DIGESTINO APARATUA ETA DIGESTINOA

Digestino prozesua

Digestestinoa hatzen doguzan elikagaiak deskonposatu eta gure organismoarentzat beharrezkoak diran mantenugai bihurtzeko aldaketen multzoa da.Digestinoa digestino aparatuan gertatzen da, eta, ahoak, faringeak, hestegorriak, urdailak eta hestek hartzen dabe parte prozesu horretan.*Ahoan elikagaiak masteku eta xehatu egiten dira, hortz haginen bidez.Mihink txu guruinek sortzen daben txuagaz nahasten dauz elikagaiak, eta elikadura boloa sortzen da holan.*Faringean eta hestegorrian behera, elikadura boloa urdaileraino heltzen da.Urdailean, elikadura boloa urin gastrikoakaz nahasten da, urdailaren mogimenduei esker,eta kimoa izeneko substantzia oretsua bihurtzen da.*Heste meharrean, kimoa prankreako urinakaz, behazunagaz eta heste urinakaz nahasten da, eta kiloa sortzen da, elikagaen mantenugaiek osotutako subtantzia likidoa.Heste meharrean, mantenugaiak

xurgatzen dira, hau da, mantenugaiak odolera heltzen dira, eta odolak gure gorputzeko zelula guztietara eroaten dauz.*Heste lodiak gure gorputzak aprobetxatu ez dauzan subtantziak batu eta gorozki bihurtzen dauz. Gorozkiak uzkiaren bidez egozten dira.*Laringea faringea eta trakea lotzen dauzan hodia da. Barruan ahots kordak daukaz.*Trakea bronkio izeneko hodi bitan banandutako hodia da.*Bronkioak birikietara heltzen diran hodi bi dira. Birikietan, bronkiolo izeneko hodi txikiagotan adarkatzen dira.*Birikiak larrosa koloreko organo arol bi dira. Biriki bakotxaren barruan, bronkioloen muturretan, biriki albeolo izeneko zakutxo moduko batzuk dagoz.

ARNASA APARATUA ETA ARNASKETEA

Arnasa aparatuaren osogaiak *Arnasbideak aireak zirkulatzen dauan gorputzeko hodiak dira, sudur hodiak, faringea laringea, trakea eta bronkioak dira.*Sudur hodiak airea gure gorputzean sartzeno eta ateratzeko hobiak dira.*Faringea digestino aparatuaren eta arnasa aparatuaren osogaia da. Izan ere, hodi horrek, ahoa eta hestegorria lotzeaz eta elikagaiak ahotik hestegorrira eroateaz aparte airea ere.*Laringea faringea eta trakea lotzen dauzan hodia da. Barruan ahots kordak daukaz.*Trakea bronkio izeneko hodi bitan banandutako hodia da.*Bronkioak birikietara heltzen diran hodi bi dira. Birikietan, bronkiolo izeneko hodi txikiagotan adarkatzen dira.*Birikiak larrosa koloreko organo arol bi dira. Biriki bakotxaren barruan, bronkioloen organo guztietarazabaltzen dabe.

ZIRKULAZINO APARATUA ETA ZIRKULAZINOA

Zirkulazino aparatuaren osogaiak

*Bihotza toraxaren ezkerraldea kokatuta dago, eta, ponpa bat balitz legez, odola gorputz guztira bultzatzen dau. Bihotzaren hormak muskulu ehunez osotuta dagoz eta barrualdea hutsa dauka, aurikulua, bentrikulua, trikuspidea, mitrala.*Odol basoak dauan zirkuitu,txiki bat sortzen dabe, lodienetik meheenera.>Arteriek odola bihotzetik gorputzeko organo guztietarazabaltzen dabe.

>Benek odola gorputzeko atal guztietatik bihotzera daroe.>Kapilarrak arteriak eta zainak lotzen dabez.*Odola, bihotzak bultzatutako, odol basoetan zehar zirkulatzen dauan likidoa da.*Plasmea likido horixka bat da, eta likido horretan flotatzen dagoz.*Odol zelulak globulo gorria, glóbulo zuria eta plaketak dira.

Odol zirkulazinoa*Zirkulazinu txikia edo birikietako bihotzetik birikietara doa eta bihotzera itzultzen da. Eskumako bentrikulutik karbono dioxidoz betetako odola biriki arteriaren bidez atera eta birikietara heltzen da, Biki benen bidez , odol oxigenatua bihotzaren bihotzaren ezkerreko aurikularaheltze da.*Zirkulazino nagusian edo orokorra bihotzetik bihotzetik beste organoetara, eta bihotzera itzultzen da. Ezkerreko bentrikulutik odol oxigenatuak aorta

arterien bidez urteten dau. Substantziaz betetako odola bihotzeko eskumako aurikulara itzultzen da, kaba benen bidez.

IRAITZ APARATUA ETA IRAIZKETEA

Gernu sistemea*Kuntzurrunak baba formako organo bi dira, eta kaxa torazikoarenazpian dagoz.Kuntzurruneksubstantzia horreek godeten dabez eta urez nahastuta,

gernua sortzen dabe.*Ureterrak gernua kuntzurrunetatik hartu eta gernu maskurira eroaten daben hodi bi dira.*Gernu maskurian zaku formako organo gihartsu bat da, eta zakuan gordetanegoten da gernua, uretratik kanporatu arte.Maskuritik urteten izteko gureta zabaltzen eta ixten dan esfinter bat dauka.*Uretra hodiaren bidez, gernu maskurian gordetako gernua kanporatu egiten da.

Izerdi guruinaNerbio amaireez eta odol basoez aparte, izerdi gurinak dadoz. *Izerdi guruinen bidez, horreetatik hur dagozan kapilarretako substantzia toxikoak ezabatzen dira. Horretarako, izerdia sortzen dabe, hau da, gatzez eta ehuneko laurogehita hemeretzian urez osotuta disoluzinoa bat da. *Izerdi guruinei esker, gorputzaren temperaturea kontrolatzen da, izerdia lurrundu egiten dalako azalaren beroa erabilten eta, halan, azala freskatzen daualako.