JOLASA - initiativesoceanes.org · La Recharge; Berlin-en: Original Unverpackt; Texasen: In.gredients). • Solteko edo txikizkako salmenta, edukiontzi berrerabilgarrietan. • Berriz

JOLASA

ATERABIDEAK BILATUUREKO HONDAKINEN AURKA BORROKATZEKO.

www.oceaninitiatives.org/es/

Jolas honek, ureko hondakinek eragindako kutsadura hobeto ulertzen lagunduko dizu eta hondakinen garapena murrizteko ideiak emango dizkizu. Galdera bakoitzarentzat bere erantzuna bilatu beharko duzu aukera ezberdinen artean. Erantzun zuzena aukeratu ezazu! Txartelaren atzekaldean ikusi ahal izango duzu erantzun zuzena.

Galderetan zehar, lau hondakin motek gure ozeanoetan eragiten duten kutsadura murrizteko alternatibak ezagutuko dituzu. Parte harrarazi itzazu bertan dauden jendeak, bakoitzari galdera bat egiteko aukera emanez. Hondakin bilketa ondoren, erabili ezazu jolas hau moderaziorik gabe zure lagunekin!


ELIKAGAIBILGARRIAK

ZIGARROKINAK

KOTOIZKOTXOTXAK

PLASTIKOZKO MIKROPARTIKULAK

ZIGARROKINAK

#01 GALDERAZEIN DA ZIGARROKINAKLIBRATZEKO MODURIK ONENA?

1. Estolda-zulo batera apuntatzea, estiloarekin.

2. Lurrean itzali eta zakarrontzira botatzea.

3. Kaxa hermetiko batean itzaltzen utzi eta hura maiz

hustea.

ZIGARROKINAK

Zigarrokinak bi urtetik

gora behar ditu lurrean

deskonposatzeko eta 500 litro ur

kutsatzen ditu. Azken ikerketek erakusten

dutenez, tabakoaren produktu toxiko gehienak

zigarrokinari lotuta geratzen dira, beraz, lurrean

zapaldu eta zakarrontzira botatzea ez da nahikoa.

Erretzaileentzako irtenbiderik onena oraindik

piztuta dauden zigarrokinak kaxa hermetiko

batean jartzea eta hura maiz hustea da.

#01 ERANTZUNA3. Kaxa hermetiko batean itzaltzen utzi

eta hura maiz hustea.

ZIGARROKINAK

#02 GALDERAORDEZKARI POLITIKO BATEK ZER BALIABIDE DITU ESKURAGARRI HONDARTZETAN ZIGARROKINEN PRESENTZIA MURRIZTEKO?

1. Hondartzetan zakarrontzi eta hautsontzi gehiago

jartzea.

2. Kontzientziatze-kanpaina bat abian jartzea.

3. Herriko erretzaile guztiak kanporatzea.

4. Udalerriko hondartzetan erretzea debekatzea.

ZIGARROKINAK

Hondartzetan erretzeko debekuaren abantailak:• Erretzaile kopuruaren murrizketa eta, horrekin batera,

hondartzako zigarrokin kopuruaren murrizketa.• Erretzaile ez diren erabiltzaileei eragindako kalteen

murrizketa.

Hondartzetan erretzeko debekuaren eragozpenak:• Hondartzetan topatutako zigarrokinak ez dira

hondarretara botatakoak soilik izaten. Zigarrokin gehienak hirietan edo itsasotik urrun botatzen dira.

• Kontzientziatze aktiboa eraginkorragoa izan liteke. Izan ere, informaziorik gabe erretzaileek nekez ulertuko dute zer ondorio izan ditzaketen beren ekintzek ingurumenean; besterik gabe, beste hondartza batera joatea erabaki dezakete eta, horrela, arazoa beste leku batera eraman.

• Sorosleak izan ohi dira zaintza horretaz arduratzen direnak eta, beraz, beren zeregin nagusia oztopatzen du.

• Sorospen-postuak itxi ondoren, dena baimenduta dago!

1, eta 2, 4.a eztabaidagarria da.

#02 ERANTZUNA

ZIGARROKINAK

#03 GALDERAORAIN, ZENBAIT ZIGARROKIN BIODEGRADAGARRIAK DIRA. IRTENBIDE EGOKIA IRUDITZEN ZAIZU?

ZIGARROKINAK

#03 ERANTZUNAOnartutako erantzuna:

Noski ezetz. Zigarrokinaren arriskua produktu

toxikoetan dago nagusiki, baita iragazkian geratzen

den tabakoan ere. Zigarrokin biodegradagarriek

materialak berak eragindako kutsadura murriztuko

dute, baina ingurumenean produktu toxikoak askatzea

eragingo dute.

Biodegradagarri kontzeptuak hanka sartzera

eraman dezake herritarra eta zigarrokina ingurunera

botatzera bultzatu, desagertu egingo dela pentsatuz.

Produktu biodegradagarriek denbora behar izaten

dute degradatzeko, eta partikula txikiagoetan

deskonposatzen dira, baina horrek ez ditu

ingurumenean izan ditzaketen ondorio kaltegarriak

desagerrarazten (faunak irenstea, kutsatzaile kimikoen

sakabanaketa eta abar).

ZIGARROKINAK

ZIGARROKINEK ERAGINDAKO KUTSADURA MURRIZTEKO IDEIAK.

Zigarrokinak patrikako zakarrontzietan botatzea.

Zigarrokinak ondorengo erabileretarako gordetzea birziklatu ahal izateko (ehungintza...).

Kontzientziatze kanpaina aktiboak sortzea enpresari eta erakunde publikoen artean. Izan ere, informaziorik gabe erretzaileek nekez ulertuko dute zer ondorio izan ditzaketen beren ekintzek ingurumenean; besterik gabe, beste hondartza batera joatea erabaki dezakete eta, horrela, arazoa beste leku batera eraman.

ELIKAGAIBILGARRIAK#04 GALDERA

NOLA MURRIZTU GURE ZABORRAREN PISUA?

ELIKAGAIBILGARRIAK

Bilgarriak ahalik

eta gehien murriztea

produktuak erosten ditugunean,

gaikako bilketa egitea, hondakin organikoen

konposta egitea, berrerabil daitezkeen bilgarriak

lehenestea...

#04 ERANTZUNAOnartutako erantzunak:


BA AL DAGO DENDETAN BILGARRIEN KONTSUMOA MUGATZEKO EKIMENIK?

ELIKAGAIBILGARRIAK

• Bilgarririk gabeko supermerkatuak (adib.: Bordelen:

La Recharge; Berlin-en: Original Unverpackt; Texasen:

In.gredients).

• Solteko edo txikizkako salmenta, edukiontzi

berrerabilgarrietan.

• Berriz kargatzeko moduko erosketa.

• Kantitate handietan eta norberaren kontsumora

egokituta erostea.

Hainbat aukera dituzte industriek: produktuen bilgarriak

mugatzea, bilgarrien diseinu ekologikoa lantzea, bilgarrien

berrerabilpena bultzatzea eta kontsumitzaileei kostu

txikiagoan berriz kargatzeko aukera eskaintzea, material

berrerabilgarriak eta iraunkorrak aukeratzea eta hori

ezinezkoa denean, birziklagarriak izatea.

Banatzaileek eta supermerkatuek ere badute beren

eginkizuna: bilgarri gutxiago dituzten produktuak etiketen

bidez seinalatzea, jasotzen dituzten produktuen bilgarriak

bezeroen eskura jartzea beren erosketak eramateko

erabili ahal izateko (adib.: kartoizko kaxak).



NOLA MURRIZTU DITZAKE KONTSUMITZAILEAK, BILGARRIEK ERAGINDAKO HONDAKINAK?

1. Ezinezkoa da, industria da produktu hobeak

proposatu behar dizkiguna.

2. Gutxiago kontsumitu behar da.

3. Produktuak aukeratzean lagun dezakegu, industriak

bilgarriekin eta politikariek araudiarekin bezala.

ELIKAGAIBILGARRIAK

Produktu baten bilgarria

amaierako produktuaren

pisu totalaren % 80 izan daiteke eta

kostuaren % 65era arte bilgarrirako izan

daiteke. Era berean, bilgarrien hondakinek

etxeko zabor guztiaren % 30 inguru har dezakete

pisuan eta % 50 inguru bolumenean. Arrazoi

horiek direla-eta, denok jarri behar dugu arreta

produktuak aukeratzen ditugunean, batez

ere industriak gure eskakizunak kontuan

hartzen dituela jakinda.

#06 ERANTZUNA3. Produktuak aukeratzean lagun dezakegu.


ZER NEURRI HAR DITZAKE ERAKUNDE PUBLIKO BATEK INGURUNE NATURALEAN AURKITZEN DEN BILGARRI KOPURUA MURRIZTEKO?

ELIKAGAIBILGARRIAK

• Berrerabiltzeko politikak bultzatzea, batez ere,

itzulketa-sistemaren bidez.

• Biztanleen esku ontzi birziklagarriak jartzea,

batez ere eguneroko jakiak erosteko (adib.: arraina).

• Etxeko zabor-bilketari tarifa bat jartzea, norberak

benetan ekoizten duenaren arabera (zerga

pizgarria).

• Hondakinen gaikako bilketa optimizatzea.


ELIKAGAIBILGARRIAK

ELIKAGAI BILGARRIAK MURRIZTEKO IDEIAK.

Jasangarriagoak diren materialak erabiltzea eta gehiegizko bilgarriak murriztea.

Bestelako materialak erabiltzea (hain kutsagarriak ez direnak, berrerabilgarriak...).

Neurri pizgarriak (zerga pizgarriaren adibidea), hondakinak kudeatzeko planak, industriei ezarritako betebeharrak, gehiegizko bilgarriei buruzko araudia.

Itzulketa-sistema abian jartzea.

Erabilera bakarreko bilgarrien gaineko zerga gehigarria (bilgarri ekologikoak).

Ukatu, Murriztu, Berrerabili, Birziklatu.

Lehentasuna eman bilgarri hauei:>> Birziklagarriak direnak, kartoizkoak, beirazkoak edo metalezkoak baitira.

>> Bigarren bizitza izan dezaketenak! Esate baterako, edalontzi bilakatutako kristalezko poteak; galletak, pasta, arroza edo azukrea gordetzeko balioko duen metalezko gaileta- edo te-kaxa.

>> Edukiera handia dutenak eta berriz kargatuta bilgarriak xahutzea ekiditen dutenak.

KOTOIZKOTXOTXAK#08 GALDERA

ZERGATIK TOPATZEN DITUGU KOTOIZKO HAINBESTE TXOTX HONDARTZAN?

1. Hondartzan erabiltzen direlako.

2. Erabili ondoren komunetik botatzen direlako.

3. Zabortegiak daudelako ur-ibilguetatik.

KOTOIZKOTXOTXAK

Komunetik botatako objektu txikiak

ez dira beti hondakin-urak tratatzen

dituzten araztegietan berreskuratzen.

Ondorioz, objektu horiek estolderian barrena

joaten dira ingurugiro naturalera eta,

azkenik, itsasora iritsi arte. Horregatik,

horien zati bat hondartzetan

topatzen dugu.

#08 ERANTZUNA2. Erabili ondoren komunetik botatzen direlako.


ZER AUKERA ERABIL DITZAKE ORDEZKARI POLITIKO BATEK INGURUGIRORA BOTATAKO KOTOI-TXOTXEN KANTITATEA MURRIZTEKO?

KOTOIZKOTXOTXAK

Jendea kontzientziatzea

komunetik bota ez ditzan, hondakin-

urak biltzeko sistemak eta estolderiak

hobetzea (sare unitarioak gaikako sareekin

ordezkatzea, nagusiki), erabilera bakarreko

plastikoen aurkako legea, industria

presionatzea bestelako materialak erabil

ditzan (zura...).



ZER IRTENBIDE PROPOSA GENIEZAIEKE INDUSTRIEI HONDARTZETAKO KOTOI-TXOTXEN KOPURUA MURRIZTEKO?

KOTOIZKOTXOTXAK

Plastikoaz

bestelako materialak

erabiltzea txotxak egiteko (zura,

kartoi trinkoa...), kontzientziatze-mezuak

jartzea kaxetan, publizitatea...


KOTOIZKOTXOTXAK

KOTOIZKO TXOTXEK ERAGINDAKO KUTSADURA MURRIZTEKO IDEIAK.

Erabilera bakarreko plastikozko kotoi-txotxen erabilera baztertzera bideratutako legea.

«Komunak ez dira zakarrontziak» dioen komunikazio eta kontzientziatze-kanpaina bat egin.

Kotoi-txotxak: zakarrontzira bota.

Garbitzeko bestelako irtenbideak erabiltzea: belarriak garbitzeko koilaratxoak, belarrirako HOPI kandelak, arbendol gozoaren olioa, txotx biodegradagarriak, ur epela.

KOMUNAK EZ DIRA ZAKARRONTZIAK!!

PLASTIKOZKOMIKROPARTIKULAK#11 GALDERA

ZER DIRA PLASTIKOZKO MIKROPARTIKULAK?

1. Plastikozko hondakinen zatiketatik eratorritako

hondakinak.

2. Plastikozko partikulak, batik bat produktu

kosmetikoetan erabiltzen direnak, beren ezaugarri

esfoliagarriak direla eta.

3. Plastikozko folikuluak (plastikoaren lehengaia),

garraioan galdutakoak.

PLASTIKOZKOMIKROPARTIKULAK

Produktu bakar

bat, esaterako aurpegi-

garbigarri bat, plastikozko 360.000

mikropartikula izatera hel daiteke.

Zenbait produktutan, mikropartikulek

produktuaren bolumen totalaren

% 10a osatzen dute.

#11 ERANTZUNA2. Plastikozko partikulak, batik bat produktu

kosmetikoetan erabiltzen direnak, beren ezaugarri esfoliagarriak direla eta.


NOLATAN TOPATZEN DITUGU KOSMETIKOETAN ERABILITAKO PLASTIKOZKO MIKROPARTIKULAK ITSAS INGURUNEAN?

1. Lantegietako fabrikazio-prozesuaren ondorioz.

2. Itsasoz garraiatzean edukiontziak galtzearen

ondorioz.

3. Ostrek ekoizten dituzte.

4. Dutxako edo konketako hustubidetik joaten dira eta

araztegiak ez dira horiek iragazteko gai.


Araztegi gehienek

berreskuratzeko txikiegiak izanik,

mikropartikula horiek araztegi-saretik

igaro eta itsasoan amaitzen dute ibilbidea.

#12 ERANTZUNA4. Dutxako edo konketako hustubidetik joaten

dira eta araztegiak ez dira horiek iragazteko gai.


ZER NEURRI HAR DITZAKE EUROPAR BATASUNAK PLASTIKOZKO MIKROPARTIKULAK NATURATIK DESAGERRARAZTEKO?

1. Plastikozko mikropartikulen erabilera debekatuko

duen araubidea proposatzea.

2. Kontsumitzaileak produktu higienikoen osaketari

buruz informatzea eta kontzientziatzea.

3. Higienerako produktu naturalen aldeko politikak

aplikatzea.

EU


Plastikozko

mikropartikulen arazoa

konpontzeko irtenbideak

badaude, norberak

bere erantzukizuna dauka!

#13 ERANTZUNA1, 2 eta 3, Hirurak.


ZER ALTERNATIBA ERABILTZEN DITUZTE ZENBAIT INDUSTRIAK PRODUKTU KOSMETIKOETAN PLASTIKOZKO MIKROPARTIKULEN ORDEZ?

1. Zur-mamitik eratorritako eraldatutako zelulosaz

osatutako materiala.

2. Maskorrak, fruta-hezurrak, mineralak, banbua,

arroza eta argizari naturalak.

3. Deshidratatutako meloi-haziak.


Plastikozko

mikropartikulen ordezko

aukera ugari daude, erabil

ditzagun!

#14 ERANTZUNA1, 2 eta 3, Hirurak.


BA AL DA PLASTIKOZKO MIKROPARTIKULARIK EZ DUEN PRODUKTU KOSMETIKORIK EDO ZAINTZARAKO PRODUKTURIK?

1. Bai.

2. Ez.


Plastikozko mikropartikulak esfoliatzeko produktu

kosmetikoetan aurkitzen dira batez ere (aurpegi-

garbigarria, gorputzerako krema esfoliagarria...) edo

ezaugarri zuritzaileak dituzten hortzetako pastetan.

Produktuak plastikozko mikropartikularik duen

jakiteko, deskargatu «Beat the Microbead» aplikazioa;

higienerako produktuen barra-kodea eskaneatu eta

mikropartikularik duen ala ez esango dizu.

Produktuaren osaketan hauek ikusten badituzu,

produktuak plastikozko mikropartikulak dituela esan

nahiko du: polietilenoa (PE), polipropilenoa (PP), nylona,

polietileno tereftalatoa (PET) edo polimetil metakrilatoa

(PMMA).

#15 ERANTZUNA1. Bai.


ZER DIRA INGURUMENEKO LOBBYAK?

1. Utopia ederra.

2. Egungo erronka ekologikoen aurrean herritarrek

aldarrikapenak egiteko duten modua.

3. Politikarien eta industrien gainean egindako presioa,

zure beharra duena.

#16 GALDERA


Kalkuluen arabera, gaur egun, 5.000 eta 30.000 lobbylari

inguru aritzen dira Bruselan eragin-lanetan Europako

politikek beren interesen alde egin dezaten. Era berean,

lege nazionalen erdiak baino gehiagok jatorria Europan

duela kalkulatzen dugu.

Ingurumeneko GKEetako presio taldeen lana sektore

pribatuenaren aldean (lobbylarien 2/3 ordezkatzen

dituzte) txikia edo ahula iruditu badakiguke ere,

funtsezkoa da ingurumenaren eta herritarren ahotsa

erabaki maila gorenetan entzunarazteko. Surfrider

erakundeak arrakasta ugari izan du legeak aldatzeko eta

itsas inguruneari, itsasbazterrari eta erabiltzaileei babes

handiagoa eskaintzeko gauzaturiko eragin-lanean, beraz,

merezi du harengan sinestea, baita harekiko osagarriak

diren Surfriderren beste jardueretan ere: lan judiziala eta

kontzientziatze eta hezkuntza jarduerak, baita hitzarmenak

ere, herritarrekin, ordezkari politikoekin zein

industriarekin.

#16 ERANTZUNA2. eta 3. erantzunak. Herritarrek aldarrikapenak egiteko duten modua.

Politikarien eta industrien gainean egindako presioa.

PLASTIKOZKO MIKROPARTIKULAK

PLASTIKOZKO MIKROPARTIKULAKMURRIZTEKO IDEIAK.

Antzeko propietateak dituzten, baina kutsagarriak ez diren materialak ikertzea.

Produktu kosmetikoetan plastikozko konposatu iraunkorren erabilera debekatzea (plastikozko mikropartikulak dituzten produktu higienikoak debekatu dituzten AEBetako estatuak: Illinois, Kalifornia eta New York).

Hiritar lobbyan parte hartu kosmetikoetan mikropartikulak erabiltzea debekatzeko.

Surfrider-en lobby kanpainan parte hartu Kosmetikari buruzko Europako Zuzentarauaren berrikuspenean, mikropartikulak debekatzeko (2015-2016).

Mikropartikularik erabiltzen ez duten higienerako produktuak aukeratzea (http://get.beatthemicrobead.org/)). Osagai natural biodegradagarriekin erraz ordezkatu daitezke, esate baterako, intxaur-azalekin, abrikot-hezurrekin edo gatz-kristalekin (mikropartikulekin ordezkatu, merkeagoak baitira eta azalera erregularragoa baitute).

Ureko hondakinak beren jatorrian murriztea helburutzat daukan egitasmoa. Ibaietan, lakuetan, ozeanoetan eta itsas hondoetan burututako bilketa aktibitateei esker, gizartearen jarrera aldaketa bultzatzen du, hezkuntza kanpaina baten bidez. Aktibitateetan zehar bildutako informazioak nondik norako orokorra egiteko aukera ematen du, europako araudia hobetzeko asmoz.


OCEAN INITIATIVES 2015-EKO BABESLEAK

Documents

JOLASA - initiativesoceanes.org · La Recharge; Berlin-en: Original Unverpackt; Texasen: In.gredients). • Solteko edo txikizkako salmenta, edukiontzi berrerabilgarrietan. • Berriz