METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    1/11

    TRATAMIENTOS METFORAS (Terapia de aceptacin y compromiso) terapias de tercerageneracin

    La metfora de la persona en el agujero

    La situacin es la siguiente.Imagina que te encuentras en medio de un campo con los ojos vendados.Te informan de que tu cometido en la vida es correr por el campo y te hacenentrega de una pequea bolsa con algunas herramientas. Esta es la manera enque se supone deberas vivir tu vida y as lo haces.Lo que no sabes es que este campo esta sembrado de agujeros bastante

    espaciados unos de otros pero muy profundos. !l principio no lo sabes eresdemasiado ingenuo as que te pones en marcha y m"s tarde o m"s tempranocaes en uno de los agujeros. Es imposible salir de #l es demasiado profundo yno hay nada a lo que agarrarse. $robablemente eches un vista%o a la bolsa deherramientas que te entregaron para ver lo que hay dentro especialmentealgo que te pueda ayudar a salir del agujero. &upn que solamente hay unaherramienta en la bolsa' una pala eso es lo (nico que tienes. !lgo dubitativoempie%as a cavar y te das cuenta en seguida de que todava est"s dentro asque intentas cavar m"s y m"s r"pido pero ese no ese no parece ser el modode salir. Empie%as a coger m"s o menos arena con tu pala o intentas echarlo

    todo fuera o amontonarlo dentro pero contin(as en el agujero. )espu#s detantos esfuer%os el agujero no ha hecho sino hacerse m"s grande. *+ situvieras una pala mas grande, *- una con un ecelente mango dorado, Ese noes el camino porque cavar no es la forma de salir de un agujero puede serdesesperante no puedes ecavar una salida porque eso te entierra a(n m"s.

    La solucin como problema

    Dado qe se est! sosteniendo qe e" pro#"ema no es "a ansiedad$ o "os ner%ios$ o "a triste&a$etc'$ ca#ra pregntar c!" es$ entonces$ e" pro#"ema* +es #ien$ desde e" pnto de %ista de A,T e"

  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    2/11

    pro#"ema son "os intentos por qitarse dic-os sntomas' +ara i"strar este pnto es pr!cticamente ntpico ti"i&ar la metfora del "polgrafo"' Se "e pide a" c"iente qe se imagine qe en ese mismomomento "e apntamos con na pisto"a y "e decimos qe$ si no "impia e" despac-o$ "e mataremos'+ara -acer"o$ "e de.aramos "os tensi"ios necesarios (esco#a$ #ayeta$ etc') /impiara e" c"iente "a-a#itacin en esta sitacin* /o m!s pro#a#"e es qe s$ y qe$ por "o tanto$ sa"%ara s %ida' 01ocrrira$ en cam#io$ en otra sitacin* /a otra sitacin qe se propone es "a de intentar n contro"

    emociona" para sa"%ar "a %ida' Se "e pide a" c"iente qe se imagine conectado a" me.or po"gra2o de"mndo' O#%iamente$ si e" c"iente no sa#e "o qe es n po"gra2o se "e e3p"icara qe es ninstrmento qe sir%e para detectar "a acti%acin de" sistema ner%ioso' +es #ien$ si e" c"ienteest%iera conectado a este po"gra2o y$ como en "a ocasin anterior$ "e apnt!ramos con na pisto"a y"e di.1ramos qe "a sa"%acin de s %ida depende de qe no se psiera ner%ioso q1 ocrrira*+osi#"emente$ e" c"iente no "ograra contro"ar s ansiedad y$ por consigiente$ perdera s %ida' Escon%eniente en este pnto reca"car "a di2erencia con "a sitacin anterior' ,ando "e pedamos"impiar "a -a#itacin$ e" paciente "ogr sa"%ar s %ida' A-ora$ cando "e pedimos qe contro"e sansiedad$ "a -a perdido' 4 es qe$ en e2ecto$ e" contro" 2nciona #ien con "a condcta p5#"icamenteo#ser%a#"e ("impiar$ ir de %ia.e$ p"antar$ comprar$ etc')6 pero con "a condcta qe ocrre 7de#a.o de"a pie"7 (emocionarse$ pensar$ etc') e" contro" no 2nciona'

    ,omo se %e$ se trata de -acer %er a" c"iente qe -ay 7contenidos cogniti%os7 (y tanto %a"e para7contenidos emociona"es7$ etc') qe no no pede e"iminar' E3isten$ a s %e&$ mi"es de e.erciciosqe peden -acerse con e" 2in de i"strar qe e" contro" de "os scesos pri%ados no ""e%a a ning5nsitio' As$ por e.emp"o$ se conocer! e" e.ercicio de" 7e"e2ante rosa7 en qe se pide a" c"iente qe no

    piense en n e"e2ante rosa' +or "o genera"$ #asta dar "a instrccin para qe "o primero qe "e %iene a"a ca#e&a sea n e"e2ante rosa' Iga"mente se peden i"strar "os e2ectos per.dicia"es de" contro"con acti%idades ta"es como #ai"ar o caminar' 8asta qe no intente ""e%ar n contro" consciente deestas acti%idades para qe s e.eccin se %ea per.dicada' Tam#i1n se$ por e.emp"o$ pedir"e a"c"iente qe camine contro"ando s marc-a' Segramente 1sta se %er! per.dicada' As$ pes$ si e"

    pro#"ema es e" contro" c!" sera "a so"cin* /a so"cin ta" %e& sea 7estar7' Estar a#ierto spone

    -acer n -eco (aceptar$ si se qiere) a aqe""os sentimientos$ emociones$ pensamientos$ etc' qe nonos gsta tener y$ con e""os$ dirigirnos -acia nestros o#.eti%os'

    9' Terapia de Aceptacin y ,ompromiso +s :aime Ernesto ;argas

  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    3/11

    asme qe es na casa de "a condcta y porqe 1stas constrcciones %er#a"es sgieren qe"a ansiedad de#e modi2icarse antes$ para qe sr.a "a posi#i"idad de na %ida acepta#"e' As

    pes$ con2orme "as personas se en2ocan mas so#re ss re2"e3iones acerca de "a descripcin$categori&acin y e%a"acin de" mndo$ tienden a 2sionarse con ss cogniciones y es asqe$ "os e2ectos qe tiene nestra rea"idad so#re nestro comportamiento$ cada %e& mas

    pro%ienen de reg"as y re"aciones de estm"o deri%adas$ qe de "a e3periencia directa y "a

    posi#i"idad de a"terar nestro am#iente directo' '

    De esta manera$ "os sstentos cient2icos de "a TA, pro%ienen de na amp"ia"iteratra condcta" so#re

    "a condcta go#ernada por reg"as$ "a eqi%a"encia de estm"os y "os marcos re"aciona"es de "a condcta %er#a"'

    @' E" +ro#"ema +rincipa" "a E%itacin E3perencia"' /as Ccasas mas pr3imas de"s2rimiento de "as personas est!n en "os pensamientos$ "os sentimientos y "as sensacionescorpora"es asociadas con ss di2ic"tades' +or "o qe$ no es de e3tra=ar$ qe "os en2oqes

    dominantes de "a psicopato"oga se -ayan concentrado en estos 2enmenos pri%ados' Sinem#argo$ #a.o e" marco terico de "a TA,$ e" considerar a "os pensamientos y "ossentimientos como e" pro#"ema es$ en s mismo$ es parte de" pro#"ema' Inc"so$ "as aparentesso"ciones$ #asadas en este an!"isis$ son tam#i1n parte de" pro#"ema'

    G' Dici1ndo"o de otra manera$ "a TA, se #asa en "a idea de qe mc-as 2ormas depsicopato"oga son$ de -ec-o$ desrdenes de e%itacin e3perencia"' /a e%itacin e3perencia"ocrre cando "a persona no desea mas tener ciertas e3periencias pri%adas indesea#"es(pensamientos$ sentimientos$ recerdos$ sensaciones corpora"es) y -ace "o qe pede paraa"terar "a 2orma y "a 2recencia en qe ocrren estos 2enmenos y e" conte3to qe "osocasiona$ a pesar de" costo signi2icati%o qe esto "e represente' E" qerer escapar de estassitaciones$ es2or&!ndose para sprimir"as$ desa2ortnadamente prodce qe estas se -agan

    mas incidiosas y nos cond&can a a#sar de "os medicamentos y otras s#stancias$ a "adepresin o a no poder sa"ir de"ante de recerdos tram!ticos como e" a#so in2ant"$ etc' H' /a Ap"icacin +r!ctica de "a TA,' En e" ni%e" de "os procesos$ es nota#"e "a 2orma en qe

    "a TA, -ace so de "as met!2oras$ "as parado.as y "os e.ercicios e3perencia"es' ,on esteen2oqe$ na de "as principa"es metas es "a de esc"arecer "as trampas qe e" "enga.e %er#a"nos prepara$ por "o qe 2recentemente se emp"ean "as met!2oras y "as parado.as "gicas paraa"can&ar este o#.eti%o' /a ap"icacin pr!ctica de "a TA, consta de "os sigientes pasos

    ' 9' Desamparo ,reati%o' De#emos ser c"aros aq so#re "o qe qeremos decir con e"t1rmino Cdesamparo creati%o' Jenera"mente$ se considera e" desamparo como a"gonegati%o' Sin em#argo$ en "a TA,$ no tratamos de procrar na sensacin de desamparo' En"gar de e""o$ tratamos de aydar a" c"iente a reconocer qe "o qe -a tratado de -acer conss pro#"emas no -a ser%ido y qe no sir%e de nada incistir en e""o' Si e" c"iente pede pararde -acer "o qe no -a ser%ido$ es posi#"e qe peda intentar con otra cosa' Este tipo dedesamparo es creati%o$ porqe permite a" c"iente a"e.arse de estar #ata""ando e intentar a"gone%o'

    9?' /A METAFORA DE /AS ARENAS MO;EDIKAS' Se trata de na met!2ora #re%e qe2recentemente compartimos con e" c"iente en esta 2ase de" tratamiento' /e decimos Cseracomo si sted est#iera atrapado en arenas mo%edi&as' +or spesto$ intentara -acer "o qe

    pdiera para sa"ir de e""as$ anqe "o qe spiera e -iciera$ so"o "o ""e%ara a enterrarse maspro2ndo' /o 5nico qe se pede -acer con "as arenas mo%edi&as$ es e3tender e" cerpo ytratar de entrar en contacto$ "o mas posi#"e con e""as' 0&! "o qe a sted "e pasa es parecido'

    No es my "gico a" principio$ pero pede ser qe "o qe sted de#a -acer$ es parar de#ata""ar y en "gar de e""o$ entrar en contacto tota" con "o qe -a estado tratando de e%itar' 99' >' En e" ,ontro" est! e" +ro#"ema A pesar de qe "as estrategias de contro" pare&can

  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    4/11

    "gicas para mc-as personas$ nosotros de#emos argmentar qe en ciertas circnstancias$cando e" contro" se pretende ap"icar so#re nestros propios e%entos pri%ados$ esto prodceqe "a sitacin se empeore' Anqe es ine2ecti%o$ res"ta ra&ona#"e para "os c"ientes e"-a#er intentado contro"ar ss e%entos pri%ados como na 2orma de -acer"es 2rente'

    9>' Drante esta 2ase de "a TA,$ se tra#a.a para aydar a" c"iente a a"e.arse de na agendaine2ecti%a de contro"' Sin em#argo$ esto so"o se pede consegir si e" c"iente se da centa por

    s mismo de "o in5ti" qe res"tan "as estrategias de contro"' No es recomenda#"e adoptar naposicin imperati%a y ordenar a" c"iente qe de.e de tratar de contro"ar ss pensamientos yss emociones' /as estrategias de contro" 2ncionan my #ien en e" mndo e3terior' +ero en"as areas de "a conciencia$ "as emociones$ "os pensamientos$ "os recerdos$ "as actitdes y "assensaciones corpora"es$ genera"mente no 2nciona' Se trata de na #ata""a qe no se pedeganar' Esto se parece a cando qeremos dormirnos$ entre m!s "o intentamos$ menosconci"iamos e" se=o'

    9B' /A METAFORA SO8RE ESTAR A/IMENTANDO A LN TIJRE' Imagnese qe sted%i%e con n peqe=o tigre qe est! -am#riento' Da "a impresin de qe se "o qisiera comero a" menos es "o qe sted piensa' Es n tigre peqe=o$ pero atemori&ante' As qe$ sted "earro.a a"go de carne para qe no se "o coma y es casi segro qe esto "o mantendr! ca"mado

    mientras come' +or n momento "o de.a en pa&' So"o por n momento' +ero tam#i1n$ a"comer crece n poco mas de tama=o' De manera qe$ cando tenga -am#re otra %e&$ ser!mas grande y mas pe"igroso' Lsted "e arro.a mas a"imento' E" peqe=o tigre$ crece mas ymas' My pronto se -a con%ertido en n tremendo tigre$ aqe" peqe=o qe sted qeracontro"ar' Lsted e3perimenta ansiedad (rgencia$ discon2ord) son tigres qe est!n a-qeriendo de%or!rse"o' Si sted se es2er&a en ser mas 2"e3i#"e en s criterio$ ""egar! e"momento en qe estos tigres de.en de pertr#ar"o' Anqe tenga qe aceptar qe no seretirar!n inmediatamente'

    9' B' Ser Di"igente es "a A"ternati%a' Si e" terapeta -a podido esta#"ecer "a agenda decontro" de" c"iente como destrcti%a$ res"tar! 5ti" #scar na a"ternati%a ser di"igente o

    estar dispesto a cam#iar (aceptacin)' Met!2oras como "a de /as Dos Esca"as$ res"tan5ti"es para introdcir "a idea de" contro" y s re"acin con e" s2rimiento psico"gico' 9' /A METAFORA DE /AS DOS ES,A/AS' Imagnese dos esca"as$ como si 2eran "os

    %o"5menes de n estereo' Lna est! .sto 2rente a sted y se ""ama CAnsiedad (cora.e$ c"pa$preocpacin$ dependiendo de "a sitacin de" c"iente' Tam#i1n es recomenda#"e mo%er "asmanos arri#a y a#a.o$ como si est#i1ramos mo%iendo nos contro"es)' +ede %arar en%a"ores de ? a 9?' Lsted ""eg -asta aq de#ido a qe CS ansiedad era my a"ta' En otras

    pa"a#ras$ sted -a estado tratando de redcir e" marcador de esta esca"a' +ero a-ora tieneacceso a otra esca"a' Esta se mantena escondida y era di2ci" %er"a' Esta otra esca"a tam#i1n%ara de ? a 9? y se ""ama CDisposicin y se re2iere a q1 tanto sted pede e3perimentar "oqe "e scede sin tratar de manip"ar"o$ escapar o e%itar"o' /o qe necesitamos -acer en esta

    terapia es cam#iar nestro en2oqe desde "a esca"a de ansiedad a "a esca"a de disposicin' 9@' Ln terapista con e" en2oqe TA, dira ay qe distingie entre e" ma"estar C"impio y

    e" ma"estar scio' E" ma"estar C"impio se re2iere a "os ma"os momentos qe a %eces nostrae "a %ida$ como parte de" mismo proceso de estar %i%iendo' +or otro "ado$ e" ma"estarCscio son "os pro#"emas emociona"es y "os pensamientos pertr#adores qe son res"tadode e" estarnos es2or&ando por contro"ar nestros sentimientos' Lna %e& qe "a disposicin esa"ta y "a tendencia a" contro" es #a.a$ e" ma"estar Cscio se redce y so"o qeda e" ma"estarC"impio' De manera qe$ "a Cdisposicin o ser Cdi"igente ( aceptacin )$ no es n estadomenta"' Se trata de na acti%idad qe no intenta contro"ar "os sentimientos o "os

    pensamientos de no' 9G' ' De"itera"i&acin' ,omo n m1todo importante para 2aci"itar "a aceptacin$ tenemos a

    "a de"itera"i&acin$ qe es otro componente 2ndamenta" de "a TA,' Este t1rmino se re2iere aromper con "os signi2icados sa"es de" "enga.e$ de manera qe se dise"%an "as estrec-asc"ases de eqi%a"encia' En "a TA, es rtinario e" emp"eo de parad.as$ met!2oras y e.ercicios

  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    5/11

    de atencin$ para cam#iar "as 2nciones de estm"o en e" "enga.e de "os c"ientes' En "ac"tra$ en genera"$ se considera qe "as pa"a#ras son eqi%a"entes a "as cosas qe descri#en'Sin em#argo$ como res"tado de" tra#a.o de de"itera"i&acin$ "os pensamientos no so"o secomprenden$ sino qe son escc-ados como so"o n sonido o simp"emente o#ser%ados comona re"acin %er#a" atom!tica'

    9H' Ln e.emp"o de na con%encin "ingstica est! en e" so de "as pa"a#ras C pero e C y '

    ,ando samos n Cpero$ "o qe decimos en segida de esta pa"a#ra genera"mentecontradice "o qe e3presamos antes' Cesto$ pero "o otro' Se trata de dos cosas inconsistentes$anqe$ en rea"idad$ tenemos "as dos cosas Cesto y "o otro' /a TA, recomienda sar "acon%encin de decir Cy en "gar de decir Cpero' +or e.emp"o$ si Ctengo qe ir a tra#a.ar$

    pero no tengo ganas$ sera me.or e3presar"o (y pensar diciendo) Ctengo qe ir a tra#a.ar yno tengo ganas'

    9' Ln segndo e.emp"o de otra con%encin de" "enga.e consiste en distingir entree%a"acin y descripcin ' E" pro#"ema qe trae consigo e" no -acer esta distincin radica enqe e" c"iente pede con2ndir "as propiedades o#.eti%as y s#.eti%as de "os 2enmenos' +ore.emp"o$ e" c"iente pede tener "a con%iccin Csoy n ser -mano insigni2icante' Todos

    podramos estar de acerdo en qe esta persona es n ser -mano$ pero e" ad.eti%o

    Cinsigni2icante es na e%a"acin s#.eti%a qe -ace e" c"iente so#re s mismo' As$ en "a2ase de de"itera"i&acin de "a TA,$ tra#a.aramos en aydar a" c"iente a separar estos dosaspectos$ diciendo Csoy n ser -mano y me estoy e%a"ando como insigni2icante'

    >?' ' /a Identidad como a"go distinto de "os E%entos +ri%ados' /os seres -manostendemos a identi2icarnos con "a programacin qe -emos acm"ado a "o "argo de nestras-istorias' Se trata de na programacin de natra"e&a %er#a"$ a partir de" momento en qeadqirimos "as -a#i"idades de" "enga.e' Esta programacin nos dota de "a capcidad dee3traer reg"as a partir de "a e3periencia$ "o qe es na posi#i"idad de e3traordinaria ti"idad$anqe tiene tam#i1n s "ado o#scro'

    >9' ,ando "as personas creen qe son o se identi2ican con s programacin$ "imitan e"

    rango de ss posi#i"idades para responder$ a" prodcir insensi#i"idad a "as a"ternati%as ypromo%er n conte3to donde "a e%itacin de "as e3periencias negati%as o ma"as se %e"%eesencia"' ,on e" propsito de qe "os c"ientes pierdan ss atadras con "os contenidos%er#a"es$ considerados como s identidad persona"$ de#er!n #scar n sentido de identidadqe trascienda "o "itera"' E" o#ser%ar en e" Caq y e" a-ora$ es na posi#i"idad para "as

    personas en ciertas circnstancias (como cando practican "a meditacin)' /a TA, intenta$mediante met!2oras y e.ercicios e3perencia"es$ i"minar este sentido natra"ista de "aespirita"idad'

    >>' /A METAFORA DE /A ,ASA 4 /OS MLE8/ES' C Imagnese qe sted es na casa""ena de me#"es' /os me#"es no son y nnca ser!n "a casa' /os me#"es son "o qecontiene "a casa o "o qe est! dentro de e""a' /a casa so"o da ca#ida o contiene a "os me#"es

    y "es da e" conte3to para qe pedan 2ncionnar como me#"es' A-ora$ si consider!ramos a"os me#"es como #enos o como ma"os$ esto no dira nada respecto a" %a"or casa$ porqena cosa son "os me#"es y otra "a casa' De "a misma manera$ "o qe sted piensa o siente nocon2orma s identidad no es sted'

    >B' @' /os ;a"ores y "as Acciones ,omprometidas' /a aceptacin de pensamientos$recerdos y emociones indesea#"es res"ta 5ti" y -onora#"e$ so"o en "a medida en qe estoacerca a" c"iente en "a direccin qe tiene signi2icado para 1" o para e""a' E" aydar a" c"ientea identi2icar "as metas %a"iosas de s %ida y a desarro""ar y mantener n compromiso cone""as$ a5n 2rente a o#st!c"os emociona"es$ es "o qe digni2ica a" tra#a.o de "a TA, y es e"

    propsito de esta 2ase de" tratamiento' >'

    De2inimos como %a"ores a "as trayectorias en "a %ida$ g"o#a"mente deseadas y%er#a"mente constridas'

    Esc"arecer "os %a"ores es como escoger na direccin para mo%erse$ mientras qe "as

  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    6/11

    metas son mas como se"eccionar n destino a"can&a#"e' Frecentemente se "e pide a" c"iente "a tarea de de2inir ss %a"ores en di2erentes

    dominios$ qe inc"yen ss re"aciones de pare.a "a recreacin "a espirita"idad s participacin cidadana s #ienestar 2sico

    >' /a parte 2ina" de" asesoramiento en %a"ores consiste en generar metas re"e%antes$ qesean importantes para e" c"iente y qe ser!n e" o#.eti%o de "o qe resta de "a terapia' 4aesta#"ecidas "as metas$ e" terapeta reintrodce "a idea de "a aceptacin' No tendra sentidoaceptar e" contacto con e%entos pri%ados do"orosos o indeseados$ a no ser qe tengamosmetas qe a"can&ar'

    >@' /A METAFORA DE/ +ANTANO' Imagnese qe sted empie&a n %ia.e -acia na-ermosa monta=a$ qe pede de%isar c"aramente a "o "e.os' +ero casi de inmediato se percataqe tiene 2rente a s n enorme pantano' 4 sted piensa CNo sa#a qe tendra qe atra%e&ar

    este pantano' Es apestoso y e" "odo se pegostea en mis &apatos' No pedo sacar mis pies de"2ango' Estoy mo.ado y me siento cansado' +orq1 nadie me di.o qe -a#a este pantano' Enesta sitacin sted pede e"egir entre a#andonar e" %ia.e o entrar en e" pantano' As es "aterapia' ' ' As es "a %idaP ;!mos a tra%1s de" pantano$ no porqe qeramos en"odarnos$ sino

    porqe es "o qe se atra%ie&a entre nosotros y a- donde qeremos ""egar' >G' /ego qe e" c"iente -a identi2icado metas %a"iosas$ "e pedimos qe esco.a na de e""as

    para tra#a.ar y qe se comprometa en e""o' /os c"ientes 2recentemente se resisten$ de#ido as -istoria$ qe contiene "a e3periencia de -a#er 2racasado en a"can&ar o satis2acer "oscompromisos qe decan -acerse' Sin em#argo$ cando se 2racasa$ no tiene qe e"egirne%amente entre sentarse en e" piso y "amentarse por -a#er 2racasado o "e%antarse e intentarde ne%o$ mo%i1ndose en "a direccin de nestros %a"ores'

    >H' A"gnas consideraciones importantes so#re "a TA,' E" terapeta siempre de#e recordarsede ap"icar "as mismas -erramientas de de"itera"i&acin y #ena disposicin (aceptacin) paras mismo y recordar qe e" c"iente no es di2erente de 1"$ en "os ni%e"es mas #!sicos' Lnaspecto my importante de "a re"acin terap1tica en "a TA, est! en e" respeto qe e"terapeta de#e tener por e" c"iente' Se asme qe e" c"iente tiene e" derec-o #!sico de -acerss propias e"ecciones acerca de s %ida y e" terapeta de#er! de asegrarse de no ti"i&ar "ast1cnicas de "a TA, como na 2orma de contro" socia"'

    >' /A METAFORA DE /AS DOS MONTAQAS ' E" Terapeta dice Imagnese qe stedy yo somos nos esca"adores qe estamos trepando nestra propia monta=a de "a %ida' Es

    posi#"e qe$ mientras yo s#o en mi terreno$ peda de%isar desde mi perspecti%a y %er"o asted ascendiendo en s monta=a' /o qe yo pedo o2recer"e como terapeta es so"o "o qe

    pedo comentar"e desde mi perspecti%a' O2recer"e mi pnto de %ista e3terno oindependiente' No es qe sted est1 eqi%ocado y yo est1 en "o correcto' /os dos somosnos seres -manos en2rent!ndonos a" mismo reto de esca"ar nestras respecti%as monta=as'

    No es qe no est1 Carri#a y otro est1 Ca#a.o' Desde "a monta=a en qe estoy yo$ tengona perspecti%a de" camino qe sted est! tomando' Mi tra#a.o consiste en proporcionar"edic-a perspecti%a$ de ta" 2orma qe esto "e ayde a qe sted ""ege a donde qiere ir'

    B?' 8I8/IOJRAFIA' ayes$ S' ,' 8atten$ S' ;' A primer o2 Acceptance and,ommitment T-erapy'< Eropean +syc-ot-erapy (>???)$ 9$ >

  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    7/11

    Asociacin Oa3aqe=a de +sico"oga A',' En -ttpUUVVV'condctit"an'netUact'ppt

  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    8/11

    Defnicin operativa de la conciencia plena

    Dr. Jos Antonio Garca Higuera

    Miem#ro de" eqipo de +sicoterapetas'com,ons5"tanos en e",entro de +sico"oga ,"nica y +sicoterapia,U ermosi""a$ 99' 9W, Te"12ono 9999? Madrid >H??En%a"e n mai"

    /a conciencia p"ena empie&a a ser ap"icada en "a psico"oga c"nica con 13ito y con na ciertae3tensin 8aer(>??B)' +ero se presenta e" pro#"ema de qe no se -a de2inido de manera operati%aca"es son "os procesos psico"gicos qe pone en marc-a y ca"es son "os qe proporcionan e" 13itoqe se o#ser%a (ayes$ >??>)' 8is-op y otros (>??) se -an pesto de acerdo para de2inir"a demanera operati%a$ distingiendo "o qe son "as condctas qe "a constityen y "a potencian de "ose2ectos qe tiene cando se act5a desde e""a'

    +ara operati%i&ar"a parten de "as condctas qe se rea"i&an en "a meditacin sentados' En e""a seatiende a "a respiracin$ "ego se aceptan "as sensaciones de" cerpo y m!s tarde se %a amp"iando "aconciencia a todos "os pensamientos$ sensaciones$ sentimientos y emociones qe ocrren en esemomento$ en cada instante como si 2era "a primera %e& qe se perci#en' Resmen "as condctas2ndamenta"es qe se rea"i&an como

    9' /a atorreg"acin de "a atencin' De2inida as parece qe "a atencin sea n e"emento qe sepede dirigir$ cando de "o qe se trata es de qe "a persona se"eccione determinados estm"os' /acondcta a "a qe se re2iere es "a se"eccin de determinados estm"os concretos'>' /a orientacin -acia "a e3periencia' 0e es eqi%a"ente a "a aceptacin$ es decir$ spone "a noreaccin atom!tica a "os estm"os qe se -an perci#ido'

    8is-op y otros (>??) p"antean qe "a conciencia p"ena es di2erente de "a meditacin porconcentracin' En "a meditacin por concentracin e" a"mno se centra en n estm"o y$ cando sedistrae$ genti"mente$ sin es2er&o$ pero 2irmemente$ %e"%e a" mismo estm"o' E" estm"o pedeser na pa"a#ra (mantra) o n di#.o (manda"a) o na sensacin$ etc' Es "a #ase de "a meditacintrascendenta" y de "a respesta de re"a.acin de 8enson (9G)'

    /os e2ectos de am#as$ conciencia p"ena y meditacin por concentracin$ son di2erentes' En "ameditacin por concentracin se consige na respesta de re"a.acin$ mientras qe en "ameditacin de conciencia p"ena$ tam#i1n conocida como aVareness o ins-igt$ se consige naacti%acin' En esta 5"tima$ "a conciencia %aga de n "gar a otro dentro de" presente dando "a

    #ien%enida y aceptando "os estm"os ta" y como se sienten' 8aer(>??B)'Se peden considerar como dos meditaciones di2erentes o tam#i1n como dos etapas para a"can&ar "aconciencia p"ena (8roVn y Ryan$ >??)' En "a primera etapa se aprende a desacti%arse y aconcentrarse y en "a segnda etapa se e3pande "a conciencia para darse centa de "o qe ocrre en e"

    presente$ sin inter%enir'

    Seg5n esta %isin$ "a respiracin podra ser n estm"o de "a meditacin de concentracin' ,on 1"se aprendera a estar concentrado en n estm"o qe e3iste so"o aq y a-ora y sera na ayda

    para$ en na segnda 2ase$ %o"%er a" presente cando ocrre "a distraccin'

    En "a meditacin por concentracin se trata de de.ar "a mente so"amente con e" estm"o en e" qe se

    concentra$ es decir$ %aca' En "a meditacin de aVareness no se tiene como o#.eti%o "a e"iminacinde "os pensamientos$ sino qe$ cando aparece n pensamiento$ sentimiento$ sensacin o emocin$se "e da "a #ien%enida$ porqe es na ocasin para entrenarse en sentir"a sin inter%enir' /o

    http://www.cop.es/colegiados/M-00451/cv.htmlhttp://www.psicoterapeutas.com/quienessomos.htmhttp://www.psicoterapeutas.com/centro.htmlhttp://www.psicoterapeutas.com/centro.htmlhttp://www.psicoterapeutas.com/centro.htmlhttp://correo%28%27consult%27%29/http://www.cop.es/colegiados/M-00451/cv.htmlhttp://www.psicoterapeutas.com/quienessomos.htmhttp://www.psicoterapeutas.com/centro.htmlhttp://www.psicoterapeutas.com/centro.htmlhttp://www.psicoterapeutas.com/centro.htmlhttp://correo%28%27consult%27%29/
  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    9/11

    importante en esta 2ase es no -acer' No se sigen "os pensamientos e"a#or!ndo"os$ de 2orma qe nosa"e.en de" presente' No se sigen "as emociones porqe no se act5a' No se sigen "as sensaciones

    porqe no se qieren e"iminar por my desagrada#"es qe sean' En este sentido podra considerarsec"aramente n e.ercicio de desacti%acin de "os pensamientos (de2sion)$ porqe "os re"ati%i&atota"mente$ de ta" 2orma qe no nos ""e%an a "a accin y "os o#ser%amos como procesos qe ocrreny no considerando "a rea"idad de s contenido'

    No -acer es "o qe 8is-op y otros (>??) consideran e" segndo componente condcta" de "aconciencia p"ena "a aceptacin$ o "o qe es "o mismo a#rirse a "a e3periencia sin actar'

    /a %isin de ayes y S-enX (>??) pede ""e%arnos a na tercera 2ase de "a conciencia p"ena$ qesera "a %isin qe p"antea de e""a /anger (9H$ 9G$ >???) en "a qe se tratara no so"amente deaceptar "o qe -ay en e" presente$ sino de amp"iar nestro campo de accin de 2orma qe seamoscapaces en ca"qier momento de actar creati%amente y seg5n nestros %a"ores y nonecesariamente de 2orma atom!tica ""e%ados por "os pensamientos$ sensaciones$ sentimientos yemociones qe tenemos en ese momento' De -ec-o Dimid.ian y /ine-an (>??B) de2inen "aconciencia p"ena con dos componentes m!s qe se re2ieren a "a acti%idad participacin y e2icacia'

    A continacin se deta""an "os 2actores condcta"es de "a conciencia p"ena qe de2inen 8is-op yotros'

    Autorregulacin de la atencin

    Este primer proceso o condcta trata de o#ser%ar y atender a "os pensamientos$ sentimientos$sensaciones y emociones y a "os cam#ios qe se %an prodciendo en e""os$ estando comp"etamente

    presentes y %i%os en cada momento' +ara e""o -ace 2a"ta tener ciertas -a#i"idades$ en concretomantener na atencin sostenida y "a capacidad de conmtar "a atencin para dirigir"a de ne%o a "arespiracin' /os pensamientos$ sentimientos$ sensaciones y emociones se de.an pasar sin posteriores

    e"a#oraciones$ in-i#iendo "os procesos de s e"a#oracin secndaria'

    En consecencia$ "os procesos qe inc"ye "a conciencia p"ena en "a atorreg"acin de "a atencinson

    9' Atencin sostenida'>' ,onmtacin de "a atencin'B' In-i#icin de "a e"a#oracin de "os pensamientos$ sentimientos$ sensaciones y emociones'

    +or "o tanto para 8is-op y otros (>??) "a conciencia p"ena es n proceso metacogniti%o qe inc"yena monitori&acin y n contro" de "as cogniciones$ no as para otros atores' Es n procesometacogniti%o en tanto en canto act5a so#re e" propio pensamiento' +or tanto e" desarro""o de "a

    conciencia p"ena spone na me.ora en "a capacidad de mantener "a atencin y de %o"%er a aqe""oqe nos interesa en e" momento' /a conciencia p"ena spone qe dirigimos nestra atencin a "osestm"os como si 2era "a primera %e& qe "os %emos$ como na mente principiante'

    rientacin a la e!periencia

    /a actitd de conciencia p"ena spone ser conscientes de "o qe estamos e3perimentando en cadamomento$ con criosidad$ aceptacin (spone e" a#andono de ca"qier intencin de cam#iar "ae3periencia en n proceso acti%o y permitir "a e3istencia de "os pensamientos$ sentimientos$sensaciones y emociones qe est!n en nestra conciencia)' 8roVn y Ryan (>??) a2irman qemantener "a atencin en "os estm"os qe son desagrada#"es imp"ica aceptar"os y por "o tanto e"segndo 2actor qe inc"yen 8is-op y otros (>??) sera na consecencia de" mantenimiento de "aatencin'

  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    10/11

    La tercera fase de la conciencia plena.

    /a propesta de /anger spone qe$ adem!s de estar a#ierto a "a e3periencia y no intentarcam#iar"a$ se trata de desarro""ar ne%as perspecti%as para poner en marc-a nestros %a"ores' Nocon !nimo de cam#io interno$ sino con !nimo de apro%ec-ar "o qe e3iste en ese momento en e"conte3to concreto en e" qe nos encontramos para poder sacar"e e" m!3imo partido posi#"e' Esta

    2ase spone pasar a "a accin a partir de "a aceptacin'

    Eectos de la conciencia plena

    fectos de la apertura a la e!periencia

    Esta actitd prodcir!

    9' Redcciones de "as e%itaciones qe rea"i&amos para no sentir'>' Incremento en "a disposicin para aceptar con criosidad e3periencias ne%as'B' Se da n cam#io en e" conte3to y 2ncin de "os pensamientos$ sentimientos$ sensaciones yemociones qe se e3perimentan$ pesto no ""e%an a actar$ sino a s o#ser%acin'' Se da as na e3tincin de "as respestas emociona"es en determinados conte3tos$ a" perder s2ncin'' Amentar! "a comp"e.idad cogniti%a$ a" distingir me.or "os pensamientos$ sentimientos$sensaciones y emociones qe ocrren$ por "o qe disminir! "a a"e3itimia'@' Se conocer!n me.or "as casas de nestras e3periencias y condctas por ser conscientes de "asre"aciones entre pensamientos$ sentimientos$ sensaciones y emociones y condctas'G' Se es m!s consciente de "a natra"e&a pasa.era de "os pensamientos$ sentimientos$ sensacionesy emociones'

    E" impacto qe estas consecencias pede tener en "a terapia .sti2ica so#radamente s

    incorporacin p"ena a e""a'

    Mc-as de "as concepta"i&aciones qe se -an dado de "a conciencia p"ena se re2ieren en rea"idad ares"tados de "as condctas mencionadas anteriormente' +or e.emp"o$ paciencia$ con2ian&a paraestar en contacto con no mismo$ ca"ma para no reaccionar ante "o qe nos ocrre$ empata yaceptacin de no mismo'

    tros efectos

    E" entrenamiento en e" programa de Ya#at' /os episodios de atracones en "a #"imia'B' /a e%itacin de acti%idad en e" do"or crnico'

    /a terapia dia"1ctica condcta" de /ine-an (9B) redce "a atomti"acin y "a condcta sicidaen e" trastorno "mite de persona"idad'

    En consecencia$ "a conciencia p"ena se pede conceptar como na apro3imacin c"nica paraproporcionar na respesta a"ternati%a para e" estr1s y e" ma"estar emociona"'

    Obtencin de la conciencia plena

    /a conciencia p"ena no es n estado$ es n proceso qe nos permite tener mayor 2"e3i#i"idad ennestra condcta' +ara consegir entrar en e" proceso y segir"o -a#ita"mente es con%enientesperar na serie de 2ases'

  • 8/10/2019 METAFORAS-Terapia-de-aceptacion-y-compromiso-terapias-de-tercera-generacion-odt.odt

    11/11

    En e" crso se proponen "as sigientes 2ases

    9' Re"a.acin y respiracin$ aprender a de.ar de -acer de 2orma consciente'>' ,oncentracin en "a respiracin y en sensaciones sti"es' Es decir$ e.ercicio de concentracin'B' ,oncentracin de "as sensaciones desagrada#"es como na 2ase para aceptar "os pensamientos$sensaciones$ sentimientos y emociones m!s desagrada#"es y qe m!s nos cesta sentir'' Amp"iacin de "a conciencia a todos "os scesos$ internos y e3ternos$ con na conciencia

    2"!cida y %aga$ es decir$ na meditacin de ins-igt o aVareness' Es importante en e" crso distingir"as dos 2ormas de meditacin y -acer -incapi1$ en "a importancia de meditar estando despierto' Estameditacin nos acti%a y da energa mientras qe "as otras nos ca"man' (8roVn y Ryan$ >??)'

    /a conciencia p"ena son n con.nto de condctas determinadas qe seran "as qe aq se -andescrito$ por "o tanto cando se de.an de -acer$ se pierde "a conciencia p"ena' Ln pnto myimportante de "a operaciona"i&acin de "a conciencia p"ena es qe a" de2inir"a como condcta "oscaminos para rea"i&ar"a son %ariados y %ariopintos y no so"amente na consecencia de" procesomeditati%o$ "o qe potenciar! de 2orma my importante s ap"icacin a "a %ida cotidiana'