Material osagarria

LEHEN HEZKUNTZA

Kontsumitzen

ikasiko dut

2

HELBURUA

EDUKIAK

Kontzeptuak: kontsumitzailea, erabiltzailea....

Kontsumitzaileen eta erabiltzaileen eskubideak eta betebeharrak

Erreklamazio orria

Erreklamazio bideak

JARDUERA OSAGARRIAK

AURRETIKO JARDUERAK

1. ZIKLOA

1. Pertsona kontsumitzailea eta erabiltzailea

2. ZIKLOA

1. Erreklamazioak

3. ZIKLOA

1. Bilatu eta ikertu

GEROKO JARDUERAK

1. ZIKLOA

1. Eguneroko abenturak

2. Prezioak eta erakusleihoak

2. ZIKLOA

1. Nire eskubideak

2. Erosketa tiketa

3. ZIKLOA

1. Kontsumoari buruzko galdetegia

2. Zer egingo zenuke?

Kontsumitzaile eta erabiltzaile izateagatik ditugun eskubideak defendatzeko eta betebeha-

rrak betetzeko beharrezkoak diren gaitasunak bereganatzea.

3

OINARRIZKO KONPETENTZIEKIKO LOTURA

Zie

ntz

ia

tekn

olo

gia

eta

osasu

n

Ku

ltu

rarako

gait

asu

na

Ikaste

n

ikaste

ko

gait

a-

su

na

Mate

mati

-

karako

gait

asu

na

Kom

un

ikazio

-

rako

gait

asu

na

Gait

asu

n

dig

itala

eta

In

form

azi-

oaren

trata

erakoa

Giz

arte

-

rako e

ta

hir

itarta

-

su

nerako

gait

asu

na

Ku

ltu

ra h

u-

man

isti

ko

eta

arti

sti

ko-

rako

gait

asu

na

Norb

eraren

au

ton

om

ia-

rako e

ta

ekim

en

e-

rako

gait

asu

na

Pert

son

a

kon

tsu

mit

zail

e

eta

era

bil

tzail

ea

Err

ek

lam

azio

ak

Bil

atu

eta

ik

ert

u

Eg

un

er

ok

o

aben

tura

k

Prezio

ak

eta

era

ku

sleih

oak

Nir

e

esk

ub

i-

deak

Ero

sketa

tik

eta

Kon

tsu

moari

bu

ruzk

o

gald

ete

gia

Zer

egin

go

zen

uk

e...?

4

AURRETIKO JARDUERAK

5

Gaia bideratu eta ikasleen arreta lortzeko, galdera sorta bat eginez has gaitezke. Ikasleen

adina eta jakintza mailaren araberakoak izango dira. Ondoren azaltzen direnak izan dai-

tezke baliagarri:

Erosketen tiketa ematen dizutenean, zer egiten duzu berarekin?

Inoiz irakurtzen al duzu produktuetako etiketa? Zergatik?

Garestiena hoberena dela uste al duzu? Zergatik?

Pertsona kontsumitzaile bat zer den badakizu? Gu haietakoak garela uste al

duzu?

Inoiz gaizki kobratu al dizute dendaren batean? Hala bada, zer egin zenuen?

Jardueraren helburua ikasleak kontsumitzailea eta erabiltzailea zer diren bereiztea da. Ho-

rretarako, kontzeptu bakoitzaren adibideak jarriko ditugu:

Kontzeptuak argitu ondoren, aldizkari zaharrak emango dizkiegu, kontzeptu

horietako bakoitza itxuratzen duten irudiak bilatzeko. Aurkitutako irudiekin

horma-irudi bat egingo dute; bertan, bereiz jarriko dituzte kontsumitzaileak

eta erabiltzaileak agertzen dituzten irudiak.

PERTSONA KONTSUMITZAILEA ETA ERABILTZAILEA

1. ZIKL0A

KONTSUMITZAILEA naiz...

...supermerkatuan erosketak egi-

ten ditudanean,

...arropa denda batean arropa

erosten dudanean,

...litxarreriak erosten ditudanean,

etab.

ERABILTZAILEA naiz....

...telefonoz hitz egiten du-

danean,

...autobusez bidaiatzen du-

danean,

...argia pizten duadanean,

etab.

* Zuek egindako horma-irudia programako aldizkarian agertzea nahi baduzue, bidali helbide honetara:

Santiago hiribidea, 11. 01002 VITORIA-GASTEIZ

“Kontsumobideko kontsumo prestakuntza ikastetxeetan aldizkaria” adieraziz

Posta elektronikoz ere bidal dezakezue: kontsumobide@kontsumobide.es

6

3. ZIKLOA

Jarduera honen helburua “erreklamazio” kontzeptua ondo ulertzea da eta baita tailer ho-

netan ikasi eta landutakoak eguneroko bizitzan duen garrantziaz jabetzea ere.

Erreklamazio zer den azaldu ostean, etxekoei inoiz erreklamazio bat egiteko beharrean

aurkitu diren galdetzeko esango zaie. Gero, ikasgelan, senideek azaldutakoa jakinaraziko

diete ikaskideei.

ERREKLAMAZIOAK

BILATU ETA IKERTU

Ikasleei ikur honen esanahia ikertzeko proposatuko diegu. Esango diegu

kalean ibiltzean adi egoteko, ikurra aurki dezaten. Ikurra zer tokitan aur-

kitu duten zerrenda egin dezakete. Ikurraren ondoan jartzen duenari erre-

paratuko diote eta zer esan nahi duen idatzi ahal dute. Tailerraren ostean,

auzoan edo herrian Kontsumoko Sistema Arbitralari atxikita dauden den-

den zerrenda egin dezakete.

2. ZIKLOA

7

GEROKO JARDUERAK

8

Jarduera horri esker, kontsumoaren munduarekin harremanetan jarriko dira, fantasiaren

bidez. Ikasleak egoera desberdinak aurkeztuko dizkie ikasleei.

EGUNEROKO ABENTURAK

1. ZIKLOA

1ª Gure protagonistak jostailu bat erosiko du, baina etxean ohartuko da

ez duela funtzionatzen. 2ª Egiaztatuko du telebistan hegan egiten duen panpinak dendan ez du-

ela horrelakorik egiten. 3ª Gure protagonistari iraungitze-data pasatuta duen gusanito-poltsa bat

emango diote dendan. 4ª Gure protagonista, supermerkatuko tiketa berrikustean, gaizki ko-

bratu diotela konturatu da.

* Zuen komikiak Kontsumobideko Ikastetxeetan Kontsumo Prestakuntza programako aldizkarian argitaratuta ikusi

nahi badituzue, bidali kopia bat helbide honetara: 3035 posta kutxatila - 48080 Bilbao (Bizkaia)

PREZIOAK ETA ERAKUSLEHIOAK

Erakusleihoetan erakusgai dauden artikuluek kanpotik ikusteko moduan izan behar dituzte

prezioak. Ikasleei eskatuko diegu erakusleihoak dituzten auzoko edo herriko dendei erre-

paratzeko egun batzuetan, prezioa ikusgai duten egiaztatzeko. Gero, ikasgelan emango

dute horren berri.

Guztion artean gure pertsonaiari izen bat jarriko diogu. Ikasleak egoera ondo azalduko du, guztia argi gera dadin, eta ikasleei hitza emango die horrelakorik inoiz gustatu zaion.

Jarraian ikasle bakoitzak istorio horren garapena eta amaiera imaginatu eta irudien bitar-tez isladatu eta azaldu beharko du.

Talde guztiek bere komikia egin ondoren, ikaskideei jakinaraziko diete protagonistak ara-

zoa nola konpondu zuen. Azala egin eta talde guztien istorioak bilduz gero, “....................-ren eguneroko abenturak” izeneko komiki-liburua izango dute.

Hizki-zopa baten bidez, kontsumitzaileen 6 eskubide aurkitu beharko dituzte:

NIRE ESKUBIDEAK (Fitxa 1)

2. ZIKLOA

9

1. OSASUNA BABESTEKO ETA SEGURTASUNERAKO ESKUBIDEA

2. INFORMAZIO ETA HEZKUNTZARAKO ESKUBIDEA

3. KONTSUMITZAILE ELKARTEEN ORDEZKARITZA IZATEKO ESKUBIDEA

4. INTERES EKONOMIKOAK ETA GIZARTEKOAK BABES-TEKO ESKUBIDEA

5. INFORMAZIO EGOKIA JASOTZEKO ESKUBIDEA

6. KALTE-GALEREN ORDAINKETA JASOTZEKO ESKUBIDEA

I A M I E R E G A M O L C N A M E S

N O I C A R A P E R D N I N R N E A

F R T E N T A T E N A R G H J S A L

O D I C C I O N F S B A O E Q U I U

R A S O E R T D A S I O N G U L A D

M I E N T W D G A S D G H N U D I O

A X I O L O E D U C A C I O N F H J

C G U M A Y A S I S E D I I C E E S

I R E I N C I L L A P R O C E D I M

O S A A E R E T R A S O D A E L A S

N S E P T I E M B R E N G M R O E L

D I P R O T E C C I O N A R D E C V

B U E N P R O V E C H O T O E N G A

U S T E D D I X B J K I L F O G R A

M O R E P R E S E N T A C I O N I D

D F Y O P I K E Q A E D E S D U I H

Z G I E S G R T D C N J M R L Ñ G T

Fitxa 1: KONTSUMITZAILEEN ESKUBIDEAK

Kontsumitzaile eta erabiltzaileen eskubideen zerrendan gorriz idatzitako sei hitzak bi-

latu beheko hizki zopan.

I A M I E R E G A M O L Z N A M E H

N O N Z B Z I H M S D R I N R N E E

F R T E N T A T E N A R G H J S A Z

O D I P K I O N F S R A O E Q U I K

R A S T E R T D A S E O N G U L A U

M I E N T W D G A S P G H N U D I N

A X I O A O O S A S U N A O N F H T

Z G U M A T A S I S R D I I K E E Z

I R E O N Z E L L A A R O K E D I A

O S A A E R E K R A Z O D A E L A S

A S E P T I E M N R I N G M R O E L

D I B A B E S A P I Y N A R D E Z J

B U E N P R A Z E K A O T O E N G A

U S T E D D I X B J K D L F O G R A

M O A Z T I R A K Z E D R O E R I D

D F Y O P I K E Q A E D E O D U I H

Z G I E S G R T D K N J M R L K G T

10

Ikasleei eskatuko diegu beraiek erositako produktu baten erosketa-

ticketak ikasgelara eramateko. Lau edo bost laguneko taldetan, datu

gehien dituen tiketa aukeratu eta, handian, tiketaren xehetasun guz-

tiak kartoi mehe batean kopiatu beharko dituzte. Azkenik, talde ba-

koitzak aukeratutako ticketean dauden datuen berri eman beharko

dute.

Jarduera honen helburua ikasleak erosketa tiketean fijatu eta horren

garrantziaz jabetu daitezela da.

Produktuaren arabera tiketa ere desberdina izango da, baina orokorrean honako datu

hauek dira bertan agertu behar direnak;

Dendaren izena

Erosketa data

Produktuaren erreferentzia

Produktuaren prezioa

Guztizko prezioa

Beste hainbat datu interesgarri ager daitezke, besteak beste, produktua itzultzeko aukera

eta horretarako dagoen epea, dendan hartu gaituenaren izena.

EROSKETA TIKETA

Ebazpena:

I A M I E R E G A M O L Z N A M E H

N O N Z B Z I H M S D R I N R N E E

F R T E N T A T E N A R G H J S A Z

O D I P K I O N F S R A O E Q U I K

R A S T E R T D A S E O N G U L A U

M I E N T W D G A S P G H N U D I N

A X I O A O O S A S U N A O N F H T

Z G U M A T A S I S R D I I K E E Z

I R E O N Z E L L A A R O K E D I A

O S A A E R E K R A Z O D A E L A S

A S E P T I E M N R I N G M R O E L

D I B A B E S A P I Y N A R D E Z J

B U E N P R A Z E K A O T O E N G A

U S T E D D I X B J K D L F O G R A

M O A Z T I R A K Z E D R O E R I D

D F Y O P I K E Q A E D E O D U I H

Z G I E S G R T D K N J M R L K G T

11

Ikasleek, banaka, galdetegi hau bete beharko dute.

KONTSUMOARI BURUZKO GALDETEGIA (Fitxa 2)

Fitxa 2: GALDETEGIA

Markatu zure ustez zuzenak direnak

Zeintzu dira nire eskubideak?:

Erositako produktua egoera onean egotea.

Tiketa edo faktura jasotzea.

Erosketa egitean ez ordaintzea.

Erosketa etxera eraman diezadaten.

Erreklamazio orri bat betetzea, egoki baderitzot.

Zeintzu dira nire beharrak?:

Etiketak irakurtzea.

Tiketa edo faktura gordetzea, aldaketarik, itzulketarik edo erreklamaziorik egiteko.

Saltoki merkeenean erostea.

Produktua edo zerbitzua ordaintzea.

Berme-paperean seilua jar diezadaten (baldin eta bermea duen produktua bada).

3. ZIKLOA

12

Ikasleei kontsumoarekin lotutako egoera batzuk proposatuko dizkiegu, irtenbidea eman

diezaieten:

ZER EGINGO ZENUKE...?

Ebazpena:

Erosten dugun produktua egoera onean egotea gure eskubidea da. Horrela ez bada,

gure eskubidea da horren ordezko bat jasotzea edota dirua bueltatzea. Soberakinen sal-

mentetan, produktuaren akatsez ohartarazi behar diguten.

Ordainagiri bat eskuratzeko eskubidea daukagu, beharrezkoa baita beranduago.

Epeka erostea edo ordainketa atzeratzea posiblea da zenbait dendetan, baina ez du

esan nahi eskubide bat denik.

Zenbait saltokik badaukate etxez etxeko zerbitzua baina ez da eskubide bat.

Zerbitzu eta jarduera profesional guztiek erreklamazio orriak izan beharko dituzte gure

esku.

Etiketak irakurri behar ditugu, izan ere, beraietan azaltzen baita produktuekiko gure es-

kubidea.

Ordainagiria edo tiketa gorde egin behar da erosketako egiaztagiria baita, eta berez

gure eskubideak erabilera egiteko beharrezko da.

Nahi dugun lekuan eros dezakegu. Prezioak askeak dira eta erosketak ere bai

Produktua edo zerbitzua ordaindu egin behar da.

Ondasun iraunkorrek 2 urteko bermea dute. Faktura edo tiketarekin nahikoa da berme

hori eskuratzeko.

1.KASUA: Kirol-oinetakoak saltoki handi batean erosi eta hiru egunez normal erabili ondoren hau-

tsita daude, albo batean urratuta baitaude.

2.KASUA: Hozkailutik jogur bat hartu, ireki, eta jaten hastean zapore arraroa duela konturatu

zara. Iraungitze-datari begiratu diozu, eta oraindik ez dela iritsi konturatu zara. Egun batzuk dira

erosketa-ticketa zaborrera bota zenutela.

3.KASUA: Duela 6 hilabete oparitu zizuten mp3 ez dabil.

4.KASUA: Kalean DVD pirata bat erosi eta etxera iritsitakoan konturatu zara oso gaizki entzuten

dela.

5.KASUA: Atzo elastiko bat erosi zenuen denda batean, baina itzuli egin nahi duzu; izan ere,

etxean jantzi duzunean, iruditu zaizu ez zaizula ondo geratzen. Dendan ez dizute dirua itzuli nahi.

13

Ikasle bakoitzari egoera bat emango diogu, pentsatzeko minutu batzuk igaro ondoren,

egoera bera duten ikasle guztiak batu egingo dira, haien artean komentatzeko eta ondo-

ren jasotako informazioarekin idatzi bat egingo dute egoera horretan zer egingo luketen

azalduz.

Kontuan izan beharrekoa:

1. EGOERA:

Zapatilak erositako dendan erreklamatu daiteke.

Zapatilak egiten diren fabrikan ere erreklamatu daiteke

Erreklamazio orria bete daiteke (gogoratu modu honetan administrazioak dendari

zigorra jarri diezaiokeela baina ezin dugu ordea kalte galerarik exijitu

Kontsumo arbitraje sistema eska daiteke.

2. EGOERA:

Denbora batez erosketa tiketa gordetzea komeni da

Tikerik gabe ere saia gaitezke adiskidetasunez dendara joan eta arazoa konpon-

tzen. Baliteke jende gehiagori ere berdina gertatu izana.

Erreklamazio orria jartzea ere posiblea da

3. EGOERA:

Ondasun iraunkorrek bermea dute. Kasu honetan dendara joan behar da erosketa

tiketarekin, produktua konpon dezaten.

4. EGOERA:

Produktu bat baimendu gabeko denda batetan erosten badugu, kontsumitzaile

bezala dauzkagun eskubide guztiak galtzen ditugu, gure betebeharrak ere ez

baitugu bete.

5. EGOERA:

Behin produktu bat erosita, honek akatsik izan ezean, ez daukagu dirua bueltan

jasotzeko eskubiderik. Hala ere, zenbait dendatan dirua itzultzea posiblea da,

beste batzuetan aldiz, beste produktu bategatik aldatzen dizute edota txartel edo

bale bat egin.