� � �Azpeitiko herri aldizkaria � � �2011ko abendua � � �134. zenbakia � � � � � � � � �

ZILARREZKO EZTARRIAKJulian Barrenetxea Abesbatzak 25 urtebete ditu. Gogotsu jarraitzen dute, bainakide berriak lortu nahi dituzte 20

� � �� � �

� � � � � � � � � sarrera 03

Argitaratzailea. Uztarria

Komunikazio Taldea. Azpeitia

Egoitza. Perez Arregi plaza 1, behea,

(Azpeitia, 20730)

Telefonoa eta faxa. 943 15 03 58

Posta elektronikoa.uztarria@topagunea.com

Posta kutxa. 227, Azpeitia

Lege gordailua. SS-860/2000

Zenbakia. 134.a (2011ko abendua)

Urtea. XII.a (1999ko azaroan sortua)

Maiztasuna. Hilabetekaria

Diseinua. Eregi Komunikazio eta

Euskara Zerbitzuak

Publizitatea. 685 730792 /

oalegria@uztarria.com

Bazkidetza. 943 15 03 58

Tirada. 2.500 ale hilero

Inprimategia. Leitzaran Grafikak

Azaleko argazkia. A. Agirrezabala

Web orrialdea.www.uztarria.com

Uztarria herri aldizkariarenlaguntzaileak (erakunde

publikoak)

Uztarriak Bai Euskarari

Oharra. Uztarria

Komunikazio

Taldeak ez du

bere gain hartzen

herri aldizkarian

adierazitako

esanen eta

iritzien

erantzukizunik

iritziaInkesta. Gabonetanzer: jolas-parkera alazine-ziklora? 13

mamiaMikel Alberdi.‘Hizkien eskalea’, berelehen liburuareninguruan hizketan 04Klik! Azaroko lehenasteburuan izandakouholdeak argazkitan 16Soreasukoaparkalekua.Gehienetan ia hutsik,Udalak irtenbideaaurkitu nahi dio 24

jakitekoElkarrizketainformala. Gabonakgainean, solaseanOlentzerorekin 32Iñaki Zabala ‘Xestero’.Bizikleta, lagunikonena 34Hantxe bertan. GaraziAgirre, Kolonbian 37

� � �2011KO ABENDUKO UZTARRIA ALDIZKARIAN ZER?� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

04

16

24

egin zaitez bazkide Uztarrian

1.157bazkidegara dagoeneko Uztarrian;

eskerrik asko denei.

Herri aldizkariaz gain, Uztarriaren produktuak ereeskuratuko dituzu. Uztarria Komunikazio Taldeak orain arte

12 liburu (behekoak), CD 1 (ondokoa) eta liburuxka biografikoak

atera ditu. Bazkideak baino ez ditu jasotzen, urteko kuota barruan.

� 943 15 03 58

30euro dira urtean.106.400 euroko aurrekontua

du Uztarriak 2011. urterako.

Liburuxka biografikoak. Julian Bereziartua, Leo Etxeberria, Valentina Agirre, Santi Lazkano, Amaia Garmendia, Enkarna Arregi, Iñaki Bergara

mamia � � � � � � � � � kultura04

MIKEL ALBERDImistiko laikoa

Hitza beti laburgeratzen da”‘Hizkien eskalea’ kaleratu berri du. Bere lehen liburuhonetan egoera soilenetan ematen diren sentipensakonenak islatu nahi izan ditu. �� Joxin Iturriotz

I dazteaz gain, geurebarrura begiratuz erlijioetatikaparteko espiritualtasuna bila-tzen du, mundu berria sortzeko.Liburua auto-edizioa duk.Editorial batekin ez? Bi arrazoi zeudek. Alde batetik,urte batzuk baditiat. Editorialbaten bila joatea, lantegi handiaizateaz aparte, norberak harrokeripixka bat ere bazeukak... Nik ezdiat uste ezer demostratu behardudanik. Denok ezagutzen diaguirizpideak nola ezartzen diren. Ba-zagok norbait esaten duena “haupublikagarria duk” edo “ez”, etanik ez nian hortik pasatu nahi.

Baina bazagok beste arrazoibat, sakonagoa. Baduk jendeaeuskal kultura berri bat egin be-harraren alde. Merkatuak produk-

“tuak eskaini behar ditik eta per-tsonak gaudek begira produktuhoriek erosteko. Niri garrantzi-tsua iruditzen zaidak komunika-zioak klabea izan behar duela kul-tura berri bat eraikitzeko, eta es-parru hori gizarteak hartu beharduela. Errebindikazio modu batduk jendea hasteko komunika-tzen, espresatzen, sormena lan-tzen, esparru hori betetzen mer-katutik kanpo. Eta espekulazioa-ren kontrako jarrerarekin. Produk-tu bat egin jende artean banatzeko, konpartitzeko, ezta-baidatzeko, merkatutik pasatugabe. Jendea animatu nahi diaguhorrelako gauzak egitera. Ideiaprobokatzailea duk. Mila formatuegon litekek hire ideiak espresa-tzeko. Merkatuaren eta pertsona-

� � �DATUAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �Jaio. 1960ko irailak 25.� � �Herria. Azpeitia. � � �Bizi tokia. Azpeitia.� � �Lanbidea. Irakaslea.

Guk komunikatzeko hitzak era-biltzen dizkiagu, eta hitz horiekerrealitate bat jaso nahi diate,baina hitza beti labur geratzenduk. Errealitatea konplexuagoaduk. Hiru atal aurkeztu dizkiat.Maitasuna izan litekek estetika-ren mundua, hitza sinboloenmundua, eta beldurra eromena-ren mundua edo beste zerbaite-na. Horiek beti batera ematendituk, eta bat eta bestea bereiz-ten duena oso esparru estua duk.Joko bat egin diat hiru atal berezi-tuz baina, adibidez, Afrikako poe-mak hiru ataletan zeudek. Afrikanhizkuntza asko, maitasun askoeta beldur asko zeudek, eta zailaduk poema baten bat bereiztea.Horrekin jolastu egin diat, errefe-renteak edukitzeko. Azken bate-

ren artean dagoen esparru horikomunikazioz betetzea proposa-tzen diagu.Hiru atal egiten dituk libu-ruan, maitasunaren, hitza-ren eta beldurraren atalak.Baina poema guztietan azal-tzen dituk hiru arlo horiek.Ez dik ematen atalak haindefinituak daudenik. Beldurraren atalean poema guz-tiak nahiko beltzak dituk. Beste biataletan nahasiago zeudek. Irudi-tzen zaidak oso zaila dela maita-suna, hitza eta beldurra bereiz-tea. Nik “maite haut” esatean mai-tasun horrek beldur pila bat dik...

kultura � � � � � � � � � mamia 05

egiturak sortzen dituk, eta horiekarriskutsuak dituk. Mistizismo lai-koak norbere izatearekin, pentsa-mendutik kanpo dagoen zerbai-tekin, lotzeko aukera errebindika-tuko likek.

Transzendentea izatean, gurebarnean, kokatzen baldin badu-

an, irakurleak garrantzia emateanahi izan diat maitasunari, hizkun-tzari eta beldurrari.Poematan heriotzarakojoera ikusten diat...Heriotza estetikoa duk. Heriotzaizatearen sinboloa duk. Pentsa-menduaren munduan bizitzauztea duk heriotza, iraunkortasu-narekin ezerezean bat egitea. Er-lijioek, kulturek, filosofoek, izenasko jarri zizkiotek, espiritua, Jain-koa, energia... Hitzek gehiegi fin-katzen ditek. Baina heriotza osobisuala duk, bukaera duk, bainaesnatzea ere bai. Bizipenak dituk.Ez duk pentsamenduarekin definidaitekeen ezer. Poesiak apuntatuegiten dik zer edo zer, jakin gabezer edo zer hori zer den.Ez dakik bizipen horiek de-finitzen, baina oso argi dau-kak bizipen sakonenak ego-era soilenetan, biluziene-tan, ematen direla, adibidez,desertuan. Horregatik gustatzen zaidak Afri-kara joatea. Ezer ez dagoen le-kuan, pertsona engainatzeko dis-trakzio gutxi dagoen lekuan, eze-rez horretan hurbilago hago hirebarruko errealitatearekin. Espe-rientzi mistikoetan ere hala gerta-tzen duk. Eremitak desertura joa-ten hituen, nabaritzeko hitzetatikharatago dagoen zerbait hori. Te-lebista ez duk ona, liburu gehiegiedukitzea ez duk ona...

Leku soiletan, bakartietan, nihobeto sentitzen nauk. Barne bi-zipena hobeto sentitzen diat.Desertuan berrogei egunegin, eta orain predikatzenhasi haiz? Ni saiatu nauk nire bizipenen ar-gazki batzuk hitzetan jartzen.Baina ez diat ezer predikatu nahi.Poema horietan mezu bat baldinbadago, hori duk: “Heu izan hadi,heu izan hadi”. Poesiak lagun ze-zakek bizipen batzuk izaten.Barka iezadak, baina irudi-tzen zaidak hire diskurtso-ak kutsu mistikoa daukala.Hire poemak definitzeko“mistika laikoa” esaera era-biliko nikek.

gu, eta denok daukagula eta kon-partitu dezakegula esaten badu-gu, konturatuko gaituk denok ga-rela izaki baten parte. Gizatasunhorretatik abiatuta mundu berriasor zezakeagu. Gu denok baka-nak gaituk, baina aldi berean kon-turatzen gaituk denok daukagulazerbait elkartzen gaituena. Etahori izan litekek gizartea beste erabatera antolatzeko oso tresnaegokia. Baina kanpora begiratubeharrean barrura begiratu behardiagu. Mistika ez duk erlijioarenpatrimonioa, gizakiarena baizik.�

Mistika izango huke ‘transzen-dentea’-rekin lortzen dugun ko-munikazioa, baina transzendentehori gure barruan zagok. Espiri-tualtasuna gure barrutik eraiki li-tekek. Arazoa duk transzendente-ari izena jartzen diogunean. Erli-jioak sortzen dituk, jainkoak eta

Liburua ez dago salgai. Opa-ritzeko, konpartitzeko, eztabai-datzeko, kaleratu du. Nahi due-nak, Mikel berari eskatzea bes-terik ez du. Bestela, liburute-gian ale batzuk utziko dituelaagindu du Mikelek. Internetenere denen eskura jartzekoasmoa du, dohain, noski.

Hitzen eskalea

� � �Ez dakit zergatik nahi dudan idatziidaztea kostatzen zait eta hitzek ezin dute inoiz

nire pentsamendu jarioa errendituez dakit idazteak ez ote duen zailtzen

nire desagertzeko bokazioa...

...nekez idazten dut olerkiahitzetan bidaiatuz

...nekez idazten dut olerkiaegunen baten inork irakur dezan

hustasunaren geografietara doazenbidezidorretan.�

iritzia � � � � � � � � �06

L ehen ohikoa zen merkeal-diak beti urtarrilean izatea, gabonetako gas-tatzeko griña agortu eta gero. Kontsumismo-aren betekadak ez zuen bukaera izaten Erre-ge eguneko roskoia jatean. Han jarraitzengenuen kontsumoa sustatuz famatuak eginziren merkealdietan. Nork ahaztu telebistanikusitako irudi haiek: jendea korrika dendahandienetan lehenak izateko erosten.

Baina dirudienez aurten merkealdiak au-rreratu egin dira. Eta ez naiz ari dendetakomerkealdiari buruz, hain zuzen ere. Erakundepublikoak izan dira aurten merkealdi berezibatzuk abian jarri dituztenak. Dena da merke-ago orain. Merkeagoa da langileak kalera-tzea, merkeago langileei beraien lanarentruke eman beharreko dirusaria, merkeagogizartean gutxien duteneei bere eskubideakukatzea... Adibide bezala ditugu Katalunianeta Euskadin erkidegoko gobernuak iragarri-tako neurriak. Eta itxaron gainera, oraindikRajoy Errege Magoa etorriko delako bereopariekin 2012 hasierarako.

Zalantza gutxi daude neurri hauen atzetikmerkatuetako diktadura dagoela. 2008tikhona garbi gelditu da zorrotzak eta mende-kati direla beraien gustuko ez diren gober-nuekin. Eskubide sozialak mantendu nahi di-tuela gobernuak, ba hor doakio burtsetanabisu garbia. Ezin ukatu defizita murriztea be-harrezkoa dela baina neurri hauekin krisiasortzen erru gutxien dutenen kontura kon-pondu nahi dira orain kontuak, hainbeste ur-teetako borrokaren ostean lortutako eskubi-de zilegien murrizketarekin.

Non dago Alibabaren haitzuloa?Hori da herriko kaleetan irakurri izan dugungaldera. Erantzuna ez da zaila jakitea bainaCorrugados-eko langileentzat hori ez da kon-tsolamendu handia. Eta nahiz eta enpresahonetako kasua egin den ezagunena, berakherri guztiko ekoizpen-sistemaren birmolda-ketaren beharra argi eta garbi utzi du.

Gabonetako merkealdiak

� � �Erakunde publikoak izandira aurten merkealdi berezi batzukabian jarri dituztenak

� � � � � � � � � � � � � � � �markel mendizabal� � �

Lehenbizi, beharrezkoa da egoera larriandauden langileei lagundu eta irtenbide batematea egoerari. Baina luzera begira ezinukatu industrian oinarritu den ekoizpen-siste-ma ez dela iraunkorra gure herrian. 1980kohamarkadan iada birmoldaketa industriala-ren ondorio lazgarriak jasan ziren, gehienbatBizkaian, baina gure artera ere iritsi da alda-ketak ezartzeko garaia. Giza kapital hobeaeta teknologia ikertzen eta garatzen (I+G) in-bertitzea ezinbestekoa da etorkizunekoerronkei aurre egiteko. Zerbitzu sektorea daekonomia garatuenen sektore ekonomikonagusia eta berau sustatzea beharrezkoa daherriko egoera ekonomikoa hobetzeko.

Ez dira epe laburreko aldaketak eta denbo-ra eskatzen dute. Gainera oso beharrezkoada aldaketak orain hartutako eskubide sozia-len murrizketa gabe egitea. Nahiz eta aurka-koa dioten, Austria eta Herbeeretako kasuakegitea posible denaren adibide garbiak dira.

Gabonak datoz beraz baina merkeal-diekin. Hala ere, merkatuek ezin di-

gutena kendu gure herriarenetorkizunean dugun

itxaropena da. Eabehintzat jai tristeak

diruditenak etorkizunhobe baten abiapuntu

diren.�

iritzia � � � � � � � � �08

I ritsi da aurtengoa ere azkeneta-ra. Heltzear dira Gabonak, eta horrekin bate-ra, kolonia eta jostailuen iragarkiak telebistaeta gutunontzietara. Iritsi da gorria erakus-leihoetara. Papanoel-en gorria, Olentzerorenikatz beltzarekin borrokan. Baserritar jantziabizar zuriari irabazi nahian.

Baina ez, gaurkoan ez dut gabonetaz hitzegin nahi, ez duk kontsumoaz, tradizioaz...hitz egin nahi. Beno, tradizioa bada (zenbai-tentzat), kontsumoa ere bai, Gabonetan iza-ten da... Beno, loteriaz aritu nahi dut. Bai, Ga-bonetako Loteria Nazionalaz (espainiarraz,alegia).

Uste dut, noizbait, aipatu dudala ez dudalaerosten loteriarik. Ez Gabonetakoa, ez aste-koa, ez 11/11/11n denok aberastu behar ge-nuen horietakoa. Ez dut erosten. Ez naiz erosizalea.

Ez dut zortean sinesten, eta gutxiago egu-nen batean lau xentimo gastatu eta bi xenti-mo bada ere tokatuko zaizkidala. Eta kohe-rentziaz, ez dut (tokatuko ez zaidan) Espai-niako Loteria Nacionaleko dezimo bat eskuartean izan nahi. Ez dut nahi xentimo batgehiago ematea Estatuari.

Ez dut oporretatik ekartzen oparitzeko, etaez didate oparitzen. Ez dut lagunekin konpar-titzen. Ez diot nik ez dakit nongo ezagun batierosteko esaten. Ez dut lankideek izaten du-tena erosten.

Gajoa ni. Denak aberastuko dira eta ni ez.Pentsa, ia kiebran dagoen Estatua ere aus-kalo zenbat milioi aberatsagoa izango denabenduaren 22tik aurrera, eta ni ez. Bainahauteskundeetan bezala, loteriarekin eredenak irabazten dute zerbait. Botatakoa ko-bratzen duena, irabazle izaten baita.

KoherentziaJarri Interneten Loteria Nacional, eta ttak; ‘Lafabrica de los sueños’, ageri da. Irudimenaribidea libre uzteko aukera bikaina. Baina atze-tik diruak ez duela zoriontasuna ematen esa-

Txin-txin, txin-txin...

� � �Ondorioa beti dirua da.Zoriontasuna eman eta koherentzia kentzen digun dirua

� � � � � � � � � � � � � � � �ihintza agirretxe� � �

ten digute. Norberak bilatu behar omen dubere zoriontasuna, baina ahal bada diruagastatuz. Ez dugun, baina tokatuko zaigunhori gastatuz, alegia.

Niri 180 serie horietako 100.000 dezimo-etako inork ez dit zoriontasuna emango,beraz, ni ere irabazle. Nik koherentziarekinirabazten dut. Horrekin aberasten naiz.

Askotan atentzioa eman izan dit zenbait le-kutan loteria aurkitzeak. Zenbait girotan eznuen inoiz pentsatuko Espainiako Loteriasaltzen ikusiko nuela, baina ikusten dut. Etaez dut ulertzen. Saiatu naiz esplikazioren batbilatzen, eta ondorioa beti dirua da. Zorionta-suna eman eta koherentzia kentzen digundirua.

Euskaldunetan euskaldunenak izangogara. Abertzaleetan abertzaleenak izangogara. Eta Espainiako loteriarekin aberastea-rekin amets egingo dugu. Abenduaren 22an,ajea pasatzearekin bat, loteriako zenbakieibegiratuko diogu, ea aberasten garen. Bes-tela, dirurik eta koherentziarik ezean, osasu-na izatearekin konformatuko gara.�

� � �ESANA DAGO� � � � � � � � � �

� � �“Arantzak dauzka(kaktusak) etahoriek gizartearenaurreiritziak dira”MANEX BERISTAIN‘krixpin kaktusa’ idatzi du

� � �“Osalde egitasmoakoordinatzen arinaiz; ospitalepsikiatrikoa hobetunahi dugu”

� � �“Gobernuak osoideia onak ditu,baina dirurik ezhoriek aurreraeramateko”MIREN ODRIOZOLAEl Salvadorren dago

� � �“Nire testuakliburu bihurtuarteko bidea oso-osorik zaindu ahalizateko argitaletxepropioa [Gaumin]sortu dut ”FERNANDO MORILLOidazlea

Manex Beristain.

� � �HIZKUNTZ ESKUBIDEAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

GORA. Prezio gozoak, euskaraz noski.Poza ematen du erosketak egitera joan eta erakusleihoetako kartelak euskarazikusteak. Bejondeiela euskarari bultzada ematen dieten dendari guztiei. � Uztarria

BEHERA. Barraskilo elebakarrak.Martxa honetan euskararen normalizazioa ez dugu berehalakoan lortuko.Barraskiloen erritmo geldoa ez al du hartuko, behintzat! � Uztarria�

��

iritzia � � � � � � � � �10

� � � � � � � � � iritzia 11

Denbora azkar pasatzea seinale onabada, primeran bizi naiz. Astelehenetik osti-ralerako bidea Saharako basamortua zehar-katzea bezain luze eta neketsua izaten zensasoi hura aspaldi pasatu zitzaidan. Orain,momentua tarteka luze egiten da, baina den-bora, Red Bullak baino azkarragoa doa. Al-boko xakelek esango luketen bezala, “ohar-tzeke, kaniketan aritzen zen hura erabatattontzeko bidean da”.

Urteek hilabete gehiago behar lituzkete, hi-labeteek egun gehiago eta egunek ordugehiago. Alperra izan arren, lanari ere gustu

Bat gehiago ala bat gutxiago� � � � � � � � � � � � � � � �txetxu urbieta� � �

hartzen zaio, bera baita bizitza makalago do-anaren sentsazioa ematen digun une baka-rretakoa.

Bizitza bizi doa eta gu, bizitzaren abiadura-ri segi ezinik, beti presaka. Lagun batekdioen bezala lo ere presaka egiten dugu. Etabeste lagun batek dioenez presaka torerotxarrak eta lapurrak ibiltzen dira. Bizitzeko,ondo bizitzeko eta ez irauteko, beste patxadabat izan behar da. Patxada hori, ez patxaranhori, non saltzen ote dute?

2011 zenbakiarekin bataiatu genuen urteaere, gizajoa, eman beharrekoak eman eta

badoa. Eta berak erru handirik izan ez baduere, historiako liburuetan urte txarra izan de-naren fama izango du. Krisi, murrizketa, lan-gabezi, ERE, prima eta beldurraren urteaizango da. Aberatsen eran bizitzeko formulaasmatzear egon eta berriro ere, poltxikoz,pobre ginela ohartu ginen urtea. Eskerrak pa-kearen urte bezala ere agertuko den historia-ko liburu astunetan.

Pakean igaro ditzazuela festak eta berriaetortzeko presarik gabe, ogiaren pare, egu-nean egunekoaz gozatu edo sufritu dezagu-la.�

Ez dakizu zertaz jardun hilabete honetaneta zerrenda bat egin duzu hainbat gairekin:hauteskundeak, Corrugadoseko egoera,egoera politiko berria, bizimoduaren garesti-tzea, Palestinako egoera, zeure lan egoera,eta abar. Hala ere, ez dakizu nola heldu gaihoriei. Betikoa ez duzu esan nahi, eta esanbeharrekoak bestek zuk baino hobeto esandituela uste duzu. Eta begiratzen diozu ze-rrendari, beste behin, eta irakurtzen dituzugaiak, eta halako batean konturatzen zara be-gibistan zeneukala haria. Gai horiek guztiakhitz baten bueltan josiko dituzula erabaki, eta

Zerrendak� � � � � � � � � � � � � � � �eñaut frantsesena� � �

zerrenda berria egin duzu: hauteskunde-ze-rrendak, Corrugadoseko zerrenda beltza, hil-dakoen zerrenda, preso daudenen zerrenda,erosketa-zerrenda, Gazako zerrenda, hez-kuntza sailaren zerrendak.

Inguruan begiratu duzu gero. 2012an la-gunartean egingo dituzuen afarien zerrendatopatu duzu, txukun-txukun plastifikatuta, etalanean egin beharrekoen zerrenda. Baitaaste honetako ikasleen zerrenda, lantokianfalta zaizkigun gauzen zerrenda eta biharkobileraren gai-zerrenda ere. Telebista piztuduzu eta bukatzen ez den iragarki-zerrenda

ikusi duzu. Irakurri duzu Zilarrezko Leb maila-ko sailkapen-zerrenda, Sindikatu Zaharreankristalpean dagoen multa-zerrenda. Sana-gustineko mus txapelketarako izena emanduzu zerrendan. Eta iruditu zaizu bizimoduazerrendak egiten, zerrendetan sartzen etaateratzen, nahita edo behartuta, pasatzendugula. Iruditu zaizu badirela egon beharkoez zuketen zerrendak, baita geu zerrendahaietan sartuta gaudela ez dakigunak ere,eta aukeran gutxitxo betetzen ditugun bestebatzuk ere bai. Gero, hurrengo hilabeteko jar-dunerako zerrenda prestatzen hasi zara.�

Ba al dakizu azaroaren 20ko hauteskundeetako

Azpeitiko emaitzak udal-hauteskundeetakoak balira

Amaiurrek hamar zinegotzi izango lituzkeela, EAJ-k sei

eta PSoE-k bat? � Uztarria

iritzia � � � � � � � � �12

PAGOA EBAKITA. Agian ez da etikoa familiko bati buruz hitz egitea baina lortuduenaren ondoren hitz batzuk esaten ausartuko naiz. Lehenengo aldiz jakin nuene-an apustua egin behar zuela zoratuta zegoela esan nion eta jadanik martxan zego-ela apustua eta ez zegoela atzera bueltarik komentatu zidan. Eguna iritsi, apustuaegin, erronka burutu eta gainera irabazi. Ni hitzik gabe utzi nau. Zorionak atte!!

Erronka lortuta, zorionak atte!

� � � � � � � � � � � � � � � �aitor gorrotxategi� � �

� � �ABENDUKO ARGAZKIEN OINAK. HIL HONETAN...� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

LANGILEA. Lan asko egin duen pertsona bati txalosaria eman diote eta pozten naiz. Pilar Azpitartek emanzion eta lan asko eginiko bikotea ekarrekin ikusi genituen.Han bertaratu ginen guztiak hunkitu gintuen eta badirudigure herriak urte askotarako antzerkia izango duela.

‘Zorionak Pio, merezi duk’

ZORIONAK! Badirudi atzo hasi zirela, eta begira 25 urte. Badakitune honetan ez duela izan duen kantari kopuru handiena, baina lerrohauekin jendea animatu nahiko nuke abestera. Herrian abesteko zale-tasuna dago eta askotan uste dugu abesbatzetan eleizako kantuak

Julian Barrenetxearen 25. urteurrenaabesten direla, baina oker gaude. Giro aparta sortzen da talde haueninguruan eta denetik abesten da, baita poteoa eginez ezagunak ditu-gun abestiak ere. Kontua ez da perfekto abestea, giro alaian ondo pa-satzea baizik. Zorionak Barrenetxea eta jarraitu horrela!�

Galdetzen hasita, Antzerki Topaketetako

sarrerak aurrez salgai jartzea posible al

litzateke, aurrerantzean? � Uztarria

Gabonetan zer:

jolas-parkera ala

zine ziklora?� Ainitze Agirrezabala

MIREN MASSO12 urte

“Jolas-parkerajoango naiz,lagunekin. Zinerajoateko ohitura

gutxiago dut, baina gabonetanjoateko asmoa badut. Soreasundugun antzokia Donostiakoabaino ederragoa da. Azkenaikusi dudan pelikula ‘Phineas yferb’ izan da”.

INGE OIARZABAL12 urte

“Pare bategunetan jolasparkera joangonaiz, eta zinera

joateko ohitura ere badut.Familian, eskiatzera joateko ereaprobetxatzen ditugugabonetako oporrak”.

LURDES ARRIETA12 urte

“Iaz zine-ziklorajoan nintzen ama,ahizpa etalehengusuarekin,

eta aurten ere pelikula politakbadaude joango naiz. Opor-egun asko ditugu eta gusturanago gabonak ailegatzeko”.

SARA SUDUPE12 urte

“Urtero, garaihorretan, KanariarUharteetarajoaten naiz,

gurasoekin. Gainontzean,hemen nagoen egunetan jolasparkera joango naiz eta zineraere bai, lagunekin”.�

���INKESTA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � iritzia 13

Duela hilabete batzuk irakurri nuen Azpeitiazegoela herri kutsatuenen zerrendan, batez ere ar-nasten dugun aire poluzionatuaren eraginez. Gureherrian zirkulazio handia jasaten dugu, horrek jaurti-tzen duen karbono monoxidoarekin, galtzairuolahandi bat bere isuriak airera botatzen dituena, pen-tsu fabrika kiratsa zabaltzen duena, Lapatx zaborte-gia eta abar. Oraintsu jakin dugu Lapatx beteta da-goela, eta horrez gain beste bi konposta planta be-harko liratekeela Gipuzkoan. Eta Lapurdiko Itsasuherriko zabortegira bideratu nahi dituztela zaborrak.

Beraz, ez da harritzekoa biztanle kopuru tasa altubat minbizi gaitzak harrapatuta egotea, neu barne,eta, tamalez, kopurua gorantz doa. Gehitu horriasma eta biriketatik kaltetuak.

Konposta kutxa marroiek erdi hutsik jarraitzendute, eta aurreko batean nioen bezala, janari honda-kinak dira toxikoenak, besteak geldo edo inerteakdira. Uste dut Udalak gai hau serio hartu behar

Kutsaduraren ondorioak� � � � � � � � � � � � � � � �higinio oiartzabal� � �

duela eta neurriak ezarri, gaizki birziklatzen duteneikutsadura tasa bat gehituz, adibidez. Poltsikoa uki-tzea bezalako tresnarik ez dago denok ‘kontzien-tziatzeko’, horrek mugiarazten gaitu. Galdera da: ku-tsatzea libre eta doakoa, ala debekatua eta arautuaizan behar du?

Imanol Azpiroz San Markosekoak dio ‘birziklatzeaezin da aukerakoa izan, errenta aitorpena aurkezteaaukerakoa ez den bezala. Betebehar bat izan behardu herritar eta erakunde guztientzat’. Bai betebeharbat zebrabidean, inor dabilenean, autoa gelditzeaden bezala, TAO aparkalekuan ordaintzen den mo-duan, eta zirkulazio arauak errespetatzen dituguneran, isuna eta puntu galerak ekidin nahi badira.

Gure eta ondorengoen osasunarekin ezin dugujolastu, ezin dugu axolagabeak izan.

Lau urte bete ditut Uztarriako kolaboratzaile, etaagur esateko garaia dela deritzot. Gaizki esanakbarka eta ongiak gogoan har. Agur eta ondo izan.�

B atzuetan paradisua apurtzen da eta guremundua hodeiez estali. Une horietan hurbilen dago-ena gaitza egiteko gai dela ikusten dugu eta mesfi-dantza, uholdea bezala, gure etxean sartzen da.

Besteetan, hodeiek uholdeak sortzean, itotzengaituen isolamendua puskatzen du uraren indarrak.

Azaroaren 5eko gauean euria barra-barra arizuen eta hurrengo egunean gure Azpeitia irla bihur-tu zen. Etxearen atzekaldean ur-jauzi bat zegoelakonturatu nintzenean Administrazioari deitu nion,konponketaren zain.

Ziztu bizian udaltzain bat zegoen atarian. Suhil-tzaileekin ez nuen halako suerterik izan. Antzadenez, eskualde osorako lau katu zeuden eta dei-tzen hasi ginenetik hiru ordutara ailegatu ziren, etxebarruan ura sartzear zegoenean. Gainera, nahiz etabonberoak borondate ona erakutsi eta ura bidera-tzeko ideia eduki, presaka etxetik joan zirenean uragelditu zen.

Urak dakarrena� � � � � � � � � � � � � � � �miren alcedo� � �

Baina Shangri-Lan –edo Azpeitian– bizi naize-nez, di-da batean 6 laguneko taldea terrazan zego-en ura bideratzen eta beste 10 pertsona etxe ba-rruan ura ateratzen. Isilpean azaldu eta laguntzenhasi ziren. Batzuk ezagutzen nituen, besteak egunhorretan aurkeztu ziren. Auzolan ederra egin ge-nuen. Izan ere, auzokideen laguntzarik gabe etxerikgabe ere egongo nintzateke gaur.

Orain, Hirigintza eta Gizarte Zerbitzuaren bitar-tez, Administrazioa erantzuten saiatzen ari da etauholdeak berriro ez pairatzeko Udalak gaizki egindazegoena konpontzeko asmoa erakutsi du, zubiakeraikitzeko garai honetan kanalizazio onak egitea ezahaztuz.

Etorkizunari begira, galdera bat datorkit burura:ea zer gertatuko den hurrengoan, arlo publikoanmurrizketen politikak jarraituz gero. Honetan herrierantzuna auzolana izan da, gure esparru txikitikbesteari laguntzera ateratzen gaituena.�

� � � � � � � � � � � � � � � �andoni salegi� � �

� � �OTSOBELTZ� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

iritzia � � � � � � � � �14

Urak handiAtertu gabe bota zuen euria azaroko lehen asteburuan,dezenteko kalteak eraginez. Uholdeetako argazkiekinbilduma osatu du Uztarriak � Ainitze Agirrezabala

mamia � � � � � � � � � klik!16

ETXETIK AT.Ura eta sua gerritik behera!, dioesaerak. Bada, Madalenaauzo inguruan ibaiakgainezka egin zuenigandean, eta familia batetxetik atera behar izanzuten. Argazkian, aitona baterrepidea igaro nahian, ura iabelauneraino duela.Argazkia: JuleneFrantzesena.

�

� TRAFIKO ARAZOAK ETA BIDE MOZKETAK.Hiru hamarkadako uholde handienak eragin zituen denboraleak, eta arazo ugari sortu zirennonahi, errepideetan sortu ziren ur putzu edota luizien eraginez. Landetan eta Eskustan ereurak bidea erabat oztopatu zuen eta, ondorioz, ibilgailuentzat bidea itxi egin zuten. ArgazkiakUrtzi Oteizarenak dira.

klik! � � � � � � � � � mamia 17

�

�

UROLA BERE BIDETIK ATERATA.Euri jasek amaiezinak ziruditen, nahiz eta egun gutxitan,eguzki goxotan zeuden Azpeitiko txokoak. Urola ibaiakgainezka egin zuen, eta Madalenako ospitale inguruak urakhartu zituen. Argazkia: J. Frantzesena.

�

� UHOLDEAREN ARRASTOAK.Barealdia heltzean urak harrapatutako bazterrak lohiak etazakarrek estalita agertu ziren. Azpeitia eta Lasao artekobidegorrian baranda mugitu zuten uholdeek, eta errekabazterrak zerri eginda geratu ziren. Argazkiak: Ane Aranburu.

mamia � � � � � � � � � klik!18

�BARRURAINO.Enparan kaleko lurpekogarajeak ere urak hartu zituen.Uraren maila belaunerainoheldu zen. Argazkia: J.Frantzesena.

LUIZIA.Nuarbeko Olasagastieta baserriarenaurreko pendizean sekulako lur-jausia izanzen eta baserriaren ateraino ailegatu zenlurra. Argazkia: Eli Aizpuru.

�

�ARAZO ASKO ERREPIDEAN.Loiolako hiribidean eta Olazko biribilgunean putzu handiak sortu ziren, etengabeko euriteeneraginez, eta urak erabat oztopatu zuen Azkoiti-Azpeiti arteko trafikoa. Argazkia Ane Olaizolakateratakoa da.

klik! � � � � � � � � � mamia 19

Kantuan,mende laurdenaTerapia da zenbaitentzat; eguneroko kezkak ahaztekobalio die besteei. Julian Barrenetxea Abesbatzak etakantuak elkartzen ditu guztiak. �� Ainitze Agirrezabala

Azkoitiko koruak bandare-kin eta dantzariekin elkarlanean egin zuenjaialdia ikusita piztu zitzaien Azpeitian koruasortzeko harra Jose Luis Frantzesena Schu-bert eta Pedro Illarramendiri. 1985a zen.“Luis Iruarrizagaren minueta entzutean, Az-peitian halako zeozer egitea ederra izangozela pentsatu genuen”, hasi da kontutanFrantzesena.

Illarramendiren esanetan, urteak zirenabenduaren 24an jaiotzarekin kantuan irte-ten ez zutela, eta antolatu zuten lehen ekital-dia hura izan zen. “Zerrenda bat osatu etadeialdi bat luzatu genuen, eta 80 lagun bilduginen. Hasieran, sindikatu zaharreko pasilue-tan eta eskaileretan entseatzen genuen”.Schubert-ek gogoratzen duenez, ez zeuka-ten “kanturako materialik eta Migel Mari Az-piazuk zeukan dena eman zigun. Herrian halaesan ziguten batzuek: hamabost egun iraun-go dik horrek”. “ Ia lehenengo urtean,1986an, ikusi egin behar da honek [Schu-bert-ek] zenbat pieza zeuzkan konposatuta–dio Illarramendik–. Apuntatuta dauzkat: 22elizakoak, profanoak beste 24… Orduan, ko-

egiten” zituztela kontatu du Frantzesenak:“Hondarribiara, Barriara, Leridara joatenginen, asteburua pasatzera. Kontserbatorio-an ere lau urte egin nituen”. Jaime Amenaba-rren esanetan, “zuzendariaren zeregina ga-rrantzitsua da oso. Jendearen artean badagouste bat: zuzendariaren figura zeozer dekora-tiboa dela”. Illarramendik adierazi duenez,“bakoitzak bere korua zuzentzea garrantzi-tsua” zela esan zieten ikastaroetan, eta halasortu zituzten umeen eta gazteen koruak.Gero, 2000. urtean, Shubert organista hasizen Azkoitian, eta Amenabarrek hartu zuenharen lekukoa.

Sorreran, 80 kide izatera iritsi baziren ere,egun jende faltan daude. Schubert-en esa-netan, “prozesu bat egon da. Egun, musikarieta solfeoari dagokionean, jendeak lehengo-ak baino gehiago daki, baina taldeko konpro-misorik ez du hartu nahi. Musika eskolanumeen koru oso ona dago, baina adin bateraailegatu, eta han geratzen dira, gaseosa be-zala, ur eginda. Bizimodua bera aldatu da”.

Ilarramendik ere pena hartzen du. “Ondoakordatzen naiz koruan nola sartu nintzen.

Taldea

sendotu eta

abesbatzaren

etorkizuna

bermatzeko kide

berrien premia

du koruak

ruan hasteko ez genuen eskatzen solfeorik.Berdin zitzaion, borondatea edukitzea zenkontua. Eta, hor hanka sartu genuen”. “Osopolita zen kanta, baina zailenarekin hasiginen; Iruarrizagaren minueta batekin”, gai-neratu du Schubert-ek. “Eta, orduan, 80 iza-tetik 60 bat izatera pasatu ginen”.

Ikastaroak, ezinbestekoakZuzendariak ere ogibidea ikasi egin beharizaten du, eta “ikastaroak ikastaroen gainean

mamia � � � � � � � � � kultura20

kultura � � � � � � � � � mamia 21�

Jose Mari Altunak sartu ninduen, derrigorre-an, negar batean. Eta, urte guzti hauetan kan-tuak zenbat gozatu gaituen, zenbat egun onpasatu ditugun kantuan, zer zirrara eta emo-zio sentitu dugun barnean, zenbat lagun eginditugun… Orduan olatua alde zegoen, orainkontra dagoen bezala”. Amenabarrek azaldudu “eskaintza zabaldu” egin dela. “Nondaude musika, solfeoa, korala… urteetanikasi duten belaunaldi haiek denak? Ikaske-tak edo beste arrazoi batzuk medio, utzi egindute eta hor etena dago. Kontua da, gainera,egun, zerbait egin nahi duenak jarduera askodituela aukeratzeko: yoga, kirola...”.

Abesbatzaren etorkizuna sendotze aldera,“hainbat froga egin” dituztela dio Amenaba-rrek: “plan desberdinak hasi gara egiten: betielizan kantatu beharrean, hortik ere irten egindugu. Agian, lau ahotsetara kantatuz ez duguerakartzen, eta anplifikatutako gauzak egitenere hasi gara. Karnabaletan mozorrotu, udanbidaia bat egin… Ikuslegoari asko gustatzenzaizkio egiten ditugun aurrerapauso horiek,baina ez dira gerturatzen korura, parte har-tzera. Hasten dena, ordea, gustura etorri ohida; jende berria ezagutu, entsegu ondorene-an elkarrekin kafea hartu...”. Schubert-en esa-netan, “lan asko du, baina koruaren munduazoragarria da, eta merezi du”.

Kantuan, sorreratikMomentu honetan, Julian Barrenetxeak hel-duen abesbatza baino ez du, eta taldean 23kide dira. Haietatik zazpik –Arantxa Madina,Pilar Martine, Maria Dolores Udabe, ArantxaAierbe, Antton Martineze, Olatz Agirre etaJose Luis Alberdi– mende laurdena betedute aurten, koruan kantatzen hasi zirela.

Duela 25 urte, Gabon egunean jaiotzare-kin kantuan irteteko antolatu zuten ekitaldian‘egin zuten debuta’ gehienek, eta kontatzendutenez, umetatik dute kanturako grina. Ma-dinaren esanetan, “zaletasuna familiatik” da-torkio. Niretzako terapia da korura etortzea.Oso ondo sentitzen naiz; bestela ezagutukoez nuen jendea ezagutzeko parada izan dut”.

Agirrek adierazi duenez, “entseatzera jo-anda egunari bukaera ederra ematen diogu.

Goian, ezkerretik hasita: Maria Dolores Udabe, Arantxa Madina, Arantxa Aierbe, Pilar Martinez eta

Antton Martinez. Behean, makurtuta, Joxe Luix Alberdi eta Olatz Agirre.

25 urte talde baten baitan kantuan urte askoda; talde ederra dugu eta norbera asko abe-rasten du horrek”. Pilar Martinez, ostera,santa eskean atera zen aurrenekoz kantuan.“Baserritar jantzita, egundoko ilusioarekinirten nuen. Harrezkero, egun ederrak pasatuizan ditugu, topaketetan eta... Betidanik gus-tatu izan zait musika eta kantatzea. Umetanudako oporrak pasatzera Deustura joatennintzen, izebaren etxera. Batek pianoa jotzenzuen, beste batek bibolina... Ama zenak ereduoa oso ondo egiten zuen”.

Zuzendariak “gauza dela esaten dion arte-an jarraitzeko asmoa” duela dio Udabek:“Talde anitz batean parte hartzen duzu, alai-tasun handia izaten dugu eta, gainera, herria-ri kultura mailan ekarpena egiten diozu. Osogustura etortzen naiz ni. Noski, gustatzeazgain, talde batean zaudenez, ardura ere izanbehar duzu, eta gizonezkoek horretan erraza-go huts egiten dute. Gure belaunaldiko ema-kumeentzat, gainera, lotura polit bat izan dakoruarena. Ni etxekoandrea izan naiz, eta en-tseatzera joaten hasi nintzenean, senarrareneta bion artean seme-alaben ardura banatzehori oso polita izan da. Abesbatzan parte har-tzera animatzen dut jendea, batik bat gizo-nezkoak, gutxi baititugu taldean”.

Aierbe jaiotzez zegamarra da, eta gazteta-tik aritu da kantari: “Azpeitira ezkondu nintze-nean zerbait botatzen nuen faltan, eta halahasi nintzen. Gozamena da niretzako. Oraindela 23 bat urte sekulako elurtea egin zuen,eta bota handiak jantzita etorri nintzen gaue-ko 21:00etako entsegura, Xanjuandegitik.Senarrak hala esan zidan: ‘orain konbentzitunaiz kantatzea gustatzen zaizula’. Eta, noski,ondo kantatzeko oso garrantzitsua dira aho-tsa eta bihotza”.

Antton Martinez ere txikitatik dabil kan-tuan. “Tipleetan hasi nintzen, eta hura dese-gitean Olatzko koruan jarraitu nuen. Kantuaneginda erlaxatu egiten naiz. Hainbat herrita-ko koruekin harreman ona egin dugu, eta gai-nontzean emanaldi mordoa: Itsasirekin, Sa-hatsarekin, txistulariekin, dantzariekin... Kan-

pora ere joan izan gara eta oso ondo. Halere,esango nuke abesbatza herrian ez delabehar bezala preziatzen. Tartean behin,baten batek esaten dizu ‘zuek duzue meritua’,baina eskaintzen ditugun saioetara askotanetxekoak bakarrik etortzen dira”.

Alberdik ere dio “betidanik oso kantuza-lea” izan dela. “Parrokian hasi nintzen aurre-na, Olatzko koruan gero, eta 15 urterekinlaga egin nuen. Gerora, lantegiko batek ani-matuta hasi nintzen Julian Barrenetxean. Nitenorea naiz, eta horren inguruko adarjotzeakentzun behar izaten ditut lagunengandik.Abesbatzara joan, ikusi eta orduan hitz egite-ko esango nieke. Kantatzea alaitasuna da ni-retzako eta energia txarrak kantuaren bidezkanporatzen ditut. Eguneroko kezka txiki ho-riek ahazteko balio dit”.

mamia � � � � � � � � � kultura22

�

1 2

3

1. Erroman izan ziren abesten.2.Abesbatzako taldekideak. 3. Abenduaren 24an jaiotzarekin kantuanateratzen urteak daramatzate.

kultura � � � � � � � � � mamia 23

Harrobia desegindaJulian Barrenetxea Abesbatzako umeen eta gazteen taldeak orainhamabi urte inguru desegin ziren, elkarren guztiz kontrakoarrazoiak medio. Etorkizunean loratuko ote dira berriro?

Julian Barrenetxea Abesbatza1986an sortu bazen, umeen tal-dea hurrengo urtean, 1987an, lo-ratu zen, eta gazteena 1989an.

Rebeka Larrañagak eta Nago-re Illarramendik umetatik kantatuizan dute; tipleetan aurrena, An-txieta musika eskolan ondoren,eta Julian Barrenetxean gero.

17 urterekin hartu zuen umeentaldearen zuzendaritza Larraña-gak, eta 16rekin gazteena Illarra-mendik. Bi taldeak sendotzenjoan ahala, 1995-1996 urteetan‘urrezko garaia’ heldu zitzaien. La-rrañagaren esanetan, urte haie-tan “sekulako boom-a” eman zen.“47 ume zuzentzera ailegatu nin-tzen; txikiena lau urtekoa nuen”.Sorreran, gazteen taldean “mor-doxka, 30 lagunetik gora” zireladio Illarramendik.

Bi taldeak bertan beheraElkarren guztiz kontrako arrazoiakmedio desegin ziren bi taldeak.Larrañagaren esanetan, “lan kon-tuengatik kanpora joan beharraizaten nuen askotan, eta bi gau-

zak ez ziren bateragarriak. Kons-tantzia batekin irakatsi nahi nien,baina erdietan neuk huts egitennuen. Ez zegoen hala segitzerik,eta pena handiarekin, baina uzteaerabaki nuen, 1999an”.

Orduan, Jaime Amenabarrekhartu zuen taldearen ardurabeste norbait bilatu artean; gero,Olatz Pratek hartu zuen errele-bua, baina beste ardura batzuktarteko utzi egin zuen. “Taldea de-segin zela jakin nuenean bihotzondokoak eman zidan. Arrazoiaez zen taldea osatzeko umeakfalta zirela; arduraduna falta zen”.

Gazteei zegokionean, desegi-teko arrazoia justu kontrakoa izanzen, Illarramendik dioenez. “Ikas-leak, adin horretan, unibertsitate-ikasketekin hasi eta asko kanporajoan ziren bizitzera, eta entsegue-tara huts egiten zuten. Kontzer-tuak ezin ziren fundamentuz pres-tatu eta, azkenean, abesten ja-rraitu nahi zutenei helduetara pa-satzeko aukera eskaini zitzaien”.

Etorkizunera begiraOfizioz irakaslea da Illarramendi,eta duela hamar urtetatik umeenabesbatza zuzentzen du, eskolazkanpoko ekintza bezala. “Aurten,45 ikasle ditut. Gabonetan egu-neko zentrora goaz abestera, etailusioz ari gara prestatzen. Penada, ordea, 10-12 urte bete arteabesten dute nirekin, baina geroez dute non jarraitu. Nola antolatudezakegu hori?”.�

Goiko argazkian, Rebeka Larrañaga zuzendaria umeen taldeko ikasleekin.

Beheko argazkian, Nagore Illarramendi gazteen taldea zuzentzen.

Libre, libreegiSoreasuko lur-azpiko aparkalekuaren erabilpen mailaoso txikia da. Udalari kontuak ez zaizkio ateratzen eta“aldaketak aztertzen” ari dira. �� Mailo Oiarzabal

D atorren urtarrilean urteeta erdi beteko da Soreasuko lur-azpikoaparkalekua ireki zutenetik. 2010eko uztaila-ren 5arekin jarri zuten martxan aparkalekupublikoa. Aurreneko ia bi hi labeteetan–2010eko irailaren 1era arte– doan erabiliahal izan zen, eta harrezkero ordaindu beha-rra dago.

Udalarena da Soreasuko antzoki eta kulturerabilerarako eraikin berriaren proiektuantxertatuta eraikitako parkina eta, ingurukozenbait herritan dauden antzeko aparkale-kuekin alderatuta, erabiltzaileentzat duenkostua merkeagoa dela esan daiteke; egunosoan autoa bertan uztearen kostua ez da 10eurora iristen. Bi solairu ditu Azpeitiko lur-az-piko aprakaleku bakarrak. Lehen solairuandaude txandakako aparkalekuak; 109 plazadaude. Bigarren solairuan, berriz, aparkalekupribatuak eta trastelekuak egokitu zituenbere garaian Udalak. Aparkalekuak 131 diraguztira solairu pribatu horretan eta 27 traste-leku daude. Hasierako fasean, horiek eroste-ko aukera Alde Zaharreko bizilagunei eskainizitzaien; ondoren, eta gaur egun ere bai, sal-menta eremua gainerako bizilagunentzat erezabalduta gelditu da. Une honetan 131tik 44aparkaleku salduta daude, eta beste 25 alo-katuta; trastelekuei dagokienez, zazpi gera-tzen dira saltzeko.

Herriko Alde Zaharrean eta inguruetanzeuden edo egon zitezkeen kotxeak aparka- Soreasuko lur-azpiko aparkalekurako sarbidea erakusten duten karteletako bat.

mamia � � � � � � � � � azpiegiturak24

tzeko arazoei aurre egiteko eraiki zuten apar-kalekua Soreasun. Beharrezkoa zelako, itxu-raz. Egunero eta salbuespen gutxi alde bate-ra utzita erakusten duen itxura ikustea beste-rik ez dago, ordea, kotxezaleek Soreasukolurpeko aparkalekuari bizkarra ematen diote-la antzemateko. Esku bakarreko hatzekinkontatu daitezke askotan han aparkatutakoautoak.

Alde Zaharrera doazenentzat ezin hobetokokatuta egoteak, aurreneko ordu eta erdiankotxea uztea doan izateak... ustezko abantai-lak hor egonda ere, oso gutxi dira Soreasukoparkin berria erabiltzeko ohitura dutenak.Itxurak erakusten duena datuek baieztatzendute: hileko 500 eta 600 euro artean biltzenditu Udalak aparkaleku publikotik. “Defizita-rioa da, eta horregatik ari gara aldaketak az-tertzen”, azaldu du Aritz Epeldek, UdalekoZerbitzu Orokorretako batzordeburuak.

Hipoteka oinordetzanIkusitakoak ikusita lur-azpiko aparkalekuabeharrezkoa al zen galdetuta, aurreikuspe-

� � �DATUAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

0,008333euro Horida Soreasuko aparkalekuan 91. minututik aurrerakotxea uzteak minutuko daukan kostua. Aurreneko90 minutuak (ordu eta erdi) doan dira.

15.258eurokoa da unehonetan Soreasun aparkaleku bat erosteak duenprezioa. 131tik 44k dute une honetan jabea etabeste 25 alokairuan hartuta daude. Horrenbestez,61 hutsik daude

510-55euro. Bigarrensolairuan urte osorako (510 euroren truke) alahilabeteka (55 euro ordainduta) alokatu daitezkeaparkalekuak..

nak behintzat bere garaian ez zirela ondoegin dio Epeldek: “Nik ez dakit bideragarrita-sun ekonomikoaren azterketa egiterakoanbehar zen bezala egin al zen. Dagoen baldin-tzetan, behintzat, ez da oso egokia. Nola al-datu begiratzen ari gara, alternatibak azter-tzen ari gara, arazo horri aurre egiteko”

Aparkalekuaz ari da Epelde, baina ez apar-kalekuaz bakarrik. Soreasuko proiektuakbere osotasunean izan duen kostua, eta au-rreikusitakoaren arabera osatzeak izan deza-keenak, buruhauste bat baino gehiago era-gin dizkio eta eragiten dizkio Udalari. “Azkenbatean guk –gaur egungo udal gobernuaz arida– jaso dugun oinordetza bat izan da. 14milioi euro gastatuta daude hor ja, aparkale-kua eta eraikina biak kontuan hartuta; 4 milioiinguru garajean eta 10 pasa gainekoan. Au-rreikusita zegoena osatzeko –auditorioa ba-karrik dago osatuta–, 20-21 milioi euro izan-go litzateke gastatu beharrekoa; hau da, 7bat milioi euro faltako lirateke hori dena pen-tsatzen zen bezala jartzeko”, azaltzen du, kon-tuak eginez.

Falta den diru hori ez dago, ordea. Eta krisiegoera kontuan hartuta, epe motzean eskuraizango dutela pentsatzeko arrazoi handirik ezdute ikusten Udalean. “Hipoteka bat da,kasu honetan, jaso dugun herentzia. Eta kon-tatu gabe eraikin horrek daukan manteni-mendua, eta kontuan hartuta, proiektatutadagoenarekiko oraindik ia ezer ez dagoelamartxan jarrita. Dena martxan jartzen denean,garbiketa, energia, pertsonala... Izugarrizkogastua izango dela aurreikusten dugu”.

Eta horretan ari dira Udalean, kontuak egi-ten. Soreasu hor dago eta, hipotekak hipote-ka, erabilpena eman beharko zaio. 2006anaurkeztu zuen orduko udal gobernuak Sorea-surako kultur eraikin berriaren proiektua. Ha-sierako egitasmo hartan, herriko kultur talde-en egoitzak eta lanerako espazioak Sorea-sun kokatzea aurreikusi zuten. “Aztertzen arigara pausoz pauzo eta pixkanaka talde ba-tzuk hor sartzen joateko aukerarik ba al dago-en; aurrekontu horiek aztertzen ari gara”, dioEpeldek.

Irtenbideak aztertzenAparkalekuaren erabilpen eskasera itzulita,“aldaketak aztertzen” ari direla esan du Zer-bitzu Orokorretako zinegotziak. Momentuzez dute neurri zehatzik esku artean, bainaAlde Zaharreko eta Soreasu aldeko bizilagu-nekin formulak aztertzen ari da Udala, baitaAlde Zaharreko merkatariekin ere, lur-azpikoparkinaren erabilpena bultzatzeko.�

���“Nola aldatu begiratzen arigara, alternatibak aztertzenari gara, arazo horri aurreegiteko”

ARITZ EPELDE

zinegotzia

azpiegiturak � � � � � � � � � mamia 25

� � � � � � � � � � � � � � � �alaitz olaizola� � � � � �gurutze eizmendi� � � � � � � � � � � � � � � �

A laitz. Honetara ere ani-matu gaitun. Orain, asmatzen lanak...Gurutze. Halaxe dun, bai. Taula gaineanhainbeste urtean ari gaitun, eta honetan ereahaleginduko gaitun.Alaitz. Konturatu al haiz? Egunerokotasu-nean elkarri zuka egiten zionagu, eta hortikkanpo noka. Oraingoan ere, halaxe eman zio-nagu hasiera.Gurutze. Elkarri noka edo zuka noiz eginederki bereizten dinagu. Hik esanda bezala-xe egunerokotasunean zuka, eta elkarri zer-bait idatzi behar diogunean noka. Dela mugi-korreko mezua, dela notatxo bat... Xelebreadun, baina horrelaxe ateratze zaigun!Alaitz. Kuriositate bat, Gurutze: Mundukotxokolaterik garestienak NOKA izena omendin. NOKA markakoa dela, alegia.Gurutze. Noka emakumeoi zuzentzerakoanegiten denez, normala garestiena izatea! Gi-zonezkoak ere, emakumeoi, txokolatea beza-la gozoki hitz eginez gero askoz hobe! Alaitz. Baina kontuz! Garestiena izateak ezomen din beti hoberena denik esan nahi!Gainera, txokolateak gozoa bezain garratzaizatea zeukan, eta nik aukeran garratza nahia-go, gozo puntuarekin, beltz−beltza. Tokarenaare eta xelebreagoa dun. Beste gauza ba-tzuen artean, TOKA pintura marka bat dun!Gurutze. Aizan, hi, ez zekinat nondik noradakinan hainbeste txokolatei eta pintureiburuz. Ez ezan gaizki hartu, baina gauza batbururatzen zaidan: Txokolate mordo bat jate-az gain, pintaketan jo ta ke aritzen haizela!Alaitz. Pinturarekin asmatu dun, txokolatea-rekin ez hainbeste. Agian ez dun jakingo,baina biak ditun lasaigarriak.Gurutze. Ederki nagon orduan! Nik ez bata,

Hi eta ni: bi

ez bestea! Beste metodo bat erabiltzen dinatlasaitzeko, eta ez zagon batere gaizki. Ez dun“marka” ezaguna, baina guztiok ezagutzendinagu. Dena dela, gero esango dinat.Alaitz. Hori seguru! Kar, kar! Plan borobila-go bat proposatzen dinat: TOKArekin pinta-tu, NOKArekin gozatu, eta “marka” ezezagu-narekin ospatu. Jardutea bezalakorik ezzagon gustua hartzeko!Gurutze. Jardun eta jardun ikasi egitenomen dun, ez al da hala? Jesus, Maria etaJose, hasiera ederra eman zionagu!Alaitz. Argi zagon: Hiri pintura eta txokola-tea, bost axola!Gurutze. Bai, hi. Urte batzuetara hasikonaun NOKA eta TOKA probatzen. To! Urteberri on!�

���ALAITZ. “Argi zagon: Hiripintura eta txokolatea, bost axola!”

� � �GURUTZE. “Urtebatzuetara hasiko naunNOKA eta TOKA probatzen”

iritzia � � � � � � � � �26

Kalitate Turistikoaren Q-a � � � � � � � � � publierreportajea 27

IDOIA GARAIZABAL Zestoako Bainuetxeko zerbitzu termaleko eta kalitatearen zuzendaria Euskadin 273 establezimenduk jaso dute turismo arloko enpresen zerbitzua, instalakuntzak eta gestioa zertifikatzen duen Kalitate

Turistikoaren Q ziurtagiria. Jardunbide egokirako programan, Kalitate Turistikoarekin Konpromiso Diploma duten 494 establezimendu

daude. Bereizkuntzak, formakuntza eta hobekuntzarako konpromisoa, establezimenduen kudeaketan dedikazioa eta zorroztasuna

errekonozitzen ditu, kalitatearen hobekuntzarako planen bitartez. Helburu nagusia etengabeko hobekuntza da, bezeroaren zerbitzura.

Zergatik egin duzue turis-moaren sektorearekin lotu-tako sistema eta kalitate-programetako batzuen alde-ko apustua?ISOn zertifikatutako gestio siste-ma izan arren, espezifikoki turis-moko kalitate sistema batean zer-tifikatuta egoteak bai guri etabaita bezeroei ere saltzen dugunproduktuaren eta bezeroak eska-tzen duen zerbitzuaren gainekoinformazio zehatzagoa eskain-tzen digu.Zertifikatutako Kalitate Tu-ristikoaren Q-a bezalako ka-litate sistemak nolako aban-tailak ekarri dizkio zure era-kundeari? EISOn zertifikatutako gestio sis-tema izan arren, espezifikoki turis-moko kalitate sistema batean zer-tifikatuta egoteak bai guri etabaita bezeroei ere saltzen dugunproduktuaren eta bezeroak eska-tzen duen zerbitzuaren gainekoinformazio zehatzagoa eskain-tzen digu.Ezarpenaren ondorioz nola-ko hobekuntzak izan ditu-zue, barne funtzionamen-duari begira? Eta kudeaketagaietan? Eta azpiegitura

Zer esango zenieke turismoarloko profesionalei Kalita-te Turistikoaren Q-a ezar-tzera animatu daitezen?Zerbitzu prestazioaren kalitatesistema honek gure egoerarenaurreko eskariaren bilakaera ze-hazten ahalbidetzen digu eta, ho-rrela, gure bezeroen beharreiaurre hartzen.Beste enpresari batzuei ka-litate sistema zertifikatua-rekin lan egiteko gomenda-tuko zenieke?Noski! Hasieran lan erantsia diru-dienaren emaitzak epe laburreannabari daitezke.Kalitate Turistikoaren Q-aprozesuak zure erakundea-ren kokatze lehiakorragoaahalbidetzen du?Gaur egun oso zaila da sektoreanlehiatzea zertifikatutako kalitatesistema izan ezean.Kalitate Turistikoaren Q-aren kudeaketa prozesuarenbarruan landutako eta eza-rritako eskumenen arteanzeintzuk azpimarratuko ze-nituzke garrantzitsuen edoerabilgarrien modura?Gure zerbitzuen Diseinu eta Ga-rapen arloa, asko harrituta laga-tzen dituena, hedatuago baitagoobjektuen fabrikazioarekin lotzenduen ideia zerbitzuenarekin lo-tzen duena baino.Kalitatearen kultura zureerakundean bultzatzeko no-lako aldaketak sartu dituzuedo sartzeko asmoa duzu?Etengabeko hobekuntza taldeakdihardugu garatzen, prozesuenarabera banatuta, hainbat sailenparte-hartzearekin; eta batzordebirtualak ere garatzen dihardugu.Azkenik, formazio ikastaroen ba-lorapena egiten dugu denboraerrealean, intranetaren bidez,hartzaileen zein arduradun zuze-nen eskutik.

kontuetan?Orokorrean, sailen arteko koordi-nazio hobea dugu, barne komuni-kazioari esker; eta, kalitate bilere-kin, sailetako errealitateaz gehia-go jabetu gara. Azpiegiturei da-gokienez, etengabeko hobekun-tzak, gure bezeroen gogobetetzeinkestak eta barne eta kanpokoauditorien emaitzek ematen digu-te behar dugun informazioa epemotzera edo luzera inbertsioakegiteko orduan.

Zein dira bezeroaren asebe-tetzean zuzenean eraginaizan duten hobekuntzak?Zerbitzuen kal i tate kontrolahauen prestaziorako bermea daeta bezeroek horrela ulertzendute. Hor sartu ditzazkegu zerbi-tzuen segurtasunarekin lotutakoguztia (arlo bakteriologikoa, bal-neario eta sukaldaritza zerbi-tzuak, bezeroaren jabetza) esta-blezimenduko zerbitzu guztiengestio informatizatua.

Eusko Jaurlaritzak eta Turismoaren Euskal Agentziak, Basquetourrek, Euskalitekin

lankidetzan, behar dituen tresnak eta laguntzak ematen dizkiote enpresaburuari,

enpresa lehiakorragoa izan dadin, ondorengo programa hauen bitartez:

Jardunbide egokirako programak: Helburua enpresarioen

“profesionalizazioa” eta jomuga konzientzia sortzea da. Euskadin Kalitate

Turistikoarekin Konpromiso Diploma duten 494 establezimendu daude.

Kalitate Turistikoaren Q-a programa: Bezeroen itxaropenak

betetzea eta asebetetzea bermatzen dituen programa. Euskadin 273

establezimenduk jaso dute Kalitate Turistikoaren Q-a bereizgarria.

EFQM Bikaintasun eredua: Erakundeei kalitatearekin bikaintasun

mailaraino igotzea proposatzen dien programa. Eredu honetan parte hartzen

diharduten 14 establezimendu daude Euskadin.

Jarri kalitate turistikoaren Q-a zureestablezimenduan

94 607 75 86 - 94 404 74 70www.turismoa.euskadi.net / www.euskalit.net

jakiteko � � � � � � � � � abenduari begiratua28

Kantaldia, Lete gogoanPier Paul Berzaitz, Eñaut Elorrieta, Petti, Alex Sardui, Anje Duhaldeeta Arantxa Irazusta ariko dira, besteak beste, hilaren 23an, etadenek Leteren abestiak eskainiko dituzte. � Ainitze Agirrezabala

Poeta eta kantariaren herio-tzaren lehenengo urteurrenean,haren omenez kontzertuaz goza-tzeko aukera izango da hilaren23an, Izarraitz pi lotalekuan,22:00ean hasita.

Leteren bizitzan kantariarekinbat egin zuten hainbat abeslarik,musikarik eta idazlek poeta oiar-tzuarraren abestiak eta poesiakekarriko dituzte gogora.

Pier Paul Berzaitz, Eñaut Elo-rrieta, Petti, Alex Sardui, AnjeDuhalde eta Arantxa Irazustaariko dira, besteak beste.

Musikariak, berriz, ondorengo-ak izango dira: Karlos Gimenezpianoan, Joxan Goikoetxea esku-soinuarekin, Xanet Arozena gita-rrarekin, Txema Garces baxuare-kin, Luis Fernandez bibolinarekineta Beñat Serna gitarra elektriko-arekin.

� � �DATUAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �Zer. Xabier Lete gogoankantaldia. � � �Eguna. Abenduak 23(ostirala). � � �Ordua. 22:00.� � �Sarrera. 15 €� � �Tokia. Izarraitz pilotalekua.� � �Antolatzailea. AzpeitikoUdala + AM Promotora.

Bi orduko kantaldia izango da,eta Noel Elorgak aurkeztuko du.Sarrera hamabost euro ordaindubeharko da, eta honako lekuetanerosi ahalko da, Azpeitian: Sana-gustin kulturgunean, Pastorkuan,Ametsa taberan, ISB tabernan,Eguzkitzan eta Etxe Zurin. Azkoi-tian: Etxe Aitzen, Iratzar liburu-dendan, Ttakun tabernan, Zurt ta-bernan. ‘www.kutxa.net’-en ereeskuragai daude.�

���XABIER LETEREN OROIMENEZ� � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � � � � � � � � � � � � � � � � �

2orduko saioa. Pier Paul Berzaitz, Eñaut Elorrieta, Petti, AlexSardui, Anje Duhalde eta Arantxa Irazusta ariko dira, besteak beste.

15euro sarrera. Egunean bertan leihatilan ez ezik, herrikohainbat tabernetan ere eskuragai daude sarrerak.�

1Lagun Onakenmendi asteaHiru emanaldirekin gozatzekoaukera izango dute mendiagustuko dutenek: ‘Muturrekoeskia Pirinioetan’, Fidel Mendiakeskainita; ‘Gasherbrum I,neguko expedizioa’, AlexTxikonen eskutik; eta ‘Munduanzehar eskalatuz’, Mikel AjuriaPisonekin. � � �Eguna. Abenduak 13, 14 eta15 (asteartea, asteazkena etaosteguna). � � �Ordua. 21:00.� � �Tokia. Lagun Onak M.B.-renaretoa. � � �Antolatzailea. LagunOnak M.B.

2Santo TomasegunaUrteroko txorizo eta talopostuez gain, pilota partidakizango dira; XXIX. AntzerkiTopaketetako sari banaketa;udazkeneko azoka berezia etadantza suelto txapelketa,Sanagustinen.� � �Eguna. Abenduak 21(asteazkena). � � �Ordua. Egunosoko egitaraua.

3Txapelenomenezko saioaSei bertsolari entzuteko aukeraizango da, herritarrak nahizkanpotik etorritakoak: BeñatLizaso, Jokin Uranga, BeñatGaztelumendi, Andoni Egaña,Maialen Lujanbio eta Uxue Alberdi.� � �Eguna. Abenduak 30(ostirala). � � �Ordua. 22:00� � �Tokia. Soreasu antzokia.� � �Antolatzailea. Erniarraitz.�

���BESTERIK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �Azpeitiko ekimenez informaziogehiago: uztarria.com/agenda Poeta eta kantariaren heriotzaren urteurrenean, haren omenezko kantaldia eskainiko dute, Izarraitzen.

� � �HITZ GEZIDUNAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

�Egilea:Luma

� � �HIZKI ZOPA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

jakiteko � � � � � � � � � denbora-pasa30

Ontzigidoina

*Izena

Eskuzapi

GureplanetaHoriargi

Arabako

*Deitura

Lege

Usoenkantua

Mpdua

Emakumeizena

Junta-gailua

Ezaugarria

Alemaniakohiria

Zabarkeria

Ba...,baneuka

Erretzekotresna

Garbikaria

Zangoarenatala

Potasioa

Erbioa

Lutezioa

Bokala

Sarrerak

Zerutikour

Bizkaikoherria

Heldu

Behiarenarbaso

Rubidioa

Bokala

Beneta-koak

Kontso-nantea

Gizonizena

Oinarrizkoedari

Alderdiohia

Nahasturatrinkoa

Gizonizena

Bokala

* Azpeitian bizi den mendizale aizarnarra

Labearenbarrunbea Ukapen

Gipuzkoan jaiotako futbolarien deiturak aurkitu behar dituzu hizki zopa honetan.

Z E X T E R R I G A D IA G E X U M R O Z K A EL R A E T I T H A U L TB O D B K I N E R Z O ND E A I D E U U M R O EU L R O N Z B T I G U RX U T G O N Z A L E Z OT S S H A I H U X M O LI T E R E R A O R T P LD O A B T I A Z E X A ZO N A I E N L I R O E RI D N E M A R R A L L IK O G A I P Z I K L E AN T O S U E R T O A I G

� � �SOLUZIOAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

HITZ GEZIDUNAK

HIZKI ZOPA

� � �ARGAZKI LEHIAKETAN ERANTZUTEKO EPEA. Abenduak 19 (astelehena) � � �NORA BIDALI ZURE

ERANTZUNA. Perez Arregi plaza 1, behea. Azpeitia � � � IRABAZLEARI SARIA. Odriozola upategiko ardo

sorta opari � � �PARTE HARTZEKO BALDINTZA. Uztarria Komunikazio Taldean bazkide izan behar da

� � �ZER DAGOEN SOBERAN EDO FALTAN ADIERAZI.

� � �ZURE IZEN-ABIZENAK � � �TELEFONO ZENBAKIA

� � �ZEIN DA?� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �UZTARRIAREN AZAROKO ARGAZKI LEHIAKETA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

ZEIN DA? ENKARNA ARREGI IRABAZLEA

Miren Berasategi Uztarriako

bazkidea izan da lehiaketako 133.

irabazlea. Odriozola upategiko ardo

sorta irabazi du sari gisa.

lehiaketa � � � � � � � � � jakiteko 31

�L�T�U�P�

BENANTXIO

�MUSUZAPI

�I�LARU�IBAN

ARAU�ENEKO�A

�URRUMA�EIA�

ERA�RB�ORATU

�EBA�EURI�ER

ETA�ERREALAK

�ARRAGOA�UKO

ZEXTERRIGADI

AGEXUMROZKAE

LRAETITHAULT

BODBKINERZON

DEAIDEUUMROE

ULRONZBTIGUR

XUTGONZALEZO

TSSHAIHUXMOL

ITERERAORTPL

DOABTIAZEXAZ

ONAIENLIROER

IDNEMARRALLI

KOGAIPZIKLEA

NTOSUERTOAIG

OLENTZERO ikazkina

1. Zuk jan-edana ugari...Kontuz! Nik gogotik lana; horiErregeek jarritako fama da.2. Tabakoaren kontrakolegearekin zer-moduz?Pipa erretzeari utzi eta azer-nolako sakearekin nabilen!3. Zer-moduz MariDomingirekin?Jubilatzeko desiratzen gaude

eta ume bat ‘enkargatu’dugu. Bide batez, zaindugaitzala zahartzaroan.4. Ikatza zeini?Erretiro-adina atzeratudutenei. Zerri zikin alenak!5. Sasoiko al da astoa?Ez al zara enteratu?! BMW-aerosi dut. Atzeko asientuan‘enkargatu’ genuen...

Hasi Bardeetatik eta Landataraino azterketaguztiak egin arren, ez dut jakin Euskal Herrian kapa-rrondo bat bera ere dagoenik. 160 kaparrondomota baino gehiago dago munduan, eta bere zapo-re mikatz eta garratz bitartekoak 100 jaki ezberdine-tan baino gehiagotan parte hartzen du.

Sastraka basatia da caparis spinosa eta berefruitua bi unetan aprobetxatzen da: lorea lehertu au-rretik –kaparra deritzo– eta loratu ondoren, hazizbetetako ale bat sortzean –kaparroia deritzo–.

Lurralde lehorretan hazten da, eta ondo lehortuondoren, gatzez edo ozpinez ontzen da, gozagarribezala erabiltzeko. Batez ere, mariskoentzako sal-tsetan erabiltzen da; baina baita entsaladan nahasi-rik, arrain marinatuetan, binagretan eta haragi ke-tuetan erabiltzen da.

Sukaldaritzako produktu mikatzen artean sailkatubehar dugu eta, hori dela eta, apetituaren susper-garriak dira, gure sabeleko klorhidriko azidoa etabeste zukuak gehitzen ditu-eta.

Landare honen azal eta zurtoinarekin egindakoinfusioa gomendatzen da: hesteetako arazoen–haizeak, beherakoa, sabeleko mina...– tratamen-durako eta erreumarentzako, kappa-rirut ina izeneko elementu batbaitu.�

���� � � � � � � � � � �julian bereziartua� � �

Kaparrak

7. Non bizi zara?Etxebeltz-Izarran BOE battokatu zaigu. Ez inori esan,baina beheko sua jarri dugugaztainak erretzeko. 6. Jasotako eskaririkbereziena?Kama Sutan liburua. Askogustatu zait eta neuretzat!�

� Uztarria

jakiteko � � � � � � � � �32

www.uztarria.comazpeitiko ataiye

� � �eguneko albisteak � � �irakurleen erantzunak � � �eguneko argazkia � � �bideoak � � �blogak � � �inkesta � � �agenda � � �bitxikeriak � � �‘azpeitia’ atala: zerbitzu publikoen ordutegia, autobusen ordutegia, telefono zenbakiak, euskara atala, farmaziak, festak,

hauteskunde denetako emaitzak, geografia, panoramikak, herriko taldeak, liburuak osorik... � � �uztarria herri aldizkari denak; PDF formatoan ere bai � � �eguneko efemerideak � � �gida komertziala...

� � �sartu sarean, eta hartu parte � � �egunero 7.000orrialderen bisita

uztarria.com � � � � � � � � � jakiteko 29

� � �EFEMERIDEAK� � � � � � � � � � �

1609Dohatsu aitortu. Paulo V. aitasantuak Loiolako Inaziobeatifikatu zuen.

1843Urrestillarenindependentzia . Urrestillako11 biztanle aberatsenetakoektxostena bidali zuten Diputaziora.1836ko urriaren 15eanemandako dekretuan oinarrituta,Urrestilla herri independenteaizendatzeko eskatu zuten,lehenago zen bezala.

1894Naximentua, aurrenekoz.Jaiotza lehenengo aldiz ikusgaijarri zuten herrian, EguberriEgunean.

� Iturria: Azpeitiko efemerideak.

Herria historian zehar liburua.� � �Egilea: Imanol Elias Odriozola.� � �Argitaratzailea: Uztarria KulturKoordinakundea.�

���BLOGAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Aspaldian jende dezente en-tzun dut kexatzen atzerritarreiematen zaien tratu erosoegiadela eta. (...) Lagun batek kontatuzidana azalduko dizuet. Furgone-ta jarri zuen saltzen. Telefonozdeitu zioten laster, ea furgonetaikusi eta tratu batera iritsi zintez-keen galdezka. Baietz, nire lagu-nak. Gelditu dira behintzat. Irune-tik zetozen bi marokoar ziren. Fur-goneta ikusi eta berehala, pre-zioa jaitsi zezakeen galdetu zio-ten. Nire lagunak sentitzen zuelabaina ezetz, nahikoa merke ze-goela bestela ere. Mehatxukahasi ziren orduan bi maroko-arrak, ahots tonua gehiegiigoz, orduan Irunetik etorrizirela eta, gutxienez, gasoli-na eta autopistan gastatuta-koa emateko mehatxatuz. Ur-duri jartzen hasi da nire laguna,eta ez diela ezer ordaindukoesan die, beraien gustuz etorri di-rela, ez dutela aurrez gasolina

Arrazista ni?

edo autopista ordaintzeko tratu-rik egin. Ez duela zertan ordaindu.Marokoarrak gero eta ozenagohitz egiten. Ez badu ezer ordain-tzen denuntzia bat jarriko dutelabere aurka. Eskuko telefonoa pol-tsikotik atera eta matrikulari ar-gazkiak ateratzen hasi da beraie-tako bat. Kontuz ibiltzeko, matri-kula zenbakiarekin non bizi denjakin dezaketela. Azkenean, ten-tsio eta urduritasun une batzuenostean bakoitza bere aldetik doa.Ez da ipuin bat. Duela gutxi gerta-

tu da herrian bertan. Ez nion nirelagun honi aurretik arrazistakutsurik zuen komentariorikentzun. Baina hau gertatuondoren, bere ikuspegia al-datu dela esango nuke. Ez zi-tzaizun zuri ere aldatuko?

Hau egia izanda ere, ez ditza-gun atzerritar denak zaku bere-

an sartu. (...).�

���� � � � � � �iñigo ibarguren� � �

�� �INKESTA� � �

Galdera eefefee efefeeeefefee efefefefeeeee ?

XXxxxxx. %??,?.Xxxxxx. %??,?.Xxxxxx. %??,?.

� � �Oraingo galdera. Testuaefeeeeeeee deeeeeeeee

eeee efefee?

� � �Hau egia izanda ere,ez ditzagunatzerritar denakzaku berean sartu

Afizio eta bizioZabalak gaztetatik jakin izan dubere bizitza bizikleten inguruanbiraka dabilela. � Eneritz Albizu

G ehien gustatzen zaizki-gun zaletasunak oso pieza garrantzitsuakdira gure bizitzaren puzzlean. Horiek prakti-kan jartzean, osatuta sentitzen gara, baina ezbadugu horretarako aukerarik, hutsunea la-gatzen digute: puzzle batetik pieza berakendu eta jarri ibiltzea bezala da. Baina nondago zaletasunaren eta bizioaren artekomuga?

Lehen pedalkadakIñaki Artetxe Xestero 16 urterekin hasi zen bi-

Garai haietan goizean goizetik iluntzeraarte lana egiten zuen Xesterok eta astebu-ruetan soilik izaten zuen bizikletarekin goza-tzeko abagunea. Beste batzuk parrandarakozain egoten ziren bezala, berak bizikletarekinegiten zuen amets.

“Igande goizetan, bizikletaz joaten ginenelizara eta meza bukatzean, gure ibilaldiariekiten genion lagun batek eta biok”. Hasie-ran, gurasoek ez zuten atsegin euren semeaerrepide bazterretan ibiltzea, “arduratutaegoten ziren, baina ohitzen joan ziren”.

zikletaren mundura murgiltzen. Adin horre-tan, “arruntena pilota edo futbolean ibiltzea”zela dio azkoitiarrak, baina argi zuen bera ez-berdina zela. Bizikletarenganako pasioa ezzen sortu etxean txirrindularitza berezikimaite zutelako, inoiz ez baitzuen familian kirolhonetara gerturatu zion eredurik izan.

Bere lehen bizikleta etxean zuten paseokobizikleta zahar bat izan zen, eta hari eskerdeskubritu zuen zein zen bere benetako zale-tasuna, bizitza osoan alboan izango zuen la-gunik onena.

jakiteko � � � � � � � � � atzera begira: iñaki zabala34

Denbora aurrera zihoan bezala, Xesterokargi ikusi zuen bizikletan ibiltzea ez zela gaz-tetan izaten diren bolara kontuko moda ho-rietakoa. Urteak joan eta urteak etorri, peda-lei eragitea behar bat bilakatu da azkoitiarra-rentzat.

Normalean, bizitza pertsonala eta profe-sionala banantzen saiatzen garen arren, berezaletasunarekiko duen pasioak bizikletadenda bat irekitzera bultzatu zuen Xestero.Bere kasaka ikasi zuen bizikleta batek dituenbazter guztien egitura: “Denda ireki bainolehen beste bizikleta saltzaile batekin hilabe-te pasatu nuen lanean, gurpilak muntatzenikasi nuen, baina gainontzekoa denborak ira-katsi dit”.

Iragana eta orainaldiaDenbora nahi baino azkarrago pasatzen daeta gaitasunak gastatzen joaten dira. Arte-txek, ordea, bizikletak beretzat zer esan nahiduen azaltzean, orainaldian hitz egin digubeti: ez da atzean utzi duen zerbait.

Barre artean kontatzen du, askotan mendi-ra joateko botak janzten ari dela, “damutu etabizikletan ibiltzeko arropen bila” abiatzendela.

Jada badira berrogeita hamar urte lehenpedalkada eman zuenetik eta oraindik ere,errepidera irteten den bakoitzean orduakhegan joaten zaizkio: “Zenbat aldiz gertatuote zait bizikleta gainean pentsatutako den-bora baino gehiago pasatu eta ohartu ere ezegitea”.

Azken finean, zaletasunek ez dute adinik;piano jole batek ez du musika bazterreanuzten zahartzen ari delako, edota idazleek ezdiote tinta xahutzeari uzten zimur batzuen go-rabeheran. Zaletasuna norbere bizitzako zatibihurtzen denean, ezin da albo batera utzi, ar-

odola gaztea dela sentitzeko; norberak auke-ratzen du non eta nola bilatu bere buruaren-tzako lasaitasuna.

Etorkizuna eta helmugaTxirrindularitzaren mundutik apur bat alden-du eta bizitza beste era batera ikustea pen-tsatzen ari da Xestero. Hainbeste urteren on-doren, helmuga gerturatzen ari dela senti-tzen du eta amaiera oraindik ezin ikusi deza-keen arren, usaindu egin daitekeela adierazidu.

Hala ere, azkoitiarrak urtero gauza beraesaten duela aitortu du, “jada badut garaiabizikletari deskantsua emateko, baina azke-nean, ezer ez”. Iñaki Artetxerekin hitz egitenegon ondoren, garbi dago bi gurpileko tra-mankulua afizio eta bizioa, biak direla bere-tzat.�

atzera begira: iñaki zabala � � � � � � � � � jakiteko 35

nasa hartzea bezain garrantzitsua bilakatzenda.

Xesterok bizikleta gainean egon behar dubere gauzez pentsatzeko, arazoak alde bate-ra lagatzeko eta bere zainetatik pasatzen den

Lehiaketarik ez� � �Harrigarria badirudi ere, Iñaki ArtetxeXesterok ez du inoiz bizikletalehiaketarekin lotu. Txirrindularitza ezdu gehiegi jarraitzen eta inoiz ez duplanteatu lehiaketa serio batean partehartzerik: “Nik ez dut inori ezer erakutsibeharrik, nire buruarekin ondosentitzen laguntzen didalako hartzendut egunero bizikleta”.�

� � �TELEFONO ZENBAKIAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

UDALETXEA � � �Asteguna: 09:00-13:30 � � �Larunbata: 09:00-13:00 UDALTZAINGOA � � �Egun osoz

irekita egoten da ANBULATEGIA� � �Egun osoz irekita egoten da IGERILEKUA� � �Astelehena:

14:00-21:00 � � �Beste astegunak:07:00-21:00 � � �Larunbata: 10:00-13:00 eta 16:00-20:00 � � �Igandea eta

jai egunak: 09:00-13:00 � � �Kanpoko igerilekua: ekaina arte itxita KIROLDEGIA � � �Astegunak:

10:00-13:00, 15:00-21:00 � � �Larunbata: 10:00-13:00, 16:00-20:00 UDAL LIBURUTEGIA � � �Astegunak:

10:00-13:00, 16:00-20:00� � �Larunbata: 10:00-13:00 � � �Udan, Gabonetan: 08:30-13:30 ZAPO TXOKO

� � �Asteartea-ostirala: 17:00-20:30 � � �Larunbata: 16:00-20:30

1-2-3-4-9-22-26

Aranburu (Azpeitia).

943 811350

12-13-14-15-16-17-18-27-28-29-30-31

Alberdi (Azpeitia).

943 815974

5-6-10-11-23

Gisasola (Azkoitia).

943 851235

7-19-24-25

Ruiz (Azkoitia).

943 851966

8-20-21

Jaen (Azkoitia).

943 850660

GAUEZ

1-2-3-4-9-21

Aranburu (Azpeitia).

943 811350

5-14-20-24-26

Jacome (Azpeitia).

943 080258

6-10-11-15-22-27-30

Beristain (Azpeitia).

943 811949

7-13-16-19-29-31

Eizagirre (Azpeitia).

943 811274

8-12-17-18-23-25-28

Alberdi (Azpeitia).

943 815974

EGUNEZ

� � �FARMAZIAK (abendua)� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

LARRIALDIAK

112

�TXIKIEN GOZAGARRI.Urrestillan joan den neguan ireki zuten 0-7 urte artekoentzako jolasgunea, eskolazaharretako lokal batean. Umeak gurasoedo zaintzaileren baten kontura ibilidaitezke han.

ODOL-EMAILEAK

---ren ??an izango dute

hitzordua, ??:??tik ??:??ra,

anbulatorioan.

� � �GARRAIOA� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

ALDALUR 943 85 27 18

EUSKO TREN 902 54 32 10

GUIPUZCOANA 943 85 11 59

PESA 943 21 26 99

PIPER ELKARTEA 943 85 25 87

TAXIAK 943 81 13 07

� � �autobusen ordutegi osoa:

www.uztarria.com/azpeitia/

autobusak

� � �ORDUTEGIAK� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

� � �ERABILGARRI� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

jakiteko � � � � � � � � � zerbitzua36

TOKI PUBLIKOAK

Udaletxea 15 72 00

Udaltzaingoa 15 13 13

Suhiltzaileak 112

Azpeitia Lantzen 15 71 83

Iraurgi Lantzen 85 11 00

Nekazal Bulegoa 81 24 85

Iturritxiki Ludoteka 15 11 79

Zapo Txoko / GIB 15 71 61

INEM 15 04 02

Kiroldegia 81 30 69

Igerilekua 81 41 21

Ertzaintza-Azkoitia 0837 80

Aitonena I 81 51 71

Aitonena II 81 23 89

Epaitegia 02 51 91

Ingurumen Etxea 81 24 48

OSASUNA

Anbulatorioa 0254 00

Anbulator. larrialdiak 02 54 01

Eguneko zentroa 15 74 96

Asepeyo 8144 00

Gurutze Gorria 85 32 97

DYA-Donostia 46 46 22

KOMUNIKABIDEAK

Uztarria 15 03 58

Hitza (Azpeitia) 81 38 41

Hitza (Zarautz) 8900 17

Azpeitian Zer? 81 11 00

Berria 943 30 40 30

Gara 943 31 69 99

Noticias (berriemailea) 687 60 50 06

DV (berriemailea) 610 81 29 12

Argia 943 37 15 45

Nabarra 948 22 71 25

Arrate Irratia (berriemailea) 81 26 32

Loiola Herri Irratia 81 44 58

Euskadi Irratia 943 01 23 00

Erlo Telebista (Azpeitia) 81 53 35

Izarraitz Telebista 85 13 05

ETB 943 01 17 05

ALDERDI POLITIKOAK

EAJ 81 55 70

Hautetsi Independentistak 15 72 00

EA 81 00 11

EB-Aralar 15 72 00

SINDIKATUAK

ELA 81 34 46

LAB 15 13 56

EHNE 81 39 28

KULTURA-EUSKARA

Euskara Patronatoa 81 45 18

Udal Euskaltegia 81 19 47

AEK 15 10 89

EHE 15 10 89

Udal Liburutegia 15 71 95

Loiolako Liburutegia 8165 08

Kontseilua 943 59 12 00

Bai Euskarari 902 43 00 26

IKASTETXEAK

Iraurgi 81 02 10

Iraurgi (Betharram) 81 16 68

Iraurgi (Milagrosa) 8163 80

Iraurgi (Jesuitinak) 81 22 49

Ikasberri 15 12 46

Karmelo Etxegarai 81 26 97

Urola BHI 15 02 28

BESTERIK

UGLE (Urolako gay-lesbian.) 273 posta

Xoxoteko aterpea 58 10 07

Eregi Euskara-Komunikazio Zerbitzuak

943 08 06 88

GARAZI AGIRRE GARATEKolonbia

Hemen arriskuabertan gelditu nahiizatea dun”

Iazko ikasturtea Bolivian egitera joan, etaHego Amerikara itzultzeko grina tarteko,Kolonbian da berriz � Julene Frantzesena

“

Nolatan hago hor?Lehengo urtean Bolivian egon nindunanikasten, eta esperientzia ederra izan hunan.Azpeitira bueltatutakoan Hego Amerikaraitzultzeko gogoarekin. Hilabete batzuetanlana egin eta unibertsitatea amaitu orduko,hegaldi merke bat aurkitu eta hona etorrinaun Boliviara joan nintzen lagunekin.Zer moduz habil? Oso gustura. Leku ikaragarriak zauden Ko-lonbian. Lurralde oso aberatsa dun jende etakultura aldetik. Abentura bat dun leku haue-tan motxilarekin ibiltzea, era guztietako jendeeta egoerekin egiten dun topo.Lehen ikastera eta orain bidaiatzera...Ikasketekin unibertsitatera joateko konpro-misoa dun eta ez haiz guztiz aske bidaiatze-ko. Orain desberdina dun, alde batera etabestera presa gabe ibiltzen gaitun eta, auke-rak sortu ahala hartu edo uzten ditinagu.Nolakoa dun hor jendea, oro har? Kolonbiarrak oso irekiak ditun; alaiak, biziak,hiztunak, parranda zaleak eta oso eskuzaba-lak. Baina, izaera gogorrekoak ditun, euskal-dunon antzera. Bestalde, kanpokoak garela

jakinda ahal duten guztia ematen diten la-guntzeko eta gustura sentiarazteko.Zer gustatzen zain gehien? Gutxien? Gehiena, kaleko bizia; une oro musika entzu-ten dun. Bestalde, nahiko gizarte matxistadun, askotan emakumeok gauzak bakarrikezin ditugula egin ematen din. Denean la-gundu nahi diten gizonek, eta horrek urdurijartzen nain.Zerbait botatzen al dun faltan? Batez ere sukaldea. Egunero kalean egitenditinagu jatorduak eta jatun ona naun, bainaarroza eta frijoleekiin (baba gorriak) pixka batnazkatuta nagon. Amaren menestra eder batjateko gogoz! Eta, larunbatetako Erdi kalekopoteoa ere gustura egingo niken.Arriskutsua al dun Kolonbia? Leku guztietan bezala ordu eta leku batzuksahiestu beharra zagon. KomunikabideekKolonbiaren alde beltza bakarrik erakustenditen, baina leku lasaiak ere bazauden etajendea mundiala dun. Merezi din parajehauek ezagutzeak. Turismo kanpaina batekdioen bezala: “Kolonbiaren arriskua bertangelditua nahi izatea da”.�

1

3

hantxe bertan � � � � � � � � � jakiteko 37

1. Garazi Arregi Chichirivichen, lagunekin.2. Lagun batekin, Kolonbiako kalean.Eskubikoa da Agirre 3. Paisaiaz gozatzen.

2

A zkoitiko Landakarandakale-baserrian jaio zen 1932an. Ama Elosu-ko Aroztondo baserrikoa, aita MartirietakoZendoiakoa zituen. Hamar senidetan gaztee-na da Ramon Zubizarreta Larrañaga. Sei urtezituela Azkoitiko Miserikordian hasi zen esko-lan, mojetan. Gero, Floreagako salestarretanibili zen. Hamabi urtetik hemezortzira okin la-netan jardun zuen etxean eta, hurrena, tornulantegian hiru urtez. Handik oilasko-granjarajo zuen lanean. Anaitasuna futbol-taldean jo-katu zuen. Gaztetatik panderoa jotzen ibiliizan da Pikua, Maltzeta eta Laja soinu-jotzai-leekin, besteak beste. Lau disko grabatu dituLajarekin. Euskal Herriko txapelketa bi aldizirabazi zuen, Lajarekin beti. Hogeita sei urtezituela, Elosu auzoko Itsasagakorta ("Etxesa-korta") baserriko alaba Laurentze Larrañaga-rekin ezkondu zen eta bi alabaren aita da, Be-goña eta Elixabet”.

–Gure etxean lan asko izaten zen– base-rria eta errota izan Landakanda!–, eta lehen-gusuak askotan etortzen ziren, Izerrekoak, la-guntzera. Haiek ekarri zuten pandero xaha-rra. Nik jo eta: “Ederki jo dek!”, esaten zida-ten. Eta gustatu, eta hasi nintzen...

Panderoa jotzen ikasi eta segituan hasinintzen kantatzen. Zumarragako trikitixabazen ordurako, Joxe Oria pandero, Etxesa-korta zen soinuan. Haiek Mendirik mendi lai-noa… kantatzen zuten, eta nik huraxe ikasinuen lehenengotik. Zumarragako trikitixa!Nik Joxe Oria hura imitatzen jarduten nuenbeti. Hark bezalako ahotsik ez du inork izan.Altua, beldurgarri altua ahotsa!... Gu imita-tzaileak gara harenak! Baina hark bezala kan-tatzerik, pentsatu ere ez!

Lehenengo plaza Azpeitian egingo nuen,Santo Tomasetan. Periko Elorza osintxuarra-rekin izan nintzen. Hura soinu handiarekin, nipanderoarekin. Hemezortzi edo hemeretziurte, ez dakit zenbat neuzkan nik orduan...Gero, Zaldibiara ere joan ginen beste bate-an. Baina ez neukan astirik batera eta beste-

Landakanda

� � �Ezkondu nintzen egunean,andreak galdetu zidan:‘Panderoa eraman behar alduzu ezkontzara?’

� � � � � � � � � � � � � � � �miel a. elustondo� � �

ra ibiltzeko, etxean lana, eta andregaia erebai, eta andregaiarengana ere joan eginbehar, eta kontuak! Elosun bilatu nuen an-dregaia, eta beste lekuren batera joaten ba-nintzen ez nuen hara joaterik!

Dena dela, Pikuarekin eta Maltzetarekinere ibili nintzen, tartean behin.

Ezkondu nintzenean, alto! Akabo nire pan-deroa. Hogeita sei urte nituen. Ezkondu nin-tzen egunean, andreak galdetu zidan: “Pan-deroa eraman behar al duzu ezkontzara?”,eta nik: “Ez, ez dut eramango batere”. Pikuagenuen ezkontzan musika jotzen eta: “Ez aldek panderorik?”, denak galdezka. “Ez, ez,gaur ez da panderoa jotzeko eguna!”. Eta ha-laxe. Eta ez nuen jo. Harrezkero, ez. Ehizakoafarietan izan ezik. Oilo-granja batean hasinintzen lanean eta jai eta aste lana egin beharizaten nuen… Ahaztuta ere baneukan nikpanderoa! Gustatu bai, baina ez nuen hortikezer ikusten.

Berrogei urte nituela, hasi nintzenberriz…�

iritzia � � � � � � � � �38