako produkzioa • Lanbide Heziketako irakasle teknikoa

0878. Offset tiradaren garapena • Arte grafikoetako produkzioa • Lanbide Heziketako

irakasle teknikoa

0879. Flexografiako inprimaketa • Arte grafikoetako produkzioa • Lanbide Heziketako

irakasle teknikoa

0880. Serigrafiako inprimaketa • Arte grafikoetako produkzioa • Lanbide Heziketako

irakasle teknikoa

0869. Inprimaketa digitala • Arte Grafikotako prozesua eta produktuak

• Bigarren Irakaskuntzako irakaslea

0882. Inprimaketarako materialen prestaketa

• Arte Grafikotako prozesua eta produktuak


0883. Behe-erliebeko inprimaketa



E100. Ingeles teknikoa • Ingelesa • Bigarren Irakaskuntzako irakaslea

0884. Laneko prestakuntza eta orientabidea

• Laneko prestakuntza eta orientabidea


0885. Enpresa eta ekimen sortzailea

• Laneko prestakuntza eta orientabidea


0886. Lantokiko prestakuntza

• Arte grafikoetako produkzioa • Lanbide Heziketako irakasle teknikoa




121

6

7

6. LANBIDE MODULUEN ARTEKO BALIOZKOTZEAK

LOGSE LEGEAN EZARRITAKO HEZIKETA ZIKLOEN BARNEAN HARTZEN DIREN LANBIDE MODULUAK (LOGSE 1/1990)

INPRIMAKETA GRAFIKOKO HEZIKETA ZIKLOKO LANBIDE MODULUAK (LOE, 2/2006)

Offset bidezko inprimaketa-prozesuak 0877. Offset makinen prestaketa eta erregulazioa 0878. Offset tiradaren garapena

Arte grafikoetako lehengaiak Offset bidezko inprimaketa-prozesuak

0882. Inprimaketarako materialen prestaketa

Arte Grafikoen Inprimaketako Teknikaria tituluaren lantokiko prestakuntza

0886. Lantokiko prestakuntza

7. TITULUKO LANBIDE MODULUEN ETA KONPETENTZIA ATALEN ARTEKO TRAZAGARRITASUN ETA EGOKITASUN LOTURAK 7.1 Konpetentzia-atalen egokitasuna lanbide-moduluekin, horiek baliozkotu edo salbuesteko

KONPETENTZIA ATALA LANBIDE MODULUA

UC0200_2: Prozesu grafikoan segurtasun, kalitate eta produktibitateko baldintzetan jardutea. UC0202_2: Inprimaketa-prozesuaren elementuak zehaztea eta doitzea.

0877. Offset makinen prestaketa eta erregulazioa

UC0203_2: Offset inprimaketa gauzatzea. 0878. Offset tiradaren garapena.

UC1344_2: Klixeak muntatzea eta flexografiako inprimaketa-prozesuko elementuak doitzea. UC1345_2: Flexografiako inprimaketa egitea.

0879. Flexografiako inprimaketa

UC1348_2: Serigrafiako inprimaketa egitea. UC0921_2: Sistema digital zuzenen bidez inprimatze-formak eskuratzea.

0880. Serigrafiako inprimaketa

UC0482_2: Produktu digitala inprimatzeko beharrezkoa den informazio digitala interpretatu eta kudeatzea. UC0483_2: Ekipoak prestatu, parametroak doitu eta inprimaketa digitala egitea.

0869. Inprimaketa digitala

UC0201_2: Inprimaketarako lehengaiak eta tarteko produktuak prestatzea. 0882. Inprimaketarako materialen prestaketa


122

UC1346_2: Sakongrabatu bidezko inprimaketa-prozesuaren elementuak doitzea. UC1347_2: Sakongrabatu bidezko inprimaketa egitea.

0883. Behe-erliebeko inprimaketa

7.2. Lanbide-moduluen egokitasuna konpetentzia-atalekin, horiek egiaztatzeko

LANBIDE MODULUA KONPETENTZIA ATALA

0877. Offset makinen prestaketa eta erregulazioa

UC0200_2: Prozesu grafikoan segurtasun, kalitate eta produktibitateko baldintzetan jardutea. UC0202_2: Inprimaketa-prozesuaren elementuak zehaztea eta doitzea.

0878. Offset tiradaren garapena UC0203_2: Offset inprimaketa gauzatzea.

0879. Flexografiako inprimaketa

UC1344_2: Klixeak muntatzea eta flexografiako inprimaketa-prozesuko elementuak doitzea. UC1345_2: Flexografiako inprimaketa egitea.

0880. Serigrafiako inprimaketa UC1348_2: Serigrafiako inprimaketa egitea.

0869. Inprimaketa digitala

UC0482_2: Produktu digitala inprimatzeko beharrezkoa den informazio digitala interpretatu eta kudeatzea. UC0483_2: Ekipoak prestatu, parametroak doitu eta inprimaketa digitala egitea.

0882. Inprimaketarako materialen prestaketa UC0201_2: Inprimaketarako lehengaiak eta tarteko produktuak prestatzea.

HEZKUNTZA SAILA Lanbide Heziketako Sailburuordetza

DEPARTAMENTO DE EDUCACIÓN Viceconsejería de Formación

Profesional

Vía Galindo Kalea, 14 48910 – Sestao, Bizkaia T. 944 47 40 37 F. 944 47 38 62 www.ivac-eei.eus [email protected]

http://www.ivac-eei.eus/

Documents

INPRIMAKETA GRAFIKOKO TEKNIKARIA · Inprimaketa grafikoko teknikariaren titulua honako elementu hauek identifikatzen dute: Izena: Inprimaketa grafikoa. Maila: Erdi-mailako Lanbide